Nieuws voor aandeelhouders editie juli 2014

Transcriptie

1 Nieuws voor aandeelhouders editie juli 2014 Bosrijk Wassenaar kiest voor slim OV-systeem Power2Gas: duurzame technologie met toekomst Stadskanaal krijgt energieneutraal gelijkspanningsnet Tussen droom en daad: hoe verduurzaamt Ameland? MW wind op land geweldige uitdaging voor gemeenten Proeftuin intelligente netten is leerzaam en waardevol Rotterdam en Dordrecht presenteren nieuw energiebeleid

2 Bosrijk Wassenaar kiest voor slim OV-systeem Rotterdam, 04 jul De gemeente Wassenaar heeft CityTec gevraagd een nieuw openbaar verlichtingssysteem aan te leggen. Een slim OV-schakelsysteem dat functioneert volgens het Power Line principe: datacommunicatie via het elektriciteitsnet, legt Wilfred Akerboom, senior accountmanager van CityTec uit. Hij laat weten dat inmiddels ook andere gemeenten belangstelling tonen voor dit slimme systeem. Wassenaar is een bosrijke gemeente. De bladeren aan de bomen zorgen ervoor dat het op bepaalde plaatsen in de gemeente in de zomer eerder donker is. En dus zou de openbare verlichting daar eerder moeten gaan branden, zegt Akerboom. Met het slimme OV-schakelsysteem is dat mogelijk. We hebben een systeem gemaakt met eigen lichtcellen. Daardoor kan de verlichting op maat ingeschakeld worden. Normaal gesproken wordt het licht centraal geschakeld. Maar dat houdt geen rekening met de lokale lichtbehoefte in een gemeente. Nu kunnen we op elk gewenst tijdstip de verlichting aanzetten. Op plekken waar dat later kan, gaan de straatlantaarns later branden; op plekken waar dat eerder op de dag moet, gaan ze vroeger aan. Dat is goed voor de verkeersveiligheid, maar leidt ook tot energiebesparing. Storing direct verhelpen Akerboom: Wanneer er storing optreedt in een van de kabels van de openbare verlichting komt dat voor rekening van de netbeheerder om die te verhelpen. In de praktijk betekent dit dat er soms nog wel eens wat tijd overheen gaat voordat een storing wordt opgeheven. Daardoor kunnen storingen onnodig lang duren. In de gemeente Wassenaar hebben we daar een oplossing voor gevonden. Is er een storing, dan wordt die automatisch en direct aan CityTec gemeld. We hebben daarvoor een systeem ontworpen dat de kabels, waarop alle lichtmasten zijn aangesloten, continu bewaakt. CityTec Dirk Boonekamp van de gemeente Wassenaar en verantwoordelijk voor openbare verlichting: Het OV-systeem dat wij tot voor kort hadden, wordt binnenkort door netbeheerder Liander opgeheven. We stonden voor de keuze een nieuw systeem aan te schaffen. We zijn toen gaan rekenen en kwamen uit bij CityTec. Het slimme OV-systeem in Wassenaar monitort continu alle lichtmasten in de gemeente, vertelt Boonekamp. Het is afgestemd op de aanwezigheid van de hoeveelheid daglicht, legt hij uit. In het noordelijke deel van onze gemeente met een normaal bebouwde omgeving gaat de verlichting later op de dag aan. In het zuiddeel, dat heel bosrijk is, gebeurt dat op een eerder tijdstip. Kortom, het

