ALGEMEEN DEEL. 3-4 mavo, 4-5 havo en vwo

Transcriptie

1 ALGEMEEN DEEL 3-4 mavo, 4-5 havo en vwo VOORWOORD Als bovenbouwleerling heb je te maken met allerlei regels en afspraken die er voor moeten zorgen dat het toets- en examenprogramma op de juiste manier verloopt en afgesloten kan worden. De belangrijkste informatie kun je vinden op en Alle informatie over de schoolregels en afspraken kun je vinden op de website van het Tabor College Oscar Romero: onder Leerlingen en ouders Examens en toetsen Bovenbouw en in de ELO (= Elektronische Leer Omgeving) van Magister. Pagina 1 van 9

2 INLEIDING Dit Algemeen Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) sluit aan bij en valt binnen het kader van het geldende Taborbrede examenreglement vmbo/mavo havo-vwo. Net als in het Examenreglement geldt dat onder eindverantwoordelijkheid van de rector van Oscar Romero, conrectoren en examensecretaris gemachtigd zijn om besluiten te nemen met betrekking tot de inrichting en uitvoering van het PTA op Oscar Romero. Dit algemeen deel van het PTA bestaat uit de volgende onderdelen: A. LOCATIEREGELING VRIJSTELLINGEN 1 EN ONTHEFFINGEN 2 1. Een leerling kan in bepaalde gevallen een beroep doen op wettelijke vrijstellingen en ontheffingen (zie geldend Examenreglement, bijlage 1). 2. Een leerling die doubleert doet het hele schooljaar over, maar hij kan gebruik maken van een vrijstellings- en ontheffingsregeling. 3. Een leerling kan een ontheffing van lesbezoek krijgen van vakken met alleen een schoolexamen die hij al geheel afgerond heeft in het jaar dat hij doubleerde. De conrector heeft het recht een ontheffing te weigeren in het geval dat een vak met een onvoldoende is afgesloten. 4. De conrector bepaalt zo nodig in overleg met de betrokken vakgroep welke ontheffing verleend kan worden voor praktische opdrachten, bijvoorbeeld voor leerlingen die overstappen naar een andere afdeling. 5. Een leerling die geen gebruik maakt van vrijstellingen en/of ontheffingen wordt in de volgende overgangsvergadering beoordeeld op de resultaten die bij het overdoen behaald zijn. 6. Een leerling kan geen toetsen herkansen van vakken waarvoor vrijstelling of ontheffing verleend is. 7. De leerling kan door de conrector verplicht worden voor één of meer vakken een aanvullend programma te volgen ten einde de bevorderings- of slagingskans te vergroten, dan wel een verplicht aantal uren te studeren in het opvanglokaal (1.10) om te voldoen aan de door de wetgever gestelde eisen voor het aantal uren schoolaanbod. 8. Als eerder behaalde resultaten / cijfers van een doubleur of overstapper blijven staan dan vindt geen herberekening of omrekening plaats. Zo nodig wordt wel de wegingsfactor / het percentage in het SE aangepast. 9. De conrector / examensecretaris stelt een leerling (en zijn ouders/verzorgers) binnen 20 schooldagen na de zomervakantie schriftelijk in kennis van de vrijstellingen en ontheffingen (van lesbezoek) die hem in dat schooljaar zijn verleend. 1 2 een vrijstelling geldt voor een categorie van gevallen en is van toepassing op situaties (bijvoorbeeld alle leerlingen die overstappen van havo naar vwo). Het is in veel gevallen een recht van de leerling een ontheffing geldt voor een individueel geval; vaak is er sprake van iets niet hoeven te doen op grond van belemmeringen ; de school beslist of er een ontheffing wordt gegeven. Pagina 2 van 9

