Opleiding Duurzaam Gebouw: Binnenhuispolluenten: hoe ze te beperken?

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw: Binnenhuispolluenten: hoe ze te beperken? Leefmilieu Brussel Ventilatie: technische oplossingen om de kwaliteit van de binnenlucht in woningen te garanderen Samuel Caillou CSTC/WTCB

2 Doelstelling(en) van de presentatie Vraag: wat is de impact van de ventilatie? luchtverversing? bron van polluenten? Wat zegt de ervaring? Beoordeling ter plaatse van bijna 50 ventilatiesystemen (woningen) Advies voor performante installaties Ontwerp, installatie, gebruik en onderhoud 2

3 Algemeen schema van de presentatie Ventilatie: zorgen voor luchtverversing Principes, systemen Evaluatie ter plaatse van bijna 50 installaties Advies: ontwerp, regeling, dimensionering, regeling en meting van de debieten En indien GEEN ventilatie? Ventilatie: bron van polluenten? Principes: welke risico's voor de verschillende systemen? Evaluatie ter plaatse van bijna 50 installaties Advies: ontwerp, filtratie, onderhoud 3

4 Kwaliteit van de binnenlucht Menselijke activiteiten Emissie materialen Bronnen van polluenten Luchtdichtheid van de gebouwschil ventilatie Luchtverversingsgraad Concentraties < drempel? Comfort Gezondheid

5 Bronnen van binnenhuispolluenten Menselijke activiteiten Personen CO 2 Niet schadelijk op zich, maar Goede indicator van menselijke aanwezigheid Bio-effluenten Vluchtige organische stoffen Geuren Menselijke activiteiten Vochtigheid Badkamer, keuken, wasplaats, enz. risico van schimmelvorming! Andere: geuren, tabak, enz.

6 Bronnen van binnenhuispolluenten Emissies van materialen Irritatie Formaldehyde Benzeen Tolueen Dichloormethaan Enz. Giftigheid Kanker

7 Emissie van de materialen (project Q-intair) Project Q-intair (WTCB-VITO) Simulatie van de impact van materialen op de luchtkwaliteit Materialendatabase BUMA Belangrijkste resultaten De emissiegraad is het belangrijkst: factor 1000 Impact van de systemen

8 Formaldehyde concentration (µg/m³) LOG SCALE! Short term (24h) Highest rates = limit for short term Lowest rates Living room Long term (30d) Bureau Sleeping room 1 Sleeping room 2 Sleeping room 3 Toilet Laundry Kitchen Bathroom Hall = limit for long term 1 Lowest = 0! Living room Bureau Sleeping room 1 Sleeping room 2 Sleeping room 3 Toilet Laundry Kitchen Bathroom Hall

9 Kwaliteit van de binnenlucht Menselijke activiteiten Emissie materialen Bronnen van polluenten Luchtdichtheid van de gebouwschil Ventilatie Luchtverversingsgraad Concentraties < drempel? Comfort gezondheid

10 Impact van de ventilatie: Zorgen voor luchtverversing?

11 Ontoereikende methoden Openen van de ramen? Meestal te hoge debieten Zeer snelle afkoeling tijdens winter Tochtverschijnselen Het effect van kortstondig verluchten is snel voorbij Lawaai Binnenkomen van insecten Gevaar voor inbraak 11

12 Ontoereikende methoden Verluchting door lekken en spleten: bepaald door wind en temperatuurverschillen Neutraal drukvlak Drukverschil tgv wind Thermische trek T ex < T in 12

13 Ontoereikende methoden Verluchting door lekken en spleten: Oncontroleerbaar binnenkomen van lucht: Soms te hoog, soms te laag debiet Sommige kamers te veel, andere te weinig Richting is onbepaald Belangrijke warmteverliezen tijdens de winter 13

