Art nouveau en art deco uit Nederland. Een selectie uit de collectie van het Drents Museum in Assen. Afscheid van de lelijke tijd (het historisme)
|
|
- Henriette Mertens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PRESS Art nouveau en art deco uit Nederland. Een selectie uit de collectie van het Drents Museum in Assen Afscheid van de lelijke tijd (het historisme) In het midden van de 19de eeuw groeide in verschillende Europese landen het besef dat de nationale kunstnijverheidsproductie en architectuur er slecht aan toe waren: industrialisatie had geleid tot verlies van kennis van het ambacht en machinaal gemaakte producten misten de kwaliteit van handwerk. In Nederland ontstond dit besef tijdens de tentoonstelling Kunst toegepast op nijverheid in Toen in de jaren 1870 de Nederlandse economie, na decennia van stagnatie, weer begon te groeien, ontstond een nieuw zelfbewustzijn op cultureel gebied. Velen gingen beseffen dat nostalgisch terugkijken naar het verleden geen bruikbaar recept was om de opkomende industrialisatie en de steeds sneller gaande modernisering van de maatschappij te lijf te gaan. Een nieuwe tijd had een nieuwe kunst nodig, met een eigen vormentaal die niet klakkeloos kon worden gebaseerd op historische voorbeelden. Om de situatie te verbeteren werd het kunstnijverheidsonderwijs gemoderniseerd en uitgebreid. Vanuit deze situatie ontstond in de jaren 1890 een nieuwe vormentaal in de Nederlandse kunstnijverheid.
2 Schoonheid voor allen: een nieuwe kunst voor een nieuwe maatschappij Volgens de Europese kunstnijverheidsbeweging die opkwam in de jaren 1890 moest, door ambachtelijk geproduceerde gebruiksvoorwerpen voor iedereen bereikbaar te maken, schoonheid doordringen tot in het dagelijks leven van elkeen. De Nederlandse kunstnijverheidsbeweging was geïnspireerd door het Engelse Arts & Crafts Movement, dat handwerk propageerde boven machinewerk en industriële massaproductie afkeurde. Onder invloed van de Arts & Crafts beweging en van het socialisme, het katholicisme en de theosofie was bij een groot aantal kunstenaars het idee ontstaan dat kunst nauwer verbonden moest zijn met de maatschappij of de gemeenschap. Iedereen moest van kunst kunnen genieten. Dat zou kunnen als kunstenaars zich zouden richten op schilderingen en andere decoraties in openbare gebouwen, zoals scholen, postkantoren en stadhuizen. Door gemeenschapskunst te scheppen wilden kunstenaars zich dienstbaar maken aan de maatschappij en zo meewerken aan de realisering van een nieuwe samenleving, die dan weer de basis zou vormen voor een nieuwe kunst. Twee richtingen in de Nederlandse art nouveau Uit genoemde invloeden kristalliseerden zich in de jaren 1890 twee art nouveau richtingen binnen de kunstnijverheidsbeweging: de ene in Den Haag, geïnspireerd op de internationale (Frans-Belgische) curvilineaire art nouveau; de andere in Amsterdam, de zogenaamde constructieve richting. Bij de eerste richting kreeg decoratie een grote rol, Typerend zijn sierlijke, golvende lijnen, heldere kleuren en het gebruik van gestileerde natuurmotieven, hoewel ook abstracte, geometrische versieringen voorkomen. De Amsterdamse, constructieve richting daarentegen wordt gekenmerkt door functionele, strakke, symmetrische vormen en sobere decoraties die dienden om de constructie te benadrukken en wordt gezien als de (typisch) Nederlandse versie van de art nouveau, en Nieuwe Kunst genoemd. Dit was een werkelijk nieuwe 2
3 vormgeving, zonder herinnering aan een historische vormentaal, waarbij de versiering ondergeschikt was aan het te versieren voorwerp of vlak. Invloed van de internationale art nouveau in Nederland (ca ) De internationale, met name Frans-Belgische art nouveau was in Nederland vooral in Delft en Den Haag te zien, onder andere bij de Haagse kunsthandel Arts and Crafts, die in verbinding stond met de firma L Art Nouveau van Samuel Bing in Parijs. Bij Arts and Crafts was onder meer werk te zien van de Belg Henry van de Velde en van de Amerikaan Louis Comfort Tiffany. De belangrijkste Nederlandse ontwerper van Arts & Crafts was, in de beginjaren, Johan Thorn Prikker. Hij was vanaf 1892 bevriend met Van de Velde die hem bij de Belgische avantgardevereniging Les Vingt introduceerde. Het was ook onder invloed van Van de Velde dat Thorn Prikker, oorspronkelijk schilder, zich ging bezighouden met verschillende terreinen van toegepaste kunst. Behalve Arts and Crafts waren er weinig Nederlandse firma s of ateliers die de stijl van de internationale curvilinaire art nouveau vertegenwoordigden. In de boekversiering is de internationale art nouveau stijl te herkennen bij Theo van Hoytema (boekontwerp en kalenderbladen), Jan Toorop (affiches en boekbanden), Hendricus Janssen (Halewijn map) en bij Theo Colenbrander. Toorops lineaire stijl, die beroemd werd door zijn affiche voor Delftsche Slaolie, werd in Nederland synoniem met art nouveau, die ook wel bekend is als de slaolie stijl. In Nederland liet deze stijl haar sporen met name in de architectuur achter, meer dan in kunstnijverheidsvoorwerpen. Maar omdat er vanuit het buitenland veel werd geïmporteerd, hield de stijl de gemoederen toch flink bezig, zij het vooral als verschijnsel om zich tegen af te zetten. De complexe, asymmetrische ornamenten en vloeiende golvende lijnen werden hier in het algemeen te overdadig bevonden, 3
