GOED SPORTBESTUUR KNHB. 6 april 2011 S.J. Verlegh

Transcriptie

1 GOED SPORTBESTUUR KNHB 6 april 2011 S.J. Verlegh

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave pag. 1 Ten geleide pag. 2 De 13 Aanbevelingen van Goed Sportbestuur pag. 3 Eenheid van beleid, organisatie en structuur pag Eenheid 2. Topsportstatuut Financiën, vermogensbeheer en accountant pag Financieel statuut Besturingsmodel, benoeming, zittingstermijn en aftreden pag Besturingsmodel 5. Bestuursfuncties Integriteit en functioneren van bestuur pag Gedragscode bestuur 7. Bestuurdersaansprakelijkheid 8. Transparantie 9. Aftreden bestuursleden 10. Agenda bestuur Directie pag Directiestatuut Algemene Vergadering (AV) pag Controletaak AV Statuten en diversen reglementen pag Statuten en reglementen Bijlagen: Bijlage 1: KNHB Meerjarenbeleidsplan Bijlage 2: Overeenkomst voor een selectiespeler van het Nederlands Hockeyteam Bijlage 3: KNHB Financieel Statuut Bijlage 4: Profielschets bondsbestuur en profielschetsen bestuursleden Bijlage 5: Taakgroepen Bijlage 6: Gedragscode Bondsbestuur Bijlage 7: KNHB Bestuursaansprakelijkheid Bijlage 8: KNHB Directiestatuut Bijlage 9: KNHB Tuchtreglement Bijlage 10: KNHB Dopingreglement Bijlage 11: KNHB Regeling tegen seksuele intimidatie Bijlage 12: KNHB Regeling tegen discriminatie en racisme Bijlage 13: Functieprofiel VertrouwensContactPersoon Bijlage 14: KNHB Klachtenregeling Bijlage 15: KNHB Official Partners/Sponsors/Suppliers Bijlage 16: Betreft het gebruik van afbeeldingen door de Partners van de KNHB Bijlage 17: Overzicht dagvergoeding internationals; Clinics Bijlage 18: Betreft het gebruik van afbeeldingen door de Sponsors van de KNHB Bijlage 19: Kledingprotocol nationale selectie KNHB Bijlage 20: Overeenkomst NOC*NSF KNHB betreffende Olympische Spelen Bijlage 21: Handleiding Communicatie met de Media Bijlage 22: Stichting Individuele Begeleiding Tophockey (SIBT) Bijlage 23: Voorbeelden associaties 1

3 Ten geleide Good Governance is een actueel thema, zowel nationaal als internationaal. De discussie over Good Governance wordt gevoerd in alle geledingen van onze maatschappij, bijvoorbeeld in het bedrijfsleven en in de zorgsector. De vraag is: waarom de discussie over Good Governance en waarom juist nu? Ik meen dat deze ontwikkeling te maken heeft met de evolutie in het denken over organisaties, voorbij de formeel juridische en organisatorische structuur. Er is meer aandacht voor inhoudelijke thema s zoals kwaliteit en professionaliteit. Ook rijst de vraag hoe het zit met de borging van de belangen van degenen voor wie de organisaties eigenlijk bestaan en die toch niet de verantwoordelijkheid en de macht hebben. Bij vennootschappen zijn dat de verschaffers van het kapitaal, maar ook de verschaffers van de arbeid. Zelfs de maatschappij is belanghebbende waar het bijvoorbeeld de belasting van het milieu betreft. In de zorgsector zijn het de zorgconsumenten en de werkers in die sector die wel belangen, maar geen of weinig macht hebben. In de Sport zijn dat de sporters (leden van de bonden) van breedte- tot topsport, werknemers, passieve recreanten, de overheid (sport als instrument voor sociale ontwikkeling, gezondheidsbevordering en integratie), exploitanten van accommodaties, sponsoren, zendgemachtigden, en zo voort. Zowel op grond van de primaire feitelijke opdracht als op grond van de juridische lidmaatschapsverhouding staat echter voor een sportbond het dienen van de belangen van de leden voorop. Dit laatste gegeven en de actualiteit van het thema hebben geleid tot de instelling van de Commissie Goed Sportbestuur. De Commissie heeft kunnen beraadslagen aan de hand van veel, soms verrassend, feitenmateriaal dat tevoorschijn kwam uit onderzoek bij de sportorganisaties. Dat feitenmateriaal is van betekenis geweest voor de accenten die de Commissie bij het vaststellen van de aanbevelingen heeft gekozen. Belangrijke elementen bleken de borging van de inhoudelijke kwaliteit van het bestuur en, afhankelijk van het besturingsmodel, de macht- en taakverdeling tussen bestuur en professionele directie. Waar Tabaksblat zich vooral moest bezig houden met de problematiek van beloning (onzuivere financiële prikkels) bleek dat in de structuur van de sportbonden geen rol van betekenis te spelen. 1 Op basis van de verzameling van het feitenmateriaal onder de sportbonden in Nederland, is de Commissie Goed Sportbestuur tot de conclusie gekomen dat een Sportbond minimaal aan 13 aanbevelingen moet voldoen wil sprake zijn van Goed Sportbestuur. Deze 13 aanbevelingen worden in het Rapport Goed Sportbestuur helder behandeld en uiteen gezet. Het Rapport Goed Sportbestuur is voor de KNHB aanleiding geweest om de 13 aanbevelingen met betrekking tot Goed Sportbestuur voor de KNHB helder op papier te zetten. 1 Jan Loorbach, 13 aanbevelingen voor Goed Sportbestuur, Commissie Goed Sportbestuur 2

4 De 13 aanbevelingen van Goed Sportbestuur : Het Bondsbestuur De aanbevelingen Goed Sportbestuur zijn gericht op het bondsbestuur. De aanbevelingen zijn toegespitst op de gebieden; - Eenheid van beleid, organisatie en structuur 1. Eenheid 2. Topsportstatuut - Financiën, vermogensbeheer en accountant 3. Financieel statuut - Besturingsmodel, bestuur, zittingstermijn en aftreden 4. Besturingsmodel 5. Bestuursfuncties - Integriteit en functioneren bestuur 6. Gedragscode bestuur 7. Bestuurdersaansprakelijkheid 8. Transparantie 9. Aftreden bestuursleden 10. Agenda bestuur - Directie 11. Directiestatuut - Algemene vergadering (AV) 12. Controletaak AV - Statuten en diverse reglementen 13. Statuten en reglementen - tuchtreglement - dopingreglement - regeling tegen seksuele intimidatie - regeling tegen discriminatie/racisme - regeling voor klachten Eenheid van beleid, organisatie en structuur 1. Eenheid; Het bestuur zorgt voor eenheid binnen de organisatie door eenheid in beleid, organisatie en structuur. Het bestuur straalt dit uit en leeft dit na. Het zorgt hiermee voor maximale transparantie en voorspelbaarheid van de organisatie. Het bestuur van de KNHB heeft een door de AV goedgekeurd Meerjarenbeleidsplan , dat leidend is voor de organisatie 2. In het meerjarenplan, waarin de missie, visie en strategie van de organisatie zijn verwoord, worden in ieder geval die kernpunten uitgewerkt die van belang zijn voor het voortbestaan van de organisatie. 2. Topsportstatuut; De organisatie stelt vanwege onder meer de grote (financiële) en specifieke belangen en complexiteit van de topsport een topsportstatuut op. De KNHB is van mening dat het van belang is dat duidelijk en helder op papier staat wat de afspraken zijn tussen de KNHB en een speler van het Nederlands team. In bijlage 2 treft u een model spelerscontract aan met daarin de rechten en verplichtingen van de sporter en van de KNHB. Artikel 11 van dit contract heeft betrekking op de spelersraad (de spelersraad van het Nederlands Hockeyteam of een door haar aangewezen vertegenwoordiging). In dit artikel staan o.a. de doelen van de spelersraad. 2 Bijlage 1, Meerjarenbeleidsplan

