Succesvolle aanpak CO 2 -emissiereductie voor NL en onze sector

Transcriptie

1 Succesvolle aanpak CO 2 -emissiereductie voor NL en onze sector FMN SYMPOSIUM VERDUURZAMEN GEBOUWEN WAAROM? WAT? HOE? 14 maart 2018

2 Intro Evert Holleman Adviseur energietransitie bij Royal HaskoningDHV Integraal transitieopgaven, trendwatching Geofysicus - ondergrond Benutten versus beschermen Geothermie, CCS Recente ontwikkelingen Overheid neemt serieus actie Verduurzaming economie Energie akkoord 2.0

3 Enquête Waar liggen de FMN ers wakker van? Onstuimigheid klimaat, welke maatregelen zijn effectief en hoe deze in te passen (op zoek naar context, oplossingsrichtingen?)

4 Enquête Zorgen om maatregelen - Installaties - Gedrag - Mobiliteit

5 Trend in Nederland Bewustwording bij grote publiek van klimaatverandering en gevolgen Duidelijk dat maatregelen nodig zijn Er zijn veel initiatieven en goede bedoelingen, maar. het telt nog niet op Jaarlijkse wordt gerapporteerd dat we achter blijven bij de klimaat doelen Wat zou er moeten gebeuren om sneller vooruit te komen / op te schalen?

6 Duurzame energie opwekkend

7 Optimisme

8 Nut en noodzaak discussie nodig Het blijkt dat de inzet van hernieuwbare energie sterk wordt overschat, het aandeel aardgas en steenkool wordt juist onderschat. (bron: ECN) 8

9 Energietransitie - doelen 2020 Energieakkoord 2013 Ten minste voltijdsbanen, voor een belangrijk deel in de eerstkomende jaren te creëren. Een besparing van het finale energieverbruik met gemiddeld 1,5 procent per jaar. 100 petajoule aan energiebesparing in het finale energieverbruik van Nederland per 2020 Een toename van het aandeel van hernieuwbare energieopwekking (nu ruim 4 procent) naar 14 procent in Een verdere stijging van hernieuwbare energieopwekking naar 16 procent in Regeerakkoord 2017 De opgave om de nationale broeikasgasuitstoot in 2030 met 49% terug te dringen ten opzichte van 1990 is het centrale doel van het Klimaatakkoord. Dit impliceert een additionele reductie ten opzichte van ongewijzigd beleid van 56 Mton CO 2. In Europa inzet om dit te verhogen tot 55%. het stoppen van elektriciteitsproductie met kolen, uiterlijk in In 2050 reductie van broeikasgasuitstoot met 80% tot 95% Tot 2050 de hele voorraad van 6 miljoen woningen te verduurzamen. Energie akkoord (2013) Regeer akkoord (2017) Energie akkoord 2.0 (2018) 9

10 Rapporten en plannen Energie rapport en Energie agenda 2016, Ministerie EZ Niet abrupte transitie = vroeg beginnen, enkelvoudig doel = reductie CO 2 -emissies Regeerakkoord % reductie in 2030, aanvullend op beleid nog 56 Mton CO 2 -reductie jaarlijks extra Energiebrief Minister Wiebes, Kabinetsinzet voor het Klimaatakkoord, feb 2018 Uitwerking transitietafels Planbureau voor de Leefomgeving, nationale energieverkenning Onderbouwing regeringsbeleid, jaarlijkse rapportage ECN, energietrends Voortgang reductie CO2-emissies McKinsey, Accelerating the energy transition: cost or opportunity? Overzicht kosten energietransitie, 10 miljard per jaar, gebouwen 45% Energie akkoord 2.0, komende zomer

11 De opgave - Nederland Klimaatopgave Parijs / Bonn Binnen 1,5 graden temperatuurstijging atmosfeer / dampkring Nederland van 220 Mton naar 11 Mton CO 2 - emissie Nederland reductie CO 2 -emissies tot 95% Nu 6% duurzame opwekking, vooral biomassa Energie opgave voor 4 sectoren Energieagenda van Ministerie EZK

12 De opgave - Nederland

13 TransitieCoalitie Versnelling energietransitie Opschaling van initiatieven is nodig 65 bedrijven / organisaties samen met statement Combinatie klimaat en economie Voorstel hoe te komen tot opschaling reductie CO 2 -emissies Succesfactoren van offshore wind in beeld brengen Randvoorwaarden voor succesvolle programma s om bij alle sectoren op te schalen Inbreng richting kabinetsformatie

14 Route programma s Wind offshore Grootschalig, industriële schaal Overheid neemt risico s weg Serie van uitvragen Ambitie haalbaar voor markt Kostenreductie 40% afgesproken 32 aanbieders eerste uitvraag Programma s Minimaal 5 Mton/jaar reductie Voor sector haalbare doelen Pijplijn aan projecten

