Zijsprong. Bijbelverhalen en bidden. Over bidden en bijbellezen in de geloofsopvoeding. Opzet van een avond. Werkvormen

Transcriptie

1 Bijbelverhalen en bidden Over bidden en bijbellezen in de geloofsopvoeding Bijbelverhalen en bidden is een themaboekje uit de serie Zijsprong. Deze serie hoort bij het bewaarmagazine Spring, opvoeden en geloven (zie blad 5 voor meer informatie). Het themaboekje biedt opvoeders van kinderen tussen de 4 en 12 jaar informatie en ideeën over het omgaan met bijbellezen en bidden in de geloofsopvoeding. Het boekje is geschikt voor persoonlijk gebruik, maar ook voor een thema-avond met andere ouders. Kerkelijk betrokken, uit de eigen buurt of van school. Aan het slot van elk hoofdstuk staan vragen om over door te denken en door te praten. Als je het boekje wilt gebruiken voor een thema-avond met ouders, vind je hieronder suggesties voor verschillende werkvormen. Graag horen we als jeugdwerk jullie ervaringen met dit themaboekje en de thema-avond. Succes! Hanny van der Stelt Protestantse Kerk in Nederland (030) (ma, di, do) of j.vander.stelt@pkn.nl. Opzet van een avond Bied deelnemers van tevoren de Zijsprong Bijbelverhalen en bidden aan. Ze kunnen zich dan alvast inlezen en nadenken over het onderwerp. Zo heeft iedereen dezelfde voorinformatie. We hebben een programma samengesteld voor twee thema-avonden, een avond over bijbelverhalen en een avond over bidden. Je kunt er natuurlijk zelf voor kiezen of je beide avonden, of één ervan wilt organiseren. De avond over bijbellezen beslaat de onderdelen A1 t/m A5. De avond over bidden staat omschreven in punt B1 t/m B5. Als je beide avonden organiseert: - Vraag bij het begin van de tweede avond hoe de deelnemers de eerste avond hebben ervaren. Wat hebben ze ervan mee naar huis genomen? Zijn ze thuis anders in de (kinder)bijbel gaan lezen of hebben ze misschien zelfs een andere kinderbijbel gekozen (of gaan ze die kiezen). - Suggestie: Vraag aan het eind van de eerste avond of de deelnemers een lied of muziekstuk hebben dat voor hen iets van hun godsbeeld uitdrukt. Vraag hen dat mee te nemen naar de tweede bijeenkomst en laat er bij het begin daarvan stukjes uit horen. Op een thema-avond over dit onderwerp mag een boekentafel natuurlijk niet ontbreken! Verzamel voor de avond over kinderbijbels zoveel mogelijk verschillende kinderbijbels, bij bekenden en uit de bibliotheek. Wellicht kun je er ook een aantal lenen van je regionale dienstencentrum. Of misschien wil een (christelijke) boekhandel een aantal inkijkexemplaren beschikbaar stellen? Als je je toespitst op bidden, kun je een aantal gebedenboekjes (voor verschillende leeftijdscategorieën) neerleggen. Plan een ruime koffiepauze in. Dat geeft de deelnemers de gelegenheid om de kinderbijbels en/of gebedenboekjes op de boekentafel door te nemen. Zorg voor een gezellige aankleding van de ruimte. Plan voldoende informele napraattijd in. Bijbelverhalen en bidden, blad 1

