vebo visie Klassiek wonen in droog gepompte binnenzee Metselwerk: spel met verborgen krachten Chinezen met uitzicht op de Maas

Transcriptie

1 vebo visie M a g a z i n e v a n V e b o B u n s c h o t e n s e p t e m b e r Klassiek wonen in droog gepompte binnenzee Metselwerk: spel met verborgen krachten Chinezen met uitzicht op de Maas Staalwerk voor de verandering ín het zicht Beton bloeit op in Lisse

2 kklassiek wonen Op het Haarlemmer Meer, de binnenzee tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden, werd in vroegere tijden menig bloedige slag uitgevochten. Boven dien was overstromingsgevaar een voortdurende bedreiging voor steden als Amsterdam en Leiden. in dro Om de steeds groter wordende dreiging voorgoed af te wenden, besloot men het Haarlemmer Meer in te polderen. Drie gemalen verpompten in vier jaar tijd zo n 800 miljoen kuub water. Met de droogmaking in 1852 werd het Haarlemmer Meer de gemeente Haarlemmermeer. Onmiddellijk na de droogmaking werden twee dorpen gesticht. Het centraal gelegen Kruisdorp, het latere Hoofddorp, en in het zuiden van de polder Venneperdorp, later Nieuw-Vennep. Op 11 juli 1855, drie jaar na de droogmaking, werd Haarlemmermeer officieel een gemeente. Een gemeente waar het 147 jaar na dato goed vertoeven is, zoals in plan Getsewoud in Nieuw- Vennep. hanenkam uitwaaiert naar de hoeken, hoe schever de steenstrips komen te staan. De onderzijde van de latei zou dus in het midden vlak zijn en naar de uiteinden toe steeds hobbeliger. Esthetisch onverantwoord. Er is toen in overleg met een gerenommeerd zaagbedrijf besloten om de onderzijde van alle ZBB s, na lijmen en uitharden, vlak te zagen. De 22 mm dikke hoekstrips in het midden waren hierbij de uitgangspositie voor het zaagblad. Voor deze operatie werd een stellage gemaakt waar tien ZBB s op konden worden vastmaakt. Aan de hand van een geleider liep het zaagblad langs de onderzijden van de ZBB s. Uitgedokterd Toen dat proces was uitgedokterd, bleek bij nadere bestudering dat er in de hoeken maar liefst 25 mm dikte van de om de hoek lopende delen werd afgezaagd. Meer dus dan de standaard 22 mm dikte van de hoekstrips. Dit zou tot gevolg hebben dat bij de uiteinden van de ZBB s het beton zichtbaar zou worden. worden met een dikte van 40 mm op het deel dat de hoek om liep. Hoekstrips dus met voldoende vlees om er de genoemde 25 mm af te kunnen halen. Zo bleef na het zaagwerk het beton bedekt. Bakken en drogen Al met al een mooie oplossing. Behalve voor de steenfabriek. Het probleem zat m in de kleur van de stenen. Die is namelijk niet alleen van de klei afhankelijk, maar ook van de bak- en droogtijden. Zouden in de fabriek de standaardtijden worden aangehouden, dan zou de kleur van de stenen met de aangepaste perforatie onacceptabel veranderen. Toch wist de steenfabriek binnen de strakke tijdsplanning zodanig te experimenteren met de baken droogtijden dat er uiteindelijk stenen met de goede kleur uit de ovens kwamen. De oplossing was om voor de hoekstrips speciale stenen te bakken waarvan de perforatie zodanig was gekozen dat er hoekstrips uit gezaagd konden 2

