Cultuur zonder grenzen 2.0: Scheppen, behouden, versterken

Transcriptie

1 Cultuur zonder grenzen 2.0: Scheppen, behouden, versterken

2 CULTUUR ZONDER GRENZEN 2.0: SCHEPPEN, BEHOUDEN, VERSTERKEN INHOUD 1. Voorwoord en leeswijzer 3 2. Inleiding Verder met cultuurnota Cultuur en de andere beleidsvelden De nieuwe gemeente per De rol van de overheid 5 3. Alkmaar en zijn omgeving Wat is bereikt in Alkmaar Cultuur bij rijk en provincie Cultuur in de regio 7 4. Visie en doelstellingen Visie Doelstellingen De drie pijlers, drie uitdagingen 9 5. Een stad met allure Allure Allure - economie en cultuurtoerisme Allure - ook voor talentontwikkeling Allure - een unieke regio De basis op orde De basis De basis - versterkt de economie De basis - voorwaarde voor talentontwikkeling De basis - samen staan we sterker Cultuur dichtbij Dichtbij - voor iedereen Dichtbij - draagt bij aan economie Dichtbij - kansen voor talent Dichtbij - de regio is ook dichtbij Gemeentelijke ontwikkelingen Cultuurbedrijven zelfstandig Gemeente en subsidie Alkmaar in 2015, een groter aanbod Financiële uitwerking Productieproces van de nota De totstandkoming Gebruikte bronnen 23 Bijlagen 1 24 Bijlagen 2 26

3 1. voorwoord en leeswijzer Cultuurbeleid 2.0: de gemeente als partner De cultuur staat er goed voor in Alkmaar. De basis van het cultuuraanbod is goed op orde en dat wordt wat het college betreft in de komende jaren niet anders. Landelijk gezien presteert Alkmaar heel goed op aanbod, diversiteit én op de basis van het cultuuraanbod. Daarbij past een ambitie om die positie in de komende jaren verder te versterken, vooral door ruimte te scheppen voor nieuwe initiatieven. Voor u ligt een zogenoemde herijkte nota. We hebben het beleid tegen het licht van de veranderde tijden anno 2013 gehouden. En het oog gericht op de toekomst; wanneer Graft de Rijp en Schermer zich met onze gemeente samenvoegen en het cultureel landschap nog meer divers wordt. Wanneer het economisch vooruitzicht niet florissant is, zijn creatieve oplossingen het antwoord. De herijking is onder andere het resultaat van brainstormsessies met Alkmaarders die zich verbonden voelen met onze cultuur; het verenigingsleven, cultuurinstanties, ondernemers en beleidsambtenaren. De adviezen, ideeën en oplossingen die daaruit naar voren kwamen, zijn verwerkt in deze nota. Daarmee heeft de nota een basis in het veld van culturele instellingen en initiatieven. Die betrokkenheid vanuit het veld is voor ons onmisbaar. Zeker omdat wij juist vanuit die betrokkenheid hebben kunnen vaststellen dat bij dat veld de drie pijlers van al ingezet cultureel beleid stevig overeind blijven: Een eigentijdse culturele infrastructuur vraagt om vernieuwing en verandering. Vernieuwing komt van onderop, vanuit de samenleving. Mensen zoeken verbinding, slaan de handen ineen, maken plannen, vinden medestanders, werven fondsen. Zij worden daarin terzijde gestaan door de gemeente, ditmaal als partner: aanvullend en waar mogelijk in een ondersteunende rol. Alkmaar blijft daarom investeren in cultuur, maar niet alleen als financier. Bovendien liggen accenten anders. Het aanbod kan worden vernieuwd, op een andere wijze tot stand komen of soms beter worden beperkt, zodat nieuwe initiatieven kunnen opbloeien. Belangrijke accenten daarbij zijn: cultureel ondernemerschap, bevorderen cultuurtoerisme, samenwerken in de regio, professionalisering, en educatie met talentontwikkeling. Alkmaars cultuurbeleid 2.0: Cultureel Alkmaar is aan zet! Stad met allure 3 stad met allure, basis op orde en cultuur dichtbij. Anjo van de Ven, wethouder cultuur

4 2. Inleiding 2.1. Verder met cultuurnota 2009 De cultuurnota Cultuur zonder grenzen uit 2009 heeft de afgelopen jaren richting gegeven aan het Alkmaarse cultuurbeleid. Met de uitgangspunten en hoofddoelstelling uit 2009 kunnen we ook in 2013 verder. De drie pijlers van de Cultuurnota 2009 vormen opnieuw de basis voor deze nota. Uiteraard zijn binnen de pijlers wel andere accenten nodig. Dat wil niet zeggen dat er geen nieuw beleid nodig is. In de afgelopen vier jaar heeft het culturele veld zich verder ontwikkeld, en dat geldt ook voor de rol van de overheid. Daarnaast spelen de economische ontwikkelingen in Nederland een rol. Overheidsbudgetten stabiliseren of krimpen. En in 2015 zal Alkmaar een grotere gemeente zijn. Dit vraagt om actualisering en vernieuwing, zodat de ontwikkeling van stad en land door kan gaan. De herijking van de nota uit 2009 leidt tot andere accenten en nieuw beleid voor de periode tot 1 januari Wij geven daarin meer aandacht aan de relatie met economie en cultuurtoerisme, talentontwikkeling en regionale samenwerking. Na de fusie met Graft-De Rijp en Schermer wordt het beleid gesynchroniseerd. wint een stad aan herkenbaarheid en neemt de aantrekkelijkheid toe. Ruimtelijke ordening maakt het ontwikkelen van historische structuren en gebouwen mogelijk, wat leidt tot een nieuwe economische impuls voor de stad. Ruimtelijke ordening zorgt bovendien voor ruimte voor de culturele infrastructuur. Voor educatie is cultuur een basisvoorwaarde. Kinderen en volwassenen kunnen hun ontwikkeling stimuleren door cultureel actief te worden. Naast sport is cultuur belangrijk voor talentontwikkeling en onderwijs. Cultuur geeft een breder blikveld en draagt eraan bij dat niet alleen het economisch belang maatgevend is bij het beoordelen van ontwikkelingen. Met zijn historische binnenstad en honderden monumenten hangt cultuurbeleid in Alkmaar ook heel sterk samen met het vastgoedbeleid. Soms moeten gebouwen in gemeentelijk bezit zijn om hun culturele mogelijkheden optimaal tot hun recht te laten komen; in andere gevallen kan en moet de gemeente voorwaarden scheppen om anderen die gelegenheid te geven. 4 Andere accenten 2.2. Cultuur en de andere beleidsvelden Het cultuurbeleid draagt bij aan de doelen van andere beleidsvelden en activiteiten waarin de gemeente actief is zoals economie, ruimtelijke ordening, educatie, vastgoedontwikkeling en regionale samenwerking. Cultuur is een versterkende factor in die beleidsvelden en geeft richting aan ontwikkelingen. Cultuur is belangrijk voor de economische ontwikkeling van de stad. Een sterk cultureel aanbod is maatgevend voor het vestigings- en woonklimaat en maakt stad en regio concurrerend. Voor bedrijven is dit aanbod belangrijk, omdat zij gekwalificeerd personeel kunnen binden. Voor toerisme is vooral het aanbod van erfgoed essentieel, maar ook van museum, theater, evenementen en festivals. Steden zonder historische binnenstad verliezen aan aantrekkingskracht door gebrek aan mogelijkheden voor de belevingseconomie. Cultuur is mede bepalend voor ruimtelijke ordening. Door gebruik te maken van historische structuren Alkmaar heeft een eigen cultuur, maar die houdt niet op bij de gemeentegrenzen. Onze stad is een centrumgemeente en dat betekent dat veel regiobewoners gebruik maken van Alkmaarse voorzieningen en zo bijdragen aan het voorzieningenniveau. Maar Alkmaar kan het niet alleen; ook andere gemeenten dragen bij aan een goede spreiding van voorzieningen in de regio. Die spreiding leidt tot versterking van de regio als geheel. Zo hoeft niet elke gemeente afzonderlijk alle voorzieningen aan te bieden De nieuwe gemeente per 2015 Op 1 januari 2015 fuseert Alkmaar met de gemeenten Schermer en Graft-De Rijp. Al in 2014 spelen we daar steeds meer op in, door van elkaars mogelijkheden gebruik te maken. Het gebruik van de Alkmaarpas in die gemeenten is daarvan een voorbeeld. Culturele initiatieven van instellingen en bedrijven worden daarmee steeds meer opgenomen in de grotere fusiegemeente Alkmaar. Op die manier krijgen de primaire voorzieningen een steviger basis door een intensiever gebruik.