2 Vooraf In deze bijeenkomst(en): - onderzoeken de deelnemers welke kinderbijbels het meest aansluiten bij het godsbeeld dat zij aan hun kinderen willen meegeven; - delen de deelnemers hun persoonlijke ervaringen t.a.v. bijbellezen en bidden en kunnen zij elkaar hiermee op ideeën brengen. Bijeenkomst over bijbellezen A1. Introductie Begin eventueel met een toepasselijke tekst of gedicht. Uitwisseling: Karel Eykman zegt dat je het beste bij bijbelverhalen kunt beginnen als je wilt ontdekken wie God is. Bespreek met de deelnemers welk beeld van God zij vroeger vanuit de bijbel hebben meegekregen. Welk verhaal sprong (springt) er voor hen uit, dat illustratief is voor het persoonlijke godsbeeld uit hun jeugd? Hoe is dat beeld nu? Is er iets veranderd in hun beeld van God? Of komt het nog steeds overeen met het beeld dat zij vanuit hun jeugd hebben gekregen. Past er een bijbelgedeelte bij? Vraag vervolgens welk beeld van God zij willen doorgeven aan hun kinderen. Geef aan dat de kinderbijbel(s) die zij kiezen, invloed kan hebben op het godsbeeld van hun kinderen. A2 Werkvorm: Kinderbijbels nader bekeken Keuze uit 2 opties. Optie a: Zorg voor voldoende pennen en papier. De manier waarop het verhaal van Noach wordt verteld, is vaak typerend voor de kinderbijbel waar het in staat. Kies een aantal kinderbijbels waarin het verhaal van Noach wordt verteld, of maak kopieën van deze verhalen. Kies bijvoorbeeld voor de Kleuterbijbel (Evert Kuijt), Bijbelse vertellingen voor jonge kinderen (Cramer-Schaap), Woord voor Woord (Karel Eijkman), de Groeibijbel (Piet van Midden), Op Weg (Baukje Offringa), Om te beginnen (Bara van Pelt en Anja A. de Fluiter) en Het Hoogste Woord. Geef de deelnemers in twee- of drietallen een versie van het verhaal van Noach en vraag ze het verhaal door te lezen aan de hand van de volgende vragen: - Wat wordt er verteld over de aanleiding tot de grote vloed? Kinderbijbelschrijvers geven verschillende antwoorden op de vraag waarom God de aarde verwoest heeft. Bijvoorbeeld: omdat mensen hoogmoedig geworden zijn (Groeibijbel), als straf voor de slechtheid van de mensen (klassieke kinderbijbels van Cramer- Schaap, Anne de Vries en Evert Kuijt), omdat God verdriet heeft omdat de mensen niet meer van hem en zijn schepping houden (Woord voor Woord; Een ark vol verhalen). Of geen antwoord (Peuterbijbel). - Hoe was de verhouding tussen Noach en God? Geeft God de bevelen die Noach opvolgt (Bijbel voor Kinderen)? Geeft Noach boodschappen van God door (Op Weg; Cramer- Schaap)? Is er een dialoog tussen God en Noach (Groeibijbel, Woord voor Woord en Het Verhaal)? - Hoe zat het nu eigenlijk met de dieren? Komen ze uit zichzelf? Moest Noach ze halen? Hoe stond Noach tegenover hen? - Hoe vertel je de afloop? Wordt er een conclusie gegeven? Welke betekenis wordt gegeven aan de regenboog? Bijvoorbeeld: deze stut de hemel (Groeibijbel), is een brug tussen God en mensen (Woord voor Woord), is een strijdboog (Het Verhaal), de kleuren zijn symbolisch voor het verbond van God met Zijn hele schepping (Kleuterbijbel). - En hoe wordt het verhaal in beeld gebracht? Welk verhaal vertellen de illustraties? Bijvoorbeeld zoete plaatjes van lieve dieren, dramatische beelden van mensen en dieren die vluchten voor het water, de ark als een drijvende doodskist? Bijbelverhalen en bidden, blad 2

3 Laat ieder groepje na 15 minuten de belangrijkste karakteristieken van iedere Noach-vertelling weergeven. Schrijf eventueel de belangrijkste kenmerken per kinderbijbel in steekwoorden op een flap-over. (Gebaseerd op het artikel Kinderbijbels vergeleken uit Kinderbijbel Magazine, uitgegeven door SGO Uitgeverij en de Protestantse Kerk in Nederland) NOOT: Je kunt natuurlijk ook zelf een bijbelverhaal kiezen maken. Zorg ervoor dat je de deelnemers één bijbelverhaal uit meerdere - zo verschillend mogelijke - kinderbijbels geeft, zodat zij duidelijk kunnen ervaren welk effect de verschillende toonzetting heeft. Optie b Geef de deelnemers in twee- of drietallen een kinderbijbel (ieder groepje een andere) en vraag hen deze te bekijken aan de hand van de Kieshulp op pagina van de Zijsprong. Na ongeveer 20 minuten geeft ieder groepje de belangrijkste punten weer over de bekeken kinderbijbel, onder meer over het taalgebruik, de illustraties en over het beeld dat gegeven wordt van God, Jezus en de Heilige Geest. A3. Verdieping De deelnemers hebben nu een indruk kunnen krijgen van aspecten waarop ze kunnen letten bij het beoordelen van een kinderbijbel. Hoe zit het met de kinderbijbel(s) die ze nu zelf thuis gebruiken? Welke zijn dat? Hoe gebruiken ze deze? Hoe hebben ze deze gekozen? En hoe bevalt deze kinderbijbel in de praktijk? Wat vinden ze er fijn aan? Wat missen ze? A4. Creatieve verwerking Veel bijbelboeken zijn geschreven in de vorm van brieven, liederen en poëzie. Vraag de deelnemers om zélf op een creatieve manier weer te geven wie God voor hen is, wat zij het belangrijkste vinden om hun kind over God en het leven mee te geven. Bijvoorbeeld in een brief, lied of gedicht voor hun kind, of uitgedrukt in een tekening of schilderij. Zorg voor voldoende materialen: papier, pennen, kleurpotloden, verf en kwasten en eventueel schilderdoek of aquarelpapier. Je kunt aan het eind de kunstwerken bekijken en eventueel de geschreven teksten laten voorlezen. Variatie: Je kunt ook inventariseren welke aspecten de deelnemers belangrijk vinden en hier een gezamenlijke gedicht, brief of kunstwerk van proberen te maken. A5. Afsluiting Bijvoorbeeld door het lezen van Matteüs 18:2-3. Jezus vertelt hierin zijn leerlingen dat ze moeten worden als een kind als het om geloven gaat. Kinderen kunnen de bron waar het in het geloof om gaat ervaren, vanuit hun verwondering, verbeeldingskracht en onbevangenheid. Wij volwassenen kunnen hierin nog heel wat leren van kinderen! NOOT: Als jullie twee bijeenkomsten organiseren, vraag de deelnemers dan om naar de tweede bijeenkomst een lied of muziekstuk mee te nemen dat iets weergeeft van wie God voor hen is. Bijbelverhalen en bidden, blad 3

