Scope 3 analyse en detailanalyses van GHG genererende activiteiten

Transcriptie

1 Scope 3 analyse en detailanalyses van GHG genererende activiteiten Analyses ten behoeve van niveau 5 van de CO2-Prestatieladder Van Gelder mei 2012

2 Scope 3 analyse en detailanalyses van GHG genererende activiteiten Analyses ten behoeve van niveau 5 van de CO2-Prestatieladder dossier : BA7350 registratienummer : MD-AF /v2 versie : definitief classificatie : Van Gelder mei 2012 DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

3 INHOUD BLAD 1 INLEIDING 2 2 ALGEMENE SCOPE 3 ANALYSE Vaststellen scope 3 en kwantificeren omvang Onderbouwing keuze twee GHG-genererende (keten)activiteiten. 5 3 WAARDEKETEN TWEE GEKOZEN GHG GENERERENDE (KETEN)ACTIVITEITEN 6 4 GHG GENERERENDE KETENACTIVITEIT 1: ASFALTPRODUCTIE Productie grondstoffen Asfaltproductie Resultaten CO 2 ketenanalyse 11 5 GHG GENERERENDE KETENACTIVITEIT 2: ASFALTTRANSPORT Transport van grondstoffen Transport asfalt (heen) Transport asfalt (retour) Resultaten CO 2 ketenanalyse asfalttransport 14 6 REDUCTIEMAATREGELEN CO 2 reductiemogelijkheden asfaltproductie CO 2 reductiemogelijkheden asfalttransport 17 7 COLOFON18 BIJLAGEN 1 Overzicht relevante categorieën in scope 3 van Van Gelder 2 Top 35 toeleverende organisaties (op basis van inkoop) 3 CO2 conversiefactoren 4 Detailberekeningen asfaltproductie 5 Detailberekeningen asfalttransport MD-AF /v2 (openbaar) - 1 -

4 1 INLEIDING De Van Gelder Groep (vanaf nu Van Gelder) heeft zich gespecialiseerd in het initiëren, ontwerpen, realiseren en beheren van infrastructurele projecten, zowel boven- als ondergronds. Van Gelder is een landelijk opererend middelgroot aannemingsbedrijf met vestigingen verspreid over heel Nederland. Gezamenlijk hebben de werkmaatschappijen een omzet van ruim 210 miljoen euro en zijn er 725 werknemers werkzaam. De activiteiten van Van Gelder Groep zijn ondergebracht in diverse werkmaatschappijen te weten: Aannemingsmaatschappij Van Gelder B.V.: - Uitvoeren van werken op het gebied van grond-, weg- en waterbouw, milieu- en cultuurtechniek. Van Gelder Kabel-, Leiding- en Montagewerken B.V.: - Aanleggen en onderhouden van kabel- en leidingnetwerken t.b.v.verlichtings- en installatieprojecten. Van Gelder Rail B.V.: - Aanleggen en onderhouden van kabels en leidingen op, boven en langs het spoor. Van Gelder Telecom B.V.: - Ontwikkelen, bouwen en onderhouden van veelal op glasvezel gebaseerde data- en telecommunicatienetwerken. Van Gelder Verkeerstechniek B.V. (per ) - Aanleggen en onderhouden van Dynamische Verkeersmanagement systemen (DVM). Van Gelder heeft een actief duurzaamheidprogramma dat is gericht op reductie van CO 2 emissies, duurzame en innovatieve technologie, duurzaam materiaalgebruik en maatschappelijke betrokkenheid. Alle werkmaatschappijen zijn vanaf 1 september 2011 gecertificeerd voor niveau 3 op de CO 2 Prestatieladder 2.0 (versie 23 juni 2011). De Van Gelder Groep streeft nu naar een certificering op niveau 5. De CO 2-footprint van scope 1 en 2 activiteiten is reeds bepaald en nu wil Van Gelder ook zicht krijgen op de scope 3 1 activiteiten en daarvoor ook twee nadere ketenanalyses doen. Om aan de eisen van niveau 4 en dus ook aan de eisen voor niveau 5 te kunnen voldoen heeft Van Gelder DHV gevraagd om de scope 3 analyse te doen en twee ketenanalyses van GHG 2 -genererende activiteiten uit te voeren conform de eisen die daaraan zijn gesteld. Tenminste één van de analyses dient daarbij professioneel ondersteund of becommentarieerd te worden door een ter zake bekwaam, erkend en onafhankelijk kennisinstituut. Van Gelder heeft besloten om de scope 3 analyses en de ketenanalyses door DHV als onafhankelijk kennisinstituut te laten uitvoeren. (Hiermee wordt invulling gegeven aan eis 4.A.3) In bijlage 1 t/m 5 vindt u de gebruikte kengetallen, waarden en conversiefactoren voor de berekeningen. 1 Scope 3: alle indirecte emissies als gevolg van de activiteiten van het bedrijf die voortkomen uit bronnen die geen eigendom zijn van het bedrijf maar wel bepaald worden door Van Gelder. 2 Green House Gas (GHG) is een verzamelterm van alle luchtemissies of gassen die het broeikas effect veroorzaken. MD-AF /v2 (openbaar) - 2 -

5 2 ALGEMENE SCOPE 3 ANALYSE Conform de richtlijnen in het GHG 3 protocol en de CO 2-Prestatieladder 2.0 is de analyse van scope 3 uitgevoerd op basis van een analyse van 15 categorieën. Vervolgens dient de keuze van de ketens gebaseerd te zijn op een identificatie van de meest materiële scope 3 emissies. (Hiermee wordt invulling gegeven aan eis 4.A.1). Deze beide onderdelen worden in dit hoofdstuk beschreven. 2.1 Vaststellen scope 3 en kwantificeren omvang Voor bouwondernemingen vormt de inkoop van producten of materialen naast het eigen brandstofverbruik, vaak een groot aandeel van de totale CO 2 emissies (Scope 1,2 en 3) van de organisatie. Ook uit onze analyse blijkt dit, in bijlage 1 is een tabel weergegeven met een overzicht van alle relevante categorieën in de scope 3 van Van Gelder. Hieruit blijkt dat de volgende categorieën relevant zijn: - ingekochte goederen en diensten - transport en distributie (upstream en downstream) Omdat eigen transport en distributie al is meegeteld in de scope 1&2 emissies en uitbesteed transport valt onder ingekochte goederen en diensten is besloten de scope 3 analyse uit te voeren op basis van de inkoopomzet omdat dit beide categorieën dekt. De scope 3 analyse is bepaald in onderstaande stappen die hieronder één voor één zijn toegelicht. 1) Vaststellen van meest gebruikte producten / diensten op basis van financiële cijfers (top 35), 2) Selectie van meest CO 2 intensieve producten / diensten (top 6), 3) Berekenen van totale CO 2 emissies scope 3 op basis van CO 2 indicatoren en prijsindicaties Ad 1 Meest gebruikte producten / diensten (Top 35 toeleverende organisaties) Op basis van een analyse van de inkoopgegevens over het jaar 2010 is gebleken dat 26% van de inkoopgelden wordt besteed aan 35 toeleverende organisaties. Niet alle geleverde producten en diensten zijn vanuit het perspectief van CO 2 relevant. Zo is het nemen van verkeersmaatregelen wel kostbaar, maar leidt dit nauwelijks tot hoge emissies van CO 2 omdat er vooral manuren (rekenwerk) betaald worden. En zo zijn bijvoorbeeld leaseauto s (voertuigen exclusief brandstof), wel erg kostbaar maar wordt de brandstof al binnen scope 1&2 meegenomen en deze zijn dus niet erg relevant. Ad 2 Selectie meest CO 2 intensieve producten / diensten (Top 6) Binnen de top 35 zijn de volgende 6 product- of dienstcategorieën het meest bepalend voor de CO 2 emissies in scope 3 van Van Gelder. Hieronder per categorie de inhoudelijke argumenten waarom deze relevant is: 1) Asfalt: kosten worden bijna geheel bepaald door de hoeveelheden afgenomen asfalt (ton). Daarbij vergt de productie van asfalt door hoge temperaturen veel energie en is dus CO 2 intensief. 2) Asfalt transport: kosten worden voor een groot deel direct bepaald door de brandstofkosten (liters). Daarbij wordt vooral in opdracht van de Aannemingsmaatschappij Van Gelder veel asfalt getransporteerd. 3) Betonproducten: kosten zitten voor een aanzienlijk deel in de inkoop van bouwproducten. Daarbij is de productie van betonnen producten zeer CO 2 intensief. 3 Corporate Value Chain (Scope 3) Accounting and Reporting Standard Supplement to the GHG Protocol Corporate Accounting and Reporting Standard DRAFT FOR STAKEHOLDER REVIEW NOVEMBER 2010 MD-AF /v2 (openbaar) - 3 -

