Werken met de tillift

Transcriptie

1 Werken met de tillift Indeling op intranet: Werken met de tillift verantwoorde, patiëntveilige zorg De juiste lift: een belangrijke keuze Actieve tillift mobiliteitsklasse Passieve tillift mobiliteitsklasse Passief of actief? Juiste keuze tillift (Visio bestand) veilig gebruik door de medewerker Veilig werken met de tillift Tilbanden: cruciaal onderdeel van de passieve tillift Soorten en maten Los of vastmaken van de tilband Op de stoel laten liggen van de tilband Inspectie tilbanden (extra verwijzing) Het tillen Training, instructie en scholing Vergeet de gebruiksaanwijzing niet! (bijna) ongeval met de tillift Inspectie en onderhoud van tilliften Defect, slijtage of beschadiging tillift Periodieke inspectie en onderhoud Inspectie tilbanden Logboek verantwoorde, patiëntveilige zorg Goede scholing en instructie aan gebruikers van tilliften. Vastleggen van verantwoordelijkheden rond het onderhoud van tilliften. Het individuele tilbeleid moet worden vastgelegd in het zorgdossier van de patiënt en worden geëvalueerd. De juiste lift: een belangrijke keuze Actieve tillift Helpt de patiënt tot stand of tot halfstaande houding. Zijn niet voor iedereen geschikt. De patiënt moet een enigszins stabiele romp hebben (een beetje kunnen zitten), kunnen steunen op minimaal een been, begrijpen wat er gevraagd wordt en vervolgens meewerken. Ook mogen er geen grote problemen met het schoudergewricht zijn (zoals ontwrichtingsgevaar). Voordeel van actieve tillift: a. De patiënt steunt op zijn voeten. b. De onderrug en de benen van de patiënt zijn vrij. Ze zijn dus geschikt om iemand naar het toilet of de postoel te begeleiden. c. Het aan- en uitkleden, het wassen en het wisselen van incontinentiemateriaal gaat makkelijker. Nadeel van actieve tillift: a. de patiënt moet op de rand van het bed kunnen zitten. Want deze lift tilt namelijk niet, zoals een passieve lift, van lig naar zit. Als deze handeling zwaar is, kun je dit soms oplossen met de elektrische hoofdverstelling en/of een (draaibare) papegaai. Het bed helpt iemand dan naar zit, waarna de benen uit bed geschoven kunnen worden. Passieve tillift

2 De lift tilt de patiënt helemaal. Passieve tilliften worden gebruikt door patiënten die zichzelf nauwelijks of niet meer kunnen verplaatsen. De meeste passieve tilliften kunnen iemand van lig naar zit of omgekeerd bewegen tijdens het tillen. Dit gebeurt soms vanzelf en soms met een kanteljuk, dat ook elektrisch uitgevoerd kan zijn. Zeker bij zware patiënten is dit laatste prettig. Het is anders erg zwaar voor je polsen. Passief of actief? Bij patiënten in mobiliteitsklasse D of E (doorlinken) heb je altijd een passieve tillift nodig om deze vanuit zit in stoel of rolstoel naar lig in bed te begeleiden. Een passieve tillift ondersteunt de patiënt in zijn geheel. Bij patiënten in mobiliteitsklasse C (doorlinken) heb je meestal geen passieve tillift nodig, maar kun je met een actieve tillift werken. Een actieve tillift tilt de patiënt tot staand. De patiënt zal dan altijd enigszins moeten steunen op zijn benen en moet die steun dus ook aankunnen en een stabiele romp hebben. Daarnaast moet de patiënt geen problemen met zijn schouders hebben. Kijk hier (doorlinken naar Visio bestand: tillift juiste keuze) om te bepalen of je een passieve of een actieve tillift gebruikt. Sommige patiënten in mobiliteitsklasse C (doorlinken) moeten dus toch met een passieve tillift verplaatst worden. Kijk daarom per patiënt welke hulpmiddelen wel en niet nodig zijn en leg die afspraken goed vast in het zorgdossier. Houd die afspraken ook goed bij. Veilig gebruik door de medewerker Veilig werken met de tillift In principe is het werken met tilliften erg veilig maar dan moet er wel aan een aantal randvoorwaarden voldaan worden. Tilbanden: cruciaal onderdeel van de passieve tillift Het gebruik van tilbanden of slings (hier verder tilbanden genoemd) is een heel belangrijk onderdeel van het werken met passieve tilliften. Gebruik je de tilband fout, dan belast je vooral je polsen, nek en schouders te zwaar. Bij onjuist gebruik loopt ook de patiënt grote risico s. Soorten en maten Tilbanden zijn er in verschillende maten: van extra small tot extra large. Als je voor het eerst een passieve tillift inzet, moet je altijd de maat bepalen. Sommige tilbanden bedekken iemand grotendeels, terwijl andere speciale openingen hebben voor gebruik bij de toiletgang of om kleding goed aan en uit te trekken. Voor de toiletgang zijn er ook zogenaamde toiletbanden. De toiletbanden zijn geschikt voor een beperkte groep patiënten. De toiletgang is een actieve handeling die je in dit geval uitvoert met een (volledig) passieve patiënt. Het zal daarom vaak toch een te zware handeling blijven. Een toiletband moet je niet gebruiken voor andere transfers omdat deze band de patiënt minder comfort biedt dan een gewone tilband. Bij het douchen kan eventueel gebruik worden gemaakt van een netband. Deze hoef je niet te verwijderen bij het douchen. Na het douchen kun je de patiënt met de natte netband op bed afdrogen. Je kunt dan bijvoorbeeld de stuit verzorgen, waarna je weer een droge, gewone tilband gebruikt. Dit scheelt een transfer. Los of vastmaken van de tilband Het aanbrengen en weghalen van een tilband moet zo makkelijk mogelijk gaan. Je hebt er immers niets aan als je eerst iemand op de tilband moet tillen om vervolgens de tillift te kunnen gebruiken. Zorg dat je de technieken goed beheerst. Hard sjorren om tilbanden los of vast te maken is erg belastend voor je armen en polsen. Je kunt beter de lift zelf iets laten zakken, of het deel waar je de tilband aanhaakt (het juk ) iets kantelen. Zo ontstaat er meer speling in de tilband. Je kunt ook gebruik maken van de hoofdeindverstelling of de hoogteverstelling van het bed. Haak altijd eerst de verst verwijderde clip aan, daarna de dichtstbijzijnde. De laatste is meestal de lastigste en die heb je dan dicht bij je. Het aanbrengen van de beenslips gaat bij een kantelbare stoel eenvoudiger als de stoel iets achterovergekanteld wordt. Je breng de beenslips dan makkelijker aan omdat de druk van de bovenbenen op de stoelzitting afneemt.

