Bijlagen bij Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard 2016

Transcriptie

1 Bijlagen bij Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard 2016 I: Aanbevelingen Gemeentelijk dierenwelzijn door de Dierenbescherming II. Beantwoording door Gemeente op aanbevelingen Dierenbescherming III. Landelijke aanbevelingen Dierenwelzijn uitgelicht

2 Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren Lid Eurogroup for Animal Welfare en World Society for the Protection of Animals (WSPA) Regio Noord-Holland Noord Kwakelkade 2 C 1823 CK Alkmaar Info.NHN@dierenbescherming.nl Betreft: Aanbevelingen Nota Dierenwelzijn gemeente Heerhugowaard Door: Dierenbescherming Regio Noord-Holland Noord, S. Abbas-Geurtjens, beleidsmedewerker dierenwelzijn Datum: 29 juli 2015 Visie Dierenbescherming Nota Dierenwelzijn algemeen De Dierenbescherming acht het van groot belang dat gemeenten een nota dierenwelzijn opstellen waarin staat hoe de gemeente omgaat met de dieren binnen haar gemeentegrenzen. Door een goed beleid op te stellen kan het dierenwelzijn binnen de gemeente structureel gewaarborgd worden. Zonder dergelijk beleid zijn dieren overgeleverd aan de waan van de dag en worden problemen met dieren veelal ad hoc opgelost. Daarnaast is het van belang om al het beleid wat betrekking heeft op dierenwelzijn, op te nemen in één beleidsstuk of in ieder geval te verwijzen naar eventuele andere beleidsstukken, zodat de nota dierenwelzijn een duidelijke leidraad is. Een nota dierenwelzijn is dan ook onmisbaar voor elke gemeente. Binnen het werkgebied van de Dierenbescherming Regio Noord-Holland Noord hebben van de 30 gemeenten, 12 gemeenten een vastgestelde nota dierenwelzijn en zal bij 1 gemeente de concept nota einde van dit jaar aangeboden worden aan de Raad. Visie Dierenbescherming Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard De eerste nota dierenwelzijn van de gemeente Heerhugowaard dateert uit De laatste evaluatie is eind 2010 afgerond. De huidige nota dient conform de tekst uit de nota gezien te worden als een groeidocument. Wij hebben vernomen dat inmiddels alle actiepunten zijn afgerond, nagenoeg afgerond zijn of wegens gegronde redenen niet afgerond kunnen worden. Dit is dan volgens de Dierenbescherming ook een mooi moment om een nieuwe nota dierenwelzijn op te stellen welke aansluit bij de huidige nota en een stap verder gaat op dierenwelzijnsvlak. Aanbevelingen nota dierenwelzijn Heerhugowaard Via de ambtenaar met dierenwelzijn in haar portefeuille is met het bestuur van de gemeente afgestemd dat de Dierenbescherming 10 belangrijkste aandachtspunten/aanbevelingen voor Heerhugowaard opstelt. Daarnaast vinden wij het prettig te hebben vernomen van deze ambtenaar dat ook de landelijke aanbevelingen gemeentelijk dierenwelzijnsbeleid van de Dierenbescherming worden meegenomen. Bij het schrijven van onderstaande aanbevelingen gaan wij er vanuit dat het huidige beleid deels gecontinueerd wordt en zullen wij derhalve niet alle belangrijke diervriendelijke punten die in de huidige nota staan nogmaals onderstrepen. Wel starten wij voor de volledigheid en leesbaarheid van dit document elk aandachtspunt met relevante informatie uit onze landelijke aanbevelingen met daarop volgend de concrete aanbevelingen voor Heerhugowaard.

3 Volgvel 2 Datum 29 juli 2014 Betreft Aanbevelingen Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard 1. Evenementen met dieren De Dierenbescherming is tegen het gebruik van dieren voor evenementen omdat het gebruik van dieren voor vermaak in strijd is met de erkenning van de intrinsieke waarde van het dier. Het geeft blijk van weinig respect en degradeert het dier tot spelobject. Deze vorm van misbruik geeft bovendien een slecht voorbeeld aan mensen (en dus ook aan kinderen) over hoe zij met dieren om moeten gaan. Een uitzondering kan gemaakt worden als het educatie voor mensen betreft, mits de integriteit, gezondheid en het welzijn van de dieren behouden blijven. Aanbevelingen voor Heerhugowaard De Dierenbescherming adviseert de gemeente Heerhugowaard om geen vergunningen meer te verstrekken voor evenementen met dieren. Indien de gemeente er voor kiest om toch vergunningen te verstrekken voor dergelijke evenementen in het kader van educatiedoeleinden, dan adviseert de Dierenbescherming om ten eerste te definiëren waar een evenement in het kader van educatiedoeleinden aan dient te voldoen en vervolgens bij de vergunning verstrekking dierenwelzijnseisen op te nemen. De Dierenbescherming geeft graag advies over het opstellen van dierenwelzijnseisen die de gemeente kan stellen bij de vergunning verstrekking. Tevens dient opgemerkt te worden dat er is voorzien dat vanaf 15 september 2015 een landelijk verbod wordt ingesteld voor circussen met wilde dieren. Mocht dit om wat voor reden geen doorgang vinden, dan adviseert de Dierenbescherming om ten aanzien van circussen een voorkeursbeleid voor circussen zonder (wilde) dieren te hanteren zoals bijvoorbeeld de gemeente Heemskerk. 2. Kinderboerderij/Hertenkamp De Dierenbescherming accepteert de aanwezigheid van kinderboerderijen, stadsboerderijen en hertenkampen. Het in contact brengen van kinderen en volwassenen met dieren is belangrijk voor het leren omgaan met en het denken over dieren. Hierbij is het heel belangrijk dat de gezondheid, het welzijn en de integriteit van het dier niet worden aangetast. Op kinderboerderijen, stadsboerderijen of hertenkampen kunnen zich gemakkelijk dierenwelzijnsproblemen voordoen, die voornamelijk ontstaan doordat de belangen van het dier ondergeschikt worden aan die van de mens. Het gaat hierbij om tekortkomingen in de geschiktheid van soort of het individu, sociale situatie van het dier, huisvesting, verzorging, toezicht, hygiëne en fokbeleid. Aanbevelingen voor Heerhugowaard Wij hebben vernomen dat Kinderboerderij de Bongelaar en het hertenkamp eigendom zijn van de gemeente Heerhugowaard en dat het beheer is uitbesteed. Er zijn momenteel geen andere soortgelijke plekken waar de gemeente eigenaar van is en de verwachting is ook niet dat die er gaan komen. De Dierenbescherming is reeds door de gemeente Heerhugowaard gevraagd om advies uit te brengen over de herinrichting van de Bongelaar welke wij middels een aanbevelingenrapportage en gesprekken oppakken. Daarnaast adviseert de Dierenbescherming om middels bijvoorbeeld een overeenkomst met de beherende partij afspraken vast te leggen waardoor het dierenwelzijn beter wordt gegarandeerd, Hierbij kan gedacht worden aan onder andere welke diersoorten er gehouden mogen worden, het houden van toezicht op de dieren, het fokbeleid, afspraken omtrent educatie, de vakbekwaamheid van personeel etcetera. Als leidraad kan hiervoor de intentieverklaring die de Dierenbescherming in 2010 samen met de Vereniging Medewerkers Kinderboerderijen (inmiddels opgegaan in de SKBN) heeft ontwikkeld worden ingezet. In deze intentieverklaring zijn uitgangspunten geformuleerd over onder ander huisvesting, verzorging en fokbelang. 2