5 Financiën, vermogensbeheer en structuur 3. Financieel Statuut KNHB; Het bestuur zorgt dat zij een goed financieel beleid en een passende administratieve organisatie voert, vastgelegd in een financieel statuut. In artikel 26 van de statuten van de KNHB is vastgelegd dat de AV een financiële commissie aanstelt die kennis neemt van de rekening en verantwoording van het bondsbestuur, de uitvoering van het financieel beleid op doelmatigheid en doeltreffendheid toetst en aan de AV in haar jaarvergadering verslag uit brengt van haar bevindingen. In bijlage 3 treft u het Financieel Statuut KNHB en een overzicht van de tekenbevoegden. Besturingsmodel, benoeming, zittingstermijn en aftreden 4. Besturingsmodel; 3 Het bestuur stelt duidelijk vast op welke manier de organisatie bestuurd wordt. Het heroverweegt en actualiseert met regelmaat het gehanteerde besturingsmodel. Besturingsmodellen; Executief bestuur: Een executief bestuur oefent rechtstreeks invloed uit op het uitvoerende werk in de vereniging en verricht zelf ook veel uitvoerend werk. Een executief bestuur belast zichzelf tot op zekere hoogte met de dagelijkse leiding van en met de uitvoering van werkzaamheden in de vereniging. Beleidsvormend bestuur: Een beleidsvormend bestuur vervult de rol van constituerende leiding en richt zich op de vaststelling van algemeen beleid. De dagelijkse ofwel dirigerende leiding wordt nu bij de directeur gelegd. Het bestuur heeft binnen de beperkingen die de statuten en het huishoudelijk reglement aangeven, een aantal van haar taken en bevoegdheden overgegeven aan de directeur. Voorwaardenscheppend bestuur: Dit wordt ook wel het raad van beheermodel genoemd. In de zin van bestuurszaken is de Raad van Beheer (bestuur) en directeur belast met de beleidsvorming. Voor de uitvoering van het beleid is de directeur verantwoordelijk. Beleidstoetsing is tenslotte de taak van het bestuur. Met betrekking tot het voorwaardenscheppend beleid oefent het bestuur beslissingsbevoegdheid uit. Indien het bestuur van de sportorganisatie de aan de directeur toegemeten beslissingsbevoegdheden wil wijzigen, dan is dit uitsluitend mogelijk door wijziging van de statuten. Toezichthoudend bestuur: Dit wordt ook wel het Raad van Toezichtmodel genoemd. In de bestuurlijke opvatting laat de wet toe dat in de statuten van de vereniging wordt opgenomen dat, kortweg, de directeur feitelijk voor het overgrote deel de vereniging bestuurt. Het bestuur laat feitelijk de gehele beleidsvorming over aan de directeur. De directeur is dan belast met zowel de constituerende als de dirigerende leiding van de vereniging. Het bestuur vervult primair een toezichthoudende en adviserende functie (beleidstoetsing). executief besturingsmodel beleidsvormend besturingsmodel voorwaardenscheppend besturingsmodel toezichthoudend besturingsmodel uitvoeren voorbereiden vaststellen evalueren X X X X XX XX X X X XX XX XX X X XX XX XX X 4 3 Advies rechtspositie Directeur van een sportorganisatie, WOS, %20Intern%20Toezicht.pdf 4

6 X = bevoegdheid bestuur XX = bevoegdheid directeur KNHB besturingsmodel De KNHB hanteert een voorwaardenscheppend bestuursmodel. Dit model maakt een duidelijk onderscheid tussen bestuurlijke, beleidsmatige, toezichthoudende en ondersteunende (uitvoerende) taken. voorwaardenscheppend besturingsmodel uitvoeren voorbereiden vaststellen evalueren XX XX XX X X X = bevoegdheid bestuur XX = bevoegdheid directeur Rollen Algemene Vergadering (AV), Bestuur en Bondsbureau (Directeur, Management Team, Staf en medewerkers) per niveau: Strategisch; 6 jaar, meerjarenplan Voorbereiden Vaststellen Goedkeuren Uitvoeren Toezicht Controleren Management Team (MT) Bestuur/Directeur AV MT + Staf Bestuur AV Tactisch; 1 jaar, jaarplan Voorbereiden Vaststellen Goedkeuren Uitvoeren Toezicht Controleren Operationeel; korte termijn, werkplannen Voorbereiden Vaststellen Goedkeuren Uitvoeren Toezicht Controleren MT MT Bondsbestuur Staf + medewerkers Directeur Directeur MT + Staf + medewerkers MT + Staf + medewerkers MT MT + Staf + medewerkers Directeur Directeur 5. Bestuursfuncties; 5 Bij de uitoefening van een bestuursfunctie is het belangrijk dat de juiste persoon op de juiste plaats zit, er voldoende vernieuwing is, de wijze van voordragen en benoemen transparant is en het organisatiegeheugen goed is gewaarborgd. In artikel 13 lid 2 van de statuten van de KNHB is vastgelegd wat de wijze van voordragen en benoemen is. In bijlage 4 is uitgewerkt hoe het bestuur van de KNHB is samengesteld, wat de taken van het bondsbestuur zijn en wat de individuele taken en competenties van de bestuursleden afzonderlijk zijn. Ook is in deze bijlage uitgewerkt welke benoemingsperiode de KNHB hanteert en wat de maximale zittingstermijn is van de bestuursleden. Ter voorbereiding van de vergadering van het bondsbestuur en ten aanzien van het toezicht op de voortgang van de prestaties en ontwikkelingen omtrent de doelstellingen van het Meerjarenbeleidsplan, zijn taakgroepen ingericht. Deze taakgroepen zijn ingericht op basis van de 5 Bijlage 4; Bestuursprofiel voorwaardenscheppend bestuur 5

