Basisschool Papageno OPDRACHT: Twee huizenstraat 43 B 1140 Evere. Willebroekkaai 36 B 1000 Brussel. Architectenbureau Jan Maenhout

Transcriptie

1 OPDRACHT: Basisschool Papageno Twee huizenstraat 43 B 1140 Evere OPDRACHTGEVER: Het Gemeenschapsonderwijs Willebroekkaai 36 B 1000 Brussel ARCHITECT: Architectenbureau Jan Maenhout Latinislaan 11 B 1030 Brussel 02/ info@arch-janmaenhout.be SPEC. TECHNIEKEN: TECH 3 bvba Serpentstraat 5 B Gent 09/ info@tech3.be 1 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

2 01. AANNEMINGSMODALITEITEN Aannemingsmodaliteiten algemeen algemeen - voorafgaand plaatsbezoek algemeen - burgerlijke aansprakelijkheid algemeen - volledigheid van inschrijving algemeen - referentienormen algemeen - keuringsattesten algemeen - waarborgen algemeen - onderaanneming studies / technieken - algemeen werfcoördinatie - algemeen werfcoördinatie - planning der werken werfcoördinatie - werfleiding & controle werfcoördinatie - dagboek der werken werfcoördinatie - werfvergaderingen werfcoördinatie - keuringen & proeven werfcoördinatie - uitvoeringsmethoden werfcoördinatie - asbuilt-plannen werfcondities - algemeen werfcondities - orde & netheid werfcondities - geluidshinder werfcondities - stofhinder werfcondities - verwijderen van afval werfcondities - nazorg veiligheidsvoorschriften - algemeen VEILIGHEIDS- & GEZONDHEIDSPLAN veiligheid- & gezondheidsplan - algemeen SANITAIR - LEIDINGNET sanitair leidingnet - algemeen afvoerbuizen - algemeen Afvoerbuizen - PE Verluchtingsbuizen algemeen verluchtingsbuizen - PE Klokroosters - Algemeen Klokroosters - roestvast staal (RVS) Aanvoerleidingen en toebehoren Algemeen aanvoerleidingen en toebehoren - buizen verzinkt staal Aanvoerleidingen en toebehoren - buizen kunststof Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

3 aanvoerleidingen & toebehoren - toebehoren aanvoerleidingen & toebehoren - leidingisolatie aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming Aanvoerleidingen en toebehoren - collectoren Aanvoerleidingen en toebehoren - Drukregelaar Aansluiting leidingnet Algemeen Aansluiting leidingnet Aansluiten waterteller SANITAIRE TOESTELLEN EN TOEBEHOREN e toestellen en toebehoren - algemeen Closetpotten en toebehoren - Algemeen Closetpotten en toebehoren - hangend Closetpotten en toebehoren hangend andersvaliden Closetpotten en toebehoren Kindertoiletjes handwastafels en toebehoren - Algemeen Handwastafels en toebehoren - wandmodel WC Handwastafels en toebehoren - wandmodel WC andersvaliden Handwastafels en toebehoren - wandmodel keuken wastafels & toebehoren - algemeen Wastafels en toebehoren Onderbouwmodel klassen Wastafels en toebehoren - Opbouwmodel Wastafels en toebehoren Opbouwmodel EHBO Douches Algemeen Douches - Inloopdouches speciale toebehoren algemeen speciale toebehoren douchestang en gordijn Speciale toebehoren Spiegels speciale toebehoren muurhandgrepen vast Speciale toebehoren muurhandgrepen verstelbaar Speciale toebehoren Douchezitjes Speciale toebehoren muurhandgrepen douches Speciale toebehoren Serviettehouders Speciale toebehoren WC Rolhouder Afwastafels en toebehoren Algemeen Afwastafels en toebehoren Inbouwmodel RVS enkel Afwastafels en toebehoren Keuken SANITAIR - KRANEN EN KLEPPEN Kranen en kleppen Algemeen Terugslagkleppen Algemeen terugslagkleppen - messing installatiekranen algemeen Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

4 installatiekranen - afsluitkranen messing Wandafsluitkranen - Algemeen Wandafsluitkranen - Enkelvoudige stopkraan wandafsluitkranen - stopkraan met dienstkraan Dienstkranen - Algemeen dienstkranen - dubbele dienstkraan dienstkranen - buitenkraan Eéngatskranen -Algemeen ééngatskranen handwastafelkraan ééngatskranen andersvaliden ééngatskranen wastafels Wastafels klassen Wastafels personeel Wastafels EHBO ééngatskranen - afwastafelmengkraan ééngatskranen afwastafelmengkraan Keuken muurmengkranen algemeen muurmengkranen douchemengkraan Pompen algemeen Pompen - Regenwaterrecuperatie Pompen Opvoerpomp vuil water Pompen Opvoerpomp fecaliën Pompen Opvoerpomp/vergruizer toiletten Speciale voorzieningen - algemeen Speciale voorzieningen Warmwatercirculator Speciale voorzieningen Waterbehandeling - ontharders Speciale voorzieningen Vetvanger SANITAIR - WARMWATERVOORZIENINGEN Warmwatervoorzieningen Algemeen Boilers indirect Algemeen Boilers indirect Boiler 300liter GASINSTALLATIES Gasinstallaties Algemeen Gasleidingen Algemeen gasleidingen - staal gasleidingen Ondergrondse leiding gaskranen en toebehoren Algemeen gaskranen - gasfilter gaskranen - afsluitkranen Gaskranen - Manometers Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

5 Gaskranen Afsluiter elektrisch Gaskranen drukregelaar gasaansluiting - algemeen Gaskeuring Algemeen Gaskeuring Keuring en indienststelling VERWARMING Verwarming Algemeen algemeen - volledigheid van inschrijving Algemeen - Studie en berekening Algemeen - Voeding en aansluiting Algemeen - Keuringen en proeven Algemeen - Documenten, asbuilt-plannen en opleidingen algemeen waarborgen Verwarmingsinstallatie Algemeen Verwarmingsinstallatie Gasabsorbtiewarmtepomp lucht/water Verwarmingsinstallatie Elektrische verbindingen Verwarmingsinstallatie Toebehoren Verwarmingsinstallatie Opstart Verwarmingsinstallatie warm water Verwarmingsinstallatie Condensafvoeren Leidingnet en toebehoren Algemeen leidingnet & toebehoren - buizen staal leidingnet & toebehoren Kunststof buizen Leidingnet en toebehoren Algemene Collectoren Leidingnet en toebehoren Collectoren aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming Leidingnet en toebehoren Condensafvoeren Installatieonderdelen - Algemeen installatieonderdelen - aflaatkranen installatieonderdelen regel en afsluitkranen Kogelafsluiters: Regelafsluiters: Driewegkranen: Afsluitkraan gemotoriseerd: Installatieonderdelen - Circulatoren installatieonderdelen - expansiesysteem Installatieonderdelen Vlotterontluchters Installatieonderdelen - Microbellenafscheider Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

6 Installatieonderdelen Evenwichtsfles Installatieonderdelen Terugslagkleppen Installatieonderdelen Vuilafscheider Verwarmingselementen en toebehoren - Algemeen Verwarmingselementen en toebehoren Vloerverwarming Type Verwarmingselementen en toebehoren Vloerverwarming Type Warmteregeling en toebehoren - Algemeen warmteregeling & toebehoren - kamerthermostaten Warmteregeling en toebehoren - Regeling Warmteregeling en toebehoren Bord HVAC Warmteregeling en toebehoren Bekabeling Warmteregeling en toebehoren Manometer Warmteregeling en toebehoren - Thermometers Schouwen - Algemeen Schouwen Warmtepompen Isolatie Algemeen BRANDBESTRIJDING brandbestrijding - algemeen Brandblusapparaten - Algemeen Brandblusapparaten schuimblussers 6kg Brandblusapparaten - Blusdeken Bluswatervoorziening - Algemeen bluswatervoorziening / intern - leidingen Bluswatervoorziening - Brandkranen Bluswatervoorziening - muurhaspels Bluswatervoorziening kasten voor brandhaspels Bluswatervoorziening Manometers Bluswatervoorziening - Pictogrammen Brandwerende bescherming -Algemeen VENTILATIE EN KLIMATISATIE Ventilatie en klimatisatie - Algemeen Ventilatiekanalen Algemeen Ventilatiekanalen - Rechthoekig Galva Ventilatiekanalen Rond Galva Ventilatiekanalen - Flexibele kanalen ventilatiekanalen - thermische isolatie Ventilatiekanalen - ophanging en bevestiging Ventilatiekanalen Dakdoorgangen / Wanddoorgangen Ventilatiekanalen Proeven Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

7 Ventilatiekanalen Schilderwerken Ventilatiekanalen - toebehoren - Algemeen Ventilatiekanalen - toebehoren Brandkleppen Ventilatiekanalen - toebehoren Regelkleppen Ventilatiekanalen - toebehoren Brandwerende omkasting Ventilatiekanalen - toebehoren - Geluidsdempers Ventilatiekanalen - toebehoren inspectieluiken Ventilatiekanalen - toebehoren Regeling Luchtbehandelingsgroepen - Algemeen Luchtbehandelingsgroepen Luchtgroep algemeen Luchtbehandelingsgroepen Luchtgroep sportzaal Dampkappen Algemeen Dampkappen Recirculatiedampkap Dampkappen Blusinstallatie Ventilatieroosters Algemeen Pulsieroosters Algemeen Pulsieroosters type P Pulsieroosters type P Pulsieroosters type P Pulsieroosters type P Pulsieroosters type P Extractieroosters Algemeen Extractierooster E1: Extractierooster E2: Extractierooster E3: Extractierooster E4: Buitenroosters - Algemeen Boven- en onderverluchting CV ruimte Boven- en onderverluchting Tellerlokaal ELEKTRICITEIT - BINNENNET Elektriciteit Binnennet Algemeen Aansluitingen - Algemeen Aansluitingen - aansluitbocht Aansluitingen - tellerkast Aansluitingen - voedingskabel Verdeelkast - Algemeen Verdeelkasten - hoofdverdeelborden Stroombeveiliging Algemeen Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

8 Stroombeveiliging - hoofdschakelaars Stroombeveiliging - differentieelschakelaars Stroombeveiliging - automatische schakelaars Aarding -Algemeen aarding aardingslus Aarding aardingonderbreker Aarding hoofdbeschermingsgeleiders Aarding hoofdequipotentiaalverbindingen Aarding - bijkomende equipotentiaalverbindingen Leidingen - Algemeen Leidingen - kabels ondergronds Leidingen - kabelbuizen inbouw Leidingen - kabelbuizen opbouw Leidingen - plint- en wandkanalen Leidingen - kabelgoten en -ladders Leidingen - wachtbuizen Trek- en Verbindingsdozen - Algemeen Trek- en verbindingsdozen - inbouw metselwerk Trek- en verbindingsdozen - inbouw holle wanden Trek- en verbindingsdozen - inbouw plafonds Trek- en verbindingsdozen - inbouw vloeren Trek-en verbindingsdozen - opbouw Bijzondere voorzieningen - algemeen Bijzonder voorzieningen - voeding liften Bijzonder voorzieningen rookkoepels Bijzonder voorzieningen - voeding gasdetectie / branddetectie Bijzonder voorzieningen Voeding regenwaterrecuperatie Bijzonder voorzieningen - voeding HVAC en sanitair Bijzonder voorzieningen Voeding opvoerpompen Bijzonder voorzieningen - voeding noodverlichting Bijzonder voorzieningen voeding luchtgroepen Bijzonder voorzieningen - voeding dampkap Bijzonder voorzieningen voeding centrale Noodvoeding Bijzonder voorzieningen - voeding Parlo- / videofoon Bijzonder voorzieningen - voeding Alarm Bijzonder voorzieningen voeding telefooncentrale Bijzonder voorzieningen - voeding Lichtsturing Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

9 Bijzonder voorzieningen voeding schoolbel Bijzonder voorzieningen voeding waterontharder Bijzonder voorzieningen voeding deuren Bijzonder voorzieningen voeding hekken ELEKTRICITEIT - SCHAKELAARS EN CONTACTDOZEN elektriciteit - schakelaars en contactdozen - Algemeen Stopcontacten Algemeen Stopcontacten - 10/16A (enkel) Stopcontacten - 10/16A (dubbel) Stopcontacten - 10/16A (vloerdoos) Stopcontacten - 10/16A (buiten) Aansluitdozen - Algemeen Aansluitdozen - voeding elektrisch fornuis Aansluitdozen - voeding vaatwasmachine Aansluitdozen - voeding vaatwasmachine personeelslokaal Aansluitdozen - voeding vaatwasmachine keuken aansluitdozen - voeding frigo aansluitdozen - voeding steamer Aansluitdozen - voeding friteuse Aansluitdozen - voeding oven Schakelaars en drukknoppen - Algemeen Schakelaars teleruptoren Schakelaars Drukknoppen: Speciale toebehoren - Algemeen Speciale toebehoren schemersensoren Speciale toebehoren Aanwezigheidsdetectoren Speciale toebehoren Schakelklokken Speciale toebehoren - Vloerdozen Speciale toebehoren Sleutelcontacten ELEKTRICITEIT LICHTARMATUREN Elektriciteit - Lichtarmaturen - Algemeen Binnenarmaturen TL/ Spaar Algemeen binnenarmaturen TL/ Spaar Type Binnenarmaturen TL/ Spaar Type Binnenarmaturen TL/ Spaar Type 11 + Balbescherming binnenarmaturen TL/ Spaar Type binnenarmaturen TL/ Spaar Type binnenarmaturen TL/ Spaar Type binnenarmaturen TL/ Spaar Type Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

10 binnenarmaturen TL/ Spaar Type binnenarmaturen TL/ Spaar Type Veiligheidsverlichting - Algemeen Veiligheidsverlichting - monofunctioneel toestel Veiligheidsverlichting - monofunctioneel toestel type Veiligheidsverlichting - monofunctioneel toestel type Veiligheidsverlichting - monofunctioneel toestel type Veiligheidsverlichting Centrale noodvoeding Veiligheidsverlichting - Bekabeling Veiligheidsverlichting Aansluiting armaturen Veiligheidsverlichting - signalisatie en pictogrammen buitenarmaturen - Algemeen Buitenarmaturen Inbouw Buitenarmaturen Type Buitenarmaturen Opbouw Buitenarmaturen Type Buitenarmaturen Type Buitenarmaturen Type Buitenarmaturen Type Buitenarmaturen Lantaarnpalen ELEKTRICITEIT BEL EN PARLOFOON Elektriciteit Bel en parlofoon - Algemeen Videofooninstallatie - Algemeen videofooninstallatie binnenposten videofooninstallatie - deurstation videofooninstallatie - beltransfo videofooninstallatie - bedrading videofooninstallatie - elektrisch deurslot videofooninstallatie telefoon en netwerkconnectie ELEKTRICITEIT - TELECOM EN DOMOTICA elektriciteit / telecom & domotica - algemeen Telefoon - Algemeen Telefoon - aansluitpunt basis Telefoon - aansluitpunt extra Telefoon bekabeling Kabeldistributie - Algemeen Kabeldistributie - aansluitpunt basis Kabeldistributie - aansluitpunt extra Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

11 Kabeldistributie - bekabeling Elektriciteit Data - Algemeen Elektriciteit Data - Datarack Elektriciteit Data - Bekabeling Elektriciteit Data Patchpaneel UTP 48 x RJ Elektriciteit Data Kabelgeleidende panelen Elektriciteit Data - Connectoren Elektriciteit Data Testen en proeven Lichtsturing Algemeen Lichtsturing - Immoticaserver Lichtsturing Schakelmateriaal en drukknoppen Lichtsturing Bekabeling Lichtsturing Toebehoren Lichtsturing Videofonie Lichtsturing Aanwezigheid/ lichtdetectoren Lichtsturing - Koppeling gebouwbeheer Immotica Opstart, programmering en test Schoolbel Algemeen Schoolbel - Centrale Schoolbel - Signaal Schoolbel - bekabeling Schoolbel Indienststelling en opleiding Toegangscontrolesysteem - algemeen Toegangscontrolesysteem - Centrale Toegangscontrolesysteem Nummerklavier Toegangscontrolesysteem Drukknop Toegangscontrolesysteem - Bekabeling Toegangscontrolesysteem Elektrisch deurslot ELEKTROMECHANICA LIFTEN Elektromechanica - Liften - algemeen Algemeen - grenzen van de aanneming Algemeen - controle op afmetingen Algemeen - documentatie en studie algemeen - werfinstallatie en organisatie algemeen - onderhoud tijdens waarborgperiode Elektrische liften Algemeen Elektrische liften - zonder machinekamer kooiuitrusting algemeen Kooiuitrusting - personenlift Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

12 Kooiuitrusting - vandalismewerend Deuren en fronten - Algemeen Deuren en fronten personenlift Bediening- en signalisatiepanelen - Algemeen bediening- en signalisatiepanelen - personenlift BRANDDETECTIE EN ALARMSYSTEMEN Branddetectie en alarmsystemen - Algemeen centrale eenheid - Algemeen Centrale - Centrale Centrale - Herhaalbord Centrale Sturing rookkoepels Centrale Sturing elektrische nooddeuren Centrale Sturing brandmagneten Energievoorziening - Algemeen Bekabeling - Algemeen brandmelding - algemeen brandmelding branddetectoren Brandmelding branddetectoren opbouw Brandmelding branddetectoren inbouw brandmelding handmelders brandmelding Gasdetectoren alarmsirenes - algemeen Alarm sirenes- signaal Evacuatietoebehoren Algemeen evacuatietoebehoren - pictogrammen Alarmsysteem Algemeen Alarmsysteem Centrale Alarmsysteem LCD Codeclavier Alarmsysteem binnensirenes Alarmsysteem Buitensirenes Alarmsysteem Detectoren Alarmsysteem Koppeling met immotica Alarmsysteem Montagematerialen Alarmsysteem Bekabeling Alarmsysteem Opstart Keukeninrichting Keukeninrichting- algemeen Keukeninrichting Elektrische toestellen Keukeninrichting Inbouwkoelkast Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

13 TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN 01. AANNEMINGSMODALITEITEN Aannemingsmodaliteiten algemeen PM algemeen - voorafgaand plaatsbezoek PM algemeen - burgerlijke aansprakelijkheid PM algemeen - volledigheid van inschrijving PM algemeen - referentienormen PM algemeen - keuringsattesten PM algemeen - waarborgen PM Algemeen: artikel aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof : de aannemer levert solidair met de leverancier een systeemwaarborg af van tien jaar, die elke mogelijke schade dekt, aan het geheel van de leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en sanitaire aftappunten, alsook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw. rubriek voorraadtoestellen op gas - algemeen : fabriekswaarborg van 5 jaar op de kuipen rubriek artikel verwarming: totale waarborg (materialen, arbeidsprestaties, verplaatsingen, taksen, attesten, ) van één jaar op de volledige installatie. Deze omvat minimaal alle herstellingen (binnen de 24u) en vervangingen (binnen de 5 werkdagen), alsook een onderhoudsbeurt met controle en de nodige bijregelingen van de volledige installatie (uit te voeren op het einde van de waarborgperiode). Ketels : Solidair door aannemer en leverancier worden de ketels en hun toebehoren gewaarborgd gedurende minimaal 3 jaar, vanaf de datum van de voorlopige oplevering. Deze waarborg heeft betrekking op de materialen, de arbeidsprestaties en de verplaatsingskosten. Een dienst naverkoop is georganiseerd in de regio. artikel leidingnet & toebehoren - buizen / kunststof : de aannemer levert solidair met de leverancier een systeemwaarborg af van tien jaar, die elke mogelijke schade dekt, aan het geheel der leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en sanitaire aftappunten, alsook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw. van 12 maanden (ingaande vanaf de voorlopige oplevering) De waarborgen zijn niet enkel van toepassing op deze lijst maar op alle materialen gebruikt op de werf en beschreven in bestek en meetstaat algemeen - onderaanneming PM 13 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

14 Algemeen: Niettegenstaande de aanbestedende overheid geen contractuele band heeft met de onderaannemers, eist zij van de hoofdaannemer dat de onderaannemers waarmee wordt gewerkt voldoen aan de wetgeving houdende de regeling van de registratie en erkenning van aannemers, dit in verhouding tot het deel van de opdracht dat zij zullen uitvoeren. Het bijzonder bestek kan dienaangaande steeds bijkomende eisen opleggen inzake onderaannemers (zoals habilitatie, erkenningen m.b.t. gevaarlijke stoffen, e.d.) Er wordt bovendien verondersteld dat de aannemer en alle onderaannemers die voor hem werken, kennis genomen hebben van de lastenboeken en plannen, aangevuld met de geldende bepalingen van het Bouwtechnisch verwijsbestek B studies / technieken - algemeen PM Algemeen: Het bijzonder bestek zal uitsluitsel geven over de concrete modaliteiten m.b.t. de voorafgaande studies van de technische installaties. In zoverre het bijzonder bestek de studies niet concreet ten laste legt van de aannemer, zullen alle studies, m.b.t. speciale technieken (verwarming, ventilatie, liften, ), standaard als een last van de door het Bestuur aangestelde ontwerper of studiebureau worden beschouwd. Uitzondering kan evenwel worden gemaakt voor eenvoudige installaties of systeemeigen installaties waar het bestek desgevallend prestatiecriteria kan opleggen. In deze gevallen kan het bijzonder bestek bepalen dat de studie ten laste valt van de aannemer, die dan zelf een bevoegd ingenieur dient aan te stellen, hetzij een beroep te doen op de technische studiedienst van de leverende firma. De studies ten laste van de aannemer dienen, in voorkomend geval, steeds ter controle en goedkeuring te worden voorgelegd aan het Bestuur, doch blijven als grondslag voor de uit te voeren werken onder volledige verantwoordelijkheid staan van de aannemer. De aanvaarding of goedkeuring van de berekeningsnota s en/of uitvoeringsschema s die de aannemer ingevolge de voorwaarden van het bijzonder bestek aan het Bestuur dient voor te leggen, zullen daarbij geenszins zijn aansprakelijkheid doen verminderen werfcoördinatie - algemeen PM werfcoördinatie - planning der werken PM werfcoördinatie - werfleiding & controle PM werfcoördinatie - dagboek der werken PM werfcoördinatie - werfvergaderingen PM 14 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

15 werfcoördinatie - keuringen & proeven PM Algemeen: MATERIALENLIJST Bij de aanvang van de werken en/of minstens 15 dagen voor iedere levering of verwerking (volgens vordering der werken), is de aannemer er op aanvraag van de architect of de architect, studiebureau en /of bouwheer toe gehouden, een lijst van alle te gebruiken materialen en systemen, samen met bijhorende representatieve stalen, kleurkaarten, technische fiches en attesten (Benor, ATG, e.d.) ter goedkeuring voor te leggen. Wanneer gevraagd zal de aannemer de materialen, voor de aanvang der werken, laten beproeven. MATERIAALKEURING & PROEVEN Alle materialen moeten nieuw zijn en dienen minstens te beantwoorden aan de standaard kwaliteitsvoorschriften en minimale prestatiecriteria, zoals vermeld in het verwijzingsbestek B 2005, aangevuld met de specifieke keuzes, aanvullende prestatiecriteria, toebehoren, e.d., zoals geconcretiseerd in het bijzonder bestek en/of zoals aangeduid op de plannen en detailtekeningen. De producten of systemen, die het overeenkomstigheidsmerk BENOR of een doorlopende technische goedkeuring ATG (of gelijkwaardig), verkregen hebben, kunnen worden vrijgesteld van keuringsproeven die de plaatsing voorafgaan. De keuringsattesten zullen ter beschikking van de architect, studiebureau en /of bouwheer worden gehouden in het werfkantoor. De architect, studiebureau en /of bouwheer behoudt zich evenwel steeds het recht voor om tot proeven over te gaan : de resultaten van deze proeven kunnen worden meegedeeld aan het organisme belast met het toekennen van het merk Benor of de kwaliteitscontrole van het desbetreffende product. Alle kosten voor proeven, voorbereiding en verzending van de monsters in het geval van de partijkeuring van zogenoemd gelijkwaardige producten, zoals hierboven bepaald, zijn volledig ten laste van de aannemer ongeacht de plaats waar de proeven uitgevoerd worden. DIVERSE ATTESTEN Overeenkomstig de diverse bepalingen van onderhavig bestek moet de aannemer op eenvoudig verzoek van de architect, studiebureau en /of bouwheer, alle nodige attesten m.b.t. de levering (of afvoer) van diverse bouwmaterialen kunnen voorleggen (leveringsbons beton, houtverduurzamingsattesten, erkende stortplaatsen, ). WERFPROEVEN & TECHNISCHE KEURINGEN Overeenkomstig de bepalingen in onderhavig bestek ( keuring per respectievelijke uitvoeringspost): zal voor alle technische installaties (riolering, sanitair, verwarming, elektriciteit, liften, ventilatie, ) systematisch een technische keuring (en/of dichtheidsproeven, druktesten) worden geëist; zal bij toepassing van belaste platte daken en/of groendaken verplicht worden overgegaan tot een voorafgaandelijke waterdichtheidsproef; kunnen bij discussies m.b.t. toegestane maattoleranties van ruwbouwwerken (metselwerk, ) en/of de verzorgde uitvoering van diverse binnenafwerkingen (pleisterwerk, tegels, ), steeds de nodige praktische werfproeven worden opgelegd, overeenkomstig de tolerantie- en keuringsaspecten, zoals opgenomen in het verwijsbestek B 2005 en/of deze vermeld in de desbetreffende referentienormen (TV, STS, NBN, ). De werfproeven zullen gebeuren met materieel en personeel ter beschikking gesteld door de aannemer, op aanwijzing en in aanwezigheid van de architect en/of afgevaardigde van de architect, studiebureau en /of bouwheer. 15 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

16 werfcoördinatie - uitvoeringsmethoden PM werfcoördinatie - asbuilt-plannen PM Algemeen: Overeenkomstig de gestelde eisen in het bijzonder bestek dient de aannemer de nodige asbuilt plannen te leveren aan de architect, studiebureau en /of bouwheer en de veiligheidscoördinatorverwezenlijking (samenstelling postinterventiedossier). Het betreft respectievelijk de grafische weergave en een minimum aan (digitale) foto s van de uitgevoerde technische installaties en leidingen (gas, sanitair, verwarming, elektriciteit, liften, kokeropstellingen, ) over hun volledig verloop tot aan de aansluiting op de openbare distributieleidingen. De schema s worden opgemaakt op schaal 1/50 en worden in tweevoud aan de architect, studiebureau en /of bouwheer overhandigd alvorens tot de voorlopige oplevering wordt overgegaan. Deze documenten worden ook op digitale dragen overhandigd, plannen in autocad, Als basis hiertoe kan gebruikt worden gemaakt van de uitvoeringsplans zoals aanwezig in het aanbestedingsbundel en/of kunnen, indien beschikbaar, gedigitaliseerde plannen worden opgevraagd bij de ontwerper. In te dienen asbuilt-schema s na uitvoering van de werken asbuilt-plannen van de waterdistributieleidingen asbuilt-plannen van de verwarmingsleidingen asbuilt-plannen van de ondergrondse en bovengrondse rioleringswerken asbuilt-plannen van de gasdistributieleidingen asbuilt-plannen en schema van de elektrische installatie asbuilt-plannen van de ventilatievoorzieningen asbuilt-plannen van de thermische isolatie, in het kader van EPR (vanaf 1/1/2006) werfcondities - algemeen PM werfcondities - orde & netheid PM werfcondities - geluidshinder PM werfcondities - stofhinder PM werfcondities - verwijderen van afval PM werfcondities - nazorg PM 16 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

17 veiligheidsvoorschriften - algemeen PM 04. VEILIGHEIDS- & GEZONDHEIDSPLAN veiligheid- & gezondheidsplan - algemeen PM 17 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

18 60. SANITAIR - LEIDINGNET sanitair leidingnet - algemeen TI De post "sanitair - leidingnet" omvat de levering, plaatsing en aansluiting van het geheel van sanitaire aanvoer- en afvoerleidingen, inclusief alle vereiste toebehoren tot het optimaal functioneren van de sanitaire toestellen zoals opgenomen in hoofdstuk 61, de installatie- en toestelkranen zoals beschreven in hoofdstuk 62, en de warmwatervoorzieningen zoals beschreven in hoofdstuk 63. De aannemer kan zich dienaangaande niet op een onvolledigheid van de plans of het bestek beroepen om zijn leveringen en/of werken te beperken. Door het indienen van zijn offerte erkent de aannemer dat hij hiermee heeft rekening gehouden bij het opstellen van zijn respectievelijke eenheidsprijzen. Materialen ALGEMEEN Alle toegepaste materialen zijn in overeenstemming met de beschrijvingen van onderhavig en/of het bijzonder bestek. Algemeen gelden onderstaande standaardbepalingen : Alle gebruikte materialen zijn onderling verenigbaar. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. In hun functie en plaatsing mogen de materialen geen negatieve invloed hebben op de goede en rendabele werking van de sanitaire installatie of gelijk welke component ervan (elektrolyse, putcorrosie, galvanische koppels). Alle materialen zijn nieuw en voorzien van een aangepaste verpakking en codering conform de normering terzake die een gemakkelijke identificatie toelaat. De aannemer zal pas overgaan tot de bestelling van de materialen na goedkeuring door de ontwerper en de bouwheer/architect van een materiaallijst aangevuld met alle nodige technische documentatie, attesten, monsters, en vermelding van oorsprong, evenals alle bijkomende informatie nuttig geacht door de bouwheer/architect en de ontwerper. Alle materialen zijn afkomstig uit landen van de Europese gemeenschap, zoniet wordt dit uitdrukkelijk vermeld in de voor te leggen materialenlijst. Bij levering op de werf wordt de overeenstemming met de goedgekeurde materialenlijst nagegaan. Alle afgekeurde leveringen moeten onmiddellijk van de werf verwijderd worden. De goedkeuring van de leveringen houdt geenszins de goedkeuring van de werken in. De aannemer is volledig verantwoordelijk en neemt alle nodige maatregelen voor het transport, de opslag en de verwerking van de materialen volgens de wettelijke voorschriften, de bepalingen van het bestek, de regels van goed vakmanschap en de voorschriften van fabrikant en leverancier. Uitvoering: REFERENTIENORMEN STS 61 - e toestellen (1982) STS 62 - e leidingen (1966) STS 63 - Waterkranen (1967) TV Reglement (WTCB, 1977) TV Praktische toepassing van het sanitair reglement (WTCB, 1978) TV e installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel van Reglement) (WTCB, 1996) 18 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

19 NBN S Akoestiek - Grenswaarden voor de geluidsniveaus om het gebrek aan comfort in gebouwen te vermijden (1987) NBN ISO Wetenschappelijke tekeningen - Inrichtingen - Deel 1 : Beeldkentekens voor loodgieterij, verwarming, verluchting en leidingen (1992) NBN ISO Tekeningen voor het bouwwezen - Inrichtingen - Deel 2 : Vereenvoudigde tekenwijze van sanitaire toestellen (1992) ALGEMEEN De werken worden uitgevoerd door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. De uitvoering voldoet aan de voorschriften van het Technisch Reglement van SVW en de technische voorschriften van Belgaqua, de plaatselijke waterverdeling maatschappij en eventuele bijzondere eisen gesteld door de plaatselijke brandweer. LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING Het leidingverloop voor watertoevoer- en afvoerleidingen samen met de vereiste diameters worden schematisch aangeduid op de plannen. Bij ontbreken van dergelijk schema en/of wanneer de aannemer het - i.v.m. het optimaal functioneren van de installatie - nodig acht hieraan wijzigingen door te voeren, zal een hydraulisch schema en/of zijn voorstellen tot wijziging ter goedkeuring worden overgemaakt aan de architect, studiebureau en /of bouwheer voor de aanvang van de werken. Het definitieve tracé van de leidingen zal worden vastgelegd in gemeen overleg. DOORVOEREN - SLEUVEN In het gebruikelijk geval van een algemene aanneming zal het aantal boringen,kapwerken en sleuven tot een minimum beperkt blijven, de nodige openingen in muren en vloeren moeten zoveel mogelijk uitgespaard worden tijdens de ruwbouwwerken. In geval van een uitgesplitste offerte voor de posten sanitair, verwarming, ventilatie en elektriciteit, dient de aannemer sanitair er op toe te zien dat eventuele gemeenschappelijke kruisingen, doorvoeren of andere moeilijkheden vakkundig worden opgelost in coördinatie met de uitvoeringsposten ruwbouw, verwarming, ventilatie, elektriciteit, afwerking,. Bij het zagen, slijpen en boren van openingen, sleuven en doorgangen moet voorzichtig tewerk worden gegaan, teneinde nutteloze beschadigingen aan aangrenzende constructieonderdelen te vermijden. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van aangepast trillingsarm materieel (zagen, frezen, slijpen, boren, ). Doorboringen in zichtbaar blijvend metselwerk of betonelementen zullen steeds uitgevoerd worden met een gekoelde diamantboor of -schijf. Daarbij wordt erop toegezien geen wapeningen van het beton te beschadigen of bloot te leggen. Bij twijfel omtrent de juiste locatie van de wapeningen raadpleegt de aannemer voorafgaandelijk de architect en/of de stabiliteitsingenieur. Sleuven in gemetste muren hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Het horizontaal inwerken van leidingen in wanden met een dikte minder dan 9 cm en in de holle ruimten van samengestelde wanden is verboden. Alle doorvoeringen worden zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buizen niet kunnen belasten. Bij een muur- of vloerdoorgang worden daartoe aangepaste beschermhulzen / doorvoermoffen rond de leidingen geplaatst, waarin de buizen vrij kunnen bewegen. Afhankelijk van de voorziene oppervlakteafwerking zullen de hulzen circa 1 cm door de afgewerkte muren en de plafonds uitsteken en circa 2 cm door de bovenzijde van de afgewerkte vloeren. 19 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

20 Na het plaatsen van de leidingen moeten de gemaakte sleuven en doorgangen opnieuw worden gedicht, rekening houdend de voorziene oppervlakteafwerking van de omgevende wand. De dichting mag de uitzetting van de leidingen niet verhinderen. Er wordt rekening gehouden met eventuele bijkomende eisen inzake brandveiligheid conform de basisnormen brand (KB 19/12/1997 en aanvullingen). Bij iedere doorgang van een leiding door een aanwezige brandcompartimentering (vloer of muur) wordt dienaangaande gebruik gemaakt van geattesteerde doorgangshulzen of van een kragensysteem met een brandwerende massa. Attesten dienen voorgelegd te worden bij de monsterkeuring. Zichtbare leidingen, hun bevestigingen en isolatie worden afdoende beschermd tegen bevuiling en beschadiging, bij het voltooien van de installatie zorgt de aannemer voor een grondige reiniging ervan. Wanneer muren zichtbaar en onbehandeld blijven, zullen de nodige openingen gemaakt worden zonder wijzigingen aan deze muren te bekomen. AKOESTISCHE VOORZORGEN Een goede contact- en/of luchtgeluidsisolatie is qua resultaat sterk afhankelijk van de uitvoering. Ieder rechtstreeks contact tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen (metaal op metaal), alsook tussen de leidingen en wanden of vloeren moet worden vermeden, om hinder veroorzaakt door wrijving van de buizen in de beugels of tegen het gebouw, als gevolg van uitzetting of inkrimping, te voorkomen. Om geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan zal de installateur voorzieningen treffen, zoals het opvullen van de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen met een aangepaste isolatiestof; het aan de binnenzijde van de steunbeugels voorzien van een samendrukbare isolatielaag. De gebruikte trilling isolerende stoffen moeten bestand zijn tegen de normale gebruikstemperatuur, zelfdovend en rotvrij zijn. Voorzieningen te treffen om waterslag te vermijden. Voor meer informatie raadpleeg "Lawaai veroorzaakt door sanitaire uitrustingen" (WTCB, nr.1981/1). Veiligheid: Overeenkomstig veiligheidscoördinatie en technieken fluïda, opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Keuring: GELIJKVORMIGHEIDSKEURING De drinkwaterinstallatie dient te voldoen aan de voorschriften van de waterdistributiemaatschappij, het Technische Reglement van het SVW (Samenwerking Vlaams Water) en de technische voorschriften van Belgaqua. Bij toepassing van het decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002) dient de installateur de door hem uitgevoerde sanitaire installatie te laten goedkeuren door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij. Deze gelijkvormigheidskeuring moet plaatsvinden voor de eerste ingebruikname. Voor de verschillende installaties dient een afzonderlijk verslag te worden voorgelegd. Voor alle keuringen zal een keuringsattest zonder opmerkingen afgegeven worden. Het aanvragen, evenals de kosten verbonden aan de keuring van de sanitaire installaties, alsook alle gebeurlijke onkosten verbonden aan veranderingen, die zouden worden opgelegd wegens disconformiteit met de reglementaire voorschriften, zijn volledig ten laste van de inschrijver. De vereiste gelijkvormigheidskeuringen dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de 20 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

21 officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde watermeters, dewelke in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. GETUIGERINGEN & KLEURCODES De nodige getuigeringen volgens kleurcoderingen zijn inbegrepen in de prijs van de leidingen. 1 e kleur : functie fluïdum - 5 cm breed 2 e kleur : typerende eigenschap fluïdum - 2,5 cm breed 3 e kleur : bijkomende eigenschap fluïdum - 1,5 cm breed De kleuren worden ringvormig rond de leidingen of de isolatie geplaatst door middel van gekleurde kleefband met een tussenafstand van circa 6 m en ter plaatse van elke aftakking en afsluitkraan en met ten minste 1 aanduiding per niveau of technisch geheel. De ringen worden naast elkaar aangebracht. Voor bluswater, gassen en stookolieleidingen moet de leiding over zijn volledige lengte in de basiskleur (1e kleur) geschilderd worden. Voor luchtkanalen volstaat een kleuraanduiding van een 10-tal cm hoog aan te brengen om de 3 m en op minstens 2 vlakken. Fluïdum WATER Koud - niet onthard Koud - onthard Warm (sanitair) - vertrek Warm (sanitair) - terug Afvoer - riolering (onder vloer) Afvoer - fecaliën Afvoer - verluchting Afvoer - huishoudelijk (grijs water) Afvoer - regenwater (wit water) Verwarming (secundaire kring) - vertrek Verwarming (secundaire kring) - terug Verwarming (primaire kring) - vertrek Verwarming (primaire kring) - terug BLUSWATER STOOKOLIE Vertrek Terug GASSEN Aardgas LUCHTBEHANDELING Buitenluchtopname Behandelde lucht (warm) - aanvoer Behandelde lucht (koud) - aanvoer Afzuiging omgevingslucht - afvoer Kleurcode Groen - wit - zwart Groen - wit - grijs Groen - geel - rood Groen - geel - blauw Groen - zwart - zwart Groen - zwart - bruin Groen - zwart - blauw Groen - zwart - grijs Groen - zwart - wit Groen - oranje - rood Groen - oranje - blauw Groen - groen - rood Groen - groen - blauw Rood Bruin - wit - rood Bruin - wit - blauw Geel - bruin Blauw - blauw Blauw - geel - rood Blauw - wit - rood Blauw - zwart - blauw 21 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

22 Afzuiging recyclagelucht - afvoer Blauw - grijs - blauw KENPLAATJES De te voorziene kenplaatjes zijn inbegrepen in de prijs van de toestellen en leidingen. Toestellen Elk toestel wordt aangeduid met gegraveerde kunststofplaatjes overeenkomstig de op de as-builtplannen en schema s voorkomende gegevens. Ventilatoren, motoren voor kleppen, driewegkranen, Batterijen, pompen, thermostaten, Filters, drukmeters, thermometers, voelers, regelpanelen, brandkleppen, luchtkleppen, vertrek- en retourleidingen, verwarmingsleidingen, Afsluitkranen en regelkranen, Leidingen: Op alle leidingen worden kenplaatjes met benaming en kringnummer aangebracht met een tussenafstand van circa 10 m en bij alle aftakkingen. De benaming en de nummering stemt overeen met deze aangeduid op de as-built-plannen en schema s. De plaatjes worden onverliesbaar bevestigd afvoerbuizen - algemeen TI Algemeen: CODERING B : voor sanitair gebruik bovengronds binnen het gebouw DB : voor sanitair gebruik binnen de woning als in de onmiddellijke omgeving U : voor riool ondergronds vanaf 1 m buiten het gebouw Bron : BUtgb UD : voor riool ondergronds zowel binnen als buiten het gebouw De rubriek afvoerbuizen omvat alle leidingen, gelegen binnen het gebouw (types B en BD), bestemd voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater (desgevallend ook regenwater). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de eventueel noodzakelijke studies, voorzover niet opgenomen in het aanbestedingsbundel. de sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken, evenals alle daaruit voortvloeiende herstellingen; 22 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

23 de levering en plaatsing van alle afvoerbuizen, met inbegrip van de nodige bocht-, koppel- en hulpstukken, de bevestigingsmiddelen; de aansluitingen met het rioleringstelsel op funderingsniveau; de keuring en vereiste dichtheidsproeven; de asbuilt-plannen van het gerealiseerde afvoernet, evenals een volledige technische documentatie en onderhoudsvoorschriften; het verwijderen van alle afval van de werf; Let wel De nodige verluchtingsleidingen, incl. dakdoorgangen kunnen desgevallend worden begrepen in de post afvoerbuizen. Het rioleringsstelsel op funderingsniveau (U en UD), alsook de regenwaterafvoerpijpen, gesitueerd buiten het gebouw, worden steeds als afzonderlijke posten beschouwd Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per lopende m, desgevallend opgesplitst volgens DN-diameter. meetcode : netto lengte van de leidingen, gemeten volgens aslijn, tot in het centrum van kruisingen, aftakkingen, putten en/of afscheidingstoestellen. De bocht- en koppelstukken alsook de ophangingen worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen: HERKENNING & MARKERING SANITAIRE AFVOERLEIDINGEN - TYPES B en BD PVC-U Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : B-SANITAIR - NBN EN Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PVC-C Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : B-SANITAIR - NBN EN Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PE Zwart (RAL 9005) gemarkeerd (opgedrukt of ingevormd) : B of DB - SANITAIR - NBN EN Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode RIOLERINGSLEIDINGEN - TYPES U en UD PVC-U PP UD - RIOOL-EGOUT - NBN EN PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode of U - RIOOL-EXT-EGOUT - NBN EN PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode UD - RIOOL-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode of U - RIOOL-EXT-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode PE Zwart PE AFVOER-EVACUATION - Producent - diameter x dikte - fabricatiecode - BENOR ALGEMEEN 23 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

24 De sanitaire afvoerleidingen beantwoorden aan de bepalingen van STS 62, deel I - Proeven en deel II - Materialen. Voor zover niet gewijzigd door onderhavige voorschriften en deze van het bijzonder bestek zijn deze bepalingen algeheel van toepassing. Alle geleverde buizen moeten voorzien zijn van een fabrieksmerk. De opdruk vermeldt : het buistype - de betreffende norm - naam van de fabrikant - BENOR - diameter en dikte - fabricatiecode, en voor bochten de afbuigingshoek. De buizen en hulpstukken zijn geschikt voor de afvoer van regenwater en huishoudelijk afvalwater, overeenkomstig de te verwachten gebruikstemperaturen. De buizen zijn universeel toepasbaar (koud en warm water). Het materiaal van de buizen moet bestand zijn tegen was- en oplosmiddelen, zoals benzine, whitespirit, benzol, tentra-koolstofchloride, aceton en methylalcohol, Alle vrij opgestelde leidingen moeten bovendien UV-bestendig zijn. De nominale buitendiameters (DN) stemmen steeds overeen met de opgegeven formaten op de plannen, in het bijzonder bestek en/of de aanduidingen in de samenvattende meetstaat. De doorsneden van de buizen zijn volkomen rond. De minimale wanddikten, volgens diameter en aard van het materiaal, bedragen respectievelijk: Minimale wanddikten Afvoerleidingen - Types B en DB PVC-U Ongeplastificeerde polyvinylchloride PVC-C Gechloreerde polyvinylchloride PE Polyethyleen PP Polypropyleen NBN EN NBN EN NBN EN NBN EN BCCA TRA 1329 BCCA TRA 1566 BCCA TRA 1519 BCCA TRA ,0 mm (Ø t/m 90 mm) 1,8 mm (Ø t/m 90 mm) 3,0 mm (Ø t/m 90 mm) 2,0 mm (Ø t/m 90 mm) 3,2 mm (Ø tot 160 mm) 2,2 mm (Ø 110 mm) 3,4 mm (Ø 110 mm) 3,0 mm (Ø 110 mm) 3,9 mm (Ø 200 mm) 2,5 mm (Ø 125 mm) 3,9 mm (Ø 125 mm) 3,2 mm (Ø 125 mm) 4,9 mm (Ø 250 mm) 3,2 mm (Ø 160 mm) 4,9 mm (Ø 160 mm) 4,3 mm (Ø 160 mm) 6,2 mm (Ø 315 mm) 6,2 mm (Ø 200 mm) 7,7 mm (Ø 250 mm) 9,7 mm (Ø 315 mm) Minimale wanddikten Afvoerleidingen Riolering - Types U en UD (mm x mm) PVC-U Ongeplastificeerd PVC PE Polyethyleen NBN EN NBN T BCCA TRA SN 2 (SDR 51) SN 4 (SDR 41) SN 8 (SDR 34) S-Reeks 12.5 S-Reeks x 3,2 110 x 3,2 110 x 3,2 355 x 13,6 355 x 10,4 200 x 3,9 125 x 3,2 125 x 3,7 400 x 15,6 400 x 12,3 250 x 4,9 160 x 4,0 160 x 4,7 450 x 17,2 450 x 13,8 400 x 7,9 200 x 4,9 200 x 5,9 500 x 19,1 500 x 15,3 500 x 9,8 250 x 6,2 250 x 7,3 630 x 24,2 630 x 19,3 24 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

25 630 x 12,3 315 x 7,7 315 x 9,2 710 x 27,2 710 x 21,8 400 x 9,8 400 x 11,7 800 x 30,6 800 x 24,5 500 x 12,3 500 x 14,6 900 x 34,7 900 x 27,6 630 x 15,4 630 x 18, x 38, x 30,6 Alle toebehoren zoals T- en Y-stukken, bochten, koppelstukken, enz. hebben dezelfde samenstelling en wanddikte als de buizen, zijn van hetzelfde merk en zijn conform de bepalingen van de BENOR en/of ATG certificatie. Tot en met diameter 160 mm worden zij gespoten uit één stuk. Het gamma van de buizen voorziet tevens speciale hulpstukken, zoals uitzetmoffen, schroefkoppelingen, inspectie-elementen met schroefdop. Uitvoering: REFERENTIENORMEN NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 3 : Ontwerp en berekening van hemelwaterafvoersystemen (2000) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 4 : Pompinstallaties voor afvalwater - Ontwerp en berekening (2000) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000) NBN EN Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 1 Eisen (2002) NBN EN Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 2 Beproevingen (2002) NBN EN Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 3 Kwaliteitscontrole (2002) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 1 : Algemene en uitvoeringseisen (2000) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwatersystemen (2000) NBN EN Algemene eisen voor onderdelen gebruikt in binnen- en buitenrioleringen onder vrij verval (1997) STS e leidingen - Plaatsing van de buizen (1966) TV e installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel Reglement) (WTCB, 1996) STUDIE - ONTWERP De installaties moeten voldoen aan TV 200 e installaties - Deel 1 : Installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen van het WTCB, aangevuld met NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwatersystemen. Op de plannen wordt het tracé van de diverse afvoerleidingen aangegeven evenals de locatie van alle belangrijke onderdelen (toezichtsputten, klokputten, collectoren, ). De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : hetzij door de ontwerper geleverd. Deze maakt het rioleringsschema op (met vermelding van de type afvalwaters, leidingdiameter), eveneens in overeenstemming met de van kracht zijnde richtlijnen van de verantwoordelijke diensten van het openbaar rioleringsnet. hetzij door de aannemer geleverd en ter goedkeuring aan de ontwerper voorgelegd rekening houdend met het soort afvoersysteem : zonder verluchting / met primaire 25 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

26 verluchting / met primaire en secundaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting en antihevel aftakking. Zonodig wordt een studie van het afloopstelsel bij de fabrikant opgevraagd. voor de aanvang van de uitvoering moet op aanvraag een gedetailleerd uitvoeringsplan aan de ontwerper overgemaakt worden, met aanduiding van bevestigingspunten, inspectie-elementen, uitzetmoffen, bochten, enz., Deze plannen zullen in drie exemplaren afgeleverd worden. De aannemer zal vooraf de nodige informatie inwinnen, m.b.t. de aansluitingen (gescheiden rioleringsstelsels, ), bij de diensten verantwoordelijk voor het openbaar rioleringsnet. LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING De afvoernetten voor afvalwater moeten minstens volgende debieten kunnen afvoeren (TV 200) Wastafel, bidet,: 30 l/min Bad, douche, gootsteen, wasmachine, vloerkolk DN 50 : 48 l/min Vloerkolk DN 70 : 90 l/min WC, vloerkolk DN 100 : 120 l/min De afvoerleidingen worden geplaatst volgens de aanwijzingen op de plannen en in het bijzonder bestek, de voorschriften van de fabrikant en de hierboven vermelde referentiedocumenten. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt volgens rechtlijnige tracés en rechte buizen uit één stuk. De buizen worden vorstvrij opgesteld. De buizen worden geplaatst met een constante helling van minimum 1 tot 3 cm per meter (richtwaarden : DN < 100 : > 1,5%, DN > 100 : > 2%). De plaatsing van buizen met vaste of losse moffen begint stroomafwaarts, met het mofeind stroomopwaarts gericht. PLAATSINGSWIJZE Overeenkomstig de aanduidingen op plan en bijzonder bestek kunnen voor de plaatsing van de buizen volgende technieken aangewend worden: opbouw - vrije opstelling (standaard) : deze techniek wordt standaard toegepast bij bevestiging van de buizen op zichtbaar metselwerk, in kokers, achter valse plafonds,. inbouw (ingewerkt in de muren) kleine afstanden (verbinding van apparaten) : bezetting van minimaal 1 cm; grote afstanden (minder dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm; grote afstanden (meer dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm + vasthechting van buis in de muur. VERBINDINGEN - KOPPELSTUKKEN - INSPECTIESTUKKEN De aangewende verbindingstechnieken stemmen overeen met de BENOR en/of ATG bepalingen en met de voorschriften van de fabrikant, die alle waarborgen biedt voor een volledige en blijvende dichtheid van het systeem. PVC-buizen mogen volgens het BENOR-toepassingsreglement verlijmd worden tot en met diameter 125 mm, bij grotere diameters dient de koppeling met rubberen ringen te gebeuren. PE kan niet verlijmd worden. De koppeling gebeurt d.m.v. lassen of rubberen dichtingringen. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. Vóór het samenvoegen van de buizen, worden de moffen en buisuiteinden ontvet en ontdaan van alle verontreinigingen en vreemde stoffen, zoals stoppen, snijbramen, Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

27 Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van specifieke geprefabriceerde hulpstukken, gegoten uit één stuk. Voor de overgang tussen verschillende materialen (PVC / PE / ) worden aangepaste verloopstukken gebruikt. De buizen mogen niet gebogen worden, iedere richtingsverandering gebeurt, met een bochtstuk of een speciaal koppelstuk, onder een maximale hoek van 45. De verticale aansluiting op horizontale leidingen of collectoren gebeurt steeds door Y- stukken 45. De horizontale aansluitingen op een verticale kolom gebeuren d.m.v. Y-stukken 45 of T-stukken 90 (88,5 ) (wanneer er geen secundaire verluchting voorzien is). De nodige inspectie-elementen of kuisopeningen moeten worden voorzien, volgens aanduiding op plan. Ze moeten toelaten de afvoerleiding volledig te inspecteren, te ontstoppen en/of te reinigen. Zij worden toegankelijk geplaatst en mogen geen obstructie vormen in de leidingen. Deze inspectie-elementen worden minimum op de volgende plaatsen voorzien : verticale leidingen : per verdieping en/of bij de overgang naar een horizontale leiding. horizontale leidingen : minstens om de 12m. UITZETTINGSMOFFEN Bij het bepalen van het leidingtracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met de uitzetting van de buizen, ten gevolge van temperatuurschommelingen. Tussen twee vaste punten, en minstens om de 6m voor PE -buizen en 3 m voor PVC -buizen, zullen uitzettingsbenen (of speciale uitzettingsmoffen) worden voorzien om lengteveranderingen van de leidingen op te vangen. Voor de standleidingen worden zij per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer geplaatst. De uitzettingsmoffen worden geleverd door de leverancier van de leidingen en geplaatst volgens zijn instructies. Zij kunnen opgevat worden als een zogenaamde lange mof, bestaande uit een lang insteekgedeelte, afgedicht door een ring in neopreenrubber (zuurvast en bestand tegen veroudering), die, ongeacht bewegingen van de buis, een volmaakte dichtheid waarborgt. De insteekdiepte van de buis moet geregeld worden op het ogenblik van plaatsing. De mof moet op de buitenzijde een aanduiding dragen die, afhankelijk van de plaatsingstemperatuur, de insteekdiepte weergeeft. De lange mof moet bevestigd worden met een vaste beugel (of vast punt). DOORVOEREN - SLEUVEN De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie. Na plaatsing en bescherming van de afvoerleidingen worden de sleuven aangewerkt met een zandcementmortel. Doorvoeren door vloerplaten worden zorgvuldig geboord of gekapt en na de plaatsing van de afloop terug gedicht met een zandcementmortel. De vrije uitzetting moet steeds gewaarborgd blijven. Bij muur- en vloerdoorgangen worden de leidingen steeds beschermd door aangepaste doorvoermoffen. De doorvoeren zijn zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buis niet kunnen belasten. Dienaangaande en in functie van de uitzetting, worden in de ruwbouw kokers voorzien of worden soepele doorvoermoffen voorzien. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt afgedicht met een aangepaste kit of isolatie. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. Er moet rekening gehouden worden dat een zijde van de wand steeds onbehandeld blijft. Dit zorgt dat de boringen het inslijpen van de wand vanaf de te behandelen zijde moet gebeuren. Het aanwerken van technieken in de wanden gebeurt met uiterste zorg. 27 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

28 BEVESTIGING - BEUGELS Zichtbaar geplaatste, opgehangen en/of in kokers opgestelde leidingen moeten dusdanig gemonteerd worden dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. De bevestigingswijze gebeurt conform de eisen van de fabrikant en/of onderstaande bepalingen : De leidingen worden bevestigd met glijbeugels of vastpuntbeugels die de uitzetting en de krimp in de juiste richting moeten geleiden. De beugels mogen niet drukken op de buizen. Glijbeugels laten toe dat de buis er gemakkelijk doorglijdt. De glijsteunen zijn vervaardigd uit polyethyleen of een roestvast metaal met een breedte van circa 20 à 30 mm. Tussen de beugels en de buizen wordt een soepele inlegband uit PVC of synthetisch rubber (zonder weekmakers) aangebracht. Vastpuntbeugels kunnen op verschillende manieren verwezenlijkt worden : hetzij door tussen de beugel en de buis twee metalen halfschalen te voorzien, die naargelang de beugels meer aangespannen worden, vaster komen te zitten, zonder dat de buizen ingesnoerd worden; hetzij door gebruik te maken van montageopbouw (tussen twee moffen, tussen twee lassen, enz.). Verticaal geplaatste buizen worden voorzien van minstens één vastpuntbeugel per verdiepingshoogte. Teneinde het uitbuigen van verticale leidingen en/of het doorhangen van horizontale leidingen te verhinderen, worden tussen twee vaste punten voldoende geleidingsbeugels aangebracht. Ook bij elke richtingsverandering en op maximum 30 cm aan weerszijden van elke verbinding, moet een beugel voorzien worden. Alle beugels worden in de muren en/of aan de plafonds bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. De sluitmoeren zijn uit roestvast staal. De afstanden tussen de beugels, volgens aard en diameter van de buizen, bedragen respectievelijk (tenzij de richtlijnen van de systeemleverancier andere maten opleggen) : Materiaal PVC PE Tussenafstand - Horizontale leidingen Tussenafstand - Verticale leidingen 10 x ND diameter of maximum 125 cm 20 x ND diameter of maximum 150 cm 10 x ND diameter of maximum 200 cm 15 x ND diameter of minimum twee per verdieping Aan het plafond opgehangen horizontale leidingen worden zo hoog mogelijk geplaatst tenzij dit in onderlinge confrontatie komt met de andere technieken. De bevestigingswijze zal voldoende stevig zijn om het gewicht van de gevulde horizontale leidingen te kunnen dragen. De vasthechting gebeurt met vaste beugels en/of voldoende onderlegschalen die de buis volledig immobiliseren. AANSLUITSTUKKEN De aannemer voorziet in alle noodzakelijke aansluitingen van de afvoerbuizen op de sanitaire toestellen, de ondergrondse riolering, putten en afscheidingstoestellen. De juiste opstelling van de aansluitmonden voor sanitaire toestellen dient te gebeuren volgens de bepalingen van hoofdstuk 61- e toestellen & toebehoren en/of in overleg met de architect. Na plaatsing van de afvoerbuizen, worden de aansluitingen, waar nodig, voorlopig afgedekt met een stop en beschermd tegen iedere beschadiging of bevuiling. Alle aansluitingen aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. Hiertoe wordt in principe gebruik gemaakt van een schroefkoppeling of een insteekmof, waarin een lipdichting in neopreenrubber wordt geschoven, aangepast aan de doormeter van de aan te sluiten toestellen. 28 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

29 De schroefkoppelingen in PE voor diameters van 40 mm t.e.m. 110 mm bestaan uit : een draadstuk (ronde draad); een moer in PP; een drukking met een driehoekige sectie; een dichtingsring in neopropeenrubber, bestand tegen veroudering; voor rechtlijnige buisdelen van meer dan 2 m moet men een kraagbus bijvoegen. De aansluiting op de ondergrondse riolering, zoals die bij de ruwbouw binnen het gebouw is gebracht, bestaat uit een PVC of PE buis die in de dikte van de betonnen ondervloer beëindigd is met een mof en rubberen lipdichting (zie ook rioolbuizen - algemeen). De aannemer sanitair koppelt hier de binnenafvoerbuizen op aan met aangepaste verloopstuk, zodat er een lucht- en geurdichte aansluiting tot stand komt. De aansluiting op putten is uit te voeren met een kraagstuk voorzien van waterkeringsringen. Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan de architect, studiebureau en /of bouwheer een asbuilt-plan op calque en een digitale versie van het afvoernet en de verluchtingsleidingen, zoals uitgevoerd met aanduiding van alle diameters en de aard van de leidingen. AKOESTISCHE VOORZORGEN Volgende elementen hebben hun invloed op het inperken van akoestische hinder m.b.t. slaggeluid en stroomgeluid : wanddikte buizen, geluiddempende beugels, geïsoleerde muur en vloerdoorgangen, isolatie omheen buizen. Als referentie is de norm NBN S van toepassing. OPSLAG & TRANSPORT De ondergrond waarop de buizen gestapeld worden dient vlak te zijn en vrij van scherpe voorwerpen. Bij temperaturen beneden het vriespunt dient het transport en de manipulatie met de nodige voorzichtigheid te gebeuren, conform de voorschriften van de leverancier. Keuring: Overeenkomstig NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000). Buizen welke beschadigd raken, zowel tijdens het lossen als bij plaatsing worden vervangen. Voor de indienststelling worden alle leidingen doorspoeld om het geheel te controleren op haar waterdichtheid en alle onzuiverheden te verwijderen Afvoerbuizen - PE FH Lm Materiaal: De buizen en hulpstukken zijn vervaardigd uit hard polyethyleen (PE, kleur : zwart). Het systeem (buizen en hulpstukken) beschikt over een BENOR-keur, hetzij een BUtgb- of Eutgb-goedkeuring. NBN EN Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) - Polyethyleen (PE) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000) NBN ENV Kunststofleidingsystemen voor binnenriolering (lage en hoge temperaturen) - Thermoplasten - Aanbevolen praktijkrichtlijnen (2001) NBN EN Kunststofleidingsystemen voor onder- en bovengrondse drukwaterleidingsystemen voor algemeen gebruik, afvoer en rioleringen - Polyethyleen (PE) - Delen 1-5 (2003) Overeenkomstig het toepassingsgebied behoren zij tot 29 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

30 het type HDPE (High Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 95 C / MDPE (Medium Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 65 C. de reeks : 12,5 (lage drukken) tot Ø 160mm / 16 (hogere drukken) vanaf Ø 200mm Specificaties: Nominale buitendiameters : overeenkomstig de aanduidingen op de plannen en/of de samenvattende meetstaat. (zie ook rubriek afvoerbuizen - algemeen) Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken : volgens tabellen i.f.v. diameter. Koppelingen: d.m.v. spiegellassen. Het lassen geschiedt volgens een methode voorgeschreven door de fabrikant. Vooraf aan elkaar te lassen delen kunnen worden uitgevoerd met een spiegellas, volgens NBN T (stomplas bij een temperatuur van 210 C, zonder bijvoeging van materiaal). (ofwel) d.m.v. elektrische moffen, volgens NBN B Krimpmoffen van vernet warmtekrimpend polyethyleen voor de verbinding van drukloze afvoerleidingen - al dan niet met verschillende bouwstoffen - met nominale middellijn van DN 80 tot DN 500 (1989). De cilindrische moffen in PE-h zijn voorzien van een elektrische weerstand in corrosievrij materiaal, die de moffen na afkoeling nauw doet aansluiten rond het buisoppervlak. Ze moeten voorzien zijn van een inwendige ring die dienst doet als aanslag voor de buisuiteinden (bij diameters van 40 tot en met 160 mm) en moeten aangebracht worden met het door de fabrikant voorgeschreven toestel. Beugels : Gegalvaniseerd metaal Aanvullende specificaties: Er wordt gebruik gemaakt van een aangepast systeem met het oog op de beperking van geluidshinder (polyethyleen met verhoogde dichtheid (> 1700 g/cm3), hulpstukken met geluidsdempingsribben, ). De leidingen worden bevestigd met geïsoleerde beugels en dempingsmaterialen (rubberen voering) teneinde de overdracht van contactgeluiden te beperken. Plaatsing volgens de richtlijnen van de fabrikant. Uitvoering: Studie en/of voorstel tot uitvoering : geleverd door de ontwerper Leidingtracé : volgens principeschema gevoegd bij het aanbestedingsbundel Opstelling : inbouw Bevestiging : d.m.v. aangepaste beugels, die zowel vast als glijdend kunnen bevestigd worden; Zichtbare bevestiging of opstelling in kokers : alle leidingen worden geplaatst met aangepaste beugels, die zowel vast als glijdend kunnen bevestigd worden. De beugels worden bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. Bij starre montage zal een bijzondere studie van het bevestigingssysteem gemaakt worden. Voor verticale leidingen worden de beugels geplaatst met een maximumafstand van 150 cm en voor horizontale leidingen met een maximumafstand van 125 cm. Bij elke richtingsverandering en/of ter hoogte van koppelstukken moet een beugel geplaatst worden. Voor kruipruimten mogen ophangbanden uit kunststof met bijhorende bevestigingsplug en ring gebruikt worden. Uitzetting : er wordt rekening gehouden met de thermische uitzetting. Tussen twee vaste punten en minstens om de 6 m rechtlijnig buisgedeelte moet een expansiestuk geplaatst worden. Bij standleidingen wordt per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer een expansiestuk geplaatst, dat bevestigd wordt met een vaste beugel (of vaste punt). 30 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

31 Ingebetonneerde leidingen : Bij leidingen ingewerkt in beton worden geen expansiestukken of steekmoffen geplaatst. De buis wordt over zijn volledige lengte verankerd. de leidingen worden voldoende verankerd om opdrijven te vermijden, de betonmortel mag geen scherpe elementen bevatten, het instorten gebeurt met zorg om beschadiging te vermijden. Doorvoeren : d.m.v. aangepaste beschermhulzen rond de leidingen. Een brandwerende isolatie rond leidingen of brandmoffen is te voorzien bij doorvoeren van Rf vloeren en wanden. Aansluitingen : PE-steekmoffen, aangepast aan de diameter van de aan te sluiten reukafsnijder. Alle aansluitingen in afwachting of aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften: Gegalvaniseerde of gemoffelde halfschalen te voorzien voor volgende horizontale afvoerleidingen : Een brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden is te voorzien De afvoeren van volgende toestellen hebben een minimum diameter van : closetpot : minimum 90mm handwasbakje : minimum 50mm gootsteen : minimum 50mm stortbad : minimum 50mm lavabo's badkamer : minimum 50mm boiler-overloop : minimum 50mm vaatwasmachine-aansluiting: minimum 50mm Overloop CV ketel: minimum 50mm Verluchtingsbuizen algemeen TI Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de rubriek afvoerbuizen verluchtingsbuizen - PE PM Materiaal: Specificaties: Verluchtingssysteem : met primaire verluchting Nominale buitendiameters : overeenkomstig de aanduidingen op de plannen Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken : volgens tabellen i.f.v. diameter. Beugels : metaal Uitvoering: Studie en/of voorstel tot uitvoering : geleverd door de ontwerper. Leidingtracé : volgens principeschema gevoegd bij het aanbestedingsbundel Opstelling : inbouw Verbindingen : elektro-lassen of spiegellas met moffen en of flenzen. 31 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

32 Per kolom of stijgleiding Klokroosters - Algemeen TI Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per stuk aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Klokroosters - roestvast staal (RVS) FH Stuk(s) Materiaal: Het rooster en het kader zijn vervaardigd uit roestvast staal (RVS). Specificaties: Buitenafmetingen : volgens plannen of keuze architect minimum 150x150mm Uitzicht kader : vlak De klokroosters moeten kunnen gemonteerd worden in de chappe. Zie plannen Douche Aanvoerleidingen en toebehoren Algemeen TI De rubriek aanvoerleidingen en toebehoren omvat alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van het distributienet van (koud & warm) sanitair water binnen het gebouw, met inbegrip van alle bevestigingsmiddelen, uitzethulpstukken, bijhorigheden (collectoren, aansluitstukken, koppelingen, hulsbuizen, inbouwdozen, leidingisolaties, installatiekranen, ). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de eventuele studies en tracéring van het leidingnet; het slijpen, boren en/of kappen van de nodige sleuven en doorvoeropeningen; de levering, bevestiging, de mechanische koppelingen en/of het lassen van de leidingen, de bijhorende mantelbuizen voor kunststofleidingen, de collectoren, inbouwdozen, ; alle in het leidingnet te integreren keerkleppen, veiligheidsgroepen, afsluitkranen, aftapkranen, collectoren en koppelstukken (zie ook hoofdstuk 62); de eventuele voorziening van aangepaste leidingkokers of halfschalen; de aansluitingen na de teller van de binneninstallaties op het water verdeelnet, alsook alle aansluitingen onderling en met andere delen van de sanitaire installatie (boilers, ); de eventuele voorafgaandelijke modelopstellingen; de vereiste dichtheidsproeven (en/of drukproeven) van het leidingnet; 32 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

33 het waar nodig voorzien van een isolerende mantel rond de buizen; het opvullen en passend afwerken van de gemaakte sleuven en doorvoeropeningen; de gelijkvormigheidskeuring, gevraagde asbuilt-plannen, technische documentatie en waarborgen; het opruimen van de werf en verwijdering van alle afval. Let wel De levering en plaatsing van de in het leidingnet te integreren installatiekranen, zoals afsluitkranen, aflaatkranen, kleppen, alsook veiligheidsinrichtingen worden besproken in hoofdstuk 62, doch behoren tot het leidingnet en worden behoudens afzonderlijke stuklijsten integraal begrepen in de eenheidsprijzen van de aanvoerleidingen. Drukleidingen rechtstreeks aangesloten op het openbaar verdeelnet, voor de voeding van brandhaspels, worden afzonderlijk behandeld in hoofdstuk brandbestrijdingsinstallaties. De aannemer dient in de eenheidsprijzen van de artikels opgenomen in rubriek dus ook al die werken en leveringen te voorzien die nodig zijn om samen met de andere artikels van hoofdstukken 61 (toestellen), 62 (waterkranen) en 63 (warmwatervoorzieningen) een volledig en bedrijfsklaar sanitair aanvoersysteem te vormen. Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per lopende meter, desgevallend opgesplitst naar nominale diameter en wijze van plaatsing (opbouw of inwerking). meetcode : netto lengte van de leidingen. De toebehoren, bocht en koppelstukken worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheden (FH) Materialen: REFERENTIENORMEN STS 62 - e leidingen (1966, 3de druk) NBN EN Eisen voor drinkwaterinstallaties in gebouwen (2000) + addendum A1 (2001) BELGAQUA - Repertorium Technische Voorschriften voor binneninstallaties TB Centrale verwarming, verluchting en klimaatregeling (1990) TV Kunststofbuissystemen voor de distributie van warm en koud water onder druk in gebouwen (WTCB, 1998) NBN EN Kathodische bescherming - Uitwendige organische bekleding voor de bescherming tegen corrosie van in de bodem of in het water gelegde stalen buisleidingen die samen met de kathodische bescherming worden gebruikt - Wikkelbanden en krimpbare materialen (1998) Technisch reglement van SVW ( MATERIAALKEUZE Het bijzonder bestek bepaalt de aard van de buizen, de koppelingen en de speciale hulpstukken, zoals collectoren, de nodige isolaties, wijze van bescherming, e.d. De keuze inzake materialen heeft tot gevolg dat de aannemer de volledige verantwoordelijkheid draagt voor het tracé en zijn bevestigingen, o.a. wat betreft 33 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

34 vormveranderingen die tot stand zouden kunnen komen in de leidingen tengevolge van temperatuurs- of drukverschillen. De aannemer bespreekt met bouwheer en architect de maximum toegelaten druk van het watervoorzieningsnet, en zal zich baseren op een testverslag teneinde te bepalen welke materialen eventueel verboden zijn. Ten allen tijde worden leidingen gebruikt die in functie van hun gebruik en plaatsing geen nadelige gevolgen kunnen hebben door corrosievorming (elektrolyse en putcorrosie). Vermenging van stalen en koperen buizen in een kring moet worden vermeden. Koperen buizen mogen zich enkel stroomafwaarts bevinden van stalen buizen. De buizen en hun hulpstukken maken steeds deel uit van één systeem en vormen bij de verwerking een geheel. De stukken komen verplicht van dezelfde leverancier. Alle buizen zijn over hun lengte gemerkt (merk/materiaal, norm, diameter, wanddikte, fabricagedatum, ). De aannemer zal van alle gebruikte materialen, een documentatielijst en op vraag de nodige stalen ter goedkeuring voorleggen aan de architect, studiebureau en /of bouwheer. Het gebruik van gegalvaniseerde stalen en koperen leidingen is verboden in verdeelnetten met agressief water en stroomafwaarts van kalkwerende toestellen. Het gebruik van loden leidingen en leidingen in asbestcement is in alle gevallen verboden. Uitvoering: STUDIE De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : door de architect / het studiebureau geleverd. door de aannemer geleverd en ter goedkeuring voorgelegd. De aannemer is er dienaangaande toe gehouden aan de bouwheer het bewijs te leveren dat hij bij de plaatselijke waterdistributiemaatschappij / -regie navraag heeft gedaan omtrent : het reglement betreffende de inwendige installaties, aan hetwelk hij zich moet houden. de fysisch-chemische samenstelling van het water, alsmede de materialen waarvan het gebruik wordt verboden of afgeraden om reden van die samenstelling. de statische druk op de laagste plaats van de werf, en die welke later zal heersen in functie van eventuele projecten van de maatschappij of regie. PRINCIPE VAN DE INSTALLATIE De installaties wordt in principe als volgt opgesplitst : Zie plannen. Bij het bepalen van het leidingtracé en de diameters zal de aannemer rekening houden met de maximale snelheid en debieten, vereist voor het in werking stellen en houden van de installatie. De bepalingen van het Technisch Reglement voor water bestemd voor menselijke aanwending worden daarbij gerespecteerd (in het bijzonder art 4.2 Ontwerp en dimensionering). Bij complexe installaties worden aangepaste berekeningsmethodes toegepast. De buisdiameters moet zodanig gekozen zijn dat de circulatiesnelheid van het water beperkt blijft,de maximale snelheden van het water in de aanvoerleidingen bedragen respectievelijk : 1,75 m/s (in technische lokalen) 1,50 m/s (in sanitaire ruimten) Volgende minimale debieten moeten kunnen geleverd worden : Gootstenen : 6 liter/min warm of koud water, Wastafels : 6 liter/min warm of koud water, WC : 6 liter/min koud water, 34 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

35 Uitgietbakken : 6 liter/min koud water, Was- en vaatwasmachines : 10 liter/min koud water, Baden: 12liter/min. warm of koud water, Douches: 15liter/min. warm of koud water. LEIDINGTRACÉ De ligging van de leidingen op de plannen is schematisch weergegeven. Het juiste leidingenverloop dient in overleg met de architect bepaald te worden. Vooraf wordt gecontroleerd of er problemen kunnen ontstaan bij kruising met andere leidingnetten, binnen het net zelf en/of m.b.t. de voorziene opstelling van de toestellen. Hiertoe wordt het tracé vooraf met krijtlijnen uitgezet op vloeren en wanden. Het voorschrijven van lichte wijzigingen in het traject kan geen meerprijs tot gevolg hebben. Het leidingennet wordt aangesloten op de voeding. Het leidingtracé houdt rekening met volgende algemene voorwaarden : De leidingen worden zoveel mogelijk volgens rechtlijnige tracés geplaatst zowel horizontaal als verticaal. In doorgangen van muren en wanden mag geen enkele buisverbinding of lasnaad aangebracht worden. De leidingen worden derwijze ondersteund dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. Alle nodige voorzieningen dienen genomen te worden om waterslag te vermijden; Behalve ter plaatse van mengkranen zijn verbindingen tussen netten voor distributie van koud en van warm water niet toegelaten. De installatie moet zodanig opgevat zijn dat stagnatie van water in bepaalde onderdelen van de installatie uitgesloten is. Toereikende mogelijkheden dienen voorzien te worden om : de installatie te ledigen,. De leidingen moeten daartoe met afschot geplaatst worden (minimum 1mm per lopende meter). Elke opgaande standleiding of belangrijke vertakking is op het laagste punt voorzien van een stopkraan, onmiddellijk gevolgd door een aftapkraan, die een volledige lediging mogelijk maakt. de installatie te ontluchten; op alle leidingen wordt op het uiteinde een kraan geplaatst om het ontluchten normaal te laten geschieden. De bedieningsorganen moeten, door hun opvatting en plaatsing gemakkelijk te bedienen zijn. Alle leidingen in garages, bergingen, kruipkelder en/of valse plafonds krijgen een identificatiemerk, aangebracht na elke afsluitkraan en na elke aftakking. De leidingnetten hebben de kenkleuren volgens NBN 69 : rood voor warm-, blauw voor koud-, groen voor regenwater, signaalrood voor brandleidingen. In iedere ruimte wordt de kleur aangebracht door middel van minstens één aanduiding met PVC banden. Aftappunten van niet drinkbaar water dienen voorzien te worden van een duidelijk zichtbaar kenteken. VERBINDINGEN - KOPPELSTUKKEN - COLLECTOREN De pijpen worden steeds loodrecht op de hartlijn van de buis gezaagd met een aangepaste buissnijder, om alzo een nauwkeurig rechte doorsnede te bekomen en zorgvuldig afgebraamd. Stijve buizen mogen niet gebogen worden, richtingsveranderingen en aftakkingen gebeuren met verbindingsstukken eigen aan het systeem en geleverd door dezelfde fabrikant. De verbindingen, bochtstukken, aftakkingen worden zoveel mogelijk op bereikbare plaatsen voorzien. Indien gewerkt wordt met collectoren moeten deze zoveel mogelijk gegroepeerd worden opgesteld op bereikbare plaatsen, vanaf de collectoren moet worden gewerkt met (kunststof-)leidingen uit één stuk 35 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

36 Alle verbindingen moeten gegarandeerd waterdicht zijn en bestand tegen een druk tot min. 6 bar. De gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti-corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer). Buizen waarvan de verbindingen reeds gemaakt zijn mogen niet meer verbogen worden en moeten in de montage spanningsvrij geplaatst worden door middel van beugelbevestiging. In de muur of vloer mogen er in principe geen verbindingen gemaakt worden. UITZETTING Bij het bepalen van het tracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met het uitzetten van de buizen. De uitzetting bedraagt overeenkomstig de gebruikte materialen respectievelijk (overeenkomstig tabel 5 van TV WTCB) : Materiaal van de buis Koudwaterleiding Warmwaterleiding Stalen buizen 0,5 mm/m 1,2 mm/m Koperen buizen 0,5 mm/m 1,4 mm/m Kunststofbuizen 0,2 mm/m In verhouding tot de verwachte uitzettingen zal erover gewaakt worden dat : voldoende ruimte wordt gelaten tussen de uiteinden van de rechte lijnen; tussen de bocht en de muur; de buizen in de beugels kunnen verschuiven, met uitzondering van een aantal ervan die oordeelkundig worden gekozen. De beugels dienen zodanig aangespannen dat er een vrije beweging van de leidingen mogelijk is. de bewegingen van de rechte leidingen niet worden belemmerd door de aftakkingen ervan, o.a. wanneer de aftakkingen door een muur of een vloer worden gevoerd of worden aangesloten in de nabijheid van de plaats waar de hoofdleiding door een muur of een vloer wordt gevoerd; de aftakkingen een voldoende soepelheid bezitten om de bewegingen van de hoofdleiding te volgen. Voor inbouwleidingen zullen er voorzorgen genomen worden in verband met het uitzetten van de leidingen alvorens ze in de muur of in de dekvloer in te werken. PLAATSINGSWIJZE De leidingen worden trilling- en geluidsvrij ingebouwd of opgehangen. In principe worden alle leidingen geplaatst als inbouw, tenzij daar waar anders aangegeven op de plannen (bijvoorbeeld in bergingen en tellerruimten of in combinatie met kokervoorziening). De aanduidingen op plan, aangevuld met de bepalingen van het bijzonder bestek specificeren welke leidingen respectievelijk worden opgevat als : Inbouwleidingen: De leidingen zijn na afwerking volledig onzichtbaar, tenzij daar waar anders vermeld. Ze worden daartoe ingewerkt in de dekvloer en/of aangebracht in sleuven, kokers of valse plafonds. In gemene muren of woningscheidende wanden mogen in principe geen leidingen worden geplaatst. De leidingen zijn specifiek bestemd om te worden ingewerkt of dienen afdoende beschermd te worden d.m.v. beschermende kunststofbanden of met een andere gelijkwaardige bescherming, overeenkomstig de specifieke bepalingen van het bijzonder bestek. In ieder geval moet de beschermende laag van zulk danige aard zijn dat ze later geen vetplekken of verkleuringen kan veroorzaken doorheen de muurbekledingen of -bepleisteringen. Metalen 36 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

37 leidingen welke in de muren of vloeren worden ingewerkt zijn vooraf te omwikkelen met een zelfklevende isolatieband. In de muur of vloer mogen onder geen beding verbindingen gemaakt worden. Alle gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti-corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer). Collectoren worden steeds op een bereikbare plaats voorzien. De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Geen enkele leiding mag worden geplaatst op minder dan 1 cm afstand van het afgewerkt vlak van de wanden van het gebouw. De leidingen naar de apparaten moeten ingeslepen worden (niet kappen) en dienen steeds verticaal te lopen, niet horizontaal. Na de dichtingproeven en beschermen van de leidingen worden de sleuven in muren aangewerkt met een daartoe geschikte mortel. Leidingen ingewerkt in dekvloeren zullen zo vlug mogelijk bedekt worden met de voorziene uitvullaag, evenwel slechts na het aanbrengen van de nodige beschermlagen en het uitvoeren van de drukproeven. Opbouwleidingen: Bij leidingen in opbouw wordt in principe gebruik gemaakt stijve buizen, die worden bevestigd d.m.v. beugels en/of waar mogelijk gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen. Zo te plaatsen dat het voorzien van een thermische isolatie mogelijk blijft. Geen enkele leiding wordt dienaangaande op minder dan 20 mm van de wand of plafond geplaatst. De leidingen in opbouw zijn perfect gelijnd, verlopen parallel met de wanden en zullen in daartoe geschikte beugels worden opgehangen. Wanneer verschillende leidingen evenwijdig lopen zullen de steunen gegroepeerd en gelijnd zijn. Bij horizontale plaatsing van leidingen op wanden wordt de koudwaterleiding onder de warmwaterleiding geplaatst. De beugels zijn uit gegalvaniseerde staal aan de binnenzijde bekleed met een soepel materiaal of in hoogwaardig kunststof en laten de uitzetting van de buizen zonder beschadiging toe. Zij stemmen in maat overeen met de respectievelijke buisdiameters. De bouten van de beugels zijn uit messing of cadmiumstaal. De beugels worden bevestigd met schroef en plug, of op rails in U-vorm van gegalvaniseerd staal bevestigd door minstens twee vijzen en pluggen. Het beugelsysteem is ter goedkeuring voor te leggen aan de architect, studiebureau en /of bouwheer. De maximum afstand tussen twee bevestigingspunten is afhankelijk van het materiaal en de buitendiameters van de leidingen en zal beantwoorden aan de voorschriften van de fabrikant en deze van het bijzonder bestek. De beugels dienen zodanig aangespannen dat een vrije beweging van de buizen (in de lengterichting) mogelijk blijft en dat de buis niet door de beugel beschadigd kan worden. Daarenboven worden op regelmatige afstanden vaste punten voorzien om de buisleidingen te verdelen in afzonderlijke delen waar uitzetting en/of krimp mogelijk is. In principe komen ook vaste punten bij richtingsveranderingen (T-aftakkingen en bochten) en bij alle toestellen (afsluiters, meters, waterverzachters, ). Ondergrondse leidingen: Indien aanvoerleidingen in de grond zouden verwerkt worden, worden zij geplaatst op vorstvrije diepte (minimum 100 cm). De plaatsing is overeenkomstig de voorschriften van STS De leidingen zullen afdoende worden beschermd en geïsoleerd overeenkomstig het bijzonder bestek en NBN EN Kathodische bescherming - Uitwendige organische bekleding voor de bescherming tegen corrosie van in de bodem of in het water gelegde 37 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

38 stalen buisleidingen die samen met de kathodische bescherming worden gebruikt - Wikkelbanden en krimpbare materialen (1998). De wanden van de sleuven worden zonodig geschoord om afkalvingen te voorkomen. Na het graafwerk wordt de bodem van de sleuf geëffend. De leidingen worden overeenkomstig het bijzonder bestek geplaatst op een zandbed van 10 cm dikte uit zand voor mager beton volgens NBN een bed van gestabiliseerd zand van 10 cm dikte. Samenstelling : 100 kg cement sterkteklasse 32,5 per m3 zand voor mager beton volgens NBN een fundering uit mager beton van 10 cm dikte. Samenstelling : 250 kg cement sterkteklasse 32,5, 800 liter steenslag 7/14 of 7/20 of grind 4/14 of 4/28, 400 liter zand voor mager beton volgens NBN De leidingen worden over hun volledige lengte door de voorziene fundering ondersteund en geplaatst volgens zoveel mogelijk rechtlijnige tracés en derwijze dat de uitzetting van de buizen verzekerd is. Bij muur- en vloerdoorgangen worden de leidingen beschermd door aangepaste doorvoermoffen en waterdicht afgewerkt voor de buitenwanden. De wederaanvullingen mogen slechts aanvangen na het uitvoeren van de controleproef en na goedkeuring door de architect. Voor de aanvulling van de sleuf worden de leidingen eerst bedekt met een laag zand van 10 cm dikte. De te onderscheiden plaatsen volgens aard van de aanvullingen worden aangevuld volgens bepalingen van het bijzonder bestek, respectievelijk met met grond voortkomend van de uitgravingen; te verdichten zand voor mager beton volgens NBN ; te verdichten gestabiliseerd zand (samengesteld uit 100 kg cement sterkteklasse 32,5 per m3 zand voor mager beton volgens NBN ); ZWEVENDE DEKVLOEREN Aanbevolen uitvoeringsmethode voor zwevende dekvloeren (volgens voorschriften bijzonder bestek) Vooraleer de sanitaire leidingen aan te brengen, zullen de nodige sleuven in muren worden gemaakt, waarna de draagvloer wordt gezuiverd van alle vuil en stof. De voorziene vloerisolatie, bestaande uit vlakke platen of een vlak geschuurd gespoten materiaal, wordt aangebracht volgens bestek, waarna over de volledige oppervlakte een netrooster op afstandhouders wordt geplaatst, waarop de technische leidingen (dus bovenop de isolatie) worden bevestigd rekening houdend met voldoende uitzettingsmogelijkheden. Pas na het aanbrengen van de dekvloer en doeltreffende bescherming ervan met bouwplaten, een stevige folie en/of banen uit stevig karton, mogen de pleisterwerken worden aangevat. De bepleistering mag in geen geval de vochtwerende lagen overdekken. MUURDOORGANGEN Bij elke doorgang van een buis door muren, vloerplaten of zolderingen worden de leidingen beschermd door aangepaste kunststof doorvoermoffen, waarin de buizen vrij kunnen bewegen. De hulsranden worden in hetzelfde vlak geplaatst als de afgewerkte oppervlakten van wanden en zolderingen, en 1,5 cm hoger dan de afgewerkte vloeren. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt waterdicht afgedicht met een aangepaste inerte isolerende stof of kit. AKOESTISCHE VOORZORGEN De leidingen moeten degelijk en oordeelkundig bevestigd worden teneinde de voortplanting van trillingen te dempen en elk hinderlijk geruis bij waterafname te voorkomen. De aannemer dient dienaangaande alle schikkingen te treffen om een stille werking van de installatie toe te laten 38 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

39 Alle contacten tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen worden vermeden, alsook tussen de leidingen en wanden of vloeren. Een goede luchtgeluidsisolatie is qua resultaat sterk afhankelijk van de uitvoering. Om de geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan zal de installateur de nodige maatregelen treffen: de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen opvullen met een isolatiestof de steunbeugels aan de binnenzijde voorzien van een samengedrukte isolatielaag De gebruikte trillingsisolerende stoffen moeten zelfdovend, rotbestendig en poriënvrij zijn. BESCHERMING - THERMISCHE ISOLATIE VAN DE LEIDINGEN Alle inbouwleidingen, voorzover ze niet dienen beschermd tegen vorst en/of condens worden voorzien van een aangepaste bescherming tegen beschadiging en corrosie, d.m.v. kunststoftape (of elke andere gelijkwaardige bescherming). Leidingen die in een vorstgevoelige omgeving of met risico op condensvorming worden geplaatst, moeten daarenboven voorzien worden van een thermische isolatie. Dit geldt voor alle leidingen die in een buitenwand worden ingebouwd en voor alle leidingen die in een niet verwarmde ruimte (bv. kruipkelder) worden opgehangen. De thermische isolatie van de leidingen heeft een warmtegeleidingscoëfficient : < 0,04 W/mK (bij 40 C) en is bestand tegen temperaturen van -15 C tot +90 C. Het isolatiemateriaal is zelfdovend en voorzien van een waterafstotende buitenlaag. Het is chemisch neutraal en bevat geen corrosieverwekkende bestanddelen, noch ten overstaan van koper, zink, ijzer, lood als kunststof. De leidingisolatie beantwoordt aan volgende voorwaarden : indien de warmtegeleidingscoëfficiënt van het materiaal gelijk is aan 0,04 W/mK bij 20 C is de isolatiedikte minstens gelijk aan de diameter van de leiding. De maximumdikte mag beperkt worden tot 50 mm. Indien de leiding zich binnen het beschermd volume van het gebouw bevindt mag de voornoemde dikte tot de helft worden gereduceerd. bij toepassing van materialen waarvan de warmtegeleidingscoëfficient verschilt van 0,04 W/mK moet de voornoemde materiaaldikte aangepast worden zodat er eenzelfde isolerend effect bekomen wordt. De ringleiding wordt over de ganse lijn geïsoleerd. AANSLUITING TOESTELLEN Voor de aansluiting aan kranen, warmwatertoestellen en dergelijke worden ter hoogte van de aftappunten, haakse hulpstukken of inbouwdozen voorzien waarin een messing hulpstuk, met aangepaste binnendiameter, gevat zit dat de montage van de traditionele hoekafsluitkraantjes op de leidingen toelaat. De zichtbare koperen leidingen dienstig voor de voeding van de sanitaire apparaten moeten steeds verchroomd zijn (leiding na de stopkraan). De wanddikte van deze leidingen mag na de afsluitkraan 0,8 mm bedragen (inbegrepen in de prijs van de sanitaire kranen - zie hoofdstuk 62). PREVENTIE - LEGIONELLABESMETTING De legionellabacterie is verantwoordelijk voor de zogenaamde 'veteranenziekte'. Ze kan in kleine aantallen in leidingwater voorkomen en zich ontwikkelen in stilstaand water, wanneer de temperatuur gedurende enkele weken tussen de 20 en 60 C blijft. De bacterie is ongevaarlijk wanneer ze gedronken wordt, maar wel gevaarlijk bij inademing van vernevelde waterdruppeltjes waarin ze geconcentreerd aanwezig kunnen zijn (bv. in douches, whirlpools, airco-systemen met luchtbevochtiging, sprinklerinstallaties, brandhaspels, ). 39 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

40 De legionellabacterie kan zich massaal vermenigvuldigen in installaties, waar het water een temperatuur heeft tussen C en wanneer er weinig of geen doorstroming is in de leidingen. Het Legionella-Besluit (6 juli 2001) stelt dat voor ieder publiek gebouw een aantal preventieve maatregelen dienen genomen om legionella-besmettingen onder controle te houden. Centraal bij de preventie staat de temperatuur van het leidingwater. Warmwaterleidingen moeten, zo men werkt met een centrale verhitting, een temperatuur hebben van 60 C. Voorraadtoestellen (boilers) moeten op minstens 60 C zijn ingesteld. Koudwaterleidingen moeten onder de 25 C blijven. De terugkeerleiding naar de verwarmer moet een watertemperatuur garanderen van minstens 50 C. Problemen kunnen zich voordoen door : het onvoldoende geïsoleerd zijn van de leidingen; het dicht bij elkaar leggen van het warm- en koudwatercircuit (minimale tussenafstand 15 cm); te grote afstand tussen verhittingspunt en tappunt; doodlopende leidingen onvoldoende capaciteit van de boiler of opslagtank; onvoldoende rondpompdebiet bij circulerende circuits; het niet tijdig reinigen en ontkalken van opslagtanks, boilers en douche- en kraankoppen. Keuring: Alle leidingen die beschadigd worden, zowel tijdens het lossen als tijdens de plaatsing worden vervangen. De gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti-corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer), om beschadigingen te vermijden worden zij nadien zo snel mogelijk bedekt met de voorziene uitvullingslagen. GELIJKVORMIGHEIDSKEURING Bij toepassing van het decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002 ) dient de installateur de door hem uitgevoerde sanitaire installatie te laten goedkeuren door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij. Deze gelijkvormigheidskeuring moet plaats te vinden voor de eerste ingebruikname. Voor de verschillende installaties dient een afzonderlijk verslag te worden voorgelegd. Voor alle keuringen zal een keuringsattest zonder opmerkingen afgegeven worden. Het aanvragen, evenals de kosten verbonden aan de keuring van de sanitaire installaties, alsook alle gebeurlijke onkosten verbonden aan veranderingen, die zouden worden opgelegd wegens disconformiteit met de reglementaire voorschriften, zijn volledig ten laste van de inschrijver. De vereiste gelijkvormigheidskeuringen dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde watermeters, dewelke in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. PROEVEN De aannemer zal de volledige sanitaire installatie voor het afdichten van de leidingen testen op haar waterdichtheid. De proeven voldoen aan STS 62.08, en zullen gebeuren bij een druk van minstens 1,5 maal de dienstdruk van het leidingnet. Op het ogenblik dat deze bereikt is zal hij gedurende 2 uren volgehouden worden. De proeven worden uitgevoerd door de aannemer met eigen materiaal en eigen personeel. de architect, studiebureau en /of bouwheer zullen tijdig verwittigd worden van het 40 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

41 begin van de proeven teneinde de controle uit te oefenen. Na het uitvoeren van dichtingproeven blijven de buizen onder normale waterdruk zodat gebeurlijke lekken tijdig kunnen waargenomen worden. Afpersprocedure: Afpersen onder minimum 6 bar gedurende 24 uur met lucht of water. Daarna af te persen met 1.5 bar waterdruk, deze druk blijft behouden tot na de plak- en chappewerken. Drukattest te overhandigen. De facturatie van deze leidingen kan maar plaats vinden na uitvoering en controle van deze testen. Indien de druktest niet is uitgevoerd alvorens de chappe of plakwerken zal de druktest geverifieerd worden door een erkend controleorganisme aangesteld door de opdrachtgever. GARANTIES De aannemer levert solidair met de leverancier een schriftelijke systeemwaarborg af van tien jaar, vanaf de voorlopige oplevering, die elke mogelijke schade dekt, aan het geheel der leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en sanitaire aftappunten, alsook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw. ASBUILT-PLANNEN Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan de architect, studiebureau en /of bouwheer een tekening van het waterleidingsnet zoals het is uitgevoerd met aanduiding van de toezichtstukken, leidingverloop, diameters, aard van de leidingen en kranen. De peilen van de diverse leidingen ten opzichte van het referentiepeil zijn eveneens op te geven aanvoerleidingen en toebehoren - buizen verzinkt staal FH Lm Materiaal: Het betreft sanitaire toevoerleidingen, geschikt voor de distributie van drinkwater, vervaardigd uit gegalvaniseerd staal, zinklaag min. 400gr/m2, volgens NBN EN Inwendige en/of uitwendige beschermende deklagen voor stalen buizen - Specificaties voor dompelverzinkte deklagen aangebracht in geautomatiseerde installaties (1998). REFERENTIENORMEN NBN EN Naadloze en gelaste stalen buizen - Afmetingen en massa's per lengte-eenheid (1994) NBN EN Buizen, koppelstukken, toebehoren en hun verbindingen van nodulair gietijzer, voor waterleidingen - Eisen en beproevingsmethoden (2003) NBN EN ISO Door thermisch verzinken aangebrachte deklagen op ijzeren en stalen voorwerpen - Specificaties (1999) NBN EN Naadloze en gelaste stalen buizen - Afmetingen en massa's per lengte-eenheid (1994) NBN A Stalen buizen voor courant gebruik - Schroefbare buizen (1979) NBN A Stalen buizen voor courant gebruik - Pijpen met gladde uiteinden, niet schroefbaar (1979) STS 62 - e leidingen - deel II (1966) 41 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

42 TV Aanbevelingen voor het gebruik van verzinkt stalen buizen voor de distributie van sanitair warm en koud water (WTCB, 1983) Tot ND 40 : NBN A , schroefbare naadloze of gelaste buis. ND Schroefbare stalen buizen - Halfzware reeks (mm) " (duim) Buitenafmetingen (mm) Wanddikte (mm) Gewicht (kg/m) 10 3/8 17,20 2,35 0, ½ 21,30 2,65 1, ¾ 26,90 2,65 1, ,70 3,25 2, /4 42,40 3,25 3, /4 48,30 3,25 3,610 Vanaf ND 40 : NBN , niet-schroefbare naadloze buis, normale reeks ND Niet-schroefbare stalen buizen - Normale reeks (mm) " (duim) Buitenafmetingen (mm) Wanddikte (mm) Gewicht (kg/m) 10 3/8 17,20 2,00 0, ½ 21,30 2,10 0, ¾ 26,90 2,20 1, ,70 2,30 1, /4 42,40 2,60 2, /4 48,30 2,60 2,930 De schroefkoppelstukken zijn uit smeedbaar gietijzer volgens NBN EN Smeedbaar gietijzeren pijpfitting met schroefdraad (1999), NBN EN Buizen, koppelstukken, toebehoren en hun verbindingen van nodulair gietijzer, voor waterleidingen - Eisen en beproevingsmethoden (2003) en zijn voor het draadsnijden in- en uitwendig warm gegalvaniseerd door onderdompeling. Specificaties Nominale diameters : overeenkomstig de aanduidingen op plan / overeenkomstig de vereiste debieten volgens studie door de aannemer... Bevestigingsbeugels : gegalvaniseerd staal of messing, aan de binnenzijde bekleed met een elastisch materiaal. De maat is aangepast aan de buisdiameters. De bouten van de beugels zijn uit messing Het is verboden buizen in verzinkt staal stroomafwaarts te plaatsen t.o.v. elementen uit koper of een koperlegering. In geval van sanitaire warmwaterleidingen uit staal mag de warmtewisselaar of binnenkuip van het sanitair warmwater toestel niet uit naakt koper zijn. Uitvoering: De plaatsing van de leidingen gebeurt overeenkomstig de voorschriften van STS e leidingen (1966), aangevuld met TV 145. De leidingen moeten gesneden worden met een speciaal snijtoestel en nadien zorgvuldig worden afgebraamd; perfect rechtlijnig geplaatst worden, waarbij iedere richtingsverandering of aftakking perfect haaks wordt gerealiseerd d.m.v. verbindingsstukken. Geen enkele verbinding mag geplaatst worden op achteraf onbereikbare plaatsen als in vloeren, wanden,. De verbindingen en dichtingen worden uitgevoerd overeenkomstig NBN 237 d.m.v. : 42 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

43 Schroefverbindingen tot maximum ND 40. Bij schroefdraadverbindingen wordt gebruik gemaakt van hulpstukken uit smeedbaar gietijzer, een geschikte pasta en speciale afdichtingmiddelen met uitsluiting van natuurlijke hennepvezels. Verbindingen met lange cilindrische schroefdraad evenals nippels met cilindrische schroefdraad zijn verboden. Lasverbindingen voor buizen met diameter gelijk aan of groter dan ND 50. Bij lasverbindingen wordt bij richtingsveranderingen verplichtend gebruik gemaakt van lasfittingen. Het soldeerlassen moet de vernieling of onderbreking voorkomen van de zink. Let wel : Lasverbindingen worden steeds verplicht gesteld ingeval van verzonken leidingen, met uitzondering van die plaatsen waar bij laswerk brandgevaar kan ontstaan. De leidingen die in opbouw geplaatst worden, zullen trillings- en geluidsvrij bevestigd worden bevestigd door minstens twee vijzen en pluggen. Waar mogelijk worden ze gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen. De maximale tussenafstanden bedragen respectievelijk : Buitendiameters Horizontale tussenafstand Verticale tussenafstand ND 12 / 15 / 18 max. 100 cm max. 150 cm ND 22 / 28 / 34 max. 150 cm max. 200 cm ND 42 / 80 max. 200 cm max. 300 cm Bij doorvoeringen door wanden en vloeren worden hulzen gebruikt die de vrije uitzetting van de buizen toelaten, zij steken 1 cm boven de afgewerkte vloer uit en worden waterdicht afgewerkt. Het leidingverloop biedt voldoende mogelijkheden tot uitzetting. De uitzetting bedraagt voor stalen buizen bedraagt (zie ook tabel 5 van TV 154 (WTCB)) 0,5 mm/m voor koudwaterleiding 1,2 mm/m voor warmwaterleiding Waar nodig worden uitzettingscompensatoren voorzien. De nodige berekeningen en een gedetailleerd uitvoeringsschema worden ter goedkeuring voorgelegd aan de ontwerper. Leidingen die worden ingewerkt in muren en vloeren worden vooraf spiraalvormig omwonden met anticorrosie hechtende PVC-band, waarbij iedere winding de vorige overlapt met een overlapping van minimaal 20 mm per winding, overeenkomstig NBN EN Kathodische bescherming - Uitwendige organische bekleding voor de bescherming tegen corrosie van in de bodem of in het water gelegde stalen buisleidingen die samen met de kathodische bescherming worden gebruikt - Wikkelbanden en krimpbare materialen (1998). De omhulde leidingen dienen volledig bestand te zijn tegen corrosie van chemische en elektrolytische aard. Leidingisolatie : ter voorkoming van condensvorming op koudwaterleidingen en warmteverliezen van warmwaterleidingen dienen alle ingewerkte leidingen en opbouwleidingen geïsoleerd te worden met een zelfdovende en dampdichte buisisolatie. Zie plannen 43 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

44 Aanvoerleidingen en toebehoren - buizen kunststof FH Lm Materiaal: Het betreft sanitaire toevoerleidingen uit kunststof, geschikt voor de distributie van koud & warm drinkwater en bestemd voor gebruik in combinatie met verdeelcollectoren (volgens artikel 60.54). REFERENTIENORMEN TV Kunststofbuissystemen voor de distributie van warm en koud water onder druk in gebouwen (WTCB, 1998) NBN T Thermoplastische buizen en toebehoren voor het transport van Fluida - Richtlijnen voor de opslag, de behandeling, het vervoer en het verbinden (1988) NBN EN Kunststof buis- en mantelsystemen - Gespoten thermoplastische fittings voor drukleidingen - Beproevingsmethode voor de maximale vervorming door samendrukken (1994) NBN EN Kunststofleiding- en mantelbuissystemen - Thermoplastische buizen - Bepaling van de weerstand tegen uitwendige slagbelasting met de trapmethode (1996) NBN EN Kunststofleiding- en mantelbuissystemen - Thermoplastische buizen - Bepaling van de ringflexibiliteit (1996) NBN EN Kunststofleiding- en mantelbuissystemen - Spiraalbuizen met een geprofileerde wand van thermoplasten - Bepaling van de treksterkte van een naad (1999) NBN EN Kunststofleidingsystemen - Thermoplastische buizen en bijbehorende fittingen voor warm en koud water - Beproevingsmethode voor de bepaling van de weerstand van verbindingen tegen drukwisselingen (2000) NBN ENV Kunststofleidingsystemen - Leidraad voor de installatie in gebouwen van drukleidingsystemen voor warm en koud water bestemd voor menselijke consumptie (2001) NBN EN ISO Kunststofleidingsystemen voor het transport van drinkwater - Beoordeling van de migratie - Bepaling van de migratiewaarden van kunststofbuizen, hulpstukken en hun verbindingen (2001) NBN EN Kunststofleidingsystemen voor de drinkwatervoorziening - Polyethyleen (PE) - Deel 1-3 (2003) NBN EN ISO Kunststofleidingsystemen voor warm- en koudwaterinstallaties - Polypropyleen (PP) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO Kunststofleidingsystemen voor warm- en koudwaterinstallaties - Vernet polyethyleen (PE-X) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO Kunststofleidingsystemen voor warm- en koudwaterinstallaties - Polybuteen (PB) - Deel 1-5 (2004) NBN EN ISO Kunststofleidingsystemen voor warm- en koudwaterinstallaties - Gechloreerd poly(vinylchloride) (PVC-C) - Deel 1-5 (2004) De leidingen zijn over hun volledige lengte gemerkt (fabrikant, overeenkomstigheidskenmerk, buitendiameter en wanddikte, type / norm / samenstelling, productiedatum, ). Leidingen en hulpstukken behoren tot één systeem (koppelingen, ellebogen, manchetten, verdeelcollectoren,...) en worden geleverd door dezelfde fabrikant. Het systeem van buizen, hulpstukken kranen en toebehoren beschikt op datum van aanbesteding over een geldige BENOR-keur of een Technische Goedkeuring (ATG) of over een gelijkwaardig attest volgens de Europese Normen. 44 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

45 Systemen zonder BENOR-keur of technische goedkeuring ATG kunnen enkel aanvaard worden nadat aan de hand van een technische dossier (in het Nederlands) de gelijkwaardigheid in alle opzichten is aangetoond. Varianten zijn uitgesloten. Dit dossier moet samen met de materiaallijst ter goedkeuring worden voorgelegd aan de architect, studiebureau en /of bouwheer. HERKENNING EN MARKERING BENOR - SYSTEMEN (met inbegrip van alle hulpstukken, kranen en toebehoren) PVC-U PE Normen en technische voorschriften : NBN EN 1452, PTV1001, BCCA TRA 1452 Herkenning : grijs (RAL 7011 of RAL 7016) met homogene inkleuring over de gehele lengte NBN EN Fabrikant - BENOR - PCV-U - diameter x dikte - PN code - DRINKWATER-EAU POTABLE - fabricatiecode Normen en technische voorschriften : NBN EN 12201, PTV1002, BCCA TRA Herkenning : PE 80 en PE 100 : zwart (RAL 9005) met vier blauwe lijnen RAL 5005 (signaalblauw) voor PE 100 en RAL 5012 (lichtblauw) voor PE 80. De hulpstukken zijn zwart evenals de buizen uit PE 40 zonder lijnen. PE kwaliteit - EN Fabrikant - BENOR - diamter x dikte - SDR klasse - DRINKWATER-EAU POTABLE - Fabricatiecode Specificaties: Materiaal : overeenkomstig het bijzonder bestek wordt gebruik gemaakt van PEX-alu-PEX leidingen. Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag van minimum 0,3 mm dikte, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken, volgens ATG-attest. Nominale diameters : overeenkomstig de aanduidingen op plan / overeenkomstig de vereiste debieten volgens studie door de aannemer Bedrijfstemperatuur : respectievelijk geschikt voor koud & sanitair warmwater Verbindingen : volgens voorschriften van de fabrikant / persfittingen Hulpstukken : geleidingsbochten, doorvoermoffen, T-stukken, Beugels of ondersteuningselementen : pijpbeugels Uitvoering: De uitvoering, de plaatsing en de inregeling van de elementen gebeuren strikt volgens de voorschriften van de ATG. Alle hulpstukken, koppelingen, adapters, kraanwerk, evenals het gereedschap, voorgeschreven door de fabrikant zijn verplicht te gebruiken. De kunststofleidingen worden standaard geplaatst in inbouw. Waar leidingen in opbouw zouden worden geplaatst worden zij voorzien van aangepaste mantelbuizen en leidingisolatie, die met daartoe geschikte beugels bevestigd worden. Daar waar mogelijk worden deze leidingen gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen. Alle leidingen tussen collector en sanitaire aftappunten zijn verplicht uit één stuk. Zij worden op voldoende plaatsen vastgezet, zodat de dekvloer- en vloerwerken zonder moeite kunnen verlopen. Spanningen ter hoogte van koppelingen worden vermeden door een vloeiend leidingverloop, met respect voor de door de leverancier opgegeven minimale buigstralen en het absoluut vermijden van inklemming in de mantelbuis. Waar vele leidingen bijeenkomen (bv. in de buurt van collectoren), ter plaatse van kruisingen met andere leidingen, wordt 45 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

46 voldoende tussenruimte voorzien, opdat de dekvloer voldoende steun heeft op de onderliggende betonvloer. Er wordt bij de uitvoering rekening gehouden met de uitzettingen van het materiaal. Alle doorvoeringen door muren en vloeren, ongeacht het type kunststofbuis, zullen uitgevoerd worden met een mantelbuis, waarin de buis vrij kan bewegen. De diameter van deze mantelbuis is voldoende groot zodat de kunststofbuis een ruime speling krijgt en aldus ontoelaatbare spanningen worden vermeden. Waar nodig om korte buigstralen te verwezenlijken of om de buis te ondersteunen worden geleidingsbochten of segmentschalen gebruikt. Om buizen loodrecht uit de vloer te doen komen, worden zij over hun buitenste kromming ondersteund door bochtstukken uit kunststof, voorzien van voetplaat, om rinkinken tijdens dilatatie te vermijden. Voor de aansluiting van toestellen, worden ter hoogte van de aftappunten haakse koppelingen uit messing gebruikt, die de montage van traditionele hoekafsluitkraantjes toelaten. Zij zitten vervat in aangepaste kunststof inbouwdozen, die in holle scheidingswanden kunnen worden gemonteerd en/of in de muur gemetseld worden, afgedekt met cementmortel die ruw is gemaakt om de hechting van het pleisterwerk te bevorderen. Bijkomende Specificaties: Waar leidingen niet in de dekvloer worden verwerkt zal men gebruik maken van stijve leidingen, en zullen bij aftakkingen, bochten en gebruik gemaakt worden van hulpstukken die worden geperst. Wat betreft de aanvoer van regenwater gebruikt men leidingen en hulpstukken waarvan de goedkeuring voor dit gebruik wordt voorgelegd. Keuring: PROEVEN Vóór het aanbrengen van de dekvloer wordt per installatie verplicht een druktest uitgevoerd. De proef wordt uitgevoerd nadat het systeem een voldoende mechanische weerstand heeft opgebouwd (verharding van verlijmingen, afkoeling lassen, ) en bij een nagenoeg constante omgevingstemperatuur. De leidingen mogen pas na uitvoering van de drukproeven en de goedkeuring door de architect, studiebureau en /of bouwheer worden ingestort. Beschrijving van de proef Na ontluchting wordt de installatie onder een waterdruk gezet van 1,5 maal de nominale druk, de proefdruk mag niet meer dan 5 bar hoger zijn dan de nominale druk (15 bar bij PN10, 21 bar bij PN 16). Na 10 en 20 minuten wordt de druk terug op peil gebracht. De druk wordt gemeten na 30 en 60 minuten. Indien de druk met minder dan 0,6 bar is gedaald wordt aangenomen dat het systeem geen merkbaar lek vertoont en kan de proef zonder verder pompen worden voortgezet. Indien na een volgende periode van 2 uur de druk met meer dan 0,2 bar is gedaald wordt het systeem als ondicht beschouwd en moet het lek worden opgespoord en verholpen. Indien het testen van de leidingen niet gebeurt kan er door de bouwheer en ten koste van de aannemer een officiële instantie aangesteld worden om deze testen te laten uitvoeren. In geval van -buis in buis- systemen moet de montage toelaten een beschadigde binnenbuis, zonder breekwerken, bij middel van een trekkoppeling te vervangen. De ontwerper houdt zich het recht voor een demonstratie van een dergelijke vervanging te laten uitvoeren door de installateur op een willekeurig gekozen leidingelement, zonder dat hiervoor een meerkost kan worden aangerekend. 46 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

47 WAARBORGEN De aannemer levert solidair met de leverancier een schriftelijke systeemwaarborg af van tien jaar, vanaf de voorlopige oplevering, die elke mogelijke schade dekt, aan het geheel van de leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en sanitaire aftappunten, alsook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw. Leidingisolatie : ter voorkoming van condensvorming op koudwaterleidingen en warmteverliezen van warmwaterleidingen dienen alle ingewerkte leidingen en opbouwleidingen geïsoleerd te worden met een zelfdovende en dampdichte buisisolatie. Volgens plannen en meetstaat aanvoerleidingen & toebehoren - toebehoren PM Het betreft alle toebehoren nodig om de aansluitingen aan het net en bijhorende toestellen te kunnen uitvoeren volgens de eerder besproken regels en wetgevingen aanvoerleidingen & toebehoren - leidingisolatie PM Zullen systematisch geïsoleerd worden : alle leidingen (koud & warm). Meting: aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal: De leidingisolatie is zelfdovend, chemisch neutraal, niet giftig, bevat geen corrosieverwekkende bestanddelen en is bestand tegen temperaturen van -15 C tot 90 C. De binnendiameter van de isolatie moet aangepast zijn aan de buitendiameter van de leidingen zodat deze perfect worden omsloten. De isolatiedikte beantwoordt aan tabel 11 en 12 van het TB 105 voor thermische isolatie. tabel 19 en 20 van het TB 105 voor condenswerende isolatie. De dikte van de isolatie bedraagt daarbij minstens 20 mm tot ND 32 en minstens 30 mm vanaf ND 40. Bij diameters vanaf ND40 worden alle toebehoren (kranen, koppelingen, ) eveneens geïsoleerd. Op vraag legt de aannemer legt een technische nota voor, waaruit blijkt dat de dikte van de isolatie voldoet aan de tabellen van het TB 105. Specificaties: Er kan overeenkomstig het bijzonder bestek gebruik worden gemaakt van fabrieksmatig aangebrachte isolatiemantels soepele slangen uit synthetisch schuimrubber met gesloten celstructuur en gladde buitenwand. Naadafdichting zelfklevend of door verlijming. 47 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

48 Aanvullende specificaties: De brandreactie van het isolatiemateriaal beantwoordt aan klasse A1, volgens NBN S Voorzien van een extra beschermende vochtremmende mantel. Uitvoering: De nodige maatregelen worden genomen om het nat worden van de isolatie te voorkomen. Bij het aanbrengen moeten zowel de isolatie als de leidingen volledig droog zijn. De richtlijnen van de fabrikant worden stipt opgevolgd. Het plaatsen van de isolatie wordt pas uitgevoerd nadat de leidingen en apparaten van de nodige beschildering en/of beschermingstape werden voorzien en na uitvoering van de circulatie en dichtheidsproeven van de leidingen. Elke leiding wordt afzonderlijk geïsoleerd. De installateur zal de leidingen daartoe met voldoende tussenruimte plaatsen om een vakkundige plaatsing en verzorgde afwerking van de isolatie mogelijk te maken. De isolatie wordt goed aaneensluitend op de leidingen aangebracht en mag niet onderbroken worden ter plaatse van bochtstukken, bevestigingen of steunen van de leidingen. De bochten en aftakkingen worden uitgevoerd met voorgevormde stukken of met op maat gesneden segmenten. Naden worden naar beneden gericht en zorgvuldig dichtgekleefd of dichtgelijmd. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften: De uiteinden van de leidingisolatie worden op gepaste wijze afgewerkt en gemerkt met getuigringen in genormaliseerde kleuren. Alle leidingen aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming PM Bij elke doorgang van leidingen door aanwezige brandcompartimenteringen (vloer of muur) wordt uitsluitend gebruik gemaakt van geattesteerde brandwerende doorgangshulzen. Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM) Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal: De brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden voldoet aan NBN en garandeert minstens dezelfde Rf waarde als de respectievelijke bouwelementen. De dubbelwandige brandvrije mof wordt gebruikt als afsluiting van doorgangen van kunststofbuizen en bestaat uit twee schalen die na het plaatsen van de buis aangebracht worden of een stuk buis voorzien van omhulsel, dat tijdens het plaatsen van de PE buizen tussengevoegd wordt en de vrije uitzetting van de buizen toelaat. Zij is samengesteld uit anorganische materialen en bevat een chemisch product dat bij brand de eigenschap heeft in elkaar te vloeien en te zwellen, waardoor de doorvoeropening,- vuurbestendig, rook- en gasdicht wordt afgesloten. Uitvoering: 48 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

49 De uitvoering zal gebeuren door of onder toezicht van een gespecialiseerde firma die beschikt over systemen waarvoor wettelijk erkende proefrapporten en attesten bestaan; deze firma zal eveneens een attest van goede uitvoering opstellen; dit attest zal door de installateur bij de voorlopige oplevering afgeleverd worden. Alle doorvoeringen door compartimenterende wanden Aanvoerleidingen en toebehoren - collectoren PM Het betreft de voor- en terugloopverdelers (collectoren) en hun toebehoren. Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal: De collectoren zijn overeenkomstig het bijzonder bestek vervaardigd uit messing / brons voorzien van afsluitbare schroefkoppelingen en ontluchter. Zij weerstaan aan een temperatuur van 110 C en een bedrijfsdruk van 6 bar en zijn geschikt voor en afgestemd op de installatie en haar onderdelen waarin ze functioneren. De verbindingen gebeuren met aangepaste koppelingen, volgens de voorschriften van de technische studie en/of volgens de voorschriften van de fabrikant. De doorgangsdoorsneden voor de hoofdaansluiting en de lusaansluitingen zijn daarbij afgestemd op de doorsneden van de leidingen waarop ze worden aangesloten (inwendige schroefdraad ND 20 / 25 / 32). De as-afstand tussen elke twee buizen bedraagt circa 50 mm. Iedere collector is voorzien van een ontluchter (3/8 ), een hoofdafsluitkraan (kogel- of bolkraan) om het collectorgeheel volledig afsluitbaar te maken. De kranen zijn aangepast aan het gebruikte leidingsysteem voor de lussen om elke lus waar nodig afzonderlijk te kunnen regelen en afsluiten. De geïntegreerde bedienings- en regelventielen zijn voorzien van een geheugenschroef en dit per sanitaire kring. Specificaties: Materiaal : warm geperst messing / getrokken messing / brons Aanvullende specificaties : In niet-technische lokalen, worden de collectoren opgesteld in een universele verdeelkast voor muurinbouw bestaande uit : een wand inbouwdoos uit kunststof met afdekplaat te plaatsen in de dikte van de muur zonder beschadiging van eventuele waterkeringen en thermische of akoestische isolatie; een haakse koppeling uit messing; een bevestigingsbeugel in verzinkt staal. 49 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

50 Uitvoering: De collectoren worden opgesteld op bereikbare plaatsen in de op plan aangeduide lokalen. De juiste opstelling ervan wordt vastgelegd in samenspraak met de architect en studiebureau. Zij worden gemonteerd bij middel van aangepaste bevestigingsconsoles op een gepaste hoogte ten opzichte van vloer of plafond, zodat de leidingen in mooie, gelijkmatige bochten, de afwerking kunnen binnendringen, zonder scherpe hoekbochten. Alle kunststofleidingen tussen sanitaire aftappunten en collectoren worden aangelegd in één stuk, verbindingen zijn niet toegelaten. Het aantal aansluitingen per collector is oordeelkundig afgestemd op het aantal sanitaire aftappunten. In principe wordt ieder aftappunt met een leiding van doormeter 16 mm rechtstreeks vanuit de collector gevoed; Aanvullende uitvoeringsvoorschriften: Voor een verzorgde afwerking en/of aansluiting met het pleisterwerk worden de collectoren en zichtbare leidingen bevestigd op een WBP-multiplexplaat (18mm). Indien zichtbaar opgesteld (behalve bergingen) zullen deze voorzien worden in een inbouwkast. Keuring: De uitvoering is zuurstofdicht en minimum 25 jaar bestand tegen een bestendige bedrijfsdruk van 10 bar bij water van 80 C. Bij storing mag bij 110 C en een druk van 6 bar gedurende 8000 uren geen beschadiging, noch kwaliteitsvermindering ontstaan Aanvoerleidingen en toebehoren - Drukregelaar FH Stuk(s) Het betreft een drukregelaar op het waterleidingsnet om zowel de inregeling van de maximale druk te kunnen verwezenlijken en de druk op het leidingnet te kunnen gelijk houden. Materiaal & specificaties: Drukregelaar met membraan en een compenserende zitting. Deze garandeert minimale drukverliezen bij hoge capaciteit. Instelling van de druk bij de uitlaat door middel van draaiknop met een instelbereik van 1,5-6 bar. Huis in gestraald messing Kap versterkte kunststof Afsluiter messing Membraam NBR + Nylon coating Veer uit verzinkt staal Manometer met schaal 0 6 bar, diameter 50mm Certificaat KTW voor alle materialen die in contact komen met water Aansluiting leidingnet Algemeen TI De aansluitingen van het waterleidingnet, met inbegrip van de watermeter(-s) worden uitgevoerd door de waterleverende maatschappij en zijn ten laste van de bouwheer, zij dienen dus niet in de prijs begrepen te zijn. Alle aanvullende kosten voor het maken en dichten van sleuven, doorkappingen, e.d., die niet in de offerte voor aansluiting opgemaakt door de betrokken distributiemaatschappij zouden zijn inbegrepen, zullen evenwel integraal ten laste vallen van de 50 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

51 aannemer. De installateur sluit aan op de reglementaire meterstraat, nadat de door hem uitgevoerde installatie werd goedgekeurd door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij (toepassing decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002 ). Deze gelijkvormigheidskeuring dient plaats te vinden voor de eerste ingebruikname. Let wel : bij renovatiewerken met te behouden tellers vervult de architect, studiebureau en /of bouwheer alle formaliteiten voorgeschreven door de reglementen voor de aansluiting op het distributienet. De bestaande aansluiting van het gebouw op het openbaar net en de bestaande watermeter blijven behouden. De aannemer sluit hier verder op aan. De installateur staat in voor alle aanvragen voor het aansluiten, plaatsbezoeken van Nutsmaatschappij, zowel administratieve als installatie. Deze zal de aanvragen voorleggen ter goedkeuring aan de bouwheer en/of het studiebureau alvorens aan te vragen. Ook alle keuringen voor het openzetten van de installatie is ten laste van de installateur, zie ook het hierover eerder beschreven deel. Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per aansluiting aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Uitvoering: Overeenkomstig NBN ISO Debietmeting van water in gesloten leidingen - Meters voor drinkbaar koud water - Gecombineerde meters - Deel 2 : Installatievoorwaarden (1990) Aansluiting leidingnet Aansluiten waterteller FH Stuk(s) Aansluiten van de nieuwe installatie als aan de waterteller. Na de meter wordt conform de reglementeringen van de waterleverende maatschappij een meterstraat voorzien bestaande uit een keerklep, een afsluitkraan met spuier en de nodige koppelingen. De uitvoering gebeurt in overleg met de betrokken waterverdelingmaatschappij. De aannemer neemt tijdig contact met de distributiemaatschappij om de installatie te laten keuren en de definitieve aansluiting conform de voorschriften van de maatschappij te laten uitvoeren. Één algemene aansluiting 51 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

52 61. SANITAIRE TOESTELLEN EN TOEBEHOREN e toestellen en toebehoren - algemeen TI De post "sanitaire toestellen en toebehoren" omvat de levering en plaatsing van de respectievelijke toestellen, met inbegrip van alle bijhorigheden zoals stoppen, noodzakelijke bevestigingsmiddelen, aansluitingen, afsluitkranen en rozetten, overlopen, afvoergarnituren met sifon, elastische dichtingen, alsook alle alsook alle in het bijzonder bestek weerhouden toebehoren en aanvullende specificaties. Let wel : de bedieningskranen te voorzien bij de toestellen maken deel uit van een afzonderlijke post en worden behandeld in hoofdstuk 62. Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per stuk, volgens type, aard en/of afmetingen van het toestel of attribuut aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen: Behoudens andersluidende bepalingen in het bijzonder bestek gelden onderstaand bepalingen : Alle toestellen en hun toebehoren beantwoorden aan STS 61- e toestellen (1982). De voorschriften inzake afmetingen en vormen, de kenmerken inzake het uitzicht van de geëmailleerde gedeelten, de bepalingen inzake monsterneming en proeven, zijn integraal van toepassing. De respectievelijke afmetingen van de toestellen worden uitgedrukt in mm, de richtmaten en toegelaten toleranties kunnen desgevallend bijkomend worden gespecificeerd in de bijzondere beschrijving. Alle toestellen voldoen aan het "reglement voor de bescherming van het drinkwater" van Belgaqua Alle toestellen zijn conform aan NBN B Werkingsmaatstaven en specificaties voor sanitaire apparaten (1987) en de vigerende Europese EN-normeringen (EN 31-38,...). De aangewende materialen beantwoorden aan STS 61- deel II - materialen. De toestellen en hun bijhorigheden zijn vervaardigd uit sanitair porselein, metaal en/of hoogwaardig kunststof. Zij vertonen geen onvolkomenheden zoals doffe plekken, oneffenheden, barsten en andere visuele gebreken. De toegelaten gebreken inzake uitzicht worden gegeven in de tabel van STS Alle sanitaire toestellen, die deel uitmaken van een geheel of binnen hetzelfde sanitair lokaal hebben dezelfde homogene (witte) kleurnuance en zijn onderling in harmonie qua vorm en uitzicht. Op elk sanitair toestel is een fabrieksmerk aangebracht op een onuitwisbare en bescheiden wijze. Elk toestel moet voorzien zijn van een reukafsluiter. De aansluitingen op afvoerleidingen en reukafsluiters uitgevoerd worden in hittebestendige materialen (kunststof / verchroomd messing / ) overeenkomstig NBN EN 274 Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Delen 1-3 (2002). Alle zichtbare metalen onderdelen en bevestigingstoebehoren zijn verchroomd of uit inox. De te leveren sanitaire toestellen, opgesteld in een en hetzelfde lokaal, maken in principe steeds deel uit van eenzelfde gamma. Van alle te leveren modellen en hun toebehoren zullen voorafgaandelijk de nodige stalen en technische documentatie ter goedkeuring worden voorgelegd aan de architect en/of bouwheer. de architect, studiebureau en /of bouwheer is steeds gerechtigd meer dan één model ter keuze te eisen. De sanitaire kitten zijn vrij van oplosmiddelen (neutrale-niet-zuurhoudende siliconen op basis van polysiloxanen, polysufiden ). Ze polymeriseren nagenoeg volledig zonder krimp, zijn blijvend 52 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

53 elastisch, schimmelwerend en goed bestand tegen reinigings- en oplosmiddelen. Kleur : standaard wit (behoudens specifieke bepalingen in het bijzonder bestek). Azijnzuurhoudende sanitaire siliconen mogen nooit worden gebruikt bij baden en douches uit acrylaat, vanwege mogelijke risico s op vlekvorming. Uitvoering: De toestellen worden geplaatst en aangesloten door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. De algemeen aannemer staat evenwel in voor een goede coördinatie m.b.t. de water aan- & afvoervoorzieningen, de vloer- en wandafwerkingen, alsook met alle vaste uitrustingen, zoals inbouwmeubilair,... Er dient daarenboven rekening te worden gehouden met de specifiek op het product afgestemde plaatsingsvoorschriften van de fabrikant. De sanitaire toestellen worden geplaatst op de locatie zoals aangeduid op de plannen. De juiste opstelniveaus zullen desgevallend per type toestel en lokaal besproken worden. De toestellen worden waterpas geplaatst en stevig verankerd in wanden en/of vloeren. Alle bevestigingsschroeven, bouten en moeren zijn in roestvast staal (RVS). Openstaande voegen tussen toestellen, vloer- en wandafwerkingen en werkbladen zullen zorgvuldig worden ontvet en opgespoten met een hoogwaardige, blijvend elastische, niet-zuurhoudende sanitaire kit of voorzien van een aangepast dichtingsprofiel, overeenkomstig de aanbevelingen van TV Betegeling in vochtige ruimten (WTCB, 2004). Indien vereist volgens de richtlijnen van de fabrikant dient voorafgaandelijk een hechtlaag (primer) te worden aangebracht. De uitvoering dient daarbij te gebeuren in optimale uitvoeringscoördinatie met de plaatsing van de voorziene wandbetegelingen. De sanitaire aansluitingen garanderen een water- en reukdichte aansluiting, een goede lediging en afwatering, conform NBN EN e aansluitingen - Afvoerstukken voor wasbekkens, voetbaden en baden - Algemene technische voorschriften (1992). De diameters van zowel aan- als afvoerleidingen zijn afgestemd op deze van de respectievelijke aansluitpunten. Tenzij anders gespecificeerd op plannen en/of in het bijzonder bestek, worden alle toe- en afvoerleidingen van wastafels, douches en WC zoveel mogelijk ingewerkt in vloeren en muren. Alle toestellen, vervaardigd uit metaal, moeten worden voorzien van een klem voor aansluiting op de bijkomende equipotentiaalverbindingen, overeenkomstig het A.R.E.I. (zie ook artikel aarding - bijkomende equipotentiaalverbindingen Na plaatsing wordt alle verpakkingsafval van de werf verwijderd, worden de toestellen en hun toebehoren ontdaan van alle klevers. Voor de voorlopige oplevering wordt de installatie volledig ontvet en gereinigd. Alle elementen welke beschadigd raken, zowel tijdens het lossen als tijdens de plaatsing worden op kosten van de aannemer vervangen. Alsook inbegrepen in dit zijn alle verstevigingen die nodig zijn om een degelijke montage van de materialen. Veiligheid: Overeenkomstig het veiligheids- en gezondheidsplan, zoals opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Keuring: Er worden geen destructieve proeven uitgevoerd, in zoverre de aannemer een attest van de fabrikant kan voorleggen waaruit blijkt dat de geleverde toestellen van eerste keus zijn. Alle aansluitingen, worden na plaatsing getest op hun water- en reukdichtheid. Tegelijkertijd wordt de 53 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

54 goede werking van de spoelinrichtingen gecontroleerd. De controles gebeuren in aanwezigheid van de architect Closetpotten en toebehoren - Algemeen TI De installatie omvat de levering en plaatsing van de closetpotten, inclusief de spoelreservoirs en - inrichtingen, de uitlaatkoppelingen, de aansluiting van de muurstopkraantjes en de aanvoerleidingen, alsook alle vermelde standaard toebehoren zoals toiletbril, inbouwreservoir, spoelknoppen,... Meting: Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : meeteenheid : per stuk, desgevallend opgesplitst volgens aard van het toestel aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Uitvoering: De closetpotten en hun toebehoren worden geplaatst volgens de voorschriften van STS De aannemer staat in voor de juiste maatafstemming tussen de (voorgeschreven) uitlaatkoppeling van het toestel en de in de ruwbouw te integreren aansluitpunten met de riolering. De uitlaat van de closetpot wordt water- en reukdicht op de riolering aangesloten met behulp van een aangepaste toiletmof met lipdichting uit rubber of kunststof. De riolering zelf zal zo gedimensioneerd, verlucht en uitgevoerd worden dat de wc-afvoer feilloos werkt. De plaatsingshoogte (verticale afstand tussen het bevestigingsvlak voor de closetzitting en de afgewerkte vloer) bedraagt 400 mm + 10 mm Keuring: De bevestiging is zodanig uitgevoerd dat de geplaatste closetpotten gedurende 1 uur een statische last van 150 kg kunnen dragen zonder merkbare verplaatsing of beschadiging (3 zakken zand van 50 kg) Closetpotten en toebehoren - hangend FH Stuk(s) Wandclosetpotten bestemd voor ophanging. Zij zijn vervaardigd uit sanitair porselein. De bevestigingsmodule met ingebouwde jachtbak en spoelinrichting is een prefab installatie-element, geschikt voor montage in de muur met verstelbare montagesteun en ingebouwde bevestigingshulzen. Het element is uitgerust met een geluidsarm inbouwspoelreservoir in hoogwaardige kunststof, voorzien van een anticondensisolatie en een aangepast aansluitgarnituur voor het waterdicht bevestigen van het spoelreservoir op de closetpot. De spoelinrichting is standaard uitgerust met een waterbesparende dubbel instelbare leegloopinrichting (3 of 6 liter). Het bezoekluik is afgedekt met een plaat in kleurvaste kunststof met twee in het deksel geïntegreerde drukknoppen. Specificaties: Type : diepspoelmodel (T-vormig met afgeronde zijkanten en verborgen sifon) Spoelreservoir : inbouwdiepte maximum 150mm Afmetingen closetpot : 54 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba

55 zithoogte : mm breedte : 360mm diepte : 485mm Bedieningspaneel : kunststof wit, voorzien van spaarknop Geluiddempende set Toebehoren: Closetzitting : thermohardende kunststof Kleur : wit Materiaal: WC in verglaasd porselein van Duitse afkomst, in wit geëmailleerd. Kleur: wit Bedieningspaneel : kunststof wit, voorzien van spaarknop Geluiddempende set Toebehoren: Closetzitting : Wc zitting(dubbel) met in Thermoset UREA (Duroplast) met inox scharnieren. Duroplast is van een zeer hoge densiteit, krasbestendig en zeer stevig. Bevestiging: dmv inox bevestiging, urinebestendig De WC zitting voldoet aan volgende normen: DIN, NF(017), NBN, KIWA, STS 61 De fabrikant van voorgesteld product is in het bezit van ISO 9001, TÜV Rheinland Kleur : wit Papierrolhouder : zie afzonderlijke post Kleerhaakjes 2x, verchroomd Toiletborstel, verchroomd, vastzetbaar op de wand. Uitvoering: De montage gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant en de aanduidingen op de plannen. Het closet wordt tegen de muur bevestigd bij middel van een speciale ingewerkt frame en/of L- vormige draagstoelen uit verzinkt staal, zodat het een statische last van 1500 N kan dragen zonder merkbare verplaatsing. De keuze van de bouten (ND met minimale trekweerstand van 2500 N) is afhankelijk van de samenstelling van de muur en de aard en type van het ingebouwd spoelsysteem. Krachtenconcentraties worden vermeden door voorafgaandelijk over gans het draagvlak van de closetpotten, een verdelingspasta uit te strijken. Indien wandtegels zijn voorzien, wordt tussen de wandtegels en het toestel een fonische isolatielaag geplaatst uit speciale kunststof, perfect op maat gesneden van het toestel, dikte + 5 mm. De wateraanvoer en -afvoer worden onzichtbaar aangebracht. Zie plannen 55 Lastenboek BS Papageno Tech 3 bvba