4 Volgvel 3 Datum 29 juli 2014 Betreft Aanbevelingen Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard 3. Overlast door en beheer van in het wild levende dieren De Dierenbescherming hanteert voor zowel beheer als schadebestrijding het nee, tenzij -beginsel. In het geval van schadebestrijding betekent dit dat dieren in geval van schade of overlast niet gedood worden, tenzij er echt geen enkele andere mogelijkheid is. De Dierenbescherming vindt dat ingrijpen, of het nu beschermde inheemse, uitheemse of niet beschermde dieren betreft, door de mens alleen gerechtvaardigd is als er sprake is van zeer ernstige schade of overlast en alternatieve, diervriendelijkere oplossingen niet voorhanden zijn. Het doden van dieren om schade en overlast te bestrijden is niet duurzaam en effectief. Er wordt vaak vanuit gegaan dat door het doden van dieren de schade en overlast minder zullen worden. Echter, vaak hebben populaties een zelfregulerend vermogen, wat betekent dat er meer jongen worden geboren die de plekken van de gedode dieren opvullen. Schade en overlast treden dan opnieuw op. Bejaging kan er verder toe leiden dat dieren gaan vluchten, daardoor meer energie gebruiken en meer (gewassen) eten en dus meer schade veroorzaken of door opvliegen juist meer verstoring geven aan het vliegverkeer. Aanbevelingen voor Heerhugowaard Ganzen Park van Luna Wij hebben begrepen van de ambtenaar met dierenwelzijn in haar portefeuille dat het beheer van de ganzenpopulatie bij het Park van Luna ia uitbesteed. De gemeente zou geen invloed hebben op de wijze waarop wordt beheerd en de waarborging van het dierenwelzijn in deze. De Dierenbescherming adviseert om nogmaals na te gaan of dit daadwerkelijk zo is. Onze ervaring heeft namelijk geleerd dat de gemeente in overleg met de uitvoerende instantie wel tot afspraken hierover kan komen. Op het moment dat het beheer wordt uitbesteed zouden hier door de gemeente voorwaarden met betrekking tot onder andere dierenwelzijn aan kunnen worden verbonden. Ganzen Waarderhout Het beheer van de ganzenpopulatie bij het Waarderhout wordt door Staatsbosbeheer uitgevoerd. De exact constructie in deze is ons onbekend. Indien dit dezelfde is als hierboven, dan geldt hetzelfde advies. Algemeen advies overlast door en beheer van het wild levende dieren De buitengebieden vallen wel volledig onder de gemeente en daarnaast kunnen er tal van meldingen van overlast veroorzaakt door in het wild levende dieren binnenkomen bij gemeenten. Denk aan bijvoorbeeld overlast door broedende meeuwen/zwanen, overlast van kleine ganzenpopulaties in een buurt, overlast van ratten maar ook ganzenpopulaties in de buitengebieden die overlast veroorzaken. Om niet ad hoc op dergelijke meldingen te moeten reageren, acht de Dierenbescherming het van groot belang om in de nieuwe nota beleid hiervoor op te stellen. Hiertoe adviseren wij een gesprek met de Dierenbescherming en Duurzaam Fauna Advies om een advies op maat op te stellen. Duurzaam Fauna Advies is een samenwerkingspartner van de Dierenbescherming die staat voor duurzame, innovatieve en diervriendelijke oplossingen voor conflicten die tussen mens en dier kunnen ontstaan. Kwaliteit en een oplossingsgerichte aanpak vormen de grondslagen voor alle activiteiten van Duurzaam Fauna Advies. Welke problematieken spelen er, wat voor diersoorten betreft dit en om welke locaties gaat dit. Door hier op voorhand over te klankborden, kan er een gedegen beleid worden opgesteld wat het dierenwelzijn waarborgt. Hierbij is op hoofdlijnen het informeren van burgers en het inzetten van diervriendelijke en daar waar mogelijk preventieve maatregelen om overlast te voorkomen de kern van de aanpak die de Dierenbescherming adviseert.. 3