5 Graft-De Rijp profileert zich al ruim tien jaar als een echte cultuurgemeente met het beleidsuitgangspunt Het dorp als decor en podium. In Schermer is het landschap met de droogmakerij en de molens een belangrijk aspect. Schermer en Graft-De Rijp werken samen op het gebied van toerisme onder de naam Land van Leeghwater, waarbij cultuurhistorie de belangrijkste insteek is bij productontwikkeling. Van belang bij citymarketing is de zeer fraaie historische kern van De Rijp. Deze kan in een gezamenlijke aanpak van de fusiegemeente worden gepresenteerd als een gaaf voorbeeld van een kleine Hollandse kern, als waardevolle aanvulling op de historische binnenstad van Alkmaar. Daarnaast zijn de historische molens van Schermer en de polderverkavelingen van Schermer en Graft-De Rijp belangrijke onderdelen van het cultuurhistorisch palet van de fusiegemeente. In deze nota houden we hiermee al rekening bij de uitwerking van de pijlers De rol van de overheid De rol van de overheid verandert, omdat de samenleving verandert. De gemeente gaat uit van de kracht en behoeften van de Alkmaarse samenleving. De overheid is niet langer dé hoofdrolspeler, maar een van de spelers in het culturele veld; samen met inwoners, instellingen en bedrijven. Zoals Thije Adams en Frans Hoefnagel beschrijven in Kunstbeleid in tijden van cholera, is de gemeente dan niet meer de belangrijkste verkoper op de culturele markt, maar zorgt ervoor dat de markt kan worden gehouden, door het verkopen mogelijk te maken en door ruimte te scheppen voor nieuwe partijen die gelijke kansen krijgen; zo worden op deze culturele markt ook machtsconcentraties voorkomen die niet in het belang zijn van de kopers. Er is dan geen automatische koppeling meer tussen cultuurbeleid en (structurele) subsidie. De ene keer hoort bij een aanbod het scheppen van de juiste randvoorwaarden, de andere keer is daarnaast ook subsidie nodig. Andere arrangementen zijn van levensbelang voor de cultuur. Daar biedt de gemeente dan ook alle ruimte voor. Maar vernieuwen is geen doel op zich. Als een vernieuwing niet leidt tot succes, moet ze niet zieltogend overeind worden gehouden met subsidie. Dan komt er weer ruimte voor andere initiatieven, die mogelijk wel met enthousiasme worden ontvangen. 5 Dit vraagt om een cultuurbeleid dat de basis waarborgt en verder vooral stimuleert en mogelijk maakt: bottom-up in plaats van top-down. Een belangrijke voorwaarde voor Samen met inwoners, instellingen en subsidie zal in de toekomst zijn dat bedrijven de maatschappelijke vraag ook gebaseerd moet zijn op de bereidheid van gebruikers en sponsors om bij te dragen aan nieuwe initiatieven.

6 3. Alkmaar en zijn omgeving 3.1. Wat is bereikt in Alkmaar In de afgelopen jaren zijn door de gemeente veel initiatieven mogelijk gemaakt en zijn investeringen gedaan voor de culturele infrastructuur. Hiermee is uitwerking gegeven aan de Cultuurnota Voorbeelden van initiatieven die door de gemeente zijn ondersteund: 072 in Overdie, waarin met medewerking van eigenaar Woonwaard Noord-Kennemerland, gebruik wordt gemaakt van bestaande lege bedrijfsgebouwen voor podiumactiviteiten, dance en muziek; Hal 25 op Overstad, waar in een leeg magazijn culturele activiteiten, conferenties en discussies worden georganiseerd, onlangs aangevuld met film; JT op Overstad, waarbij JT de gelegenheid krijgt een regionaal filmtheater te bouwen met daarin een zelfstandige en ongedeelde herhuisvesting van Provadja, als onderdeel van de culturele basis van Alkmaar en de regio. Voorwaarde is dat Provadja daaraan zelf wil meewerken. De gemeente heeft de afgelopen jaren veel vernieuwende initiatieven mogelijk gemaakt, waaronder het Stadsstrand De Kade, het bluesfestival, de activiteiten voor professionals en amateurs onder de naam Vrij zijn ; allemaal initiatieven die hebben bijgedragen aan zowel verbreding van het aanbod als aan talentontwikkeling. Het succes van deze initiatieven toont aan dat niet alleen de overheid hoeft te initiëren en subsidiëren, maar dat het scheppen van de juiste randvoorwaarden ook van grote betekenis is voor initiatieven van creatieve en ondernemende burgers en bedrijven. Randvoorwaarden scheppen De gemeente heeft in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de culturele infrastructuur. De belangrijkste resultaten: Theater De Vest: modernisering van de grote zaal, verbetering van de gebruiksmogelijkheden van de overige zalen, en verbetering van het gebruikscomfort; Stedelijk Museum: herinrichting van een aantal zalen, verbetering van het bezoekerscomfort bij toegang, museumcafé en shop en een betere aansluiting op de bibliotheek; Grote Sint Laurenskerk: vervanging van de klimaatinstallatie en versterking van de educatieve en toeristische waarde van de kerk door het uitvoeren van de eerste fase van het Masterplan; Artiance: modernisering, en verbetering van de pleingevel, waardoor de gebruikswaarde toeneemt en Artiance een duidelijke positie krijgt op het Canadaplein; Canadaplein: herinrichting, zodat het plein beter bruikbaar wordt als cultuurplein en als verblijfsruimte voor de daaraan gelegen cultuurinstellingen. Stad: betere verdeling van culturele activiteiten over de stad: naast Zomer op het Plein ook Zomer in de Mare; Basisvoorzieningen: toevoegen van Unieke Zaken, Kunstuitleen en Grafisch Atelier aan de culturele basisvoorzieningen van de stad.

