Colofon. Opdrachtgever. Uitvoerders. Verantwoordelijke uitgever. Grafische vormgeving. Wettelijk depot. Monitor Wonen 2010 December 2010

Transcriptie

1 Monitor Wonen 2010

2 Colofon Monitor Wonen 2010 December 2010 Opdrachtgever Samen Leven/Strategische Cel/Woonregie Uitvoerders Bestuurszaken/Studiedienst Stadsobservatie Samen Leven/Strategische Cel/Woonregie Verantwoordelijke uitgever Tom Meeuws, Francis Wellesplein 1, 2018 Antwerpen Grafische vormgeving Stad Antwerpen Markenting & communicatie C Wettelijk depot D/2011/0306/9

3 Monitor Wonen Demografie 3

4 Inhoud Inleiding 7 1. Demografie Bevolking Inwoners Huishoudens Verhuisbewegingen Inkomen Ruimte en woningpatrimonium Ruimte Woongebied Woondichtheid Onbebouwde percelen Open ruimte en groen Woningpatrimonium Woningtype Statuut bewoner Nieuwbouw Renovatie van woningen Sociale huisvesting Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Betaalbaar wonen Verkoopprijs private woning of bouwgrond Verkoopprijs sociale koopwoning Huurprijs private woning Huurprijs sociale woning Huursubsidie Kwaliteitsvol wonen Ongeschikt- en onbewoonbaar verklaarde panden Leegstaande en verwaarloosde panden Aangenaam wonen 47

5 4. Wonen en welzijn Dak- en thuislozen Crisisopvang Transitwoningen Residentiële opvangcentra Nachtopvang Personen met een handicap Residentiële opvang Opvang binnen sociale huisvesting Ouderenvoorzieningen Levensloopbestendige wijken Aantal bedden in rust- en verzorgingstehuizen Aanbod serviceflats Aantal plaatsen voor dagverzorging en kortverblijf Dienstencentra 63

6 1. Demografie 6

7 Inleiding Zoals alle grote steden kent Antwerpen veel verhuisbewegingen. Zo zijn er vorig jaar meer dan nieuwe mensen in Antwerpen komen wonen. Velen onder hen hebben bewust gekozen om naar de stad te verhuizen. Wonen in de stad heeft immers vele voordelen. Je vindt er het comfort om alle voorzieningen zoals scholen, winkels, sport en recreatie op wandelafstand te hebben. Men kan in de stad ook zonder auto mobiel zijn,. Zo hebben gezinnen meer tijd voor elkaar en kunnen ze genieten van alles wat de stad te bieden heeft op vlak van cultuur en recreatie. Maar om de stad voor veel mensen nog aantrekkelijker te maken moeten we zorgen voor kwaliteitsvolle én betaalbare woningen. Iedereen moet in elke fase van zijn leven en in welke gezinssituatie hij zich ook bevindt bij ons terecht kunnen. Wij moeten dan ook inzetten op een zo ruim mogelijk aanbod van woningen: sociale huurwoningen, sociale koopwoningen, maar ook bescheiden appartementen, grotere appartementen en eengezinswoningen met een tuin. De vergrijzing dwingt ons om ook aandacht te hebben voor en te investeren in aangepaste woningen voor senioren en ouderen en in randvoorzieningen zoals dienstencentra. In onze nieuwe woonprojecten doen we er dan ook alles aan om een gezonde, sociale mix te creëren. We streven in de stadsontwikkelingsprojecten naar een mix van 25% sociale huur- en koopwoningen, 50% bescheiden woningen en 25% residentiële woningen. Er komt waar mogelijk ook een mix van appartementen en woningen met een tuin. Waar nood is aan extra gemeenschapsvoorzieningen zoals kinderopvang, scholen en dienstencentra plannen we die in. In het Militair Hospitaal worden de eerste bewoners onthaald in het voorjaar. Ook in de andere stadsontwikkelingsprojecten zoals de Cadixwijk op het Eilandje en Scanfil in Hoboken passen we deze mix toe. Maar ons woonbeleid zet ook in op de reeds bestaande oudere woonwijken. In opdracht van de stad koopt het autonoom gemeentebedrijf Vespa verkrotte en leegstaande panden in moeilijke buurten om ze om te vormen tot kwaliteitsvolle woningen. Op die manier willen we jonge gezinnen de opportuniteit tonen van deze stadsdelen, en nieuw leven in de wijken brengen. Ons woonbeleid is een werk van lange adem. Het dwingt ons ook alle veranderingen in de samenleving nauwkeurig te monitoren. Ik twijfel er niet aan dat dit document hierbij een handig instrument zal zijn. Leen Verbist Schepen voor Jeugd, Wonen, Samenlevingsopbouw, Stedelijk Wijkoverleg en Ontwikkelingssamenwerking 7

8 8

9 1 Demografie Antwerpen wil een aangename stad zijn voor gezinnen in alle mogelijke samenstellingen (Bestuursakkoord Stad Antwerpen ). In dit hoofdstuk worden aan de hand van algemene demografische gegevens en evoluties, een aantal kenmerken belicht die belangrijk zijn in het kader van het woonbeleid. 9

10 1. Demografie 1.1. Bevolking Inwoners Grafiek 1.1: Evolutie aantal inwoners stad Antwerpen, Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In de loop van het laatste decennium is de bevolking van de stad Antwerpen met 7 procentpunten gegroeid van inwoners naar ( inwoners). De bevolkingstoename binnen de stad wordt voor het grootste deel verklaard door verhuisbewegingen (zie verder). Tabel 1.1: Evolutie inwoners stad Antwerpen naar leeftijdsgroep, evolutie Totaal ,1% -18j ,4% 18 tem 24j ,5% 25 tem 39j ,4% 40 tem 64j ,9% 65 tem 79j ,8% 80+ j ,2% Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Opgesplitst naar leeftijd tekenen we de sterkste stijging op bij de 80-plussers, namelijk 32 procentpunten, daarna volgen de min 18-jarigen met een stijging van 12 procentpunten. Alleen voor de groep tussen 65 en 80 jaar is een daling zichtbaar. Tussen 2000 en 2010 daalt hun aantal met 14 procentpunten van naar