7 aandachtsgebieden uit het Strategisch plan In bijlage 5 staat de organisatie van de taakgroepen uiteengezet. Integriteit en functioneren van bestuur 6. Gedragscode bestuur; Het bestuur stelt een gedragscode vast waaraan bestuursleden zich in hun handelen houden. De beginselen van deugdelijk bestuur die in de code vermeld dienen te zijn: - Algemene bepalingen - Nevenfuncties - Informatie - Belangenverstrengeling - Aannemen van geschenken - Bestuurlijke uitgaven - Declaraties - Creditcards - Reizen buitenland In bijlage 6 is de gedragscode bestuur uitgewerkt. 7. Bestuurdersaansprakelijkheid; Het bestuur bespreekt de noodzakelijkheid of wenselijkheid om zich voor bestuurdersaansprakelijkheid te verzekeren en legt zijn oordeel gemotiveerd aan de AV voor. In bijlage 7 is uiteengezet wanneer sprake kan zijn van (hoofdelijke) aansprakelijkheid van het bondsbestuur of een bondsbestuurder van de KNHB. De bondsbestuurders hebben zich verzekerd tegen aansprakelijkheid Transparantie; Het bestuur vergadert volgens een jaarlijks vastgesteld schema en is transparant over de agenda en bestuursbesluiten die de AV aangaan. Slechts in gemotiveerde uitzonderingsgevallen kunnen er klemmende redenen van privacy of discretie zijn om niet volledig transparant te zijn. Door het Bondsbestuur wordt 10x per jaar vergaderd. In de zomerstop wordt het vergaderschema voor het aankomende seizoen gemaakt. Naast deze formele vergaderingen, organiseert de KNHB jaarlijks tevens een congres waar vorm en inhoud wordt gegeven aan het initiëren, ontwikkelen en uitvoeren van het KNHB beleid. 9. Aftreden bestuursleden; Het bestuur bevordert dat bestuursleden tussentijds aftreden bij: a) frequente afwezigheid waar ze door medebestuursleden (of toezichthouders) op zijn aangesproken b) onvoldoende functioneren c) structurele onenigheid van inzichten d) onverenigbaarheid van belangen e) indien dit anderszins door het bestuur geboden wordt geacht 10. Agenda bestuur; Het bestuur overlegt en besluit ten minste eenmaal per jaar over: a) het algemene beleid en de strategie, de hieraan verbonden (financiële) risico s en de financiële stand van zaken. Hieronder vallen ook de begroting en jaarrekening. b) de eigen werkwijze en taakverdeling, het eigen en individueel functioneren. c) de relatie met de directeur. Directie 11. Directiestatuut; Het bestuur stelt op basis van het vastgestelde besturingsmodel een helder directieprofiel vast en legt de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de directeur duidelijk vast in een directiestatuut. 6 Bijlage 8; Bestuurdersaansprakelijkheid 6

8 In bijlage 8 staat het directiestatuut met daarin de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de directeur. Algemene Vergadering (AV) 12. Controletaak AV; Het bestuur zorgt ervoor dat de AV haar controletaak naar behoren kan uitvoeren. In artikel 19 tot en met 24 van de Statuten van de KNHB en in artikel 15 tot en met 18 van het Huishoudelijk reglement van de KNHB is vastgelegd wat de samenstelling, taken en bevoegdheden zijn van de AV. Statuten en diverse reglementen 13. Statuten en reglementen; Het bestuur zorgt ervoor dat de organisatie in ieder geval naast de geactualiseerde statuten en huishoudelijke reglement de volgende reglementen heeft; een tuchtreglement, een dopingreglement, een regeling tegen seksuele intimidatie, een regeling tegen discriminatie/racisme en een regeling voor klachten. Bijlage 9; KNHB Tuchtreglement Bijlage 10; KNHB Dopingreglement Bijlage 11; KNHB Regeling tegen seksuele intimidatie Bijlage 12; KNHB Regeling tegen discriminatie/racisme Bijlage 13; Functieprofiel VertrouwensContactPersoon (VCP) Bijlage 14; KNHB Klachtenregeling 7

9 Bijlage 1 KNHB Meerjarenbeleidsplan DE TOEKOMST VAN HOCKEY Focus op kwaliteit & cultuur KNHB Meerjarenbeleidsplan

10 INHOUD 1. Voorwoord: Samen klaar voor de toekomst 3 2. Inleiding: Van Abcoude tot Zwolle 5 3. Hockeyactiviteiten op maat Uitdagende competities Differentiatie van aanbod De acht doelgroepen Op het veld, in de zaal en op het strand Veldhockey Zaalhockey Bedrijfshockey Alternatieve competities G- en LG-hockey Rolstoelhockey Trimhockey Knotshockey Beach Hockey Schoolhockey Five- en six-a-side en clinics Hockey op wereldniveau Structureel aan de top Topfaciliteiten voor topprestaties Internationale invloed Goed hockey begint bij goed kader Kwaliteit van opleidingen Kwaliteit van arbitrage Betrokken inzet van vrijwilligers Meer betaalde krachten in de vereniging Behoud van de hockeycultuur Sportiviteit & Respect? Vanzelfsprekend! Meer kennis en kwaliteit = minder wangedrag Good governance Focus op gerichte groei Een evenwichtiger ledenopbouw Op weg naar 57 nieuwe verenigingen Ruimte voor alle hockeyers Open de poorten, denk multifunctioneel Hockey midden in de samenleving Een sociaal gezicht De overheid als belangrijke partner School & Onderwijs: een goede combinatie De wijken in! Sterke verenigingen Ondersteuning in beleid Minder regels en administratie, meer hockey Gezond en fit het veld op Optimale communicatie & sponsoring Aandacht voor hockey Partnerships voor de lange termijn Financiën 54 1