3 Jaarlaag Werken in opvanglokaal voor doubleurs met afgesloten vakken: 3 mavo Geen 3 4 mavo Geen 4 havo CKV 5 havo BSM, informatica, maatschappijleer, natuur, leven en technologie (NLT) en het profielwerkstuk. 4 vwo CKV of (met toestemming van de conrector) onderdelen van CKV 5 vwo CKV 6 vwo BSM, informatica, literatuur, maatschappijleer, natuur, leven en technologie (NLT) en het profielwerkstuk. B. KORTE SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE AANDACHTSPUNTEN AANDACHTSPUNTEN i.v.m. toetsing en examinering 1 Gebruik alleen hulpmiddelen die zijn toegestaan. Neem geen verboden voorwerpen (bijv. mobieltje) mee in een examenlokaal. Correctielak is verboden. Potlood alleen bij tekeningen en grafieken toegestaan. 2 Wees op tijd: bij de toetsen, met inleveren van werkstukken, etc. en meld problemen niet achteraf, maar zoveel mogelijk voordat de toets begint. Zie ER 4 art. B1 - B4 B5 - B10 C2 - C20 E1 - E5 3 Niet naleven van examenregels wordt bestraft. F1 F4 4 Ken je rechten: je kunt bezwaar maken of in beroep gaan tegen straffen / tegen de gang van zaken. 5 Inhalen (van gemiste toetsen) moet, herkansen / herexamen mag. Verdiep je in de regels en de deadlines van aanmelding. Te laat aangemeld betekent altijd herkansing of herexamen gemist. 6 Zorg dat je de zak-slaagregeling van jouw afdeling kent. LET OP: Het gemiddelde CE-cijfer moet MINIMAAL 5.5 zijn; in 5H+6V: maximaal 1x 5 als EINDCIJFER voor NEDERLANDS, ENGELS of WISKUNDE-VAK. Minimaal een 5 voor de rekentoets is voorwaarde om te kunnen slagen. Het eindcijfer Nederlands in 4M mag niet lager dan een 5 zijn. 7 Voor bijzondere omstandigheden zijn er bijzondere regels voor en/of recht op / mogelijkheid van vrijstelling / ontheffing: dyslexie en dyscalculie, en LOOT; leerlingen in de knel, door ziekte of andere problemen. F5 F7 C20.1 G1 - G10 H1 H9 I.4 I.5 Bijl Slechts bij hoge uitzondering en op grond van bijzondere omstandigheden kan de rector op verzoek van de leerling een ontheffing geven voor een bepaald vak of onderdeel van een vak. Dit verzoek wordt uiterlijk vier weken na het begin van het schooljaar schriftelijk en ondertekend door ouders/verzorgers bij de directeur ingediend. ER = geldend Examenreglement Tabor College Pagina 3 van 9

4 8 Kijk ELKE WEEK tenminste 1x op de Elektronische Leer Omgeving (ELO) van Magister studiewijzers OR Exameninformatie bij Actueel Nieuws voor belangrijke informatie. Vragen of problemen? Stuur een mailtje naar t.a.v. mw. C. Tensen. Vermeld altijd je naam en examennummer. 9 Wat je moet kunnen en kennen voor het schoolexamen staat in de Programma s van Toetsing en Afsluiting (PTA) van de vakken en in dit algemeen PTA. 10 Vooruitkijken en plannen doe je met het Toetsoverzicht SE In dit bestand kun je zien in welke periode welk onderdeel getoetst wordt. 11 In de laatste week vóór de toetsweek mogen geen toetsen gegeven worden waarvoor iets geleerd moet worden. 12 Vraag aan je docent wat je moet kunnen en kennen voor het Centraal Examen. Gedetailleerde informatie kun je vinden op - ga naar vwo, havo of mavo klik op het vak op waar over je informatie wilt hebben en je ziet het examenprogramma. Voorbeeld: Examenprogramma geschiedenis, havo Magister: ELO Studiewijzers OR Exameninf. Magister: OR Exameninf. PTA s en Toetsen & Roosters C. HERKANSEN EN INHALEN Toelating tot de herkansingsregeling: Leerlingen hebben in principe het recht om: in 4 mavo: uit periode 1 en periode 2 telkens één toets te herkansen; in 4-5 havo en vwo: uit periode 1, 2 en 3 telkens één toets te herkansen; Uitgesloten van herkansing zijn: a. alle mondelinge toetsen en mondelinge presentaties; b. praktische opdrachten, handelingsdelen en werkstukken; c. alle