4 als iets dat niet paste in de calvinistische cultuur en volksgeest, die de voorkeur gaf aan de rust en ingetogenheid van de constructieve richting. De Amsterdamse constructieve richting (ca ) De zogenaamde constructieve richting binnen de Nederlandse art nouveau ontstond rond 1900 als reactie op de zwierige elegantie van de internationale art nouveau, die door velen te frivool werd gevonden. De aanhangers van deze richting hadden voorkeur voor eenvoudige, geometrische basisvormen en een spaarzaam gebruik van decoratie, die zo werd aangebracht dat de constructie van het voorwerp werd benadrukt. Men wilde dat nieuwe materialen en nieuwe technische mogelijkheden een nieuwe constructieve vormgeving (zowel de bouw als de versiering) brachten. De constructieven zetten zich met name af tegen de Haagse art nouveau firma Arts and Crafts. Zij misten soberheid, zuiverheid en bereikbaarheid voor een breder publiek; door gebruik van minder dure materialen moesten ontwerpen voor zoveel mogelijk mensen bereikbaar zijn. Daarom vonden veel Amsterdammers dat alleen hun kunst de Nieuwe Kunst was. Voorman van de constructieve richting was de architect H.P. Berlage. In de loop van de jaren 1890 ontwikkelde hij een steeds strakker wordende bouwstijl, waarbij decoratie steeds verder ondergeschikt werd gemaakt aan de hoofdvorm. Deze ontwikkeling vond zijn hoogtepunt in zijn beroemde Beursgebouw ( ) aan het Damrak in Amsterdam; volgens velen het eerste echte moderne gebouw in Nederland. Aan dit Gesammtkunstwerk werkte hij samen met Lambertus Zijl (sculptuur), Jan Toorop (tegeltableaus), Antoon Derkinderen (glas in lood), Mendes da Costa (houtsnijwerk), Richard Roland Holst (wandschilderingen) en de dichter Albert Verwey (programmatische tekst). Daarmee is de Beurs een van de meest invloedrijke projecten van artistieke samenwerking in Nederland rond 1900, en in de hele 20 ste eeuw. Behalve voor zijn eigen gebouwen ontwierp Berlage meubelen, tapijten en objecten voor andere opdrachtgevers en was hij actief als grafisch vormgever. Met Willem 4
5 Hoeker en Jac. van den Bosch richtte hij in 1900 de woninginrichtingsfirma t Binnenhuis op, waarbij zich nog andere constructieven aansloten, o.a. De Bazel, Jan Eissenloeffel, S. Jessurun de Mesquita, Chris Lebeau, Klaas van Leeuwen, Willem Penaat, Georg Rueter en Frans Zwollo. Dit bedrijf werd het centrum van de constructieve richting. Na onenigheid zetten Berlage en Van den Bosch t Binnenhuis tot 1913 voort (Van den Bosch zelfstandig tot 1929), terwijl o.a. Eisenloeffel, Jessurun de Mesquita, Lebeau en Penaat in 1903 een eigen firma, De Woning, oprichtten. De zo gepropageerde soberheid moet overigens soms niet te letterlijk genomen worden. In de vormgeving van textiel, affiches, boekbanden en gebruiksgrafiek was ook binnen de constructieve richting vaak een zeer doorwerkte ornamentiek te zien, waarbij het hele vlak werd gevuld. Maar de decoratie was dan meestal wel gebaseerd op een streng geometrisch grondsysteem, zoals o.a. te zien is i n de boekbanden en typografie van Georg Rueter en in de kamerschermen van Chris Lebeau, waar de term horror vacui in gedachten komt. Art deco, Amsterdamse School: feest en overdaad ( ) Rond 1910 begonnen diverse kunstenaars de stijlprincipes die rond 1900 gemeengoed waren geworden in twijfel te trekken. Daarbij ging het vooral om de soberheid van de constructieve richting en het socialistische uitgangspunt voor allen bereikbaar. Kostbare, exotische materialen werden weer ter hand genomen en de decoratie mocht minder eenvoudig zijn. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 maakte dat het onvoorwaardelijke geloof in vernieuwing, en van de positieve kracht van kunst in de maatschappij, verslapte. Daarmee taande het enthousiasme waarmee o.a. de kunstnijverheidsbeweging gestreefd had naar artistieke en sociale vernieuwing. Een duidelijke stilistische kentering werd het eerst zichtbaar in de architectuur. Een groep jonge architecten - o.a. Michiel de Klerk en Piet Kramer, later bekend als de Amsterdamse School - reageerde op de versobering die rond 1900 met Berlages 5
6 Beurs was ingezet. Zij vonden dat Berlage en de constructieven door de nadruk op soberheid en eenvoud het kunstzinnige aspect van de architectuur verwaarloosd hadden. De Klerk was van mening dat Berlages gebouwen iets misten, dat hij te veel eenzelfde vormentaal gebruikte ongeacht de functie van het gebouw. Ook had hij problemen met het belang dat Berlage hechtte aan socialistische idealen. De jonge architecten vonden dat het geen zin had gebouwen te ontwerpen voor een nieuwe maatschappij zolang die er nog niet was. Zij ontwikkelden een nieuwe plastische, expressieve bouwstijl, waarbij beeldhouwkunst geïntegreerd werd in de architectuur: de bouwbeeldhouwkunst. Voor alle aspecten, ook de interieurs, betekende dit een herwaardering van de decoratie; exclusiviteit en overdaad kwamen terug. Kunst mocht weer een feest voor het oog zijn en hoefde niet zo nodig de maatschappij te verbeteren. Maar Amsterdamse School architecten gingen niet in alles tegen hun voorgangers in: ze waardeerden nog het Gesammtkunstwerk en werkten dus graag samen met kunstenaars uit andere disciplines [Vb: het Scheepvaarthuis in Amsterdam (J.J. van der Mey met Kramer en De Klerk, Van den Eijnde, Hildo Krop)]. Voor de rijkere vormgeving met duurdere materialen die in lijn met deze architectuur op andere terreinen, zoals de interieurkunst, ontstond, wordt de term art deco gebruikt. De decoratie kreeg dus een prominentere rol; vaak bepaalden de ornamenten de vorm van het gehele voorwerp in plaats van andersom. Het nieuwe van hun vormgeving lag vooral in de exuberantie en het door elkaar heen gebruiken van die verschillende inspiratiebronnen. Maar eigenlijk was de vormgeving van de art deco niet werkelijk vernieuwend: in stilistisch opzicht werd voortgeborduurd op de art nouveau, die werd gestileerd en geabstraheerd, gemengd met oriëntalisme en historisme en met een expressionistische finishing touch. Oudere ontwerpers, zoals Lion Cachet, Lebeau, Nieuwenhuis, Jac. van den Bosch en Jan Eissenloeffel konden daarom vrij makkelijk aansluiten. Toch heeft de Nederlandse art deco met zijn meubels, gebruiksvoorwerpen en toegepaste grafiek een duidelijk eigen gezicht waarmee het een zelfstandige variant vormt van de internationale art deco. Dit alles was onder andere te zien op de Exposition des Arts Decoratifs en Industriels Modernes in 1925 in Parijs, waar de architect Wijdeveld het Nederlandse paviljoen ontwierp. 6