6 4) Grondverzetmaterieel: kosten voor grondverzet worden bepaald door manuren en ook brandstof. Van Gelder besteedt daarbij grote hoeveelheden grondverzet (klein en groot) uit aan diverse onderaannemers. 5) Kabels: kosten worden bijna geheel bepaald door de hoeveelheid afgenomen kabels (meters). Vaak zijn kabels van glasvezel en of metalen (koper), beide productieprocessen zijn energie, en dus CO 2 intensief. 6) Leidingen: kosten worden bijna geheel bepaald door de hoeveelheid afgenomen leiding (meters). Vaak zijn leidingen van kunststof (PVC), dat een CO 2 intensief productieproces kent. Onderstaande tabel toont de zes categorieën, leveranciers uit de top 35 en de totale omzet op die categorie van de leverende bedrijven uit de top 35. De bestedingen buiten deze top 35 kennen een vergelijkbare verhouding. De top 35 is dus een goede afspiegeling van alle uitgaven / scope 3 activiteiten van Van Gelder, daardoor is deze verdeling representatief voor de volledige scope 3 van Van Gelder. Tabel 1 Omzet per product- dienst categorie Product- / dienstcategorie Ingekochte hoeveelheid 1) Asfalt In ton 2) Asfalt transport In draaiuren 3) Betonproducten In ton 4) Grondverzetmaterieel In draaiuren 5) Kabels In meters 6) Leidingen In meters Ad 3: Berekenen totale CO 2 emissie scope 3 Op basis van de omzet per categorie kunnen de bijbehorende CO2 emissies gekwantificeerd worden. Hiervoor zijn de specifieke CO2 indicatoren bepaald en zijn de prijsindicaties voor deze indicatoren verzameld. De prijsindicatoren zijn door Van Gelder herleid uit contracten die representatief zijn voor producten / diensten binnen de categorieën. Op basis van de hoeveelheden en CO2 indicatoren per categorie uit DuboCalc zijn de bijbehorende CO2 emissies berekend. Tabel 2 CO2 emissies verdeeld naar scope 3 categorieën Product- / dienstcategorie CO 2 indicator kg CO 2/ eenheid Bron CO 2 emissies (%) Totaal inkoopvolume 1) Asfalt 38.4 kg/ton DuboCalc - STAB recycling 50% 34% 2) Asfalt transport kg/ton DuboCalc - asfaltauto 34 ton; % kw 3) Betonproducten kg/ton DuboCalc / betondatabase - 22,5% Straattegel 4A) Grondverzetmaterieel 5.3 kg/draaiuur Specification sheet Takeuchi 4% (klein) (TB016) 4B) Grondverzetmateriaal 65.7 kg/draaiuur DuboCalc - Bulldozer ton 2,5% (groot) 5) Kabels 2.4 kg/meter DuboCalc - Voedingkabel (PEkoper) 1% 6) Leidingen 12.6 kg/meter DuboCalc - PE leiding 12% TOTAAL 100% = ± ton CO 2 MD-AF /v2 (openbaar) - 4 -

7 Deze onderdelen vormen de belangrijkste 6 bronnen van CO 2 emissies in de materiele scope 3 van Van Gelder. De CO 2 emissies als gevolg van gasolie gebruik in hun eigen machines zijn door Van Gelder al meegenomen in de Scope 1&2 emissie inventarisatie. 2.2 Onderbouwing keuze twee GHG-genererende (keten)activiteiten. Op basis van deze top 6 van CO 2 emissies in scope 3 kiest Van Gelder voor een nadere analyse van twee activiteiten die het dichtst bij de core business van Van Gelder staan, te weten: - Asfalt - Asfalt transport Deze twee onderwerpen staan in de top 6 op plek 1 en 2 en vormen samen meer dan 58% van de scope 3 emissies. Op deze onderwerpen zijn er op dit moment veel nieuwe ontwikkelingen waar Van Gelder mee bezig is, en men heeft lange termijn relaties met partners op dit gebied waardoor er ook invloed uitgeoefend kan worden. Voor beide ketenactiviteiten zijn al de nodige onderdelen van de keten nader beschouwd in het kader van de CO 2 prestatieladder. Andere aannemers in de wegenbouw keken al eerder naar bitumen, transport en steenslag. Voor deze CO 2 ketenanalyses is daarom dankbaar voortgebouwd op resultaten van diverse CO 2 ketenanalyses van andere wegenbouwers of GWW-aannnemers in de jaren 2010 en MD-AF /v2 (openbaar) - 5 -

