Zijsprong Zij sprong. Opzet van een avond

Transcriptie

1 Seks, lijf en relaties Seks, lijf en relaties is een themaboekje uit de serie Zijsprong. Deze serie hoort bij het bewaarmagazine Spring, opvoeden en geloven. Het biedt opvoeders van kinderen tussen de 4 en 12 jaar ideeën voor de manier waarop zij kunnen nadenken over seksuele opvoeding en hoe zij dit kunnen overdragen aan hun kinderen. Wat zijn de genoegens, maar ook de gevaren van seks? Wat kun je uitdragen met je lichaam? Wat zijn de waarden van seks vanuit de bijbel gezien? Het boekje is geschikt voor persoonlijk gebruik, maar ook voor een thema-avond met andere ouders. Kerkelijk betrokken, uit de eigen buurt, of van school. Als je het boekje wilt gebruiken voor een thema-avond met ouders, vind je hieronder suggesties voor verschillende werkvormen. Graag horen we als JOP jullie ervaringen met dit themaboekje en deze thema-avond. Succes! Irma Pijpers-Hoogendoorn Protestantse Kerk in Nederland (030) of i.pijpers@jop.nl Opzet van een avond l Bied deelnemers van tevoren de Zijsprong Seks, lijf en relaties aan. Ze kunnen zich dan alvast inlezen en nadenken over het onderwerp. Zo heeft iedereen dezelfde voorinformatie. l Je kunt bij de samenstelling van het programma kiezen uit twee mogelijkheden: o A: thema-avond over seksualiteit: 1, 2b, 4, 6, afsluiting met 7 o B: thema-avond over lichamelijkheid: 1, 2a, 3, 5, afsluiting met 7 Je kunt ook kiezen voor twee gespreksavonden. Beide avonden duren ongeveer anderhalf uur. Bij de werkvormen 1 en 7 staan aanvullingen beschreven hoe deze werkvormen uitgevoerd kunnen worden als je voor twee avonden zou kiezen. Ook kan je zelf een samenstelling maken van de werkvormen die jou het meest aanspreken. Daarom is bij iedere werkvorm een indicatie van de tijd weergegeven. l Een boekentafel kan een leuke aanvulling zijn. Er staan suggesties op pagina 19 in Seks, lijf en relaties. De meeste boeken zijn te vinden in een middelgrote bibliotheek. l Zorg voor een feestelijke aankleding van de ruimte en voor iets lekkers bij de koffie. Plan ook voldoende napraattijd in. Seks, lijf en relaties, blad 1