15 Route transitiepaden

16 Versnelling energietransitie in 4 stappen Wind op Zee als succesvol voorbeeld Programma s als route naar reductie Transitiepaden voor integrale verandering Van Parijs naar Projecten 16

17 Transitiecoalitie Message House We realiseren de energietransitie door de groene economie te creëren Parijse doelstelling Europees beleid Ondernemerschap Doelen halen Innovatie Kostenreductie Werkgelegenheid Sociale verantwoordelijkheid Ondernemende overheid Regierol Ambitieuze en gemeenschappelijke doelen Partnerschap Wederkerigheid Adaptief beleid Politiek leiderschap Mandaat Over kabinetten Door bestuurslagen Slim organiseren Programma s Draagvlak bevolking NL economische zelfde topplek Vestigingsplaats voor bedrijven

18 De kaders van het Klimaatakkoord 8 wenken 1. Sturen op één centraal doel 2. Kostenefficiëntie moet leidend zijn bij keuzes 3. Het Regeerakkoord is uitgangspunt 4. Maatregelpakketten zijn toekomstgericht (fasering van maatregelen) 5. Afspraken zijn concreet en volledig 6. Integrale aanpak is nodig 7. Het akkoord dient het publieke belang 8. Afspraken zijn doorrekenbaar Dit Klimaatakkoord vraagt om intensieve sector-overschrijdende interactie op de terreinen van warmte-uitwisseling, elektriciteitsopwekking, energieopslag, infrastructuur en circulaire stromen. 18

19 Maatregelpakketten Pilots en demonstratie, dit geldt bijvoorbeeld voor: CCS in de industrie, verschillende technieken voor aardgasvrije wijken, veranderingen in landgebruik opslag- en conversie van energie Het ligt voor de hand dat voor dergelijke projecten het overgrote deel van de middelen uit de Klimaatenvelop uit het Regeerakkoord wordt ingezet. Onderzoek, ontwikkeling & innovatie de benutting van waterstof, de benutting van CO2 als grondstof (CCU) de ontwikkeling van geavanceerde biobrandstoffen. De afspraken die hierover in het Klimaatakkoord worden gemaakt komen in een strategische kennis- en innovatieagenda. 19

20 Sectortafels De vijf sectorale tafels zijn de belangrijkste platforms waarin afspraken gemaakt zullen worden. Aan de sectortafels zullen partijen deelnemen die een concrete bijdrage kunnen leveren aan de transitie binnen de sector, kennis over de sector kunnen inbrengen en met mandaat afspraken kunnen maken. De voorzitters van de tafels zijn: Industrie: Manon Janssen Mobiliteit: Annemieke Nijhof Gebouwde omgeving: Diederik Samsom Elektriciteit: Kees Vendrik Landbouw & Landgebruik: Pieter van Geel Klimaatberaad: Ed Nijpels De voorzitters van de sectortafels maken deel uit van het Klimaatberaad. Het Klimaatberaad stuurt op de algehele voortgang van het akkoord en ziet erop toe dat de dwarsdoorsnijdende thema s uitgewerkt worden. Taakgroepen en experts op doorsnijdende thema s Voor de vraagstukken rondom financiering en arbeidsmarkt en scholing worden separate taakgroepen ingericht. 20

21 Gebouwde omgeving - opgave De gebouwde omgeving is goed voor ruim 30% van het totale energieverbruik in Nederland. Hiervoor wordt circa 90% aardgas gebruikt. Richting 2050 zal de gebouwde omgeving volledig CO2-arm moeten zijn. Om 49% CO2-reductie in 2030 te realiseren, dient de gebouwde omgeving substantieel bij te dragen. In het Regeerakkoord wordt uitgegaan van een reductie van 7 Mton in 2030.

22 Gebouwde omgeving In 2018 wordt gestart met grootschalige proeftuinen om wijken aardgasvrij te maken Duurzame warmte-installaties, integrale renovatieconcepten en standaardoplossingen voor verduurzaming van de energie-infrastructuur Warmterotondes, Amsterdam, Groningen, Rotterdam Regionale energie- en klimaatplannen Beoogde resultaten Afspraken om woningen aardgasvrij of aardgasvrij-ready te maken voor het einde van de kabinetsperiode. Afspraken om tijdige opschaling en kostenreductie te realiseren bij het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. Afspraken over de benodigde infrastructuur om de warmtetransitie in de gebouwde omgeving te ondersteunen. Afspraken over de invulling van de regionale en de gemeentelijke regierol om richting 2050 te komen tot een aardgasvrije gebouwde omgeving.

23 Vragen Gaan we de 2030 doelstelling halen, 49% reductie CO 2 -emissies? Hoeveel reductie is mogelijk in de gebouwen, via isolatie en besparing op energiegebruik? Welke bijdrage is nodig van duurzame energie, opgewekt bij het gebouw? Welke bijdrage is nodig vanuit de omgeving van het gebouw? Duurzaam opgewekte elektriciteit Duurzame warmte (warmtenet, geothermie) Gebruik waterstof