INHOUDSOPGAVE 1 INFORMATIEVERWERKING ALGEMEEN DE MENS DE COMPUTER ALGEMEEN SCHEMA VAN EEN COMPUTERSYSTEEM...

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE 1 INFORMATIEVERWERKING ALGEMEEN DE MENS DE COMPUTER ALGEMEEN SCHEMA VAN EEN COMPUTERSYSTEEM INFORMATIEWEERGAVE DECIMAAL STELSEL BINAIR TALSTELSEL OMZETTINGEN Decimaal - Binair Binair - Decimaal Oefening HEXADECIMAL DIGIT ASCII - CODES PERSONAL COMPUTERS (CHRONOLOGISCH) ENKELE TERMEN ALGEMEEN PC - SYSTEEM SAMENSTELLING BLOKSCHEMA PC-SYSTEEM WAT GEBEURT ER INDIEN JE DE COMPUTER AANSCHAKELT? INVOERAPPARATEN HET TOETSENBORD (PRIMAIR INVOERAPPARAAT) DE LICHTPEN DE GRAFISCHE TABLET DE MUIS DE CAMERA DE SCANNER MAGNETISCHE, WARMTE, GELUID, REUK ETC. INVOER UITVOERAPPARATEN DE MONITOR (PRIMAIR UITVOERAPPARAAT) DE AFDRUKAPPARATEN Inktjetprinter of Bubblejetprinter Laserprinter De plotter EXTERNE GEHEUGENS FLOPPY DISK (FD) DE HARDDISK (HD) Carl Maegerman 1/56

2 7.3 CD-ROM, CD-R, CD-RW DVD, DVD-R, DVD-RW USB STICK BOUWEN VAN EEN PC CHECKLIST VOORZORGSMAATREGELEN AANSLUITING CPU, KOELER AANSLUITEN GEHEUGEN MONTAGE MOEDERBORD IN DE KAST INSTEEKKAARTEN DRIVES AANSLUITEN VOEDING WAT TE DOEN VÓÓR HET (HER)INSTALLEREN VAN EEN PC BACKUP MAKEN VAN DE BELANGRIJKSTE GEGEVENS OPSTART-DISKETTE MAKEN VOOR WINDOWS BESTANDSSYSTEMEN VAN WINDOWS INLEIDING GRAFISCHE WEERGAVE VAN BESTANDSSYSTEEM OP EEN SCHIJF VERGELIJKING VAN CLUSTERGROOTTE TUSSEN FAT16, FAT32 EN NTFS WELK BESTURINGSSYSTEEM ONDERSTEUNT WELK BESTANDSSYSTEEM KENMERKEN VAN DE DIVERSE BESTANDSSYSTEMEN FAT32 VANAF WINDOWS 95B EEN BEETJE DOS INLEIDING WERKEN MET DE DOS OPDRACHT REGEL PARTITIES MAKEN MAAK VOLGENDE PARTITIES OP EEN LEGE HD FORMATTEREN VAN DE SCHIJVEN STATIONLETTERS BIJ ÉÉN OF MEERDERE PRIMAIRE PARTITIES BIJ ÉÉN PRIMAIRE PARTITIE BIJ MEERDERE PRIMAIRE PARTITIES INSTALLEREN WINDOWS VANAF CD-ROM VANAF HD OEFENING OP HET INSTALLEREN VAN WINDOWS Carl Maegerman 2/56

3 17.1 OPGAVE OPLOSSING GEGEVENS BEWAREN OP EEN PC IN EENZELFDE MAP OP HET C: STATION IN EENZELFDE MAP OP EEN TWEEDE PARTITIE (BVB. LOGISCH D: STATION) IN EENZELFDE MAP OP EEN ANDERE HD BACKUP MAKEN VAN EEN VOLLEDIGE PARTITIE MET GHOST RESERVEKOPIE VAN ÉÉN PARTITIE NAAR EEN ANDERE PARTITIE Maken van het reservekopie (Partition To Partition) Terugzetten van het reservekopie (Partition To Partition) RESERVEKOPIE VAN ÉÉN PARTITIE NAAR EEN IMAGE Maken van het reservekopie (Partition To Image) Terugzetten van het reservekopie (Partition From Image) INSTALLATIE WINDOWS XP MULTIBOOT SYSTEEM HOU DE VOLGENDE REGELS IN ACHT: OEFENING DRIVERS (=STUURPROGRAMMA S) WAT DOET EEN DRIVER? DRIVER INSTALLEREN DIE AANWEZIG IS IN DE WINDOWS DATABASE DRIVER INSTALLEREN DIE JE VAN HET INTERNET HAALDE WIN XP AUTOMATISCHE INSTALLATIE D.M.V. ANTWOORDBESTAND CHECKLIST VOLLEDIGE INSTALLATIE VAN EEN PC Carl Maegerman 3/56

4 1 Informatieverwerking 1.1 Algemeen PC-Technologie INVOER VERWERKING UITVOER 1.2 De mens Denken Zien Horen Ruiken Praten Smaak Voelen Invoer Verwerking Uitvoer 1.3 De computer Toetsenbord Output CVE (Centrale Verwerking Eenheid) CPU (Central Processing Unit) Input Monitor Carl Maegerman 4/56