3 Op de stoel laten liggen van de tilband Als de handelingen ondanks alles toch te veel moeite kosten, kan de tilband ook in de stoel blijven. Bij een volgende tilhandeling hoef je dan alleen de tilband aan te haken. De tilband moet hiervoor wel van zacht materiaal zijn en geen harde of dikke randen hebben, zodat er geen drukplekken ontstaan. Het regelmatig wassen van de tilband is in dit geval erg belangrijk. Het tillen Laat de tillift ietsje omhoog komen. Controleer of de tilband goed zit en of de patiënt zich prettig voelt. Laat de tillift nu verder omhoog komen. Let op: het hoeft niet zo hoog. Dat is niet prettig voor de patiënt. Het manoeuvreren is dan ook lastiger, omdat je zwaartepunt hoger ligt. Kantel de patiënt iets achterover met het kanteljuk. Daardoor wordt het gewicht van de romp meer verdeeld en is er minder druk op de dijen van de patiënt. Dat voelt meestal prettiger. Rijd de tillift naar bed (of stoel), rem de lift en laat de tillift zakken. Bed: zorg dat de patiënt goed (niet te hoog of te ver naar het voeteneind) op het bed komt. Zo voorkom je dat je daarna de patiënt bijvoorbeeld weer hoger op bed moet tillen. Stoel: zorg dat de patiënt goed achterin de (rol)stoel komt en beweeg daartoe het handvat van het juk rustig naar beneden. Als je dit goed doet hoef je verder geen til- of sjorhandelingen meer uit te voeren, zoals hogerop in de stoel tillen. Nadat je de tilband hebt losgemaakt en de lift hebt weggehaald, kun je met een lichte kanteling de tilband deels onder de patiënt wegstoppen om hem vervolgens vanaf de andere kant weg te halen. Vraag de patiënt zelf te kantelen of in elk geval mee te helpen. Pas wel op dat harde clips onder de patiënt geen pijn veroorzaken. Je kunt zowel naar je toe als van je af kantelen. Bij het van je af kantelen heb je zelf iets meer zicht op wat je doet, maar het is meestal iets zwaarder. Training, instructie en scholing Indien iemand niet (goed) geschoold is, is deze niet goed op de hoogte van de risico s van de tillift en de wijze waarop de tillift gebruikt moet worden. Een verkeerde bevestiging levert onder andere een groot valrisico op voor de patiënt. Het werken met tilliften is niet zo eenvoudig. Regelmatige training is daarom echt nodig. De aanbeveling is om minimaal een dagdeel per jaar te besteden aan scholing en aan training 1 (tijdens de verzorging) in handmatige handelingen en een dagdeel in het gebruik van hulpmiddelen. Dit geldt ook voor ervaren medewerkers! In de folderserie Praktijkinformatie voor ergocoaches vind je korte stap-voor-stap informatie over de handelingen. Maar dat is niet voldoende voor trainingen. Daarvoor heb je een goed handboek nodig. In zo n handboek vind je een volledig overzicht van alle handelingen. Ook krijg je veel meer informatie per handeling over de wijze waarop je een techniek uitvoert. Daarnaast gaan de technieken die erin staan niet alleen over het werken met hulpmiddelen maar ook over het begeleiden zonder hulpmiddelen. Voorbeelden van geschikte handboeken zijn: Transfertechnieken (Uitgeverij Paraad, Hardenberg), Handboek Transfers (Corpus, Amsterdam) en Tillen in de Thuiszorg (Elsevier). Hoe kies je de juiste tillift: Tilbanden voor passieve tilliften: Van zit naar lig met de passieve tillift: Vergeet de gebruiksaanwijzing niet! Iedere versie van een tillift werkt net weer iets anders. Daarom is het belangrijk dat je altijd de gebruiksaanwijzing bestudeert voordatje de tillift gebruikt. Het is van belang met het oog op jouw veiligheid én die van de patiënt en de productaansprakelijkheid. 1 praktijkrichtlijn