2 Vooraf: Sexuele opvoeding. Het is vaak een heet hangijzer in de opvoeding. Iedereen heeft daar zo zijn eigen methoden voor, maar moeilijk blijft het. Wanneer ga je over relaties praten? Wanneer breng je seks ter sprake en hoe? Wat vind je nog wel acceptabel op het gebied van kleding en wat totaal niet meer? Weten de deelnemers wat er allemaal in de jongerencultuur gebeurt en waarover gepraat wordt? Hoe moet je als ouder daarmee omgaan? Zomaar wat vragen over seks, lijf en relaties. Het geloof geeft ook veel waarden en normen mee over seksualiteit, uiterlijk en levensstijl. De ene richting is hierin wat duidelijker dan de andere. Waar alle gelovigen het echter over eens zijn, is dat men trouw moet blijven aan zijn of haar partner en dat toewijding in een relatie zeer belangrijk is. Het doel van deze avond is: - Het met elkaar van gedachten wisselen over seks. - Dieper ingaan op de beeldvorming die leeft in de jeugdcultuur op het gebied van seks, lijf en relaties. - Ingaan op de bijdrage die bijbel en geloof kunnen toevoegen aan de seksuele opvoeding. 1. Seks, oef ± 10 minuten Deze werkvorm is vooral bedoeld om af te tasten welke verschillende waarden binnen de groep leven. Waar denken de deelnemers aan bij het woord seks? En waar aan bij het woord relaties? Zijn daar overeenkomsten tussen te zien of dekken beide woorden een geheel andere lading? Welke visie hebben jullie op seksuele voorlichting of het aandacht geven aan lichamelijkheid in de opvoeding? Nodig: pen en papier (per deelnemer 2 vellen A4 papier), flap over en stiften. l Vraag de deelnemers op het ene papier seksuele opvoeding te schrijven en op het andere papier aandacht voor lichamelijkheid in de opvoeding. Vraag hen vervolgens op ieder papier één idee op te schrijven hoe ze dat in de opvoeding vorm zouden geven. l Laat de deelnemers hier vliegtuigjes of proppen van maken en laat ze vervolgens deze vliegtuigjes/proppen door de ruimte gooien naar iemand anders. l Laat de deelnemers vervolgens de proppen/vliegtuigjes ontvouwen en weer een idee bij beide begrippen opschrijven. Herhaal dit een aantal keer l Laat als laatste de deelnemers de proppen/vliegtuigjes naar de leider van de avond gooien. Aan hem/haar de taak alle associaties op te schrijven op de flap-over. l Als er twee avonden gehouden worden over dit onderwerp, zou er gekozen kunnen worden voor de mogelijkheid om de eerste avond deze werkvorm te doen met het onderwerp seksualiteit en de tweede avond met lichamelijkheid. 2a. Ze vragen uitleg over seksuele dingen wat nu? ± 20 minuten Het kan zomaar opeens gebeuren. Het ene moment zit je nog gezellig over school te kletsen met je kind, het andere moment sta je opeens met je mond vol tanden, omdat uit het niets de vraag: mama/papa, wat is? komt. l Inventariseer de leeftijd van de kinderen die de deelnemers hebben. Deel de groepen zodanig in dat de ouders van kinderen met ongeveer dezelfde leeftijd bij elkaar zitten (bijvoorbeeld: 2-4 jaar, 5-7, etc.). Dit maakt de uitwisseling wat makkelijker, omdat allen dezelfde ervaringen hebben. l Welke vragen hebben de verschillende groepjes al voor hun kiezen gekregen? In welke sfeer lag dat? l Hoe hebben de deelnemers dit opgelost? Of (als ze het nog niet hebben meegemaakt) wat is hun worst case scenario en hoe zouden ze dat oplossen? Welke antwoorden zouden ze geven? Zouden ze meteen al een antwoord geven, of lossen ze het op door te zeggen dat ze het eerst nog even met papa/mama moeten overleggen? l Wissel als laatste de ervaringen uit in de grote kring. Zo kunnen de ouders van oudere kinderen ook nog tips en tricks aandragen voor de ouders van kleine kinderen, en komen de ouders van kleine kinderen te weten wat hun te wachten Seks, lijf en relaties, blad 2

