Studenten. Lespakket bij de World Press Photo tentoonstelling in Kampen. Kijkwijzer Voortgezet Onderwijs 13 t/m 17 jaar

Transcriptie

1 Studenten Lespakket bij de World Press Photo tentoonstelling in Kampen Kijkwijzer Voortgezet Onderwijs 13 t/m 17 jaar

2 Studenten Opdracht 1 Nieuws nieuws waar de fotograaf zich niet op kon voorbereiden omdat het heel plotseling gebeurt. Waaraan zie je in de fotoserie dat er net iets ergs is gebeurd? Of misschien nog wel bezig is? Persfoto s zijn anders dan reclamefoto s of Welkom op de World Press Photo 14 tentoonstelling. Tijdens deze les leer kunstfoto s. Op persfoto s staat nieuws. Wat je wat persfotografie is. Waarom staan er bijvoorbeeld vaak nare dingen nieuws precies is, daar denkt iedereen anders in de krant? Je leert ook wat persvrijheid betekent, en aan welke regels over. Maar twee dingen zijn belangrijk. persfotografen zich moeten houden. 2 Dit is al de 57ste keer dat World Press Photo een tentoonstelling organiseert. In de tentoonstelling zijn de beste persfoto s van het afgelopen jaar te zien. De winnaars zijn gekozen door een onafhankelijke jury van over de hele wereld. Eén van de winnende foto s wordt door de jury aangewezen tot World Press Photo van het Jaar: de allerbeste foto. De tentoonstelling is niet alleen hier te zien, maar op nog ongeveer honderd andere plekken in de wereld. De tentoonstelling staat bijvoorbeeld ook in Londen en Tokio, Rio de Janeiro en Moskou. Genoeg gepraat, tijd voor de opdrachten! De les is ingedeeld in gewone vragen en verdiepingsvragen. Vraag aan je docent of je ook de 2014 Nieuws is iets wat bijna niemand nog weet, en net is gebeurd. Dat een storm huizen heeft verwoest, of dat er een bom is geëxplodeerd. Nieuws is iets wat voor veel mensen grote gevolgen heeft. Dat er een grote overstroming is in een dichtbevolkt gebied. Of dat Oeganda een nieuwe wet heeft die homoseksualiteit verbiedt. Zoek de serie waar deze foto in staat. 3 verdiepingsvragen moet maken. Je kan met een groepje aan de slag, of in je eentje. Vul de antwoorden in op de stippellijntjes onder de vraag. Misschien wil je docent ze na jullie bezoek aan de tentoonstelling bekijken. Zoek de serie waar deze foto in zit. Pas als iets anders is dan normaal, dan wordt het nieuws. Als jij al drie jaar vrienden bent met Veel plezier! iemand in je klas, dan is dat normaal. Je vertelt niet elke dag aan je ouders dat je vrienden bent. Maar als jullie ruzie krijgen, dan is dat bijzonder. Dan wil je dat vertellen. Omdat het afwijkt van wat er normaal in je leven gebeurt. En omdat je er misschien boos of verdrietig door bent. De meeste dingen in de wereld gaan goed. Mensen leven vredig samen. De natuur houdt zich in. Omdat dat altijd zo is, is dat geen nieuws. Iedereen Deze serie is een voorbeeld van hard nieuws : weet het al. Maar als iemand vermoord wordt, iets ergs dat net is gebeurd, en dat nog bijna dan wijkt dat af van het normale leven. Net zoals niemand weet. Bovendien is hard nieuws oorlog, een overstroming of een aard beving.

3 Die dingen zijn wel nieuws, want die dingen zijn anders dan normaal. Gelukkig maar. En er zijn nog meer kenmerken die bepalen of iets nieuws is: Het is nog niet of nauwelijks bekend Het is belangrijk voor een grote groep Bekijk de foto. Een goede persfoto brengt emotie te weeg bij de kijker. Je denkt: oh, wat erg! Of: oh, wat mooi! Wat voel jij bij deze foto? Opdracht 3 Een foto vertelt meer Dit is een foto die je pas goed begrijpt als je weet wat je ziet. Lees nu het bijschrift. Welk groter verhaal vertelt deze foto? lezers/kijkers Het voelt voor de lezer/kijker alsof Zoek de World Press Photo van het Jaar. het dichtbij gebeurd is Het gaat over een actueel thema Het heeft grote gevolgen Het brengt emotie en spanning teweeg bij de lezer/kijker Het heeft betrekking op bekende mensen Waarom is deze serie over het dagelijkse leven in een Russisch stadje toch nieuws? 4 Een goede persfoto vertelt meer dan alleen 5 Door emotie op te roepen, trekt de fotograaf de aandacht van de kijker. En daardoor krijgt de wat op de foto staat. Een goede foto kan een symbool zijn voor een groter verhaal. De mensen fotograaf de kans om de kijker een verhaal te ver op de vorige foto, die in een omhelzing gestorven tellen. Misschien staan er daarom vaak kinderen zijn, staan symbool voor alle mensen die in de Zoek de serie waar deze foto in zit: Opdracht 2 Emotie op foto s uit rampgebieden. Want iedereen vindt kinderen sneller zielig dan volwassenen. Hoe denk je dat deze mensen in deze houding terecht zijn gekomen? En wat vertelt dat? fabriek zijn omgekomen. En de foto vertelt nog meer: over de erbarmelijke omstandigheden waarin mensen die onze kleding maken soms moeten werken. Bekijk de World Press Photo van het Jaar, maar lees het bijschrift nog niet. Wat zijn de mensen aan het doen, denk je? Persfotografen vertellen verhalen die nog niet bij veel mensen bekend zijn, en die ze belangrijk vinden om te laten zien. Persfotografen leren ons dus iets over de wereld. Soms zijn dat bijzondere dingen, zoals de fotoserie over