11 Huishoudens Tabel 1.2: Aantal huishoudens per district, Demografie N % Stad Antwerpen ,0% District Antwerpen ,5% Centrum (2000) ,6% Zuid (2018) ,0% Kiel (2020) ,1% Luchtbal (2030) ,1% Linkeroever (2050) ,4% Noord (2060) ,4% District Bezali ,7% District Ekeren ,1% District Merksem ,2% District Hoboken ,5% District Wilrijk ,8% District Berchem ,1% District Borgerhout ,2% District Deurne ,9% Onbekend 66 0,0% Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Anno 2010 telt de stad gezinnen. Dit is een stijging van 2 procentpunten in vergelijking met Ongeveer vier op tien gezinnen resideert in het district Antwerpen, daarna volgt het district Deurne met bijna 15%. 11

12 1. Demografie Tabel 1.3: Evolutie Antwerpse huishoudens naar type, evolutie % Totaal huishoudens + 2% % Alleenstaanden + 1% % Eenoudergezinnen + 3% % Koppels zonder kinderen 1% % Koppels met kinderen + 7% % Ander huishoudtype + 24% % Huishoudtype onbekend 73 Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Ongeveer 46% van de gezinnen betreft alleenstaanden. In Vlaanderen bedraagt dit aandeel in 2008 ongeveer 30% (cfr. ADSEI). Het aandeel koppels met kinderen is even groot als dat zonder kinderen, namelijk 22% en ongeveer 8% van de gezinnen is een éénoudergezin. De eerste kolom van de tabel geeft de evolutie van het aantal huishoudens ten opzichte van 2004 weer. In verhouding stijgt de categorie andere 1 het sterkst (+24 procentpunten), daarna volgt koppels met kinderen met een stijging van 7 procentpunten. 1 Andere huishoudens zijn bijvoorbeeld gezinnen waar niet-verwante personen inwonen of collectieve huishoudens. 12

13 1.2. Verhuisbewegingen 1. Demografie De verhuisintensiteit is de optelling van alle mogelijke verhuisbewegingen naar, binnen en vanuit de stad Antwerpen. Deze indicator geeft aan hoeveel er verhuisd wordt, ongeacht het soort verhuisbeweging. Anno 2009 worden verhuisbewegingen geregistreerd. De verhuisintensiteit neemt met de jaren stelselmatig toe: sinds 2001 is ze met ongeveer eenheden gestegen. Wanneer de aard van de bewegingen onder de loep wordt genomen blijkt 46% een migratie binnen de stadsgrenzen te zijn, 28% een inschrijving en 26% een uitschrijving. Tabel 1.4: 20 belangrijkste verhuisbestemmingen van en naar stad Antwerpen, 2009 Inschrijvingen Uitschrijvingen Schoten 651 Schoten 840 Mortsel 645 Mortsel 736 Brussel 606 Brasschaat 714 Brasschaat 550 Kapellen 518 Kapellen 523 Stabroek 509 Stabroek 389 Edegem 461 Edegem 387 Borsbeek 447 Borsbeek 350 Zwijndrecht 403 Gent 286 Brecht 391 Mechelen 277 Hemiksem 309 Brecht 273 Kontich 289 Zwijndrecht 259 Beveren-Waas 276 Schilde 235 Zoersel 269 Ranst 219 Wommelgem 257 Wommelgem 208 Schilde 254 Kontich 194 Lier 250 Hemiksem 190 Ranst 248 Beveren-Waas 190 Wijnegem 244 Turnhout 188 Aartselaar 234 Lier 184 Mechelen 225 Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Voor welke gemeenten is Antwerpen een aantrekkingspool en welke gemeenten hebben een sterke aantrekkingskracht bij de Antwerpse inwoners? In tabel 1.4 wordt voor de inen uitschrijvingen de 20 belangrijkste gemeenten weergegeven. Het merendeel van de gemeenten is gelegen in de provincie Antwerpen, meer bepaald in de rand van Antwerpen of het Waasland. De vijf belangrijkste gemeenten zijn voor de in- en uitschrijvingen op één stad na identiek: Schoten, Brasschaat, Mortsel en Kapellen zijn populaire vertrek- én aankomstpunten. 13

14 1. Demografie Bij de inschrijvingen staat Brussel op de derde plaats en zien we eveneens een significant aantal inwijkelingen uit Gent. In vergelijking met 2008 tekenen we weinig verschillen op. Tabel 1.5: 5 belangrijkste landen bij in- en uitschrijvingen van de stad Antwerpen, 2009 Inschrijvingen Uitschrijvingen Nederland 1551 Nederland 795 Polen 1430 Spanje 237 Marokko 732 Polen 229 Spanje 692 Verenigd Koninkrijk 218 Turkije 341 Indië 193 Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Antwerpen is een populaire bestemming voor Nederlanders en Polen: beide zijn goed voor bijna inschrijvingen of meer dan 10%. Daarna volgen Marokko, Spanje en Turkije. Ook bij de uitschrijvingen staat Nederland op nummer één; dit aantal ligt echter gevoelig lager dan bij de inschrijvingen, namelijk 795 registraties. Daarna volgen Spanje en Polen. Grafiek 1.2: Evolutie van het verhuissaldo, absoluut en per inwoners voor de stad Antwerpen, verhuissaldo verhuissaldo per inwoners ,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 14

15 Het verhuissaldo is het verschil tussen het aantal aankomsten en het aantal vertrekken in Antwerpen. Anno 2009 bedraagt het saldo of 2,2 verhuisbewegingen per inwoners. In grafiek 1.2 zien we voor de hele tijdslijn een positief saldo, met andere woorden meer aankomsten dan vertrekken, tussen 2005 en 2008 een stijgende trend en in 2009 een sterke daling. Dit is voornamelijk te wijten aan een kleiner aantal inschrijvingen mogelijk als gevolg van de economische crisis. 1. Demografie Grafiek 1.3: Verhuissaldo per inwoners naar district, ,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0 Stad Antwerpen District Antwerpen District Bezali District Ekeren District Merksem District Hoboken District Wilrijk District Berchem District Borgerhout District Deurne ,0 Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Naar district tekenen we voor 2009 de hoogste saldo s per inwoners op voor Hoboken (9), Deurne (7) en Berchem (7). Voor het district Borgerhout is het saldo per inwoners sterk negatief, namelijk -15 en ook voor Merksem tekenen we een licht negatief saldo op. Ter vergelijking: in 2008 bedroeg het saldo voor de stad 9 en voor Borgerhout 2. Met uitzondering van Hoboken wordt voor alle districten een sterke daling vastgesteld in vergelijking met