14 Ventilatie is verplicht EPB-reglementering Types van werken Nieuwe gebouwen Bepaalde renovaties Types van gebouwen Woningen Kantoren en scholen Zie infofiches op energie.wtcb.be

15 Afvoer Ventilatie: toevoer doorstroom - afvoer "Droge" ruimten "Vochtige" ruimten Toevoer Doorstroom DROOG Woonkamer Slaapkamers Studeerkamer Speelkamer DOORSTROOM Hal Gang Trap VOCHTIG Open/gesloten keuken Badkamer Wasplaats WC 15

16 4 vereenvoudigde systemen (woningen) A: natuurlijke toevoer en afvoer B: mechanische toevoer + natuurlijke afvoer C: vrije toevoer + mechanische afvoer D: mechanische toevoer en afvoer 16

17 Ventilatie, prima! op papier maar in realiteit?

18 Evaluatie van systemen in praktijk Optivent Doel Identificeren van de voornaamste problemen op vlak van ontwerp en installatie Om de installateur te adviseren Steekproef Systemen 40 systemen D 7 systemen C Ouderdom van de systemen, vb.: 1 x: meer dan 15 jaar 4 x: tussen 5 en 10 jaar

19 Meten van ventilatiedebieten

20 Conformiteit met EPB-eisen Debieten minimum geëiste debieten? Vb. Vochtige ruimten, systemen C en D: In de meeste gevallen niet conform! Maar

21 Gemeten debieten in vochtige ruimten Max 0.75 Gem 0.25 Min Bijna OK voor het gemiddelde In sommige gevallen: veel te lage debieten!

22 Gemeten debieten in droge ruimten In sommige gevallen: veel te lage debieten! Niet goed afgesteld: te veel in sommige ruimten, te weinig in andere

23 In situ gemeten mechanische debieten Conformiteit met EPB In geen enkel geval volledig in orde! Meestal: > 70% van het geëiste debiet Enkele gevallen: extreem lage debieten! De meeste installaties zijn niet goed afgesteld: Totaal debiet OK, maar te veel of te weinig in sommige ruimten Belang van een correcte afstelling en meting bij indienststelling

24 Debieten, rol van de gebruiker Vooral stand 1! Waarom (volgens gebruiker)? Te veel lawaai Energiebesparing: elektriciteit en verwarming Maar ook subjectieve redenen: het lijkt ons niet nodig

25 Totaal debiet in stand 2 en stand 1 Stand 2 Stand 1

26 Stappenplan Voor performante installaties Ontwerp Montage installatie Indienststelling Gebruik en onderhoud

27 Stappenplan Voor performante installaties Ontwerp Systeemkeuze Minimaal geëiste debieten Ontwerpdebieten Regelstrategie Plaats van de luchtopeningen Dimensionering Selectie van de ventilator Indienststelling Afstelling van debieten Meting

28 Stappenplan Voor performante installaties Ontwerp Systeemkeuze Minimaal geëiste debieten Ontwerpdebieten Regelstrategie Plaats van de luchtopeningen Dimensionering Selectie van de ventilator Indienststelling Afstelling van debieten Meting Rekentool OPTIVENT

29 TOEVOER Toevoerdebieten NBN D Ruimte Woonkamer Slaapkamer Studeerkamer Speelkamer Nominaal debiet Algemene regel 3,6 m³/u.m² Minimaal debiet Debiet mag beperkt worden tot 75 m³/u 150 m³/u 25 m³/u 72 m³/u (EPB) Vrije toevoer (A, C) maximaal 2 x nominaal Zie rekentool op 29

30 AFVOER Afvoerdebieten NBN D Ruimte Keuken Badkamer Wasplaats + vergelijkbare ruimten Open keuken Nominaal debiet Algemene regel 3,6 m³/u.m² Minimaal debiet 50 m³/u 75 m³/u Debiet mag beperkt worden tot 75 m³/u WC - 25 m³/u - Zie rekentool op 30