4 nudisten aan de Zwarte Zee. Maar vaak gaat het over iets naars. Dat komt omdat persfotografen het belangrijk vinden dat het vastgelegd wordt, en dat de wereld weet dat die erge dingen gebeuren. Zodat de wereld er iets aan kan doen. Bekijk de serie en lees het bijschrift. Welk groter verhaal vertelt deze foto? Opdracht 4 Regels persfotografie Zoek de serie waar deze foto in zit. Bekijk de serie en lees het bijschrift. Vorig jaar kwamen er 76 journalisten om, onder andere in Syrië. De organisatie Reporters without Borders houdt die cijfers bij. Sommigen worden vermoord omdat iemand wil voorkomen dat ze verhalen de wereld in brengen. Anderen komen om door geweld dat ze proberen vast te leggen, of doordat ze in een oorlogsgebied zijn en er daar iets mis gaat. 6 Waarom denk je dat de fotograaf het belangrijk vindt om dit verhaal te vertellen? De foto lijkt net een scène uit een actiefilm in 3D, met die rondvliegende stenen. Bij films en games worden dat soort details meestal geanimeerd, ze zijn niet echt. Maar persfotografen mogen niets animeren. Een persfoto moet de werkelijkheid laten zien. Daar moet de kijker op kunnen vertrouwen. De fotograaf mag achteraf wel een beetje de scherpte of het contrast aanpassen, maar dingen weghalen of toevoegen is ten strengste verboden. Dat de rondvliegende stenen haarscherp zijn is dus heel knap, of een gelukkig toeval. Denk je dat de fotograaf dichtbij of ver weg stond? Zou hij geraakt kunnen zijn door de stenen? Het werk van een fotojournalist kan dus heel gevaarlijk zijn. Toch wagen persfotografen en andere journalisten soms hun leven, omdat ze het belangrijk vinden dat andere mensen op de wereld zien wat er gebeurt. Wat vind jij ervan dat persfotografen hun leven wagen om misstanden te laten zien? Als fotografen in een risicovolle situatie terechtkomen, wie is dan verantwoordelijk voor hun veiligheid en alle kosten die daarbij horen? De fotografen zelf of hun bazen en de media die de foto s willen publiceren? En waarom? Opdracht 5 Subjectiviteit Zoek deze foto: Bekijk de foto en lees het bijschrift. Persfotografen moeten hun onderwerpen zo neutraal (objectief) mogelijk op de foto zetten. Maar 100% objectiviteit is onmogelijk. In elke foto zit ook een vleugje van de mening of het wereldbeeld van de fotograaf. Zo n persoonlijke zienswijze heet subjectiviteit. 7

5 Hoe staan de twee mannen die straks worden geëxecuteerd op de foto? Als gevaarlijke misdadigers of als zielige jongens? Bekijk de foto s en lees het bijschrift. Als de fotograaf de vervuiling vanaf de grond had willen fotograferen, waren het hele andere foto s geworden. Misschien had je in die foto s niet kunnen zien hoe de giftige drab het landschap aantast. Wie zouden er tegen deze foto s over vervuiling kunnen zijn? En waarom? Waar zie je dat aan? Wat vind jij van de doodstraf? Kun je nog een reden bedenken waarom de fotograaf de vervuiling misschien niet van de grond had kunnen fotograferen? 8 Opdracht 7 Persvrijheid 9 Een foto is maar een momentopname. Ook iemand die altijd vrolijk lijkt, kijkt wel eens agressief. Maak je net op dat moment een foto, dan ziet de kijker een agressief persoon. Opdracht 6 Persvrijheid Persvrijheid betekent dat journalisten en pers Zoek deze foto en lees het bijschrift: Fotografen hebben eindeloos veel manieren fotografen vrij zijn om te schrijven en te laten zien om te bepalen hoe jij de situatie die op de Blijf staan bij deze serie over vervuilde land- wat zij willen. Het betekent dat iedereen op de foto staat beoordeelt. Voordat jij de foto ziet, schappen in Polen. wereld informatie kan krijgen, en dat niemand heeft er meestal een beeldredacteur van een die informatie mag verdoezelen. Ook niet een krant of een website een keuze gemaakt uit president die wil voorkomen dat mensen weten een heleboel foto s. Deze fotograaf had ook dat hij burgers laat doodschieten. Maar bedrij meer foto s gemaakt van de executie. Vast ven hebben ook recht op privacy, zij hoeven niet ook eentje waarop de jongens er niet zo alles te delen. Als het voor burgers toch heel meelijwekkend uitzien. belangrijk is om de informatie van de bedrijven Er is dus persvrijheid zodat journalisten misstan te hebben, dan mogen journalisten die gehei den aan het licht kunnen brengen. Journalisten Waarom denk je dat een beeldredacteur juist men wel publiceren. Soms worden daar ook informeren de wereld, zodat de wereld misschien deze foto zou kiezen voor in de krant? rechtszaken over gevoerd. in actie kan komen.