5 Volgvel 4 Datum 29 juli 2014 Betreft Aanbevelingen Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard 4. Schuilstallen De Dierenbescherming pleit voor het opstellen van een diervriendelijk beleid ten aanzien van het verlenen van vergunningen voor schuilstallen en tegelijkertijd in het beleid rekening te houden met ruimtelijke ordening. Het moet mogelijk zijn hobbydieren te houden in het buitengebied, enerzijds om de behoefte hiernaar te faciliteren, anderzijds omdat dieren in de wei bijdragen aan het karakter van het buitengebied op een natuurlijke manier de weilanden onderhouden. In het kader van dierenwelzijn moet het ook mogelijk zijn de hobbydieren adequate huisvesting te bieden in het buitengebied. Om de ruimtelijke kwaliteit te waarborgen kunnen er eisen worden gesteld aan omvang en het materiaal waarvan de schuilstallen worden gemaakt. Ook kunnen eisen worden gesteld ten aanzien van beplanting rond de stallen. De gemeente kan in bijvoorbeeld een beleidsnotitie regels opstellen die ervoor zorgen dat schuilstallen zijn toegestaan voor het houden van hobbydieren, mits zij aan bepaalde voorwaarden voldoen. De gemeente Wijchen in Gelderland heeft een dergelijke beleidsnotitie over schuilstallen. Aanbevelingen voor Heerhugowaard Wij hebben vernomen dat de Provincie Noord-Holland een reactieve aanwijzing aan de gemeente Heerhugowaard heeft gegeven op het vastgestelde bestemmingsplan Buitengebied Op een aantal punten, waaronder het schuilstallenbeleid is het bestemmingsplan van de gemeente Heerhugowaard volgens de Provincie in strijd met de Provinciale ruimtelijke verordening. In dit bestemmingsplan was de mogelijkheid opgenomen tot het bouwen van een schuilstal van maximaal 30m2 voor particulieren op agrarische gronden. De gemeente Heerhugowaard is tegen deze reactieve aanwijzing bij de Raad van State in beroep gegaan. In het Besluit Houders van dieren zijn in artikel 3.12 regels opgenomen over huisvesting en verzorging van gezelschapsdieren die onder andere betrekking hebben op het houden van paarden. Dit zijn regels waar eigenaren van dieren zich aan dienen te houden. Hierin staat onder andere opgenomen dat het dier zo nodig bescherming moet worden geboden tegen slechte weersomstandigheden, roofdieren en gezondheidsrisico s. Het verstrekken van een vergunning voor een schuilstal sluit aan bij de wetgeving waaraan eigenaren die hun dieren buiten willen weiden moet voldoen. Op het moment dat een aanvrager geen vergunning krijgt voor een schuilstal dan kan deze eigenaar niet voldoen aan het Besluit Houders van Dieren. Het lijkt zo te zijn dat de Provinciale Ruimtelijke Verordening wat dit punt betreft botst met het Besluit Houders Dieren. 5. Jacht De Dierenbescherming is tegen jacht. In het wild levende dieren in Nederland hebben te maken met veel menselijke verstoring. Hun leefomgeving is sterk teruggedrongen door intensieve landbouw, steden en infrastructuur. Ook gebieden met een natuurbestemming, zijn vaak doorsneden met wegen en bebouwing. Het is daarom van belang in het wild levende dieren zo veel mogelijk met rust te laten om hun welzijn zo goed mogelijk te waarborgen. Zij moeten de kans te krijgen om in vrijheid te leven en te sterven. Jacht is niet nodig om mensen van voedsel te voorzien. Bovendien veroorzaakt jacht onrust onder de bejaagde soort én andere diersoorten, onder andere omdat dieren niet altijd direct gedood zijn. Jacht op ouderdieren kan er voor zorgen dat jongen zonder ouders een langzame dood sterven. Bezien vanuit dierenwelzijn brengt jacht veel negatieve gevolgen met zich mee. Aanbevelingen voor Heerhugowaard In de huidige nota dierenwelzijn staat opgenomen dat de gemeente bij de aankoop van grond niet bewust let of er jachtrechten op gronden rusten. Bij het verkopen/verpachten van deze gronden, gaat het jachtrecht over op de koper/pachter. Is het als eigenaar van de grond niet mogelijk om het jachtrecht op de eigen grond op te heffen alvorens tot verkoop/verpachting wordt overgegaan? Of kan er in de koopakte/pachtovereenkomst niet worden opgenomen dat alvorens er tot schieten wordt overgegaan er eerst alternatieve, diervriendelijke oplossingen ingezet dienen te worden? De Dierenbescherming adviseert om dit nader te onderzoeken. Te meer omdat de gemeente in de 4

6 Volgvel 5 Datum 29 juli 2014 Betreft Aanbevelingen Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard huidige nota heeft opgenomen dat plezierjacht tegen wordt gegaan op gemeentegronden. Daarnaast adviseert de Dierenbescherming de gemeente om in samenwerking met de Dierenbescherming burgers te informeren over diervriendelijke alternatieven die ingezet kunnen worden om overlast te voorkomen. 6. Intensieve veehouderij De Dierenbescherming wil dat dieren niet langer worden gezien als productiemiddel. Er moet in de intensieve veehouderij letterlijk en figuurlijk meer ruimte komen voor dierenwelzijn. Zo dienen huisvesting en verzorging gebaseerd te zijn op diergericht ontwerpen, door de belangrijkste behoeften van het dier als uitgangspunt te nemen. Het alsmaar kiloknallen met vlees moet afgelopen zijn. Veehouders verdienen daardoor zó weinig dat ze ook nauwelijks geld hebben om het welzijn van hun dieren te verbeteren. Regelmatig verschijnen er in de media berichten over stalbranden en aantallen dieren die daarbij omkomen. De kans dat een stal in brand vliegt is niet zo groot, maar heel vaak betekent een stalbrand een afschuwelijke dood voor de dieren in de stal. En met het steeds groter worden van stallen zijn bij een enkele brand steeds grotere aantallen dieren slachtoffer. Binnen hun verantwoordelijk voor het afgeven van een vergunning voor het bouwen van een stal, moet de gemeente de plannen ook toetsen op de brandveiligheid. De gemeente moet volgens het landelijk Bouwbesluit een aantal eisen aan de vergunning voor de bouw van een stal verbinden. Aanbevelingen voor Heerhugowaard In de huidige nota staat dat in het bestemmingsplan is opgenomen dat nieuw vestiging van intensieve veehouderij niet is toegestaan in Heerhugowaard. Tevens staat er dat op grond van het bestemmingsplan uitbreiding van bestaande intensieve veehouderij niet wordt uitgesloten. In 2014 is er een nieuw bestemmingsplan vastgesteld. Er vanuit gaande dat bovenstaande ongewijzigd is, adviseert de Dierenbescherming om het omzetten van de bestemming grondgebonden agrarisch bedrijf in de bestemming niet-grondgebonden bedrijf tegen te gaan. Op deze manier wordt de komst van alle vormen van intensieve veehouderij tegengehouden. Tevens adviseert de gemeente om in haar bestemmingsplan op te nemen dat koeien gedurende het weideseizoen weidegang gegeven moet worden. Het niet meer toestaan van uitbreiding van bestaande intensieve veehouderijen zou een extra stap zijn om het dierenwelzijn in de gemeente Heerhugowaard te verbeteren. Indien ervoor wordt gekozen om uitbreiding alsnog toe te staan, dan adviseert de Dierenbescherming om als toetsingsgrond voor het afgeven van een vergunning brandveiligheid op te laten nemen en daarnaast ook controle hierop uit te oefenen. 7. Evaluatie De huidige nota is in 2009 aangenomen en eind 2010 is voor zover bij de Dierenbescherming bekend de laatste evaluatie uitgevoerd. Na 2010 is er geen evaluatie meer uitgevoerd, terwijl nog niet alle actiepunten waren afgerond. Om recht te doen aan de nota en de raad te informeren over de stand van zaken, adviseert de Dierenbescherming om in de nieuwe nota alvast evaluatiemomenten vast te leggen. 8. Beleidsterrein dierenwelzijn De Dierenbescherming in de regio Noord-Holland Noord hanteert een politieke barometer, waarin voor eenieder in één oogopslag duidelijk wordt of een gemeente een nota dierenwelzijn heeft aangenomen en of er een wethouder is met dierenwelzijn in de portefeuille (deze portefeuille dient op de website vermeld te worden). De gemeente Heerhugowaard staat in dit overzicht opgenomen als een gemeente met een nota dierenwelzijn en zonder een wethouder dierenwelzijn. 5