7 3.2. Cultuur bij rijk en provincie Rijk Het rijk brengt de overheidsuitgaven in de cultuursector terug met ruwweg 20%. De subsidiëring van de landelijke Basis Infrastructuur (BIS) is eveneens gewijzigd. Er is een keuze gemaakt voor topsectoren en individuele producenten, meer dan voor productiehuizen en sectorinstituten. Erfgoed en bibliotheken zijn bij de bezuinigingen zoveel mogelijk ontzien. Regionaal aanbod gebundeld presenteren De wijziging in de BIS heeft geen directe gevolgen voor Alkmaar, maar wel voor de programmering van Theater De Vest. Dit komt door een vermindering van het aanbod: gezelschappen zijn opgehouden en het Fonds Podiumkunsten heeft minder te verdelen. Naast deze ontwikkelingen bestaat onzekerheid over de economische ontwikkeling in de komende periode. Een tegenvallende ontwikkeling kan leiden tot verdere kortingen op het gemeentefonds. Provincie De provincie Noord-Holland geeft in de Cultuurnota als speerpunten van beleid aan: het behoud en ontwikkeling van waardevolle landschappen met uniek cultureel erfgoed en het voor iedereen toegankelijk maken van het cultureel aanbod. Samenwerking met partners zoals gemeenten is daarbij essentieel. De nota is ingedeeld aan de hand van de volgende thema s: - Cultuur en Ruimte Binnen het thema Cultuur en Ruimte gaat het om het behouden van cultureel erfgoed, ook bij ruimtelijke ontwikkeling. Er is subsidie beschikbaar voor restauratie en onderhoud van beeldbepalende monumenten als forten, kerken en industrieel erfgoed. Noord-Holland blijft het herbestemmen van monumenten stimuleren. - Cultuur en economie Cultureel erfgoed vergroot de waarde van een gebied; het maakt een regio interessanter en mooier voor bewoners, ondernemers en voor bezoekers. - Culturele infrastructuur De provincie wil dat alle inwoners van Noord- Holland van cultuur kunnen genieten. Noord- Holland gaat onderzoek doen naar het huidige aanbod van culturele voorzieningen in de provincie. De resultaten van dit onderzoek moeten gemeenten helpen bij het maken van regionale afspraken over het aanbod van culturele voorzieningen. Deze drie thema s zijn ook relevant voor Alkmaar. Zeker wat betreft het eerste thema zijn we alert om gebruik te maken van de beschikbare provinciale middelen. Bij de regionale afspraken over culturele voorzieningen loopt de provincie gelijk op met Alkmaar Cultuur in de regio In het coalitieakkoord stelt Alkmaar samenwerking met andere gemeenten in de regio voorop met als grondhouding open en zelfbewust. Alkmaar heeft daarbij een constructieve en initiërende rol en nodigt de andere gemeenten van harte uit aan dit proces deel te nemen. Zeker bij het beleidsveld Cultuur zal regionale samenwerking door de gemeenschappelijke beleving van de rijkdom aan cultuur en erfgoed ook tot economische versterking kunnen leiden. We denken daarbij aan de koppeling van enerzijds de historische binnenstad en het erfgoed in Schermer en Graft-De Rijp, en anderzijds de nabijheid van de zee, het cultuurhistorisch landschap en de weidse polders die de stad omgeven. Gezamenlijke marketing is nodig om het cultuurtoerisme te bevorderen. Daarbij kunnen digitale mogelijkheden nog beter worden ingezet. Ook een koppeling tussen basisvoorzieningen van gemeenten leidt tot zowel culturele als economische ontwikkeling. Door het aanbod gebundeld te presenteren, komen specialisaties van basisvoorzieningen beter tot hun recht. 7

8 4. Visie en doelstellingen Visie In de Cultuurnota 2009 wordt uitgegaan van de gedachte dat cultuur voor alle bevolkingsgroepen bereikbaar moet zijn. Dit betekent dat het aanbod een zodanig karakter heeft dat iedereen daaraan kan deelnemen. Onze rol is gebaseerd op de visie en de overtuiging dat kunst en cultuur fundamenten zijn van onze maatschappij; essentiële fundamenten voor de ontwikkeling van mensen, zowel individueel als in het geheel van de samenleving. Cultuur in Alkmaar heeft niet alleen een interactie met de economie van de stad, maar zorgt ook voor een economische spin-off. Cultuur draagt bij aan een samenleving waarin bewoners zich ontwikkelen en bijdragen aan de ontwikkeling van anderen. De overheid hoeft daarin niet alles zelf te initiëren en subsidieert alleen als het aanbod niet op een andere manier tot stand kan komen. Die subsidie wordt bepaald door de maatschappelijke vraag, die zichtbaar wordt door de eigen geldstromen. Kunst en cultuur kunnen bestaan zonder overheidsbemoeienis. Maar met een goed cultuurbeleid neemt de gemeente wel haar verantwoordelijkheid voor het behoud en het versterken van een aantal belangrijke waarden in onze samenleving: vrijheid, ontplooiing, gelijke kansen en pluriformiteit, maar ook cultuurbehoud en -bescherming. Daarmee draagt cultuurbeleid tevens bij aan de versterking van stad en regio op andere terreinen. De culturele infrastructuur van Alkmaar past bij een stad die zich bewust is van zijn positie in de regio. Oorspronkelijk en divers, om de bewoners van stad en regio te bedienen en ook om samen met de regionale gemeenten de concurrentie met andere regio s aan te gaan. Iedereen neem deel aan cultuur De basis van de culturele infrastructuur is op orde, zodat er ruimte is voor alle soorten culturele activiteiten voor alle inwoners, ongeacht leeftijd, afkomst of opleidingsniveau. De ketens in de culturele infrastructuur zijn zo uitgebreid mogelijk om ruimte bieden aan talentontwikkeling: van beginnend amateur tot landelijke professional.