11 11.1 Terugblik Beleidsperiode Prognose exploitatiekosten 56 2

12 1. VOORWOORD: SAMEN KLAAR VOOR DE TOEKOMST Groei van de hockeysport in Nederland. Daar draaide het om in de beleidsplannen van de KNHB vanaf En die groei die kwam er, sneller en omvangrijker dan verwacht. Inmiddels spelen er hockeyers bij 313 clubs. Bij het bewerkstelligen van deze groei hebben de verenigingen een hoofdrol gespeeld, evenals de partners, sponsors en suppliers van de KNHB. Al veertien jaar zijn zij nauw betrokken bij het langetermijnbeleid van de KNHB, waarbij ze zich inzetten voor de verbetering van het Nederlandse hockey in de volle breedte. Zo bevordert Rabobank als sponsor van de nationale teams en de Rabo Hoofdklasse het Nederlandse tophockey, terwijl de lokale kantoren van de Rabobank zijn verbonden aan bijna 200 verenigingen. Shell Nederland heeft het jeugdhockey op alle fronten op een hoger plan gebracht, Volvo heeft zich jaren ingezet voor Veteranenhockey en richt zich sinds 1 januari 2009 op de nationale jeugdelftallen en de districtsselectieteams. Heineken ondersteunt verenigingen op het gebied van bar management. Ook maakt het biermerk samen de andere partners, sponsors en suppliers de organisatie van de (internationale) evenementen van de KNHB mede mogelijk. BDO CampsObers Accountants & Adviseurs stimuleert al jaren de professionalisering van de verenigingen en ondersteunt vanaf het seizoen de arbitrage. Kwaliteit & Cultuur Nederland Hockeyland groeit en is volop in beweging. De KNHB staat voor de hockeysport als een teamsport voor jong en oud, voor topspelers en recreatiespelers, waarbij het goed functioneren van de verenigingen, het respect voor elkaar en de aandacht voor de wereld om ons heen belangrijke pijlers zijn. In de komende beleidsperiode legt de KNHB de nadruk op het bevorderen van kwaliteit en het behoud van de hockeycultuur. Het ledental groeit en het is een uitdaging voor zowel de KNHB als verenigingen om samen te zorgen dat elke hockeyer kan rekenen op een gekwalificeerde coach, trainer en scheidsrechters. Op een kwalitatief hoogstaande competitie waarbij iedereen op zijn eigen niveau kan uitkomen. Op een vereniging die meer biedt dan hockey alleen. Elke hockeyer in Nederland moet bovendien kunnen blijven rekenen op een sociale en veilige omgeving, waar aandacht is voor het respectvol omgaan met elkaar. Om deze cultuur ook in de toekomst te waarborgen, voert de KNHB samen met de verenigingen al jarenlang de campagne Sportiviteit & Respect. Steeds meer clubs, bestuurders, trainers, hockeyers en andere betrokkenen zien het belang hiervan in en zetten zich actief in om hockey leuk te houden. De acht kernpunten Samen. Het woord is hierboven al enkele keren gevallen. De KNHB - en daarmee doelen we op zowel bondsorganen als het bondsbureau in Nieuwegein als de zes districten - wil zich samen met de verenigingen ook de komende periode weer inzetten om de hockeysport verder te versterken. De voornaamste doelstellingen daarbij zijn verwoord in het Meerjarenbeleidsplan , dat nu voor u ligt. Dit is niet een plan waarin het draait om de KNHB. Het draait om ú, om de verenigingen. De clubs vormen de basis van het hockey in Nederland - en dus ook van dit Meerjarenbeleidsplan, waarvan we hieronder de kernpunten noemen. Hockeyactiviteiten op maat: De KNHB staat voor een leven lang hockey. Van jong tot oud, iedereen moet kunnen hockeyen op zijn eigen (ambitie)niveau. De KNHB zorgt voor een passend en kwalitatief goed hockeyaanbod, zodat iedereen zijn eigen top kan bereiken. Of dit nu Heren 1 in de 3 e klasse is of Meisjes B2. Ook biedt de KNHB samen met de verenigingen steeds meer flexibele hockeyvormen, zoals trimhockey. Er is voor elk wat wils. Hockey op wereldniveau: Het breedtehockey vormt de basis van tophockey. Andersom zorgen de prestaties van de tophockeyelftallen - zowel de nationale teams als op clubniveau - voor een stimulans van de gehele Nederlandse hockeysport en -beleving. Het is de taak van de KNHB om tophockey mogelijk te maken, waarbij Nederland structureel behoort tot de wereldtop. Goed hockey begint bij goed kader: Om iedereen tophockey op zijn eigen niveau te kunnen bieden, is goed kader nodig. En steeds meer kader, want het aantal hockeyers groeit. De KNHB zet zich actief in om te zorgen dat elk team wordt begeleid door gekwalificeerde trainers, coaches en scheidsrechters. Ook de kwaliteit van de vrijwilligers en betaalde krachten op de verenigingen is essentieel voor het leveren van een goed hockeyaanbod. 3

13 Behoud van de hockeycultuur: Hockey is een goed georganiseerde, populaire en succesvolle teamsport, die bereikbaar is voor iedereen in Nederland die in een sociale en veilige omgeving wil sporten. De campagne Sportiviteit & Respect richt zich op behoud van deze cultuur. Door het vergroten van bewustzijn, kennis van o.a. de spelregels en kwaliteit van de ondersteuning wordt het onwenselijk gedrag op en rondom het veld teruggedrongen. Focus op gerichte groei: Het aantal hockeyers is de laatste jaren spectaculair gestegen. Punt van zorg is echter dat deze groei niet evenwichtig heeft plaatsgevonden; veel clubs hebben veel jeugd en relatief weinig senioren. De focus ligt de komende jaren dan ook op het bewerkstelligen van een meer gerichte groei, vooral door extra aandacht te geven aan de bestaande seniorendoelgroepen en de grote groep 16/17/18-jarigen. Hockey midden in de samenleving: Steeds meer clubs zetten zich - in samenwerking met gemeente, buurt, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven - in voor de samenleving. De kracht van de hockeysport, de KNHB en de 313 hockeyverenigingen wordt mede aangewend om de doelstellingen uit de Sportagenda 2012 en het Olympisch Plan 2028 van NOC*NSF en de nota Tijd voor sport van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport te realiseren. Sterke verenigingen: De ondersteuning van de verenigingen is een van de kerntaken van de KNHB. De clubs vormen immers de basis voor de beoefening van de hockeysport en zijn onmisbaar bij het verwezenlijken van de doelen uit dit Meerjarenbeleidsplan. De KNHB biedt ondersteuning door middel van producten en aanbod. Het onderzoek Gestructureerd (samen)werken aan succes geeft alle verenigingen de mogelijkheid te excelleren. Optimale communicatie & sponsoring: De doelstellingen in dit Meerjarenbeleidsplan kunnen niet worden waargemaakt zonder de steun van de partners, sponsors en suppliers van de KNHB - zoals deze partijen ook de afgelopen veertien jaar een zeer belangrijke rol hebben gespeeld in de groei en versterking van de hockeysport in Nederland. Een goede communicatie is eveneens van belang, om de hockeysport in de volle breedte uit te dragen. Op naar 2015 Het Meerjarenbeleidsplan vormt de leidraad voor het KNHB-beleid in de komende jaren. Daarnaast kan het elke hockeyvereniging in Nederland helpen bij het vaststellen van haar eigen koers, waarbij iedere club andere prioriteiten zal stellen. Waar voor de ene vereniging deskundigheidsbevordering van het technisch kader het belangrijkste speerpunt is, zal een andere club zich vooral richten op het uitbreiden van het seniorenbestand. Dit beleidsplan gaat niet alleen over de toekomst van het hockey in Nederland, maar ook over de toekomst van uw vereniging. Wij hopen dan ook dat dit document u niet alleen een goed beeld geeft van de ideeën, ambities en doelstellingen van de KNHB, maar dat het uw vereniging ook inspireert om na te denken over de vraag: waar willen wij staan in 2015? De KNHB denkt graag met u mee en helpt verenigingen hun ambities waar te maken. Jan Albers Voorzitter KNHB Johan Wakkie Directeur KNHB Deze tekst is vanuit praktisch oogpunt geschreven in de mannelijke vorm. Overal waar de term hockeyers staat vermeld, doelen we eveneens op hockeysters. Dit geldt tevens voor andere gebruikte mannelijke vormen. 4