7 Volgvel 6 Datum 29 juli 2014 Betreft Aanbevelingen Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard De Dierenbescherming adviseert in de nota op te nemen dat dierenwelzijn een apart beleidsterrein is welke wordt ondergebracht op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau. Het is opvallend te noemen dat in het werkgebied van de Dierenbescherming in de regio Noord-Holland Noord bij de portefeuilleverdeling van het bestuur zoals opgenomen op de website van de gemeente Heerhugowaard dierenwelzijn niet wordt genoemd. Hierdoor is het voor burgers onduidelijk of dierenwelzijn bij een wethouder is ondergebracht en daarnaast als dit wel het geval is, bij welke wethouder het is belegd. Dit terwijl dierenwelzijn in dit geval wel bij een wethouder is belegd en dus relatief simpel gecommuniceerd kan worden. Er zou nog nagegaan worden door de gemeente of dit alsnog tot de mogelijkheden behoort. De nieuwe nota zou een mooi moment zijn om dit aan te passen. 9. Uitvoer wettelijke taken dierenwelzijn Op dit moment is er met het Knaagdierencentrum Heiloo en het Dierentehuis Alkmaar welke beiden onderdeel zijn van de Dierenbescherming binnen de Regio Alkmaar een regionale dienstverleningsovereenkomst aangegaan met daarin onder andere een kostendekkende vergoeding voor de uitvoer van de wettelijke taak opvang zwerfdieren opgenomen. De Dierenbescherming is blij dat dit na een lang traject binnen de Regio Alkmaar is vastgelegd. We achten het van belang dat in de nieuwe nota opgenomen wordt dat dit gecontinueerd zal worden. Dit geldt uiteraard ook voor de afspraken die met overige uitvoerende instanties zijn of worden gemaakt. 10. Visserij Wetenschappers zijn het erover eens dat de bouw en de werking van zintuigen van vissen zijn te vergelijken met die van andere gewervelde dieren. Vissen voelen bij vangst en verwonding niet alleen pijn, maar zij ervaren ook angst en stress. Bovendien onthouden zij pijn en angst. Hengelaars zetten de meeste van de door hen gevangen vissen terug. Daarmee zou men kunnen zeggen dat het hengelen slechts tijdelijk ongerief zou geven aan vissen. Echter, uit wetenschappelijke studies blijkt dat gemiddeld 18% van de gevangen vis sterft ondanks dat de hengelaar de bedoeling had het dier levend terug te zetten 1. De Dierenbescherming is van mening dat hengelen en viswedstrijden als een vorm van niet noodzakelijke plezierjacht gezien moet worden en is tegen hengelen. Vissen moeten zo veel mogelijk met rust worden gelaten, zodat de natuur gewoon haar gang kan gaan. Kinderen zou van jongs af aan respect voor dieren en natuur moeten worden bijgebracht en hengelen moet niet worden gestimuleerd, ook niet in het kader van voorlichting of educatie. Elke gevangen vis valt onder de beschikkingsmacht van de mens. Daarom is de Wet dieren van kracht vanaf het moment dat een vis wordt gevangen. De zorgplicht volgend uit de Wet dieren is dan ook van toepassing en het is verboden om zonder redelijk doel bij een vis pijn of letsel te veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen. Om hier aan te voldoen is het belangrijk dat hengelaars die vissen tijdelijk bewaren, dit doen in een daarvoor geschikt leefnet, in het water, tot het moment van vrijlaten. Vissen die ter consumptie meegenomen worden, dienen direct, via een goed gerichte klap op de kop gedood te worden. Aanbevelingen voor Heerhugowaard Het standpunt in de huidige nota dierenwelzijn ten aanzien van sportvisserij is dat de gemeente er niet voor kiest om sportvissen tegen te gaan en geen aanvullende regels opstelt ten aanzien van sportvissen. De gemeente kiest voor het verenigingsleven en belang van hengelsportorganisaties en niet voor het mogelijk verminderen van vissenleed. Door een nieuwe nota dierenwelzijn op te stellen en stapje voor stapje het dierenwelzijn verder te willen verbeteren, acht de Dierenbescherming het noodzakelijk om ook dit vlak een stap te zetten in de richting van het dierenwelzijn. De Dierenbescherming adviseert geen (vis)water meer te verpachten aan hengelsportverenigingen. Indien er voor wordt gekozen om dit toch te doen, dan dienen hier aanvullende regels ten aanzien van dierenwelzijn voor opgesteld te worden. In de huidige nota wordt gesproken over: het aanmoedigen van hengelsportverenigingen om op een verantwoorde manier met educatie en visserij 6

8 Volgvel 7 Datum 29 juli 2014 Betreft Aanbevelingen Nota Dierenwelzijn Heerhugowaard om te gaan. De gemeente en hengelsportvereniging zouden samen afspraken kunnen maken zodat er zo diervriendelijk mogelijk omgegaan wordt met vissen, in de vorm van een gedragscode bijvoorbeeld. Dit is echter niet opgenomen als actiepunt. Volgens de Dierenbescherming is vissen overigens per definitie niet diervriendelijk en ook niet diervriendelijk te maken. Maar als de gemeente alsnog besluit om dit door te zetten, dan is het op zijn plaats om bovenstaande mogelijke optie op te nemen als concreet actiepunt, in plaats van als een mogelijke optie. Tot slot Wij willen het bestuur van de gemeente bedanken voor de geboden mogelijkheid tot het aanleveren van deze 10 belangrijkste aandachtspunten als input voor de nieuwe nota dierenwelzijn. We hebben deze zo gemeente specifiek als mogelijk gemaakt en hebben er dan ook alle vertrouwen in dat dit bruikbare adviezen zijn welke recht doen aan het voornemen om een stap voorwaarts te zetten op dierenwelzijnsvlak. Zoals besproken, zouden wij het prettig vinden om een terugkoppeling te krijgen ten aanzien van onze aanbevelingen en geven zoals aangegeven graag nader advies omtrent dierenwelzijnszaken en praktische uitvoerbaarheid. 7

