Wertheim operatie. Kanker Instituut

Transcriptie

1 Kanker Instituut Een Wertheim operatie is een buikoperatie die meestal wordt uitgevoerd wegens baarmoederhalskanker. Deze diagnose zal bij u emotioneel veel kunnen losmaken en de operatie kan ingrijpende gevolgen hebben voor u en uw naasten. De operatie heeft tot doel de baarmoederhalskanker te behandelen. Deze folder geeft u informatie over de operatie, de periode in het ziekenhuis en de periode erna. Wertheim operatie

2 Voor de opname Voordat besloten wordt tot operatie heeft u meestal al een traject van onderzoeken en een spannende tijd achter de rug. Voor een grote operatie bestaat er soms een wachttijd. Op de polikliniek worden een aantal voorbereidende onderzoeken uitgevoerd, bijvoorbeeld bloedonderzoek, röntgenonderzoek en een hartfilmpje (ECG). U krijgt een afspraak op het preoperatieve spreekuur met de anesthesist waarbij een algemeen lichamelijk onderzoek plaatsvindt. Ook krijgt u op de polikliniek een gesprek met een verpleegkundig consulent die samen met u en uw naasten de komende periode bespreekt en ingaat op eventuele vragen. Als er nog onduidelijkheden zijn over het medische gedeelte, is een afspraak met de behandelend arts altijd mogelijk. Een Wertheim-operatie is een gespecialiseerde operatie: in het Erasmus MC hebben de gynaecologen ruime ervaring met deze ingreep. In principe wordt de operatie door 2 gynaecologen uitgevoerd. Opname U wordt een dag voor de operatie opgenomen. Een verpleegkundige van de afdeling heeft een opnamegesprek met u. Ter voorbereiding op de operatie worden er diverse controles gedaan en wordt het operatiegebied geschoren. De verpleegkundige meet u speciale steunkousen aan; deze helpen de kans op trombose te verkleinen. Deze steunkousen moet u tot vier weken na de operatie dag en nacht dragen. De gynaecoloog komt langs en indien nodig wordt er nog bloed geprikt. s Avonds na het bezoek krijgt u een klysma om de darmen zoveel mogelijk leeg te maken. Ook krijgt u een prikje om trombose te voorkomen. Dit prikje krijgt u vervolgens elke dag tot vier weken na de ingreep. Vanaf uur moet u nuchter blijven, dat wil zeggen dat u niets meer mag eten en drinken. Dag van operatie De ochtend waarop u geopereerd wordt, kunt u gewoon douchen. Ongeveer twee uur voordat uw ingreep gepland staat, krijgt u één of twee tabletjes ter voorbereiding op de narcose, hier kunt u wat slaperig van worden. U krijgt een ziekenhuisjasje en broekje van het ziekenhuis aan, evenals de aangemeten steunkousen. Alle andere kledingstukken zijn niet toegestaan. U mag geen sieraden, make-up en contactlenzen dragen en geen kunstgebit in hebben. Als u aan de beurt bent voor de ingreep wordt u door de verantwoordelijke verpleegkundige naar de operatieafdeling gereden. 2