9 Brede cultuur deelname De gemeente biedt de instellingen ruimte om in samenwerking met elkaar, het bedrijfsleven en de regio - ondernemend en innovatief eigen culturele programma s te ontwikkelen. Ze vertrouwt daarmee op de aanwezige ondernemingslust, creativiteit en behoefte aan vernieuwing en expansie. Nog meer dan in de afgelopen periode zal Alkmaar cultuureducatie en talentontwikkeling stimuleren. Een van de belangrijkste verantwoordelijkheden van de gemeente is immers het creëren van gelijke kansen voor burgers op het gebied van de cultuur Doelstelling De Cultuurnota 2009 formuleert de volgende hoofddoelstelling. Kunst en cultuur zijn belangrijk voor het leefklimaat in Alkmaar. Versterking van het aanbod en vergroting van de cultuurdeelname zijn van belang voor de verdere ontwikkeling van Alkmaar als complete en vitale centrumstad. Anno 2013 baseren wij op deze doelstelling de volgende missie. Kunst en cultuur zijn belangrijke voorwaarden voor een aantrekkelijk leef- en vestigingsklimaat in Alkmaar. Een gevarieerd aanbod, brede cultuurdeelname en ruimte voor nieuwe cultuurvormen maken van Alkmaar een aantrekkelijke en vitale centrumstad. De gemeente waarborgt hierbij een sterke basis aan voorzieningen en stimuleert initiatieven. Zij neemt in de toekomst alleen zelf het initiatief als het basisaanbod niet op een andere manier tot stand komt. Educatie en talentontwikkeling spelen daarbij een belangrijke rol. Het aanbod wordt gerealiseerd en gekoppeld in regionale afstemming. Daarbij maken we gebruik van ieders specialiteiten en kwaliteiten. Kortom: versterken van een goed kunst- en cultuurklimaat met een landelijke uitstraling, dat bijdraagt aan de promotie van de stad en de regio; behouden en versterken van goed functionerende basisvoorzieningen, gehuisvest in accommodaties met uitstraling, en afgestemd met de regio; scheppen van voorwaarden, zodat inwoners deel kunnen nemen aan educatie, talentontwikkeling en andere culturele activiteiten De drie pijlers, drie uitdagingen De ambities die uit deze doelstellingen voortkomen, werken we in het vervolg van de nota uit in de drie pijlers van de Cultuurnota 2009: Alkmaar, een stad met allure Door haar historie en positie in de regio is Alkmaar een stad met veel kwaliteiten. De historie van de stad heeft bijgedragen aan het indrukwekkende culturele erfgoed, waardoor Alkmaar in de traditie staat van Hollandse steden met een monumentale binnenstad. De positie als centrumstad heeft gezorgd voor culturele voorzieningen, waarvan de hele regio gebruik maakt. Alkmaar, de basis op orde Voor een volwaardige culturele infrastructuur vormt een aantal kernfuncties de basis. Deze kernfuncties krijgen daarom de eerste prioriteit in het cultuurbeleid. Uiteraard gaat het daarbij om de functies en voorzieningen die op allerlei manieren tot een aanbod kunnen komen. Dat kunnen instellingen zijn, maar ook bedrijven of andere initiatieven. Alkmaar, cultuur dichtbij Wijken en buurten vormen samen de stad. Voor elke wijk is het van belang dat inwoners zich thuis voelen en zich kunnen ontwikkelen. Veiligheid, herkenbaarheid, leefbaarheid en samenwerking zijn kernwaarden. Met cultuur kan veel daarvan worden bereikt. Cultuur speelt zich dan ook niet alleen af in het centrum, maar heeft een rol in het dagelijks leven van inwoners in alle wijken. 9

10 aan het Canadaplein, dat is ingericht als plek voor culturele evenementen en als een prettig verblijfsplein voor de overige dagen. Het plein nodigt uit gebruik te maken van de culturele voorzieningen. 5. Een stad met allure Een tweede concentratie ontstaat op Overstad. In is daar het filmtheater met filmhuis gereed, dicht bij de al bestaande Hal 25 en Unieke Zaken. Nieuwe initiatieven die zich op Overstad aandienen, zullen wij zeker ondersteunen Allure Het culturele aanbod van Alkmaar kan zich zeker meten met dat van andere gemeenten met ongeveer inwoners. Dat toont de Atlas van de Nederlandse Gemeenten aan. Cultuur zit in de genen van de Alkmaarders, zoals blijkt uit het bestaan van talloze culturele verenigingen voor amateurkunst, het intensieve bezoek aan de basisvoorzieningen aan het Canadaplein, de enorme belangstelling voor de Open Monumentendag en de breed gedragen activiteiten van de Historische Vereniging Alkmaar. Ook op het Waagplein wordt met digitale en interactieve technieken meer aandacht gegeven aan de belangrijke cultuurhistorische waarde van dit plein, zodat het aantrekkelijker wordt voor bezoekers. Daaraan draagt met name het vernieuwde Kaasmuseum bij. 10 De belangstelling voor de cultuurhistorie en erfgoed is toegenomen. Monumenten worden steeds meer bezocht en de aanwezigheid van veel monumenten alleen al is aanleiding genoeg om een stad te bezoeken. Alkmaar heeft met zijn historische binnenstad goud in handen. Ook Alkmaarders zelf zijn bovengemiddeld geïnteresseerd in de cultuurhistorie van hun eigen stad. Ieder jaar worden de records voor bezoekersaantallen aan de Open Monumentendag weer gebroken en die aantallen zijn tevens aanzienlijk hoger dan in vergelijkbare steden. Deze schat aan erfgoed, in combinatie met de culturele voorzieningen, maakt van Alkmaar een stad met internationale bekendheid. Maar Alkmaar is niet alleen trots op zijn erfgoed. Ook culturele innovatie en hedendaagse kunst verdienen die belangstelling. Centra voor hedendaagse kunst zijn nu te vinden bij de kunstenaars zelf, de Kunstuitleen, het Grafisch atelier en Artiance. Versterking hiervan is van groot belang, vooral wat betreft de presentatiemogelijkheden. Pop-up - faciliteiten in bijvoorbeeld leegstaande winkels of kantoren in het centrum bieden daarvoor goede mogelijkheden. Tegelijkertijd groeien het cultureel ondernemerschap en de nieuwe initiatieven in Alkmaar. Voorbeelden zijn Hal 25, 072, het filmtheater van JT op Overstad met filmhuis, Club Caas, het Stadstrand De Kade, Kunsthuizen, het Optisch Museum, de activiteiten in de Telefooncentrale en de open werkplaats Kaasfabriek. De cultuurgebouwen nemen in Alkmaar een vooraanstaande positie in. Veel van die gebouwen staan Groei cultureel ondernemerschap Naast de dagelijks beschikbare voorzieningen heeft Alkmaar veel festivals en evenementen. In de hele wereld is de historische Kaasmarkt bekend, met meer dan bezoekers per jaar. Steeds bekender wordt het historisch evenement Kaeskoppenstad met de oude binnenstad als decor. Een groot deel van Open Monumentendag, met bezoekersaantallen die oplopen tot , speelt zich af in de binnenstad, maar ook in de negentiendeeeuwse schil en de dorpen is dan veel te zien. Daarnaast maakt de sport gebruik van het Alkmaarse erfgoed, zoals Ronde van de Westfriese Omringdijk en de Plus Wandel4Daagse. Er is al veel allure in de cultuur in Alkmaar. Toch zijn er nog genoeg ambities om die verder te versterken. U treft ze hieronder aan Allure, ook economisch van belang Kernpunt van de citymarketing van Alkmaar is de historische binnenstad met zijn talloze monumenten en culturele voorzieningen dicht bij elkaar. Juist steden als Alkmaar wacht een zonnige toekomst, omdat de vele Alkmaarse monumenten steeds belangrijker worden voor bezoekers en het vestigings- en woonklimaat. Een voorbeeld hiervan is