9 Bijlage II Beantwoording van de 10 aanbevelingen voor Heerhugowaard van de Dierenbescherming Evenementen met dieren Het is per 15 september 2015 verboden in Nederland om wilde dieren te gebruiken in circussen en evenementen. De gemeente Heerhugowaard is verheugd met deze aanpassing van de landelijke wetgeving, aangezien de gemeenteraad reeds in 2009 heeft aangegeven deze ambitie te hebben. De gemeente Heerhugowaard heeft altijd gehandeld binnen de juridische kaders en daarin was het niet mogelijk om deze circussen te weigeren tot 15 september Kinderboerderij / Hertenkamp De gemeente Heerhugowaard is in afwachting van de rapportage met aanbevelingen van de Dierenbescherming voor de Hertenkamp en kinderboerderij. Op termijn wordt een nieuwe overeenkomst tussen gemeente en Eségé Reigersdaal afgesloten. De gemeente is eigenaar van het terrein en de dieren en Esdégé Reigersdaal is de beheerder van de kinderboerderij en Hertenkamp. In de nieuw op te stellen overeenkomst zal onder andere huisvesting, verzorging en fokbelang naar aanleiding van de aanbevelingen van de Dierenbescherming een plek krijgen. Wij verzoeken in de nota Dierenwelzijn met klem om Dierenwelzijn te borgen door middel van vakbekwaam beheerder met vakbekwame medewerkers. Overlast door en beheer van in het wild levende dieren Het Recreatieschap is een gemeenschappelijke regeling (GR) van gemeenten en (nu nog) de provincie. Zij hebben met elkaar afspraken gemaakt over doelen, taken en bevoegdheden die worden overgedragen van de participanten aan het Recreatieschap. Deze afspraken zijn vastgelegd in de tekst van de GR. Het Recreatieschap is daarmee een andere overheid net zoals bijvoorbeeld. het Hoogheemraadschap een andere overheid is die taken uitvoert binnen gemeentegrenzen. Het recreatiegebied van Park van Luna is in 2013 aan het Recreatieschap Geestmerambacht overgedragen. In de overdrachtsdocumenten vonden wij de kwestie dierenwelzijn echter onderbelicht gebleven. Het Recreatieschap is verantwoordelijk voor het welen wee van de dieren in het Park van Luna. In het geval van ganzenoverlast werkt het Recreatieschap Geestmerambacht samen met onder andere Duurzaam Fauna Advies. Schuilstallen In april 2015 is de gemeente Heerhugowaard in beroep gegaan bij de Raad van State tegen deze reactieve aanwijzing. De Dierenbescherming geeft aan dat er een strijdigheid bestaat met het Besluit Houders van Dieren, waarin regels zijn opgenomen over het houden van dieren. Dit lijkt inderdaad in strijd te zijn met elkaar. De gemeente Heerhugowaard vraagt de Raad van State om een oordeel op dit punt. Jacht De gemeente Heerhugowaard blijft in de Nota Dierenwelzijn 2016 bij haar standpunt om plezierjacht op gemeentegronden niet toe te staan. In het geval de grond in eigendom is van de gemeente is het mogelijk om daar de jacht niet toe te laten. In het geval de grond in eigendom is van een natuurlijke persoon of rechtspersoon, is daar geen verantwoordelijkheid of beleid vanuit de gemeente Heerhugowaard mogelijk. Artikel 34 van de Flora- en Faunawet bepaalt wie tot het 'genot van jacht' gerechtigd is. De bevoegdheid tot jagen is een bevoegdheid die in beginsel toekomt aan de eigenaar van de grond (de bevoegdheid gaat bij vestiging van erfpacht of vruchtgebruik op de grond overgaat op de erfpachter of de vruchtgebruiker). De gemeente Heerhugowaard let in het geval van pacht er bewust op dat bij de feitelijke levering ongevorderd, vrij van huur, pacht en/of andere gebruiksrechten, niet zonder recht of titel in gebruik zijn bij derden en vrij van (vermeende) aanspraken wegens huur- en/of pachtbescherming zijn en ontruimd worden geleverd. Intensieve veehouderij

10 In februari 2015 is een nieuw bestemmingsplan Buitengebied 2014 vastgesteld door de gemeenteraad van Heerhugowaard. De gemeenteraad heeft geen wens geuit om de intensieve veehouderij verder in te perken. De nieuwe vestiging van intensieve veehouderij is in de gemeente Heerhugowaard niet mogelijk. Uitbreiding van intensieve veehouderij wordt toegestaan voor vijf bestaande veehouderijen in de gemeente Heerhugowaard. Deze bedrijven behouden hun bestaande rechten. Het bouwbesluit stelt voorwaarden aan de brandveiligheid van deze bedrijven. Vanzelfsprekend houden deze bedrijven zich aan de richtlijnen die in het Bouwbesluit zijn weer gegeven. Dit wordt door handhavers van de gemeente gecontroleerd en door de RUD worden regelmatige controles op onder ander dit onderwerp uitgevoerd. Evaluatie De Nota Dierenwelzijn wordt per 1 januari 2016 opnieuw vastgesteld. De nota wordt geëvalueerd op het moment dat hier aanleiding toe is. In het geval zich nieuwe ontwikkelingen voordoen op het gebied van Dierenwelzijn of indien het geval zich nieuwe onderwerpen op het gebied van dierenwelzijn voordoen waarin wij mee willen gaan, of een rol op ons dienen te nemen wordt de nota opnieuw ter discussie gesteld. De samenwerking op het gebied van dienstverleningsovereenkomst vallen hier buiten. Ieder jaar vinden gesprekken plaats rondom het vrijkomen van de jaarrekening, met de partijen waar wij een financiële relatie en/of overeenkomst mee hebben afgesloten. Beleidsterrein dierenwelzijn Dierenwelzijn is in ons collegeprogramma apart vermeld. Carolien van Diemen is de wethouder die dierenwelzijn in haar portefeuille heeft. Wij hebben reeds vanaf het vaststellen van onze eerste Nota Dierenwelzijn in 2009, een wethouder met Dierenwelzijn in de portefeuille. Op de website staat dit vermeld: Uitvoer wettelijke taken dierenwelzijn Met de partners uit de regio Alkmaar; zijn met zowel de Dierenambulance Noord-Kennemerland als met Dierentehuis Alkmaar, het Knaagdierencentrum en de Vogelopvang per 2016 heldere afspraken in de vorm van een dienstverleningsovereenkomst op papier gezet. Wij hebben alle intentie om tegen de daadwerkelijke gemaakte kosten op basis van de laatst bekende jaarrekening het opvolgende jaar te betalen voor de geleverde diensten. In de nota Dierenwelzijn zijn de samenwerkingen benoemd en vastgesteld in de actiepunten. Visserij Voor visserij is altijd een vispas nodig in de gemeente. Wij leggen geen beperkingen op met betrekking tot visserij binnen onze gemeentegrenzen.