8 3 WAARDEKETEN TWEE GEKOZEN GHG GENERERENDE (KETEN)ACTIVITEITEN In dit hoofdstuk worden de waardeketens beschreven van de twee GHG generende (keten)activiteiten asfalt en asfalttransport. Het aannemen van de aanleg van nieuwe of de reconstructie van bestaande asfaltconstructies is een belangrijk onderdeel van de activiteiten van Van Gelder. Waardeketen in het kort Het asfalt type (en dus hoeveelheid) wordt vaak voorgeschreven door de opdrachtgever in de uitvraag. Grofweg kan onderscheid worden gemaakt tussen deklagen (surf), tussenlagen (bind) en onderlagen (base) waarbij de korrelgrote van het steenslag kan variëren. Ook is het aandeel hergebruikt materiaal (freesasfalt) vaak een specificatie van de opdrachtgever. VB: AC16 base 50% PR, is een onderlaag met 50% Partiele Recycling (PR), met maximale korrelgrote van 16 mm en waarbij AC staat voor AsphaltConcrete of Asfaltbeton. Van Gelder koopt het asfalt in bij één van haar drie belangrijkste asfaltcentrales (leveranciers). Van Gelder participeert in de centrales Asfalt Centrale Nijkerk (ACN), Asfalt Centrale Rivierenland in Tiel (ACR) en Asfalt Productie Rotterdam Rijnmond (APRR). De keuze voor de centrale / leverancier is afhankelijk van het type asfalt (niet alle centrales maken alle typen), de locatie van waar het asfalt dient te worden toegepast en de prijs. De asfaltcentrales produceren vaak specifieke soorten asfalt, niet allemaal hetzelfde profiel. De centrales werken graag wel met vaste en lange termijn contracten voor grondstoffen. De belangrijkste grondstoffen voor asfaltproductie zijn: steenslag, zand, bitumen en een vulstof. Steenslag en zand worden meestal per schip (uit het buitenland) aangevoerd waarna het per binnenvaart bij de betreffende centrale wordt afgeleverd. Bitumen en vulstof komen in kleinere hoeveelheden hoofdzakelijk per vrachtwagen. Bij de centrale worden de grondstoffen tijdelijk opgeslagen. Afhankelijk van het benodigde type mengsel worden de verschillende grondstoffen voor gedoseerd, gedroogd en verwarmd, en tot slot gemengd tot het gewenste asfalt. Het asfalt wordt daarna opgeslagen in voorraadsilo's, waarvandaan het kan worden overgeladen in asfaltkippers. De asfaltkippers transporteren het asfalt naar de projectlocatie. Op de projectlocatie wordt het asfalt met een spreidmachine en/of voorlader (shuttle buggy) aangebracht, waarna het wordt gewalst. Afhankelijk van het soort gebruik, de intensiteit van het verkeer, weersinvloeden etc. kan het voorkomen dat de deklaag gebreken gaat vertonen. In de regel gaat de hele asfaltconstructie 20 jaar mee en gaat de deklaag 10 tot 12 jaar mee. Bepalende factoren voor de levensduur zijn: vermoeiing (bezwijken door langdurige en/of grote belasting), stroefheid (remweg), stijfheid in relatie tot de belasting en rafeling (materiaalverlies). Wanneer schade erg lokaal is maar wel dusdanig van invloed is op het verkeer kan er beslist worden om het wegdek lokaal te repareren. Dit gebeurt door de bovenste laag van de schadeplek weg te frezen en deze te voorzien van een nieuwe laag. Het vrijgekomen asfalt, bij reparatie of bij vervanging, wordt voor vrijwel honderd procent gerecycled door het bij de asfaltcentrale bij te mengen in nieuw asfalt. MD-AF /v2 (openbaar) - 6 -

9 Winning grondstoffen: - steenslag - zand - bitumen - vulstof Productie asfalt: - type laag (base, bind of surf) - korrelgrote (5-22 mm) - recycling (10-60% PR) Einde levensduur: - freeswerkzaamheden - retourtransport Transport asfalt: - wachttijd - transport Aanleg, gebruik en onderhoud: - bouwactiviteiten - onderhoud Figuur 1 Waardeketen asfalt In onderstaand figuur (bron: Uitgebreide Energie Studie Asfaltbranche, Novem, 2004) is te zien wat de verdeling is van CO 2 emissies over de hele asfaltketen. Daarin is duidelijk te zien dat na productie grondstoffen het productieproces van asfalt en het transport ervan significant bijdragen aan het totaal. In onderstaande paragrafen zijn vervolgens de stappen productie (inclusief productie grondstoffen) en alle transport apart kort toegelicht. Figuur 2 Verdeling van CO 2 emissies in de hele asfaltketen (bron: Uitgebreide Energie Studie Asfaltbranche, Novem, 2004) MD-AF /v2 (openbaar) - 7 -

10 4 GHG GENERERENDE KETENACTIVITEIT 1: ASFALTPRODUCTIE Van Gelder past jaarlijks meer dan 100 types asfaltmengsels toe. De top-10 mengsels van de centrales in Tiel (ACR) en in Nijkerk (ACN) zijn hieronder voor het jaar 2011 weergegeven. Tabel 3 Top 10 asfaltmengsels ACN en ACR (2011) ACN (Nijkerk) ACR (Tiel) Type Ton / jaar Type Ton / jaar AC 22 bind 50% PR 26,365 AC 16 base 10/20MG 30% PR 33,119 AC 22 base 50% PR 24,348 AC 16 surf 30% PR 11,315 AC 22 base 55% PR 11,781 AC 22 bind 40% PR 11,252 R-ZOAB 50% PR 10,979 AC 22 base 55% PR 11,210 AC 22 bind 50% PR 10,583 AC 22 base 50% PR 9,845 AC 16 bind 50% PR 9,414 AC 22 base 40% PR 7,066 AC 16 surf 30% PR 6,210 AC 22 bind 50% PR 5,178 AC 16 surf/bind 50% PR 6,002 Microtop 4,606 Topfalt 4,794 R-ZOAB 50% PR 3,352 AC 16 surf/bind 40% PR 4,610 PA ,934 Totaal (ACN) 115,087 Totaal (ACR) 99,877 Vier categorieën van type mengsels Hieruit is af te leiden dat er grofweg vier typen mengsels zijn: AC22 base, AC22 bind, AC16 surf/bind, en ZOAB. Alle 20 mengsels zijn ondergebracht in deze vier hoofdcategorieën. De tabel hieronder laat deze onderverdeling zien inclusief de relatieve productie van het type asfalt per gemiddelde ton afgenomen asfalt. (Dus van de gemiddelde ton afgenomen asfalt door Van Gelder, is 45% (0.45 ton) van het type AC base) Tabel 4 Onderverdeling van de mengselcodes per categorie en relatieve afnamen Afgenomen asfalt, relatieve afname Type asfalt per ton asfalt AC16 base 30% PR 0.45 ton AC22 bind 40-50% PR 0.25 ton AC16 surf/bind 30-50% PR 0.17 ton R-ZOAB 50% PR 0.12 ton MD-AF /v2 (openbaar) - 8 -