11 de belevingseconomie. Nu vrijwel alles via internet te koop is, zit de toegevoegde waarde van fysiek winkelen steeds meer in de beleving. Consumenten zijn op zoek naar die beleving, avontuur en authenticiteit. Daar liggen mogelijkheden in meer samenwerking tussen de culturele sector, en winkels en horeca 1. Maar daar zijn natuurlijk nog veel meer nieuwe mogelijkheden voor te bedenken, die ook worden ontdekt als de samenwerking tussen cultuur en bedrijfsleven vorm krijgt. Ontmoeting cultuur en bedrijf Om de samenwerking tussen cultuur en bedrijfsleven nog meer mogelijk te maken, willen ondernemers en culturele instellingen elkaar graag beter leren kennen. Alkmaar gaat dat faciliteren door het organiseren van netwerkbijeenkomsten in de stad. Ondernemers komen daar niet alleen omdat zij werken vanuit hun visie over maatschappelijk ondernemen. Zij komen daar ook om hun marktpositie door culturele activiteiten te verbeteren. Anderzijds komen instellingen daar als culturele ondernemers, die zelfbewust kiezen voor een onafhankelijker positie door zelf inkomsten te genereren. Uitgangspunt bij deze ontmoeting is dat ondernemers en culturele instellingen de voordelen van een activiteit voor zichzelf inzien. Door de belevingseconomie zullen vooral winkels en horeca steeds meer profiteren van het cultureel erfgoed van de stad en het aanbod aan culturele voorzieningen. Samenwerking versterkt de positie van beide en leidt tot meer vraag, ook van buiten Alkmaar. Van belang is ook doorverwijzing vanuit winkels naar culturele activiteiten, zodat die bij meer inwoners onder de aandacht worden gebracht. Dit kan bijvoorbeeld door cultuur te presenteren in alle etalages van winkels die meedoen. Die vallen meer op dan de geijkte affiches. Andersom kan in culturele voorzieningen aandacht worden gevraagd voor die winkels. Door samenwerking verdubbelt het aantal mogelijkheden om culturele activiteiten onder de aandacht te brengen. Ook bij citymarketing gaan partijen gelijk op. Concurrentie met andere steden wint bij een gezamenlijke aanpak. Het gebruikmaken van digitale mogelijkheden zoals QR, social media en digitale presentatie werkt eveneens versterkend. Zo kan via QR toelichting worden gegeven op cultuur in de openbare ruimte: door de QR te openen op de smartphone krijgt men de historische beschrijving van een gebouw, een programma van een openluchtfestival of uitgebreidere informatie. Culturele instellingen nemen daarin ondersteunende of deelnemende bedrijven mee. Andersom doen bedrijven dat met de instellingen waarmee zij samenwerken. Op die manier kunnen beide partijen bijvoorbeeld culturele koopzondagen aankondigen. Gebruik van digitale technieken maakt de stad aantrekkelijker voor jongeren door een hipper aanzien. Ook de pagina s cultuur van de gemeentelijke website horen onderdeel te zijn van deze digitale infrastructuur. Samenwerking kan een antwoord geven op de toenemende behoefte aan keuzevrijheid: inwoners maken op een zelfgekozen moment en op eigen voorwaarden gebruik van het culturele aanbod. Samenwerking tussen cultuur en bedrijfsleven geeft - door grotere budgetten of meer ruimte - meer mogelijkheden voor kortdurende evenementen, die daar meer dan voorheen op gericht zijn. Een voorbeeld zijn de festivals die op die manier mogelijk worden en inspelen op de individuele behoefte van inwoners om af en toe van die cultuurvorm te genieten, zonder zich te binden aan een vereniging of een abonnement. Keuzevrijheid 11 1 Voorbeelden zijn de quilts-tentoonstelling met tegelijkertijd overal quilts in de winkels; het Lindengrachtconcert, met inschakeling van de daar aanwezige horeca; Kaeskoppenstad; verhuur van de Schermermolens voor trouwpartijen; arrangementen in de historische raadhuizen van Graft en De Rijp; de Culturele zondagen in samenwerking met de Winkeliersvereniging Binnenstad Alkmaar; de ondersteuning, mede vanuit economische perspectieven, van het FabLab waar nieuwe makers gebruik kunnen maken van 3D-printers en lasercutters; en bijvoorbeeld een uitvoering van operettevereniging Odeon bij Stadstrand De Kade.

12 Talent voor allure Een stad met allure biedt kansen aan talenten. Talenten moeten kunnen groeien in een uitdagende omgeving. Daarbij hoort de keten: leren produceren presenteren. Het is belangrijk deze keten terug te vinden in zoveel mogelijk culturele functies en op de verschillende artistieke niveaus. Aan de top staan de activiteiten van landelijk niveau, die worden gevoed met kennis, talent en innovatie door het middensegment. De basis bestaat uit de grote groep van cultuurdeelnemers, waaronder scholen, verenigingen en wijkorganisaties. Ook de amateurkunst speelt in deze keten een belangrijke rol. Een samenhangende keten met een brede basis vergroot de mogelijkheden voor ontdekking van talent, geeft meer draagvlak voor evenementen en gezelschappen en leidt tot economische impulsen. Een excellerende top vergroot de belangstelling en het bereik en veroorzaakt een economische spin- off vanuit de cultuur. Dit vraagt om een doorlichting van de culturele functies om mogelijkheden te signaleren voor een complete keten met een doorstroming van de basis naar de top. Voor talentontwikkeling is een zo compleet mogelijk carrièrepad noodzakelijk. Uiteraard is dat in veel gemeenten met minder inwoners niet mogelijk. Voor die gemeenten is Alkmaar de dichtstbijzijnde kans op ontwikkeling. Het is belangrijk dat Alkmaar daarmee rekening houdt bij haar beleidsvorming. Voor de regio zal Alkmaar zich opstellen als Talentstad. Ook zien wij een belangrijke rol voor bedrijven Regionale allure De ligging van de regio Alkmaar in het midden van Noord-Holland is bijzonder. Slechts een half uur reizen van de hoofdstad Amsterdam, maar in een andere, volkomen unieke omgeving. Sterk genoeg om zelf een compleet pakket aan culturele voorzieningen aan te kunnen bieden en dicht genoeg bij Amsterdam om enkele specialistische voorzieningen als ballet, opera en het niveau van het Concertgebouw niet in huis te hoeven halen. Daardoor fungeert Alkmaar niet alleen als culturele centrumstad voor de regio, maar vergroot het haar aantrekkelijkheid als centrumstad van een unieke erfgoedregio. Dit vraagt wel om een regionale aanpak. Gezamenlijk het beste van stad en land profileren zal de regio aantrekkelijker maken voor toeristen en bezoekers. Bij culturele citymarketing gaan gemeenten gelijk op. Ze beseffen dat de concurrentie met andere regio s aan gewicht wint bij een gezamenlijke aanpak. Dit gaat nadrukkelijk op voor de gemeente Bergen. Het rijke aanbod aan kunst, natuur en architectuur op zo n korte afstand van de historische binnenstad van Alkmaar vraagt om een gezamenlijke aanpak met routes, arrangementen, digitale producten en evenementen, zoals festivals. Carrièrepad