3 verlichtingsniveau is volledig afgestemd op de omgeving waar de lichtmasten staan. Dit levert ons een extra elektriciteitsbesparing op van 2%. Meest efficiënt Boonekamp zegt dat de gemeente Wassenaar heel kritisch kijkt naar energiekosten. Elektriciteit voor openbare verlichting is een substantiële kostenpost en dus onderzoeken we alle mogelijkheden die kunnen resulteren in minder energieverbruik en dus lagere kosten. In 2008 ontvingen we van de provincie Zuid-Holland een oorkonde voor de gemeente die het meest efficiënt met haar energieverbruik omgaat. Die lijn willen we ook in de toekomst graag voortzetten. Hij vertelt dat er nu gekeken wordt of ook de monitoring van 160 rioolpompstations in de gemeente via het elektriciteitsnet kan verlopen. In de komende periode willen we onderzoeken of ook die functionaliteit aan Power Line is toe te voegen. Juist door de voortschrijdende technologie kun je meer vormen van datacommunicatie via het elektriciteitsnet laten plaatsvinden. En dat maakt het voor ons extra interessant. Heeft u interesse in de toepassing van slimme OV systemen? Neemt u dan contact op met Wilfred Akerboom via Bron: Bestuurlijke Zaken Eneco Holding

4 Power2Gas: duurzame technologie met toekomst Rotterdam, 04 jul Gas maken uit overtollige duurzame elektriciteit. Het kan. Netbeheerder Stedin voerde zo n twee jaar geleden met partners een proef uit op Ameland. Die proef diende als basis voor de vijf jaar durende proef die nu in de Rotterdamse deelgemeente Rozenburg wordt gehouden. Pierre Bartholomeus, directeur Gas Consulting bij DNV GL: Power2Gas draagt bij aan de verduurzaming van de energievoorziening. Als het waait of als de zon schijnt, produceren windmolens en zonnepanelen elektriciteit, ook op momenten (bijvoorbeeld s nachts) wanneer er een geringe vraag naar stroom is. Dit overschot aan duurzame stroom kan met de huidige stand van de techniek, economisch gezien, (nog) niet grootschalig worden opgeslagen. Het is wel mogelijk om door middel van elektrolyse en methanisering de overtollige elektriciteit om te zetten in gas (waterstof of synthetisch aardgas). Dat gebeurt in een installatie in Rozenburg. Deze wordt nu aangesloten op het reguliere aardgasnet van het appartementencomplex van Ressort Wonen. Belangrijk verschil met de proef op Ameland is dat in Rozenburg CO2 wordt bijgemengd, waardoor er synthetisch aardgas ontstaat. Door methanisering een CO2-neutraal proces ontstaat gas van aardgaskwaliteit. Daarmee kunnen bewoners koken en kan de cv-ketel gestookt worden. Opkomende markt Bartholomeus: Power2Gas wordt in Nederland nog zeer beperkt toegepast. De proef in Rozenburg, kleinschalig en op huishoudelijk niveau, is echt een primeur. De plannen voor het noorden van het land in Delfzijl (zie kader, red.) zijn veel grootschaliger. Daar gaat het om een grote fabriek die producten gaat leveren aan de chemische industrie. Als je kijkt naar de rentabiliteit van Power2Gas, dan is er voldoende ruimte voor technologische ontwikkeling, zegt Bartholomeus. Nu staat deze technologie nog in de kinderschoenen als het gaat om grootschalige toepassing. Maar vergis je niet, Power2Gas is een technologie waarbij de bestaande gasinfrastructuur als virtuele accu voor het elektriciteitsnet functioneert. Dat bespaart maatschappelijke kosten. Potentie Bartholomeus: Gezien de grootschalige bouw van windparken en de aanleg van zonnestroominstallaties is Power2Gas een belangrijke aanvulling om de onbalans in vraag en aanbod op het elektriciteitsnet effectief op te vangen. Op momenten dat de vraag naar elektriciteit laag en de hoeveelheid door wind en zon opgewekte stroom groot is, biedt het omzetten van elektriciteit naar gas veel potentie.