5 2 Algemeen schema van een computersysteem CPU of CVE = intern geheugen RAM + ROM Besturings eenheid Reken eenheid CENTRAAL GEHEUGEN B U S S Y S T E E M Invoer apparatuur Uitvoer apparatuur Toetsenbord Muis Touchscreen Microfoon Tekentablet Scanner Fax Monitor Printer Plotter Luidspreker 3 Informatieweergave 3.1 Decimaal stelsel Decimaal getal 10 verschillende toestanden vb. (127,31) 10 = Binair talstelsel BIT = Binary digit 2 verschillende toestanden = geen stroom 1 = wel stroom vb. (1001,01) 2 = = = ,25 = (9,25) 10 Carl Maegerman 5/56

6 of 1 0 of 1 0 of 1 0 of 1 0 of 1 0 of 1 0 of 1 0 of 1 8 bits = 1 Byte dit geeft 1 karakter. 1 BYTE of 1B. 1KB (kilobyte) = Bytes 1MB (megabyte) = Bytes 1GB (gigabyte) = Bytes 1TB (terabyte) = Bytes 1 b = 1 bit 1 B = 1 Byte 3.3 Omzettingen Decimaal - Binair : 2 + : 2 + : 2 + : 2 + : (23) dus (23) 10 = (10111) Binair - Decimaal x Oefening (26) 10 = (?) 2 (33) 10 = (?) 2 (001011) 2 = (?) 10 ( ) 2 = (?) 10 x 2 + x 2 + x Carl Maegerman 6/56

7 3.4 Hexadecimal digit HIT = Hexadecimal digit 16 verschillende toestanden Decimaal Binair Hexadecimaal A B C D E F ASCII - codes ASCII = American Standard Code for Information Interchange. Dit is een soort tolk tussen de mens (letters, cijfers, leestekens) en de PC (bits-code) OPM: in Word en Excel kan men via de toetsencomb. ALT + ASCII-code een teken ingeven. standaard is dit een 7-bits code X de X is hier steeds een = 128 combinaties men heeft ook de extended ASCII code, dewelke een 8-bits code is = 256 combinaties De 128 codes die men extra heeft worden vooral gebruikt voor speciale karakters. Deze speciale karakters kwamen vroeger voor indien men bijvoorbeeld lijnen of andere figuren moest maken in een DOS omgeving. Carl Maegerman 7/56

8 3.6 Personal Computers (chronologisch) Computers met relais & lampen, een kamer vol, gebruikt door meerdere personen. Transistor (ter vervanging van lampen & relais). Transistor in I.C. (Integrated Circuit). Microprocessor (= CPU) I.C. met miljoenen transistoren. microcomputer. Individueel gebruik tot de Personal Computer. Transistor = Elektronisch 3.7 Enkele termen gestuurde schakelaar 1 Bit = 1 b is een geheugencel die informatie doorgeeft door middel van de cijfers 0 en 1, waarbij de nul gemagnetiseerd wordt en de 1 niet gemagnetiseerd. Met deze elektronische seintjes bouwt de computer gegevens op en vertaalt ze in voor de mens leesbare taal. 1 Byte (1 B) = 8 b één karakter bestaat ongeveer 1 Byte of 8 bits. 1 Kilobyte (1 KB) = Byte 1 Megabyte (1 MB) = Byte 1 Gigabyte (1 GB) = Byte Megahertz (kloksnelheid 1 Hz = 1 keer/sec) Hoe hoger, hoe sneller de transistoren op een ICschakelen. Vb: PIV 3 Ghz = 3 miljard Hz = 3 miljard transistor-omschakelingen per seconde. Microprocessor is het binnenste van je computer en zorgt ervoor dat alles draait. Het is in feite een hoofdchip die verbonden is aan een chip die een kwartsklok aanstuurt. Deze klok geeft de microprocessor een aantal malen per seconde een seintje dat er wat moet gebeuren. De hoeveelheid seintjes, uitgedrukt in Ghz, bepaalt hoe snel je kan werken op de computer. Maar die snelheid heeft ook te maken met andere zaken op je computer zoals RAM en Cache-geheugen. Processor ZIF socket MOBO CPU FAN (ventilator) Koelvinnen Koelpasta Chip is een minuscuul stukje (± 1cm 2 x 1mm) silicium (soort zand) waarop tienduizenden elektronische onderdelen (transistoren) zijn ingebrand. Vergelijking snelheid van de processor en de interne en externe geheugens Processor Cache RAM HD Cache-geheugen. Om sneller toegang te hebben tot het geheugen, zijn computers tegenwoordig uitgerust met een cache controller chip. Deze chip verzamelt vaak geraadpleegde plaatsen zodat de weg ernaar toe korter is. Standaard beschikt een computer over 512 KB cachegeheugen. CD DVD FD Carl Maegerman 8/56