3 oggepompte binnenzee Project: 69 villa s deelplan 4b, Getsewoud, Nieuw-Vennep Opdrachtgever: Johan Matser Projectontwikkeling te Hilversum Aannemer: Van Wijnen Alphen aan den Rijn B.V. Architect: Charles Vandenhove p r o j e c t Beste buitenlandse inzending Een langgerekt park met fraaie waterpartijen en ruime bossages. Langs dit blauwgroene lint zijn op speelse wijze vier parkachtige openbare ruimten gesitueerd. De eigenzinnige Belgische architect Charles Vandenhove heeft de bebouwing ontworpen van dit zogenaamde deelplan 4b van het plan Getsewoud. Tijdens de expo Making Cities Liveable in Freiburg werd dit stedenbouwkundige plan bekroond als beste buitenlandse inzending. In zijn architectuur zijn verrassende en klassieke details ruim aanwezig. Kenmerken van traditionele bouwkunst wordt gecombineerd met moderne bouwtechnieken. Zoals prefab beton, waar nodig voorzien van steenstrips. Carrévorm Als uitgangspunt voor de bebouwing koos Vandenhove voor stadsvilla s die hij in een strakke carrévorm plaatste. Toepassing van speelse elementen - zoals gebogen zinken daken en betonnen prefab-elementen als halfronde goten en ronde zuilen - onderstreept het klassieke karakter van deze carrébebouwing. Vrijstaande villa s langs het wijkpark met uitzicht op de waterpartijen begrenzen deelplan 4b. Aan de andere kant, op de hoek van het carré, wordt een parkvilla gebouwd als markant herkenningspunt in de wijk. De creatieve geest van Vandenhove is ook terug te vinden in de appartementen boven de poort van de carré. Typische vondsten zijn de grotere hoogten van de woonverdiepingen en de prachtige profielen van de houten raamkozijnen. Andere ingevingen zijn de zware, fraai geprofileerde dak lijsten, de subtiel verspringende metselverbanden en de minutieus gedetailleerde loggia s. Facetkantjes Projectmanager Aad Loeve van hoofdaannemer Van Wijnen: De combinatie rode baksteen, grijs beton en zink maakt dit project extra aansprekend. Wat opvalt, zijn de facetkantjes aan de betonnen kolommen en de dakranden/goten. Strak en precies uitgevoerd, zoals we van een kwaliteitsbedrijf verwachten. Natuurlijk was de prijs een reden om Vebo dit project te gunnen, maar het kwaliteitsaspect speelt een minstens zo grote rol. Henri Beekhuis van Vebo: We hebben die facetvormen met stalen kisten gestort. Absoluut gezien een onvoordelige oplossing, maar vanwege de prestigieuze uitstraling van dit project de enige juiste. Bovendien viel deze kostenpost mee door de enorme aantallen waarin de goten en kolommen moesten worden geproduceerd. Het venijn van hanenkammen Het vele prefab beton dat in elke woning is verwerkt, vergde qua punctualiteit het nodige van Vebo s logistieke en planmatige apparaat. Een andere uitdaging zat m in de Zelfdragende Baksteen- Betonlateien (ZBB s). Het verhaal is als volgt. Boven de kozijnen zit een ouderwetse, ambachtelijke rollaag, uitgevoerd in een hanenkamverband. Om op de bouw zoveel mogelijk de gang erin te houden, zijn deze rollagen prefab uitgevoerd. Overleg tussen Vebo en Van Wijnen leverde een efficiënt en betaalbaar product op, de ZBB. Voor de oplegging is gekozen voor een thermisch verzinkte strip die aan weerszijden van de ZBB in de lintvoeg valt. Dit maakte het mogelijk snel te plaatsen en direct verder te metselen. 3

4 Metselwerk: spel met verborgen krachten Hoe mooi de betonproducten van Vebo ook zijn, regelmatig Een bekend voorbeeld daarvan is de Zelfdragende Baksteen Betonlatei. Een gevel die met dergelijke producten is uitgevoerd, heeft het aanzien van volledig metselwerk maar beschikt over verborgen krachten in de vorm van prefab betonelementen. komt het voor dat ze worden verstopt achter steenstrips. In elk patroon Het verlijmen van de steenstrips gebeurt in eigen huis door de applicatieafdeling. Aan de hand van werktekeningen van de architect maakt Vebo een plakpatroon dat vertaald wordt in een producttekening. Hierop is duidelijk het verband van de steenstrips te zien. Na goedkeuring van de architect worden 22 mm dikke steenstrips gezaagd uit dezelfde stenen die 4