14 2. INLEIDING: VAN ABCOUDE TOT ZWOLLE Verenigingen hebben vandaag de dag te maken met veel onderwerpen waar zij aandacht aan moeten besteden, zeker ook doordat de omgeving van de vereniging ingrijpend verandert. Tijd en geld gaan een steeds grotere rol spelen. Het belang van contact met de gemeente neemt toe. Daarnaast wordt landelijk beleid - zoals diversiteit, gezondheid en meer bewegen - neergelegd bij de sportverenigingen. Een andere ontwikkeling is dat veel clubs hun ledenbestand zien groeien, waardoor er meer behoefte is aan voldoende gekwalificeerd kader en extra velden om het toenemende aantal trainingen en wedstrijden te kunnen inplannen. Daarnaast hebben clubs steeds meer moeite om vrijwilligers te werven en te behouden. Kortom, hockeyverenigingen worden met steeds meer uitdagingen geconfronteerd, zodat het van groot belang is na te denken over de lange termijn. Hoe wil je er in 2015 voor staan? Wat voor soort vereniging wil je zijn? Hoe groot wil je zijn? Waar wil je groeien? Wat voor imago wil je uitstralen? Op welk niveau wil je spelen? Wat voor diensten wil je als vereniging aan de verschillende doelgroepen aanbieden? Om optimaal te kunnen inspelen op de ontwikkelingen in Nederland Hockeyland én in de wereld om ons heen, is het noodzakelijk het vizier nadrukkelijk op de toekomst te richten. Dit geldt uiteraard niet alleen voor de hockeyverenigingen maar ook voor de KNHB, die haar doelen voor de komende zes jaar heeft verwoord in het Meerjarenbeleidsplan dat nu voor u ligt. Jaarlijks zal de KNHB de voortgang evalueren en eventuele aanpassingen in de Jaarplannen opnemen. Boven verwachting Het huidige beleidsplan is een logisch gevolg van de weg die is ingeslagen in Drie jaar voor het eeuwfeest van de KNHB en het Wereldkampioenschap voor dames en heren in Utrecht besloot het toenmalige bondsbestuur dat de tijd rijp was voor een weloverwogen op groei gerichte strategie. Wat volgde was een meerjarenbeleidsplan tot 2001, met als voornaamste speerpunten een gedegen verenigingsondersteuning en verbetering van de kwaliteit en het imago van de hockeysport. Het uitgangspunt was om tot het WK te zaaien en na 1998 te oogsten. En een flinke oogst werd het; het ledental van de KNHB groeide van circa in het WK-jaar naar ruim in Deze ledengroei heeft alle verwachtingen overtroffen. Tien jaar geleden zette de KNHB nog in op een ledental van in Deze - inmiddels achterhaalde - prognose maakte deel uit van het Strategisch Plan Hierin had de KNHB in in nauwe samenwerking met sponsor VODW Marketing - voor een periode van tien jaar een visie geformuleerd op de toekomst van het Nederlandse hockey, mede gebaseerd op trends en toekomstverwachtingen. Ledengroei en -behoud stonden centraal in het Strategisch Plan Aangezien al binnen enkele jaren een groot aantal doelstellingen uit het oorspronkelijke plan was gerealiseerd - met name ten aanzien van ledengroei - volgde in 2006 een herziene versie. In deze Strategische Visie 2015 wordt de focus verlegd van absolute groei naar gerichte groei. Veel verenigingen ontwikkelden immers een scheefgroei van het ledenbestand, als gevolg van een sterke toename van de (jongste) jeugd en het relatief achterblijven van het aantal senioren. De Strategische Visie 2015 vormt de basis van het Meerjarenbeleidsplan Voor de verenigingen, door de verenigingen Het Meerjarenbeleidsplan is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de verenigingen; van Abcoude tot Zwolle. Door het hele jaar heen krijgt de KNHB nuttige input van de clubs, bijvoorbeeld tijdens strategische sessies. Of door een telefoontje naar het bondsbureau op dinsdagochtend, van een vereniging die wil starten met LG-hockey. Of door een gesprek langs de lijn op zaterdag tussen een jeugdcoach en een medewerker van de KNHB. Van groot belang is ook het Nationaal Hockeycongres, waar de KNHB jaarlijks samenkomt met vertegenwoordigers van zo n 170 verenigingen. Tegelijkertijd vindt het jongerencongres Hockey Sensation plaats, waar de KNHB van gedachten kan wisselen met actieve en betrokken jongeren uit jeugdbesturen uit het hele land. In januari 2009 heeft de KNHB in samenwerking met VODW Marketing twee extra strategische sessies belegd, waarbij 70 voorzitters van clubs uit het hele land zijn aangeschoven. Tijdens deze bijeenkomsten zijn de belangrijkste uitdagingen voor de komende jaren besproken, welke mogelijke oplossingsrichtingen er zijn en welke bijdrage de KNHB daarbij kan leveren. De uitkomsten hiervan, die zijn gebundeld in het document Gericht groeien, vormen een belangrijke leidraad voor dit beleidsdocument. Een andere rijke informatiebron vormt het onderzoek Gestructureerd (samen)werken aan succes, dat is uitgevoerd in samenwerking met KNHB-supplier TEN HAVE Change Management. Liefst 145 van de 313 verenigingen hebben deelgenomen aan dit onderzoek, dat inzicht geeft met welke vragen 5

15 verenigingen worstelen. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen vijf verenigingsprofielen. De indeling loopt van profiel 1 (hoofdklassenclub van meer dan leden met een evenwichtige ledenopbouw, gelegen in een stedelijke omgeving) tot profiel 5 (middelgrote/kleine club in een dorpse omgeving met een onevenwichtige ledenopbouw, uitkomend in de 4 e klasse of zonder Dames 1/Heren 1 in de standaardklasse). Het boekje met de uitkomsten van het onderzoek, dat wordt verspreid onder alle clubs, geeft een beeld van de uitdagingen waarmee hockeyverenigingen worden geconfronteerd. Het biedt tevens een aantal aangrijpingspunten hoe met deze uitdagingen om te gaan. Uit het onderzoek zijn tien centrale vraagstukken af te leiden waar verenigingen voor komen te staan. De vraagstukken worden één voor één besproken, gelardeerd met praktijkvoorbeelden en citaten van geïnterviewde voorzitters met ervaring op genoemd terrein. Waar dat relevant is zal ook gerefereerd worden aan specifieke resultaten van het onderzoek.tevens wordt beschreven hoe de KNHB de hockeyverenigingen in de toekomst behulpzaam wil zijn in het zich verder professionaliseren, door middel van het aanbieden van verschillende vormen van ondersteuning. Olympische ambities Bij het opstellen van dit Meerjarenbeleidsplan heeft de KNHB niet alleen gekeken naar de situatie en toekomstverwachtingen binnen het hockey, maar ook naar de ontwikkelingen in de landelijke sportwereld en politiek. Zo sluit de KNHB zich aan bij de centrale thema s van de nota Tijd voor sport van het ministerie van Volksgezondheid, Werkgelegenheid en Sport (VWS), te weten: gezond door sport, meedoen door sport, sport aan de top en samenwerken voor de sport. De Sportagenda 2012 van NOC*NSF kent vergelijkbare thema s (meer mensen sporten een leven lang, Nederland bij de top 10 van de wereld en bonden ontwikkelen en verzilveren kansen), die eveneens een vertaalslag hebben gekregen in het KNHB-beleid. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van een geschikt hockeyaanbod om meer doelgroepen in beweging te krijgen, het tophockeybeleid en de samenwerking met andere sportbonden, onder meer in het kader van het Masterplan Arbitrage en de campagne Sportiviteit & Respect. Een ander document waar de KNHB zich nadrukkelijk aan verbindt is het Olympisch Plan 2028 van NOC*NSF. Om kans te maken op het binnenhalen van de organisatie van de Olympische Spelen en Paralympische Spelen in 2028 zullen niet alleen de sportaccommodaties van Olympisch niveau moeten zijn, maar de hele Nederlandse samenleving. De KNHB onderschrijft en ondersteunt deze Olympische ambitie waar mogelijk, zoals verderop in dit Meerjarenbeleidsplan op de diverse terreinen zal worden verduidelijkt. De hockeywereld kan een bijdrage leveren om Nederland Sportland duidelijker op de kaart te zetten, waarbij het niet alleen om topsport draait maar om sport in de volle breedte. Van kleuter tot 60-plusser en van Abcoude tot Zwolle. 6