16 Stad Antwerpen 1. Demografie Grafiek 1.4: Verhuissaldo per inwoners naar leeftijd, ,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0-10,0-20,0-18j 18 tem 24j 25 tem 39j 40 tem 64j Bron: Stad Antwerpen, Districts- en Loketwerking Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Het positieve saldo voor de stad kan toegeschreven worden aan een sterk positief saldo bij de 18- tot 24-jarigen, namelijk of 36 per inwoners tussen 18 en 24 jaar. Bij de 25- tot 39-jarigen bedraagt het saldo 5 per inwoners. Voor de oudere leeftijdscategorieën zijn de saldo s negatief. In de Antwerpse Monitor 2 worden de verhuisintenties van de respondenten bevraagd. Ongeveer twee op drie respondenten heeft de eerste vijf jaar geen verhuisplannen, 14% meldt in de nabije toekomst naar een andere stad/gemeente te verhuizen, één op acht blijft in Antwerpen maar trekt naar een andere buurt en 8% verhuist binnen dezelfde buurt. 2 De Antwerpse Monitor (AMon) is een enquête opgestart in december Wekelijks krijgt een willekeurige selectie van 500 Antwerpenaren tussen 16 en 80 jaar een schriftelijke vragenlijst in de brievenbus. De vragenlijst bevat zowel vaste als variabele vragen. Eén versie van de vragenlijst golf wordt gedurende zes weken verstuurd. Na die zes weken worden de variabele vragen aangepast. Het variabele deel laat toe om ad-hoc beleids- en onderzoeksvragen voor een korte periode aan een zeer lage meerkost te onderzoeken. De respons per golf bedraagt gemiddeld 22%. Eind september 2010 beschikken we over meer dan respondenten. 16

17 Grafiek 1.5: Belangrijkste verhuismotieven bij personen die binnen de 5 jaar naar een andere stad/gemeente willen verhuizen, december 2009 tot september Demografie Bron: Stad Antwerpen, Antwerpse Monitor, golf 1 tot 7 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In bovenstaande grafiek worden de verhuismotieven opgelijst van respondenten die aangeven binnen de vijf jaar naar een andere stad of gemeente te willen verhuizen. Elke respondent kan maximum drie motieven aankruisen. Woonomgeving staat op één met maar liefst 55%, daarna volgen een wijziging van de gezinssituatie en de aanwezigheid van een tuin. Tenslotte vermeldt ook één op vier respondenten de grootte van het huis of de belastingsdruk als verhuismotief. 17

18 1. Demografie 1.3. Inkomen Grafiek 1.6: Gemiddeld netto belastbaar inkomen per aangifte (niet-geïndexeerd) naar district in 2006 en procentuele stijging ten opzichte van ,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% -2,0% -4,0% 2006 groei tov 2000 District Ekeren District Wilrijk District Bezali District Berchem District Hoboken District Merksem District Deurne Stad Antwerpen District Borgerhout Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie De cijfers met betrekking tot inkomen zijn gebaseerd op de fiscale gegevens afkomstig van de belastingsaangiften. Het gemiddeld niet-geïndexeerd netto belastbaar inkomen per aangifte in de stad Antwerpen bedroeg in per jaar. Voor Vlaanderen is dit Er zijn echter opvallende verschillen wanneer een opdeling naar postcode wordt gemaakt. De postcodes die binnen het district Antwerpen vallen scoren systematisch lager dan het gemiddelde en ook voor het district Borgerhout tekenen we een laag gemiddeld inkomen per aangifte op. De randdistricten doen het beter. In de drie sterkste districten (Ekeren, Wilrijk en Bezali) ligt het gemiddeld inkomen per aangifte meer dan hoger dan in hekkensluiter Antwerpen Noord, waar afgerond amper genoteerd wordt. Het gemiddeld inkomen in Antwerpen Noord ligt nog lager dan in de op één na laatste postcode, namelijk het gebied Luchtbal, Haven. Het gemiddeld inkomen voor de stad is met 5,4 procentpunten gestegen ten opzichte van het jaar Naast Bezali, Berchem, Hoboken en Wilrijk tekenen we ook voor de postcodes 2000, 2018 en 2050 relatief sterke stijgingen op. In Borgerhout is het gemiddeld inkomen stabiel en in Merksem stellen we zelfs een daling vast van 1,4 procentpunt. Opgesplitst naar wijk zijn de vijf sterkste stijgers Zuid-Museum, Justitie-Harmonie, Dam- Eilandje, Tentoonstelling-den Brandt en Polder. In onderstaande kaart wordt het gemiddeld netto belastbaar inkomen per aangifte per buurt weergegeven. 18

19 Kaart 1.1: Gemiddeld netto belastbaar inkomen, 2006 Gemiddeld netto belastbaar inkomen Stad Antwerpen: Demografie BERENDRECHT_ZANDVLIET District Buurt EKEREN Buurten ingekleurd volgens het gemiddeld netto belastbaar inkomen per aangifte Legende INKOMEN <= > ANTWERPEN MERKSEM DEURNE HOBOKEN BORGERHOUT BERCHEM WILRIJK Schaal: 1: Bron: NIS, 2006 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 19

20

21 2 Ruimte en woningpatrimonium In dit hoofdstuk wordt de woonruimte en het woningpatrimonium binnen de stad Antwerpen beschreven. Hoe kenmerkt zich het woongebied in Antwerpen, wat is de woondichtheid, hoeveel onbebouwde percelen zijn er nog, waar situeert zich het groen in de stad,. Naast de ruimte, bekijken we in dit hoofdstuk eveneens de kenmerken van het huidige woningpatrimonium in de stad. Welke woontypes overheersen, hoeveel nieuwbouwwoningen telt Antwerpen en hoeveel renovaties worden er gedaan? Welk aandeel van het woningpatrimonium bestaat uit sociale woningen?