7 De Stijl en functionalisme (interbellum: ca ) Tegelijkertijd was een heel andere ontwikkeling gaande, waarvoor in Nederland aanvankelijk maar weinig oog was. De meer modernistische ontwerpers rond het tijdschrift De Stijl, die zich al tijdens de Eerste Wereldoorlog als groep hadden gemanifesteerd, kregen weinig kans, zeker niet in Amsterdam. De lattenstoel van Rietveld ( ), nu het beroemdste Nederlandse meubelstuk uit de 20 ste eeuw, was in Parijs op de Wereldtentoonstelling van 1925 niet te zien in het Nederlandse paviljoen. Rietveld was de belangrijkste vertegenwoordiger op design-gebied van de Stijlgroep (met verder Oud, Van der Leck en Huszar), de tegenpool van de Amsterdamse School. Deze groep streefde naar een zo groot mogelijke eenvoud en zuiverheid en weerde dus elke decoratie. Voor een deel was hun gedachtegoed geënt op constructieven als Berlage. Een verwante ontwerper die echter geen deel uitmaakte van de Stijl groep was Willem Gispen, die als een van de eersten in Nederland moderne materialen als verchroom staal en glas toepaste. Zijn ornamentloze, functionalistische ontwerpen werden op grote schaal gebruikt in kantoren. De art deco had de ontwikkeling naar het functionalisme echter afgeremd tot rond Pas de crisis van 1929 en de depressie van de jaren 1930 gaf de definitieve aanzet tot versobering en verzakelijking. Het was gedaan met de populariteit van overdadige en kostbare decoraties. Primair was dit een gevolg van gebrek aan geld, maar het was ook mentale kwestie: het feest was over en er brak opnieuw soort bezinningspauze aan. Onder invloed van nieuwe kunstopvattingen uit het buitenland groeide het inzicht dat een object haar schoonheid niet ontleent aan de 7
8 toegevoegde decoratie, maar puur aan haar vorm. Als een gebruiksvoorwerp ontworpen werd vanuit functionaliteit, werd het vanzelf mooi, was de gedachte. Bovendien streefden de functionalisten naar een goedkope, seriematige productie, met moderne materialen: glas, kunststoffen en stalen buizen. De soberheid die rond 1900 de constructieve richting had gekenmerkt met haar sterke sociale component, kreeg dus opnieuw een kans. Daarom kwam er in de tweede helft jaren dertig toen economie weer aantrok, toch geen terugkeer naar exuberantie. In het primair op massaproductie gerichte functionalistische design dat rond het midden van de jaren dertig opkwam en dat ster internationaal geïnspireerd was, was geen plaats meer voor uitbundige decoraties of voor tijdrovend handwerk en ambachtelijkheid, waar ontwerpers rond 1900 zoveel waarde aan hadden gehecht. Pas vanaf jaren dertig is sprake van design in moderne zin, met serieproductie in grotere aantallen, ontworpen achter de tekentafel. Eindelijk was design voor velen bereikbaar, iets wat men rond 1900 ook al had gehoopt ( schoonheid voor allen ). 8
9 Art nouveau en art deco uit Nederland. Een selectie uit de collectie van het Drents Museum in Assen. Waar: Design museum Gent Jan Breydelstraat Gent Wanneer: Van zaterdag 20 november 2010 tot en met zondag 27 februari Openingsuren: Elke dag doorlopend van 10u tot 18u Gesloten op maandag. Gesloten op 24,25 en 31/12/2010 en 01/01/2011. Toegangsprijzen: Normaal tarief: 5,00 Reductietarief: 3,75 (groepen min. 15 personen, Gentenaars, 55-plussers) Jonger dan 26 jaar: 1 Kinderen en jongeren min 19 jaar: gratis Lerarenkaart (Vlaamse Gemeenschap/Dep.Onderwijs): gratis 3-daagse museumpas: 20 Geleide bezoeken: 60 Museumdirectie en secretariaat: Drabstraat 12, 9000 Gent Tel. +32(0) fax +32(0) museum.design@gent.be <mailto:museum.design@gent.be> 9
10 10
Henry van de Velde, totaalkunstenaar
Henry van de Velde, totaalkunstenaar Naar aanleiding van de 150e verjaardag van de geboorte van Henry van de Velde brengen we een bezoek aan de tentoonstelling over zijn leven en werk in het Jubelparkmuseum.
Nadere informatieTentoonstellingskalender 2009-2010
PRESS 1 Tentoonstellingskalender 2009-2010 Het Design museum Gent heeft een druk tentoonstellingsprogramma. Het accent ligt ook hier op 20ste-eeuwse vormgeving. Aansluitend bij de collecties varieert het
Nadere informatieHuis van Piet Mondriaan
Huis van Piet Mondriaan Trade 2016/2017 Gemeentemuseum Den Haag Huis van Piet Mondriaan Trade 2016/2017 Entreeprijzen FIT + groepen Î Toegangsprijs: Û10,50 p.p. Î Reguliere verkoop: Û13,50 p.p. Î Uw tourguide
Nadere informatieDE STIJL OF TOCH JE EIGEN STIJL? NIVEAU ++
NIVEAU ++ 1/5 Deze leskaart gaat over (misschien wel) Nederlands beroemdste kunststroming: De Stijl. Initiatiefnemer was kunstenaar Theo van Doesburg. Samen met o.a. Bart van der Leck en Piet Mondriaan
Nadere informatieKijkwijzer HAVO / VWO. Joep Nicolas. 11 juni 2014 t/m 11 januari 2015. Pierre Cuypersstraat 1, 6041 XG Roermond, 0475 359102, www.cuypershuis.