16 3. HOCKEYACTIVITEITEN OP MAAT Elk weekend worden er op ruim 300 verenigingen in Nederland meer dan competitiewedstrijden gespeeld; van de Jongste Jeugd tot de veteranen en van de Rabo Hoofdklasse tot de reserve 6 e klasse. Het is de taak van de KNHB om te zorgen dat iedereen op zijn eigen niveau kan uitkomen in een kwalitatief goede, uitdagende competitie. Naast de reguliere competitie organiseren de KNHB en verenigingen alternatieve hockeyvormen; van Beach Hockey tot trimhockey en van bedrijfshockey tot knotshockey. Voor elke doelgroep - van jong tot oud - is er een aanbod op maat, voor een leven lang hockey. 3.1 Uitdagende competities Hoofddoelstelling: De KNHB biedt elke hockeyer een kwalitatief goede competitie met voldoende uitdaging. De KNHB analyseert jaarlijks de veld- en zaalcompetitie op alle niveaus en zorgt voor een kwalitatief goede competitie. Belangrijk uitgangspunt is de piramideopbouw met een brede basis met zes à acht poules en een smalle top. De Rabo Hoofdklasse vormt de beste competitie. Tot en met de overgangsklasse streeft de KNHB een zo breed mogelijke instroom na. Meer piekmomenten: Om meer toeschouwers naar de velden te trekken en voor de teams een uitdagender competitie te bieden, wil de KNHB meer piekmomenten in het seizoen creëren; niet alleen in de Rabo Hoofdklasse en overgangklasse, maar ook in de lagere klassen. Denk bijvoorbeeld aan het invoeren van play-offs voor promotie/degradatie voor de onderste teams uit de overgangsklasse en de topteams uit de 1 e klasse. Uniformiteit: De KNHB streeft bij de zes districten, die elk een eigen competitieleider hebben, naar meer uniformiteit. Niet alleen op het vlak van competitieopbouw en poulegrootte, maar ook wat betreft het behandelen van (indelings)wensen (bijvoorbeeld alle teams tegelijk uit of thuis) en competitiemaatregelen (boetes, punten in mindering, etc.). Hoogwaardige C-competities: Met de landelijke competitie voor de A- en B-jeugd is een topcompetitie voor deze categorieën gewaarborgd. Ook de topteams in de C-categorie moeten in een uitdagende competitie kunnen uitkomen. In 2015 biedt elk district een kwalitatief hoogstaande competitie aan de C-jeugd. D-kampioenschappen: Vooralsnog worden de D-kampioenschappen op het veld en in de zaal overgelaten aan initiatieven van verenigingen. In overleg met deskundigen op dit terrein zal worden bekeken of meer inmenging van de KNHB gewenst is Doelstelling: Elke hockeyer kan uitkomen in een competitie die past bij zijn niveau en ambities. De KNHB onderzoekt mogelijke maatregelen om te waarborgen dat elk team op zijn eigen niveau kan uitkomen, zoals het invoeren van een herindeling bij de senioren (dit is al gebruikelijk bij de jeugd) en een versnelde instroommogelijkheid voor nieuwe teams. Zo bekijkt de KNHB in hoeverre mogelijkheden kunnen worden gecreëerd om te zorgen voor een zij-instroom van bijvoorbeeld talentvolle jeugd in de senioren of van goede hockeyers die lager willen gaan spelen. De KNHB zal verder de structuur van de reserveklassen nader evalueren met betrekking tot deelname van meerdere teams per vereniging. Bij dit onderzoek wordt ook betrokken in hoeverre de KNHB tot maatregelen moet komen om competitievervalsing te voorkomen op alle niveaus bij de jeugd en bij de senioren in de beslissende fase van de competitie. 7

17 3.2 Differentiatie van aanbod De Strategische Visie 2015 onderscheidt de trend sport: toenemende concurrentie. Individualisering, welvaart en mondialisering leiden tot steeds grotere concurrentie voor teamsporten; mensen kiezen in toenemende mate voor sporten die zij kunnen uitoefenen op momenten waarop het hen zelf schikt. Een andere ontwikkeling is de groeiende populariteit van meisjes- en vrouwenvoetbal. De KNHB blijft dit volgen en brengt gevolgen voor de hockeysport in kaart. Om in deze tijden van groeiende concurrentie aantrekkelijk te blijven voor (potentiële) leden is een differentiatie van het hockeyaanbod gewenst. De KNHB onderzoekt, in samenwerking met de verenigingen, waar de uitdagingen en problemen liggen. Op basis van een analyse van het ledenbestand en de vastgestelde focusgebieden zal de KNHB bestaande bedieningsconcepten aanpassen of nieuwe concepten ontwikkelen Hoofddoelstelling: De KNHB en verenigingen bieden elke hockeyer een passende hockeyvorm. Hockey is geen one size fits all. Door het hockeyaanbod beter af te stemmen op de wensen van de leden stijgt de klanttevredenheid, waardoor voor de vereniging belangrijke leden binnen blijven en leden beter inzetbaar zijn voor kadertaken. Om dit te bereiken past de KNHB waar nodig competitievormen aan en worden nieuwe - veelal flexibele - hockeyvormen geïntroduceerd. De KNHB ontwikkelt concepten voor de verschillende doelgroepen en ondersteunt de clubs bij de uitvoering door middel van expertise, good practices en materialen. Tevens adviseert de KNHB op het gebied van marketing en het in kaart brengen van de bijbehorende kosten, wat de verenigingen kan helpen bij differentiatie van de contributie - bijvoorbeeld voor de categorie trimhockeyers. Leden zijn meer dan hockeyers: Voorwaarde om met succes een aanbod op maat te creëren is allereerst kennis van de opbouw van het ledenbestand. Ook is er inzicht vereist in de wensen en behoeften van de verschillende doelgroepen. Om dit in kaart te brengen is het noodzakelijk om vanuit verschillende hoeken naar hockeyers te kijken. Deze multifocale kijk richt zich onder meer op karakteristieken, rollen die vervuld kunnen worden, netwerk, inkomsten en omgeving Doelstelling: In 2015 is het hockeyaanbod flexibel verdeeld over ruimte en dagen. Jeugd op zondag: De KNHB biedt de mogelijkheid dat clubs - in overleg - ook op zondag kunnen spelen met de jeugd. Dit zal beter gecommuniceerd worden, evenals andere manieren waarop verenigingen een flexibeler aanbod kunnen creëren. Kleinere teams: De KNHB doet onderzoek naar de mogelijkheden van het spelen van wedstrijden met minder spelers per team op een aangepast veld. Bijvoorbeeld een 6x6 competitie, waarvoor meerdere teams op één locatie samenkomen. Meer interne competities: Hockey wordt traditioneel gespeeld tussen teams van twee verschillende clubs. Er ontstaan echter steeds meer initiatieven waarbij er sprake is van een flexibel (competitie)aanbod binnen de eigen verenigingen. De KNHB speelt hierbij een faciliterende en stimulerende rol. 3.3 De acht doelgroepen Hoofddoelstelling: Via gerichte bedieningsconcepten kunnen verenigingen hun leden meer bieden, binden en betrekken bij de club. In de Strategische Visie 2015 onderscheidt de KNHB acht doelgroepen, van Kleuters (4-6 jaar) tot 60- plussers. Per doelgroep is een analyse gemaakt van de wensen en mogelijkheden, waarbij is gekeken naar de karakteristieken van de doelgroep, de bijdrage die de groep kan leveren aan de vereniging en de omgevingsfactoren die een rol spelen. Deze analyse is vervolgens vertaald in een gericht aanbod per doelgroep. Met behulp van deze zogenoemde bedieningsconcepten is het mogelijk om voor de verschillende doelgroepen maatwerk te leveren. De KNHB zorgt voor het aanbod, de kennis en de informatie. De 8