5 1 De combinatie van beton met steenstrips vormt hier een nostalgisch woningportaal. 3 Hanenkam. 4 Ook verspringingen in het oppervlak zijn mogelijk. 5 Verschillende kleuren steenstrips leveren vaak mooie resultaten op l a t e i e n in het metselwerk van het project worden gebruikt. De strips worden met een vorstbestendige, hoogflexibele lijm op hun plaats geplakt. De strips kunnen als rol- of strekkenlaag worden gelijmd, combinaties hiervan of andere plakpatronen. Een goed voorbeeld van zo n plakpatroon dat specifiek op de wensen van de opdrachtgever is toegesneden, zijn hanenkammen (strekkenlaag) die niet met vormsteenstrips zijn beplakt maar met gewone rechte baksteenstrips. In dit geval betekent dit dat alle strips aan de onderzijden van deze lateien schuin uitsteken. Deze worden naderhand op een voor dit werk ontworpen zaagstelling recht gezaagd. Ook kunnen vrijhangende metselvormen ge realiseerd worden. Denk hierbij aan bijvoorbeeld galerijplaten die aan de onderzijde en voorzijde zijn beplakt. Garantie In de geschiedenis van Vebo is het nog nooit voor- gekomen dat ook maar één steenstrip losliet nadat de elementen in een project waren verwerkt. Toch kunnen we niet voorzichtig genoeg zijn. Daarom worden de met steenstrips beplakte prefab-beton-producten van Vebo met diverse garanties geleverd. Deze zijn afkomstig van zowel de lijmfabrikant als van Vebo. Door Vebo beplakt toogelement opgehangen met Vebo Staal consoles. Steenstrips: enkele veel voorkomende toepassingen - togen met een rollaag boven ingangen - lateien met rollagen - lateien met doorlopend metselwerk - veel vormen van balken, traditioneel gewapend, driezijdig beplakt - radiuselementen met rollagen en doorlopend metselwerk - galerijplaten met beplakte onderzijden (aanzien van zwevend metselwerk) - lateien beplakt als hanenkammen (strekkenlaag) 5

6 Chinezen Voorzijde met een deel van het Charles Eyckpark. Je hangt de te reinigen kleding in je persoonlijke, afsluitbare box in de entreehal. Je geeft met de Woonbode, een speciale computer, aan de stomerij op dat de kleding er aan het eind van de dag gereinigd en geperst in moet hangen. En passant bestel je op hetzelfde tijdstip nog even je avondmaal bij het favoriete Chinese restaurant en je boodschappen bij de supermarkt, om vervolgens de woning te verlaten en aan de dag te beginnen. 6