toetsonderdelen die als onderdeel van / als voorbereiding op een centraal geregelde / afsluitende toets worden afgenomen (zoals bijv. startpuntentoetsen); d. alle toetsen van periode 4; e. alle overige toetsen die als niet herkansbaar in het PTA van een vak zijn aangeduid. Organisatie De examensecretaris stelt nadere regels vast voor de organisatie, de tijdsplanning en de wijze van aanmelding van herkansingen. Deze worden tijdig gepubliceerd in het algemeen PTA (zie bijlage) en in de ELO van Magister. De examensecretaris is bevoegd leerlingen die deze regels overtreden niet toe te laten tot één of meer herkansingsmomenten. Inhalen en herkansen Leerlingen die in een lesperiode één of meer toetsen gemist hebben, moeten die toetsen inhalen. Als een leerling voor een vak een toets mist met een GELDIGE reden moet de leerling deze toets z.s.m. inhalen in overleg met de examinator (docent). Een leerling die een toets mist ZONDER geldige reden mag voor geen enkel vak een toets herkansen. Geldige redenen zijn: voorafgaande melding van afwezigheid wegens ziekte, LOOTactiviteit of door de locatieleiding verleende toestemming voor verlof. In uitzonderlijke gevallen beslist de rector (op basis van art. I.7 van het Examenreglement) of er redenen zijn om de leerling toch een herkansing toe te staan. In principe is de vakdocent verantwoordelijk voor het (organiseren van het) inhalen van gemiste toetsen. Indien noodzakelijk en mogelijk kan het inhalen met toestemming van de examensecretaris ook plaatsvinden op het herkansingsmoment. In dat geval vervalt de herkansingsmogelijkheid. Pagina 4 van 9

5 D. ONDERWIJSKUNDIGE OF ORGANISATORISCHE RICHTLIJNEN 1. Op de locatie Oscar Romero geldt een halfjaarrooster. Ten behoeve van de toetsing is het schooljaar verdeeld in vier 5 cijferperioden met een zoveel mogelijk gelijk aantal lesdagen. Elke periode wordt afgesloten met een toetsperiode, die geheel of gedeeltelijk voor centraal geregelde toetsen gebruikt wordt. In de toetsperiode vervallen in principe alle contacturen. Per periode en per vak is in het PTA te zien wat de leerling (minimaal) moet doen voor dat betreffende vak in die periode. 2. Naast toetsen in de toetsweken kunnen er ook zgn. tussentijdse toetsen of voortgangstoetsen in de lesweken plaatsvinden. Deze toetsen gaan doorgaans over een geringere hoeveelheid stof en zijn in de regel niet herkansbaar. Ongeoorloofde afwezigheid bij één of meer schoolexamentoetsen is een onregelmatigheid die wordt bestraft met één van maatregelen, genoemd in art. F.3.1 van het Tabor Examenreglement. 3. Hoewel de rector eindverantwoordelijk is voor de gang van zaken rondom het examen geeft het examenreglement van het Tabor College hem de mogelijkheid taken en verantwoordelijkheden aan anderen te delegeren, zoals de conrector, de examensecretaris en/of de examencommissie. De examencommissie op Oscar Romero bestaat uit de rector, de conrectoren die verantwoordelijk zijn voor het eindexamen en de examensecretaris. E. RICHTLIJNEN VOOR HET PTA VAN ELK VAK Naast het algemeen deel van het PTA heeft elk vak een eigen Programma van Toetsing en Afsluiting, waarin is aangegeven: het schooljaar waarin het PTA geldt; een omschrijving van de leerstof/vaardigheden die bestudeerd / getoetst worden; een overzicht van de te geven toetsen, waarbij van elke toets is aangegeven: 1. de toetswijze (bijvoorbeeld: mondeling, schriftelijk, werkstuk); 2. in welke periode getoetst wordt; 3. hoe (als handelingsdeel 6 of met een cijfer met een percentage) de toets meetelt in het SE; 4. de duur van de toets; 5. of de toets al dan niet herkansbaar is; 6. welke hulpmiddelen verplicht of toegelaten zijn. Bij alle vakken is in ieder geval een basispakket toegelaten (pen, potlood, liniaal, gewone [NIET grafische] rekenmachine, etc.) toegestaan. Voor een overzicht van de vak-pta s en een overzicht van alle toetsen verwijzen we u naar de ELO van Magister. 