18 verenigingen kunnen, na een analyse van het ledenbestand en het vaststellen van de eigen prioriteiten, uit deze ruif pikken wat gewenst is. Onderstaand een overzicht van de acht doelgroepen met het bijbehorende hockeyaanbod en de voornaamste aandachtspunten. Kleuters (4-6 jaar) Aanbod: - Funkey, een lessenreeks gericht op 4- tot 7-jarigen in de wijken, op scholen en buitenschoolse opvang (BSO); - knotshockey; - andere hockeykennismakingspakketten voor in de wijken en op scholen. Aandachtspunten: - in principe worden er geen hockeygebonden activiteiten op de vereniging georganiseerd voor deze groep, tenzij clubs aangeven Funkey of knotshockey te willen introduceren als aanbod voor de allerjongste jeugd; - nadruk op het betrekken van de ouders. Jongere jeugd (6-12 jaar) Aanbod: - trainingsgroepen; - competitie (veld en zaal); - G- en LG-hockey; - rolstoelhockey; - Shell Schoolhockey. Aandachtspunten: - voortzetten van de schoolhockeyactiviteiten; - structureel aanbieden en organiseren van opleidings- en bijscholingsactiviteiten voor begeleiders; - nadruk op het betrekken van de ouders. Jeugd (12-18 jaar) Aanbod: - competitie (veld en zaal); - G- en LG-hockey; - rolstoelhockey; - Beach Hockey; - Shell Schoolhockey, met o.a. de Nationale Shell Schoolhockeycompetitie; - Nationale Shell Strafbalcompetitie. Aandachtspunten: - nadruk op behoud voor hockey; - uitbouwen van de schoolhockeyactiviteiten; - rol als trainer/coach, scheidsrechter, jeugdbestuur. Jong volwassenen (18-25 jaar) Aanbod: - competitie (veld en zaal); competitie; - bedrijfshockey; - G- en LG-hockey; - rolstoelhockey; - studentenhockey; - Beach Hockey. Aandachtspunten: - onderzoek naar motieven en redenen van de doelgroep om te stoppen of switchen; - ontwikkelen van bedieningsconcept voor deze doelgroep; - nadruk op behoud voor hockey; - onderzoek naar mogelijkheid uitbreiding 18+ competitie; 9

19 Starters (25-35 jaar) Aanbod: - competitie (veld en zaal); - bedrijfshockey; - trimhockey; - G- en LG-hockey; - rolstoelhockey; - Beach Hockey. Aandachtspunten: - nadruk op behoud voor hockey; - meer betrekken bij verenigingstaken zoals trainer/coach, scheidsrechter, bestuur, commissie; - (verder) ontwikkelen van bedieningsconcepten voor deze doelgroep; - onderzoek naar mogelijke flexibilisering competities. Ouders (35-45 jaar) Aanbod: - (veteranen)competitie (veld); - bedrijfshockey; - trimhockey; - G- en LG-hockey; - rolstoelhockey. Aandachtspunten: - nadruk op werven en behouden voor hockey; - meer betrekken bij verenigingstaken zoals trainer/coach, scheidsrechter, bestuur, commissie. Masters (45-60 jaar) Aanbod: - veteranencompetitie (veld); - trimhockey. Aandachtspunten: - nadruk op behoud voor hockey; - meer betrekken bij verenigingstaken zoals trainer/coach, scheidsrechter, bestuur, commissie; - onderzoek naar mogelijke flexibilisering competities. 60-plussers Aanbod: - veteranencompetitie (veld) - knotshockey. Aandachtspunten: - meer aanbod creëren om deze doelgroep binnen te halen; - onderzoek naar mogelijke flexibilisering competities. 3.4 Op het veld, in de zaal en op het strand Het hockeyassortiment kan worden onderverdeeld in door de KNHB georganiseerde competitievormen, clubgebonden activiteiten en toernooien en evenementen. Op de volgende pagina s volgt een overzicht Veldhockey De KNHB organiseert een competitie voor de senioren, junioren en Jongste Jeugd - voor mannen en vrouwen, jongens en meisjes. De standaardcompetities, de westelijke reserve en veteranen hoofd-, overgangs- en 1e klasse en de landelijke en IDC-competities voor de jeugd worden door het bondsbureau georganiseerd. Alle andere competities worden geregeld door de zes competitieleiders 10