Kijkwijzer HAVO / VWO Joep Nicolas 11 juni 2014 t/m 11 januari 2015 Pierre Cuypersstraat 1, 6041 XG Roermond, 0475 359102, www.cuypershuis.nl Welkom in het Cuypershuis Het museumgebouw is een uniek complex
Nadere informatieOnline winkelen bij Tim www.tim-menswear.nl/webshop VOORJAAR 2010. TIMMagazine
Online winkelen bij Tim www.tim-menswear.nl/webshop VOORJAAR 2010 TIMMagazine Voorpagina Colberts 199, 95 Das 49, 95 Lieve mensen! In het vernieuwde TIM MAGAZINE presenteren wij u de nieuwe collectie voorjaars-/zomermode
Nadere informatieVertaalde Werken/ Translated Works: Barbara Visser 1990 2006 Museum De Paviljoens. Verwerkin gsopdracht Modernisme Voort gezet onderwi js CKV 1
Vertaalde Werken/ Translated Works: Barbara Visser 1990 2006 Museum De Paviljoens Verwerkin gsopdracht Modernisme Voort gezet onderwi js CKV 1 Transformatie Huis II 2006 Tekst, computeranimatie Transformatiehuis
Nadere informatieDE STIJL OF TOCH JE EIGEN STIJL? NIVEAU ++
NIVEAU ++ 1/5 Deze leskaart gaat over (misschien wel) Nederlands beroemdste kunststroming: De Stijl. Initiatiefnemer was kunstenaar Theo van Doesburg. Samen met o.a. Bart van der Leck en Piet Mondriaan
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieThe Arts & Crafts Movement
Engeland, de Victoriaanse tijd 2 e helft van de 19e eeuw The Arts & Crafts Movement Bakermat en inspiratiebron voor Art Nouveau en Art Deco Het ontstaan van de A & C M - Engeland was in sociaal economisch
Nadere informatieDe Stijl voorbij. Gerrit Rietveld en de jaren vijftig. Rietveldpaviljoen Amersfoort
De Stijl voorbij. Gerrit Rietveld en de jaren vijftig. Rietveldpaviljoen Amersfoort In het jaar 2017 viert Nederland honderd jaar De Stijl onder de noemer Mondriaan to Dutch Design. Diverse musea en culturele
Nadere informatieA-tekst. De aquarel. Mesdag Israëls Mauve Breitner Mondriaan
A-tekst De aquarel Mesdag Israëls Mauve Breitner Mondriaan In de 19de eeuw maakte de Nederlandse aquarel een ongekende bloeiperiode door. De artistieke idealen van die tijd vonden in dit medium een perfecte
Nadere informatieDE OGEN VAN CHARLEY NIVEAU ++
NIVEAU ++ 1/5 Charley Toorop (1891-1955) kwam uit een echte kunstenaarsfamilie. Haar vader was de beroemde Jan Toorop en ook haar zonen bleken zeer creatief: één zoon werd documentairemaker, de andere
Nadere informatieDE STIJL OF TOCH JE EIGEN STIJL? NIVEAU ++
NIVEAU ++ 1/5 Deze leskaart gaat over (misschien wel) Nederlands beroemdste kunststroming: De Stijl. Initiatiefnemer was kunstenaar Theo van Doesburg. Samen met o.a. Bart van der Leck en Piet Mondriaan
Nadere informatieVisuele analyse van schilderkunst in de 17de, 19de en 20ste eeuw
1/5 Eregalerij, Rijksmuseum Brieflezende vrouw, Johannes Vermeer, ca. 1663 Dit verwerkingsmateriaal wordt aangeboden na afloop van zeventiende eeuw laat Johannes Vermeer zien in de examentour Burgerlijke
Nadere informatierijks museum Verwerkingsmateriaal Examentour VWO versie b Visuele analyse van schilderkunst in de 17de, 19de en 20ste eeuw 1/5
1/5 Eregalerij, Rijksmuseum Mondriaanjurk, Yves Saint Laurent, Abraham, Bianchini-Férier, 1965 Dit verwerkingsmateriaal wordt aangeboden na afloop van de examentour Burgerlijke cultuur in de zeventiende
Nadere informatiePERSBERICHT. Design museum Gent kleurt oranje dit najaar Design Derby BE/NL 1815-2015 23/10/2015-13/3/2016
PERSBERICHT Design museum Gent kleurt oranje dit najaar Design Derby BE/NL 1815-2015 23/10/2015-13/3/2016 Spannende confrontatie tussen België en Nederland Het is precies 200 jaar geleden dat het Verenigd
Nadere informatieBULLETIN KNOB 1997-6 205
Amsterdamse School BULLETIN KNOB 1997-6 205 Afb. 206 BULLETIN KNOB 1997-6 tentoonstelling BULLETIN KNOB 1997-6 207 bouwen. In 1972 werd de conventie bijgesteld voor wat betreft de algemene tentoonstellingen.
Nadere informatieDE STIJL OF TOCH JE EIGEN STIJL? NIVEAU ++
NIVEAU ++ 1/5 Deze leskaart gaat over (misschien wel) Nederlands beroemdste kunststroming: De Stijl. Initiatiefnemer was kunstenaar Theo van Doesburg. Samen met o.a. Bart van der Leck en Piet Mondriaan
Nadere informatierijks museum Verwerkingsmateriaal Examentour VWO ANTWOORDMODEL VERSIE A + B Visuele analyse van schilderkunst in de 17DE, 19DE en 20STE eeuw 1/5
1/5 VERSIE A Vraag 1 A Gebruik van licht om de dramatiek te uiten. Het subtiele licht (vs. clair-obscur in de barok) geeft diepte aan het schilderij en accentueert het hoofdmotief. Het zorgt er dus voor
Nadere informatieDGSTR 2 dani van der kuij 70951 2vm1
DGSTR 2 dani van der kuij 70951 2vm1 INHOUD WILLIAM MORRIS PAGINA 3 JUGENDSTIL PAGINA 5 ART DECO PAGINA 7 FUTURISME PAGINA 9 WILLIAM MORRIS De Engelse ontwerper William Morris (1834-1896) is vooral bekend