22 2.1. Ruimte Woongebied Tabel 2.1: Woongebied per district, Ruimte en woningpatrimonium Oppervlakte (ha) Woongebied (ha) % Woongebied Stad Antwerpen ,7% District Antwerpen ,9% Centrum (2000) ,0% Zuid (2018) ,8% Kiel (2020) ,3% Luchtbal (2030) ,6% Linkeroever (2050) ,1% Noord (2060) ,5% District Berchem ,4% District Bezali ,3% District Borgerhout ,2% District Deurne ,5% District Ekeren ,7% District Hoboken ,8% District Merksem ,7% District Wilrijk ,0% Bron: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Gewestplan en BPA/RUP (2010) en Districtsen Loketwerking, 1 januari 2010 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning De oppervlakte van de stad Antwerpen bedraagt ha of 204,5 km². Het woongebied van de stad wordt afgebakend volgens de bestemmingen van het gewestplan en BPA s (bijzonder plan van aanleg). Meer dan één vierde of hectare van het hele Antwerpse grondgebied (inclusief haven, voornamelijk in district Antwerpen en Bezali) is woongebied. De districten Berchem en Borgerhout en de postcodes 2018 en 2060 binnen het district Antwerpen hebben in verhouding het grootste percentage woongebied. 22

23 Woondichtheid Tabel 2.2: Woondichtheid per district, 2010 Huishoudens Woongebied (ha) Woondichtheid Stad Antwerpen ,4 District Antwerpen ,6 Centrum (2000) ,6 Zuid (2018) ,6 Kiel (2020) ,3 Luchtbal (2030) ,0 Linkeroever (2050) ,1 Noord (2060) ,3 District Bezali ,9 District Deurne ,4 District Borgerhout ,8 District Merksem ,0 District Ekeren ,7 District Berchem ,5 District Wilrijk ,1 District Hoboken ,9 2. Ruimte en woningpatrimonium Bron: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Gewestplan en BPA/RUP (2010) en Districtsen Loketwerking, 1 januari 2010 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning De woondichtheid wordt gemeten aan de hand van het aantal huishoudens per hectare woongebied. 3 Het stedelijk gemiddelde bedraagt 41 huishoudens per hectare woongebied. In Antwerpen Noord (2060) tellen we dubbel zo veel huishoudens per hectare namelijk 87 en ook in Borgerhout, 2018, 2000 en 2020 ligt dit cijfer gevoelig hoger dan het stedelijk gemiddelde. In gebieden zoals Bezali, 2030, maar ook de districten Ekeren en Wilrijk worden opvallend minder huishoudens per hectare woongebied geregistreerd. 3 Alleen de huishoudens die gekoppeld kunnen worden aan een pand en enkel de panden die in woongebied liggen worden opgenomen. 23

24 Kaart 2.1: Woondichtheid Antwerpen, 2010 Kaart: Woondichtheid (2010) - voor buurten berendrecht_zandvliet berendrecht_zandvliet 2. Ruimte en woningpatrimonium woongebied (gewestplan en BPA/RUP) ingekleurd volgens woondichtheid: het aantal woningen (hh) per ha (sted. gemidd.: 41,4) antwerpen ekeren merksem <=15 (geringe dh.) >15 - <=25 (middelgrote dh.) >25 - <=40 (grote dh.) >40 - <=55 (grote dh.) >55 - <=75 (grote dh.) >75 (grote dh.) borgerhout deurne de niet-woongebieden in de buurten (volgens gewestplan en BPA/RUP-bestemming zijn wit gelaten hoboken berchem wilrijk Cartografie: Stadsontwikkeling/ ruimtelijke planning Bron: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling (Gewestplan en BPA/RUP), 2010; en Dienst Bevolking, 1 januari Meters Bron: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Gewestplan en BPA/RUP (2010) en Districtsen Loketwerking, 1 januari 2010 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning Op kaart 2.1 zien we duidelijk dat bepaalde gebieden donkerder kleuren. De 10 wijken met de grootste woondichtheid zijn allen gelegen in het district Antwerpen: Amandus-Atheneum, Sint-Andries, Stuivenberg, het Zuid, Borgerhout-intra-Muros, Brederode, Stadspark, Zurenborg, het historisch centrum en Harmonie. 24

25 Onbebouwde percelen Tabel 2.3: Oppervlakte onbebouwde bebouwbare percelen in woongebied en verkavelingen per district, 2007 Onbebouwde percelen (ha) % Onbebouwde percelen tov oppervlakte woongebied Stad Antwerpen 483,8 8,9% District Antwerpen 118,6 7,1% Centrum (2000) 13,3 3,4% Zuid (2018) 11,0 2,6% Kiel (2020) 25,6 11,0% Luchtbal (2030) 19,8 11,4% Linkeroever (2050) 39,4 17,2% Noord (2060) 9,5 4,3% District Berchem 22,4 5,4% District Bezali 66,7 21,0% District Borgerhout 9,4 3,4% District Deurne 48,6 7,0% District Ekeren 78,2 14,0% District Hoboken 57,3 11,6% District Merksem 32,4 7,6% District Wilrijk 50,2 8,3% 2. Ruimte en woningpatrimonium Bron: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning Er zijn drie types onbebouwde percelen die bebouwbaar zijn: percelen in verkavelingen die onmiddellijk bebouwbaar zijn, percelen aan de straatkant die niet onmiddellijk bebouwbaar zijn en binnenpercelen van bebouwbare aard. In 2007 telt de stad onbebouwde bebouwbare percelen; samen goed voor 483,8 hectare. Ongeveer twee derde betreft percelen aan de straatkant. Ongeveer 9% van de oppervlakte woongebied in de stad is een onbebouwd bebouwbaar perceel. In de districten Bezali en Ekeren en op Linkeroever liggen deze aandelen hoger, respectievelijk 21%, 14% en 17%. Ongeveer 2,4% van de totale oppervlakte in Antwerpen is een onbebouwd bebouwbaar perceel. Kaart 2.2 illustreert het aantal onbebouwde percelen ten opzichte van de totale oppervlakte op buurtniveau. 25

26 Kaart 2.2: Spreiding onbebouwde percelen in Antwerpen, Ruimte en woningpatrimonium Bron: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, ROP 2007 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning 26

27 Open ruimte en groen Kaart 2.3: Groene openbare ruimte en aandeel open ruimte in bouw blokken, Ruimte en woningpatrimonium Bron: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning 27