5 Hij verwacht dat Power2Gas de komende decennia uitgroeit tot een belangrijke technologie naast andere duurzame technologieën. Power2Gas is interessant omdat het verschillende reststromen aan elkaar koppelt. Waterstof kan onder andere worden geleverd aan de chemische industrie. CO2, afkomstig van bijvoorbeeld tuinders, kan dienst doen bij de opwekking van synthetisch aardgas op gemeentelijk niveau voor huishoudens. Kortom, de toepassingen zijn legio. Grootste Power2Gas installatie ter wereld Dit voorjaar tekende netbeheerder Stedin een intentieverklaring voor de ontwikkeling van de grootste, volledig geïntegreerde Power2Gas installatie ter wereld. Doel is om de installatie samen met onder meer Siemens, Gasunie en stichting Energy Valley binnen twee jaar in het Groningse Delfzijl te ontwikkelen voor industrieel gebruik. De Power2Gas installatie gaat waterstof én syngas produceren voor de chemische industrie. Door het gebruik van dit duurzaam geproduceerde syngas wordt een forse stap gezet in de vergroening van de chemische industrie. Wilt u meer weten over Power2Gas, neemt u dan contact op met Guy Konings (Manager Business Development) via Bron: Bestuurlijke Zaken Eneco Holding

6 Stadskanaal krijgt energieneutraal gelijkspanningsnet Rotterdam, 04 jul Stadskanaal is de eerste gemeente in ons land die binnenkort beschikt over een gelijkspanningsnet voor openbare verlichting (OV). De bestaande verlichting vervangen wij in het centrum van Musselkanaal door duurzame LEDverlichting, zegt Dirk Bouma, senior accountmanager van CityTec. Op 21 mei werd het contract ondertekend, in oktober zal het energieneutrale net naar verwachting gereed zijn. In het centrum van Musselkanaal, dat deel uitmaakt van de gemeente Stadskanaal, ligt een park en een groot sportveld voor de jeugd. Nabij het park bevindt zich ook een verzorgingstehuis en winkelcentrum. Ouderen en omwonenden maken veel gebruik van het park. Daar wordt ook een evenementenpodium gebouwd, vertelt Bouma. Om de nieuwe openbare verlichting straks van stroom te kunnen voorzien, leggen we nu een ruim twee kilometer lange gelijkspanningskabel aan. Hybride masten Er komen in het park in Musselkanaal 44 stalen masten te staan met LED-verlichting, zegt Bouma. Twaalf daarvan zijn zogenoemde hybride masten: ze zijn voorzien van een huid van zonnecellen en een klein windmolentje. De groene stroom die deze hybride masten opwekken, leveren we terug aan het gelijkspanningsnet. De bedoeling is dat het net volledig gevoed wordt door stroom die uit zonne- en windenergie wordt opgewekt. Een energieneutraal net dus. Apps De nieuwe openbare verlichting in en rondom het park past zich automatisch aan de omstandigheden aan. Als zich s avonds mensen in het park bevinden, kan via een gratis te downloaden app op de mobiele telefoon de sterkte van de verlichting automatisch worden geregeld, legt Bouma uit. De verlichting loopt als het ware met iemand mee. Is er niemand in het park, dan dimt de verlichting naar 40%. Het dak van het evenementenpodium voorziet CityTec van zonnepanelen en LED-verlichting, zegt hij. Wordt er meer stroom opgewekt dan nodig is, dan leveren we die terug aan het elektriciteitsnet. In de muziekkapel installeren we een display. Daarop kan je zien hoeveel stroom de zonnepanelen op het podiumdak en de hybride masten opwekken. En hoeveel elektriciteit wordt verbruikt en terug geleverd. Bouma: Bij het park wordt een sportveld aangelegd. Ook dat is voorzien van dynamische LEDverlichting op gelijkstroom. Zijn er sportactiviteiten, dan brandt de verlichting. De verlichting