3 staat. 2b. Over seks gesproken ± 20 minuten Over seksuele opvoeding wordt veel gesproken. Iedereen heeft er wel een mening over. De één vindt dat dit op school moet gebeuren, de ander vindt het prettiger om het zelf ter sprake te brengen op een moment dat het hem of haar beter uitkomt. Dit verschilt per mens. Dit is ook zo binnen een relatie. Je partner wil misschien al seksuele voorlichting geven als het kind nog niet eens op de basisschool zit, zodat het alvast het één en ander weet, terwijl jij misschien nog een paar jaartjes wilt wachten Daarom is het goed om eens met anderen van gedachten te wisselen hoe je tegenover waarden en normen in de opvoeding staat. Dat voorkomt het feit dat je over een paar jaar met je mond vol tanden komt te staan.. Nodig: flap over en blad met stellingen voor de leider (zie bijlage 1) l Schrijf de eerste stelling op het bord. l Vraag de aanwezigen hierop te reageren en leg uit dat dit net zo werkt als in het programma Het Lagerhuis waar voor- en tegenstanders van de stellingen elkaar figuurlijk flink in de haren mogen vliegen l Mocht de discussie niet lopen, dan kan je vragen of een aantal mensen kunnen proberen een ander standpunt in te nemen. Bijvoorbeeld: mensen die normaal voor zijn, kunnen nu net doen alsof ze tegen zijn. Door radicaal andere argumenten te gebruiken, worden ook deze mensen aan het denken gezet. Bovendien verlevendigt het de discussie l Doe dit ook met de andere stellingen (voor zover je tijd hebt) 3. Creatief:. Maar dat is mode, mam!! ± 30 minuten Het komt misschien al voor: je gaat winkelen met je dochter en zij pakt allerlei korte rokjes, truitjes met diepe decolletés, lage heupbroeken en blote jurkjes uit de rekken, terwijl jij haar veel liever ziet in dat leuke (en veilige) sweatshirt en een degelijke broek. Als je, subtiel, je dochter in deze kleding probeert te praten, antwoordt zij: Dat is mode, mam en rolt misschien wel met haar ogen. In deze werkvorm gaan jullie zelf aan de slag met de mode van vandaag. Misschien zijn jullie kinderen nog niet oud genoeg, maar dan is het toch goed om alvast te gaan denken waar voor jou de grenzen precies liggen op dit gebied. Nodig: scharen, papier, lijm/plakband, modebladen, reclamefolders en vooral veel bladen uit de jongerencultuur, zoals de Hitkrant, Fancy, Girlz, Glamour en andere bladen. l Geef iedereen twee A4-tjes, een schaar en voldoende lijm l Vraag iedereen in de folders te zoeken naar kleding die zij zelf zouden kopen of zouden willen kopen voor hun kinderen. Laat iedereen deze uitknippen en op hun vel A4 papier plakken. l Vraag vervolgens iedereen te kijken naar de rolmodellen die in de jongerenbladen staan. Wat dragen zij? Vraag hen te letten op figuren die in het blad staan van wie ze weten dat hun kinderen diegene heel erg leuk vinden. Laat hen ook kijken naar de kleding waarvan ze weten dat hun zoon/dochter daar graag in loopt of waarvan ze denken dat je zoon/dochter daar graag in wil lopen, gezien het modebeeld dat in de bladen naar voren komt. Laat hen hiervan ook plaatjes van uitknippen en op het A4 papier opplakken. l Hang de collages die als eerste gemaakt zijn aan de muur aan de ene kant van de ruimte en de collages die als tweede gemaakt zijn aan de andere kant. l Loop met z n allen langs het werk dat gemaakt is. Wat zijn de opvallendste kenmerken van deze kleding? Wat draag je uit met de verschillende kledingstijlen? Wat zijn de verschillen tussen de twee kanten? Zitten er ook tussen de collages onderling verschil? En waar zit hem dat in? 4. Creatief: Lieve Lita ± 20 minuten Soms liggen ze misschien nog wel op de bank rond te slingeren: de tienerbladen van zonen en dochters. En hoe verleidelijk is het dan niet om eens in de probleemrubrieken te kijken Wellicht is dat ook erg goed. Het laat zien welke vragen er onder jongeren spelen. Vaak worden die vragen niet aan de ouders zelf gesteld, omdat veel jongeren het prettiger vinden om hun brandende vragen aan een anoniem iemand te stellen dan aan hun eigen ouders. Het lezen van de problemen van de jongeren en de reactie van de seksuoloog of Lieve Lita laat zien welke issues er spelen onder jongeren. Seks, lijf en relaties, blad 3