9 RAM (=Random Acces Memory). Dit interne geheugen houdt een korte tijd informatie vast en lijkt een beetje op je eigen korte-termijn-geheugen. De programma s die je op je computer geïnstalleerd hebt, sturen vooral tijdens het opstarten heel veel informatie naar je computer toe. Hoe meer RAM je computer heeft, des te sneller kun je met programma s beginnen en ook kun je meer programma s tegelijk draaien. ndien er meerdere RAMsloten beschikbaar zijn en men maar één RAM-geheugenmodule heeft, dient men deze in het eerste slot te steken. Anders kunnen zich moeilijkheden voordoen bij de installatie van Windows XP. ROM (=Read Only Memory). Dit interne geheugen bezit de informatie die nodig is om het systeem aan de praat te krijgen. RAM Bij stroomuitval : info weg Lezen & schrijven Vast in PC, uitbreidbaar & standaard leeg Is nodig om gegevens bereikbaar te maken die op de Harddisk of Floppydisk staan ROM Bij stroomuitval : info blijft behouden Lezen Vast in PC, niet uitbreidbaar & voorgeprogrammeerd. Programma s om de PC op te starten (initieel dus geen DOS) FD of Floppy Disk is een plaatje dat gemagnetiseerd wordt. De gebruikelijke maat is 3,5 met ruimte voor 1.44 MB. HD of Hard Disk is een schijf, opgebouwd uit een aantal platen over elkaar heen, is je lange-termijn-geheugen opgeslagen. Alles waarmee je werkt en wat je zelf maakt en wilt bewaren, staat op deze schijf. Al die informatie wordt met behulp van een lees- en schrijfkop die zich razendsnel over de schijf beweegt, omgezet in computertaal. Wil je die informatie weer op je beeldscherm oproepen dan vertaalt de processor de cijfers en je ziet weer je eigen brief, tekening e.d. Hoe meer informatie je wilt bewaren des te meer megabytes geheugen heb je nodig. CD-ROM Compact Disc ROM is een rond schijfje dat lijkt op een audio-cd, waarop zo n 700MB aan gegevens kunnen, terwijl een diskette maar 1.44Mb kan bevatten. CD-R (éénmaal beschrijfbaar); CD-RW (meerdere malen beschrijfbaar) DVD of Digital Video Disc is een schijfje die op de CD-ROM lijkt, maar die tot 17 GB gegevens kan bevatten (indien dual layer dual side). DVD-RW is de nabije toekomst qua optische opslag van data USB-stick is een geheugen in de vorm van sleutelhanger en te steken in een USB poort Snelheid Processor > snelheid Cache > snelheid RAM > snelheid HD/CD/DVD/FD Denk eens na over de volgende uitspraak Het is beter om een snellere HD te kopen dan een snellere Processor, waarom? en schrijf uw antwoord hieronder kort op. Carl Maegerman 9/56

10 Controller De vaste schijf werkt samen met een disk-controller. Hoe snel de gegevens naar en van de vaste schijf doorgelaten worden is afhankelijk van het soort controller. IDE0 of IDE1 of PRI IDE Flat Cable HD1 Master Besturingssysteem op Master van IDE0 HD2 Slave IDE1 of IDE2 of SEC IDE Flat Cable CD DVD Master Slave Master en Slave worden dmv JUMPERS ingesteld!!! LET OP: Oude HD en CD-ROM spelers worden met 40-aderige flat cables aangesloten op het moederbord. Het speelt hier geen rol op welke van de twee apparaatconnectors de master- of slave-toestellen aangesloten zijn. Nieuwe HD en DVD spelers worden verbonden met 80-aderige flat cables en daar speelt het wel een rol op welke connector het moederbord, het master-toestel en het slave-toestel aangesloten zijn. Uitbreidingsslot verwijst naar plaatsen waar ruimte is voor extra toepassingen, bijvoorbeeld een TV-kaart, waardoor je zenders op je PC kunt ontvangen. Enkele busstructuren ISA = oude uitbreidingssloten (ZWART) PCI = uitbreidingssloten vanaf Pentium PC s & verder (WIT) AGP = uitbreidingssloten speciaal voor grafische kaarten (BRUIN) Hardware verwijst naar computeronderdelen, zoals beeldscherm en printer. Soorten PC s Tower (mini, midi, maxi) rechtopstaande kast. Desktop liggende kast. Notebook A4 formaat PC. Tablet PC A4 formaat PC, die men als grote hand-held kan houden (grote PDA). PDA (Personal Digital Assistant) palm computer, Pocket PC, hand computer. Software heeft betrekking op de programma s. Carl Maegerman 10/56

11 4 Algemeen PC - systeem 4.1 Samenstelling Een goede samenstelling kan bestaan uit : Kast + voeding (hoeveel Watt?) Moederbord, processor, processor-koeling, RAM-geheugen FDD Floppy Disk Drive, HDD Hard Disk Drive, CD-ROM of DVD-ROM drive Grafische kaart, kleurenscherm Azerty klavier, muis Supplementair kan men dan uitbreiden naar een multimediasysteem Geluidskaart, boxen Modem-Fax-Antwoordapparaat kaart Netwerkkaart 4.2 Blokschema PC-systeem Kleurenscherm Luid spreker links Klavier Luid spreker rechts Grafische kaart. Geluids kaart Muis Processor RAM ROM Moederbord PRINTER FD HD CD-DVD 4.3 Wat gebeurt er indien je de computer aanschakelt? Schakelaar aan. Programma in ROM start op reset van de elektronica kijkt eerst op de schijf A : (Floppydisk) of er DOS wordt gevonden. kijkt op de schijf C : (Harddisk) of er DOS wordt gevonden. DOS wordt gevonden : DOS start op, zoniet stopt alles gewoon. Grafische schil start op (Windows) Carl Maegerman 11/56