28 Op kaart 2.3 zien we dat de groene openbare ruimte 4 in de rand van de stad geconcentreerd zit. Daarnaast wordt per bouwblok eveneens het aandeel open of onbebouwde ruimte berekend (koer, terras, tuin, ). Ook hier merken we dat in de rand bouwblokken in verhouding een groter aandeel open ruimte hebben dan in de binnenstad. Grafiek 2.1: Appreciatie van groen in de buurt volgens woonplaats, december 2009 tot september Ruimte en woningpatrimonium Bron: Stad Antwerpen, Antwerpse Monitor, golf 1 tot 7 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In de Antwerpse Monitor wordt gepeild naar de mate van tevredenheid over het aanbod groen in de buurt. De antwoordschaal varieert van helemaal ontevreden (-2) tot helemaal tevreden (+2). In grafiek 2.1 wordt de gemiddelde score per zone weergegeven. Het stadsgemiddelde is positief en bedraagt 0,4. Voor zones binnen de ring, met name Antwerpen Noord Oost Borgerhout, Kernstad-Zuid en zone 2018-Zurenborg-Oost Berchem wordt een negatieve score opgetekend; het aanbod groen wordt er opvallend negatiever geapprecieerd dan in zones in de rand van Antwerpen. 4 Groene open ruimten zijn alle open of niet-bebouwde ruimten met een zekere omvang (minimum 1.300m²) met een overwegend groene invulling die maatschappelijke, ecologische of economische functies vervullen. Bij de inventarisatie van de Groene Open Ruimten werd ook aandacht geschonken aan bepaalde potenties. Het woongroen, de stedelijke pleinen en maatschappelijk volledig irrelevante gebieden (bv. de verkeerswisselaars doordat ze niet toegankelijk zijn), behoren niet tot de Groene Open Ruimte. De luchthaven werd wel mee opgenomen omwille van haar potentieel (nabestemming park) en haar zowel ecologische, economische als maatschappelijke functie. 28

29 2.2. Woningpatrimonium Woningtype Tabel 2.4: Aantal en aandeel woningen per woontype, 2008 Wooneenheden Gebouwen N % N % Totaal woningen ,0% ,0% Appartementen ,1% ,9% Eengezinswoningen ,5% ,8% Gesloten bebouwing ,4% ,2% Halfopen bebouwing ,7% ,9% Open bebouwing ,4% ,7% Handelshuizen ,6% ,1% Andere gebouwen ,8% ,2% Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 2. Ruimte en woningpatrimonium Op 1 januari 2008 telt Antwerpen volgens het kadaster woningen. Bijna de helft van deze woongelegenheden zijn appartementen, 45% is een ééngezinswoning (het merendeel gesloten bebouwing) en bijna 6% een woongelegenheid in een handelshuis. De woningen boven handelshuizen kan men beschouwen als appartementen, waardoor het aandeel appartementen stijgt tot 55%. 5 In vergelijking met het Vlaams Gewest ligt het aandeel appartementen in de stad Antwerpen opvallend hoger (49% versus 20%) en zijn er in verhouding significant minder eengezinswoningen open bebouwing (1% tegenover 34%). 5 Het kadaster maakt echter een onderschatting van het aantal appartementen; actualisaties gebeuren immers op basis van mutaties aan de gebouwen. De verhouding appartementen versus eengezinswoningen bedraagt eerder 60/40. 29

30 Statuut bewoner Tabel 2.5: Verdeling woningen volgens statuut van de bewoner per district, Ruimte en woningpatrimonium N Eigenaar Huurder Stad Antwerpen ,4% 46,6% District Antwerpen ,0% 61,0% District Bezali ,8% 20,2% District Ekeren ,3% 22,7% District Merksem ,4% 35,6% District Deurne ,2% 42,8% District Borgerhout ,1% 47,9% District Berchem ,4% 43,6% District Wilrijk ,4% 36,6% District Hoboken ,4% 30,6% Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie, Socio-economische enquête Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning De meest recente gegevens inzake bewonersstatuut dateren van de Volkstelling van In 2001 wordt 53% van de woningen binnen de stad Antwerpen bewoond door eigenaars, mede-eigenaars of vruchtgebruikers van de woning. In Vlaanderen is bijna drie op vier woningen een eigendom (74%). In de districten Bezali en Ekeren merken we het hoogste aandeel eigenaars op: bijna acht op tien woningen is er een eigendom. Daarna volgen Hoboken, Merksem en Wilrijk met respectievelijk 69%, 64% en 63%. Alleen in Borgerhout en Antwerpen ligt het aandeel eigenaars met 52% en 39% onder het stedelijk gemiddelde. De kaart op buurtniveau toont duidelijk het lage eigenaarschap in de binnenstad en in een aantal sociale huisvestingsbuurten zoals Luchtbal, Linkeroever en het Kiel. 30

31 2. Ruimte en woningpatrimonium Kaart 2.4: Aandeel woningen bewoond door eigenaars,

32 Nieuwbouw Tabel 2.6: Evolutie van het aantal nieuwbouwwoningen naar type, Ruimte en woningpatrimonium Totaal nieuwbouw wooneenheden Nieuwbouw appartementen Nieuwbouw eengezinswoningen Gesloten bebouwing Halfopen bebouwing Open bebouwing Nieuwbouw andere Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Nieuwbouw in bovenstaande tabel betreft alle residentiële gebouwen waarvoor een bouwvergunning uitgereikt is. Een uitgereikte bouwvergunning leidt immers meestal tot een effectieve bouwactiviteit. In 2009 tellen we nieuwbouwwooneenheden, waarvan 905 appartementen en 103 ééngezinswoningen. Het saldo of het verschil tussen het aantal nieuwbouwwoningen en gesloopte woningen bedraagt in

33 Tabel 2.7: Aantal nieuwbouwwooneenheden per district, N % Stad Antwerpen ,00% District Antwerpen ,8% Centrum (2000) ,2% Zuid (2018) ,4% Kiel (2020) 93 2,0% Luchtbal (2030) 3 0,1% Linkeroever (2050) 148 3,1% Noord (2060) 288 6,1% District Bezali 110 2,3% District Deurne 457 9,6% District Borgerhout 125 2,6% District Merksem 89 1,9% District Ekeren 250 5,3% District Berchem 409 8,6% District Wilrijk 267 5,6% District Hoboken ,7% Onbekend 125 2,6% 2. Ruimte en woningpatrimonium Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In de periode worden nieuwe wooneenheden geregistreerd. Ongeveer één op vier situeert zich in zone 2000, daarna volgen zone 2018 en het district Hoboken met beide 13%. In de districten Bezali, Borgerhout, Merksem en op het Kiel en Luchtbal liggen de aantallen nieuwbouweenheden veel lager. 33