13 Nog meer geldt dit voor Schermer en Graft-De Rijp. waarmee Alkmaar in 2015 fuseert. Zij hebben elk een eigen cultuurbeleid. De mogelijkheden voor het gecombineerde aanbod van de drie gemeenten worden in kaart gebracht, zodat een vernieuwende presentatie mogelijk is en gebruik kan worden gemaakt van elkaars sterke culturele ontwikkelingsmogelijkheden. Zeker bij Graft-De Rijp en Schermer, maar ook bij Alkmaar heeft de amateurkunst in dat aanbod een belangrijke rol. In het fusiejaar 2015 worden de International Children s Games in Alkmaar gehouden, waarbij 1800 deelnemers uit de hele wereld elkaar ontmoeten en kennismaken met de cultuur van Alkmaar. Juist vanwege de fusie zijn deze Childeren s Games een uitgelezen kans om de hele gemeente te betrekken in een cultureel programma voor de deelnemers en hun begeleiders. 13 Culturele regiosamenwerking Binnen de regio wordt steeds meer cultureel samengewerkt in cultuurprojecten als Holland Music Sessions, de Noord-Holland Biënnale en de projecten van de Stichtingen Geestmer en Tijdgeest en de Rabobank Cultuurprijs. Dit jaar hebben de gemeenten Alkmaar, Bergen, Heiloo en Schermer een convenant gesloten met Taqa voor het stimuleren van cultuur in de regio, om daarmee het vestigingsklimaat te bevorderen. De Regionale Erfgoedconferentie 2012 is ook een goed voorbeeld van samenwerking, met bijvoorbeeld de televisieserie Holland aan Zee als direct gevolg.

14 6. De basis op orde 6.1. De basis De eerste prioriteit voor een cultuurbeleid is het op orde houden en versterken van de culturele infrastructuur: de basis. Alkmaar heeft een aantal grote en kleinere gesubsidieerde instellingen die op dit moment aan die functies invulling geven. Kernvoorzieningen Kernvoorzieningen maken voor de lange termijn deel uit van het gemeentelijk beleid. Ze leggen de basis voor de culturele infrastructuur met een breed aanbod voor een breed publiek. Centraal liggen Theater De Vest, Artiance, het Stedelijk Museum, de Bibliotheek Kennemerwaard en de Grote Sint Laurenskerk aan het Canadaplein. Het Canadaplein vervult naast de dagelijkse verblijfsfunctie zelf ook een culturele functie. Daarnaast vinden we in het centrum belangrijke voorzieningen als Kunstuitleen, poppodium Victorie, het Grafisch Atelier en Unieke Zaken, die alle een gemeentelijke subsidie ontvangen. Incidentele voorzieningen Steeds meer nieuwe kleinschalige activiteiten maken ook deel uit van de Alkmaarse infrastructuur en leiden tot een bruisende stad vol activiteiten. Daarvoor zijn subsidies beschikbaar die eenvoudig kunnen worden aangevraagd. Deze subsidies dekken altijd maar een deel van de kosten. Eigen bijdragen en bijdragen van derden geven de relevantie aan van deze activiteiten. 14 Verder telt ook een aantal ongesubsidieerde voorzieningen mee, zoals 072, Hal 25 en het nieuw te bouwen filmtheater JT op Overstad, waarbinnen ook Provadja een nieuwe huisvesting kan krijgen. Dit zijn voorbeelden van hoe je invulling kunt geven aan de culturele infrastructuur zonder of met zeer beperkte subsidie. De amateurkunst maakt een belangrijk deel uit van de basisvoorzieningen. Deze kunstvorm heeft lage drempels en vormt de start voor talentontwikkeling. Culturele voorzieningen bestaan niet alleen uit stenen. Periodiek terugkerende festivals en evenementen dragen bij aan het immateriële deel van de culturele infrastructuur. Dat geldt bijvoorbeeld voor Zomer op het Plein en inmiddels ook Zomer in De Mare, die beide zijn uitgegroeid tot succesvolle zomeractiviteiten. Ook van belang zijn de vaste evenementen en festivals zoals Kaeskoppenstad, de Lindegrachtconcerten, het programma Cultuurpark De Hout en Holland Music Sessions. Specifieke voorzieningen Op basis van specialisatie of specifieke inkleuring kan de gemeente ook subsidie of ondersteuning geven aan initiatieven die de schakels vormen bij vooral talentontwikkeling, productie (podium) en presentatie (beeldende kunst). Bij het beoordelen van deze initiatieven is vooral belangrijk of zij ontbrekende schakels vormen en niet leiden tot dubbelingen. De subsidie of steun geldt voor een beperkt aantal jaren De basis voor de economie De kernvoorzieningen zijn essentieel voor het vestigings- en woonklimaat van de stad. Het is van belang dat deze structureel aanwezig zijn. Dat vraagt van die kernvoorzieningen dat zij nieuwe manieren vinden om aantrekkelijk te blijven voor de consument. Alkmaar wil deze organisaties daarom meer ruimte bieden om zich als ondernemer te kunnen profileren. Daarvoor zijn nieuwe (subsidie)afspraken nodig, gericht op meer onafhankelijkheid en op groei van de eigen inkomsten. Instellingen kunnen hun positie ook versterken door de samenwerking met anderen te zoeken en een overkoepelende marketingstrategie te voeren. Er bestaat groeiende belangstelling voor nieuwe culturele initiatieven van instellingen en bedrijven, in bijvoorbeeld leegstaande bedrijfsgebouwen. Pop-up - mogelijkheden voor exposities zijn daarbij van belang, maar ook pop-ups voor podiumkunsten. Dit levert extra ruimte voor nieuwe initiatieven, zoals een reizende culturele huiskamer. Op dit moment is echter veel regelgeving nog belemmerend voor dit soort situaties. Alkmaar kan deze initiatieven stimuleren door dergelijke belemmeringen weg te nemen en regelgeving aan te passen als die het doel voorbij schiet. Wij zullen in overleg met instellingen en culturele ondernemers een voorstel maken naar aanleiding van een inventarisatie. Niet alleen stenen