31 Welk systeem kiezen? A: natuurlijke toevoer en afvoer B: mechanische toevoer + natuurlijke afvoer C: vrije toevoer + mechanische afvoer D: mechanische toevoer en afvoer 31

32 Prestaties van de systemen? Het debiet hangt af van het systeem A: hangt sterk af van het gebouw en het weer C: vooral bepaald door afvoer B en D: vooral bepaald door toevoer Het debiet hangt af van de kwaliteit Ontwerp Installatie Het debiet hangt af van het gebruik Gebruikers bezetters van het gebouw 32

33 Luchtkwaliteit Gecumuleerde blootstelling aan CO2 bij concentraties > 600 ppm (ppm.u) Systemen gedimensioneerd volgens de norm Slecht Goed Verliezen door ventilatie (MWh/jaar) Energieverbruik

34 Luchtkwaliteit Blootstelling aan CO2boven 600 ppm (ppm.u) Geoptimaliseerde systemen Slecht Systeem A Systeem C Systeem D Goed Verliezen door ventilatie (MWh/jaar) Energieverbruik

35 Evenwicht tussen toevoer en afvoer? Onevenwicht alleen in theorie Vereiste debieten: Totaal toevoer >< Totaal afvoer Bv. 200 m³/u >< 150 m³/u In de praktijk: Systeem C: Mechanische afvoer controleert vooral het systeem Natuurlijke toevoer is minder dan voorzien Systeem D: Het hoogste mechanische debiet (toevoer) controleert het systeem Bijkomende exfiltratie doorheen de gebouwschil

36 Evenwicht toevoer afvoer Praktische oplossingen: verhoging van afvoerdebieten In de ruimten waar afvoer vereist is Bv. Open keuken Mogelijk negatieve impact op factor m In de ruimten waar geen afvoer vereist is Berghok, hall, dressing, enz.

37 25 25 Evenwicht toevoer afvoer Praktische oplossingen: verhoging van afvoerdebieten

38 Regelstrategie Debieten aanpassen aan behoeften Herhaling: Minimum vereiste debieten minimumcapaciteit van het systeem Waarom moeten we de debieten regelen? Verschillende ruimten worden niet tegelijk gebruikt (bv. woonkamer / slaapkamers) Periodes van afwezigheid van de bewoners (bv. werkuren / schooluren)

39 Regelstrategie Praktische oplossingen (1) Geen regeling: niet aanbevolen! Manuele regeling met verschillende debieten 3 typische situaties (standen): Hoog: actief gebruik, periodes met sterke vervuiling Tussenin: aanwezigheid met beperkte activiteit Laag: periodes van afwezigheid Manuele regeling door de bewoners Werking vrijwel permanent in tussenstand Belang van de debietkeuze

40 Regelstrategie Praktische oplossingen (2) Kloksturing Idem manuele regeling + programmering En manuele regeling met automatische terugkeer naar kloksturing Vraaggestuurde ventilatie (alle systemen) Voorbeelden van sensoren Droge ruimten: CO 2, aanwezigheidsdetectie, enz. Natte ruimten: relatieve vochtigheid, aanwezigheidsdetectie (wc), enz. Voorbeelden van regeling Gecentraliseerd (bv. ventilator): beperkt potentieel Gedecentraliseerd (bv. openingen, RTO, enz.): actievere regeling

41 Types van leidingsystemen Vertakt Stervormig

42 Meerdere semi-flexibels (in de chape) Vergelijking voor eenzelfde luchtsnelheid 3 gladde ronde buizen: 3 x 50 mm, 75 m³/u (3,5 m/s) 4,9 Pa/m 1 gladde ronde buis: 1 x 87 mm 75 m³/u (3,5 m/s) 2,4 Pa/m 2 maal grotere drukverliezen 42