7 met uitzicht op de Maas p r o j e c t Letterlijk elke gevelopening of -overstek is afgewerkt met ZBB s. Elk appartement is standaard van een dergelijke multifunctionele computer voorzien. Het is slechts één voorbeeld van het luxeniveau van de Stoaappartementen (zie kader op pag. 8). En daarbij hoort vanzelfsprekend een hoog afwerkingsniveau in de bouw. De heer Wiermans is hoofd inkoop bij BAM Wilma regio Weert. En op zo n afwerkingsniveau kies je als hoofdaannemer dan ook je toeleveranciers. Bij de beslissing om Vebo de Zelfdragende BaksteenBetonlateien (ZBB s) te laten leveren, speelde het feit dat ze ook staalwerk leveren, een grote rol. Voor ons is niets makkelijker dan bouwelementen zoveel mogelijk bij één toeleverancier vandaan te laten komen, zeker als die elementen bijna als tweelingen in de bouw worden gebruikt. Zo is veel van de stalen geveldragers niet alleen gebruikt voor metselwerkondersteuning, maar ook om er de ZBB s aan op te hangen. Vebo heeft dan ook het meeste reken- en tekenwerk uitgevoerd. Dit gaf ons gewoon een grote zekerheid, temeer daar ons bedrijf weinig ervaring met ZBB s had. Van de offerte van Vebo konden we een goede prijs-/kwaliteitverhouding al min of meer aflezen, wat helemaal bevestigd werd door een proef-zbb die ze voor dit project hebben gemaakt. Maar niet alleen deze betrokkenheid is kenschetsend, ook de flexibiliteit. Het volgende maakt dit duidelijk. Omdat Maastricht op zo n drie vrachtwagenuren van Bunschoten ligt, werd afgesproken dat één maal per week de rit werd ondernomen. Er werd per bouwblok per verdieping uitgeleverd. Dit systeem verliep zo gesmeerd, dat BAM Wilma na verloop van tijd aan Vebo vroeg om twee keer per week langs te komen. Daarop moest de weekproductie voor dit project drastisch worden opgeschroefd, mét alle andere opdrachten die er liepen... Staal uit het zicht Architect Snozzi (zie kader op pag. 8, red.) wilde in dit project absoluut geen ondersteunend staalwerk zien, vertelt de heer Bessems, projectleider bij BAM Wilma regio Weert. De dag van elke opening in de gevel moest bekleed zijn met baksteen. Dit gecombineerd met de diepe negge van 320 mm gaf de doorslag voor ZBB s. Daarnaast was het de bedoeling in die negge ook zonnescreens te installeren. Met de ZBB s kon makkelijk een koof gemaakt worden waarin die screens zouden verzinken. Dit proefelement moest al een jaar voor aanvang van de bouwactiviteiten gepresenteerd worden tijdens een bouwvergadering. Toen Vebo een jaar later groen licht kreeg om met de productie te beginnen en ze de stenen binnen kregen, viel meteen op dat er andere stenen waren geleverd dan voorgesteld. Na attendering hierop van Vebo werden de goede stenen geleverd. Het kenmerkt de betrokkenheid van het bedrijf bij hun opdrachtgevers. Project: Stoa, 131 appartementen en 110m 2 commerciële ruimte in plan Céramique, Maastricht Opdrachtgever: Vesteda Management B.V., Bouwfonds Woningbouw, NBM Amstelland Hoofdaannemer: BAM Wilma bv regio Weert Architect ontwerp: Luigi Snozzi, Locarno, Zwitserland Architect uitvoering: Buro Hoen architecten BNA, Maastricht Verkeerde stenen 7

8 Vervolg van pagina 5. Toegang tot entreehallen en parkeergarages via de achterzijde. Door het grote aantal maatwisselingen bleken de ZBB s een heel gepuzzel in de werkvoorbereiding op te leveren. Bovendien maakte de combinatie van strekken- en koplagen in één ZBB de zaak er voor Vebo niet makkelijker op. Met al die maatwisselingen moest er wél steeds symmetrisch worden uitgekomen. Door een soepele communicatie over en weer bleven we met z n allen echter goed bij de les. Ook toen er na vier woontorens toch weer een pro- de appartementen wordt beloofd. En bij koop bleem dreigde met de kleuren van de steenstrips. prijzen van zo n 1,3 miljoen ouderwetse guldens Koppen erbij en schouders eronder, met als doel de mag je best wat noten op je zang hebben. Uitzicht bouwtrein rollende te houden. Daar gaan wij voor, op de Maas is mooi, maar dan wel vanuit een op en daar gaat Vebo voor. Dat moet ook wel, want top gebouwd en afgewerkt appartement(encomplex). zonder zo n instelling kan een ambitieus project als dit niet opgeleverd worden zoals de kopers van Nieuw stadsdeel Céramique In Maastricht wordt op het voormalige bedrijfsterrein van de aardewerkfabrieken van de Koninklijke Sphinx en de Société Céramique een nieuw stadsdeel gebouwd. Deze wijk, Céramique genaamd, mag worden gerekend tot het meest prestigieuze stukje stads uitbreiding van het Rome van Nederland. Het hoge ambitieniveau van Céramique uit zich onder meer in een rijke, luxe architectuur alsook in een kwalitatief hoogwaardig materiaalgebruik en een brede, groene opzet van de wijk. Voor dit laatste, het stedenbouwkundig ontwerp, tekende professor Coenen. Onder zijn supervisie hebben toonaangevende binnen- en buitenlandse architecten het nieuwe stadsdeel ontworpen. Stoa, designed by Luigi Snozzi Deel van Céramique is het langgerekte, parallel aan de Maas gelegen appartementengebouw Stoa. Het bestaat uit twaalf geschakelde woontorens met 131 appartementen, elk met uitzicht over de Maas. Het ontwerp is van de Zwitserse architect Luigi Snozzi. Hij ziet de plek als een raamwerk om de positie en betekenis van twee openbare gebouwen aan de noord- en zuidzijde en de ervóór gelegen rivier en het Charles Eyckpark te ensceneren. De rode baksteengevels sluiten aan op de kleuren die in heel Céramique zijn toegepast. In die gevels zijn grote raampartijen, loggia s en terrassen opgenomen, wat het gebouw een open karakter geeft. 8