12 5 Invoerapparaten 5.1 Het toetsenbord (primair invoerapparaat) Alfanumeriek (a, A, b, B, ) Numeriek (1, 2, 3, ) Functietoetsen (F1, F2, F3, ) Cursortoetsen (,,, ) Speciale toetsen (Insert, Home, PgUp, Delete, End, PgDn, PrtSc, ) 5.2 De lichtpen De lichtpen zendt een laserstraal uit en ontvangt de reflectie ervan. Door over een strip te gaan met streepjes leest de pen de volgorde van de barcode. Zo kan gesteld worden dat een zwarte streep equivalent is aan 1 terwijl een witte streep dit is voor een De grafische tablet Wordt hoofdzakelijk gebruikt door ontwerpers / tekenaars 5.4 De muis Typisch invoerapparaat voor gebruik bij Windows. Alternatieven zijn: Trackball Trackpoint Touchpad 5.5 De camera Beeldinformatie omzetten naar data. Digitale foto-video-camera Webcam. 5.6 De Scanner Grafische informatie omzetten in digitale gegevens en weergeven of bewerken met de PC. handversie (handheld) bureauversie (flatbed) 5.7 Magnetische, warmte, geluid, reuk etc. invoer. Carl Maegerman 12/56

13 6 Uitvoerapparaten 6.1 De monitor (primair uitvoerapparaat) Men geeft de standaard om een monitor aan te sturen en waaraan de videokaart moet voldoen. VGA (Video Graphic Adaptor), dit is eigenlijk een beschrijving van hoe het standaard VGAsignaal is opgebouwd Iedere beeldlijn bestaat uit: 640 zichtbare beeldpunten Ieder beeld bestaat uit: 480 zichtbare beeldlijnen Men spreekt dus van een resolutie van 640 x 480 Om nu de illusie van een stilstaand beeld te verkrijgen moet het beeld minimaal 50 keer per seconde opnieuw opgebouwd worden. In het geval van de standaard VGA resolutie betekent dit dat er 50 keer per seconde 480 zichtbare beeldlijnen weergegeven moeten worden. Iedere beeld (50 x 480 = ) wordt voorafgegaan door een horizontale synchronisatiepuls. Na ieder beeld van 480 zichtbare beeldlijnen volgt een verticale synchronisatiepuls. Rekenvoorbeeld: De verticale synchronisatiefrequentie is 60 Hz, aangezien er 60 beelden per seconde worden opgebouwd. Per seconde worden er zichtbare beeldlijnen weergegeven, de horizontale synchronisatiefrequentie is dus ruim 32 KHz. In totaal worden er per seconde (480 x 640 x 60) zichtbare beeldpunten naar de monitor gestuurd. Deze laatste waarde is de zogenaamde pixel clock of videofrequentie. Uit deze berekening blijkt duidelijk dat er van de processor en videokaart een enorme aantal berekeningen gevraagd wordt. Wat het belangrijkste is om een stabiel beeld te verkrijgen is dat men minstens een verticale synchronisatiefrequentie heeft van minimaal 70 Hz (standaard neemt men dan 85 Hz). Enkele van de meest gebruikte resoluties zijn 640 x CRT scherm 600 x CRT scherm 1024 x CRT scherm = 15 LCD scherm 1152 x CRT scherm = 17 LCD scherm 1280 x CRT scherm = 19 LCD scherm Elk van deze resoluties kan met een bepaalde kleurdiepte weergegeven worden 256 kleuren Hoge kleuren (16 bits) Ware kleuren (24 bits) Ware kleuren (32 bits) Carl Maegerman 13/56

14 6.2 De afdrukapparaten Inktjetprinter of Bubblejetprinter De tekst wordt op papier geplaatst door een blokje met een serie gaatjes. De verf wordt werkelijk op het papier gespoten. Het al dan niet inspuiten gebeurt op een binaire manier. Deze vorm van printen kent dezelfde voordelen van de matrix doch is quasi geluidloos en van veel hogere kwaliteit Laserprinter 2. B e e l d p l a a t s e n 1. O p l a d e n D R U M R O L M E T T O N E R 3. T o n e r a a n b r e n g e n 5. V e r h i t t i n g 4. T o n e r o v e r b r e n g e n o p p a p i e r 1) De drum wordt statisch geladen. 2) Een laser zorgt voor een positieve en negatieve lading op de drum. 3) De toner gaat door de statische spanning over naar de drum. 4) De toner wordt overgebracht op het papier. 5) Een verhitting zorgt voor het drogen van de toner. 6) De drum wordt schoon geschraapt voor de volgende bewerking De plotter Y X Y X Door de beweging over een X- en Y-as ontstaat een tekening Bij de Trommelplotter schuift het papier over een rol (X-beweging) terwijl de tekenpen heen en weer beweegt (Y-beweging) (grote tekeningen) Bij een Tafelplotter beweegt de pen zowel in X als in Y richting (kleinere tekeningen) Carl Maegerman 14/56