11 Productie van hoofdtype asfaltmengsels in ton/jaar (productie in 2011 door ACR en ACN) 26,666 37,551 97,369 AC22 base 40-55% PR AC22 bind 40-50% PR AC16 surf/bind 30-50% PR 53,378 R-ZOAB 50% PR Figuur 3 Productie- / afnamehoeveelheden 4 typen asfaltmengsels 4.1 Productie grondstoffen In alle type asfaltmengsels wordt steenslag, zand, vulstof en bitumen gebruikt. Vaak wordt daarbij ook geregenereerd asfalt ingezet dat als vervanger kan worden gezien voor primaire grondstoffen. Voor de 4 categorieën zijn van product informatie bladen de samenstellingen van het asfalt afgeleid. Tabel 5 Grondstoffen in asfaltsoorten Asfalttyp (categorie) Ingredienten (ton / ton asfalt) Bron AC16 base 40-55% PR 0.2 ton brekerzand, 0.4 ton Schots graniet, 0.3 ton frees, 0.03 ton bitumen en 0.04 ton vulstof productinformatieblad AC16 base AC22 bind 40-50% PR 0.2 ton natuurlijk zand, 0.35 ton Schots graniet, 0.4 ton brekergranulaat, 0.02 ton bitumen en 0.03 ton vulstof (wigro) productinformatieblad AC22 bind AC16 surf/bind 30-50% PR 0.2 ton brekerzand, 0.4 ton bestone, 0.3 ton frees, 0.03 ton bitumen en 0.02 ton vulstof productinformatieblad AC16 surf R-ZOAB 50% PR 0.01 ton zand, 0.45 ton bestone, 0.5 ton brekergranulaat, 0.02 ton bitumen en 0.01 ton vulstof productinformatieblad PA16 Steenslag De centrales van Van Gelder maken hoofdzakelijk gebruik van de steenslagsoorten Schotse Graniet en Bestone uit Noorwegen. Helaas bestaan voor deze typen steenslag nog geen specifieke ketenanalyses dus is gewerkt met het gemiddelden waarden van rhyoliet (ketenanalyse KWS) en moraine (ketenanalyse Heijmans). Winning gebeurt met dynamiet waarna de stenen zoveel mogelijk op vrij verval naar de brekers worden gebracht waar het tot een grove fractie wordt gebroken. De steenslag wordt in beide gevallen over zee naar de Amsterdamse haven gebracht waar de grove fractie in de gewenste fijne fractie wordt omgezet. Naast nieuw gedolven steenslag wordt veel gebruik gemaakt van RAP (reclaimed asphalt pavements) ofwel freesasfalt of asfaltgranulaat. Het effect van het gebruik hiervan is uitaard meegenomen in de ketenanalyse voor asfaltproductie. MD-AF /v2 (openbaar) - 9 -

12 Zand Het gebruikte zand in asfalt kan worden omschreven als een mineraal aggregaat met een korrelafmeting tussen de 2 mm en mm (63 µm). In de centrales van Van Gelder wordt voor de gebruikte mengsels gebruik gemaakt van zowel natuurlijk zand (uit Nederland) als van brekerzand (Noorwegen en Schotland). Natuurlijk zand voor de Nederlandse asfaltindustrie wordt hoofdzakelijk gewonnen in Nederland in het IJsselmeer, de Zeeuwse wateren, de grote rivieren en op droge winplaatsen. Het zand wordt binnen Nederland per binnenvaart getransporteerd en vanuit Schotland en Noorwegen per zeescheepvaart. Vulstof Vulstof is mineraal aggregaat dat kleiner is dan 63 µm. In de centrales van Van Gelder wordt gebruik gemaakt van verschillende types Wigro (K40, K60, etc). Wigro (en ook andere vulstoffen) zijn gemaakt van kalksteenmeel (hydroxide). Bitumen Bitumen is het op aardolie gebaseerde bindmiddel in het asfalt. Het wordt verkregen door het verwijderen van de lichtere fracties uit ruwe aardolie (zoals vloeibaar petroleum gas, benzine en diesel) tijdens het raffinageproces. De centrales van Van Gelder gebruiken voor de verschillende mengsels verschillende type bitumen. 4.2 Asfaltproductie Het productieproces vindt plaats in de asfaltmenginstallatie. De asfaltcentrales in Tiel en Rotterdam hebben een discontinue productiesysteem (type: chargemenger). De centrale in Nijkerk heeft een continue trommelmenger. Tussen verschillende productiesystemen zitten geen grote verschillen qua energieverbruik van de installatie. De (droog of soms nat) opgeslagen fracties zand, grind en gebroken steen worden met een laadschop in de doseertrechters gestort waarna ze in de droogtrommel worden gedroogd. Het energieverbruik van de gasbranders is afhankelijk van de vochtigheid van de grondstoffen. De eindtemperatuur in de trommel ligt tussen C. Een speciaal doseringssysteem sproeit de bitumen in de mengbak en ook de vulstof wordt toegevoegd. Na een mengtijd, afhankelijk van het soort asfaltmengsel, valt het mengsel in de ophaalbak. De ophaalbak stort het asfalt in de silo en vanuit de silo worden vrachtwagens beladen voor transport naar de locaties die geasfalteerd moeten worden. Het energieverbruik van asfaltcentrale ACN (Asfalt Centrale Nijkerk), ACR (Asfalt Centrale Rivierenland) en APRR (Asfalt Productie Rotterdam Rijnmond) is vergelijkbaar met die van APA (Asfalt Productie Amsterdam). Hieronder is de verdeling van het energieverbruik van een centrale weergegeven. De figuur maakt duidelijk dat het merendeel van de energie opgaat aan het droogproces (63%), het verwarmen van asfaltgranulaat / PR-gedeelte (21%) en de verwarmde opslag van bitumen (8%). MD-AF /v2 (openbaar)

13 Figuur 4 Indicatief energieverbruik asfaltcentrale (bron: Energie-efficiencyplan Asfalt Productie Amsterdam) 4.3 Resultaten CO 2 ketenanalyse De CO 2 conversiefactoren en specifieke aannames voor de resultaten zijn terug te vinden in bijlagen 3 en 4. Asfaltproductie Als de productie van grondstoffen, de productie van de verschillende mengsels én het aanleggen zelf worden beschouwd dan is in onderstaand figuur te zien dat meer dan de helft van de CO 2 emissies het gevolg is van de productie van asfalt. Voor de grondstoffen is de bijdrage van de bitumen dominant. De bijdrage van de daadwerkelijke realisatie van de asfaltconstructie (spreiden en verdichten) is zeer klein (nagenoeg 0). MD-AF /v2 (openbaar)

14 CO2 emissies asfaltproductie Van Gelder (2011) Zand Steenslag Bitumen Vulstof Granulaat / RAP AC16 base 30% PR AC22 bind 40-50% PR AC16 surf/bind 30-50% PR R-ZOAB 50% PR Asfaltmaterieel (totaal) [kg CO2/ton] Grondstoffen Productie asfalt (obv top 10 mengsels) Realisatie asfalt Figuur 5 CO 2 emissies asfaltproductie Tabel 6 CO 2 emissies door grondstofproductie per asfalttype (zie ook Tabel 5) Ton CO 2/ ton asfalt (per ingredient) Asfalttype AC16 base AC22 bind AC16 surf R-ZOAB Gemiddelde Zand Steenslag Bitumen Vulstof Granulaat / RAP MD-AF /v2 (openbaar)