11 Bijlage III Uitwerking van de landelijke Aanbevelingen gemeentelijk dierenwelzijnsbeleid van de Dierenbescherming 1. De gemeente stelt diervriendelijk beleid op en legt dit vast in een nota Dierenwelzijn In 2009 is de eerste nota Dierenwelzijn opgesteld. In 2010 is een evaluatie van de nota Dierenwelzijn uitgevoerd en in 2016 is de nota Dierenwelzijn herzien. 2. De gemeente heeft een wethouder dierenwelzijn, die verantwoordelijk is voor dierenbeleid en dierenwelzijn waarborgt. Vanaf 2009 is een wethouder dierenwelzijn aangesteld die dierenwelzijn officieel in zijn/haar portefeuille heeft. De wethouders dierenwelzijn waren: Christiaan Kwint, Simon Binnendijk en huidig wethouder Carolien van Diemen. 3. De gemeente maakt goede afspraken met dierenopvangcentra en ambulancediensten over de opvang van dieren en verstrekt een kostendekkende vergoeding. De gemeente gebruikt hiervoor bij voorkeur het dor de Dierenbescherming opgestelde Basisarrangement Dierennoodhulp. Per 1 januari 2015 heeft de Regio Alkmaar (Alkmaar, Heerhugowaard, Langedijk, Castricum, Heiloo, Bergen) een dienstverleningsovereenkomst met Dierentehuis Alkmaar en Knaagdierencentrum, bestuurlijk vertegenwoordigd door de Dierenbescherming. Per 1 januari 2015 heeft de Regio Alkmaar (Alkmaar, Heerhugowaard, Langedijk, Heiloo, Bergen) een dienstverleningsovereenkomst met de Dierenambulance Noord Kennemerland. Daarbuiten heeft de gemeente afspraken gemaakt met de Vogelopvang over de opvang van vogels. De egelopvang ontvangt ieder jaar een symbolische bijdrage. 4. De gemeente ziet het vervoer van zieke, gewonde en gevonden dieren als onderdeel van haar verantwoordelijkheden en ondersteunt het werk van de dierenambulance. Per 1 januari 2015 is een dienstverleningsovereenkomst met de Dierenambulance afgesloten. 5. De gemeente neemt een facilliterende rol in bij het tot stand komen van afspraken tussen hulpdiensten en opvangcentra over de opvang van huisdieren in geval van een (gedwongen) opname, arrestatie of huiselijk geweld. Voor strafrechtelijke aangelegenheden heeft de politie afspraken met speciale (tijdelijke) opvanglocaties. Vanaf 2009 heeft het nooit een probleem gevormd om een oplossing te vinden. In de meeste situaties blijft er iemand achter. Mocht zich in de toekomst een andere situatie voor doen wordt een op maat oplossing gevonden. 6. De gemeente verleent een ontheffing aan de dierenambulance voor het medegebruik van bus- en trambanen Niet van toepassing in de gemeente Heerhugowaard 7. De gemeente neemt in haar rampenplan een apart stuk op over de hulp aan dieren In het draaiboek Opvang en verplaatsen van het Regionale Crisisplan is rekening gehouden met het welzijn van dieren. 8. De gemeente informeert burgers over het belang van chippen van katten en ondersteunt en faciliteert chipacties voor katten. Op de website vermelden dat het van groot belang is om een huisdier te kunnen identificeren.

12 9. De gemeente stelt hondenbeleid op, dat betrekking heeft op onder andere voorzieningen voor honden en bijtincidenten. Bij het opstellen van het beleid staat het welzijn van de hond centraal. Bijtincidenten: Voordat een maatregel wordt opgelegd in het geval van een bijt incident gaat de gemeente in overleg met de politie. In de meeste gevallen is het advies van de politie leidend. De burgemeester beslist indien een bijtincident heeft plaats gevonden. Hondenlosloopgebieden: De circa 40 losloopgebieden in de gemeente Heerhugowaard blijven gehandhaafd. Wanneer er nieuwbouw komt in de gemeente wordt daarin aan de voorkant al een losloopgebied meegenomen in de tekening. In principe wijzigen losloopgebieden niet van status en/of worden verplaatst. Website: Bovenstaande informatie en de informatie met betrekking tot dierenwelzijn in het algemeen opnemen op de gemeentelijke website. 10. De gemeente maakt afspraken met opvangcentra over een locatie of een eventuele bijdrage voor renovatiekosten De gemeente Heerhugowaard is in afwachting van nieuws over een eventueel nieuw te bouwen Dierenasiel. De gemeente Heerhugowaard heeft geen voornemen hierover iets vast te leggen of een financiële bijdrage op voorhand vast te leggen in beleid. De gemeente Heerhugowaard heeft samen met de regio Alkmaar een intentieovereenkomst ondertekend waarin is opgenomen dat men samen het gesprek aan gaat over toekomstige nieuwbouw. 11. De gemeente geeft in haar gemeentegids en op haar website tips over hoe te handelen bij een weggelopen huisdier en plaatst daarbij het telefoonnummer van de plaatselijk afdeling van de Dierenbescherming of andere meldpunten voor vermiste huisdieren. De gemeente zorgt voor informatie op haar website. 12. De gemeente speelt een rol bij de uitbreiding van het aantal woonzorg- en verpleeghuizen waar ouderen met hun huisdier welkom zijn of bemiddeld tussen ouderen met een huisdier en directies van woonzorg- en verpleeghuizen. De verpleeghuizen voeren eigen beleid. Deze verpleeghuizen zijn niet door ons aan te spreken op het beleid dat zij voeren. (overleg met afdeling Welzijn). 13. De gemeente geeft op haar website voorlichting over het diervriendelijk houden van hobbydieren en regelgeving met betrekking tot hobbydieren. De input van de Dierenbescherming zal worden gebruikt om meer informatie op de website te plaatsen. 14. De gemeente stelt een diervriendelijk beleid op ten aanzien van het verlenen van vergunningen voor schuilstallen voor hobbydieren. In afwachting van de uitspraak van GS over schuilstallen. 15. De gemeente staat het oprichten en beheren van een kinder- of stadsboerderij of hertenkamp slechts onder bepaalde voorwaarden toe en ziet erop toe dat het welzijn, de gezondheid en de integriteit van de dieren zijn gewaarborgd en maakt bij voorkeur gebruik van de intentieovereenkomst voor dierenwelzijn op kinderboerderijen. De gemeente krijgt advies op dit gebied van de Dierenbescherming voor specifiek Kinderboerderij de Bongelaar en het Hertenkamp.