15 7 Externe geheugens 7.1 Floppy Disk (FD) 3,5 FD (1 = 2,54cm) de afmetingen staan voor de diameter van de magnetische schijf die binnen in de vierkante ommanteling zit. Het is raadzaam dat een magnetisch schijfje nooit bij een magnetisch veld wordt gelegd. Ook vloeistoffen zijn een grote boosdoener. TYPE CAPACITEIT HERKENNING DD : Double Density 720 KB 1 gaatje in de hoek HD : High Density 1,4 MB 2 gaatjes in de hoeken Een schijfje is opgebouwd uit sporen & sectoren. Bij het formatteren van een 1,4 MB floppy disk kunnen de sporen en sectoren er als volgt uitzien. 80 Sporen 18 Sectoren elk met een capaciteit van ong. 512 byte 7.2 De harddisk (HD) P-ATA: Parallel ATA Technology (IDE schijven) Weinig flexibele flatcables voor datatransfer parallelle connectoren 2 IDE-controllers en max. 2 apparaten per controller dus 4 HD s per moederbord. S-ATA: Serial ATA Technology (SATA schijven) Dunne flexibele kabels met minder pinnen op de connector dan P-ATA Lagere spanning nodig dan P-ATA Tot 150 MB/s datatransfer en softwarecompatibel met P-ATA SCSI: Small Computer System Interface (SCSI schijven spreek uit scusie ) 7 disks in een PC (vooral gebruikt bij grafisch werk zoals DTP of Desktop Publishing) Draaisnelheid De snelheid waarmee de schijf draait (7200 t/m is vandaag minimaal). Hoe sneller, hoe sneller men gegevens op de schijf terugvindt. Toegangstijd. De snelheid waarop hij een gegeven kan vinden op een HD. Heden bedraagt een goed gemiddelde zoektijd 9 ms (milliseconden). Hoe minder, hoe beter. Carl Maegerman 15/56

16 7.3 CD-ROM, CD-R, CD-RW Bestaat uit hetzelfde materiaal als CD-schijfjes. CD-ROM s worden enkel gelezen CD-R s kunnen éénmaal beschreven worden en dan gelezen CD-RW s kunnen meerdere malen beschreven en gelezen worden De schijf wordt met een laserstraal afgelezen. Er is reflectie of niet (terug het binair getal 0 & 1). De capaciteit van een CD-ROM bedraagt ongeveer 700 MB. 7.4 DVD, DVD-R, DVD-RW Digital Video Disk Bestaat uit hetzelfde materiaal als CD-schijfjes maar met dit verschil dat ze i.p.v. 700MB aan informatie op de CD-ROM, men op de DVD zo n 17GB (dual layer - dual sided) aan informatie kan zetten. Dit wordt ook de opvolger van de normale video-cassette, maar dan met 2h15 film samen met ultra HIFI 20 bit lineaire PCM audio of 6 audio-kanalen in Dolby AC-3. Op dit zelfde schijfje kan ook nog ondertiteling in 32 talen worden opgeslagen. DVD spelers kunnen ook CD-ROM s lezen (backward compatible) DVD schrijvers kunnen ook CD-RW s beschrijven en lezen (backward compatible) 7.5 USB stick Universal Serial Bus Stick Dit is een flash geheugen (data is beschrijfbaar en verwijderbaar). Dit toestel dat eruit ziet als een sleutelhanger trekt zijn stroom uit de USB connector op het moederbord. Geheugens van 32MB, 64MB, 128MB, 256MB, 512MB, 1GB, 2GB zijn momenteel beschikbaar. Dit is eigenlijk een beetje de vervanger van de FD. USB1.0 (1,5MB/s datatransfer) USB2.0 (60MB/s datatransfer) Carl Maegerman 16/56

17 8 Bouwen van een PC 8.1 Checklist Kast op de zijkant leggen CPU op het moederbord in de ZIF socket steken Koelvin en bijhorende ventilator (meestal in-a-box) bevestigen op de CPU RAM geheugen op het moederbord steken Kijken waar de afstandhouders moeten zitten op de grondplaat van het moederbord en deze bevestigen Eerst het plaatje, met de uitsparingen voor de connectoren, van dit moederbord bevestigen in de zijwand van de kast Daarna pas het moederbord op de grondplaat bevestigen Voeding erin bouwen en direct de ATX connector op het moederbord aansluiten Voeding via de netkabel aansluiten op het net (zie aarding en ontlading volledige kast) Als je de kast nu aanraakte ben je meteen ook ontladen van statische elektriciteit FD inbouwen HD, CD en DVD voorzien van de correcte jumperinstellingen (master of slave), voor men ze inbouwt HD, CD en DVD inbouwen Datakabels (Flatcables) aanbrengen tussen vorige apparaten (FD, HD, CD en DVD) en het moederbord Voorgaande apparaten (FD, HD, CD, DVD voorzien van voeding) Spanning aanzetten door op de POWER toets te drukken Kijken of het lampje van de FD blijft branden (zo ja, dan één zijde van de flat cable omdraaien) PC herstarten (CTRL+ALT+DEL) en met DEL of F2 naar de BIOS instellingen gaan In het BIOS doet men 2 zaken: o De externe apparaten (HD en CD/DVD) detecteren (anders is het alsof ze er niet inzitten) o De boot sequence instellen (opstartvolgorde) naar wens De PC is klaar om met de installatie van een besturingssysteem te beginnen Carl Maegerman 17/56