4 Bijeenkomst over bidden B1. Introductie Bidden is voor mij... Vraag de deelnemers deze vraag in maximaal 5 woorden te beantwoorden en schrijf de antwoorden op een flap-over of groot vel papier. NOOT: Als je eerst een bijeenkomst over bijbellezen hebt gehad, vraag dan eerst terug naar de ervaringen van de deelnemers n.a.v. de eerste bijeenkomst, of laat indien van toepassing (fragmenten uit) de meegebrachte muziekstukken horen. B2. Gesprek Praat met de deelnemers door over wat bidden voor hen betekent en hoe ze dat vorm geven: Wat betekent bidden voor jou? Is het vragen, danken, je gedachten delen, tijd voor stilte... Bid je zelf? Zo ja, op welke momenten? Op welke manier(en)? Hoe is je lichaamshouding? Zit, sta of loop je, bid je op de fiets? Bid je in stilte, praat je hardop of zing je? Ervaar je dat je gehoord wordt? Hoe? Als je niet bidt: waarom niet? Wat weerhoudt je? Bid je met je kinderen? Wat wil je je kinderen meegeven over bidden? B3. Verdieping Vraag de deelnemers wat hen aanspreekt in de ervaringen van de anderen en wat juist niet. Wat inspireert hen? Zijn ze op nieuwe ideeën gekomen? Wat voor functie kan bidden hebben? B4. Creatieve verwerking Je kunt kiezen uit twee opties, of deze beide aan bod laten komen. Optie a: Zorg voor een stapel tijdschriften en kranten, voor lijm en dikke stiften. Hang vier grote vellen papier op en vraag de deelnemers een collage te maken over ieder van de vier V s bij bidden (pagina van de Zijsprong): - verwondering - verbijstering - verantwoordelijkheid - verwachting Je kunt de deelnemers allemaal aan alle vier de collages laten werken of hen in vier groepjes verdelen en ieder een collage laten maken. Optie b: (Als alternatief voor optie a, of als vervolg erop) Zet een grote doos neer, beschilderd of beplakt met een baksteenmotief, en met een gleuf erin. Teken op een groot vel een baksteenmotief en hang deze aan de muur. Dit is een gebedsmuur. Geef de deelnemers vervolgens een aantal papiertjes, eventueel in de vorm van een baksteen. Vraag hen hierop te schrijven waarvoor zij willen bidden: vragen, danken, God prijzen, gedachten die ze willen delen, enzovoort. De gebedspunten die zij voor zichzelf willen houden, kunnen ze in de gleuf doen (verzeker hen van vertrouwelijkheid); de gebedspunten die zij willen delen kunnen ze op de gebedsmuur plakken. B5. Afsluiting Vraag iedereen om beurten een gebedspunt op de gebedsmuur voor te lezen en daarbij een waxinelichtje aan te steken. Bijbelverhalen en bidden, blad 4

5 Spring Spring is een bewaarmagazine voor geloofsopvoeding thuis voor opvoeders van kinderen van 4 tot 12 jaar met gezinsportretten, interviews, reportages en artikelen over o.a. bidden, kinderen en de kerk, liefde en begrenzing, invloed van tv en internet. Spring is een eenmalige uitgave van SGO Uitgeverij en de Protestantse Kerk in Nederland, fullcolour, 56 pagina s, 8,95. Bestellen: of brochureverkoop@pkn.nl. Zijsprong Zijsprong is een serie van acht boekjes bij het bewaarmagazine Spring, opvoeden en geloven. In elk themaboekje vind je informatie, ervaringen van ouders en ideeën rond aspecten van geloofsopvoeding. Al verschenen: Stappen in geloofsopvoeding: over opvoeden en geloven in het dagelijks leven in zeven stappen: verzorgen, voorleven, verbinden, vragen onderweg, verhalenderwijs, vieren en verantwoordelijk maken. Verlies en verdriet: over het verwerken van verlies en verdriet met kinderen. Verschillen in geloven: voor opvoeders met een partner die niet kerkelijk betrokken is of een andere invulling aan het christelijk geloof geeft. Geloven vieren thuis: over het vieren van het geloof in het leven van alledag én op bijzondere momenten. Bijbelverhalen en bidden: over de plaats van bijbellezen en bidden in de geloofsopvoeding. Kind en kerk: over de plek van kinderen in de geloofsgemeenschap. Er verschijnen nog boekjes over Intimiteit en seksualiteit en over Normen en waarden. Zijsprong is een uitgave van de Protestantse Kerk in Nederland. Een geïllustreerd themaboekje, 20 pagina s, kost 3,95. Bestellen: (030) of brochureverkoop@pkn.nl. Bijbelverhalen en bidden, blad 5