Nadere informatieArchiefinstellingen aan het woord: Van Nelle s vormgevingsarchief
Archiefinstellingen aan het woord: Van Nelle s vormgevingsarchief Jantje Steenhuis, voorzitter BRAIN (Branchevereniging Archiefinstellingen Nederland) en directeur Gemeentearchief Rotterdam Die plaat voor
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieCENTRAAL MUSEUM DE WERELD VAN UTRECHT. Werkblad voortgezet onderwijs. Goed om te weten:
Voor de docent: grote groep? Deel de groep op en laat een deel opdracht 1, 2, 3, 4, 5 en een deel opdracht 6, 5, 4, 1, 2 maken in die volgorde. Weten waar de zalen zijn? Vraag het aan één van onze publieksmedewerkers
Nadere informatieDocentenhandleiding Stedelijk Museum Amsterdam groep 6, 7 en 8
Docentenhandleiding Stedelijk Museum Amsterdam groep 6, 7 en 8 Inhoudsopgave Voorbereidende les Afsluitende les Achtergrondinformatie voor de leerkracht: De Stijl Voor deze les kunt u aanvullend materiaal
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieHistorie Nederlandse Kring van Beeldhouwers - JCAltorf
Historie Nederlandse Kring van Beeldhouwers - JCAltorf In aansluiting op het document Johan Coenraad ( Jan ) Altorf een Haagse beeldende kunstenaar wat hoofdzakelijk gaat over bouwbeeldhouwwerk, is dit
Nadere informatielesidee Gevels antwoorden
Architectuur lesidee Gevels antwoorden OPDRACHT Op de volgende bladzijde zie je beschrijvingen van soorten gevels. Lees ze en bekijk de plaatjes. Zet daarna onder de foto van de Roosendaalse gebouwen om
Nadere informatieDE OGEN VAN CHARLEY NIVEAU ++
NIVEAU ++ 1/5 Charley Toorop (1891-1955) kwam uit een echte kunstenaarsfamilie. Haar vader was de beroemde Jan Toorop en ook haar zonen bleken zeer creatief: één zoon werd documentairemaker, de andere
Nadere informatieDocentenhandleiding. Stedelijk Museum Amsterdam groep 7-8
Docentenhandleiding Stedelijk Museum Amsterdam groep 7-8 Inhoudsopgave Voorbereidende les Afsluitende les Achtergrondinformatie voor de leerkracht: De Stijl Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op
Nadere informatiemuseabrugge.be MUSEA BRUGGE Collectiepresentatie georges vantongerloo groeningemuseum I I persdossier
museabrugge.be MUSEA BRUGGE Collectiepresentatie georges vantongerloo groeningemuseum I 26.09. 15-07.02. 16 I persdossier collectiepresentatie Georges Van Tongerloo 2 KORT MEER INFO Het Groeningemuseum
Nadere informatie15 jaar. 19&21 april 24&25 mei. Open dagen. Get inspired! www.rmr.nl
15 jaar Handmade HANDMADE luxury LUXURY interiors INTERIORS EEN een HUIS Huis WORDT wordt GEBOUWD, gebouwd, MAAR maar EEN een THUIS thuis MOET moet GEVORMD gevormd WORDEN worden 19&21 april 24&25 mei Open
Nadere informatieKoningsstraat 20. Brussel
Koningsstraat 20 Brussel De Koningsstraat nr. 20 is gelegen in de nabijheid van het Koninklijk Paleis en het Parlement in Brussel. Hier zijn de Directie en enkele afdelingen van de bank gevestigd en op
Nadere informatieTon van Tast. afmeting 14,4 x 10 x 14,4
Iconen van de post 1929 tarievenboekjes Ton van Tast De omslag van het posttarievenboekje uit 1929 heeft een illustratief karakter. Ontwerper Ton van Tast tekent voor zowel de voorkant als de achterkant
Nadere informatieHenny Radijs (1915-1991)
Henny Radijs (1915-1991) Van pottenbakster naar keramisch kunstenares Tekst: Rob Meershoek Foto s: Kunsthandel Artentique Zoetermeer, september 2010 Alle rechten voorbehouden Vaas 1961, h. 42 cm. Inleiding
Nadere informatieAMSTERDAMSE SCHOOL ART DECO GEOMETRIC FLORA JUGENDSTIL 2016 / 2017
2016 / 2017 AMSTERDAMSE SCHOOL ART DECO GEOMETRIC FLORA JUGENDSTIL COLOURED BY ART Color is to the eye what music is to the ear. Louis Comfort Tiffany (1848-1933) Gefascineerd door de kleurrijke wereld
Nadere informatie1. Wat is architectuur?
Architectuur 1. Wat is architectuur? Alles in Nederland is bedacht. Door wie? 1.Planologen: denken na over grote gebieden 2.Civiele techniek: houdt zich bezig met het ontwerpen van bruggen, viaducten,
Nadere informatiecontext landschap het landgoed
context landschap Het landgoed De Buisse Heide bevindt zich in Noord-Brabant ten westen van Zundert. De Belgische grens is vlakbij. De gebouwen van het landgoed zijn geplaatst op een driehoekig terrein
Nadere informatieKunst BV. Ontwerpen. Leerjaar 4 Thema 3
Kunst BV Ontwerpen Leerjaar 4 Thema 3 Dutch Design In de wereld van het ontwerp telt ons kleine kikkerlandje zeker mee. Nederlandse ontwerpers baren internationaal opzien met ontwerpen voor meubels, kleding,
Nadere informatieDE BEURS VAN BERLAGE MET AAN DE KORTE ZIJDE BISTRO BERLAGE.