4 Nodig: blad waarop een brief uit de probleemrubriek van een jongerenblad (zie werkvorm 3 voor titels) gekopieerd is. Dit kan op het gebied van seks zijn, maar ook vragen rondom lijf en lichaam zijn goed. Alleen de brief mag hierop gekopieerd zijn, niet de reactie van de Lieve Lita of seksuoloog. Maak daarnaast ook nog een blad waar de reactie ook bij staat. l Geef iedereen een blad met daarop het probleem. Vraag iedereen voor zichzelf na te denken over de volgende vragen: Wat vinden jullie van dit probleem? Zou je het vervelend vinden als je kinderen hiermee naar een tijdschrift gaan i.p.v. jou te benaderen? Wat zou jij, als je kind met deze vraag of dit probleem bij jou komt, tegen hen zeggen? l Laat iedereen in de huid van Lieve Lita kruipen. Stel dat ze bij zo n blad zouden werken als Lieve Lita, wat zouden zij dan terugschrijven? Laat hen dit opschrijven. l Deel nu het blad uit waar de reactie ook op staat. In hoeverre komt deze reactie overeen met wat je zelf zou vertellen? l Laat iedereen als hier nog tijd voor is dit met elkaar uit wisselen (om de paar minuten wisselen) 5. Hoera, ik ben ongesteld! ± 20 minuten Voor tieners is het vaak een hele belevenis als ze ongesteld zijn geworden. Aan de ene kant vinden ze het maar wat spannend: ze horen erbij en ze zijn een beetje meer volwassen geworden! Aan de andere kant is het vervelend. Ze vinden het vies, onhandig en eng. Ook is het voor kinderen heel belangrijk hoe ouders hierop reageren. Als ouders hier normaal op reageren, zullen zij het ook als iets normaals beschouwen. Nodig: Zijsprong deel 8, een blad met een afbeelding van een vlag erop (zie bijlage 2) en pennen. l Lees met elkaar het verhaal van Marit uit hoofdstuk 4. l Laat de deelnemers nadenken over de vraag: Als jouw zoon of dochter voor het eerst een natte droom heeft gehad/ ongesteld is geworden, zou je dan wat met hem of haar gaan doen om dit te vieren? En zo ja, wat dan? Zo nee, waar om niet? l Laat hen een programma of idee hiervan op een blad schrijven (bijvoorbeeld: eerst winkelen voor het eerste lingeriesetje, dan lekker chocolade-ijs of taart eten bij die goede bakker of ijssalon en dan samen naar de drogist of supermarkt om voor het eerst maandverband te kopen. Of: ik maak een doos met daarin alle benodigdheden die zij nodig heeft: mini-tampons, schone onderbroek, schone handdoek, maandverband, etc.). l Deel vervolgens het blad met de vlag erop uit. Een andere uitdrukking voor ongesteld zijn is ook wel de vlag buiten hangen. Vraag de deelnemers een goede slogan voor de eerste keer ongesteld zijn te bedenken en op de vlag te schrijven. Dit kan natuurlijk variëren van Hoera! Nu ben je echt een vrouw/man! tot Heel veel succes met deze maandelijkse toestanden 6. Seks, lijf en lichaam in de bijbel ± 20 minuten Hoewel men vaak het onderwerp seks zoveel mogelijk probeert te vermijden, is seks de normaalste zaak van de wereld. Zelfs in de bijbel wordt uitgebreid gesproken over seks. Soms erg impliciet (zoals bijvoorbeeld in de verhalen over de aartsvaders), soms openlijk en vrijuit (zoals in Hooglied). De teksten uit het laatstgenoemde boek zijn nogal controversieel. Heel lang zijn (en worden nog steeds) ze door de kerk uitgelegd als een beeld van de liefde tussen de kerk en Christus. Daarom is het boek ook in de bijbel opgenomen. Onderzoek wijst echter uit dat dit niet door de auteur van Hooglied bedoeld is. Nodig: blad met teksten uit Hooglied (bijlage 3), pen en papier. l Vorm groepjes van de deelnemers en geef alle groepen een blad met daarop de teksten uit Hooglied. l Vraag de deelnemers wat bij hen opkomt bij het lezen van de tekst uit Hooglied 2. Iedere associatie kan en mag hierbij. l Vraag hen wat volgens hen in Hooglied 2 centraal staat, of ze dit zouden laten lezen aan hun kinderen en hoe ze het dan zullen uitleggen. l Vraag de deelnemers vervolgens te noteren wat bij hen opkomt bij het lezen van de tekst uit Hooglied 6. Stel vervolgens dezelfde vragen die ook bij Hooglied 2 gesteld zijn. l Welke tekst zouden de deelnemers eerder voorlezen aan hun kinderen: de eerste of de tweede? Hoe zouden ze dit uitleggen aan hun kinderen, als zij dit voor zouden lezen? Seks, lijf en relaties, blad 4