18 8.2 Voorzorgsmaatregelen Statische elektriciteit die iedereen kan opwekken (bvb met een kunststof trui) kan met een klein vonkje iedere chip voorgoed ruineren. Het is dus altijd zaak om te ontladen voordat er ook maar 1 onderdeel wordt aangeraakt. Hiervoor dient men zich te aarden. Dit aarden is niets meer dan het in contact komen met de massa (de aarde). Iedere verwarmingsbuis (mits niet geïsoleerd met verf of iets dergelijks) of kraan voldoet aan de eisen om te ontladen. Een betere ontaarding kan worden verkregen door de PC-voeding paradoxaal genoeg aan te sluiten op het lichtnet. Indien de PC op een geaard stopcontact is aangesloten is de kast automatisch ook geaard, zodat ieder contact met de kast ontlaadt. Bouwen aan een PC is daarom 1 van de weinige ingrepen in elektrische apparaten die men bij voorkeur met een aangesloten stekker uitvoert. Ook als men een upgrade gaat uitvoeren in de PC, zal men ook even aan de stroomvoorziening moeten denken. Indien de ATX-voeding op het moederbord is aangesloten loopt er reeds stroom door het moederbord (soms zichtbaar doordat een LEDje brand), kortsluiting enz is dus mogelijk. Zeker in het geval van upgrades moet rekening worden gehouden met de geladen condensatoren op het bord, dus is verwijdering van de ATX-voeding geen garantie dat er geen sluiting kan plaatsvinden. Het beste is altijd de ATX-voedingskabel van het moederbord ontkoppelen en dan de powerknop in te drukken. Het bord zal dan de condensatoren ontladen en er dan pas achter komen dat er geen voeding aangesloten is. Dan kan er weer veilig worden gewerkt met het mobo (Mother Board). Carl Maegerman 18/56

19 8.3 Aansluiting CPU, koeler De CPU kan slechts op 1 manier in de ZIF (Zero Insertion Force) socket worden gestoken. Voor je de cpu kan plaatsen moet je de hendel ophalen, opdat de socket open is. In 2 hoeken van het pinnenrooster van de CPU ontbreken pinnen, net zoals er in het socket gaatjes ontbreken daarvoor. De CPU past op slechts 1 manier eenvoudig, op alle verkeerde manieren zal de CPU niet in het socket vallen; forceren betekent dan meestal einde oefening. Na het naar beneden plaatsen van de hendel (geheel plat) zit de CPU goed aangesloten en muurvast. Het terughalen van de hendel kan enige weerstand opwekken, maar dat hoort zo. Pas als excessieve kracht nodig is kan beter gekeken worden of er iets verkeerd zit. Carl Maegerman 19/56

20 Montage van de CPU-koeler is altijd wel grappig. Deze past er op slechts 2 mogelijke manieren op waarvan er na goed kijken al 1 afvalt. Je hebt alleen wel altijd een risico dat je je CPU-core naar de maan helpt, kijk dus altijd uit met waar je mee bezig bent. De beugel heeft aan een van beide kanten een behoorlijk arsenaal aan aangrijppunten waar je je schroevendraaier in kwijt kan. Plaats dus eerst de andere kant om het aangrijpingspunt van het socket en dan kan je de andere kant monteren. Daarvoor is de grootste schroevendraaier die je kan vinden het handigste voor, daarmee kan je je kracht goed distribueren. Het over de clip heenbuigen kost dus enorm veel kracht, zorg er alleen voor dat je deze controleert voordat je je moederbord leksteekt. De koeler hoort aan de onderkant een dun laagje kauwgum-achtig iets te hebben: das koelpasta. De koeler zal je bij het uitpassen van de lokatie niet zoveel over de CPU moeten slepen omdat anders deze pasta verplaatst kan worden. Na montage is het doel van de pasta alle mogelijke oneffenheden weg te werken/op te vullen zodat het contactoppervlak optimaal is. Na verwijderen van de koeler zul je zien dat deze flink is platgedrukt/weggedrukt, zodat je de koeler niet meer kan herbevestigen. Verwijder de koeling dus na plaatsen niet meer of breng nieuwe koelpasta aan. Zonder goede koeling/aansluiting wordt je processor TE WARM. Stabiliteitsproblemen en doorfikken is met 70 Watt/cm geen enkel probleem. Mijn raad naar jullie toe is: KOOP EEN MOEDERBORD MET PROCESSOR EN KOELER VOORAF GEÏNSTALLEERD, ZO VERPRUTS JE GEEN EURO S Carl Maegerman 20/56