13 16. De gemeente hanteert een voorkeursbeleid voor circussen zonder (wilde) dieren. Per 15 september 2015 is de wetgeving zodanig aangepast dat in Nederland geen circussen met wilde dieren meer welkom zijn. Dit is een wens die de gemeenteraad van Heerhugowaard reeds in 2009 al heeft geuit. 17. De gemeente staat evenementen met dieren zoals struisvogelraces en paardenmarkten niet toe. Dit punt is niet van toepassing op de gemeente Heerhugowaard 18. Wanneer de gemeente toch een vergunning voor een paardenmarkt wil afgeven, doet zij dit volgens het protocol welzijn paardenmarkten. In de gemeente Heerhugowaard worden geen paardenmarkten georganiseerd 19. De gemeente voorkomt met behulp van haar bestemmingsplannen de vestiging of uitbreiding van vee- industrie binnen haar grenzen. In februari 2015 is een nieuw bestemmingsplan Buitengebied 2014 vast gesteld. De gemeenteraad van Heerhugowaard heeft geen wens geuit om de intensieve veehouderij verder in te perken. De nieuwvestiging van intensieve veehouderij is in de gemeente Heerhugowaard echter niet mogelijk. Uitbreiding van intensieve veehouderij wordt toegestaan voor vijf bestaande veehouderijen in de gemeente Heerhugowaard. Deze bedrijven behouden hun bestaande rechten. Het bouwbesluit stelt voorwaarden aan de brandveiligheid van deze bedrijven. Vanzelfsprekend houden deze bedrijven zich aan de richtlijnen die in het Bouwbesluit zijn weer gegeven. Dit wordt door handhavers van de gemeente gecontroleerd en door de RUD worden regelmatige controles op onder ander dit onderwerp uitgevoerd. 20. De gemeente stimuleert vormen van diervriendelijke veehouderij door zelf het goede voorbeeld te geven en alleen producten met het Beter Leven kenmerk of biologische producten te gebruiken en te zorgen voor de aanwezigheid van vegetarisch voedsel Alle producten van groente en fruit zijn afkomstig van Alle dagen vers natuurlijk.deze producten komen rechstreeks van de biologische boer. De Cateraar Eurest streeft ernaar om vanaf 2014 minder vlees in de producten te verwerken. Tevens is er een groot assortiment vegetarische vleeswaren en snacks. Vegetarisch wordt regelmatig gepromoot De gemeente stelt extra eisen aan de brandveiligheid van stallen en controleert stallen regelmatig op brandveiligheid. Ook zorgt de gemeente ervoor dat de brandweer is voorbereid op het aanpakken van stalbranden door regelmatig te oefenen en een aanvalsplan voor stalbranden op te stellen. In het Bouwbesluit worden hier voorwaarden en eisen aan gesteld. Vanzelfsprekend houden de bedrijven zich aan deze richtlijnen en controleert de gemeente Heerhugowaard hierop.

14 22. De gemeente besteedt aandacht aan het gebruik van proefdiervrije producten, zoals schoonmaakmiddelen in zeep en gemeentelijke ruimtes. Er worden uitsluitend diervriendelijk producten gebruikt bij het schoonmaken van de gebouwen van de gemeente. 23. De gemeente staat jacht op gemeentegronden niet toe. Stond reeds in nota 2009 en blijft van kracht op gemeentegronden. 24. De gemeente voorziet, eventueel in samenwerking met de Dierenbescherming inwoners van informatie over dieren in hun omgeving. Zo kan acceptatie van dieren rondom de woningen worden vergroot en door preventief handelen worden voorkomen dat mensen overlast ervaren. De Dierenbescherming wordt gevraagd om eventueel een publicatie aan te leveren die voldoende informatie geeft over allerhande onderwerpen. Ook het Heerhugowaards nieuws (blad of online) kan een prima plaats zijn om dit soort informatie eens in de zoveel tijd te delen. 25. De gemeente overlegt me de Dierenbescherming over alternatieve methoden in plaats van doden van dieren, voor het voorkomen van schade en verkeersongevallen binnen de gemeente. Er gebeuren natuurlijk wel eens ongevallen met dieren binnen onze gemeente: Echter vanaf 2009 is er geen enkel ongeval meer geregistreerd met een dier. 26. De gemeente geeft informatie aan burgers over diervriendelijke manieren van schade beperken en legt daarbij de nadruk op diervriendelijke en preventieve maatregelen. In het algemeen wordt de gemeentelijke website uitgebreid met dit soort informatie. 27. De gemeente biedt financiële ondersteuning aan de TNR- methode van de Dierenbescherming in het kader van haar wettelijke taak ten aanzien van zwervend aangetroffen dieren. Wij gaan ervan uit dat dit gedekt is binnen de wettelijke taken waarvoor financiële afspraken zijn gemaakt met Dierentehuis Alkmaar. 28. De gemeente verpacht geen (vis)water aan hengelsportverenigingen In de gemeente is een vispas nodig om te vissen. Wij verpachten geen viswater. 29. De gemeente geeft samen met natuur- en dierenbeschermingsorganisaties voorlichting over de leefwijze en gedrag van vissen, zonder ze daarbij op te vissen of op andere wijze te verstoren. De visvereniging geeft voorlichting over vissen. De gemeente Heerhugowaard heeft hier geen rol in. 30. De gemeente zorgt ervoor dat diegenen die ruimtelijk ingrepen doen of hierbij betrokken zijn, goed op de hoogte zijn van de geldende gedragscode en volgens deze gedragscode werken. Een regelmatige evaluatie en controle in het veld maken hier onderdeel van uit. Flora- en faunawet leidraad gemeente Heerhugowaard van toepassing. Gegevens uit de database Nationale Databank Flora en Fauna zijn beschikbaar voor opdrachtnemers. De gedragscode van Stadswerk is geldig met een daarbij behorende specifieke leidraad van de gemeente Heerhugowaard. 31. De gemeente treft bij ruimtelijk ingrepen zoveel mogelijk compenserende en/of mitigerende maatregelen,waardoor schade aan flora- en fauna verder worden beperkt. Flora- en faunawet leidraad gemeente Heerhugowaard, plus planmatige ruimtelijke ingrepen waarin specifieke voorwaarden door het Rijk worden gesteld.