15 De culturele ondernemers van 072, Hal 25 en JT op Overstad krijgen steun van de gemeente om hun initiatief uit te breiden en te vernieuwen. Voor Provadja ligt het aanbod van de gemeente en JT om ongedeeld en onafhankelijk haar functie in de nieuwe huisvesting uit te voeren. De gemeente zal de herhuisvesting en de vernieuwing van Provadja ondersteunen en daarvoor zonodig subsidie beschikbaar stellen. Op het gebied van festivals en evenementen, belangrijk voor de eerder genoemde belevingseconomie, is uitbreiding of vernieuwing gewenst van de culturele infrastructuur. Omdat de kosten van grotere festivals hoog zijn, zal de steun van de gemeente vooral faciliterend zijn, in plaats van subsidiërend. Zeker jong talent is nog afhankelijk van ouders en school. Voor deze jongste categorie geeft de gemeente prioriteit aan de versterking van de relatie tussen cultuureducatie en talentontwikkeling. Hetzelfde geldt voor de doorstroming van talent naar buitenschoolse activiteiten. Uiteraard speelt de amateurkunst een voorname rol. Omdat amateurkunst vaak dicht bij huis is, wordt dit verder uitgewerkt in het volgende hoofdstuk, Cultuur dichtbij. Ook liggen er mogelijkheden doordat (culturele) ondernemers nieuwe ondersteuningsvormen inzetten. Zo zal de gemeente initiatieven ondersteunen Faciliteren houdt ook in dat activiteiten met vergunningen mogelijk worden gemaakt. Op de conferenties is daar veel over gezegd. De indruk was dat het gemeentelijke vergunningentraject bij culturele activiteiten eerder een hobbel is, dan een service om cultuur mogelijk te maken. Ook hier zal Alkmaar onnodige regeldruk en andere belemmeringen zoveel mogelijk wegnemen. 15 Een stad met een compleet cultureel aanbod is aantrekkelijk als vestigings- en woonstad. Hoewel Alkmaar bekend is vanwege het cultureel erfgoed, mag de hedendaagse kunst niet ontbreken. Het zwaartepunt voor dit aanbod ligt bij de kunstenaars, Grafisch Atelier Alkmaar, Kunstuitleen Alkmaar en Artiance. Deze partijen worden uitgenodigd een plan te ontwikkelen voor versterking van de aandacht voor en de mogelijkheden van de hedendaagse kunst De basis voor talent Voor talentontwikkeling is het van belang dat er in Alkmaar zoveel mogelijk gelegenheid is voor inwoners om binnen een culturele discipline door te groeien van amateur naar professional. Dit is niet in alle gevallen mogelijk, omdat het hoger onderwijs op dit terrein ontbreekt. Toch is het streven om voor zoveel mogelijk disciplines een zo groot mogelijk carrièrepad beschikbaar te hebben. Talentontwikkeling Talentontwikkeling heeft samenwerking nodig tussen culturele instellingen, onderwijs en inwoners.

16 16 voor een ruilhandel waarbij de ondernemer het beschikbare talent mag afnemen en daarvoor in de plaats ondersteuning biedt in de vorm van faciliteiten of financiële ondersteuning. Jongerencultuurfonds De gemeente gaat het Jongerencultuurfonds steunen, door (mede)financiering van activiteiten die worden ontwikkeld en uitgevoerd door jong talent. De Stichting Talent And Dreams (Stad) heeft hiertoe het initiatief genomen en gaat dit fonds beheren. Een deel van de inkomsten die daaruit ontstaan, vloeien terug naar het fonds, zodat weer nieuwe initiatieven kunnen worden ondersteund. Het gaat vooral om spontane initiatieven, waarbij de autonomie van het jonge talent is gewaarborgd. Uiteraard leven ook de andere instellingen een bijdrage aan talentontwikkeling. Intensivering daarvan wordt door de gemeente gesteund. Een voorbeeld hiervan is de jaarlijkse regionale wedstrijd van de Kunstbende, die mogelijkheden geeft om talenten te vinden, ze te stimuleren en een platform te bieden. Alkmaar ondersteunt plannen voor crowdfunding voor nieuw talent met een platform. Bij deze vorm van financiering helpt de input van veel partijen (de crowd) het doel van één partij te halen. Die partij betaalt de andere partijen terug uit de inkomsten van zijn daaruit ontwikkelde activiteiten of in natura, door een presentatie of uitvoering. De gemeente draagt hieraan bij door een platform te faciliteren met een website om de toegankelijkheid te verbeteren. Een andere mogelijkheid om talent op te sporen is het houden van prijsvragen. Ondernemers en overheid kunnen een prijsvraag uitschrijven voor hun culturele behoeften. Tegenover een vraag naar ontwerpen voor bijvoorbeeld beeldende kunst, workshops en bijzondere vormen van bedrijfscommunicatie, kunnen opdrachten staan of beloningen. Aankomend talent wordt gespot en krijgt meteen kansen Regionale basis Wij zullen inspelen op de onder 3.2. genoemde analyse van de provincie naar de regionale culturele infrastructuur. Ook hiermee kunnen we enerzijds zien wat er in het regionale aanbod nog ontbreekt en anderzijds de efficiency verbeteren door dubbelingen te voorkomen. Zo ontstaan meer kansen voor een compleet regionaal cultureel aanbod. Gezien de nabije ligging, nemen de voorzieningen van Bergen daarbij een belangrijke plaats in. De fusiegemeenten Schermer en Graft-De Rijp krijgen uiteraard prioriteit. Samenwerking van instellingen in de regio kan zorgen voor een groei van eigen inkomsten door een groter bereik; daardoor neemt de afhankelijkheid van subsidie af. Samenwerkingen als die met Cool in Heerhugowaard, waar een eigen programma is ontwikkeld en veel wordt uitgewisseld, verdienen nog meer navolging. Een belangrijke kernvoorziening is een poppodium dat een functie voor de gehele regio vervult. De huisvesting van poppodium Victorie is niet passend en Victorie kan daardoor niet in een goed aanbod voorzien. Juist vanwege de matige huisvesting trekt het poppodium onvoldoende bezoekers om tot een sluitende exploitatie te komen. Poppodia in het zuidelijk deel van de provincie trekken door hun betere huisvesting publiek weg uit Alkmaar. Daarom wordt op dit moment een onderzoek ingesteld naar de mogelijkheden voor een huisvesting die aan de huidige eisen voldoet. Al eerder heeft de raad daarvoor een bedrag gereserveerd van Om aan te sluiten bij de exploitatiemogelijkheden die passen bij de vraag naar het popsegment binnen de culturele voorzieningen en het huidige subsidieniveau, worden daar meerdere modellen voor doorgerekend. Poppodium Victorie kan ook de koppeling met andere instellingen met popmuziek initiëren. Voorbeelden hiervan zijn Muziekcentrum Blue, Tjarda en het recente initiatief popacademie Popop. Met een tweede zaal kan het een podium bieden voor geïmproviseerde muziek (jazz) en eigentijdse muziek. Crowdfunding

17 Een belangrijke regionale voorziening voor presentatie van beeldende kunst is Kranenburgh, culturele buitenplaats in Bergen. Door samenwerking met Kranenburgh concurreert de regio Alkmaar met andere regio s op het gebied van de beeldende kunst. Het draagt ook bij aan de verbetering van de presentatiemogelijkheden van hedendaagse kunst. Regio Alkmaar 17