7 schakelt vanzelf uit als iedereen het veld heeft verlaten. Ook dat levert een flinke energiebesparing op. Voordelen Het nieuwe OV-gelijkspanningsnet met LED-verlichting biedt een aantal voordelen ten opzichte van een gewoon wisselstroomnet, legt Bouma uit. Alle technische hoogstandjes vind je terug in dit systeem. Zo gaat een armatuur voor LED-verlichting veel langer mee dan een conventioneel verlichtingsarmatuur. LED-lampen branden gemiddeld zo n tot uur. In deze gelijkspanningsarmatuur is een driver niet meer nodig. Dit is een apparaatje dat wisselstroom omvormt tot gelijkstroom. Zo n driver is doorgaans kostbaar en moet halverwege de opgegeven levensduur van het armatuur worden vervangen. Nog een voordeel is dat een gelijkspanningsnet minder energieverlies heeft dan een net op wisselstroom. En het is veel minder storingsgevoelig, zegt Bouma. Doordat het continu wordt gemonitord, kunnen we als zich eventuele storingen voordoen die direct signaleren en verhelpen. Wilt u meer informatie over de mogelijkheden van een OV-gelijkspanningsnet met LEDverlichting of andere mogelijkheden om OV verder te verduurzamen? Neemt u dan contact op met Dirk Bouma via of Bron: Bestuurlijke Zaken Eneco Holding

8 Tussen droom en daad: hoe verduurzaamt Ameland? Rotterdam, 04 jul Albert de Hoop is burgemeester van Ameland, dat in 2020 alle elektriciteit zelf duurzaam wil opwekken. Je kunt dan bij wijze van spreken de kabel met het vasteland doorknippen. Hoe wil het eiland dat doen? Wat zijn de duurzame ambities van uw gemeente? De belangrijkste ambitie van Ameland is om in 2020 zelfvoorzienend in energie en CO2-vrij te zijn. Dat is een behoorlijke ambitie, veel andere gemeenten willen zo n doel in 2030 bereiken. Maar ik denk dat als het ergens mogelijk is, dan op een eiland. Een eiland is afsluitbaar. Je kunt de kabels met het vasteland bij wijze van spreken doorknippen. Bovendien bezoeken jaarlijks toeristen ons eiland. Het is mijn persoonlijke overtuiging dat die mensen, die een bijzondere omgeving van Werelderfgoed en Waddenzee bezoeken, verantwoord en duurzaam toerist willen zijn. Met welke concrete plannen wilt u dat 2020-doel halen? We staan aan de vooravond van de bouw van het grootste zonnepark van Nederland. Ameland doet dat samen met Eneco en de Amelander Energiecoöperatie. Het park zal een vermogen van 6 megawatt hebben en 20% van de Amelandse stroom produceren. De aanbesteding start binnenkort, vijf jaar nadat ik in Frankrijk een zonnepark zag. Ik vertelde erover aan Jeroen de Haas, CEO van Eneco, die zei dat het erg moeilijk zou zijn om een dergelijk park in Nederland te bouwen, maar dat hij zich er wel voor in wilde zetten. Er bleken inderdaad veel regels te zijn die de ontwikkeling van een zonnepark bemoeilijken. Je hebt in Nederland een lange adem nodig om dit voor elkaar te krijgen. Maar een lange adem hebben we. Het zonnepark zal er komen. Welke belemmeringen ziet u? Om een voorbeeld te noemen: we bouwen het zonnepark op een vliegveld. Dat is een industriële omgeving, maar we moeten wel allerlei natuuronderzoeken doorlopen. Natuurlijk zijn regels nodig, maar je kunt ook doorschieten. Wellicht zou het goed zijn om bepaalde gebieden in Nederland aan te wijzen die je beschikbaar stelt voor de energiedoelstellingen, zodat je niet bij elk project dit soort knelpunten tegenkomt. Daarnaast is ook de salderingsregel een vreemde kwestie. Het feit dat een particulier niet dezelfde vergoeding krijgt voor zonnestroom als Eneco, klopt naar mijn mening niet. De overheid is zo niet met duurzaamheidsdoelstellingen bezig, maar met financieel beleid.