15 5 GHG GENERERENDE KETENACTIVITEIT 2: ASFALTTRANSPORT 5.1 Transport van grondstoffen Steenslag komt per zeescheepvaart uit Schotland of Noorwegen naar de Amsterdamse haven waar het wordt gebroken tot fijne steenslag en wordt overgeslagen op een binnenvaartschip. Per binnenvaartschip komt het vervolgens aan in Tiel, Nijkerk en Rotterdam. Voor brekerzand geldt dezelfde route als voor steenslag. Zand gewonnen in Nederland gaat direct per binnenvaart naar de centrales. Vulstof en bitumen worden in Rotterdam geproduceerd en worden per vrachtwagen getransporteerd. De aannames voor de gemiddelde afstanden zijn hieronder weergegeven inclusief het transportmiddel. Tabel 8 Informatie transport grondstoffen Grondstof Route Transportmiddel Afstand (gemiddeld) Steenslag Schotse Glensandra Amsterdam Zeevaart (150 TEU) 1500 km graniet Amsterdam Centrale Binnenvaart (96 TEU) 150 km Steenslag Bestone Bremanger Amsterdam Zeevaart (150 TEU) 1500 km Amsterdam Centrale Binnenvaart (96 TEU) 150 km Brekerzand Glensandra Amsterdam Zeevaart (150 TEU) 1500 km Amsterdam Centrale Binnenvaart (96 TEU) 150 km Natuurlijk zand Zeeland / IJsselmeer Binnenvaart (96 TEU) 150 km Centrale Bitumen en vulstof Rotterdam Centrale Vrachtwagen (>20 ton) 100 km RAP / asfaltgranulaat Projectlocatie Centrale Vrachtwagen (>20 ton) 80 km 5.2 Transport asfalt (heen) Voor de CO 2 emissies ten gevolge van asfalttransport is aanvullend op de ketenanalyse van KWS gekeken naar het stationair draaien op het werk en bij centrale en de retourlogistiek. Daarbij zijn de specifieke transportafstanden voor de vijf belangrijkste asfaltmengsels ook gespecificeerd. Deze variëren voor Van Gelder van 15 tot 80 km, voor de afstand van de centrale naar het werk. Hieronder een overzicht van de ingezette transportvoertuigen door de transporteur, het specifieke brandstofverbruik en de gemiddelde beladingsgraad. Tabel 9 Specifiek brandstofverbruik ingezette asfaltwagens voor Van Gelder (2011) Type vrachtwagen inzetpercentage gem km/liter liter/km lit/tkm kg CO2/tkm belading Terberg FM 1850 T 25% GINAF 4241 S 25% VOLVO FH 12 25% VOL VO FH % MD-AF /v2 (openbaar)

16 5.3 Transport asfalt (retour) Naast het heentransport van het asfalt is in deze ketenanalyse ook gekeken naar het retourtransport. Belangrijkste parameter hier is de beladingsgraad. 5.4 Resultaten CO 2 ketenanalyse asfalttransport De CO 2 conversiefactoren en specifieke aannames voor de resultaten zijn terug te vinden in bijlagen 3 en 5. Op basis van de 4 hoofdcategorieën mengsels (zie Tabel 4) en de hoeveelheid grondstoffen per ton asfalt kan de volgende verdeling gemaakt worden van transportactiviteiten in de asfaltketen. In totaal gaat het om 64.6 kg CO 2 als gevolg van alle transportactiviteiten voor één ton asfalt (over zijn levensduur). De internationale transportbewegingen uit Schotland en Noorwegen (steenslag en brekerzand) zijn daarbij dominant. CO2 emissies transportketen asfalt Van Gelder [kg CO2/ton asfalt] Brekerzand (Schotland / Noorwegen) - Zeevaart Brekerzand (Schotland / Noorwegen) - Binnenvaart Natuurlijk zand 2.2 Steenslag - Schotse Graniet - Zeevaart 0.2 Steenslag - Schotse Graniet - Binnenvaart Steenslag - Bestone Noorwegen - Zeevaart 0.7 Steenslag - Bestone Noorwegen - Binnenvaart Bitumen Vulstof 0.7 RAP / asfaltgranulaat Bij asfaltcentrale Op projectlocatie 0.6 AC16 base 30% PR AC22 bind 40-50% PR AC16 surf/bind 30-50% PR R-ZOAB 50% PR 1.2 Totaal Transport grondstoffen gew ogen gemiddelde asfaltmengsel Stationair Transport naar projectlocatie Retourtransport Figuur 6 Verdeling CO 2 emissies van alle transportactiviteiten in de asfaltketen Hieronder is in meer detail te zien hoe de emissies als gevolg van transport van grondstoffen zijn verdeeld. MD-AF /v2 (openbaar)

17 CO2 emissies transport van grondstoffen (excl asfalt) [kg CO2/ton asfalt] Brekerzand (Schotland / Noorwegen) - Zeevaart Brekerzand (Schotland / Noorwegen) - Binnenvaart Natuurlijk zand Steenslag - Schotse Graniet - Zeevaart Steenslag - Schotse Graniet - Binnenvaart Steenslag - Bestone Noorwegen - Zeevaart Steenslag - Bestone Noorwegen - Binnenvaart Bitumen Vulstof RAP / asfaltgranulaat Figuur 7 CO 2 emissies van transport van grondstoffen 6 REDUCTIEMAATREGELEN De uitgevoerde ketenanalyses zijn afgesloten met sessies om reductiemaatregelen te benoemen. Deze reductiemaatregelen zijn tevens verlengstuk van de uitgevoerde energie studies in het kader van de MJA s (Meer Jaren Afspraken). Er zijn verschillende benaderingen gebruikt die hebben geleid tot verschillende typen reductiemaatregelen. Technisch: door installaties en vervoermiddelen technisch te modificeren of te vervangen worden de processen zuiniger in energiegebruik. Van Gelder is hierbij afhankelijk van de medewerking van directe partners zoals Jan Bakker (transporteur) en de asfaltcentrales (ACN, ACR en APRR). De invloed op de besluitvorming is afhankelijk van de relatie en mate van participatie (asfaltcentrales). Indirecte partijen in de keten, zoals (tussen)handelaren van grondstoffen, zijn door Van Gelder nauwelijks te beïnvloeden. Organisatorisch: door de asfaltketen anders te organiseren en nieuwe afspraken te maken met partners kunnen processen efficiënter verlopen. Bijvoorbeeld door binnen het netwerk van asfaltproducenten onderling asfalt aan elkaar te leveren, kunnen transportafstanden geminimaliseerd worden. Ontwerpkeuzes: door te kiezen voor een andere samenstelling van het asfalt, de toepassing van meer secundair materiaal of nieuwe, innovatieve mengsels of het geheel wijzigen van de opbouw van de wegconstructie, kunnen ook aanzienlijke besparingen worden behaald. Hierbij is de aannemer afhankelijk van de wensen van de opdrachtgever en de vrijheidsgraden binnen het contract. In ca. 15% van de uitvragen heeft Van Gelder te maken met een D&C contract waarin deze vrijheidsgraden wel aanwezig zijn. MD-AF /v2 (openbaar)