21 8.4 Aansluiten geheugen De geheugen modules hebben de vorm van dunne, platte reepjes, gevuld met kleine chips. Deze reepjes passen precies in de daarvoor bestemde sloten op het moederbord. Kijk altijd eerst even naar de inkepingen aan de onderkant van de geheugenmodules, deze zorgen ervoor dat de module maar op één manier in de connectoren past. Op die manier weet je precies in welke richting de modules op het moederbord geplaatst moeten worden. Om een module te plaatsen, dienen eerst de (witte) clipjes van de connector naar buiten geduwd te worden. De geheugenmodule kan dan in de connector gedrukt worden en de clipjes zetten de module automatisch vast. Vanzelfsprekend zet u de eerste geheugenmodule in de eerste connector, de tweede in de tweede, en zo verder. Meestal staat op het moederbord aangegeven welke connector de eerste is en zoniet dan staat dat altijd ook in het boekje van het moederbord. Carl Maegerman 21/56

22 8.5 Montage moederbord in de kast Nu alle onderdelen op het moeder geplaatst zijn, kan het mobo in de kast geplaatst worden. De kast hoeft hiervoor niet echt bijzonder te zijn, als er maar een ATX-mobo inpast en de voeding minstens 300 Watt kan leveren (250 Watt voedingen komen ook voor, alleen loopt je systeem vrijwel zeker te reutelen en te crashen). Kijk goed naar de plaatsen waar je moederbord printerpoorten etc heeft uitsteken, wellicht dat je voorgeboorde maar nog steeds afgeschermde gaatjes daar hebt zitten. Het is wel zo handig deze eerst open te slaan/draaien (de juiste gaten dus) zodat je mobo er inpast. Zorg ook dat het mobo niet direct valt op de bodem van de kast ligt, maar op de verhogingen (die je zelf soms eerst moet aanbrengen). Deze verhogingen hebben meestal schroefdraad (let op de dikte van de vijsjes die bij de kast geleverd zijn! Het bord past er ook op slechts 1 manier in, plaats het bord ongeveer goed (en tegen de achterkant) en positioneer het dan zo dat je de schroeven goed kan monteren. Na het vastzetten van het mobo kan je de overige insteekkaarten erin prikken. Je mobo heeft nog een hoekje waar je de kast op moet aansluiten: stekkertjes voor je LEDjes en knoppen. In de handleiding staat meestal goed vermeld hoe je deze moet aansluiten. Indien deze draden op de goede plaatsen maar verkeerd om aangesloten worden zal in het ergste geval een LEDje niet branden. Aan en uitzetten alsmede reset zal daar geen last van hebben. De ATX-voedingskabel (ook beschreven in de andere FAQ) aansluiten op je bord en in principe kan je de PC aanzetten (aannemend dat je de videokaart hebt aangesloten). Om daadwerkelijk te gaan werken zul je ook je HDDs en floppy drive moeten aansluiten. Carl Maegerman 22/56

23 8.6 Insteekkaarten Net als bij Lego kan je verschillende onderdelen/opties er voor de PC bijkopen. In tegenstelling tot andere elektronica heeft de PC daarvoor uitbreidingssleuven, waar deze uitbreidingskaarten ingestoken kunnen worden. Afhankelijk van de benodigde capaciteiten zijn er verschillende sleuven: AGP (voor de videomonsters, altijd slechts 1 bruin slot), PCI (gangbare standaardbus, 3 tot 6 witte sloten) en voorheen ISA (voor oudere modems, geluidskaarten en netwerkkaarten, 1 lang zwart slot). ISA is op dit moment in rap tempo aan het verdwijnen van de markt. AMR & CNR zijn nieuwe sloten die voor eenvoudige uitbreidingen zoals modems gangbaar worden, maar aangezien deze op de Belgische markt vrijwel niet voorkomen, kunnen we ons beperken tot ISA, PCI en AGP. Het is slechts zaak om de juiste kaart in bijpassende sleuf te stoppen. Hierbij moet de ijzeren zijkant precies aansluiten aan de opening van de kast (hiervoor is uiteraard de bijbehorende kastklep verwijdert). Na enigszins gecontroleerd (misschien enige kracht voor nodig) de kaart te hebben aangeduwd zou het schroefgat van de ijzeren zijkant de bijbehorende schroefgat van de kast moeten raken. In dat geval is de kaart adequate geïnstalleerd. Schroef deze kaart GOED vast aangezien bij het aansluiten van de bekabeling (bv de monitor) de kaart er nog wel s uit het slot kan springen. In dat geval start de PC niet goed op: probeer in GEEN geval de kaart terug te plaatsen als de PC aanstaat. Carl Maegerman 23/56