9 Project: 19 woningen Volendam-Middengebied Opdrachtgever: Bouw- en Aannemings bedrijf C. Koning B.V. te Volendam Architect: Zeeman Architekten te Hoorn Staalwerk voor de verandering ín het zicht s t a a l Van Bouw- en Aannemingsbedrijf C. Koning B.V. uit Volendam kreeg Vebo Staal een tamelijk ongewoon verzoek. Dit bedrijf betrekt met regelmaat staalproducten van Vebo, zoals geveldragers en lateien. Daar ging het bij het project 19 woningen Volendam-Middengebied echter in het geheel niet om. Wat Koning van Vebo Staal nodig had, waren stalen voordeurluifels. Werkvoorbereider Wiesehahn: Omdat we voor het reguliere gevelstaalwerk altijd met Vebo zaken doen, hebben we hen voor dit afwijkende staalwerk eigenlijk min of meer automatisch meegenomen in het rondje offerte-aanvragen. Het betrof hier niet zo zeer een kwaliteitsvraagstuk, uit ervaring weten we dat wat van Vebo komt goed is. Om een lang verhaal kort te maken, uit hun offerte volgde de opdracht. Met als eindresultaat fraai afgewerkte luifels die we probleemloos aan de huizen konden schroeven. Met spanners in ijzeren stangen hingen we de luifels gemakkelijk waterpas. Van globaal naar exact Bij de offerteaanvraag voor de luifels werd slechts een beknopt aantal gegevens meegezonden: een besteksomschrijving waarin werd vermeld waaraan de luifels moesten voldoen en enkele geveltekeningen, plattegronden en details van de architect. Deze laatste waren voorzien van wat globale maat voeringen. Zoals gezegd is het maken van luifels voor Vebo Staal niet iets wat tot de dagelijkse bezigheden behoort. Voor het tekenwerk waren dan ook geen standaard details aanwezig, zoals voor geveldragers of lateien. Alles moest dus éénmalig op de computer uitgetekend worden. Doordat er relatief weinig gegevens bekend waren, kon Vebo Staal zich een redelijk grote vrijheid van ontwerpen permitteren. Alleen de globale vorm stond vast en het feit dat de luifels geproduceerd moesten worden uit een buisprofiel waarin een stalen plaat moest komen als afdak. Na controle door Koning onstonden exact passende luifels, afgewerkt met een lichtgrijze poedercoating. 9

