Reactie Register Belastingadviseurs op het wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen 2020 (nr )

Transcriptie

1 Reactie Register Belastingadviseurs op het wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen 2020 (nr ) Het Register Belastingadviseurs (RB) heeft met belangstelling kennisgenomen van het wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen. Het RB neemt de gelegenheid om op dit wetsvoorstel te reageren. Inhoudsopgave 1. Openbaarmaking vergrijpboeten Aanpassen inkeerregeling Vaste inrichting Keuzeregeling EBV Spontane aangifte Belastingrenteregeling...5 Commentaar 1. Openbaarmaking vergrijpboeten Het RB heeft kennisgenomen van het definitieve voorstel tot openbaarmaking van de boetebeschikking opgelegd aan een belastingplichtige voor een vergrijp door hem begaan tijdens zijn beroepsmatig of bedrijfsmatig verleende bijstand ter zake van fiscale verplichting van andere belastingplichtigen. Het RB blijft principieel tegen invoering van deze openbaarmaking, maar concludeert dat het thans voorliggende voorstel op diverse punten is gewijzigd ten opzichte van het eerder voorgelegde consultatiewetsvoorstel. Het RB is positief over deze wijzigingen, maar ziet de wetswijziging als niet noodzakelijk en niet effectief. Het RB merkt op dat er thans voor is gekozen een beperkt aantal gegevens te publiceren. Het gaat daarbij om de naam van de overtreder, de wettelijke grondslag van de boete, het bedrag van de boete, het jaar waarin de beboetbare gedraging is gedaan en de plaatsnaam waar de overtreder het vergrijp heeft begaan. Het RB begrijpt hieruit dat niet de woon- of vestigingsplaats van de overtreder op het moment van publicatie van de boete wordt vermeld. Het RB constateert dat daarmee de informatieve waarde voor de gemiddelde belastingplichtige die op zoek is naar een adviseur zeer beperkt is. Dit terwijl uit de memorie van toelichting blijkt dat bewust is gekozen voor deze vormgeving om de herleidbaarheid te verhogen. Het RB verzoekt dan ook om een nadere toelichting hoe deze herleidbaarheid wordt verstrekt omdat de plaats waar het vergrijp is gepleegd, door tijdsverloop niet meer gelijk hoeft te zijn aan de huidige woon- c.q. werkplek van de overtreder. Uit de memorie van toelichting blijkt dat publicatie van de vergrijpboete een preventieve werking beoogt, zodat de dienstverlener in de toekomst binnen de wettelijke grenzen blijft werken. Doel van publicatie is ook niet leedtoevoeging aan de overtreder en ook niet een soort beroepsverbod. Het enige doel van de maatregel is om het publiek voor te lichten over beroepsbeoefenaren die door middel van medeplegen belastingontduiking of toeslagfraude faciliteren. Het RB betwijfelt of dit doel met de voorgestelde maatregel zal worden bereikt. Register Belastingadviseurs 1

2 De genoemde gegevens zullen gedurende vijf jaren beschikbaar blijven op de website van de Belastingdienst en daarna verwijderd worden. Het RB wijst erop dat door het bestaan en de werking van internet, deze gegevens echter ook na vijf jaren nog steeds vindbaar zullen zijn, zodat de maatregel een veel langere werking heeft dan in het wetsvoorstel is voorzien. Het RB wijst er ook op dat, zeker bij toeslagfraude, veelal sprake zal zijn van belastingplichtigen die in een kwetsbare positie zitten en daarom een beroepsbeoefenaar zoeken die hen wil bijstaan. Binnen deze groep belastingplichtigen zullen er een aantal zijn die ook nog digibeet zijn en al helemaal niet bewust zijn van de publicatie van dit soort gegevens. Het beoogde doel van de maatregel (voorlichting aan het publiek) wordt dan ook met name voor deze kwetsbare groep niet gehaald. De recente geschiedenis bij diverse vormen van toeslagfraude onderschrijft dit. Het RB heeft reeds in haar reactie op het consultatiewetsvoorstel gevraagd om nadere informatie over het aantal opgelegde vergrijpboeten die op grond van medeplegen zijn opgelegd. Het RB verzoekt dan ook nogmaals om openbaarmaking van het aantal vergrijpboeten die in de afgelopen vijf jaren zijn opgelegd uitgesplitst naar de artikelen 10a, 67cc, 67d, 67e en 67f AWR. Het RB is dan ook van mening dat de thans voorgestelde maatregel niet ingevoerd zou moeten worden, mede met het oog op het feit dat dit soort overtreders prima strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. Aangezien strafrechtzaken in openbaarheid worden gevoerd, biedt dit voldoende mogelijkheden voor het publiek om kennis te nemen van de gedragingen van de overtreder. Daarnaast kunnen zij bijvoorbeeld uitgesloten worden als gemachtigde en kan hen het gebruik van de zogenaamde Belastingconsulentenregeling worden onthouden. Er zijn derhalve voldoende mogelijkheden om deze overtreders te beletten hun kwalijke praktijken voort te zetten, welke niet een eigen actie van de normale belastingplichtige of toeslaggerechtigde vergen. Dat is ook wat een belastingplichtige of toeslaggerechtigde mag verwachten van een overheid. 