3 De operatie Bij de operatie wordt een verticaal litteken gemaakt vanaf het schaambeen tot aan of even voorbij de navel. Verwijderd worden: de baarmoeder met de baarmoederhals, de bovenste rand van de schede, het weefsel naast de baarmoeder(mond) en alle lymfeklieren gelegen in het bekken. Als u niet meer menstrueert, worden meestal ook de eierstokken en eileiders weggenomen. De operatie duurt ongeveer vier tot vijf uur. In zeldzame situaties kan de operatie worden afgebroken omdat tijdens de ingreep blijkt dat de ziekte meer uitgebreid is dan werd verwacht. In dat geval kan bestraling betere resultaten geven. Voordat u onder narcose gaat, wordt er door middel van een ruggenprik een dun slangetje in uw rug achtergelaten voor de pijnbestrijding (epiduraalcatheter). Deze blijft tot een aantal dagen na de operatie in. Voordat u onder narcose gaat wordt ook een infuus ingebracht voor het toedienen van vocht en eventuele medicijnen. Dit infuus blijft ook een aantal dagen na de operatie in, totdat u zelf weer goed drinkt en geen medicijnen meer via het infuus nodig heeft. Tijdens de operatie wordt er een blaaskatheter via de buikwand(suprapubische katheter) ingebracht voor de afvoer van urine. Direct na afloop van de operatie zal de gynaecoloog uw contactpersoon bellen om te vertellen hoe de operatie is gegaan. Het is raadzaam van tevoren met partner/familie te bespreken dat er een persoon als contactpersoon optreedt. Na de operatie U wordt wakker op de uitslaapkamer, waar u intensief wordt verzorgd en begeleid. Als u goed wakker bent en in voldoende goede conditie, gaat u terug naar de afdeling. In de loop van de middag komt de gynaecoloog bij u langs om u te vertellen hoe de ingreep is verlopen. De eerste dagen bent u aangewezen op de hulp van verpleegkundigen. Binnen een paar dagen kunt alweer een aantal dingen zelf. s Morgens komen de artsen en de verantwoordelijke verpleegkundige bij uw bed en wordt gekeken hoe het gaat en wordt het beleid voor de komende dag(en) afgesproken. U begint met slokjes drinken. Daarna wordt gekeken of het dieet kan worden uitgebreid. Het duurt meestal een aantal dagen voor u weer gewoon eten kunt verdragen. Het is belangrijk dat u na de operatie goed doorademt en snel weer in beweging komt. U wordt gevraagd of de pijnbestrijding voldoende is of dat deze kan worden afgebouwd. Er wordt na de operatie in de gaten gehouden of uw darmen op gang komen en u weer ontlasting krijgt, want het op gang komen van de darmen is belangrijk. Als er na drie dagen nog geen ontlasting is gekomen krijgt u van de verpleegkundige een klein klysma. 3

4 De dagen na de operatie zal u geleerd worden hoe u zichzelf de anti-trombose prikjes moet toedienen. De vierde dag na de operatie wordt begonnen met het trainen van de blaas. Vooraf krijgt u schriftelijk en mondeling uitleg hierover. De blaas is vanaf de operatie geleegd door middel van een slangetje, nu moet u weer zelf gaan plassen. Er wordt enkele keren gecontroleerd of er geen urine in de blaas is achtergebleven. Als blijkt dat het plassen niet goed op gang komt (doordat de zenuwen in het operatiegebied nog niet voldoende hersteld zijn) dan gaat u naar huis met tijdelijk een suprapubische katheter. We weten namelijk uit ervaring dat wanneer patiënten weer thuis zijn, plassen meestal snel goed lukt. Complicaties Vlak na de operatie kan een inwendige nabloeding optreden die in zeldzame gevallen opnieuw tot een operatie kan leiden. De verpleegkundigen controleren ook daarom regelmatig uw bloeddruk. De meest voorkomende ziekenhuisinfecties na een operatie zijn een blaasontsteking of een wondinfectie. Soms ontstaat na de operatie langdurige vochtophoping in één of beide benen. Dit lymfoedeem kan meestal goed verholpen worden met elastische steunkousen. Bij weinig vrouwen is dit een blijvende complicatie. Het gevoel van aandrang tot plassen kan na de operatie zijn veranderd, maar na enige tijd raakt u daar weer aan gewend. Blaas en darmen kunnen minder goed werken: het is verstandig hier goed op te letten en bij klachten de arts te raadplegen. Seksualiteit kan verstoord raken door de operatie, ook dat kunt u bespreken met de arts of verpleegkundige op de polikliniek. Weefselonderzoek Het weefsel dat bij de operatie wordt weggehaald wordt onderzocht door de patholoog. Deze uitslag wordt besproken in de tumorwerkgroep. Daar wordt een eventueel vervolgtraject besproken. Restweefsel (lichaamsweefsel dat niet meer nodig is voor uw eigen behandeling of onderzoek) wordt bewaard voor eventueel wetenschappelijk onderzoek, tenzij u daartegen bezwaar maakt (zie ook de folder Restweefsel ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek). 4