9 Wat doet u nog meer om energie- en CO2-neutraal te worden? Acht jaar geleden spraken Eneco, GasTerra, de NAM en Ameland af om op ons eiland te gaan experimenteren met duurzame energietoepassingen. Inmiddels is bijvoorbeeld gebleken dat je tot 20% waterstof die je uit zonne-energie produceert kunt bijmengen in aardgas, zonder dat je problemen krijgt. Een groot probleem bij duurzame elektriciteit is dat het wel te produceren, maar lastig op te slaan is. Met waterstof blijkt dat dus wel mogelijk. Stel je voor dat je dit in heel Nederland doet en voor heel Nederland 20% aardgas bespaart. Dat is een gigantische potentie. Helaas was de installatie op Ameland experimenteel van aard en is ze weer weggehaald. Dat had van mij niet gehoeven. Hoe beoordeelt u de rol van Eneco bij het behalen van uw doelen? De rol van Eneco is ontzettend positief. Eneco is het grootste energiebedrijf van Nederland dat nog in overheidshanden is. En het is ook nog steeds een niet-gesplitst bedrijf, dat is maar goed ook. Ik kan het goed vinden met Jeroen de Haas. En Eneco heeft bewezen maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen hoog in het vaandel te hebben, door met Ameland in zee te gaan bij de bouw van zo n groot zonnepark. Eneco is betrokken bij het grootste project in zijn soort in Nederland. Er zit nog een wereld van mogelijkheden achter. Bron: Bestuurlijke Zaken Eneco Holding

10 6.000 MW wind op land geweldige uitdaging voor gemeenten Rotterdam, 04 jul Zonder de bevlogenheid en inzet van gemeenten is het onmogelijk om windparken op land te realiseren, zegt Katja Langen, directeur Wind op Land van Eneco. Ook is het essentieel dat de lokale bevolking nauw betrokken wordt bij plannen om windprojecten uit te voeren. Het is nu aan de nieuwe gemeenteraden en bestuurders om actie te ondernemen. Alleen dan zullen we de 2020-doelstellingen van wind op land kunnen halen. Nieuwe gemeenteraadsleden, nieuwe bestuurders. De onlangs gehouden gemeenteraadverkiezingen hebben het politieke landschap op gemeentelijk niveau in veel gemeenten ingrijpend veranderd. Nu nieuwe politici en wethouders plaatsnemen in de raden en colleges van B&W, betekent dat ook voor Eneco nieuwe gezichten en nieuwe contacten, zegt Langen. Ze hoopt dat gemeenten de noodzaak en urgentie inzien dat wind op land de komende jaren een van de belangrijkste opgaven is waarvoor zij staan. Provincies en gemeenten zullen in de versnelling moeten om die megawatt ook daadwerkelijk te kunnen realiseren. Minister Kamp van Economische Zaken heeft daarvoor bindende afspraken gemaakt met provincies en gemeenten. En ook wij als Eneco nemen daarin onze verantwoordelijkheid. Wij zijn immers een van de marktpartijen die onmisbaar zijn bij de realisatie van windprojecten op land. Maar dat kan alleen als we dat in nauwe samenspraak en in goed overleg met lokale overheden en burgers doen. Profijt Langen: Provincies vragen steeds vaker van gemeenten dat zij een bijdrage leveren op het gebied van duurzame energie en verduurzaming. Daarbij is wel enige haast geboden, want de nationale doelstelling voor duurzame energie is scherp gesteld. De komende zes jaar moeten we in Nederland flinke slagen maken om die 14% te halen. Ze benadrukt dat windenergie een van de pijlers is waar het SER-Energieakkoord op steunt. Zonder windenergie gaan we die 14% nooi halen. Dat lukt echt niet met alleen zonne-energie. In dat Energieakkoord zijn vorig jaar bindende afspraken gemaakt tussen alle betrokken partijen. Nu moeten we laten zien dat we die afspraken ook echt in de praktijk waar kunnen maken. Samen moeten we aan de slag en kunnen we iets betekenen voor de omgeving. En samen kunnen we een duurzaam vliegwiel zijn op regionaal gebied. Er ligt een geweldige uitdaging voor alle nieuwe gemeenteraden en nieuwe bestuurders om nu aan het werk te gaan. Bron: Bestuurlijke Zaken Eneco Holding