2. Aanpassen inkeerregeling Middels een tweetal kleine aanpassingen in artikel 67n en artikel 69 Algemene wet inzake rijksbelastingen wordt voorgesteld om de inkeerregeling te beperken voor inkomen uit aanmerkelijk belang en inkomen uit sparen en beleggen, ongeacht of dit in het buitenland is opgekomen. De voorgestelde wetswijziging is voortgekomen uit de informatie die is verkregen op grond van de Panama Papers. Als gevolg hiervan zal ook een juiste aangifte binnen twee jaar niet meer als vrijwillige verbetering worden aangemerkt als daarin inkomen uit aanmerkelijk belang is begrepen of inkomen uit sparen en beleggen. Zoals aangegeven is het daarbij niet relevant of er sprake is van in het buitenland opgekomen voordelen uit deze bronnen. Het RB stelt grote vraagtekens bij de wijze waarop het voorstel is vormgegeven. Kortgezegd komt het erop neer dat een normale belastingplichtige die abusievelijk een spaarrekening niet heeft opgegeven, ook al is dat bij een Nederlandse bancaire instelling, niet langer boetevrij kan inkeren binnen twee jaren nadat hij zijn eerste aangifte heeft ingediend. Datzelfde geldt eveneens voor bijvoorbeeld vorderingen, onroerende zaken of dividenden van de eigen besloten vennootschap. Feitelijk is de inkeerregeling dus alleen nog maar van toepassing op het inkomen in box 1, waaronder de winst uit onderneming en de looninkomsten. Door de inkeerregeling ook uit te sluiten voor binnenlandse situaties is er naar de mening van het RB in het geheel geen recht gedaan aan de inhoud van de Panama Papers. Kenmerk van de daarin aangegeven situaties was nu net dat inkomsten en vermogensbestanddelen die in het buitenland werden verdiend of aangehouden buiten het zicht van de Nederlandse Belastingdienst werden gehouden. Binnenlandse situaties kwamen daarin niet of nauwelijks Register Belastingadviseurs 2

3 voor. Het RB is groot voorstander van het aanpakken van belastingontduiking, maar het feit dat daarmee ook goedwillende burgers worden geraakt leidt ertoe dat het RB grote moeite heeft met het wetsvoorstel. Het RB verzoekt om nadere informatie over de mogelijke aantallen belastingplichtigen die worden getroffen door deze maatregelen waar alleen sprake is van een binnenlandse situatie. Het RB geeft dan ook in overweging om de uitsluiting van de inkeerregeling te beperken tot zogenaamde buitenlandsituaties. 3. Vaste inrichting De definitie in de Vpb werkt door naar de Wet inkomstenbelasting 2001 en de Wet op de loonbelasting Deze definitie is in wezen alleen van belang voor niet verdragssituaties. Er wordt dan aangesloten bij de definitie uit de meest recente versie van het modelverdrag/beps. Op zich kan het RB zich hierin vinden. De vraag is wel wanneer in het besluit ter voorkoming van dubbele heffing de betreffende definities worden aangepast. In de memorie van toelichting wordt melding gemaakt van het feit dat de toerekening van de winst aan de vaste inrichting of vaste vertegenwoordiger zeer beperkt zal zijn. Voor de Wet op de loonbelasting 1964 wordt verwezen naar het feit dat de loonheffing een voorheffing is op de verschuldigde inkomstenbelasting en heb belastbare inkomen van de werknemer door dit wetsvoorstel niet wijzigt. Het RB wijst erop dat een en ander kan leiden tot meer administratieve rompslomp (de ingehouden loonheffing moet via een aangifte teruggevraagd worden) en tot eventuele heffing van de werknemer/werkgeverspremies. 