18 6.1 CO 2 reductiemogelijkheden asfaltproductie Van Gelder zet in op een CO 2 emissie reductie van 5% voor de GHG genererende ketenactiviteit asfaltproductie in de periode van Deze reductie wordt gebaseerd op de volgende concrete maatregelen: 1. Overkappen van de doseur en transportbanden. levert 1% reductie van het energiegebruik tijdens het droogproces is haalbaar. Het drogen behelst 63% van het totale energieverbruik van een centrale. Van Gelder is voornemens deze maatregel te nemen bij de centrale in Tiel waar ca. 30% van het asfalt wordt geproduceerd. Totaal effect: 0.2% 2. Zonnecollectoren voor verwarmde opslag bitumen (Tiel). levert 100% reductie op energiegebruik van bitumenopslag/-verwarming. De verwarmde opslag van bitumen draagt voor ca. 8% bij aan het totale energieverbruik. Van Gelder zal deze maatregel nog in 2012 realiseren voor de asfaltcentrale in Tiel. Totaal effect: ca. 2% 3. Nieuwe asfaltcentrale (Tiel). ca. 10% hogere energie efficiency als gevolg van het vervangen van de oude centrale in Tiel. Van Gelder verwacht dat deze centrale in vervangen zal gaan worden. Totaal effect: ca. 2%. 4. Toepassen van Lage Temperatuur asfalt (Rotterdam). levert ca. 20% reductie op het energieverbruik bij de centrale. De verwachting is dat de centrale in Rotterdam al in 2012 LT asfalt (type base) kan produceren. Totaal effect: ca. 1%. Naast bovenstaande concrete voorgenomen maatregelen wijst de analyse uit dat er op meer punten reductie is te bereiken. Van Gelder ziet en kent deze punten van aandacht. Echter de maatregelen zijn niet altijd praktisch uitvoerbaar, of onzeker in planning en nog lastig te kwantificeren. Langere natuurlijke droogtijd van de grondstoffen (zand, grind, secundair asfalt voor PR). Grondstoffen worden vaak relatief vochtig aangeleverd en gaan als gevolg van de korte droogtijd relatief vochtig de centrale in. Het vochtpercentage bepaalt in hoge mate het energiegebruik van de centrale. De korte droogtijd is het gevolg van de hoge omloopsnelheid van het materiaal in combinatie met het gebrek aan ruimte bij de centrale. Daarnaast dient het opgeslagen materiaal bij de centrale vaak ook vochtig te worden gehouden om verstuiving te voorkomen. Snellere droging van de grondstoffen (zand, grind, secundair asfalt voor PR). De opgeslagen grondstoffen worden door natuurlijke ventilatie gedroogd. Dit natuurlijke droog- of ventilatieproces van de opslag kan gestimuleerd worden door slimmer gebruik te maken van de wind (zonder dat dit tot verstuiving van materiaal leidt). Ook zou de restwarmte van de centrale nuttig kunnen worden ingezet. De doorlooptijd van de centrale verlagen. Met een langere doorlooptijd kan er meer water verdampen uit het proces. Daardoor is er minder energie nodig voor het verwarmen en verdampen van het water. Dit is echter lastig als gevolg van de gestelde eisen aan asfaltmengsels. Er wordt door o.a. BouwendNL wel initiatief genomen om deze eisen te wijzigen. Toepassen van een hoger aandeel freesasfalt in het asfaltmengsel. Het verhogen van de partiele recycling (PR) zorgt voor een besparing op bitumen. Het toepassen van 40-50% PR kan een factor twee besparing betekenen in het gebruik van nieuw bitumen. Het leidt niet tot energiebesparing in de asfaltcentrale, omdat het relatief vochtig materiaal is (asfaltfrezen is een nat proces, omdat de frees moet worden gekoeld) MD-AF /v2 (openbaar)

19 Andere ontwerpkeuzes maken. Door bijvoorbeeld te kiezen voor dunnere lagen door de toevoeging van een nieuw asfalttype (AC16 base MG) kan de laagdikte met 25% verminderen. Hiervoor is Van Gelder echter wel afhankelijk van de medewerking van de opdrachtgever. Er liggen vooral kansen bij contracten waarbij de aannemer zowel het ontwerp maakt als de aanleg kan uitvoeren (D&C), en er dus geen specifieke materialen voorgeschreven worden. Ca. 15% van de contracten is momenteel D&C. 6.2 CO 2 reductiemogelijkheden asfalttransport Van Gelder zet in op een CO 2 emissie reductie van 1,5% voor de GHG generende ketenactiviteit asfalttransport in de periode van Deze reductie wordt gebaseerd op de volgende concrete en integrale maatregel: 1. Track en trace systeem in asfaltwagens. 10% reductie op transportbrandstof voor asfalttransport door registratie en optimalisatie van brandstofverbruik is haalbaar. Met te installeren track en trace software kunnen transportafstanden worden geminimaliseerd, vrachten op elkaar afgestemd en de beladingsgraad geoptimaliseerd. Ook worden chauffeurs geadviseerd over de meest energiezuinige manier van rijden (Het Nieuwe Rijden). Van Gelder is over deze punten in overleg met haar transporteur(s) en wil track en trace komende tijd stapsgewijs gaan invoeren. Totaal effect: ca. 1,5%. Naast bovenstaande uit te voeren maatregel wijst de analyse uit dat er op meer punten reductie is te bereiken. Van Gelder ziet en kent deze punten van aandacht. Echter de maatregelen zijn niet altijd praktisch uitvoerbaar, of onzeker in planning en nog lastig te kwantificeren. Asfalt uit de dichtst bijzijnde centrale halen, is in de huidige situatie nog een belemmering omdat elke aannemer zijn eigen centrale heeft. Van Gelder participeert in een werkgroep Asfalt- Net om onderlinge uitwisseling van asfaltproductie mogelijk te maken over de 30 centrales verspreid over Nederland. Reductie op internationaal transport. Voor de aanvoer van grondstoffen werkt Van Gelder met (tussen)handelaren en transporteurs. Hierdoor heeft Van Gelder maar zeer beperkte invloed op deze activiteiten maar is wel voornemens het gesprek hierover aan te gaan. Gebruik van andere grondstoffen. Door steenslag uit Duitsland te gebruiken in plaats van uit Noord Schotland of Noorwegen kan een significante reductie op de (internationale) transportemissies worden gerealiseerd. Van Gelder heeft echter geen volledige zeggenschap over deze keuzes en de centrales werken vaak met lange termijn contracten. Of deze maatregel ook een netto besparing zal opleveren is ook afhankelijk van de wijze van winning. MD-AF /v2 (openbaar)

20 7 COLOFON MD-AF /v2 (openbaar) Opdrachtgever : Van Gelder Project : Scope 3 analyse en detailanalyses van GHG genererende activiteiten Dossier : BA7350 Omvang rapport : 18 pagina's Auteur : Henriëtte Former Bijdrage : Douwe van den Wall Bake Interne controle : Renilde Spriensma Projectleider : Henriëtte Former Projectmanager : Jan Bart Jutte Datum : 15 mei 2012 Naam/Paraaf : MD-AF /v2 (openbaar)

21 Environment and Sustainability Laan 1914 nr EX Amersfoort Postbus BC Amersfoort T (033) F (033) E info@dhv.com

22 BIJLAGE 1 Overzicht relevante categorieën in scope 3 van Van Gelder Categorieën Wel of niet van toepassing binnen Van Gelder Is afgedekt in scope 1 en/of 2 Omvang Beïnvloedbaarheid Ja/nee 1. Ingekochte goederen en diensten ja nee groot ja 1 2. Kapitaal goederen ja nee gering nee - 3. Brandstof en energie gerelateerde activiteiten (niet in Scope 1 of 2) Ja zie (4) Transport en distributie (upstream) *1 ja nee middel ja 2 5. Afval tijdens productie ja nee gering ja - 6. Zakelijk vervoer ja ja, scope 1 gering ja - 7. Woon-werk vervoer ja ja, scope 1 gering ja - 8. Geleasde goederen of bezittingen (upstream) nee Investeringen nee Transport en distributie (downstream) *2 ja nee middel ja Bewerking van ingekochte goederen nee Gebruik van verkochte producten ja nee groot nee nvt 13. Verwerking producten (einde levensduur) ja nee gering nee Geleasde goederen of bezittingen (downstream) nee Franchises nee Ranking (voor scope 3) *1 Door de wijze van werken is de uitsplitsing van upstream en downstream voor Van Gelder niet de onderscheiden. Sommige diensten en of goederen worden rechtstreeks geleverd op het werk. Transport en distributie upstream en downstream zijn dan ook lastig te onderscheiden. *2 Zie 1. bijlage 1 MD-AF /v2 (openbaar) - 1 -