4 De leverancier dient een goede Nederlandstalige gebruiksaanwijzing leveren bij een tillift. Deze informatie moet ook altijd bij de tillift beschikbaar zijn en blijven. De Inspectie voor de Gezondheidszorg let op deze punten. Trek aan de bel als er geen gebruiksaanwijzing is of als deze niet begrijpelijk is. Op vind je een overzicht van de eisen die de Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt aan het gebruik van tilliften. (bijna) ongeval met de tillift Alle incidenten en bijna incidenten met de patiëntentilliften moeten (volgens de Richtlijn Medische Hulpmiddelen (93/42/EEG) worden gemeld bij de fabrikant, de IGZ en de leverancier. Daarnaast dient er een melding te worden gedaan naar de CP of Arbocoördinator. Inspectie en onderhoud van tilliften Defect, slijtage of beschadiging tillift De civiele techniek dient onmiddellijk op de hoogte te worden gebracht als er sprake is van een defect, slijtage of beschadiging die de veiligheid van de patiëntenlift in gevaar kan brengen. Wanneer er direct gevaar voor de veiligheid is mag de tillift niet meer worden gebruikt totdat het gebrek is verholpen. Periodieke inspectie en onderhoud Deze inspectiedienst dient minimaal 1 keer per jaar te worden uitgevoerd. Het gaat hier om een inspectie waarbij wordt nagegaan of de tillift nog voldoet aan de veiligheids-, kwaliteits- en functionaliteitseisen. Tijdens de inspectie moet worden vastgesteld of het onderhoud is uitgevoerd volgens het door de fabrikant bijgeleverde onderhoudsprotocol. Inspectie en onderhoud kunnen ook gelijktijdig worden verricht. Onderhoud en inspectie dienen in het logboek te worden bijgehouden. Dit is terug te vinden in Ultimo. Iedere inspectie- of onderhoudsbeurt wordt hierin vastgelegd. Daarnaast worden de bevindingen doorgegeven aan de afdeling. Als de lift is goedgekeurd dient de lift te worden voorzien van een goedkeursticker met daarop de datum van de volgende inspectie. Als de lift wordt afgekeurd dan wordt deze uit de roulatie genomen. Inspectie tilbanden Door gebrekkig onderhoud kan het gebeuren dat de tilband, het meest kwetsbare onderdeel van de tillift, versleten raakt en scheurt of losschiet. Ook kan de bevestigingsclip versleten raken, waardoor de kans op losraken groot wordt. Door mechanische slijtage en het niet hoorbaar of zichtbaar zijn van de borging kan de tilband losschieten. Tilbanden zijn van zeer sterk materiaal gemaakt, maar ze slijten toch en moeten goed onderhouden worden. Controleer regelmatig of je beschadigingen, slijtage of gebreken ziet. De tilband dient minimaal één keer per jaar en na iedere wasbeurt geïnspecteerd te worden op de volgende onderdelen: 1. is de label leesbaar? 2. is de tilband met toebehoren compleet? 3. hoe is het gesteld met het materiaal (bv. aanwezigheid van rafels, scheurtjes of losse stiksels)? 4. zijn er brandgaten aanwezig? 5. zijn er beschadigingen aan de bevestigingsclips, lussen en/ of gespen? Als er twijfel is over de kwaliteit dan de tilband niet meer gebruiken voordat deze is beoordeeld door een deskundig persoon. Constateer je slijtage neem dan nooit risico s en vervang de tilband. Het is sterk aan te bevelen elke tilband een eigen nummer of code te geven. Zo loop je minder risico dat een tilband aan regelmatige controles en onderhoud ontsnapt. Leg dit ook vast in een logboek. Je voorkomt daarmee ongelukken. Ook de Inspectie voor de gezondheidszorg let op dit onderhoud en de verantwoording daarvan. Logboek Iedere tillift heeft een logboek. De volgende gegevens zijn in het logboek vastgelegd: Naam contactpersoon/ afdeling Locatie tillift Serie- en typenummer

5 Merk en type/ uitvoering van de tillift Bouwjaar Historisch overzicht van de inspecties en de naam van de inspecteur Historisch overzicht van het onderhoud/ reparatie met de naam van de uitvoerende technicus Gebreken en beschadigingen die de veiligheid van de tillift in gevaar brengen worden gerapporteerd aan de afdeling en leverancier. De terugkoppeling wordt in het logboek vastgelegd.