DE BEURS VAN BERLAGE MET AAN DE KORTE ZIJDE BISTRO BERLAGE. 44 MONUMENTAAL NR.2 2019 Kunstwerk Beurs van Berlage hotspot in monumentaal stadshart Het volkspaleis van Amsterdam De Beurs van Berlage geldt
Nadere informatieBASISREADER KG: BEELDEND
BASISREADER KG: BEELDEND Ontwikkelingen in de beeldende kunst in de eerste helft van de twintigste eeuw. HOOFDSTUK: BEELDENDE KUNST - Stromingen in de beeldende kunst vanaf 1900. 2011 -M.T. van de Kamp
Nadere informatieJules De Bruycker te gast bij Frank Brangwyn
persinfo TENTOONSTELLING 11/10/ 13 > 12/01/ 14 Arentshuis, Dijver 16 I B- 8000 Brugge Jules De Bruycker liet zich in zijn etsen met sterke lichtcontrasten inspireren door het werk van Frank Brangwyn. Deze
Nadere informatieHet fin de siècle einde negentiende eeuw. H5 Blz. 62 t/m 75 Het fin de siècle
Het fin de siècle einde negentiende eeuw H5 Blz. 62 t/m 75 Het fin de siècle Tijd van verwarring en feesten blz.62+63 Fin de siècle Het einde van een tijdperk. Verwarring door: Oorlogsdreiging door spanningen
Nadere informatielicht, lucht en ruimte aan de Sloterplas: Van Eesteren Paviljoen, Amsterdam
licht, lucht en ruimte aan de Sloterplas: Van Eesteren Paviljoen, Amsterdam Van Eesteren Museum Noordzijde 31 1064 GV Sloterplas, Amsterdam opdrachtgever Stichting Van Eesteren Museum samenwerking met
Nadere informatieJAC. VAN DEN BOSCH (1868-1948)
Inventaris van het archief van JAC. VAN DEN BOSCH (1868-1948) binnenhuisarchitect, meubelontwerper, graficus en schilder 1895-1948 (-1975) Lidy Visser Den Haag 2001 INHOUD 1. Inleiding 1.1. Lotgevallen
Nadere informatieEscher in Het Paleis. Wiskundepakket. Inleiding. M.C. Escher en Wiskunde. De wiskunde educatie van Escher in Het Paleis
Escher in Het Paleis Wiskundepakket Inleiding M.C. Escher en Wiskunde De wiskunde educatie van Escher in Het Paleis M.C. Escher en Wiskunde Hieronder volgt de inleiding van de wiskunde educatie voor middelbare
Nadere informatieBeeldbeschrijving. Kunstnijverheid. Kijkwijzer
Beeldbeschrijving Kunstnijverheid Kijkwijzer Inhoud Inleiding I. De bedoeling van deze kijkwijzer II. Opdrachten p. 1 p. 2 p. 3 schetsopdracht opdrachten algemeen opdrachten over de functie Slotopdracht
Nadere informatieWAANDERS IN DE BROEREN. Inzending ARC Interieur 2013
WAANDERS IN DE BROEREN Inzending ARC Interieur 2013 INZENDING ARC INTERIEUR 2013 PROJECTGEGEVENS OPDRACHT Waanders In de Broeren - Dhr. W. Waanders LOCATIE Achter de Broeren 1-3 Zwolle OMSCHRIJVING renovatie
Nadere informatieVISUALS SCANDINAVIAN URBAN MODERN
1 VISUALS Visuals zijn betaalbare, artistieke, 3D interieur weergaven. Deze 'artist impression' beelden zijn niet alleen bijzonder fraai, daarnaast zijn ze amper van echt te onderscheiden. SCANDINAVIAN
Nadere informatielesidee Gevels Er bestaan veel verschillende soorten gevels, zoals een trapgevel, klokgevel, tuitgevel, lijstgevel, puntgevel en halsgevel.
Architectuur lesidee Gevels Er bestaan veel verschillende soorten gevels, zoals een trapgevel, klokgevel, tuitgevel, lijstgevel, puntgevel en halsgevel. OPDRACHT 1 Op de volgende bladzijde zie je beschrijvingen
Nadere informatieDen Haag Scheveningen Delft
Den Haag Scheveningen Delft Zaterdag en zondag 21 en 22 juni 2008 met bezoek aan Mauritshuis Museum Beelden aan zee Vermeercentrum V.V.A. afdeling Brussel G. Gilsonstraat 55, 1090 Brussel tel. 02-479.32.32
Nadere informatieKunst van formaat - De collectie XL vanaf de jaren vijftig
Kunst van formaat - De collectie XL vanaf de jaren vijftig Gastconservator Carel Blotkamp selecteert de allergrootste werken uit de collectie Van 10 februari tot en met 29 april 2018 worden in Museum Boijmans
Nadere informatie125 jaar. Geïnspireerd door de beroemde werken van Nederlands schilder. Vincent van Gogh (1853-1890)
125 jaar Geïnspireerd door de beroemde werken van Nederlands schilder Vincent van Gogh (1853-1890) WWW.BNWALLCOVERINGS.COM 125 JAAR GEÏNSPIREERD DOOR DE WERKEN VAN KUNSTSCHILDER VINCENT VAN GOGH De collectie
Nadere informatieCollectie gemeente Zwartewaterland - deelcollectie Genemuiden
Interieurinrichting gemeentehuis Genemuiden. Deze inventarisatie van het meubilair in het gemeentehuis van Genemuiden beperkt zich tot de interieuronderdelen die in 1968 door binnenhuisarchitect Dirk van
Nadere informatieProvinciale Prijs Beeldende Kunst
De Provincie Oost-Vlaanderen heeft een zeer lange traditie in het uitschrijven en toekennen van cultuurprijzen, voor uiteenlopende disciplines als geschiedenis, erfgoed, literatuur, muziek, design, beeldende
Nadere informatiebeeldende vakken CSE GL en TL
Examen VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 dinsdag 21 juni 9.00-11.00 uur beeldende vakken CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor dit examen zijn maximaal punten
Nadere informatieART HISTORY Barok en Classicisme
ART HISTORY Barok en Classicisme H4-profiel Barok 17e eeuw Classicisme 18de eeuw ART HISTORY Barok en Rococo H4-profiel 17e eeuw Barok De barok is een Europese stijlperiode die aan het begin van de 17e
Nadere informatieLeonardo da Vinci, de uitvindingen van een Genie. Het genie in Da Vinci. Andere facetten van een genie
Leonardo da Vinci, de uitvindingen van een Genie Ter gelegenheid van de 500ste verjaardag van de dood van Leonardo da Vinci, wordt een uitzonderlijke tentoonstelling over deze Renaissance-genie gepresenteerd
Nadere informatieLes 14 Dutch design. Presentatieopdracht 1 Rem Koolhaas
Les 14 Dutch design Presentatieopdracht 1 Rem Koolhaas U gaat een presentatie geven van 5 minuten aan mensen die deze Nederlandse architect niet goed kennen aan de hand van drie gebouwen die door hem zijn
Nadere informatieDe Amsterdamse School
De Amsterdamse School Aan het Kunsthistorisch Instituut van de Universiteit van Amsterdam is in 1972 in groepsverband studie gemaakt van de Amsterdamse School. De volgende pagina s leren onder andere dat
Nadere informatieRIETVELDS MEESTERWERK LEVE DE STIJL!
2017 RIETVELDS MEESTERWERK LEVE DE STIJL! DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE + BEELDPAKKET VOORBEREIDENDE LES + VERWERKING Beste leerkracht, Voorafgaand aan het museumbezoek bij de tentoonstelling Rietvelds
Nadere informatieEllen Schild. Tineke Groen
Ellen Schild Tineke Groen Jaar in jaar uit besteden we in Mebest aandacht aan fraaie afbouwprojecten. Achter elk van die projecten zitten vakmensen. Vakmensen die het bedenken, vakmensen die het maken.