23 BIJLAGE 2 Top 35 toeleverende organisaties (op basis van inkoop) Niet openbaar bijlage 2 MD-AF /v2 (openbaar) - 1 -

24 BIJLAGE 3 CO 2 conversiefactoren Conversiefactoren Materiaal eenheid kg CO2 Bronnen Opmerkingen CO2 ketenanalyse scope 3; prefab Zand/brekerzand ton 3,01 betonproducten, GMB, 2010 (Dubocalc) Steenslag - Morane ton 2,91 CO2 ketenanalyse scope 3: morane, Heijmans, 2010 Steenslag - Rhyoliet ton 4,23 CO2 ketenanalyse scope 3: ryholiet, KWS, 2009 Gemiddelde van studies ryholiet (KWS) en Steenslag - Bestone ton 3,57 morane (Heijmans) Gemiddelde van studies ryholiet (KWS) en Steenslag - Schotse graniet ton 3,57 morane (Heijmans) Gebaseerd op 6.4 kwh/ton (winning/ productie en op schip ingeladen) Gebaseerd op 4.14 kwh/ton (winning-elekt), 0.40 lit/ton (winning-diesel) en 0.35 lit/ton (overslag-diesel) Zandsteen, gewonnen in Noorwegen Graniet, gewonnen in Schotland Gebaseerd op totaalwaarde van 270 kg CO2/ton verminderd met emissies ten behoeve van verwarmd transport van bitumen Bitumen ton CO2 ketenanalyse scope 3 Ooms Avenhoorn, Vulstof ton 6,00 Simapro Op basis van kalksteenmeel (hydroxide) RAP ton 2,00 Simapro Asfalt type: AC22 base ton 30,7 Asfalt type: AC22 bind ton 30,7 Asfalt type: AC16 surf ton 30,7 Afalt type: AC16 base ton 30,7 Asfalt type: ZOAB ton 30,7 LCA tbv prestatieladder audit 2011, Ballast- Nedam LCA tbv prestatieladder audit 2011, Ballast- Nedam LCA tbv prestatieladder audit 2011, Ballast- Nedam LCA tbv prestatieladder audit 2011, Ballast- Nedam LCA tbv prestatieladder audit 2011, Ballast- Nedam bijlage 3 MD-AF /v2 (openbaar) - 1 -

25 Activiteiten eenheid kg CO2 Bronnen Opmerkingen Asfaltmaterieel (totaal) ton 0,0007 CO2 ketenanalyse scope 3: asfaltproductie, Structon, 2010 Transport eenheid kg CO2 Bronnen Opmerkingen vrachtwagen (>20 ton) tkm 0,130 ProRail conversiefactoren asfaltwagen (~28 ton) tkm 0,165 DuboCalc CO2 ketenanalyse scope 3; asfalttransport, asfaltwagen (gewogen gemiddelde) tkm 0,000 KWS, 2010 Retourvracht buiten beschouwing gelaten verwarmde vrachtwagen (bitumen) tkm CO2 ketenanalyse scope 3; bitumen, Ooms 0,160 Avenhoorn, 2011 Retourvracht buiten beschouwing gelaten CO2 ketenanalyse scope 3; morane, Heijmans, binnenvaart morane (1200 ton) tkm 0, Retourvracht buiten beschouwing gelaten CO2 ketenanalyse scope 3: asfaltproductie, zandtransport vrachtauto (>20 ton) tkm 0,110 Structon, 2010 binnenvaart (96 TEU) tkm 0,075 ProRail conversiefactoren binnenvaart (200 TEU) tkm 0,060 ProRail conversiefactoren zeevaart (150 TEU) tkm 0,085 ProRail conversiefactoren Energiedragers eenheid kg CO2 Bronnen Opmerkingen electra (nationaal) kwh 0,455 ProRail conversiefactoren aardgas m3 1,825 ProRail conversiefactoren aardgascondensaat kg 3,400 ProRail conversiefactoren diesel liter 3,135 ProRail conversiefactoren bijlage 3 MD-AF /v2 (openbaar) - 2 -

26 BIJLAGE 4 Detailberekeningen asfaltproductie FUNCTIONELE EENHEID: productie van 1 ton asfalt Onderdelen Materiaal / activiteit toelichting hoeveelheideenheid opmerkingen emissiefactor eenheid kg CO2/ton GRONDSTOFFEN Winning grondstoffen: Zand Brekerzand 0,09 ton obv productinformatieblad AC16 base / mengselcode: ,0 kg CO2/ ton 0,28 1,98 AC16 base Steenslag Bestone 2/16 0,20 ton obv productinformatieblad AC16 base / mengselcode: ,6 kg CO2/ton 0,70 Bitumen Bitumen Q8 0,01 ton obv productinformatieblad AC16 base / mengselcode: ,0 kg CO2/ton 3,68 Vulstof Wigro 0,02 ton obv productinformatieblad AC16 base / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 0,11 Granulaat / RAP Deklaag frees 0,13 ton obv productinformatieblad AC16 base / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 0,26 Winning grondstoffen: Zand Natuurlijk zand 0,05 ton obv productinformatieblad AC22 bind / mengselcode: ,01 kg CO2/ ton 0,14 AC22 bind Steenslag Schots graniet 8/22 0,09 ton obv productinformatieblad AC22 bind / mengselcode: ,57 kg CO2/ton 0,31 Bitumen Bitumen 70/100 0,01 ton obv productinformatieblad AC22 bind / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 1,43 Vulstof Wigro 40k 0,01 ton obv productinformatieblad AC22 bind / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 0,04 Granulaat / RAP Brekergranulaat 0,10 ton obv productinformatieblad AC22 bind / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 0,20 Winning grondstoffen: Zand Brekerzand 0,04 ton obv productinformatieblad AC16 surf / mengselcode: ,01 kg CO2/ ton 0,12 AC16 surf Steenslag Bestone 2/16 0,08 ton obv productinformatieblad AC16 surf / mengselcode: ,57 kg CO2/ton 0,27 Bitumen Bitumen 70/100 0,01 ton obv productinformatieblad AC16 surf / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 1,42 Vulstof Wigro 50k 0,00 ton obv productinformatieblad AC16 surf / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 0,02 Granulaat / RAP Asfaltgranulaat 0/20 0,05 ton obv productinformatieblad AC16 surf / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 0,10 Winning grondstoffen: Zand Brekerzand 0,00 ton obv productinformatieblad PA16 / mengselcode: 951 3,01 kg CO2/ ton 0,00 R-ZOAB Steenslag Bestone 4/16 0,06 ton obv productinformatieblad PA16 / mengselcode: 951 3,57 kg CO2/ton 0,20 Bitumen Periphalt HZ90 0,00 ton obv productinformatieblad PA16 / mengselcode: ,00 kg CO2/ton 0,48 Vulstof Wigro 60K 0,00 ton obv productinformatieblad PA16 / mengselcode: 951 6,00 kg CO2/ton 0,01 Granulaat / RAP Brekergranulaat 0/20 0,06 ton obv productinformatieblad PA16 / mengselcode: 951 2,00 kg CO2/ton 0,12 PRODUCTIE Productie asfalt (obv AC16 top base 10 mengsels) 30% PR mengselcodes: 16505,16552, 52655, 0, , ton 52640, ,7 kg CO2/ ton 13,92 30,7 AC22 bind 40-50% PR mengselcodes: 16501, 16521, 52641, 0, ton 30,7 kg CO2/ ton 7,63 AC16 surf/bind 30-50% PR mengselcodes: 15501, 25303, 15502, 0, , ton ,7 kg CO2/ ton 5,37 R-ZOAB 50% PR mengselcodes: 55032, 951, 89610, 0, , ton ,7 kg CO2/ ton 3,81 REALISATIE Realisatie asfalt Asfaltmaterieel (totaal) 1,0 ton 0,00066 kg CO2/ ton 0,001 0,00 TOTALE CO2 IMPACT 32,72 bijlage 4 MD-AF /v2 (openbaar) - 1 -