43 Hoe het niet moet! bron: WTCB, AIVC

44 Afstellen van debieten Doelstelling Zorgen voor juiste debiet in elk lokaal Zo dicht mogelijk bij het ontwerpdebiet Maar steeds hoger dan minimaal geëist ontwerpdebiet Zorgen voor evenwicht tussen toevoer/afvoer (D) En daarbij extra drukverliezen (en lawaai!) beperken Ventielen maximaal open Beperken van de ventilatorsnelheid

45 Duur Voorstel vereenvoudigde methode Vereenvoudigde methode: Regelingsduur verminderen Zonder te veel nauwkeurigheid te verliezen Klassieke methode Intuïtieve methode Vereenvoudigde methode Nauwkeurigheid

46 Vereenvoudigde methode Principe Idem klassieke methode: identieke verhoudingen Bijzonder kenmerk: de herhalingen zijn vervangen door voorspellingen verkregen door berekening tijdwinst!

47 Keuken Toilet Badkamer Wasplaats Berging Waarom debietmetingen? Illustratie met 2 voorbeelden Debiet (m³/u) Totaal Eis Voorbeeld Voorbeeld Afstelling?! Te laag! Slechte Luchtkwaliteit!

48 Overzicht van de meetmethoden 1) In een kanaal 2) Drukverschil op een component 3) Ter hoogte van het luchtventiel

49 Meting ter hoogte van het luchtventiel Veel toestellen en methoden beschikbaar Vleugelrad-anemometer Kleine of grote conus Kleine sonde + conus Vleugelrad of thermisch Drukcompensatie Vleugelrad-anemometer + Stabilisator Sonde + kanaal ter hoogte van ventiel

50 Installeer meetbare ventielen!

51 En wat indien GEEN ventilatie?

52 Condensatie De overmaat aan damp, die de lucht niet langer meer kan vasthouden, zal condenseren op koude oppervlakken Voorbeelden: Enkel glas Koudebruggen Afgeschermde koude wanden Achter kasten Achter een bed 52

53 Condensatie 53

54 De gevolgen voor het gebouw Schimmels Vochtschade Verf, behang, pleisterwerk Verminderd isolerend vermogen 54

55 Impact van de ventilatie: Systeem als bron van polluenten?

56 Principes Herhaling basisprincipes ventilatie Afvoer van binnenhuispolluenten Vochtigheid, CO 2 en bio-effluenten, VOS en, enz. Toevoer van nieuwe/verse lucht Buitenlucht, normaal weinig vervuild Aandachtspunten Bronnen van polluenten in het systeem zelf vermijden! Kwaliteit van de verse lucht verbeteren?

57 Ventilatie = bron van schimmels? Het doel is net vocht af te voeren! In de badkamer, de wasplaats, enz. Maar ook in de slaapkamers! Risico van vocht in het ventilatiesysteem zelf? Welk risico voor welk systeem? Welke meetresultaten in situ? 57

58 Heating Ventilatoren Klimaatregeling Voorfilter Cooling Humidify Fijne filter Risico? Condensatie Schimmels Bacteriën Vochtigheid Schimmels Legionella Wanneer? De hele zomer De hele winter Altijd OK? Nee Sick Building Syndrome Hoe dit risico beperken? Ontwerp, filters, onderhoud, enz. Voorbeelden: in onze kantoren, onze voertuigen, enz. 58

59 Aardwarmtewisselaar Risico? Wanneer? Condensatie Soms in de zomer Hoe dit risico beperken? Ontwerp, voorfiltering, hellingshoek + opvang condensaat, onderhoud, enz. Alternatieven? Aardwarmtewisselaar met glycolhoudend water Andere freecooling-oplossingen en antivries 59

60 Bodem-lucht warmtewisselaar Voorverwarming in de winter Voorkoeling in de zomer 60

61 Bodem-lucht warmtewisselaar Voorverwarming in de winter Systeem D: tot 85% rendement Aardwarmtewisselaar: kan maximaal 15 % recupereren winter = beperkt effect Voordeel: vermijden van bevriezing van de wisselaar 20 C 3 C 20 C 9.8 C 17 C 0 C 0 C 18.2 C 8 C 61