20 van de districten, die weer worden ondersteund door de districtskantoren. Hieronder vallen ook de midwinter- en de 18+ competitie. Flexibelere competitievormen: Zoals vermeld in paragraaf 3.2 ( Differentiatie van aanbod ) onderzoekt de KNHB of er flexibelere competitievormen kunnen worden ontwikkeld. Een ander speerpunt is de uitbreiding van de 18+ competitie voor Jong Volwassenen Zaalhockey De KNHB continueert de huidige opzet van het zaalhockey voor senioren, junioren en Jongste Jeugd in de winterperiode. Er zal geen aparte zaalcompetitie tijdens het veldseizoen worden gestart, zoals bijvoorbeeld de KNVB-zaalvoetbalcompetitie die parallel loopt aan het veldvoetbalseizoen. In 2015 telt de KNHB zaalhockeyers: In 2006 was voor 2015 ingezet op zaalhockeyers. In 2009 zijn echter al zo n hockeyers actief in de zaal, zodat het doel is bijgesteld. De beoogde groei kan onder meer bereikt worden door het opstarten van zaalhockey in witte vlekken gebieden door nieuwe verenigingen. In 2015 ligt het aandeel van de senioren in de zaal op 30%: In 2009 is de jeugd met 84% van de deelnemers oververtegenwoordigd bij het zaalhockey. De KNHB zet zich in om relatief meer senioren te laten deelnemen; voor deze groep kan zaalhockey een extra recreatieve hockeyvorm betekenen. Voor 2015 beoogt de KNHB dat het aandeel van de senioren is gestegen van 16% naar 30% Bedrijfshockey Het Olympisch Plan 2028 stelt dat bedrijfssport bevorderd dient te worden. Op een leuke, actieve, ontspannende en gezonde manier samen sporten bevordert de collegialiteit, gezelligheid, gezondheid en productiviteit - zo stelt het Plan. De KNHB onderschrijft dit en zet zich in voor een verdere ontwikkeling van het bedrijfshockey. Deze hockeyvorm biedt een extra mogelijkheid om de groep 18 tot 35 jaar te behouden voor de hockeysport. De wedstrijden worden niet wekelijks gespeeld en de teams zijn vaak uitgebreid, waardoor de verplichtingen minder groot zijn. Door het bedrijfshockey blijven deze hockeyers toch betrokken bij de sport, zodat ze makkelijker de stap terug naar het reguliere hockey maken als ze hier weer tijd voor hebben. In 2015 telt het bedrijfshockey 600 teams met leden: Het aantal bedrijfshockeyteams is de laatste jaren gedaald, terwijl het aantal deelnemers stabiel is gebleven. In 2009 staat de teller op 500 teams met in totaal zo n bedrijfshockeyers. De beoogde groei kan worden gerealiseerd op de volgende wijzen: - het bedrijfshockey sterker positioneren, onder andere door een sponsor aan het bedrijfshockey te koppelen; - de huidige 18 regio s versterken. De KNHB zal niet actief investeren in nieuwe regio s, maar uiteraard wel steun bieden als er een initiatief is; - verenigingen stimuleren om rechtstreeks bedrijven te benaderen, eventueel in samenwerking met een sponsor die de KNHB hoopt te kunnen koppelen aan het bedrijfshockey. Op die manier hebben niet alleen de werknemers binding met de hockeysport, maar ook de bedrijven; - de gezelligheid bevorderen, onder meer door verenigingen te stimuleren om minimaal drie wedstrijden op een avond te organiseren en eventueel maaltijden aan te bieden; - het bedrijfshockey promoten door binnen de vereniging op zoek te gaan naar aanvoerders. De aanvoerder van een team speelt een belangrijke rol en het geniet de voorkeur als hij kennis heeft van hoe het er in de club aan toe gaat; - per regio het aanbod aanpassen aan de specifieke wensen en behoeften, bijvoorbeeld door het starten van een 6x6 competitie in de zomer. Toegankelijkheid vergroten voor niet-hockeyers: Door het organiseren van clinics per regio kunnen potentiële bedrijfshockeyers met weinig of geen hockeyervaring de basistechnieken opfrissen dan wel aanleren. Een dergelijke stoomcursus hockey kan onervaren hockeyers over de streep trekken om zich aan te sluiten bij een bedrijfsteam. Ook trimhockey kan bedrijfshockey stimuleren door de trainingsmogelijkheden die de eerstgenoemde hockeyvorm biedt. 11

21 Communicatie en ondersteuning vanuit de KNHB: De KNHB verzorgt een nieuwsbrief voor de aanvoerders, verbetert de bedrijfshockeywebsite en stimuleert regiocoördinatoren gebruik te maken van Sportlink, zodat de uitslagen en standen snel terug te vinden zijn op knhb.nl. De KNHB continueert de ondersteuning aan organiserende verenigingen, met onder meer het bedrijfshockeyhandboek en promotiefolders voor verenigingen, regiocoördinatoren en aanvoerders Alternatieve competities De KNHB juicht initiatieven van clubs toe om bijvoorbeeld een zomer- of avondcompetitie te organiseren. Bij voldoende draagvlak kan de KNHB overwegen de betreffende hockeyvorm structureel op te nemen in het aanbod G- en LG-hockey Hockey is voor iedereen, dus ook voor mensen met een beperking. Steeds meer verenigingen nemen op dit vlak hun verantwoordelijkheid en starten een G- of LG-afdeling. Deze moet op termijn net zo vanzelfsprekend worden op de club als bijvoorbeeld de veteranenafdeling of de Jongste Jeugd. De KNHB beoogt dat in verenigingen een afdeling G-hockey hebben en 20 een afdeling LGhockey: In 2009 telt het G-hockey 53 actieve verenigingen, tegenover 11 bij het LG-hockey. De beoogde toename van het aantal clubs zal het op termijn mogelijk maken om in de competitie te differentiëren op basis van leeftijd of (ontwikkelings)niveau. Om de groei richting 2015 te bewerkstelligen voert de KNHB geen actief wervingsbeleid. (L)G-hockey heeft baat bij verenigingen die voor langere tijd een commitment willen aangaan en binnen de club - en met name binnen het vrijwilligerskader - op een groot draagvlak kunnen rekenen. Als enthousiaste clubs die voldoende continuïteit kunnen bieden zich melden bij de KNHB, worden zij op alle fronten ondersteund. Zo is er een uitgebreid pakket ontwikkeld met onder meer een stappenplan voor startende verenigingen en een dvd. Aanpak en activiteiten meer zichtbaar maken: G- en LG-hockey groeien. Het aantal deelnemers neemt toe en er staan steeds meer activiteiten op de hockeykalender, die echter nog vaak onvoldoende belicht worden. De KNHB wil G- en LG-hockey zichtbaarder maken, bijvoorbeeld door er aandacht aan te besteden op het Nationaal Hockeycongres, op de website, tijdens evenementen of in de verenigingsnieuwsbrief. Ook voor verenigingen is het een uitdaging om hun (L)G-afdeling meer in beeld te brengen. Niet alleen richting de eigen leden en omgeving, maar vooral ook richting ouders van kinderen met een beperking - zodat deze weten dat hun kind op de betreffende vereniging terecht kan. Kwaliteitsimpuls trainers en spelleiders: Er worden specifieke vaardigheden en competenties verwacht van de vrijwilligers die deze groepen begeleiden. De KNHB biedt de trainers en spelleiders workshops aan (zowel theorie als praktijk) en zet in op een kwaliteitsslag op het gebied van opleiding door onder meer langere cursussen, meer aandacht voor de cursist en een omscholing van docenten. De KNHB blijft de ondersteuning en opleidingen evalueren en onderzoekt de mogelijkheid tot het jaarlijks organiseren van een seminar voor begeleiders van het G- en LG-hockey. Opzetten seniorencompetitie: Het overgrote deel van de (L)G-hockeyers is onder de 18 jaar. Als zij ouder worden, zou het een natuurlijke - en wenselijke - ontwikkeling zijn om een aparte competitie voor senioren op te zetten. De huidige groep is hiervoor momenteel nog te klein. 12