11 Proeftuin intelligente netten is leerzaam en waardevol Rotterdam, 04 jul In het voorjaar van 2013 werd in de Haagse woonwijk Ypenburg het nieuwe complex Couperus met zo n 300 woningen opgeleverd. Het is voorzien van een duurzaam energiesysteem en een slim elektriciteitsnet. Eneco en netbeheerder Stedin werken nauw samen in deze proeftuin voor intelligente netten. John Hodemaekers, afdelingshoofd Innovatie van Stedin: Zowel voor Eneco als Stedin was dit eerste jaar heel leerzaam. We hebben kunnen ervaren hoe het systeem en het intelligente net werkt in de praktijk. Couperus is een bijzonder project, zegt Hodemaekers. Het complex van appartementen, herenhuizen en bedrijfsruimte is voorzien van diverse nieuwe snufjes op energiegebied. Het beschikt over een duurzaam energiesysteem met in elke woning een warmtepomp. Zo n warmtepomp is een systeem dat werkt als een omgekeerde koelkast. Het dient ervoor om de woning duurzaam te verwarmen. De warmtepomp maakt daarbij gebruik van de temperatuur van (bodem)water dat omhoog wordt gebracht om het huis te verwarmen. s Zomers houdt de warmtepomp de woning koel en s winters warm. In totaal zijn er 295 warmtepompen in het complex geplaatst. Honderdvijftig warmtepompen in het complex worden gestuurd met behulp van de PowerMatcher. Dit apparaat zendt op basis van meetsignalen prijsprikkels naar de warmtepompen toe, waardoor het ideale start- en stopmoment kan worden gekozen. Couperus is ook voorzien van een intelligent elektriciteitsnet (smart grid), vertelt hij. Een slim net stelt het energiebedrijf én de energiegebruiker in staat om informatie én energie uit te wisselen. Het stemt vraag en aanbod van energie goed op elkaar af. Het zorgt ervoor dat gebruikers in de gelegenheid worden gesteld om elektriciteit af te nemen op momenten dat er voldoende aanbod is en het energietarief het laagst is. Daardoor kunnen zij kosten besparen. PowerMatcher De kracht van de PowerMatcher is dat hij geschikt is voor elk niveau in elke elektrische infrastructuur, legt Hodemaekers uit. Hij kan werken op heel lokaal niveau, zoals hier in het wooncomplex Couperus. Op een winderige winteravond gebruikt hij de stroom van windturbines om warmtepompen van woningen te laten werken. Maar de PowerMatcher kan ook in een landelijk netwerk met grote centrales en internationale aanbiedingen van goedkope stroom nuttig werk verrichten. Want in beide situaties moeten vraag en aanbod optimaal op elkaar worden afgestemd. Eneco wil met de PowerMatcher een betere landelijke afstemming bereiken tussen vraag en aanbod van elektriciteit. Ook voor Stedin was dit eerste jaar een leerzame periode, zegt hij. De netbeheerder is

12 geïnteresseerd in hoe de verwachte piekvraag naar elektriciteit kan worden voorkomen met de PowerMatcher. Dit gebeurt door de warmtepompen op een eerder of later tijdstip te laten werken zonder comfortverlies voor de bewoners. Het gebruik van deze flexibiliteit voorkomt hoge piekbelasting van het net. En het is van invloed op toekomstige investeringen die in de netcapaciteit moeten worden gedaan. Bewoners Arnoud Rijneveld, innovator bij Stedin, houdt zich bezig met de laatste fase van het Couperus Smart Grid project. We zijn aan het kijken hoe we bewoners bij deze proeftuin actief kunnen betrekken. Nu gebeurt dat nog niet. De warmte en het warme tapwater die door warmtepompen worden geleverd, zijn toepassingen die gestuurd kunnen worden zonder dat daar actief ingrijpen van de bewoner bij nodig is. We onderzoeken nu hoe we bewoners kunnen motiveren en activeren om hun individuele energiegebruik zelf te gaan sturen. Bijvoorbeeld in het gebruik van witgoedapparatuur. Als zij geprikkeld worden om die te gebruiken op momenten dat de stroomprijs laag is, is dat van grote invloed op de hoogte van hun energierekening. Feitelijk is Couperus een soort afspiegeling van de Nederlandse samenleving in het klein, zegt hij. De uitkomsten van het onderzoek kunnen we doorvertalen naar een veel grotere schaal. Dat maakt dit project zo leerzaam en waardevol. Bron: Bestuurlijke Zaken Eneco Holding