27 Reductiemaatregelen Zonnecollectoren voor bitumen verwarming (Tiel) -100% Overkappen van de doseur en transportbanden (Tiel) -1% N ieuw e asfalt instal latie (Tiel) -10% Productie LT asfalt (Rotterdam) -20% Reductie (kg CO2/ton) obv 100% besparing op bitumen verwarming proces (7.8%) en 30% van asfaltproductie in Tiel 0,72 obv 1% reductie op energieverbruik van drogen (63%) en 30% van asfaltproductie in Tiel. 0,06 obv 10% reductie op energieverbruik van drogen (63%) en 30% van asfaltproductie in Tiel. 0,58 obv 20% reductie op energieverbruik voor productie onderlagen (20%) en 30% van asfaltproductie in Rotterdam 0,37 bijlage 4 MD-AF /v2 (openbaar) - 2 -

28 BIJLAGE 5 Detailberekeningen asfalttransport FUNCTIONELE EENHEID: transport van 1 ton asfalt Onderdelen Materiaal toelichting hoeveelheideenheid opmerkingen emissiefactoreenheid kg CO2/ton PRODUCTIE Brekerzand (Schotland/ obv transport over zee (150 TEU) over gem 1500 km (uit Transport grondstoffen Noorwegen) gewogen gemiddelde - Zeevaart asfaltmengsel Zeevaart (internationaal) 200 tkm Schotland / Noorwegen) 0,085 kg CO2/tkm 3,40 16,19 Brekerzand (Schotland/ Noorwegen) - Binnenvaart Binnenvaart (nationaal) 20 tkm obv transport per binnenvaart (96 TEU) over gem 150 km 0,075 kg CO2/tkm 0,30 Natuurlijk zand Binnenvaart (nationaal) 7 tkm obv transport per binnenvaart (96 TEU) over gem 150 km (Zeeland/ Ijsselmeer --> Centrales) 0,075 kg CO2/tkm 0,11 Steenslag - Schotse Graniet - Zeevaart Zeevaart (internationaal) 130 tkm obv transport over zee (150 TEU) over gem 1500 km (Schotland--> Amsterdam) 0,085 kg CO2/tkm 2,21 Steenslag - Schotse Graniet - Binnenvaart Binnenvaart (nationaal) 13 tkm obv transport per binnenvaart (96 TEU) over gem 150 km (Amsterdam--> Centrales) 0,075 kg CO2/tkm 0,19 Steenslag - Bestone Noorwegen - Zeevaart Zeevaart (internationaal) 492 tkm obv transport over zee (150 TEU) over gem 1500 km (Noorwegen--> Amsterdam) 0,085 kg CO2/tkm 8,37 Steenslag - Bestone Noorwegen - Binnenvaart Binnenvaart (nationaal) 49 tkm obv transport per binnenvaart (96 TEU) over gem 150 km (Amsterdam--> Centrales) 0,075 kg CO2/tkm 0,74 Bitumen Vrachtwagen (>20 ton) 3 tkm obv transport per verwarmde vrachtwagen (>20 ton) over gem 100 km (leverancier Rotterdam --> Centrales) 0,130 kg CO2/tkm 0,07 Vulstof Vrachtwagen (>20 ton) 3 tkm obv transport per verwarmde vrachtwagen (>20 ton) over gem 100 km (leverancier Rotterdam --> Centrales) 0,130 kg CO2/tkm 0,08 RAP / asfaltgranulaat Vrachtwagen (>20 ton) 28 tkm obv transport per vrachtwagen (>20 ton) over gem 80 km (projectlocatie--> centrale) 0,130 kg CO2/tkm 0,72 REALISATIE obv gemiddeld verbruik bij stationair draaien van 2.1 liter Stationair Bij asfaltcentrale Wachttijd / stationair draaien bij centrale 0,13 lit diesel/uur, 1.5 uur wachttijd per wagen en 25 ton/wagen (bron: Van Gelder) 3,14 kg CO2/lit 0,40 0,66 Transport naar projectlocatie Op projectlocatie AC16 base 30% PR obv gemiddeld verbruik bij stationair draaien van 2.1 liter diesel/uur, 1 uur wachttijd per wagen en 25 ton/wagen (bron: Van Gelder) 3,14 kg CO2/lit 0,26 Wachttijd / stationair draaien op projectlocatie 0,08 lit mengselcodes: 16505,16552, 52655, 52650, 52640, ,59 tkm obv gem transportafstand 30 km 0,041 kg CO2/ tkm 0,56 1,24 AC22 bind 40-50% PR AC16 surf/bind 30-50% PR mengselcodes: 16501, 16521, 52641, ,45 tkm obv gem transportafstand 30 km 0,041 kg CO2/ tkm 0,31 mengselcodes: 15501, 25303, 15502, 15404, ,24 tkm obv gem transportafstand 30 km 0,041 kg CO2/ tkm 0,22 R-ZOAB 50% PR mengselcodes: 55032, 951, 89610, 55400, ,72 tkm obv gem transportafstand 30 km 0,041 kg CO2/ tkm 0,15 obv gem transportafstand 30 km en gem belading van 25 Retourtransport Totaal 30,00 km ton per vracht 0,041 kg CO2/km 1,22 1,22 TOTALE CO2 IMPACT 19,31 19,31 Reductie tov totaal (19 Reductiemaatregelen Reductie (kg kg CO2/ton) Track en Trace systeem -10% obv 10% reductie van brandstofgebruik tbv asfalttransport (incl. stationair, heen- en retourvracht) -0,31-1,6% bijlage 5 MD-AF /v2 (openbaar) - 1 -