34 Renovatie van woningen Tabel 2.8: Evolutie van het aantal renovatievergunningen naar type gebouw, Ruimte en woningpatrimonium Totaal Appartementen Eengezinswoningen Gesloten bebouwing Halfopen bebouwing Open bebouwing Andere (N= 685) 2006 (N= 676) 2007 (N= 703) 2008 (N= 844) 2009 (N= 793) Appartementen 22,6% 25,0% 24,3% 24,2% 27,4% Eengezinswoningen 69,6% 65,4% 67,1% 69,3% 66,0% Gesloten bebouwing 45,5% 43,9% 50,4% 55,2% 50,9% Halfopen bebouwing 10,7% 9,2% 7,5% 6,3% 5,8% Open bebouwing 13,4% 12,3% 9,2% 7,8% 9,2% Andere 7,7% 9,6% 8,5% 6,5% 6,7% Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Stadsontwikkeling, Ruimtelijke Planning In 2009 tellen we 793 bouwvergunningen voor renovaties waarvan twee op drie voor ééngezinswoningen en 27% voor appartementsgebouwen. Het betreft hier woongebouwen en geen wooneenheden. Het is mogelijk dat er meerdere vergunningen voor één gebouw worden aangevraagd. 34

35 Tabel 2.9: Aantal renovatievergunningen per district, N % Stad Antwerpen ,0% District Antwerpen ,4% Centrum (2000) ,6% Zuid (2018) ,2% Kiel (2020) 99 2,7% Luchtbal (2030) 27 0,7% Linkeroever (2050) 38 1,0% Noord (2060) 303 8,2% District Bezali 182 4,9% District Deurne 330 8,9% District Borgerhout 257 6,9% District Merksem 173 4,7% District Ekeren 247 6,7% District Berchem 260 7,0% District Wilrijk ,1% District Hoboken 211 5,7% Onbekend 133 3,6% 2. Ruimte en woningpatrimonium Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Tussen 2005 en 2009 werden renovatievergunningen geregistreerd waarvan 16% in zone 2000, 12% in zone 2018 en iets meer dan één op tien in het district Wilrijk. Voor het Kiel, de Luchtbal en Linkeroever worden amper renovatievergunningen geregistreerd. 35

36 Sociale huisvesting Tabel 2.10: Aantal sociale woningen per district, Ruimte en woningpatrimonium Sociale woningen Huishoudens % Stad Antwerpen ,4% District Antwerpen ,9% Centrum (2000) ,4% Zuid (2018) ,1% Kiel (2020) ,8% Luchtbal (2030) ,2% Linkeroever (2050) ,3% Noord (2060) ,6% District Berchem ,5% District Bezali ,8% District Borgerhout ,0% District Deurne ,5% District Ekeren ,6% District Hoboken ,9% District Merksem ,8% District Wilrijk ,6% Bron: Stad Antwerpen, Samen Leven, Strategische Cel Bewerkingen: Stad Antwerpen, Samen Leven, Strategische Cel Het patrimonium van sociale woningen bestaat uit appartementen, studio s en huizen, die zowel verhuurd als verkocht kunnen worden. Anno 2010 telt Antwerpen sociale woningen, dit is iets meer dan één op de tien woningen. In de wijk Luchtbal loopt dit percentage op tot meer dan 70%, op Linkeroever tot bijna de helft en op het Kiel bedraagt het aandeel sociale woningen om en bij de 40%. Het merendeel van de sociale woningen zijn huurwoningen, slechts 1% is een koopwoning en 1% is een verkochte huurwoning. 36

37 Tabel 2.11: Sociale woningen naar huisvestingsmaatschappij en type woning, 2010 Huur Koop Verkochte huurwoning Totaal Totaal Woonhaven ABC DIW ARRO ASVK SVK Huurdersunie SVK Woonunie Vlaams Woningfonds OCMW Bron: Stad Antwerpen, Samen Leven, Strategische cel Bewerkingen: Stad Antwerpen, Samen Leven, Strategische cel Op de volgende kaart wordt het aandeel sociale woningen per buurt weergegeven. 2. Ruimte en woningpatrimonium 37

38 Kaart 2.5: Spreiding sociale huisvesting, Ruimte en woningpatrimonium District Bezali Spreidingskaart Stedelijk gemiddelde (2010): 10,38% District Ekeren District Antwerpen District Merksem District Wijk buurten ingekleurd volgens het aandeel (%) sociale woningen tov het totale aantal huishoudens District Hoboken District Deurne 0-5% 5-10% 10-15% 15-20% 20-25% +25% District Wilrijk District Borgerhout District Berchem Stad Antwerpen / Samen Leven / Sociale Huisvesting / Inventaris patrimonium 2010 Bron: Stad Antwerpen, Samen Leven, Strategische cel Bewerkingen: Stad Antwerpen, Samen Leven, Strategische cel 38

39 3 Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Het stadsbestuur stelt in haar Bestuursakkoord: Antwerpen wil dat meer mensen een kwaliteitsvolle en betaalbare woning vinden in de stad (Bestuursakkoord Stad Antwerpen ). Betaalbaarheid betreft zowel (ver)koopprijzen, als maandelijkse huurprijzen, en dit zowel op de private als op de sociale woonmarkt. Kwaliteitsvol wonen gaat in de eerste plaats over de kwaliteit van de woning zelf, maar ook de woonomgeving speelt een rol.