4. Keuzeregeling EBV Het RB heeft kennisgenomen van de keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer en is in zijn algemeenheid positief over de voorgestelde wettelijke regeling waarbij een belastingplichtige ervoor kan kiezen om met de Belastingdienst elektronisch te communiceren. Positief is dat er ook rechtsgevolgen zijn verbonden als een bericht niet op de door de belastingplichtige aangewezen wijze is verzonden door de Belastingdienst. Daarnaast is het RB ook positief over de mogelijkheid van belastingplichtigen om berichten aan de Belastingdienst of elektronisch of per post in te dienen, tenzij de elektronische weg is voorgeschreven. Het feit dat belastingplichtigen ook kunnen achterhalen of een (ingediend) bericht ook daadwerkelijk is ontvangen wordt door het RB als positief ervaren. Het RB plaatst wel vraagtekens bij de uitwerking van de situatie wanneer een belastingplichtige geen keuze maakt en de belastingdienst dan uiteindelijk toch een afweging maakt over de wijze waarop berichten worden verstuurd. De criteria voor deze afweging zijn onvoldoende duidelijk. Uit de memorie van toelichting lijkt te volgen dat belastingplichtigen die een Berichtenbox op Mijn Overheid hebben geactiveerd, in aanmerking komen voor elektronisch berichtenverkeer. Het RB vraagt zich dan ook af of een belastingplichtige die incidenteel gebruik maakt van deze Berichtenbox nu min of meer automatisch het berichtenverkeer van de Belastingdienst digitaal gaat ontvangen. Het activeren van een Berichtenbox hoeft namelijk niet voort te vloeien uit de wens tot digitale communicatie met de Belastingdienst, maar kan ook voortvloeien uit het raadplegen van informatie van andere overheidsinstanties, zoals gemeenten of uitvoeringsinstanties. Ook kan de Berichtenbox zijn geactiveerd door een hulpverlener die de belastingplichtige bijvoorbeeld heeft geholpen bij het indienen van zijn aangifte. Als aan die vraag om hulp is voldaan, zal de hulpverlener, noch de belastingplichtige, de Berichtenbox verder raadplegen. Het RB verzoekt dan ook de criteria die bepalend zijn voor de afweging nader toe te lichten en dus de ministeriële regeling waarin dit wordt geregeld op korte termijn beschikbaar te stellen. Register Belastingadviseurs 3

4 Het RB merkt nog op dat er gekozen is om deze wetswijziging in te voeren en in werking te laten treden op een later moment, bij een nader Koninklijk Besluit. Het komt de rechtszekerheid van belastingplichtigen en toeslaggerechtigden niet ten goede als goedgekeurde wetgeving op een onbekend moment in werking treedt. Het RB refereert hierbij aan de regeling voor het bezwaar en beroep bij een beslissing omtrent uitstel van betaling (OFM 2017), welke regeling nog steeds niet in werking is getreden. Het RB verzoekt dan ook de in de toekomst te kiezen voor een vaste invoeringsdatum, dan wel de keuze voor een niet nader genoemde datum van inwerkingtreding nader te motiveren. 5. Spontane aangifte Het RB is van mening dat de wettelijke regeling inzake het doen van aangifte in ongewijzigde vorm in stand moet blijven. De plicht om aangifte te doen is wettelijk voldoende verankerd. Het niet voldoen aan die plicht is als dit opzettelijk geschiedt zelfs strafbaar ingevolge artikel 69, lid 1 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Het opzettelijk niet doen van aangifte wordt daarbij gekwalificeerd als een misdrijf. Thans wenst de regering ook het spontaan doen van aangifte i.e. zonder dat voorafgaand daaraan een uitnodiging tot het doen van aangifte door de inspecteur is uitgereikt gelijk te stellen aan het voldoen aan de wettelijke aangifteplicht. Het RB maakt uit de memorie van toelichting op dat de huidige handelwijze met betrekking tot het spontaan doen van aangifte voldoet: in plaats van het alsnog uitreiken van een uitnodiging tot het doen van aangifte kiest de inspecteur nagenoeg altijd voor een meer klantvriendelijke en minder bureaucratische aanpak door middel van het verwerken van de gegevens van de spontane aangifte bij de vaststelling van de aanslag. Als de inspecteur nagenoeg altijd op deze wijze een spontane aangifte afhandelt, is de voorgestelde aanpassing van de wettelijke regeling kennelijk gebaseerd op incidenten. Daarvan uitgaande mist het RB mist dan ook in de toelichting een cijfermatige onderbouwing van de noodzaak voor dit wijzigingsvoorstel. Hoeveel kwaadwillenden zijn er om deze wettelijke uitbreiding te rechtvaardigen? Het RB begrijpt uit de memorie van toelichting dat er onderzoek is gedaan bij de aanslagbelastingen naar deze spontane aangiften, want blijkens de memorie van toelichting is zo n