Nadere informatieNIEUWE SECTORINDELING VOOR MAISON&OBJET PARIS
Persbericht, juni 2015 NIEUWE SECTORINDELING VOOR MAISON&OBJET PARIS De aankomende editie van de Parijse Maison&Objet vindt plaats van 4 t/m 8 september 2015. Nauwgezet volgt de organisatie van de Maison&Objet
Nadere informatieDE FAMILIE VAN LOON 130 _
DE FAMILIE VAN LOON Mooi idee: je familie en huis jarenlang laten portretteren door schilders en fotografen. De roemrijke familie Van Loon uit Amsterdam deed dat. De indrukwekkende stapel familieportretten
Nadere informatieJ.C.Altorf op de Internationale tentoonstellingen: Turijn 1902 Parijs 1925
J.C.Altorf op de Internationale tentoonstellingen: Turijn 1902 Parijs 1925 Opsteller: Rob Visser 18-3-2012 Wijz : A In aansluiting op het document Johan Coenraad ( Jan ) Altorf een Haagse beeldende kunstenaar
Nadere informatieART DECO - PARIS KIJKWIJZER
ART DECO - PARIS KIJKWIJZER VMBO NU T/M 4 MAART 2018 HOE HET WERKT... t Neem je mobiel mee om foto s te maken (zonder flits). t De opdrachten van deze kijkwijzer zijn gegroepeerd per zaal. t Op de plattegrond
Nadere informatieBart van der Leck. Met en zonder De Stijl
Bart van der Leck Met en zonder De Stijl Als schilder Piet Mondriaan (1872-1944) in de zomer van 1914 vanuit Parijs een bezoek brengt aan Nederland, breekt een week later de Eerste Wereldoorlog uit. Hij
Nadere informatieARCHITECTUURTHEORIE, DEEL 2: TENDENZEN EN VERTOGEN
ARCHITECTUURTHEORIE, DEEL 2: TENDENZEN EN VERTOGEN 1965 2000 PROF. HILDE HEYNEN EXAMENVRAAG 1: PAPER VERGELIJK DE UTOPISCHE OPVATTINGEN VAN PIET MONDRIAAN MET DIE VAN KAZIMIR MALEVICH. NINA DELVA 2BIRA,
Nadere informatieExpertmeeting 2015. Inventarisatie gebouwen voor UNESCO traject Optie 1- Spaarndammerbuurt
Expertmeeting 2015 Inventarisatie gebouwen voor UNESCO traject Optie 1- Spaarndammerbuurt INHOUDSOPGAVE 1. Het Schip 2. Spaarndammerplantsoen 33 3. Spaarndammerplantsoen 68 4. Spaarndammercarré 5. Verdere
Nadere informatieSTAD EN TAAL ONTMOET KUNST
STAD EN TAAL ONTMOET KUNST OPTIONELE OPDRACHTEN EN HUISWERKOPDRACHTEN 1 WAT WILT U? (voorbereiding op het bezoek) A. Wat wilt u graag in het Stedelijk Museum zien? (welke soort kunst, welke kunstenaar,
Nadere informatiebeeldende vakken CSE GL en TL
Examen VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 9.00-11.00 uur beeldende vakken CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 34 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 64 punten
Nadere informatieHuis Lens op de Schuttersvest
Huis Lens op de Schuttersvest Modernistische architectuur in Mechelen Op zondag 13 mei trekt Post Factum richting Mechelen voor een bezoek aan het huis Lens van de modernistische architect Huib Hoste en
Nadere informatieTaak Architectuurtypologie
Hogeschool Gent Voskenslaan 38 9000 Gent Taak Architectuurtypologie Bjärne Collyns 2015-2016 1LAMA 30/11/2015 1. Het gebouw Locatie: Gent Graaf van Vlaanderenplein 30 Bouwjaar: 1852 Type: herenhuis Perceelgrote:
Nadere informatieVilla Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS
Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Of je nu tot rust wilt komen tussen zakelijke beslommeringen door of je wilt met je geliefde
Nadere informatieGROHE in de KEuKEn. Keuken Sail Cube 3 Flair 4 Touch Cosmopolitan 5 Feel 6 Wave Cosmopolitan 7 Wave 8 Get 9 Start 10 Costa Trend 11
grohe in de Keuken Gegarandeed jarenlange kwaliteit grohe.nl in de KEuKEn Onze bekroonde keukenmengkranen, ontworpen met jouw behoeften in gedachten, zijn gemaakt van de beste materialen en zijn voorzien
Nadere informatieOnyx Trio in Museum Gouda
Onyx Trio in Museum Gouda Op de laatste dag van de tentoonstelling Uitgelezen, zondag 17 mei 2015, speelt het Onyx trio om 15.30 uur in de Gasthuiskapel van Museum Gouda. Zij spelen deze middag beroemde
Nadere informatieFlorale art nouveau in de funeraire kunst
Florale art nouveau in de funeraire kunst de Begraafplaats van Brussel België is wereldvermaard voor de art nouveau, maar de band met begraafplaatsen ligt niet voor de hand wellicht vanuit de verkeerde
Nadere informatielandelijk, licht EN eclectisch interieur
interieur landelijk, licht EN eclectisch TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: JAN VERLINDE De bewoners van dit huis woonden eerder al in hetzelfde park. Ze waren het erover eens dat dit het leukste en
Nadere informatieWONEN LEVE DE VERBEELDING
Less is more is niet besteed aan Caroline Notté, want ze houdt van veel objecten, meubelen, kunstwerken en snuisterijen. Hier zie je zowel antieke meubelen, vintage design als trouvailles, zoals het driehoekige
Nadere informatieNummer Toegang: BUEN. Bueno de Mesquita, A. / Archief
Nummer Toegang: BUEN Bueno de Mesquita, A. / Archief Het Nieuwe Instituut (c) 2000 BUEN Bueno de Mesquita, A. / Archief 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen voor de
Nadere informatieNIEUWSBRIEF DECEMBER
NIEUWSBRIEF DECEMBER 1 1 IN DE KIJKER: Werken van gedetineerden 2 FACEBOOK.COM/STUDENTENACADEMIEOUDENAARDE Wil je voortdurend op de hoogte blijven van alle nieuwtjes binnen de academie? Neem dan een kijkje
Nadere informatieTekst 1. Smaken verschillen niet
Tekst 1 Smaken verschillen niet (1) Er zijn mensen die bij wijze van tijdverdrijf geregeld even surfen op huizensite Funda. Niet om een huis te zoeken, maar om zich heimelijk te vergapen aan de interieurfoto
Nadere informatieKUNST & LICHT. H 145 x B 34 x D 6,5 cm. Willem Prins IJsseldijk 24 8261LK Kampen T +31(0)38-7114425 www.willemprins.com info@willemprins.