62 Ventilator Dubbele stroom (systeem D) Luchtinlaat Filter Warmtewisselaar Leiding Risico? Vervuiling + vochtigheid Wanneer? Beperkt: droge lucht! Beperkt: droge lucht! Hoe het risico beperken? Ontwerp, keuze van filter, onderhoud, enz. Filter: Regelmatig onderhoud Vervanging 1 x/jaar, in het begin van de winter 62

63 Continue meting van vocht (systeem D) Buiten Toevoerlucht

64 13/02/ /03/ /03/ /04/ /05/ /05/ /06/ /07/2011 Vocht microbiologisch risico Vb: febr. juli (gemiddelde over 24 uur) RH ODA RH SUP 20 0 Toevoerlucht altijd < 70% Buitenlucht soms > 80%

65 Natuurlijke toevoer (systeem A en C) RTO - RAO Risico? Wanneer? Vervuiling + vochtigheid (idem filters ) Hoe het risico beperken? Ontwerp, keuze van rooster, onderhoud, enz. 65

66 Microbiologische analyses (Optivent-project) Schimmels en bacteriën Luchtstalen: Evaluatie Toegevoerde lucht Vergeleken met buitenlucht

67 Schimmels en bacteriën? Bronnen van schimmels Vooral buiten Normaal gezien niet in gebouwen (indien er geen vochtproblemen zijn) Bron van bacteriën Vooral binnen: gebruikers, dieren, voedselresten, Grote variatie van andere bronnen buiten Omgeving, seizoen, enz. Maar vergelijking toegevoerde lucht/buitenlucht

68 Molds x10³ CFU/m³ Molds x10³ CFU/m³ Molds x10³ CFU/m³ Molds x10³ CFU/m³ Schimmels Seizoensgebonden invloed / bron = buitenlucht Lente (n =9) Zomer (n=3) 5,0 5,0 4,0 4,0 3,0 3,0 2,0 2,0 1,0 1,0 0,0 Supply Indoor Outdoor 0,0 Supply Indoor Outdoor 7 42 Average Average Herfst (n=17) Winter (n=6) 5,0 5,0 4,0 4,0 3,0 3,0 2,0 2,0 1,0 1,0 0,0 Supply Indoor Outdoor 0,0 Supply Indoor Outdoor Average 37 Average

69 Supply (X 10 ³ CFU/m³) Molds (X 10 ³ CFU/m³) Schimmels Systeem D 4,0 Toegevoerde lucht << Buitenlucht Voor grote meerderheid van gevallen 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 Geen bron in het systeem Maar eerder een vermindering dankzij de filters 1,0 0,5 0,0 Supply air Indoor air Outdoor air 4,0 3,0 2,0 Er zijn echter uitzonderingen 1,0 0,0 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 Outdoor (x10³ CFU/m³)

70 Supply (x 10³ CFU/m³) Molds (x 10³ CFU/m³) Schimmels Systeem C 3,0 Toegevoerde lucht < Buitenlucht 2,5 2,0 Maar Minder sterke vermindering dan D Correlatie toegevoerde lucht / buitenlucht 1,5 1,0 0,5 0,0 Supply air Indoor air Outdoor air 3,0 Systeem C: geen filter! 2,0 1,0 R² = 0,97 0,0 0,0 1,0 2,0 3,0 Outdoor (x 10³ CFU/m³)

71 Indoor (x 10³ CFU/m³) Bacteria (X 10³ CFU/m³) Bacteriën Systeem D 1,0 Binnen > Buiten > Toegevoerd Toegevoerd << Buiten 0,8 0,6 0,4 Idem schimmels Vermindering dankzij de filters (verbindingen van deeltjes en elektrostatische interacties) 0,2 0,0 Supply air Indoor air Outdoor air 1,5 1,0 Bron van bacteriën = binnen Binnenomgeving + mens. lichaam 0,5 0,0 0,0 0,5 1,0 1,5 Supply(x 10³ CFU/m³)