13 Rotterdam en Dordrecht presenteren nieuw energiebeleid Rotterdam, 04 jul In Rotterdam en Dordrecht, twee grote aandeelhouders van Eneco, maakten de nieuwe coalities hun programma bekend. Rotterdam gaat zijn Climate Initiative (RCI) herzien, industriële lucht- en bodemvervuiling aanpakken en nadruk leggen op energiebesparing. Dordrecht wil nieuwe windmolens plaatsen en particuliere initiatieven steunen. De primaire doelstelling van het RCI moet grondig herzien worden. De gemeente, het Havenbedrijf, industrievereniging Deltalinqs en milieudienst DCMR zullen op basis van gelijkwaardigheid moeten komen tot een nieuw inhoudelijk programma dat een innovatieve, schone en toekomstbestendige haven garandeert. Dat schrijven Leefbaar Rotterdam, D66 en CDA in het coalitieakkoord. Bij de herziening van het RCI willen de partners inzetten op clean tech en duurzame energieopwekking. Industrie De nieuwe coalitie wil ook de grootste knelpunten in industriële lucht- en bodemverontreiniging aanpakken. Omdat de stad daar onevenredig veel lasten voor draagt, wil de coalitie een grotere bijdrage van het Rijk ontvangen. De twee kolencentrales die nu gebouwd worden, gaan niet open voordat de twee oude gesloten zijn, als het aan de coalitie ligt. Energiebesparing Ook willen de coalitiepartijen meer nadruk leggen op energiebesparing. Het stedelijke energiebesparingsprogramma voor woningen, winkels, kantoren en scholen moet geïntensiveerd worden en toegankelijker worden voor sportverenigingen. Er moet een aparte, gemeentelijke doelstelling voor energiebesparing komen. Door energiebesparing te bevorderen, kunnen de energierekeningen dalen, aldus de partijen. Verder willen de partijen schoner openbaar vervoer en nuttiger hergebruik van afval. Dordrecht Ook in Dordrecht presenteerde de nieuwe coalitie onlangs haar programma. Daarin nemen de coalitiepartijen zich onder meer de plaatsing van vier windmolens voor op het industrieterrein Dordtse Kil IV, dat op dit moment ontwikkeld wordt. De coalitie gaat ook onderzoeken of het

14 mogelijk is om garant te staan voor duurzaamheidsleningen. Het nieuwe college wil daarnaast kansen bieden om particulier initiatief mogelijk te maken, maar wil daar niet aan meebetalen. De partijen zijn bovendien niet bereid extra windmolens te plaatsen omdat andere gemeenten dat niet willen doen. Omliggende gemeenten hebben ook een verantwoordelijkheid. Energieportefeuilles Dordrecht en Rotterdam De nieuwe coalitie in Dordrecht, in grootte de derde aandeelhouder van Eneco, bestaat uit de partijen Beter voor Dordt, CDA, SGP-ChristenUnie en VVD. De nieuwe wethouder Duurzaamheid en Milieu is Rik van der Linden (SGP- ChristenUnie). Rotterdam Rotterdam is de grootste aandeelhouder van Eneco. In het nieuwe college van B&W is Pex Langenberg (D66) wethouder Haven, Duurzaamheid en Mobiliteit. Bron: Bestuurlijke Zaken Eneco Holding