5 6 De eindexamenklassen 4 mavo, 5 havo en 6 vwo hebben een korter schooljaar en daarom geen vierde cijferperiode. In klas 3 mavo zijn er drie rapportperiodes. Een handelingsdeel (HD) is een opdracht die naar behoren uitgevoerd moet worden. Dat betekent dat er geen cijfer wordt gegeven, maar een beoordeling met goed, voldoende of onvoldoende. Als de opdracht onvoldoende is, moet de leerling een aanvulling of extra opdracht maken, net zolang tot het resultaat voldoende is. Alle HD s moeten uiteindelijk met voldoende of goed beoordeeld zijn. Er zijn ook vakken (LO [1] en CKV en het sectorwerkstuk in 4 mavo), waarvan het schoolexamen eveneens naar behoren moet worden afgesloten. Als dat niet het geval is, dan kan de leerling niet bevorderd worden/slagen voor het eindexamen. Pagina 5 van 9

6 E. AANVULLENDE INFORMATIE PER JAARLAAG a. 3-4 mavo De eindexamenperiode voor het mavo begint in klas 3. Dat betekent dat je al toetsen en opdrachten krijgt die meetellen voor het uiteindelijke schoolexamencijfer. Bij een aantal vakken is het uiteindelijke schoolexamencijfer tevens eindcijfer, bij een aantal andere vakken is het gemiddelde van het schoolexamen en het Centraal (Schriftelijk en/of Praktisch) Examen het eindcijfer. De wijze waarop in 3 mavo getoetst wordt is dezelfde als in de klassen 1 en 2. Dat betekent dat de leerlingen 1-2- en 4- en soms 8-toetsen krijgen en dat op dezelfde wijze als in de onderbouw rapportcijfers berekend en rapporten uitgereikt zullen worden. Het eindcijfer van klas 3 mavo telt in klas 4 mavo mee als startcijfer met een gewicht van 25% in het schoolexamen. Een vak dat alleen in 3 mavo (ckv, maatschappijleer) of alleen in 4 mavo (lo 2) wordt gegeven bouwt in dat jaar 100% op. Het (schoolexamen)vak maatschappijleer 1 wordt in klas 3 afgesloten en krijgt daarom een gewicht van 100%. Een eindcijfer 5 of lager voor maatschappijleer kan opgehaald worden door in dat vak aan het eind van leerjaar 3 een herexamen aan te vragen (nadere informatie bij docent en/of conrector). Gelet op het feit dat alle vakken veelvuldig toetsen wordt er geen herkansingsmogelijkheid geboden voor de toetsen die in klas 3 mavo worden gegeven. Wie één of meerdere toetsen gemist heeft, kan gebruik maken van een inhaalregeling. In 4 mavo tellen alle vakken even zwaar mee. Verder kunnen onvoldoendes in zekere zin gecompenseerd worden door cijfers van andere vakken die 7 of hoger zijn. b. 4-5 havo Alle vakken tellen even zwaar mee. Verder kunnen onvoldoendes in zekere zin gecompenseerd worden door cijfers van andere vakken die 7 of hoger zijn. Het eindcijfer van klas 4 havo telt in klas 5 havo mee als startcijfer met een gewicht van 25% in het schoolexamen. Een vak dat alleen in 4 havo (ckv) of alleen in 5 havo (maatschappijleer) wordt gegeven bouwt in dat jaar 100% op. Voor het vak bsm geldt een afwijkende gewichtsverdeling tussen de leerjaren.. De moderne vreemde talen (Duits, Engels en Frans) hebben een eigen regeling. Hun PTA start pas in het eindexamenjaar en dus wordt in dat jaar het volledige eindcijfer SE opgebouwd. Wel is afgesproken dat de regels van Examenreglement en PTA zoveel als mogelijk ook gelden voor de voortgangstoetsen