72 Uitzondering systeem D Schimmels + geur Evaluatie Zeer vervuilde kanalen Isolatie, planten, steenpuin, enz. Kanalen in een oud deel van een plat dak met oude isolatie en materialen, mogelijk vochtig 72

73 Uitzondering systeem D Schimmels + geur Evaluatie Te korte afstand tussen ventilatieopening en afvoeropeningen Met zeker recirculatie van afgevoerde lucht 73

74 Uitzondering systeem D Schimmels + geur Evaluatie Geen mogelijkheid voor het reinigen van kanalen Kleppen in het platte dak Niet meer bereikbaar 74

75 Samenvatting microbiologische analyses Optivent Invloed buitenlucht = bron schimmels Bron bacteriën = binnen (personen, enz.) Systeem D Filters vermindering schimmels en bacteriën Maar, uitzonderingen ontwerp en onderhoud! Systeem C Geen filter afhankelijk van buitenlucht Meer informatie: artikel op Sanitary aspects of domestic ventilatie systems: An in situ study J.Van Herreweghe, S. Caillou, M. Roger and K. Dinne

76 Advies Positie luchtinname: voorbeelden Slechte voorbeelden Afvoer Luchtinname! Rioolbeluchting

77 Afstand luchtinname andere afvoeropeningen Voldoende afstand tot andere afvoeropeningen Van hetzelfde gebouw En van de naburige gebouwen! Types van afvoeren Afvoer ventilatie Afvoer dampkap, droogkast, enz. Rookgasafvoer verbrandingstoestellen Rioolbeluchting Enz.

78 Afstand luchtinname: vereenvoudigde regel Algemene regel: luchtinname 2 m lager dan alle andere afvoeropeningen (ventilatie, dampkap, verwarming, enz.) Indien mogelijk op een andere wand Praktisch voorbeeld Luchtinname op een gevel Afvoeren op het dak Voor stookolie en hout: Voorzie een grotere afstand!

79 Afstand luchtinname: gedetailleerde berekening Berekening volgens NBN EN 13779, bijlage A.2.4 Formules voor verschillende typische gevallen Vb: op het dak, op dezelfde hoogte 450 m³/u min 3,5 m Andere gevallen: zie EN of vereenvoudigde regel

80 Afstand luchtinname andere afvoeropeningen Ook voor de natuurlijke toevoeropeningen van systemen A en C! Goed voorbeeld Natuurlijke toevoeropeningen

81 Plaatsing luchtinname: andere adviezen Verwijderd van vervuilingsbronnen Dieren, bodem, : min m van maaiveld Parking, vuilnislokaal, beplanting, enz. Verkeer: kies indien mogelijk een andere gevel Bescherming tegen regen Regenkap Luchtsnelheid max. 2 m/s (maar moeilijk )

82 Filtratie: waarom filteren met systeem D? Prioriteit = beschermen van de installatie Min. klasse G4 (klassen volgens EN 779) Kwaliteit en luchtdichtheid van de filter zijn belangrijker dan de klasse op zich! Bonus = verbeteren van de luchttoevoerkwaliteit Doel: filtratie stofdeeltjes van buiten: PM 10, PM 2.5, pollen, schimmels, enz. Enkel mogelijk met systemen B en D Om dit doel te bereiken moet ook de gebouwschil voldoende luchtdicht zijn

83 Filterkeuze: beschermen van het systeem Opgelet met de luchtdichtheid van filter en filterbehuizing Vermijden van sokfilters Kies een goed ontworpen groep om by-pas -lekken te vermijden Filter in de verkeerde richting Slechte filter vervuilde kanalen!