onderzoek bij de aangiftebelastingen nog gaande. Het RB verzoekt om de resultaten van dit onderzoek bij de aanslagbelastingen op korte termijn te publiceren. Op grond van het voorstel worden niet alle spontane aangiften aangemerkt als het op uitnodiging voldoen aan de aangifte in de zin van artikel 8 lid 1 Algemene wet inzake rijksbelastingen. Dit is slechts het geval als de spontane aangifte wordt ingediend op een vergelijkbare wijze als een aangifte welke op uitnodiging wordt gedaan. Gedacht kan worden aan de situatie dat de spontane aangifte bijvoorbeeld via de webapplicatie van de Belastingdienst wordt ingediend, een uitdraai hiervan wordt ingestuurd of via professionele software wordt gedaan. Het RB verneemt graag waarom er is gekozen voor een aanpassing van het wettelijke systeem uitsluitend voor kwalificerende spontane aangiften. Het RB heeft grote bezwaren tegen het oprekken van de termijn voor het opleggen van (navorderings-)aanslagen naar aanleiding van een spontane aangifte, zoals voorgesteld in onderdelen D en E van artikel XI. Het RB acht dit niet gewenst met het oog op de rechtszekerheid, zeker als het gaat om de aanslagtermijn van artikel 11, lid 3 Algemene wet inzake rijksbelastingen. Immers, volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad kan in dat geval doorgaans eenvoudig een vervangende navorderingsaanslag worden opgelegd (conversie) nu er altijd sprake zal zijn van een nieuw feit als bedoeld in artikel 16 van de Register Belastingadviseurs 4

5 Algemene wet inzake rijksbelastingen 1. De verlenging van de termijn voor het opleggen van een aanslag moet naar het oordeel van het RB voorbehouden blijven voor situaties waarbij het opleggen van een bestuurlijke boete als bedoeld in artikel 67e, lid 3 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen aan de orde is. Het komt de rechtszekerheid niet ten goede als afhankelijk van de wijze waarop een spontane aangifte is gedaan, de termijn voor het opleggen van een aanslag al dan niet langer is dan de termijn zoals thans opgenomen in artikel 11, lid 3 Algemene wet inzake rijksbelastingen. De termijnverlenging geldt namelijk alleen als de gegevens uit de spontane aangifte op overeenkomstige wijze worden verstrekt als de gegevens uit een reguliere aangifte die op uitnodiging van de inspecteur is ingediend. Het RB vraagt dan ook om een nadere toelichting waarom een verlenging van de termijn voor deze spontane aangifte wel wordt verlengd, maar niet in situaties waarin de spontane aangifte op andere wijze is ingediend. 6. Belastingrenteregeling Het RB is positief over de voorgestelde wijziging in de berekening van de belastingrente voor de vennootschapsbelasting en erfbelasting. Het is vele belastingplichtigen een doorn in het oog geweest dat er toch belastingrente in rekening werd gebracht ondanks dat de aangifte voor de gestelde inleverdatum werd ingediend. Het RB heeft in het verleden (laatstelijk bij het commentaar op het Belastingplan 2019) hiervoor reeds gepleit. Het voorstel heeft dan ook de instemming van het RB. Het RB wenst echter nu wel al een kanttekening te plaatsen ten aanzien van het voornemen om de betalingskorting in de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 met ingang van 2021 te schrappen. Hiervoor is een structurele opbrengst van 160 miljoen euro ingeboekt. Op basis van de huidige hoogte van de invorderingsrente van 4% zou dit inhouden dat ongeveer 8 miljard euro vennootschapsbelasting wordt betaald met gebruikmaking van de betalingskorting. De totale opbrengsten van de vennootschapsbelasting bedragen volgens de Rijksbegroting 2019 afgerond 25,3 miljard euro. Dat zou betekenen dat ongeveer een derde deel van alle vennootschapsbelasting betaald wordt met gebruikmaking van de betalingskorting. Het RB verzoekt dan ook om een toelichting op de berekening van het budgettaire belang van deze aangekondigde maatregel. Deze reactie is opgesteld door Bureau Vaktechniek van het Register Belastingadviseurs in samenwerking met de Commissie Wetsvoorstellen en de specialistengroepen van het Register Belastingadviseurs. Aan deze reactie hebben in het bijzonder bijgedragen: drs. M.A.B. Bögemann, drs. P.N.M. Goossens en mr. A.T. Pahladsingh. Culemborg, 4 oktober 2019 o-o-o-o-o 1 Hoge Raad 2 juni 2006, nr , ECLI:NL:HR:2006:AU2297 Register Belastingadviseurs 5