40 3.1. Betaalbaar wonen Verkoopprijs private woning of bouwgrond Tabel 3.1: Evolutie van het aantal verkochte bouwgronden en woningen naar type, Bouwgrond Appartement Woonhuis Villa Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 3. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen In de loop van 2008 werden 124 bouwgronden verkocht, appartementen, woningen en 101 villa s (exclusief nieuwbouw). In vergelijking met 2007 worden geen grote verschillen opgetekend. 40

41 Tabel 3.2: Evolutie gemiddelde verkoopprijs van bouwgrond, appartementen, woonhuizen en villa s in euro, Bouwgrond/m² Appartement Woonhuis Villa , , , , , , , , , , Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische informatie Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Anno 2009 wordt in Antwerpen gemiddeld neergeteld voor een appartement. In Vlaanderen ligt dit bedrag ongeveer hoger. Een woonhuis kost gemiddeld , een villa In Vlaanderen liggen deze gemiddelde bedragen lager, respectievelijk en Wanneer we de prijsevoluties bekijken voor de stad Antwerpen, zien we voor woonhuizen en appartementen een gestage stijging doorheen de jaren, voor villa s is de evolutie minder eenduidig. Echter, in 2009 ligt de prijs voor een woonhuis in Antwerpen lager dan in 2008, voor villa s zien we zelfs een sterke daling. In Vlaanderen zien we alleen voor villa s een prijsdaling. In vergelijking met 2000 zijn de prijzen voor appartementen met bijna 100% gestegen, voor woonhuizen tekenen we een stijging op van maar liefst 164% op en de gemiddelde prijs van een villa is met bijna 42% gestegen. In Vlaanderen tekenen we voor appartementen een gelijkaardige stijging op, voor woonhuizen en villa s stijgen de prijzen in verhouding minder sterk, respectievelijk met 117% en 19%. De gemiddelde prijs voor een m² bouwgrond in Antwerpen bedraagt 193 in De prijsevolutie vertoont een zeer grillig verloop. In vergelijking met 2000 is de prijs met 30% gestegen. In Vlaanderen ligt de prijs lager dan in Antwerpen, namelijk 148 per m², maar is de evolutie constant en sterker, sinds 2000 is de gemiddelde prijs met bijna 170% gestegen. 3. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen 6 Deze cijfers houden geen rekening met de oppervlakte van de woningen en zijn exclusief nieuwbouw. 41

42 Verkoopprijs sociale koopwoning Grafiek 3.1: Evolutie verkoopprijzen sociale koopwoningen, Gemiddelde prijs Aantal , , , , , , , , Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Bron: VMSW Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In 2009 werden 27 sociale koopwoningen verkocht in Antwerpen en bedroeg de gemiddelde verkoopprijs van een sociale koopwoning In vergelijking met 2003 is de prijs met ongeveer 35% gestegen. In tabel 3.2 zagen we reeds dat de prijs van een woning op de gewone woningmarkt in verhouding veel sterker gestegen is Huurprijs private woning Wat de prijzen van de huurwoningen op de private huurmarkt betreft, zijn er nog steeds geen adequate gegevens beschikbaar. De bestaande gegevens zijn ofwel gedateerd ofwel niet beschikbaar op het niveau van de stad. Vanaf januari 2007 is men echter verplicht huurcontracten te registreren. In de toekomst wordt het misschien mogelijk van hieruit gegevens met betrekking tot huurprijzen te registreren. 42

43 Huurprijs sociale woning Tabel 3.3: Gemiddelde reële huurprijzen van sociale woningen verhuurd door sociale huisvestingsmaatschappijen in Antwerpen (exclusief huurlasten), 31/12/2009 Appartement (incl. studio s en duplexen) Huis (incl. bungalows) Aantal slaapkamers N Gemiddelde huurprijs , , , , , , , , , , ,98 Bron: VMSW Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In tabel 3.3 worden de huurprijzen weergegeven van sociale huurwoningen. Deze zijn gekoppeld aan onder andere het inkomen. We stellen vast dat de appartementen en huizen met de meeste slaapkamers een lagere gemiddelde huurprijs hebben dan diegene met één slaapkamer minder Huursubsidie De huursubsidie is een maandelijkse tegemoetkoming in de huurprijs, ter ondersteuning van mensen met een laag inkomen, die verhuizen van een slechte, onaangepaste woning naar een gezonde, aangepaste woning. Wie voldoet aan de voorwaarden, krijgt 1 x een installatiepremie én elke maand een huursubsidie tussen 64 en 213 gedurende maximum 9 jaar. Het betreft een degressieve premie. Voor huurders die een woning van een sociaal verhuurkantoor betrekken, vallen de voorwaarden met betrekking tot de te verlaten (onaangepaste) woning weg, waardoor nagenoeg alle huurders van een SVK in aanmerking komen voor een huursubsidie. 3. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Wonen Vlaanderen werkt met een nieuwe software om premies en subsidies te beheren. Voorlopig is het nog niet mogelijk informatie op postcodeniveau uit het systeem te extraheren. In de loop van 2008 werden in Antwerpen 361 huursubsidies definitief toegekend. Voor 2009 waren dat er

44 3.2. Kwaliteitsvol wonen Ongeschikt- en onbewoonbaar verklaarde panden De stad toetst de kwaliteit van huurwoningen aan de kwaliteitsnormen van de Vlaamse Wooncode. In een technisch verslag worden strafpunten toegekend aan gebreken. Indien de woning meer dan 15 strafpunten scoort, is de woning ongeschikt. Indien er een veiligheids- of gezondheidsrisico bestaat voor de bewoners, wordt de woning onbewoonbaar verklaard. Tabel 3.4: Aantal ongeschikt- en/of onbewoonbaar verklaarde panden per district, 08/11/ Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Aantal OGO- panden Stad Antwerpen 503 District Antwerpen 308 Centrum (2000) 51 Zuid (2018) 56 Kiel (2020) 26 Linkeroever (2050) 1 Noord (2060) 163 District Bezali 8 District Berchem 25 District Borgerhout 63 District Deurne 40 District Ekeren 5 District Hoboken 21 District Merksem 29 District Wilrijk 12 Bron: Stad Antwerpen, Samen Leven, Bestuurlijke Handhaving Op datum van 8 november 2010 telt de stad Antwerpen 503 panden waarvan minimum één wooneenheid ongeschikt en/of onbewoonbaar werd verklaard. Het gaat in totaal om wooneenheden. Deze panden zijn voornamelijk gelegen in de postcodes 2000, 2018, 2060 en