15 32. De gemeente besteedt in haar bestemmingsplan aandacht aan dierenwelzijn en soortenbescherming. Het bestemmingsplan is niet de plek om aan soortenbescherming te doen, dit is geregeld in de Flora- en faunawet. Het toevoegen aan de bestemmingsplannen heeft geen enkele meerwaarde of statusverhogend effect. 33. De gemeente neemt een artikel op in haar bomenverordening,waarin staat dat het verboden is om in het broedseizoen te kappen. De Flora- en faunawet is van toepassing, de gemeente communiceert dat het niet mogelijk is om in het broedseizoen te kappen. 34. De gemeente neemt in overleg met de Dierenbescherming verkeersmaatregelen op wegen en in goten die door hen worden beheerd met het oog op het beschermen van dieren in het wild. Daar waar mogelijk worden duikers, faunatunnels of andere doorgangen gemaakt om de dieren in het wild te beschermen. Dit is in de loop der jaren in alle afdelingen van de gemeente goed door gedrongen. 35. Als de gemeente opdracht geeft tot het droogleggen of uitbaggeren van een sloot, verplicht zij de baggeraar contractueel om preventieve maatregelen te nemen die leed ten aanzien van vissen en andere dieren in de sloot voorkomen. Ook dit betreft Flora- en faunawet die van toepassing is. Eventueel dient aparte ontheffing te worden aangevraagd of is het hoogheemraadschap verantwoordelijk voor de uitvoering. 36. De gemeente gebruikt geen gif ter bestrijding van ongewenste kruidengroei en geeft prioriteit aan natuurontwikkeling door bijvoorbeeld de aanleg van bloemrijke bermen, plaatsing van nestkasten of het creëren van ecologische infrastructuur. De gemeente gebruikt chemische onkruidbestrijdingsmiddelen op verharding conform de methode DOB. Hierbij wordt door middel van infrarood detectie het chemische onkruidbestrijdingsmiddel direct op de ongewenste kruiden gespoten. Deze techniek zal echter veranderen met ingang van 2016 wanneer het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen aan banden wordt gelegd en alleen niet-chemische middelen worden toegestaan in de openbare ruimte. In het openbaar groen wordt er bij uitzondering gebruik gemaakt van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen. Dit kan zijn bij nieuw in te richten vakken tot 2018 om zo "schoon" te beginnen of bij de bestrijding van invasieve soorten als de Reuze berenklauw. In ingerichte vakken worden er geen chemische onkruidbestrijdingsmiddelen gebruikt. Het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen gebeurt in de gemeente binnen de kaders die wettelijk zijn vastgelegd. Hierop wordt ook, zowel door de gemeente als de aannemer toegezien en verantwoording afgelegd. De gemeente heeft in haar groenbeleid ecologie als een van haar speerpunten benoemd. Dit komt in de praktijk naar voren in het aanleggen en het instandhouden van een ecologische infrastructuur. Dit gebeurt door het toepassen van begrazing door schapen in ecologische bermen en parken, het aanleggen van ecologisch onderhouden groenvakken en het aanbrengen van natuurvriendelijke oevers. Door deze toepassingen is er een duidelijke verbetering van de ecologie te bespeuren, onder andere door een sterke toename van het aantal binnen de Floraen faunawet beschermde orchideeën. 37. De gemeente legt haar integrale visie op openbaar groen voor de langere termijn vast in bijvoorbeeld een natuur ontwikkelingsplan of een groenstructuurplan. De gemeente beschikt over een groenstructuur visie. Deze visie staat op de planning om te worden herzien, ook dan zal groen een onderdeel zijn van de nieuwe omgevingsvisie.

16 38. De gemeente stimuleert vleermuisvriendelijk bouwen, verbouwen, slopen en isoleren en werkt aan vleermuisvriendelijke verlichting. Het is lastig om slopen in de gaten te houden, de meeste sloop is vergunningsvrij. Voor wat betreft vleermuisvriendelijke verlichting/geen verlichting, volgt onze beheerder al nauwlettend alle onderzoeken. Het officiële onderzoek wat bij ons bekend is, beschrijft dat de watervleermuis goed gaat op amberkleurig licht. Dit zegt nog niets over andere voorkomende soorten in Heerhugowaard. Dit jaar in Butterhuizen worden armaturen zonder lichtvervuiling toegepast, die dus vooral omlaag schijnen, in plaats van omhoog. De Oosttangent is nu al deels niet verlicht, aangezien daar gedacht is aan vleermuizen en in de nieuwbouwwijken en hoofdontsluitingen wordt licht gedimd met 50% tussen uur s avonds en uur s morgens. Wanneer meer wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar meerdere soorten en hun reactie op wel/niet of bepaalde kleuren licht zullen we hier verder op kunnen inspelen en zien waar nóg meer mogelijkheden liggen. 39. De gemeente geeft (via haar website) voorlichting over vleermuizen in stedelijk gebied en informeert zo burgers en aannemers over vleermuizen en vleermuisvriendelijk werken. Op dit moment is er nog geen informatie beschikbaar over vleermuisvriendelijk werken, bijvoorbeeld bij sloop. Hieraan zal een paragraaf gewijd worden op de website van de gemeente. 40. De gemeente streeft ernaar om bij ontheffingsaanvragen voor ruimtelijke ingrepen gebiedsgericht te werken en verschillende plannen op elkaar af te stemmen en op termijn te gaan werken volgens de Generieke Aanpak Natuur. In de Agenda Groen Heerhugowaard staat vermeld hoe om wordt gegaan met de Flora en faunawet. De gemeente Heerhugowaard heeft sinds 2013 de Gedragscode Bestendig beheer en de gedragscode Ruimtelijke Ontwikkelingen door de gemeenteraad laten vaststellen. Hiermee kan voor de werkzaamheden waarbij bijzondere Flora en fauna komt kijken voldoende basis worden geboden.