KUNST & LICHT H 145 x B 34 x D 6,5 cm. Willem Prins IJsseldijk 24 8261LK Kampen T +31(0)38-7114425 www.willemprins.com info@willemprins.com Kunstenaar Willem Prins (1968) vindt zijn artistieke drijfveren
Nadere informatieAutonomie & Abstractie
Kunstgeschiedenis Autonomie & Abstractie in de 20ste eeuw In de twintigste eeuw wordt het streven naar autonomie in de kunst steeds belangrijker: een kunstwerk moet helemaal op zichzelf staan, los van
Nadere informatieDE BOEKENTOREN, GENT HENRY VAN DE VELDE. Jolien Van Bree 2 BASO PKV: Erfgoed
DE BOEKENTOREN, GENT Jolien Van Bree HENRY VAN DE VELDE Henry van de Velde was actief als kunstenaar, theoreticus en pedagoog, niet enkel in België, maar in gans Europa. Hij werd belangrijk in de scène
Nadere informatieSamenvatting CKV 19e eeuw: neoclassicisme
Samenvatting CKV 19e eeuw: neoclassicisme Samenvatting door H. 972 woorden 26 juni 2016 1 1 keer beoordeeld Vak CKV Er zijn in de 19e eeuw 5 stromingen ontwikkeld NEO- classicisme De Romantiek Realisme
Nadere informatieSPEURTOCHT ARCHITECTUUR & DESIGN
SPEURTOCHT ARCHITECTUUR & DESIGN Deze speurtocht is geschikt voor kinderen van 8 t/m 11 jaar. Dit jaar is door het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen uitgeroepen tot het jaar van Architectuur
Nadere informatie1. Met andere ogen. Wetenschap en levensbeschouwing. De wereld achter de feiten
1. Met andere ogen Wetenschap en levensbeschouwing De wereld achter de feiten Dit boek gaat over economie. Dat is de wetenschap die mensen bestudeert in hun streven naar welvaart. Het lijkt wel of economie
Nadere informatieART DECO - PARIS MBO KIJKBLAD
ART DECO - PARIS MBO KIJKBLAD Op de tentoonstelling zijn vele bijzondere kledingstukken te zien van ontwerper, couturier Paul Poiret. Jurken, diner-japons, kamerjassen, mantels, los vallende kostuums,
Nadere informatieHet Huis Ducale. Brussel
Het Huis Ducale Brussel Het Maison Ducale, of Hertogelijk Huis, werd gebouwd in 1779 en ligt aan de Hertogstraat 11, een residentiële verkeersader van de Koninklijke Wijk, een van de meest prestigieuze
Nadere informatieBuilding on Profiles i. Kennis van ODS - JANSEN ART 15. Schets & oplossing Architecten. Verwerking & montage Verwerker
Building on Profiles i Kennis van ODS - JANSEN ART 15 Schets & oplossing Architecten Verwerking & montage Verwerker i 1 ART 15 Even voorstellen Doordat ODS met de introductie van Janisol Arte betrokken
Nadere informatieExcursieboekje Handvaardigheid Vmbo 4 (Groningen en Winsum), Havo 4 en 5. Coda Paper-Art & Museum de Fundatie
Excursieboekje Handvaardigheid Vmbo 4 (Groningen en Winsum), Havo 4 en 5. Coda Paper-Art & Museum de Fundatie 20 september 2013 Excursieboekje Coda Paper-Art & Museum de Fundatie In dit boekje vind je
Nadere informatieDe Julianaschool en de 'Amsterdamse School'
De Julianaschool en de 'Amsterdamse School' Peter Schipper Aan de Grotebrugsegrintweg staat de Julianaschool. Het ontwerp is van de Velpse architect J.G.A. Heineman. In 1922 maakte hij twee ontwerpen,
Nadere informatieVTO-cultuurvragen. Pagina 1 van 12 Cultuurvragen uit VTO SCP/CBS
VTO-cultuurvragen Onderstaand zijn de vraagformuleringen zoals gehanteerd in VTO2012 afgedrukt. De respondenten kregen een brief toegestuurd waarin ze uitgenodigd werden om de VTOenquête via het internet
Nadere informatieNationaal Glasmuseum Leerdam
Nationaal Glasmuseum Leerdam Tentoonstellingen 2015 Collectie Highlights In de presentatie Collectie Highlights worden bijzondere Leerdamse glasobjecten uit de vaste collectie extra onder de aandacht gebracht.
Nadere informatie14 BRUGGEN VOOR DE HOUTHAVEN. verbindingen tussen verleden en toekomst
14 BRUGGEN VOOR DE HOUTHAVEN www.vharch.nl www.parklaan.nl www.pauldekort.nl Studie naar brug nr 276 van Pieter Lodewijk Kramer ca 1930 verbindingen tussen verleden en toekomst Verburg Hoogendijk Architekten
Nadere informatieElk seizoen een nieuw interieur
52 Stijlvol Wonen B i n n e n k i j k e n Elk seizoen een nieuw interieur De kans dat Anke en Geert ooit uitgekeken raken op hun interieur, is wel heel erg klein. De inrichting wordt namelijk regelmatig
Nadere informatieHOE VERSCHILT DE BEELDTAAL GEBRUIKT OP POSTERS TUSSEN NEDERLAND EN JAPAN IN DE 20E EEUW? SEMINAR ESSAY PERIODE D KIM VAN LEEUWE 1623096 MARION DE RIJK
HOE VERSCHILT DE BEELDTAAL GEBRUIKT OP POSTERS TUSSEN NEDERLAND EN JAPAN IN DE 20E EEUW? SEMINAR ESSAY PERIODE D KIM VAN LEEUWE 1623096 MARION DE RIJK INHOUDSOPGAVE Essay Reflectie Bronnen 3 13 14 2 HOE
Nadere informatieINHOUD Aangenaam, wij zijn GlansGarant,
LENTE / ZOMER 2011 INHOUD Aangenaam, wij zijn GlansGarant, een merk en bedrijf waar professionele schildersbedrijven landelijk bij zijn aangesloten. Wij zijn ontstaan doordat wij onderhoudsabonnementen
Nadere informatie