6 De bommen die deze man maakt, gaan straks Als jij een selfie maakt, houd je met heel veel Waarom zou de fotograaf voor deze misschien mensen doden. Vind jij dat de foto- dingen rekening. Welke kant van je gezicht je vorm hebben gekozen? graaf zelf in actie had moeten komen en deze Zoek deze foto s: fotografeert; hoe je lacht. Waar let je nog bommenmaker had moeten tegenhouden? meer op? De kledingstukken zijn speciaal voor de foto neergelegd; eigenlijk zijn de foto s dus in scène gezet. Bij nieuwsfotografie mag dat eigenlijk niet, heb je net geleerd. 10 Persfotografen zijn ook altijd bezig met het 11 kiezen van de beste hoek, het perspectief. De Waarom denk je dat de fotograaf dat Wat zou jij gedaan hebben? fotograaf mag niks in scène zetten, maar hij kan bij dit onderwerp wel zo mocht doen? wel kiezen of hij een close-up maakt of juist een totaalplaatje. Of hij zwart-wit fotografeert of in kleur. Al deze beslissingen bepalen hoe de gebeurtenis op de foto komt te staan. De fotograaf beslist dus hoe jij kijkt naar de gebeurtenis die hij heeft vastgelegd. Lees nu het bijschrift bij de foto s. Wat vind jij ervan dat de fotograaf het zo heeft Deze fotograaf heeft wel een heel extreem per aangepakt? spectief gekozen. De kleding is speciaal voor de foto s zo neergelegd. Want de kleding ligt eigenlijk in dozen in een bureau van de overheid. Misschien komt daar ooit een moeder of een vriend langs van de persoon die de kleren droeg, en komen ze er zo achter dat hun vermiste dierbare vermoord is en daarna begraven werd.

7 Opdracht 8 Zelf jurylid of journalist zijn Notities Bekijk de hele tentoonstelling nog eens goed en kies je favoriete foto. Leg hieronder uit waarom deze jouw World Press Photo van het Jaar zou zijn Kies een van de drie foto s hiernaast en schrijf er een journalistiek, dus feitelijk, verhaal over van ongeveer 500 woorden. Lees het bijschrift en zoek extra informatie, het grotere verhaal bij de foto, op internet. Pas op dat je niet je eigen mening verwoordt (subjectiviteit), maar objectief bent in de tekst.

8 Notities Notities 14 15

9 Tot volgend jaar! Stichting World Press Photo Kampen (WPPK) I.s.m Cameratools Apeldoorn, Canon Nederland, Flashworks en Ikonenmuseum Kampen Contactpersoon Stefan Lanjouw Contactgegevens Boven Nieuwstraat 29, 8261HA Kampen info@wppk.nl Photo credits John Stanmeyer - USA - VII for National Geographic Signal, Djibouti City, 26 February - World Press Photo of the year 2013 Goran Tomasevic - Serbia - Reuters Rebels attack government checkpoint, Damascus, Syria, 30 January Moises Saman - Spain - Magnum Photos for Wired magazine Bomb maker, Aleppo, Syria, 20 March Amir Pourmand - Iran - ISNA Moments before the hanging, Iran, 20 January Robin Hammond - New Zealand War and mental health after crisis Fred Ramos - El Salvador - El Faro The last outfit of the missing, Honduras, Guatemala and El Salvador Elena Chernyshova - Russia Days of night - nights of day, Norilsk, Russia Jana Ašenbrennerová - Czech Republic Living unnoticed - gay community in the Democratic Republic of Congo Abbie Trayler-Smith - UK - Panos Pictures Shannon, Sheffield, United Kingdom Kacper Kowalski - Poland - Panos Pictures Toxic beauty, Poland Taslima Akhter - Bangladesh Victims of garment factory collapse, Dhaka, Bangladesh, 25 April Tyler Hicks - USA - The New York Times Massacre at Westgate mall, Nairobi, Kenya, 21 September Colofon Wijzigingen voorbehouden. Samenstelling & tekst: Liedewij Loorbach Ontwerp: VORMSHOP voor het Deltion College in Zwolle