van de moderne vreemde talen in 4 havo. Het in 5 havo af te ronden profielwerkstuk wordt met een cijfer beoordeeld. Van de op een heel getal afgeronde cijfers van het profielwerkstuk en maatschappijleer telt het gemiddelde als combinatiecijfer mee in de slaag- zakregeling. Overigens blijft ook voor de onderdelen van het combinatiecijfer de regel bestaan dat een leerling die een eindcijfer lager dan een 4 behaalt niet kan slagen voor het eindexamen. c vwo Alle vakken tellen even zwaar mee. Verder kunnen onvoldoendes in zekere zin gecompenseerd worden door cijfers van andere vakken die 7 of hoger zijn. Zowel in klas 4 vwo als in klas 5 vwo hebben de toetsen voor de meeste vakken een totaal gewicht van 100. Het eindcijfer van klas 4 vwo telt in klas 6 vwo mee als startcijfer met een gewicht van 10% in het schoolexamen. Het eindcijfer van klas 5 vwo telt in klas 6 vwo mee als startcijfer met een Pagina 6 van 9

7 gewicht van 15% in het schoolexamen. De overige 75% wordt opgebouwd in 6 vwo. Het vak ckv bouwt 50% van het eindcijfer op in 4 vwo en 50% in 5 vwo. Maatschappijleer wordt alleen in 6 vwo gegeven en bouwt in dat jaar 100% op. Voor het vak bsm geldt een afwijkende gewichtsverdeling tussen de leerjaren. De moderne vreemde talen (Duits, Engels, Frans en Spaans) hebben een eigen regeling. Zij geven zowel in 4 vwo als in 5 vwo voortgangstoetsen met een totaal gewicht van 100% per schooljaar. Het eindcijfer 4 vwo en 5 vwo telt niet mee in het volgende schooljaar. Hun PTA start pas in het eindexamenjaar en er wordt dus in één jaar het volledige eindcijfer SE opgebouwd. Wel is afgesproken dat de regels van Examenreglement en PTA zoveel als mogelijk ook gelden voor de voortgangstoetsen van de moderne vreemde talen in 4 vwo en 5 vwo. In 6 vwo telt het gemiddelde van de op een heel cijfer afgeronde cijfers van ANW (al afgerond in klas 4 vwo), maatschappijleer, het profielwerkstuk als combinatiecijfer mee bij de bepaling van de eindexamenuitslag. Overigens blijft ook voor de onderdelen van het combinatiecijfer de regel bestaan dat een leerling die een eindcijfer lager dan een 4 behaalt, niet kan slagen voor het eindexamen. Als jij of je ouders/verzorgers nog vragen hebben laat het ons dan weten. Namens alle personeelsleden van Oscar Romero wensen we jou veel succes in het komende schooljaar. M. Kwakman (conrector) A. Lansdaal (conrector) mw. C. Tensen (examensecretaris) mw. V. ter Velde (conrector) Pagina 7 van 9

8 Het ROOSTER CENTRAAL EXAMEN 2016, 1e TIJDVAK, is te raadplegen in de ELO van Magister CENTRAAL EXAMEN 2016, 2e TIJDVAK Het tweede tijdvak begint op dinsdag 21 juni In maart 2016 wordt bekendgemaakt op welke dagen en tijdstippen de centrale examens in het tweede tijdvak worden afgenomen. De examenafname van de aangewezen vakken door de staatsexamencommissie zal op 24 juni 2016 plaatsvinden. Het besluit welke vakken dit zijn wordt in maart 2016 gepubliceerd. Er is geen vast rooster voor het derde tijdvak, dat wordt afgenomen door het College voor Toetsen en Examens. Tijdschema centraal examen 2016 activiteit mavo havo/vwo bekendmaking normen do 16 juni 2016, uur informeren (nog niet) geslaagde leerlingen do 16 juni 2016, vanaf 11 uur do 16 juni, 2016, vanaf 12 uur Inschrijving CE 2 e tijdvak via MAGISTER, ELO Inschrijven vr 17 juni 2016 tot uur tweede tijdvak school di 21 juni t/m do 23 juni 2016 tweede tijdvak aangewezen vakken vr 24 juni 2016 (staatsexamen) BUITEN DE SCHOOL bekendmaking normen tweede tijdvak di 5 juli 2016, uur BIJLAGE 1 BELANGRIJKE DATA SCHOOLEXAMEN