5 Spring Spring is een bewaarmagazine voor geloofsopvoeding thuis voor opvoeders van kinderen van 4 tot 12 jaar met gezinsportretten, interviews, reportages en artikelen over o.a. bidden, kinderen en de kerk, liefde en begrenzing, invloed van tv en internet. Eenmalige uitgave van JOP, fullcolour, 56 pagina s, 8,95. Bestellen: of brochureverkoop@pkn.nl. Zijsprong Zijsprong is een serie van acht themaboekjes bij het bewaarmagazine Spring, opvoeden en geloven. In elk themaboekje vind je informatie, ervaringen van ouders en ideeën rond aspecten van geloofsopvoeding. Al verschenen: l Stappen in geloofsopvoeding: over opvoeden en geloven in het dagelijks leven in zeven stappen: verzorgen, voorleven, verbinden, vragen onderweg, verhalenderwijs, vieren en verantwoordelijk maken. l Verlies en verdriet: over het verwerken van verlies en verdriet met kinderen. l Verschillen in geloven: voor opvoeders met een partner die niet kerkelijk betrokken is of een andere invulling aan het christelijk geloof geeft. l Geloven vieren thuis: over het vieren van het geloof in het leven van alledag én op bijzondere momenten. Zijsprong is een uitgave van JOP. Een geïllustreerd themaboekje, 20 pagina s, kost 3,95. Bestellen: of brochureverkoop@pkn.nl. Seks, lijf en relaties, blad 5

6 Bijlage 1 Stelling 1: Seksuele voorlichting moet op school gebeuren, zodat ouders er zo min mogelijk last van hebben. Stelling 2: Met seksuele voorlichting kun je niet vroeg genoeg beginnen. Stelling 3: Je moet zo lang mogelijk wachten met het geven van seksuele voorlichting, omdat je dan alleen maar de belangstelling van kinderen aanwakkert. Stelling 4: Je moet eerst met je partner over seksuele waarden gepraat hebben, voordat je dit aan je kinderen overdraagt. Stelling 5: Seks voor het huwelijk is onaanvaardbaar. Seks, lijf en relaties, blad 6

7 Bijlage 2 Seks, lijf en relaties, blad 7

8 Bijlage 3 Hooglied 2 Als een appelboom tussen de bomen van het bos, zo is mijn lief tussen de jongens. Ik verlang in zijn schaduw te zitten, met mijn tong wil ik zijn zoete vruchten proeven. Hij brengt mij in het wijnhuis, boven mij zijn vaandel van liefde. Verkwik me met rozijnen, verfris me met appels, want ik ben ziek van liefde. Mijn hoofd rust op zijn linkerarm, met zijn rechterarm omhelst hij mij. Hooglied 6 Draag mij als een zegel op je hart, als een zegel op je arm. Sterk als de dood is de liefde, beklemmend als het dodenrijk de hartstocht. De liefde is een vlammend vuur, een laaiende vlam. Zeeën kunnen haar niet doven, rivieren spoelen haar niet weg. Zou een man met al zijn rijkdom liefde willen kopen, dan werd hij smadelijk veracht. Seks, lijf en relaties, blad 8