18 7. Cultuur dichtbij Dichtbij voor iedereen Kunst en cultuur maken deel uit van ons dagelijks leven, vaak al zonder dat wij ons daarvan bewust zijn. Kunst en cultuur dicht bij huis is belangrijk voor een prettige woonomgeving en sociale versterking van de eigen wijk of buurt. Dat vraagt dan wel om een evenwichtige spreiding van culturele voorzieningen, en vooral van activiteiten, over de stad. Inwoners nemen daarvoor al vaak zelf het initiatief. In Alkmaar Noord werkt de bewonersonderneming BAM aan een sociale en culturele invulling van het wijkcentrum Mare Nostrum en aan het realiseren van een buitenpodium, een muzieknis in de Rekerhout. En op het terrein van De Oude Kwekerij staat een initiatiefgroep vanuit die omliggende buurten op het punt om zowel een groene als een Bewonersonderneming culturele invulling te geven aan dit gebied. Hier komen natuur en cultuur bij elkaar. Deze culturele initiatieven kunnen ook mogelijk worden gemaakt in andere wijken. De aanwezigheid van de wijk- en bewonersondernemingen biedt veel kansen en vrijheid aan bewoners om zelf kunst en cultuur op wijkniveau in te vullen. Dit past goed bij de nieuwe rol van de overheid om juist gecommitteerde en betrokken burgers die kansen ook te bieden. Cultuur versterkt niet alleen de vitaliteit van een wijk, maar ook de kwaliteit en de diversiteit van het onderwijs. Andersom versterken de wijken en het onderwijs de kracht en de ontwikkeling van culturele organisaties. Instellingen winnen door meer oog te hebben voor de behoeften van wijkbewoners en hun aanbod daarop af te stemmen. Ze kunnen rekenen op meer bezoekers of afnemers als ze hun aanbod naar de wijk of de school brengen Economisch sterk vraagt om dichtbij Cultuur in de wijk is belangrijk voor economische ontwikkeling. Aan de andere kant kunnen zakelijke partners, zowel grote als kleine ondernemingen, bijdragen aan de ontwikkeling van een wijk. Een voorbeeld hiervan is SNS-Reaal, dat met de vereniging en vrijwilligers van het wijkpark de Oude Kwekerij - en in samenwerking met de gemeente - werkt aan culturele voorzieningen in dit park, zoals een openluchttheater en mogelijkheden voor podiumactiviteiten en expositie. De vereniging heeft hiervoor al een bijdrage van SNS-Reaal ontvangen en hulp in natura van de Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij en adviesbureua Arcadis. Alkmaar zal culturele ondernemers die willen bijdragen aan de Alkmaarse ontwikkeling vaker wijzen op dit soort mogelijkheden Talent dichtbij ontwikkelen Cultuurverkenner Voor talentontwikkeling In de wijk is sprake van een kleine economie is het nodig het aanbod die bewoners en ondernemers omvat, onder dichtbij te hebben. Het is wie kunstenaars. Een wijk is ermee gebaat dat belangrijk dat instellingen deze groepen elkaar vinden. Bedrijven kunnen op wijkniveau inspelen op verbinding zoeken met kunstenaars en de gelegenheid geven te exposeren, of ze kunnen de behoefte, zodat het aanbod talenten stimuleert in de samenhang uitvoeringen steunen. De toegenomen leefbaarheid en sociale verbondenheid die dat met met de eigen school of zich meebrengt is gunstig voor alle partijen. de eigen wijkaccommodatie. Een voorbeeld hier- De gemeente zal deze initiatieven ondersteunen en bedrijven op de mogelijkheden wijzen. van is het aanbod Cultuur- Primair, dat door Artiance op het primair onderwijs wordt verzorgd en waarbij de scholen verzekerd zijn van een meerjarig aanbod van kunst en cultuur. CultuurPrimair is daarmee de schakel tussen het aanbod in het centrum (Canadaplein) en het primair onderwijs in de wijk. De gemeente zal ook andere instellingen stimuleren talentontwikkeling op te nemen in de jaarplannen en -programma s. De gemeente verwacht dat de culturele kernvoorzieningen buiten hun muren treden en actief de samenwerking aangaan met bewonersinitiatieven en wijkorganisaties. Kunstenaars kunnen op wijkniveau inspelen op talentontwikkeling, door vanuit de beroepspraktijk les te geven aan nieuw talent, in groepen of éénop-één. De gemeente zal dit ondersteunen door belemmeringen weg te nemen voor het lesgeven aan huis, of door bij te dragen aan andere oplossingen in de directe omgeving. Om de koppelingsmogelijkheden tussen cultuur en bedrijfsleven te signaleren is het werk van de Cultuurverkenner van Artiance in de wijk van groot belang. Deze kan initiatieven ondersteunen en partijen, zoals (culturele) ondernemers hieraan koppelen. Dat leidt vaak tot verrassende activiteiten die bijdragen aan het wijk- en buurtgevoel, zoals Huiswaard 40 jaar en de buurtsafari rond wijkcentrum Het Ambacht. De gemeente heeft hier niet het initiatief, maar ondersteunt en faciliteert de eigen kracht en creativiteit van bewoners.

19 Sport- en Cultuurfonds Bij talentontwikkeling in de wijk kunnen financiële belemmeringen worden weggenomen door het gebruik van het Sport- en Cultuurfonds Alkmaar. Omdat het gebruik hiervan voor de cultuur nog onvoldoende is, zal er door instellingen, bedrijven, scholen en kunstenaars meer bekendheid aan worden gegeven. De amateurkunst is een van de kweekvijvers voor talentontwikkeling. De gemeente hecht hier zoveel waarde aan dat de amateurinstellingen en amateurkunst bij de bezuinigingen steeds zijn ontzien. Amateurkunst speelt zich voor een groot deel af in wijkaccommodaties. Maar de leden van amateurgezelschappen komen ook vaak uit alle wijken. Daarmee is de amateurkunst erg belangrijk voor de hele stad. Omdat amateurs vaak een sterke band hebben met professionele kunstenaars - bijvoorbeeld als docent, choreograaf, dirigent of regisseur - dragen ze bij aan werkgelegenheid voor professionele kunstenaars. Deze professionals zijn essentieel voor de ontwikkeling van het aankomend talent bij de amateurs. De gemeente zal daarom initiatieven voor samenwerking tussen amateurs en professionals ondersteunen door deze prioriteit te geven bij de subsidiëring. De financiële ondersteuning van de amateurkunst gebeurt via de deelsubsidieregeling Amateurkunst, die zowel voor de instellingen als de gemeente tamelijk complex is. Om talentontwikkeling te versterken, gaat de gemeente deze subsidieregeling sterk vereenvoudigen De regio is dichtbij Wijkbewoners zijn gericht op hun eigen wijk, maar maken tevens gebruik van het aanbod in de naastgelegen wijken, ook als die in een andere gemeente liggen. Wijk- en gemeentegrenzen worden makkelijk overschreden als voorzieningen in een andere wijk of buiten de gemeente in de buurt liggen of beter aansluiten bij de behoefte. Bij informatie en marketing van culturele voorzieningen en activiteiten moet daar, mede door de gemeente, meer op worden ingespeeld. Cultuureducatie vindt voor een belangrijk deel plaats op wijkniveau, in scholen en wijkaccommodaties. Een belangrijk voorbeeld voor een regionale aanpak is het programma Cultuureducatie met Kwaliteit dat voor Alkmaar is ontwikkeld en nu daarnaast door Artiance wordt uitgevoerd in de fusiegemeenten Graft-De Rijp en Schermer, én in Bergen. Wij stimuleren uitbreiding van deze initiatieven. De amateurgezelschappen, waarvan de activiteiten zich meestal in wijkaccommodaties afspelen, worden financieel ondersteund als er sprake is van een minimumaantal Alkmaarse leden. Dit criterium geldt ook bij veel andere gemeenten. Daardoor is niet de geografische plaats van de activiteit belangrijk, maar de herkomst van de leden. Als verschillende gemeenten in één regio dat criterium toepassen veroorzaakt dit onnodige bureaucratie en belemmert het de activiteit. Wij streven naar afspraken met de andere regiogemeenten om dit criterium niet langer toe te passen voor inwoners van één gemeente, maar voor inwoners van alle gemeenten waarmee wordt samengewerkt. Amateurs 19