10 Beton bloeit op i Project: 100 woningen Oranjebuurt/ Vorstenhove fase 1, Lisse Opdrachtgever: Woningbouwvereniging Trias Woondiensten, Lisse Architect: Architectenbureau Van Maanen BV, Noordwijk Aannemer: Thunnissen Bouw BV, Heemstede gen niet zichtbaar te hebben en daarom zijn opleggingen van staal gerealiseerd. Je ziet hier dan ook geen betonnen consoles onder de prefab platen. Waar we veel aan gehad hebben, is Vebo s knowhow om de prefab onderdelen zo goed mogelijk in het skelet te kunnen wegleggen. Als het gaat over bijvoorbeeld opleggingen, hijsvoorzieningen, getoogde galerijvloeren en opstanden van maximaal 20 mm (Bouwbesluit), dan is het prettig dat de leverancier betrouwbare informatie kan verstrekken aan onze afdeling werkvoorbereiding. Stalen portalen De prefab galerijplaten zijn niet aangestort maar opgelegd op staalwerk: stalen portalen bij de galerijen, stalen kolommen onder de balkonplaten. Ruiter: De portalen zijn opgebouwd uit kolommen van kokerprofiel en liggers van halve HE-profielen. De kolommen zijn weggewerkt in metselwerk. De onderflens van de liggers verdwijnt in de oplegsponning onderin de galerijplaten. Er is dus geen oplegging meer zichtbaar. beton bij beton hoort. Miscommunicatie Aan de hand van een schema zijn alle prefabproducten tot in detail uitgewerkt. Dit schema, opgesteld op basis van de door ons gewenste leveringsmomenten, werd gebruikt voor weergave van alle controlepunten van de tekeningen alsook de uiteindelijke goedkeuringen. De vormtekeningen werden door Vebo, conform het schema, ter controle aangeboden, waarop wij, de architect en de constructeur onze opmerkingen plaatsten, aldus Ruiter. Op deze tekeningen staan ook de soort en plaats van de hijsvoorzieningen, wat de afwerking van het oppervlak is en zijn alle randdetails toegevoegd. Al met al verliep het voortraject goed door een prettig werkbaar systeem. Het hield de werkvoorbereiding aan beide zijden zeer inzichtelijk. Weliswaar is door een miscommunicatie de prefab-productie voor het linkerdeel van het blok eerder gestart, terwijl de gevelsluiting rechts begon. Het probleem is door Vebo echter goed opgepakt en opgelost. Het is een project geworden waar alle deelnemers aan het bouw proces 10

11 n Lisse p r o j e c t Portalen vervangen consoles. Onderflens ligger vedwijnt in oplegsponning. In metselwerk gevatte kolommen ondersteunen balkonplaten. In Lisse is de eerste fase van vervangende nieuwbouw in de wijk Oranjebuurt gereed.hiervan maken ook twee appartementengebouwen met galerijen deel uit. Projectleider Leo Ruiter van Thunnissen Bouw vertelt: De gebouwen zijn vier verdiepingen hoog en hebben een centraal trappenhuis. De woningen zijn via galerijen bereikbaar. Het skelet van de gebouwen is met stalen wand bekistingen en breedplaat opgetrokken. In en aan het skelet werden later de prefab betonnen trappen, balkons en galerijvloeren geplaatst. Het was de wens van de architect om de opleggin- Esthetisch leveren deze ondersteuningen een fraai beeld op, maar in de uitvoering gaf deze constructiewijze toch extra werk. Het plaatsen van het staal was een aparte handeling waarvoor extra maatvoering moest worden gedaan. Het op de juiste plaats instorten van de benodigde verankeringen was een precies karwei voor onze mensen. Het plaatsen van de houten spouwbladen in de gevel ging gezamenlijk op met de galerij- en balkon platen. Prefab meestorten Er is overwogen om de prefab platen uit te voeren met isokorf en ze mee te storten in het skelet. Alle prefab was echter al door architect en constructeur uitgetekend. Omdat opnieuw tekenen tijdverlies in de werkvoorbereiding betekende (en daardoor niet tijdig leveren), is besloten het plan uit te voeren zoals ontworpen. De levering geschiedde dan ook in een iets later stadium van de bouw. Ruiter: Ik ga zeker nog eens in overleg met Vebo om in een volgend project met vergelijkbaar ontwerp de prefab tijdens het skelet mee te storten. Ik heb namelijk altijd de insteek dat 11

12 vebo visie De blik op vooruit is alleen zinvol met een regelmatige blik over de schouder. Vebo, postbus 8, 3750 GA Bunschoten, Röntgenweg 3, telefoon (033) , fax (033) ,