45 Leegstaande en verwaarloosde panden Om leegstand en verkrotting tegen te gaan, kan de stad belasting heffen op woningen die lange tijd leeg staan of verwaarloosd zijn. Tabel 3.5: Evolutie van het aantal geregistreerde verwaarloosde woningen (pandniveau) en handelspanden per district per aanslagjaar, Stad Antwerpen District Antwerpen District Bezali District Berchem District Borgerhout District Deurne District Ekeren District Hoboken District Merksem District Wilrijk Bron: Stad Antwerpen, Financiën, Vaststelling Fiscaliteit Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Verwaarloosde woningen en gebouwen zijn de woningen en gebouwen (inclusief handelspanden) met ernstige, zichtbare en storende gebreken of tekenen van verval aan de buitenkant / gevel. Ook de ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaarde panden conform de Vlaamse Wooncode of artikel 135 van de Nieuwe Gemeentewet zijn hierbij opgenomen. Op 31 december 2009 telt de stad 937 woningen en gebouwen die op dat moment ongeschikt en/of onbewoonbaar zijn of waarbij een vaststelling van verwaarlozing van de gevel is gedaan die nog niet is in orde gebracht. Op deze panden kan de stad een belasting heffen. We zien een concentratie van de panden in de districten Antwerpen, Borgerhout en Deurne. 3. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Naast de stedelijk heffing op verwaarloosde woningen en gebouwen, heeft ook het Vlaams Gewest een eigen inventaris en heffing. 45

46 Tabel 3.6: Evolutie van het aantal leegstaande woningen (pandniveau) en handelspanden per district per aanslagjaar, Stad Antwerpen District Antwerpen District Bezali District Berchem District Borgerhout District Deurne District Ekeren District Hoboken District Merksem District Wilrijk Bron: Stad Antwerpen, Financiën, Vaststelling Fiscaliteit Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 3. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Wat betreft leegstand, telt de stad 333 leegstaande woningen en/of handelpanden voor aanslagjaar Dit zijn woningen en gebouwen die het volledige voorafgaande kalenderjaar (2008) leeg stonden (minimum 12 maanden). We zien een concentratie in de districten Antwerpen en Deurne. 46

47 Aangenaam wonen Grafiek 3.2: Appreciatie van de stad naar woonplaats, december 2009 tot september 2010 Bron: Stad Antwerpen, Antwerpse Monitor, golf 1 tot 7 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In de Antwerpse Monitor wordt gepeild naar hoe respondenten hun stad appreciëren. We zien over het algemeen positieve gemiddeldes, ook bij een opsplitsing naar woonplaats. Respondenten die binnen de Singel wonen en op Linkeroever zijn het in verhouding meer eens met de uitspraak ik vind het aangenaam om in Antwerpen te wonen. Inwoners uit Ekeren, Merksem, Bezali, Hoboken en Deurne Noord vinden het significant minder aangenaam wonen in de stad dan de gemiddelde respondent. 3. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen 47

48 Grafiek 3.3: Appreciatie van de buurt naar woonplaats, december 2009 tot september 2010 Bron: Stad Antwerpen, Antwerpse Monitor, golf 1 tot 7 Bewerkingen: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 3. Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen Ook bij buurt zien we positieve scores maar de buurt wordt gemiddeld minder positief geapprecieerd dan de stad. Respondenten woonachtig te Hoboken en Deurne Noord percipiëren naast de stad ook hun eigen buurt negatiever dan de doorsnee respondent. Ook Kielbewoners en vooral respondenten uit Antwerpen Noord zijn opvallend minder tevreden over de buurt waar ze in wonen. Inwoners uit Bezali appreciëren de eigen buurt duidelijk positiever dan de stad. Net zoals bij de stad zien we dat inwoners uit de kernstad wederom significanter tevreden zijn dan de gemiddelde respondent. 48

49 4 Wonen en welzijn In het kader van het Lokaal Sociaal Beleidsplan , wordt het recht op wonen voor iedereen nagestreefd. Dit houdt in dat iedereen ondanks een verminderde zelfredzaamheid (ouderdom, ziekte, handicap), kan beschikken over een aangepaste woning of woonzorgvorm in functie van zijn of haar leefstijl Wonen en welzijn

50 4.1. Dak- en thuislozen De stad en het OCMW voorzien, samen met de Centra voor Algemeen Welzijnswerk, opvang voor dak- en thuislozen. Hieronder trachten we een overzicht te geven. Naast het verstrekken van opvang, streeft de stad ook naar een vlotte doorstroom van daklozen naar een sociale woning door middel van het voorzien van extra woonbegeleiding. Het Kaderbesluit Sociale Huur voorziet voor daklozen zelf ook in een mogelijk versnelde doorstroming naar sociale huisvesting en de mogelijkheid tot het verhuren van een aantal appartementen buiten het sociaal huurstelsel specifiek voor deze doelgroep Crisisopvang Crisisopvang is bedoeld voor mensen die zich in een woonnoodsituatie bevinden (bijvoorbeeld na een woningbrand) en die nergens anders terecht kunnen. Het OCMW Antwerpen beschikt momenteel over negen crisiswoningen. Een crisiswoning wordt verhuurd voor maximum drie maanden. Tijdens deze periode moeten de huurders een andere woning zoeken. Het CAW Metropool verleent ook crisisopvang en dit in opdracht van OCMW Antwerpen. Mensen kunnen 24 op 24 uur en zeven dagen op zeven terecht bij het Algemeen Onthaal, in het Sociaal Hotel De Passage. Het hotel bevat twee studio s en zeven kamers met drie bedden. Het CAW heeft daarnaast ook nog 8 bedden in de overbruggingstudio s ter beschikking. De verblijfsduur varieert van één tot drie noodnachten tot een kortdurende residentiële overbrugging van één tot vier weken. 4. Wonen en welzijn 50

51 Transitwoningen Naast de crisiswoningen, kunnen sommige gezinnen ook opgevangen worden in de stedelijke transitwoningen, beheerd door Stad Antwerpen, Samen Leven. Het betreft op dit moment voornamelijk slachtoffers van slechte woningkwaliteit die de woning onmiddellijk moeten verlaten (na een onbewoonbaarverklaring op basis van artikel 135 of na een handhavingsactie). Via de transitwoningen wordt vermeden dat huurders die nergens anders terecht kunnen, dakloos worden. De maatschappelijk werkers van Samen Leven/ Sociale Interventie staan in voor de opvang van deze huurders en begeleiden ze verder naar een definitieve oplossing. Het verblijf in een transitwoning is immers steeds tijdelijk. Tabel 4.1: Transitwoningen in Antwerpen, Aantal transitwoningen Aantal opgevangen Aantal opgevangen gezinnen personen Bron: Stad Antwerpen, Samen Leven, Sociale Interventie Anno 2009 telt de stad 14 transitwoningen. In totaal werden in gezinnen of 92 personen tijdelijk opgevangen (inclusief de gezinnen die reeds in 2008 zijn ingestroomd en in 2009 nog steeds in de transitwoning verbleven) Wonen en welzijn