OR, Jaarlagen Activiteit Data en tijden 4 mavo, 4-5 havo, vwo cijferperiode 1 ma 17 aug. t/m vr 6 nov mavo, 4-5 havo, vwo cijferperiode 2 ma 9 nov t/m vr 22 jan mavo, 4-5 havo, vwo cijferperiode 3 ma 25 jan. t/m vr 8 apr havo, 4-5 vwo cijferperiode 4 ma 11 apr. t/m vr 8 juli mavo, 4-5 havo, vwo toetsweek 1 ma 2 nov. t/m vr 6 nov mavo, 4-5 havo, vwo toetsweek 2 ma 18 jan. t/m vr 22 jan mavo, 4-5 havo, vwo toetsweek 3 ma 4 apr. t/m vr 8 apr havo, 4-5 vwo toetsweek 4 ma 27 juni t/m vr 1 juli mavo, 4-5 havo, vwo inschrijving herkansing cijferperiode 1 4 mavo, 4-5 havo, vwo inschrijving herkansing cijferperiode 2 5 havo, 6 vwo inschrijving herkansing cijferperiode 3 4 havo, 4-5 vwo inschrijving herkansing cijferperiode 3 deadline: ma 23 nov. 2015, u deadline: ma 8 feb. 2016, u deadline: wo 13 apr. 2016, u deadline: wo 20 apr. 2016, u 4 mavo, 4-5 havo, vwo herkansingstoetsen per. 1 di 8 dec. 2015, vanaf uur 4 mavo, 4-5 havo, vwo herkansingstoetsen per. 2 ma 22 feb. 2016, vanaf uur 5 havo, 6 vwo herkansingstoetsen per. 3 di 19 apr. 2016, vanaf uur 4 havo, 4-5 vwo herkansingstoetsen per. 3 di 10 mei 2016, vanaf uur Pagina 8 van 9

9 De inschrijving voor alle herkansingen en herexamens vindt uitsluitend plaats via Magister, de ELO Inschrijven. Wie niet (tijdig) inschrijft verliest in alle gevallen de mogelijkheid de herkansings- of herexamentoets af te leggen. MEDEDELINGEN OVER EXAMENZAKEN WORDEN UITSLUITEND VIA MAGISTER GEPUBLICEERD. IN GEVALLEN VAN SPOED WORDEN DE BETROKKEN LEERLINGEN VIA MAGISTER-MAIL IN DE ELO GEÏNFORMEERD. Het rooster van elke toetsweek wordt uiterlijk 1 week vóór de toetsweek gepubliceerd via Magister, de ELO, Studiewijzers OR Exameninformatie in de rubriek Toetsen en Roosters. Het rooster van de herkansingstoetsen worden binnen enkele dagen na de sluitingsdatum voor de inschrijving eveneens op die plek gepubliceerd. BIJLAGE 2 OVERZICHT GEWICHT TOETSEN PER JAARLAAG Bij de meeste vakken in de bovenbouw is het totaal gewicht van toetsen (per schooljaar) in de vooreindexamenklassen 100. Alleen in klas 3 mavo wordt gewerkt met 1-, 2- en 4-toetsen. In het eindexamenjaar telt het eindcijfer van 3 mavo en 4 havo mee met een gewicht van 25 in resp. 4m en 5h. De eindcijfers van 4v en 5 tellen mee voor 10% en 15% (dus tezamen ook 25) in 6 vwo. Voor maatschappijleer in 3m, 5h en 6v, lo2 in 4m en ckv in 3m en 4h wordt het eindcijfer SE in één schooljaar behaald (totaalgewicht is steeds 100). De MVT (= Duits, Engels, Frans en Spaans) werken in 4 havo, 4-5 vwo met eindcijfers die NIET meetellen in het eindexamenjaar. Voor deze vakken begint het PTA pas in de eindexamenklas en er is dus geen startcijfer. Bij bsm geldt dat het eindcijfer 4h voor 59% meetelt in 5h. De eindcijfers bsm in 4v en 5v tellen voor resp. 45 en 43% in het eindcijfer 6v. BIJLAGE 3 TOETSVERPLAATSING 1. Toetsverplaatsing binnen de toetsweek is niet toegestaan. 2. De leerling die een toets moet inhalen vervoegt zich zo snel mogelijk bij de examinator (docent van het vak dat ingehaald moet worden) en maakt een afspraak. De leerling meldt de gemaakte afspraak direct aan de examensecretaris. 3. Docenten moeten leerlingen die inhalen een nieuwe toets aanbieden. 4. Met toestemming van de examensecretaris mogen docenten leerlingen die inhalen verplichten die inhaaltoets te maken op het herkansingstijdstip. 5. Bij elke toets die ingehaald wordt (buiten de toetsweek) is één surveillant aanwezig. Toetsen die op de gang worden gemaakt, worden ongeldig verklaard, zonder recht op een nieuwe toets. Pagina 9 van 9