84 Filterkeuze: verbeteren IAQ (Bonus) Idem: opgelet met luchtdichtheid van de filter! Filterklasse Klasse F7 En voorfiltratie G3 of G4 Voorbeelden Bijkomende F7-filterbox achter de groep Sommige groepen zijn ontworpen voor 2 filters Voorfilter G3 in het kanaal Voorfilter G3 direct op de filter in de groep geplaatst

85 Buitenluchtinname = voorfilter? Grof rooster Grof afval: bladeren, enz Toegang klein ongedierte vermijden Fijn rooster? Beter vermijden! Zeer snelle verstopping Zeer hoge drukverliezen (omdat de oppervlakte veel kleiner is dan die van een echte filter )

86 Vervuiling op de werf Beschermen van alle onderdelen Gedurende het transport EN de opslag Tijdens de montage (met andere lopende werken) Gebruik de ventilatie niet om het gebouw te drogen!

87 Onderhoud (door gebruiker) Filters Min. 1 x per jaar vervangen, voor de winter Regelmatig te reinigen Elke 2-3 maanden naargelang situatie Voorzichtig stofzuigen De groep moet gemakkelijk toegankelijk zijn! Ventielen Zeer regelmatig Gemakkelijk door de gebruiker

88 Onderhoud (door gebruiker) Natuurlijke toevoeropeningen Redelijk regelmatig, volgens vervuilingsgraad Gemakkelijk door de gebruiker

89 Onderhoud Warmtewisselaar Volgens de voorschriften van de fabrikant In het algemeen in een bad met water Ventilatoren Naargelang van de vervuiling Systeem C wordt sneller vuil (geen filters) Distributiekanalen en -collectoren Om de 9 jaar bij effectieve filtratie Afvoerkanalen (C en D) worden sneller vuil Toezichtluik nodig indien meer dan 4 bochten of een obstakel Toegankelijke distributiecollectoren!

90 Voorbeelden van vervuiling van de kanalen Toevoerkanalen Afvoerkanalen 6 jaar horizontaal verticaal 9 jaar 16 jaar

91 Onderhoud van de kanalen Principe Stofzuigsysteem met filter aangesloten op 1 ventiel Ronddraaiende borstel via een ander ventiel Alle andere ventielen afgedicht

92 Wat moet worden onthouden uit de uiteenzetting Ventilatie is nodig (en verplicht) voor de luchtverversing Het echte gevaar = geen ventilatie! Impact van de verschillende systemen Ontwerp installatie gebruik onderhoud

93 Voor meer informatie Artikelen WTCB Onderhoud van ventilatiesystemen Metingen van de mechanische ventilatiedebieten Akoestische aspecten die verband houden met de mechanische ventilatie in eengezinswoningen

94 Gesteund door de Technologische Dienstverlening Duurzaam Bouwen en Duurzame ontwikkeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gesubsidieerd door Innoviris. Betrokken personen bij het WTCB Samuel Caillou, Paul Van den Bossche Christophe Delmotte, Nicolas Heijmans, Xavier Kuborn, Philippe Voordecker, Peter D Herdt Debby Wuyts, Joris Van Herreweghe, Karla Dinne, Marilyn Roger Luk Vandaele, Xavier Loncour, Peter Wouters

95 Te onthouden van de presentatie Ventilatie is nodig (en verplicht) voor een goede luchtverversing Het echte gevaar = geen ventilatie! Een goed ontworpen, goed geïnstalleerd en goed onderhouden systeem is geen bron van polluenten Belangrijkste advies (rekentool beschikbaar): Ontwerp: debieten, dimensionering, luchtinlaat, enz. Installatie: regeling en meting van de debieten Gebruik Onderhoud: vooral filters (warmtewisselaar en leidingen op langere termijn) 95

96 Contact Samuel CAILLOU Adjunct Labohoofd Labo Verwarming en Ventilatie, WTCB : samuel.caillou@bbri.be 96