5 Naar huis U mag rond de 5 e of 6 e dag na de operatie naar huis. U kunt dan al weer veel dingen zelf, maar afhankelijk van uw thuissituatie, kan hulp in het begin noodzakelijk zijn. Er zijn voor u belangrijke leefregels na het ontslag. Tot zes weken na de operatie: - geen tampons gebruiken - geen zware dingen tillen - geen geslachtsgemeenschap hebben - gebruik van eigen bad na 2 tot 3 weken toegestaan bij normale afvloed. Tot 6 weken na de operatie geen gebruik van badzout en zeep. Tot vier weken na de operatie in verband met voorkoming trombose (bloedproppen): - dagelijks gebruik van de antitrombose prikjes - het dragen van de steunkousen Voor de uitslag van het weefselonderzoek komt u na ongeveer 2 a 3 weken terug bij de gynaecoloog. Dan hoort u ook of er nog een behandeling volgt met eventueel radiotherapie. De controles op de polikliniek vinden daarna met steeds grotere tussenpozen plaats. Contact met arts, verpleging en maatschappelijk werk Wellicht wilt u over hetgeen u zojuist gelezen heeft nog praten. We zijn ons bewust dat het een uitleg is die niet in alle opzichten volledig is. Misschien zijn er vragen die bij u opkomen en maakt u zich zorgen over de gevolgen van de operatie. Gynaecologische operaties worden vaak ervaren als een ernstige inbreuk op het gevoel van vrouw zijn. Zo n grote operatie kan u uit evenwicht brengen en vergt tijd om alles te verwerken. Bij deze verwerking kunnen diverse mensen u behulpzaam zijn, namelijk de arts(en), de verpleegkundig consulent die u voor de opname spreekt en tijdens de opname de verpleegkundige op de afdeling. Zij kunnen u voor intensieve begeleiding in contact brengen met het maatschappelijk werk. Zij/hij kan u tijdens de opname bezoeken en het contact kan na de opname worden voortgezet. Thuis kan het verwerkingsproces opstandige en verdrietige gevoelens oproepen en kunt u meer behoefte hebben aan aandacht. Juist deze onderwerpen kunt u bespreken met het maatschappelijk werk. Na de operatie kunt u zich nog een tijdlang moe en lusteloos voelen. Afhankelijk van uw thuissituatie kan de transferverpleegkundige bemiddelen door het aanvragen van wijkverpleging. Enige tijd na de behandeling kan een specifiek revalidatieprogramma, zoals bijvoorbeeld het programma Herstel& Balans een belangrijk hulpmiddel zijn. 5

6 Informatie en telefoonnummers Erasmus MC, locatie Daniel den Hoed, Rotterdam-Zuid Secretariaat gynaecologie: (010) Snijdend Oncologische Afdeling, afdeling A3: (010) Verpleegkundig consulent gynaecologie: Voorlichtingscentrum Nederlandse Kankerbestrijding Sophialaan 8, 1075 BR Amsterdam tel.: (020) website: (brochures: Baarmoederhalskanker, Vermoeidheid bij kanker, Radiotherapie) Patiëntenservice Integraal Kankercentrum Rotterdam Rochussenstraat 125, 3015 EJ Rotterdam tel.: (010) Stichting Olijf (Netwerk voor vrouwen met gynaecologisch kanker) Postbus 1478, 1000 BL Amsterdam Tel.: (033) Stichting Werkgroep Lymfoedeem Munt 70, 8446 AJ Heerenveen tel: Programma Herstel en Balans : 6

7 Vragen en aantekeningen 7

8 Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 11/13 Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend