SOLVA - Kasteelstraat LASTENBOEK

Transcriptie

1 VΙ SOLVA - Kasteelstraat LASTENBOEK VI TECHNIEKEN-FLUIDA Dossier n : 10.06c Adres : kasteelstraat Oudenaarde Architect DnA architecten ingenieurs Stationsstraat Oudenaarde Tel: 055/ Voor de opdrachtgever De Architect De aannemer SOLVA Vertegenwoordigd door Algemeen-directeur H. Geeroms DnA architecten ingenieurs Architect Aannemer

2 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 2 / 111 DEEL 6 - TECHNIEKEN / FLUIDA INHOUDSOPGAVE 60. SANITAIR / LEIDINGNET sanitair / leidingnet - algemeen afvoerbuizen - algemeen afvoerbuizen - kunststof / PE afvoerbuizen - kunststof / PE FH st afvoerbuizen - kunststof / PE FH m afvoerbuizen - kunststof / PP (sifons) FH st verluchtingsbuizen - algemeen verluchtingsbuizen - kunststof / PE PM aanvoerleidingen & toebehoren - algemeen aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof FH st aanvoerleidingen & toebehoren - buizen / kunststof FH m aanvoerleidingen & toebehoren - collectoren PM aanvoerleidingen & toebehoren - leidingisolatie PM aanvoerleidingen & toebehoren - brandbescherming PM aansluiting leidingnet - algemeen aansluiting leidingnet - reglementaire meterstraat FH st waterbehandeling - algemeen waterbehandeling - ontharders FH st SANITAIR / TOESTELLEN & TOEBEHOREN sanitair / toestellen & toebehoren - algemeen closetpotten & toebehoren algemeen (hier uitsluitend spoelreservoirs) closetpotten & toebehoren hangend (hier uitsluitend spoelreservoirs) FH st uitgietbakken - algemeen uitgietbakken - sanitair porselein FH st SANITAIR / KRANEN & KLEPPEN sanitair / kranen & kleppen - algemeen terugslagkleppen - algemeen terugslagkleppen - messing PM installatiekranen - algemeen installatiekranen - afsluitkranen / messing PM installatiekranen - afsluitkranen met aftapkraan / messing PM wandafsluitkranen - algemeen dienstkranen - algemeen dienstkranen - enkele dienstkraan / draaibare uitloop FH st dienstkranen - dubbele dienstkraan FH st dienstkranen - gevelkom / buitenkraan - vorstvrij FH st regenwaterpompen - algemeen regenwaterpompen - hydrofoorgroep / zelfaanzuigend FH st GASINSTALLATIES gasinstallaties - algemeen gasleidingen - algemeen gasleidingen - staal gasleidingen - staal FH st gasleidingen - staal FH m gaskranen - algemeen gaskranen - gasfilter PM gaskranen - afsluitkranen PM gasaansluiting - algemeen FH st VERWARMING / INDIVIDUELE INSTALLATIES verwarming / individuele installaties - algemeen algemeen - volledigheid van inschrijving PM algemeen - studie & berekening PM algemeen - voeding & aansluiting PM... 58

3 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 3 / algemeen - keuringen & proeven PM algemeen - documenten & asbuilt-plannen & opleiding PM algemeen - waarborgen PM algemeen - beknopte beschrijving installatie & werken PM gaswandketels - algemeen gaswandketels - gesloten / CV & SWW (doorstroom) FH st leidingnet & toebehoren - algemeen leidingnet & toebehoren - buizen / kunststof FH st leidingnet & toebehoren - collectoren PM leidingnet & toebehoren - leidingisolatie PM leidingnet & toebehoren - brandwerende doorvoeren PM installatieonderdelen - algemeen installatieonderdelen - aflaatkranen PM installatieonderdelen - regel & afsluitkranen PM installatieonderdelen - drukregelaars PM installatieonderdelen - expansiesysteem FH st installatieonderdelen - vlotterontluchters PM installatieonderdelen - microbellenafscheider FH st installatieonderdelen magnetische vuilafscheider FH st verwarmingselementen & toebehoren - algemeen verwarmingselementen & toebehoren - plaatradiatoren FH st verwarmingselementen & toebehoren - sierradiatoren FH st warmteregeling & toebehoren - algemeen warmteregeling & toebehoren - radiatorkranen PM warmteregeling & toebehoren - thermostaatkoppen PM warmteregeling & toebehoren - kamerthermostaten FH st warmteregeling & toebehoren - weersafhankelijke regeling FH st warmteregeling & toebehoren - manometer FH st warmteregeling & toebehoren - thermometer FH st rookgasafvoerkanalen - algemeen rookgasafvoerkanalen concentrische buizen PP/alu rookgasafvoerkanalen concentrische buizen PP/alu in de woonunits FH st rookgasafvoerkanalen concentrische buizen PP/alu in de kokers FH m BRANDBESTRIJDING brandbestrijding - algemeen brandblusapparaten - algemeen brandblusapparaten - poedersnelblussers FH st brandwerende bescherming - algemeen GP VENTILATIE & KLIMATISATIE ventilatie & klimatisatie - algemeen ventilatiekanalen - algemeen ventilatiekanalen - metaal / rond ventilatiekanalen - metaal / rond Ø160 FH m ventilatiekanalen - metaal / rond Ø250 FH m ventilatiekanalen - metaal / rond FH st ventilatiekanalen - metaal / rechthoekig FH st ventilatiekanalen - flexibele kanalen FH st ventilatiekanalen - thermische isolatie FH m ventilatiekanalen - ophanging & bevestiging PM ventilatiekanalen - proeven GP ventilatiekanalen / toebehoren - algemeen ventilatiekanalen / toebehoren - brandkleppen FH st ventilatiekanalen / toebehoren - geluidsdempers FH st ventilatiekanalen / toebehoren - terugslagkleppen FH st ventilatoren - algemeen ventilatoren - woonhuisventilatoren FH st ventilatieventielen & -roosters - algemeen ventilatiemonden - gevelroosters ventilatiemonden gevelroosters - dampkappen FH st ventilatiemonden gevelroosters ventilatie tellerlokaal FH st

4 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 4 / DAKDOORVOEREN dakdoorvoeren algemeen dakdoorvoeren geprefabriceerde schoorsteen alu FH st

5 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 5 / SANITAIR / LEIDINGNET sanitair / leidingnet - algemeen De post "sanitair / leidingnet" omvat de levering, plaatsing en aansluiting van het geheel van sanitaire aanvoer- en afvoerleidingen, inclusief alle vereiste toebehoren tot het optimaal functioneren van de sanitaire toestellen zoals opgenomen in hoofdstuk 61, de installatie- en toestelkranen zoals beschreven in hoofdstuk 62, en de warmwatervoorzieningen zoals beschreven in hoofdstuk 63. De aannemer kan zich dienaangaande niet op een onvolledigheid van de plans of het bestek beroepen om zijn leveringen en/of werken te beperken. Door het indienen van zijn offerte erkent de aannemer dat hij hiermee heeft rekening gehouden bij het opstellen van zijn respectievelijke eenheidsprijzen. Materialen ALGEMEEN Alle toegepaste materialen zijn in overeenstemming met de beschrijvingen van onderhavig en/of het bijzonder bestek. Algemeen gelden onderstaande standaardbepalingen : Alle gebruikte materialen zijn onderling verenigbaar. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. In hun functie en plaatsing mogen de materialen geen negatieve invloed hebben op de goede en rendabele werking van de sanitaire installatie of gelijk welke component ervan (elektrolyse, putcorrosie, galvanische koppels). Alle materialen zijn nieuw en voorzien van een aangepaste verpakking en codering conform de normering terzake die een gemakkelijke identificatie toelaat. De aannemer zal pas overgaan tot de bestelling van de materialen na goedkeuring door de ontwerper en het Bestuur van een materiaallijst aangevuld met alle nodige technische documentatie, attesten, monsters, en vermelding van oorsprong, evenals alle bijkomende informatie nuttig geacht door het Bestuur en de ontwerper. Alle materialen zijn afkomstig uit landen van de Europese gemeenschap, zoniet wordt dit uitdrukkelijk vermeld in de voor te leggen materialenlijst. Bij levering op de werf wordt door de ontwerper de overeenstemming met de goedgekeurde materialenlijst nagegaan. Alle afgekeurde leveringen moeten onmiddellijk van de werf verwijderd worden. De goedkeuring van de leveringen houdt geenszins de goedkeuring van de werken in. De aannemer is volledig verantwoordelijk en neemt alle nodige maatregelen voor het transport, de opslag en de verwerking van de materialen volgens de wettelijke voorschriften, de bepalingen van het bestek, de regels van goed vakmanschap en de voorschriften van fabrikant en leverancier. REFERENTIENORMEN STS 61 - Sanitaire toestellen (1982) STS 62 - Sanitaire leidingen (1966) STS 63 - Waterkranen (1967) TV Sanitair Reglement (WTCB, 1977) TV Praktische toepassing van het sanitair reglement (WTCB, 1978) TV Sanitaire installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel van Sanitair Reglement) (WTCB, 1996) NBN S Akoestiek - Grenswaarden voor de geluidsniveaus om het gebrek aan comfort in gebouwen te vermijden (1987) NBN ISO Wetenschappelijke tekeningen - Inrichtingen - Deel 1 : Beeldkentekens voor loodgieterij, verwarming, verluchting en leidingen (1992) NBN ISO Tekeningen voor het bouwwezen - Inrichtingen - Deel 2 : Vereenvoudigde tekenwijze van sanitaire toestellen (1992) ALGEMEEN De werken worden uitgevoerd door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. De uitvoering voldoet aan de voorschriften van het Technisch Reglement van SVW en de technische voorschriften van Belgaqua, de plaatselijke waterverdeling maatschappij en eventuele bijzondere eisen gesteld door de plaatselijke brandweer.

6 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 6 / 111 LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING Het leidingverloop voor watertoevoer- en afvoerleidingen samen met de vereiste diameters worden schematisch aangeduid op de plannen. Bij ontbreken van dergelijk schema en/of wanneer de aannemer het - i.v.m. het optimaal functioneren van de installatie - nodig acht hieraan wijzigingen door te voeren, zal een hydraulisch schema en/of zijn voorstellen tot wijziging ter goedkeuring worden overgemaakt aan het Bestuur en de ontwerper voor de aanvang van de werken. Het definitieve tracé van de leidingen zal worden vastgelegd in gemeen overleg. DOORVOEREN - SLEUVEN In het gebruikelijk geval van een algemene aanneming zal het aantal boringen, kapwerken en sleuven tot een minimum beperkt blijven, de nodige openingen in muren en vloeren moeten zoveel mogelijk uitgespaard worden tijdens de ruwbouwwerken. In geval van een uitgesplitste offerte voor de posten sanitair, verwarming, ventilatie en elektriciteit, dient de aannemer sanitair er op toe te zien dat eventuele gemeenschappelijke kruisingen, doorvoeren of andere moeilijkheden vakkundig worden opgelost in coördinatie met de uitvoeringsposten ruwbouw, verwarming, ventilatie, elektriciteit, afwerking,. Bij het zagen, slijpen en boren van openingen, sleuven en doorgangen moet voorzichtig tewerk worden gegaan, teneinde nutteloze beschadigingen aan aangrenzende constructieonderdelen te vermijden. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van aangepast trillingsarm materieel (zagen, frezen, slijpen, boren, ), met stofafzuiging. Doorboringen in zichtbaar blijvend metselwerk of betonelementen zullen steeds uitgevoerd worden met een gekoelde diamantboor of -schijf. Daarbij wordt erop toegezien geen wapeningen van het beton te beschadigen of bloot te leggen. Bij twijfel omtrent de juiste locatie van de wapeningen raadpleegt de aannemer voorafgaandelijk de architect en/of de stabiliteitsingenieur. Sleuven in gemetste muren hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Het horizontaal inwerken van leidingen in wanden met een dikte minder dan 9 cm en in de holle ruimten van samengestelde wanden is verboden. Alle doorvoeringen worden zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buizen niet kunnen belasten. Bij een muur- of vloerdoorgang worden daartoe aangepaste beschermhulzen / doorvoermoffen rond de leidingen geplaatst, waarin de buizen vrij kunnen bewegen. Afhankelijk van de voorziene oppervlakteafwerking zullen de hulzen circa 1 cm door de afgewerkte muren en de plafonds uitsteken en circa 2 cm door de bovenzijde van de afgewerkte vloeren. Na het plaatsen van de leidingen moeten de gemaakte sleuven en doorgangen opnieuw worden gedicht, rekening houdend de voorziene oppervlakteafwerking van de omgevende wand. De dichting mag de uitzetting van de leidingen niet verhinderen. Er wordt rekening gehouden met eventuele bijkomende eisen inzake brandveiligheid conform de basisnormen brand (KB 19/12/1997 en aanvullingen). Bij iedere doorgang van een leiding door een aanwezige brandcompartimentering (vloer of muur) wordt dienaangaande gebruik gemaakt van geattesteerde doorgangshulzen of van een kragensysteem met een brandwerende massa. Attesten dienen voorgelegd te worden bij de monsterkeuring. Zichtbare leidingen, hun bevestigingen en isolatie worden afdoende beschermd tegen bevuiling en beschadiging, bij het voltooien van de installatie zorgt de aannemer voor een grondige reiniging ervan. AKOESTISCHE VOORZORGEN Een goede contact- en/of luchtgeluidsisolatie is qua resultaat sterk afhankelijk van de uitvoering. Ieder rechtstreeks contact tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen (metaal op metaal), alsook tussen de leidingen en wanden of vloeren moet worden vermeden, om hinder veroorzaakt door wrijving van de buizen in de beugels of tegen het gebouw, als gevolg van uitzetting of inkrimping, te voorkomen. Om geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan zal de installateur voorzieningen treffen, zoals het opvullen van de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen met een aangepaste isolatiestof; het aan de binnenzijde van de steunbeugels voorzien van een samendrukbare isolatielaag. De gebruikte trilling isolerende stoffen moeten bestand zijn tegen de normale gebruikstemperatuur, zelfdovend en rotvrij zijn. voorzieningen te treffen om waterslag te vermijden. Voor meer informatie raadpleeg "Lawaai veroorzaakt door sanitaire uitrustingen" (WTCB, nr.1981/1). Veiligheid Overeenkomstig rubriek veiligheidscoördinatie / technieken fluïda, opgemaakt door de veiligheidscoördinator-ontwerp en gevoegd bij het bijzonder bestek. Alle richtlijnen terzake en

7 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 7 / 111 concrete aanwijzingen van de veiligheidscoördinator-verwezenlijking zullen nauwkeurig worden opgevolgd. Keuring GELIJKVORMIGHEIDSKEURING De drinkwaterinstallatie dient te voldoen aan de voorschriften van de waterdistributiemaatschappij, het Technische Reglement van het SVW (Samenwerking Vlaams Water) en de technische voorschriften van Belgaqua. Bij toepassing van het decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet, verschenen in het BS van 23/07/2002) dient de installateur de door hem uitgevoerde sanitaire installatie te laten goedkeuren door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij. Deze gelijkvormigheidskeuring moet plaatsvinden voor de eerste ingebruikname. Voor de verschillende installaties dient een afzonderlijk verslag te worden voorgelegd. Voor alle keuringen zal een keuringsattest zonder opmerkingen afgegeven worden. Het aanvragen, evenals de kosten verbonden aan de keuring van de sanitaire installaties, alsook alle gebeurlijke onkosten verbonden aan veranderingen, die zouden worden opgelegd wegens disconformiteit met de reglementaire voorschriften, zijn volledig ten laste van de inschrijver. De vereiste gelijkvormigheidskeuringen dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde watermeters, dewelke in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. GETUIGERINGEN & KLEURCODES De nodige getuigeringen volgens kleurcoderingen zijn inbegrepen in de prijs van de leidingen. 1 e kleur : functie fluïdum - 5 cm breed 2 e kleur : typerende eigenschap fluïdum - 2,5 cm breed 3 e kleur : bijkomende eigenschap fluïdum - 1,5 cm breed De kleuren worden ringvormig rond de leidingen of de isolatie geplaatst door middel van gekleurde kleefband met een tussenafstand van circa 6 m en ter plaatse van elke aftakking en afsluitkraan en met ten minste 1 aanduiding per niveau of technisch geheel. De ringen worden naast elkaar aangebracht. Voor bluswater, gassen en stookolieleidingen moet de leiding over zijn volledige lengte in de basiskleur (1e kleur) geschilderd worden. Voor luchtkanalen volstaat een kleuraanduiding van een 10-tal cm hoog aan te brengen om de 3 m en op minstens 2 vlakken. Fluïdum Kleurcode WATER Koud - niet onthard Koud - onthard Warm (sanitair) - vertrek Warm (sanitair) - terug Afvoer - riolering (onder vloer) Afvoer - fecaliën Afvoer - verluchting Afvoer - huishoudelijk (grijs water) Afvoer - regenwater (wit water) Verwarming (secundaire kring) - vertrek Verwarming (secundaire kring) - terug Verwarming (primaire kring) - vertrek Verwarming (primaire kring) - terug BLUSWATER STOOKOLIE Vertrek Terug GASSEN Aardgas LUCHTBEHANDELING Buitenluchtname Behandelde lucht (warm) - aanvoer Behandelde lucht (koud) - aanvoer Afzuiging omgevingslucht - afvoer Afzuiging recyclagelucht - afvoer Groen - wit - zwart Groen - wit - grijs Groen - geel - rood Groen - geel - blauw Groen - zwart - zwart Groen - zwart - bruin Groen - zwart - blauw Groen - zwart - grijs Groen - zwart - wit Groen - oranje - rood Groen - oranje - blauw Groen - groen - rood Groen - groen - blauw Rood Bruin - wit - rood Bruin - wit - blauw Geel - bruin Blauw - blauw Blauw - geel - rood Blauw - wit - rood Blauw - zwart - blauw Blauw - grijs - blauw

8 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 8 / 111 KENPLAATJES De te voorziene kenplaatjes zijn inbegrepen in de prijs van de toestellen en leidingen. Toestellen Elk toestel wordt aangeduid met gegraveerde kunststofplaatjes overeenkomstig de op de as-builtplannen en schema s voorkomende gegevens. Ventilatoren, motoren voor kleppen, driewegkranen, Batterijen, pompen, thermostaten, Filters, drukmeters, thermometers, voelers, regelpanelen, brandkleppen, luchtkleppen, vertrek- en retourleidingen, verwarmingsleidingen, Afsluitkranen en regelkranen, Leidingen Op alle leidingen worden kenplaatjes met benaming en kringnummer aangebracht met een tussenafstand van circa 10 m en bij alle aftakkingen. De benaming en de nummering stemt overeen met deze aangeduid op de as-built-plannen en schema s. De plaatjes worden onverliesbaar bevestigd afvoerbuizen - algemeen Algemeen CODERING B : voor sanitair gebruik bovengronds binnen het gebouw DB : voor sanitair gebruik binnen de woning als in de onmiddellijke omgeving U : voor riool ondergronds vanaf 1 m buiten het gebouw UD : voor riool ondergronds zowel binnen als buiten het gebouw Bron : BUtgb De rubriek afvoerbuizen omvat alle leidingen, gelegen binnen het gebouw (types B en BD), bestemd voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater (desgevallend ook regenwater). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de eventueel noodzakelijke studies, voor zover niet opgenomen in het aanbestedingsbundel. de sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken, evenals alle daaruit voortvloeiende herstellingen; de levering en plaatsing van alle afvoerbuizen, met inbegrip van de nodige bocht-, koppel- en hulpstukken, de bevestigingsmiddelen; de aansluitingen met het rioleringsstelsel op funderingsniveau; de keuring en vereiste dichtheidsproeven; de asbuilt-plannen van het gerealiseerde afvoernet, evenals een volledige technische documentatie en onderhoudsvoorschriften; het verwijderen van alle afval van de werf; Let wel De nodige verluchtingsleidingen, incl. dakdoorgangen kunnen desgevallend worden begrepen in de post afvoerbuizen.

9 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 9 / 111 Het rioleringsstelsel op funderingsniveau (U en UD), alsook de regenwaterafvoerpijpen, gesitueerd buiten het gebouw, worden steeds als afzonderlijke posten beschouwd (hoofdstuk 17 en hoofdstuk 38). De kokerafdichtingen en toezichtluiken vormen een afzonderlijke post, begrepen in hoofdstuk 51. Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel meeteenheid : globaal per installatie (stuk volgens woningtype / appartement-type) aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) ofwel meeteenheid : per lopende m, desgevallend opgesplitst volgens DN-diameter. meetcode : netto lengte van de leidingen, gemeten volgens aslijn, tot in het centrum van kruisingen, aftakkingen, putten en/of afscheidingstoestellen. De bocht- en koppelstukken alsook de ophangingen worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materialen HERKENNING & MARKERING SANITAIRE AFVOERLEIDINGEN - TYPES B en BD PVC-U Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : B-SANITAIR - NBN EN Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PVC-C Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering : B-SANITAIR - NBN EN Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PE Zwart (RAL 9005) gemarkeerd (opgedrukt of ingevormd) : B of DB - SANITAIR - NBN EN Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode RIOLERINGSLEIDINGEN - TYPES U en UD PVC-U UD - RIOOL-EGOUT - NBN EN PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode of U - RIOOL-EXT-EGOUT - NBN EN PVC-U - SN klasse - Fabrikant - BENOR - diameter x dikte - fabricatiecode PP UD - RIOOL-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode of U - RIOOL-EXT-EGOUT - PP-C (of R of HM) - NBN EN Fabrikant - BENOR - SN klasse - diameter x dikte - fabricatiecode PE Zwart PE AFVOER-EVACUATION - Producent - diameter x dikte - fabricatiecode - BENOR ALGEMEEN De sanitaire afvoerleidingen beantwoorden aan de bepalingen van STS 62, deel I - Proeven en deel II - Materialen. Voor zover niet gewijzigd door onderhavige voorschriften en deze van het bijzonder bestek zijn deze bepalingen algeheel van toepassing. Alle geleverde buizen moeten voorzien zijn van een fabrieksmerk. De opdruk vermeldt : het buistype - de betreffende norm - naam van de fabrikant - BENOR - diameter en dikte - fabricatiecode, en voor bochten de afbuigingshoek. De buizen en hulpstukken zijn geschikt voor de afvoer van regenwater en huishoudelijk afvalwater, overeenkomstig de te verwachten gebruikstemperaturen. De buizen zijn universeel toepasbaar (koud en warm water). Het materiaal van de buizen moet bestand zijn tegen was- en oplosmiddelen, zoals benzine, whitespirit, benzol, tentra-koolstofchloride, aceton en methylalcohol, Alle vrij opgestelde leidingen moeten bovendien UV-bestendig zijn. De nominale buitendiameters (DN) stemmen steeds overeen met de opgegeven formaten op de plannen, in het bijzonder bestek en/of de aanduidingen in de samenvattende meetstaat. De doorsneden van de buizen zijn volkomen rond. De minimale wanddikten, volgens diameter en aard van het materiaal, bedragen respectievelijk : PVC-U Ongeplastificeerde polyvinylchloride Minimale wanddikten Afvoerleidingen Sanitair - Types B en DB PVC-C Gechloreerde polyvinylchloride PE Polyethyleen PP Polypropyleen NBN EN NBN EN NBN EN NBN EN BCCA TRA 1329 BCCA TRA 1566 BCCA TRA 1519 BCCA TRA ,0 mm (Ø t/m 90 mm) 1,8 mm (Ø t/m 90 mm) 3,0 mm (Ø t/m 90 mm) 2,0 mm (Ø t/m 90 mm) 3,2 mm (Ø tot 160 mm) 2,2 mm (Ø 110 mm) 3,4 mm (Ø 110 mm) 3,0 mm (Ø 110 mm)

10 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 10 / 111 3,9 mm (Ø 200 mm) 2,5 mm (Ø 125 mm) 3,9 mm (Ø 125 mm) 3,2 mm (Ø 125 mm) 4,9 mm (Ø 250 mm) 3,2 mm (Ø 160 mm) 4,9 mm (Ø 160 mm) 4,3 mm (Ø 160 mm) 6,2 mm (Ø 315 mm) 6,2 mm (Ø 200 mm) 7,7 mm (Ø 250 mm) 9,7 mm (Ø 315 mm) Minimale wanddikten Afvoerleidingen Riolering - Types U en UD (mm x mm) PVC-U PE Ongeplastificeerd PVC Polyethyleen NBN EN NBN T BCCA TRA SN 2 (SDR 51) SN 4 (SDR 41) SN 8 (SDR 34) S-Reeks 12.5 S-Reeks x 3,2 110 x 3,2 110 x 3,2 355 x 13,6 355 x 10,4 200 x 3,9 125 x 3,2 125 x 3,7 400 x 15,6 400 x 12,3 250 x 4,9 160 x 4,0 160 x 4,7 450 x 17,2 450 x 13,8 400 x 7,9 200 x 4,9 200 x 5,9 500 x 19,1 500 x 15,3 500 x 9,8 250 x 6,2 250 x 7,3 630 x 24,2 630 x 19,3 630 x 12,3 315 x 7,7 315 x 9,2 710 x 27,2 710 x 21,8 400 x 9,8 400 x 11,7 800 x 30,6 800 x 24,5 500 x 12,3 500 x 14,6 900 x 34,7 900 x 27,6 630 x 15,4 630 x 18, x 38, x 30,6 Alle toebehoren zoals T- en Y-stukken, bochten, koppelstukken, enz. hebben dezelfde samenstelling en wanddikte als de buizen, zijn van hetzelfde merk en zijn conform de bepalingen van de BENOR en/of ATG certificatie. Tot en met diameter 160 mm worden zij gespoten uit één stuk. Het gamma van de buizen voorziet tevens speciale hulpstukken, zoals uitzetmoffen, schroefkoppelingen, inspectie-elementen met schroefdop. REFERENTIENORMEN NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 3 : Ontwerp en berekening van hemelwaterafvoersystemen (2000) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 4 : Pompinstallaties voor afvalwater - Ontwerp en berekening (2000) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000) NBN EN Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 1 Eisen (2002) NBN EN Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 2 Beproevingen (2002) NBN EN Afvoerinrichtingen voor sanitaire toestellen - Deel 3 Kwaliteitscontrole (2002) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 1 : Algemene en uitvoeringseisen (2000) NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwatersystemen (2000) NBN EN Algemene eisen voor onderdelen gebruikt in binnen- en buitenrioleringen onder vrij verval (1997) STS Sanitaire leidingen - Plaatsing van de buizen (1966) TV Sanitaire installaties, deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen (voorstel Sanitair Reglement) (WTCB, 1996) STUDIE - ONTWERP De installaties moeten voldoen aan TV 200 Sanitaire installaties - Deel 1 : Installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen van het WTCB, aangevuld met NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 2 : Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwatersystemen. Op de plannen wordt het tracé van de diverse afvoerleidingen aangegeven evenals de locatie van alle belangrijke onderdelen (toezichtsputten, klokputten, collectoren, ). De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : hetzij door de ontwerper geleverd. Deze maakt het rioleringsschema op (met vermelding van de type afvalwaters, leidingdiameter), eveneens in overeenstemming met de van kracht zijnde richtlijnen van de verantwoordelijke diensten van het openbaar rioleringsnet. hetzij door de aannemer geleverd en ter goedkeuring aan de ontwerper voorgelegd rekening houdend met het soort afvoersysteem : zonder verluchting / met primaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting en antihevel aftakking. Zonodig wordt een studie van het afloopstelsel bij de fabrikant opgevraagd. voor de aanvang van de uitvoering moet op aanvraag een gedetailleerd uitvoeringsplan aan de ontwerper overgemaakt worden, met aanduiding van bevestigingspunten, inspectie-elementen,

11 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 11 / 111 uitzetmoffen, bochten, enz., Deze plannen zullen in drie exemplaren afgeleverd worden. De aannemer zal vooraf de nodige informatie inwinnen, m.b.t. de aansluitingen (gescheiden rioleringsstelsels, ), bij de diensten verantwoordelijk voor het openbaar rioleringsnet. LEIDINGVERLOOP - DIMENSIONERING De afvoernetten voor afvalwater moeten minstens volgende debieten kunnen afvoeren (TV 200) Wastafel, bidet,: 30 l/min Bad, douche, gootsteen, wasmachine, vloerkolk DN 50 : 48 l/min Vloerkolk DN 70 : 90 l/min WC, vloerkolk DN 100 : 120 l/min De afvoerleidingen worden geplaatst volgens de aanwijzingen op de plannen en in het bijzonder bestek, de voorschriften van de fabrikant en de hierboven vermelde referentiedocumenten. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt volgens rechtlijnige tracés en rechte buizen uit één stuk. De buizen worden vorstvrij opgesteld. De buizen worden geplaatst met een constante helling van minimum 1 tot 3 cm per meter (richtwaarden : DN < 100 : > 1,5%, DN > 100 : > 2%). De plaatsing van buizen met vaste of losse moffen begint stroomafwaarts, met het mofeind stroomopwaarts gericht. PLAATSINGSWIJZE Overeenkomstig de aanduidingen op plan en bijzonder bestek kunnen voor de plaatsing van de buizen volgende technieken aangewend worden : opbouw - vrije opstelling (standaard) : deze techniek wordt standaard toegepast bij bevestiging van de buizen op zichtbaar metselwerk, in kokers, achter valse plafonds,. inbouw (ingewerkt in de muren) o kleine afstanden (verbinding van apparaten) : bezetting van minimaal 1 cm; o o grote afstanden (minder dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm; grote afstanden (meer dan 1,5 m) : bezetting van minimaal 1,5 cm + vasthechting van buis in de muur. VERBINDINGEN - KOPPELSTUKKEN - INSPECTIESTUKKEN De aangewende verbindingstechnieken stemmen overeen met de BENOR en/of ATG bepalingen en met de voorschriften van de fabrikant, die alle waarborgen biedt voor een volledige en blijvende dichtheid van het systeem. PVC-buizen mogen volgens het BENOR-toepassingsreglement verlijmd worden tot en met diameter 125 mm, bij grotere diameters dient de koppeling met rubberen ringen te gebeuren. PE kan niet verlijmd worden. De koppeling gebeurt d.m.v. lassen of rubberen dichtingringen. PP kan niet verlijmd worden, veelal wordt lassen toegepast. Daarbij dient de MFR (melt flow rate) van beide te lassen buizen gelijk of aangrenzend zijn. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. Vóór het samenvoegen van de buizen, worden de moffen en buisuiteinden ontvet en ontdaan van alle verontreinigingen en vreemde stoffen, zoals stoppen, snijbramen,... Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van specifieke geprefabriceerde hulpstukken, gegoten uit één stuk. Voor de overgang tussen verschillende materialen (PVC / PE / ) worden aangepaste verloopstukken gebruikt. De buizen mogen niet gebogen worden, iedere richtingsverandering gebeurt, met een bochtstuk of een speciaal koppelstuk, onder een maximale hoek van 45. De verticale aansluiting op horizontale leidingen of collectoren gebeurt steeds door Y-stukken 45. De horizontale aansluitingen op een verticale kolom gebeuren d.m.v. Y-stukken 45 of T- stukken 90 (88,5 ) (wanneer er geen secundaire verluchting voorzien is). De nodige inspectie-elementen of kuisopeningen moeten worden voorzien, volgens aanduiding op plan. Ze moeten toelaten de afvoerleiding volledig te inspecteren, te ontstoppen en/of te reinigen. Zij worden toegankelijk geplaatst en mogen geen obstructie vormen in de leidingen. Deze inspectie-elementen worden minimum op de volgende plaatsen voorzien : verticale leidingen : per verdieping en/of bij de overgang naar een horizontale leiding. horizontale leidingen : minstens om de 12m. UITZETTINGSMOFFEN Bij het bepalen van het leidingtracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met de uitzetting van de buizen, ten gevolge van temperatuurschommelingen. Tussen twee vaste punten, en minstens om de 6m voor PE -buizen en 3 m voor PVC -buizen, zullen uitzettingsbenen (of speciale uitzettingsmoffen) worden voorzien om lengteveranderingen

12 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 12 / 111 van de leidingen op te vangen. Voor de standleidingen worden zij per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer geplaatst. De uitzettingsmoffen worden geleverd door de leverancier van de leidingen en geplaatst volgens zijn instructies. Zij kunnen opgevat worden als een zogenaamde lange mof, bestaande uit een lang insteekgedeelte, afgedicht door een ring in neopreenrubber (zuurvast en bestand tegen veroudering), die, ongeacht bewegingen van de buis, een volmaakte dichtheid waarborgt. De insteekdiepte van de buis moet geregeld worden op het ogenblik van plaatsing. De mof moet op de buitenzijde een aanduiding dragen die, afhankelijk van de plaatsingstemperatuur, de insteekdiepte weergeeft. De lange mof moet bevestigd worden met een vaste beugel (of vast punt). DOORVOEREN - SLEUVEN De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie. Na plaatsing en bescherming van de afvoerleidingen worden de sleuven aangewerkt met een zandcementmortel. Doorvoeren door vloerplaten worden zorgvuldig geboord of gekapt en na de plaatsing van de afloop terug gedicht met een zandcementmortel. De vrije uitzetting moet steeds gewaarborgd blijven. Bij muur- en vloerdoorgangen worden de leidingen steeds beschermd door aangepaste doorvoermoffen. De doorvoeren zijn zo voorzien dat muur- of vloerzettingen de buis niet kunnen belasten. Dienaangaande en in functie van de uitzetting, worden in de ruwbouw kokers voorzien of worden soepele doorvoermoffen voorzien. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt afgedicht met een aangepaste kit of isolatie. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muurdoorvoering aangebracht worden. BEVESTIGING - BEUGELS Zichtbaar geplaatste, opgehangen en/of in kokers opgestelde leidingen moeten dusdanig gemonteerd worden dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. De bevestigingswijze gebeurt conform de eisen van de fabrikant en/of onderstaande bepalingen : De leidingen worden bevestigd met glijbeugels of vastpuntbeugels die de uitzetting en de krimp in de juiste richting moeten geleiden. De beugels mogen niet drukken op de buizen. Glijbeugels laten toe dat de buis er gemakkelijk doorglijdt. De glijsteunen zijn vervaardigd uit polyethyleen of een roestvast metaal met een breedte van circa 20 à 30 mm. Tussen de beugels en de buizen wordt een soepele inlegband uit PVC of synthetisch rubber (zonder weekmakers) aangebracht. Vastpuntbeugels kunnen op verschillende manieren verwezenlijkt worden : hetzij door tussen de beugel en de buis twee metalen halfschalen te voorzien, die naargelang de beugels meer aangespannen worden, vaster komen te zitten, zonder dat de buizen ingesnoerd worden; hetzij door gebruik te maken van montageopbouw (tussen twee moffen, tussen twee lassen, enz.). Verticaal geplaatste buizen worden voorzien van minstens één vastpuntbeugel per verdiepingshoogte. Teneinde het uitbuigen van verticale leidingen en/of het doorhangen van horizontale leidingen te verhinderen, worden tussen twee vaste punten voldoende geleidingsbeugels aangebracht. Ook bij elke richtingsverandering en op maximum 30 cm aan weerszijden van elke verbinding, moet een beugel voorzien worden. Alle beugels worden in de muren en/of aan de plafonds bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. De sluitmoeren zijn uit roestvast staal. De afstanden tussen de beugels, volgens aard en diameter van de buizen, bedragen respectievelijk (tenzij de richtlijnen van de systeemleverancier andere maten opleggen) : Materiaal Tussenafstand - Horizontale leidingen Tussenafstand - Verticale leidingen PVC 10 x ND diameter of maximum 125 cm 20 x ND diameter of maximum 150 cm PE 10 x ND diameter of maximum 200 cm 15 x ND diameter of minimum twee per verdieping Aan het plafond opgehangen horizontale leidingen worden zo hoog mogelijk geplaatst. De bevestigingswijze zal voldoende stevig zijn om het gewicht van de gevulde horizontale leidingen te kunnen dragen. De vasthechting gebeurt met vaste beugels en/of voldoende onderlegschalen die de buis volledig immobiliseren. AANSLUITSTUKKEN De aannemer voorziet in alle noodzakelijke aansluitingen van de afvoerbuizen op de sanitaire toestellen, de ondergrondse riolering, putten en afscheidingstoestellen. De juiste opstelling van de aansluitmonden voor sanitaire toestellen dient te gebeuren volgens de bepalingen van hoofdstuk 61- Sanitaire toestellen & toebehoren en/of in overleg met de architect. Na plaatsing van de afvoerbuizen, worden de aansluitingen, waar nodig, voorlopig afgedekt met een stop en beschermd tegen iedere beschadiging of bevuiling.

13 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 13 / 111 Alle aansluitingen aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. Hiertoe wordt in principe gebruik gemaakt van een schroefkoppeling of een insteekmof, waarin een lipdichting in neopreenrubber wordt geschoven, aangepast aan de doormeter van de aan te sluiten toestellen. De schroefkoppelingen in PE voor diameters van 40 mm t.e.m. 110 mm bestaan uit : een draadstuk (ronde draad); een moer in PP; een drukking met een driehoekige sectie; een dichtingring in neopropeenrubber, bestand tegen veroudering; voor rechtlijnige buisdelen van meer dan 2 m moet men een kraagbus bijvoegen. De aansluiting op de ondergrondse riolering, zoals die bij de ruwbouw binnen het gebouw is gebracht, bestaat uit een PVC of PE buis die in de dikte van de betonnen ondervloer beëindigd is met een mof en rubberen lipdichting (zie ook rioolbuizen - algemeen). De aannemer sanitair koppelt hier de binnenafvoerbuizen op aan met aangepaste verloopstuk, zodat er een lucht- en geurdichte aansluiting tot stand komt. De aansluiting op putten is uit te voeren met een kraagstuk voorzien van waterkeringsringen. Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het opdrachtgevend Bestuur een asbuilt-plan op calque of diskette van het afvoernet en de verluchtingsleidingen, zoals uitgevoerd met aanduiding van alle diameters en de aard van de leidingen. AKOESTISCHE VOORZORGEN Volgende elementen hebben hun invloed op het inperken van akoestische hinder m.b.t. slaggeluid en stroomgeluid : wanddikte buizen, geluidsdempende beugels, geïsoleerde muur en vloerdoorgangen, isolatie omheen buizen. Als referentie is de norm NBN S van toepassing. OPSLAG & TRANSPORT De ondergrond waarop de buizen gestapeld worden dient vlak te zijn en vrij van scherpe voorwerpen. Bij temperaturen beneden het vriespunt dient het transport en de manipulatie met de nodige voorzichtigheid te gebeuren, conform de voorschriften van de leverancier. Keuring Overeenkomstig NBN EN Binnenriolering onder vrij verval - Deel 5 : Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik (2000). Buizen welke beschadigd raken, zowel tijdens het lossen als bij plaatsing worden vervangen. Voor de indienststelling worden alle leidingen doorspoeld om het geheel te controleren op haar waterdichtheid en alle onzuiverheden te verwijderen afvoerbuizen - kunststof / PE Materiaal De buizen en hulpstukken zijn vervaardigd uit hard polyethyleen (PE, kleur : zwart). Het systeem (buizen en hulpstukken) beschikt over een BENOR-keur, hetzij een BUtgb- of Eutgb-goedkeuring. NBN EN Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) - Polyethyleen (PE) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000) NBN ENV Kunststofleidingsystemen voor binnenriolering (lage en hoge temperaturen) - Thermoplasten - Aanbevolen praktijkrichtlijnen (2001) NBN EN Kunststofleidingsystemen voor onder- en bovengrondse drukwaterleidingsystemen voor algemeen gebruik, afvoer en rioleringen - Polyethyleen (PE) - Delen 1-5 (2003) Overeenkomstig het toepassingsgebied behoren zij tot het type HDPE (High Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 95 C / MDPE (Medium Density Polyethyleen), temperatuursbestendig tot 65 C. de reeks : 12,5 (lage drukken) tot Ø 160mm / 16 (hogere drukken) vanaf Ø 200mm Specificaties Nominale buitendiameters : 50 / 56 / 63 / 75 / 90 / 110 mm. (zie ook rubriek afvoerbuizen - algemeen) Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken : volgens tabellen i.f.v. diameter. Koppelingen : d.m.v. spiegellassen. Het lassen geschiedt volgens een methode voorgeschreven door de fabrikant. Vooraf aan elkaar te lassen delen kunnen worden uitgevoerd met een spiegellas, volgens NBN T (stomplas bij een temperatuur van 210 C, zonder bijvoeging van materiaal).

14 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 14 / 111 Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van geprefabriceerde stukken. Voor de overgang van PE op andere materialen zullen steeds speciale overgangsstukken voorzien worden. Aansluitingen : d.m.v. kragen en flenzen. Beugels : metaal Studie en/of voorstel tot uitvoering : geleverd door de aannemer. Leidingtracé : volgens principeschema gevoegd bij het aanbestedingsbundel Opstelling : inbouw Bevestiging : d.m.v. aangepaste beugels, die zowel vast als glijdend kunnen bevestigd worden; Zichtbare bevestiging of opstelling in kokers : alle leidingen worden geplaatst met aangepaste beugels, die zowel vast als glijdend kunnen bevestigd worden. De beugels worden bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. Bij starre montage zal een bijzondere studie van het bevestigingssysteem gemaakt worden. Voor verticale leidingen worden de beugels geplaatst met een maximumafstand van 150 cm en voor horizontale leidingen met een maximumafstand van 125 cm. Bij elke richtingsverandering en/of ter hoogte van koppelstukken moet een beugel geplaatst worden. Voor kruipruimten mogen ophangbanden uit kunststof met bijhorende bevestigingsplug en ring gebruikt worden. Uitzetting : er wordt rekening gehouden met de thermische uitzetting. Tussen twee vaste punten en minstens om de 6 m rechtlijnig buisgedeelte moet een expansiestuk geplaatst worden. Bij standleidingen wordt per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer een expansiestuk geplaatst, dat bevestigd wordt met een vaste beugel (of vaste punt). Ingebetonneerde leidingen : Bij leidingen ingewerkt in beton worden geen expansiestukken of steekmoffen geplaatst. De buis wordt over zijn volledige lengte verankerd. de leidingen worden voldoende verankerd om opdrijven te vermijden, de betonmortel mag geen scherpe elementen bevatten, het instorten gebeurt met zorg om beschadiging te vermijden. Doorvoeren : d.m.v. aangepaste beschermhulzen rond de leidingen. Een brandwerende isolatie rond leidingen of brandmoffen is te voorzien bij doorvoeren van Rf vloeren en wanden. Aansluitingen : PE-steekmoffen, aangepast aan de diameter van de aan te sluiten reukafsnijder. Alle aansluitingen in afwachting of aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. De schroefkoppelingen voor diameters 40 mm t.e.m. 110 mm bestaan uit : een draadstuk (ronde draad); een moer in PP; een drukking met een driehoekige sectie; een dichtingring in neopreenrubber, bestand tegen veroudering; voor rechtlijnige buisdelen van meer dan 2 m moet men een kraagbus bijvoegen. Een brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden is te voorzien bij iedere doorvoer van het ene compartiment naar het andere, volgens de voorschriften van de brandweer. De afvoeren van volgende toestellen hebben een minimum diameter van : closetpot : minimum 90 mm handwasbakje : minimum 50 mm gootsteen : minimum 56 mm ligbad : minimum 50 mm stortbad : minimum 56 mm lavabo's badkamer : minimum 50 mm wasmachine-aansluiting: minimum 63 mm afvoer condensatiewater ketel / airco / boiler-overloop : minimum 50 mm afvoerbuizen - kunststof / PE FH st Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. De afvoerbuizen in de woonunits zelf en niet de afvoerbuizen in de kokers - per woonunittype Type 1: woonunit 0.1 woonunit 1.1 Type 2: woonunit 0.2 woonunit 1.2 woonunit 2.2 Type 3: woonunit 0.3

15 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 15 / 111 Type 4: woonunit 2.1 Type 5: woonunit afvoerbuizen - kunststof / PE FH m Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. De afvoerbuizen in de kokers - koker 3 - afvalwater Ø90 - fecaliënwater Ø110 - koker 2 - afvalwater Ø90 - fecaliënwater Ø110 - koker 1 - afvalwater Ø90 - fecaliënwater Ø afvoerbuizen - kunststof / PP (sifons) FH st Het betreft de levering en plaatsing van de standpijpen met sifon, voor de aansluiting van de wasmachine en de afvoer van het condenswater van de CV-ketels, e.d. Let wel De aansluiting van de vaatwasmachine wordt standaard voorzien bij de aansluiting van de afwastafel en is inbegrepen in de prijs van desbetreffend artikel. meeteenheid : per stuk aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De aansluitbuizen met sifon beantwoorden aan NBN EN Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) - Polypropyleen (PP) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000). Zij zijn vervaardigd uit hittebestendig PPc (polypropyleen copolymeren), waaraan de nodige stoffen zijn toegevoegd voor de vervaardiging van buizen en ter verbetering van de mechanische eigenschappen, alsmede tot 2 à 2,5 massa % rookzwart of titaanrood voor het verkrijgen van een zwarte of witte kleur. Bovenaan is de pijp voorzien van tweedelig schroefkoppelstuk voor vastklemming van een aansluitslang. Specificaties Diameter : 40 mm. Kleur : zwart Sifon : van het onledigbare type met reukdichte afsluiting. Op de afvoer van de wasmachine wordt een stangpilaar voorzien voor de aansluiting van de condensafloop van een droogkast zonder buitenafvoer. De buis wordt ingewerkt in de muur geplaatst. De aansluitmond bevindt zich op ongeveer 70 cm boven de vloerpas, met de reukafsnijder op maximaal 50 cm boven de vloerpas. De verbindingen van de buizen en de hulpstukken gebeurt met moffen voorzien van rubberen manchetten. Zie detailopmeting en bijgevoegde plannen. Wasmachine Overloop CV Overloop waterverzachter

16 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 16 / verluchtingsbuizen - algemeen Het betreft de levering en plaatsing van de verluchtingsbuizen (standleidingen), bestemd voor de verluchting van het sanitair afvoernet. In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten de eventueel noodzakelijke studies, voor zover niet opgenomen in het aanbestedingsbundel; de sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken, evenals alle daaruit voortvloeiende herstellingen; de levering en plaatsing van alle verluchtingsbuizen, met inbegrip van de nodige bocht- en hulpstukken, de bevestigingsmiddelen; de dakdoorvoeren en afdekkappen, voor zover niet opgenomen als een afzonderlijke post; de gevraagde asbuilt-plannen van het verluchtingsnet. Let wel : Ook indien niet specifiek vermeld als een afzonderlijke post in het bijzonder bestek worden de standleidingen beschouwd als een noodzakelijk onderdeel horende bij de post afvoerbuizen. Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : aard van de overeenkomst : Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de rubriek afvoerbuizen Materialen Behoudens specifieke voorschriften in het bijzonder bestek worden de verluchtingsleidingen uitgevoerd uit identiek buismateriaal als de afvoerbuizen, de diameter bedraagt minimum 90 mm. Het gebruik van automatische beluchters kan desgevallend, na voorafgaandelijk akkoord van de architect, worden toegestaan, mits ze bereikbaar blijven. STUDIE De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : hetzij door de ontwerper geleverd. hetzij door de aannemer geleverd en ter goedkeuring aan de ontwerper voorgelegd rekening houdend met het respectievelijke afvoersysteem : met primaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting en antihevel aftakking. PLAATSING De verluchtingsleidingen worden geplaatst volgens STS , aangevuld met TV 94 en TV 114 van het WTCB. Ook de plaatsingsvoorschriften van de fabrikant worden strikt nageleefd; desgevallend dient een studie voor het verluchtingsstelsel bij de fabrikant te worden opgevraagd. De verluchtingsbuizen worden in overleg met de architect gepositioneerd. Uitmonding in de onmiddellijke nabijheid van dakramen moet worden vermeden. De buizen gesitueerd binnen het gebouw worden zichtbaar bevestigd en/of ingewerkt zoals de afvoerbuizen. De aannemer moet de primaire verluchtingsbuizen volledig doorheen het dak brengen. Zij zullen perfect waterdicht worden ingewerkt, met aangepaste middelen, volgens de aard van de dakstructuur en dakbedekking. De openingen tussen de ontluchtingsbuizen en de dakdoorvoermoffen worden opgespoten met polyurethaanschuim. De primaire verluchting moet minimaal 50cm boven het dak uitmonden met een windvast geplaatste antiregen en bladinslagkap verluchtingsbuizen - kunststof / PE PM Materiaal De buizen en verbindingsstukken in polyethyleen beantwoorden aan de voorschriften van NBN EN Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lage en hoge temperatuur) - Polyethyleen (PE) - Deel 1: Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem (2000). Het systeem (buizen en hulpstukken) beschikt over het BENOR-merk, hetzij een technische goedkeuring ATG.

17 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 17 / 111 Specificaties Verluchtingssysteem : met primaire verluchting Nominale buitendiameters : overeenkomstig de aanduidingen op de plannen en/of de samenvattende meetstaat: de minimum diameter van de verluchtingsbuis is dezelfde als de afvoerleiding. Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken : volgens tabellen i.f.v. diameter. Beugels : metaal Studie en/of voorstel tot uitvoering : geleverd door de aannemer. Voorstel tot uitvoering is geleverd door de ontwerper, aannemer maakt studie op. Leidingtracé : volgens principeschema gevoegd bij het aanbestedingsbundel Opstelling : opbouw Verbindingen : elektro-lassen of spiegellas met moffen en/of flenzen. Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van geprefabriceerde stukken. Voor de overgang van PE op andere materialen zullen speciale overgangsstukken geplaatst worden. Zie bijgevoegde plannen. - koker 3 - afvalwater Ø90 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - fecaliënwater Ø110 (dakdoorvoer en afdekkap : zie art ) - koker 2 - afvalwater Ø90 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - fecaliënwater Ø110 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - koker 1 - afvalwater Ø90 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) - fecaliënwater Ø110 (gn dakdoorvoer / afdekkap gezien uitmondend in geprefabriceerde schoorst : art 69.10) aanvoerleidingen & toebehoren - algemeen De rubriek aanvoerleidingen & toebehoren omvat alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van het distributienet van (koud & warm) sanitair water binnen het gebouw, met inbegrip van alle bevestigingsmiddelen, uitzethulpstukken, bijhorigheden (collectoren, aansluitstukken, koppelingen, hulsbuizen, inbouwdozen, leidingisolaties, installatiekranen, ). In overeenstemming met de algemene en/of specifieke bepalingen van het bijzonder bestek, dienen de onder deze post begrepen eenheidsprijzen, hetzij volgens uitsplitsing in de samenvattende opmeting, hetzij in hun globaliteit, steeds te omvatten : de eventuele studies en tracéring van het leidingnet; het slijpen, boren en/of kappen van de nodige sleuven en doorvoeropeningen -> met stofafzuiging; de levering, bevestiging, de mechanische koppelingen en/of het lassen van de leidingen, de bijhorende mantelbuizen voor kunststofleidingen, de collectoren, inbouwdozen, ; alle in het leidingnet te integreren keerkleppen, veiligheidsgroepen, afsluitkranen, aftapkranen, collectoren en koppelstukken (zie ook hoofdstuk 62); de eventuele voorziening van aangepaste leidingkokers of halfschalen; de aansluitingen na de teller van de binneninstallaties op het water verdeelnet, alsook alle aansluitingen onderling en met andere delen van de sanitaire installatie (boilers, ); de eventuele voorafgaandelijke modelopstellingen; de vereiste dichtheidsproeven (en/of drukproeven) van het leidingnet; het waar nodig voorzien van een isolerende mantel rond de buizen; het opvullen en passend afwerken van de gemaakte sleuven en doorvoeropeningen; de gelijkvormigheidskeuring, gevraagde asbuilt-plannen, technische documentatie en waarborgen;

18 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 18 / 111 het opruimen van de werf en verwijdering van alle afval. Let wel De levering en plaatsing van de in het leidingnet te integreren installatiekranen, zoals afsluitkranen, aflaatkranen, kleppen, alsook veiligheidsinrichtingen worden besproken in hoofdstuk 62, doch behoren tot het leidingnet en worden behoudens afzonderlijke stuklijsten integraal begrepen in de eenheidsprijzen van de aanvoerleidingen. Drukleidingen rechtstreeks aangesloten op het openbaar verdeelnet, voor de voeding van brandhaspels, worden afzonderlijk behandeld in hoofdstuk 68 brandbestrijdingsinstallaties. De aannemer dient in de eenheidsprijzen van de artikels opgenomen in rubriek dus ook al die werken en leveringen te voorzien die nodig zijn om samen met de andere artikels van hoofdstukken 61 (toestellen), 62 (waterkranen) en 63 (warmwatervoorzieningen) een volledig en bedrijfsklaar sanitair aanvoersysteem te vormen. Overeenkomstig de specifieke aanduidingen in het bijzonder bestek en/of de samenvattende opmeting wordt de meting als volgt opgevat : ofwel meeteenheid : globaal per installatie (stuk volgens woningtype / appartement-type) aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid ofwel meeteenheid : per lopende meter, desgevallend opgesplitst naar nominale diameter en wijze van plaatsing (opbouw of inwerking). meetcode : netto lengte van de leidingen. De toebehoren, bocht en koppelstukken worden niet gemeten en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheden (FH) Materialen REFERENTIENORMEN STS 62 - Sanitaire leidingen (1966, 3de druk) NBN EN Eisen voor drinkwaterinstallaties in gebouwen (2000) + addendum A1 (2001) BELGAQUA - Repertorium Technische Voorschriften voor binneninstallaties TB Centrale verwarming, verluchting en klimaatregeling (1990) TV Kunststofbuissystemen voor de distributie van warm en koud water onder druk in gebouwen (WTCB, 1998) NBN EN Kathodische bescherming - Uitwendige organische bekleding voor de bescherming tegen corrosie van in de bodem of in het water gelegde stalen buisleidingen die samen met de kathodische bescherming worden gebruikt - Wikkelbanden en krimpbare materialen (1998) Technisch reglement van SVW ( MATERIAALKEUZE Het bijzonder bestek bepaalt de aard van de buizen, de koppelingen en de speciale hulpstukken, zoals collectoren, de nodige isolaties, wijze van bescherming, e.d. De keuze inzake materialen heeft tot gevolg dat de aannemer de volledige verantwoordelijkheid draagt voor het tracé en zijn bevestigingen, o.a. wat betreft vormveranderingen die tot stand zouden kunnen komen in de leidingen ten gevolge van temperatuurs- of drukverschillen. De aannemer bespreekt met bouwheer en architect de maximum toegelaten druk van het watervoorzieningsnet, en zal zich hiervoor baseren op de voorschriften van de leverancier teneinde te bepalen welke materialen eventueel verboden zijn. Ten allen tijde worden leidingen gebruikt die in functie van hun gebruik en plaatsing geen nadelige gevolgen kunnen hebben door corrosievorming (elektrolyse en putcorrosie). Vermenging van stalen en koperen buizen in een kring moet worden vermeden. Koperen buizen mogen zich enkel stroomafwaarts bevinden van stalen buizen. De buizen en hun hulpstukken maken steeds deel uit van één systeem en vormen bij de verwerking een geheel. De stukken komen verplicht van dezelfde leverancier. Alle buizen zijn over hun lengte gemerkt (merk/materiaal, norm, diameter, wanddikte, fabricagedatum, ). De aannemer zal van alle gebruikte materialen, een documentatielijst en op vraag de nodige stalen ter goedkeuring voorleggen aan het Bestuur.

19 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 19 / 111 STUDIE De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de bepalingen van het bijzonder bestek : door de architect / het studiebureau geleverd. door de aannemer geleverd en ter goedkeuring voorgelegd. De aannemer is er dienaangaande toe gehouden aan de bouwheer het bewijs te leveren dat hij bij de plaatselijke waterdistributiemaatschappij / -regie navraag heeft gedaan omtrent : het reglement betreffende de inwendige installaties, aan hetwelk hij zich moet houden. de fysisch-chemische samenstelling van het water, alsmede de materialen waarvan het gebruik wordt verboden of afgeraden om reden van die samenstelling. de statische druk op de laagste plaats van de werf, en die welke later zal heersen in functie van eventuele projecten van de maatschappij of regie. PRINCIPE VAN DE INSTALLATIE De installaties wordt in principe als volgt opgesplitst : Appartementsgebouwen : tellerplaats / hoofdleidingen / leiding algemene dienst / brandleidingnet / aansluiting CV & warmwatertoestellen / binnennet per woongelegenheid /... Individuele woningen : de installatie telt per woongelegenheid normaliter volgende aansluitingen: 1 toilet; indien het een afzonderlijk toilet is, is er tevens een handwasbakje voorzien 1 afwastafel in de keuken met aftakpunt voor vaatwasmachine, 1 tot 2 lavabo('s), 1 bad of douche, desgevallend 1 uitgietbak in berging, 1 wasmachine, de aansluitingen CV / warmwatertoestellen, eventueel 1 buitenkraan Bij het bepalen van het leidingtracé en de diameters zal de aannemer rekening houden met de maximale snelheid en debieten, vereist voor het in werking stellen en houden van de installatie. De bepalingen van het Technisch Reglement voor water bestemd voor menselijke aanwending worden daarbij gerespecteerd (in het bijzonder art 4.2 Ontwerp en dimensionering). Bij complexe installaties worden aangepaste berekeningsmethodes toegepast. De buisdiameters moet zodanig gekozen zijn dat de circulatiesnelheid van het water beperkt blijft, de maximale snelheden van het water in de aanvoerleidingen bedragen respectievelijk : 1,75 m/s (in technische lokalen) 1,50 m/s (in sanitaire ruimten) 1 m/s (in woon- en slaapruimten, om akoestische redenen) Volgende minimale debieten moeten kunnen geleverd worden : Gootstenen : 6 liter/min warm of koud water, Wastafels : 6 liter/min warm of koud water, Baden : 12 liter/min warm of koud water, WC : 6 liter/min koud water, Uitgietbakken : 6 liter/min koud water, Was- en vaatwasmachines : 10 liter/min koud water. Let wel Indien het om gebouwen met meer dan 3 woongelegenheden gaat, moeten de bovenstaande debieten bekomen worden indien er (n/vierkantswortel(n-1)~2) kranen werken (met n = aantal kranen van een bepaald type in het gebouw); de beschikbare druk moet afgelezen kunnen worden van manometers, die kunnen opgesteld worden aan het begin (nabij de algemene afsluiter) en op de hoogste punten van de installatie; de manometers worden aangesloten op de leidingen over een driewegkraan. LEIDINGTRACÉ De positie van de aansluitingen op de plannen is schematisch weergegeven. Het juiste leidingenverloop dient in overleg met de architect bepaald te worden. Vooraf wordt gecontroleerd of er problemen kunnen ontstaan bij kruising met andere leidingnetten, binnen het net zelf en/of m.b.t. de voorziene opstelling van de toestellen. Hiertoe wordt het tracé vooraf met krijtlijnen uitgezet op vloeren en wanden. Het voorschrijven van lichte wijzigingen in het traject kan geen meerprijs tot gevolg hebben. Het leidingennet wordt aangesloten op de voeding. Iedere individuele woongelegenheid beschikt over een afzonderlijke teller.

20 DEEL VI TECHNIEKEN - FLUIDA Pagina 20 / 111 Het leidingtracé houdt rekening met volgende algemene voorwaarden : De leidingen worden zoveel mogelijk volgens rechtlijnige tracés geplaatst zowel horizontaal als verticaal. In doorgangen van muren en wanden mag geen enkele buisverbinding of lasnaad aangebracht worden. De leidingen worden derwijze ondersteund dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. Alle nodige voorzieningen dienen genomen te worden om waterslag te vermijden; Behalve ter plaatse van mengkranen zijn verbindingen tussen netten voor distributie van koud en van warm water niet toegelaten. De installatie moet zodanig opgevat zijn dat stagnatie van water in bepaalde onderdelen van de installatie uitgesloten is. Toereikende mogelijkheden dienen voorzien te worden om : de installatie te ledigen, In ieder woning en/of appartementen moet zich een afsluitkraan met leegloopmogelijkheid bevinden. De leidingen moeten daartoe met afschot geplaatst worden (minimum 1mm per lopende meter). Elke opgaande standleiding of belangrijke vertakking is op het laagste punt voorzien van een stopkraan, onmiddellijk gevolgd door een aftapkraan, die een volledige lediging mogelijk maakt. de installatie te ontluchten; op alle leidingen wordt op het uiteinde een kraan geplaatst om het ontluchten normaal te laten geschieden. De bedieningsorganen moeten, door hun opvatting en plaatsing gemakkelijk te bedienen zijn. Alle leidingen in garages, bergingen, kruipkelder en/of valse plafonds krijgen een identificatiemerk, aangebracht na elke afsluitkraan en na elke aftakking. De leidingnetten hebben de kenkleuren volgens NBN 69 : rood voor warm-, blauw voor koud-, groen voor regenwater, signaalrood voor brandleidingen. In iedere ruimte wordt de kleur aangebracht door middel van minstens één aanduiding met PVC banden. Aftappunten van niet drinkbaar water dienen voorzien te worden van een duidelijk zichtbaar kenteken. VERBINDINGEN - KOPPELSTUKKEN - COLLECTOREN De pijpen worden steeds loodrecht op de hartlijn van de buis gezaagd met een aangepaste buissnijder, om alzo een nauwkeurig rechte doorsnede te bekomen en zorgvuldig afgebraamd. Stijve buizen mogen niet gebogen worden, richtingsveranderingen en aftakkingen gebeuren met verbindingsstukken eigen aan het systeem en geleverd door dezelfde fabrikant. De verbindingen, bochtstukken, aftakkingen worden zoveel mogelijk op bereikbare plaatsen voorzien. Indien gewerkt wordt met collectoren moeten deze zoveel mogelijk gegroepeerd worden opgesteld op bereikbare plaatsen, vanaf de collectoren moet worden gewerkt met (kunststof- )leidingen uit één stuk (zie ook art collectoren - algemeen). Alle verbindingen moeten gegarandeerd waterdicht zijn en bestand tegen een druk tot min. 6 bar. De gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti-corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer). Buizen waarvan de verbindingen reeds gemaakt zijn mogen niet meer verbogen worden en moeten in de montage spanningsvrij geplaatst worden door middel van beugelbevestiging. In de muur of vloer mogen er in principe geen verbindingen gemaakt worden. UITZETTING Bij het bepalen van het tracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met het uitzetten van de buizen. De uitzetting bedraagt overeenkomstig de gebruikte materialen respectievelijk (overeenkomstig tabel 5 van TV WTCB) : Materiaal van de buis Koudwaterleiding Warmwaterleiding Stalen buizen 0,5 mm/m 1,2 mm/m Koperen buizen 0,5 mm/m 1,4 mm/m Kunststofbuizen 0,2 mm/m In verhouding tot de verwachte uitzettingen zal erover gewaakt worden dat : voldoende ruimte wordt gelaten tussen de uiteinden van de rechte lijnen; tussen de bocht en de muur; de buizen in de beugels kunnen verschuiven, met uitzondering van een aantal ervan die oordeelkundig worden gekozen. De beugels dienen zodanig aangespannen dat er een vrije beweging van de leidingen mogelijk is. de bewegingen van de rechte leidingen niet worden belemmerd door de aftakkingen ervan, o.a. wanneer de aftakkingen door een muur of een vloer worden gevoerd of worden aangesloten in de nabijheid van de plaats waar de hoofdleiding door een muur of een vloer wordt gevoerd; de aftakkingen een voldoende soepelheid bezitten om de bewegingen van de hoofdleiding te volgen. Voor inbouwleidingen zullen er voorzorgen genomen worden in verband met het uitzetten van de leidingen alvorens ze in de muur of in de dekvloer in te werken.