24 8.7 Drives Iedere computer heeft een vaste schrijf nodig om te functioneren. Op deze schijf staat alle data die bewaard moet blijven, zoals de documenten, maar ook het OS. Om de HD aan te sturen is een interface met het moederbord nodig. Hiervoor is de IDE-standaard ontwikkeld. Op dit moment zijn alle IDE-schijven Ultra DMA Compatibel. UDMA 33/66 en 100 (het getal slaat op de theoretische doorvoer in MB/s) zijn inmiddels op de markt gebracht. UDMA 33 heeft een 40polige kabel nodig om aangesloten te worden, bij hogere snelheden treedt verlies in signaal op. Om deze signalen af te schermen zijn tegenwoordig 80-polige voor UDMA 66 en 100 gangbaar. Deze zijn dan wel volledig compatibel met lagere standaarden. UDMA 33 schijven op UDMA 100 controllers of andersom is dus nog steeds mogelijk (alhoewel het systeem op de laagste stabiele snelheid gaat draaien. Indien 1 HD wordt geïnstalleerd hoeft men slechts de kabel goed aan te sluiten. Het is echter mogelijk om 2 HDs aan 1 kabel te koppelen. Hiervoor zal men wel met de harde schijven moeten afspreken welke schijf wat doet, aangezien de PC geen 2 identieke schijven kan aansturen. Hiervoor zijn jumpersettings op de HD aangebracht. De harde schijf die de hoogste prioriteit moet hebben (waar het OS op moet komen) moet men met de jumpers als MASTER instellen. De andere schijf moet dan als SLAVE functioneren opdat deze aangesproken kan worden, deze jumpersetting moet men dus op slave plaatsen. Welke Jumper-settings op de HD overeenkomen met de juiste toestand staat altijd op de harde schijf beschreven. Indien er dus 1 HD aanwezig is, kan (let dus op kán) men de jumper verwijderen (niet kwijtraken!). Carl Maegerman 24/56

25 De volgende stap is het aansluiten van de 40polige HD-kabel aan het moederbord. Indien deze verkeerd aangesloten wordt, zal de HD natuurlijk nooit werken. Tegenwoordig wordt op de kabel een hobbel gemaakt die alleen specifiek op de HD past (en dus nooit verkeerd om kan zitten). Een ander leidraad is de kabel zelf. 1 van de zijkanten is rood geschilderd opdat deze kant herkenbaar blijft. Nu is het zaak om op de HD de eerste pool te vinden (aangegeven, maar wel even zoeken (pool 1&2 aan de ene kant, pool 39&40 aan de andere)). Indien men zorgt dat de rode kant bij pool 1 op de HD en op pool 1 op het moederbord aansluit, dan zit de kabel dus ook goed aangesloten. Let erop dat de Primaire controller op het moederbord wordt aangesloten op de HDs, aangezien de computer alleen de primaire controller aanspreekt voor het OS. Er is dus een secundaire controller aanwezig waar eventueel nog eens 2 apparaten aangesloten kunnen worden, zoals meer HDs, CD-ROM (DVD)of CD Branders. Deze moeten ook dan met elkaar op de kabel samenwerken met Master/Slave principes. In het BIOS van de computer kan men de HDs aanmelden als zijnde aanwezige Hardware. Daarvoor moet men de bios-optie autodetect HD moeten doen en de juiste instelling die dan gevonden wordt bevestigen. Het BIOS kan mooi laten zien of de HD op de juiste controller als juiste apparaat (master/slave) is ingesteld. Na het verlaten van het BIOS kan de HD worden aangesproken door de computer/gebruiker. De floppy-drive behoeft ook een kabel, welke anders is dan de standaard HD kabels. De kabel moet men gewoon aansluiten op de drive en op het mobo, daarbij de juiste kant in aanmerking nemend. Indien de floppy-drive verkeerd om wordt aangesloten herkent men dit direct bij het aanzetten van de Computer: het floppy-drive LEDje blijft branden. Indien een Cd-speler op deze manier is geïnstalleerd (of als stand-alone goed is aangesloten) zou men nog kunnen overwegen deze aan de geluidskaart te koppelen. Het voordeel is dat audio-cds direct kunnen worden afgespeeld op de computer. Hiervoor zal een special vierpolig kabeltje tussen de Cd-romspeler en de bijbehorende Cd-in plug op de geluidskaart gekoppeld moeten worden. (als het niet direct werkt zou ff een aantal mogelijk identiek Carl Maegerman 25/56

26 uitziende pluggen uitgeprobeerd moeten worden). t Is een kleine moeite maar wel een groot plezier. Nu zowel de insteekkaarten als de drives juist zijn aangesloten wordt het tijd om deze goed te gaan inbouwen. Indien het noodzakelijk is de voeding eerst aan te sluiten omdat deze aansluitpunten na montage onbereikbaar worden, zou men dat eerst kunnen doen. Anders monteert men de drives in de drive-houders goed vast en sluit deze pas als laatste aan. Zorg er voor dat de HDs en CD-ROM-drives goed vast zitten aangezien in deze apparaten bewegende onderdelen zitten die definitief kapot kunnen gaan. Overigens kan men HDs meestal probleemloos op hun kant monteren. Carl Maegerman 26/56

27 8.8 Aansluiten voeding Het grote moment is gekomen: het aansluiten van de voedingskabels. De kabels die uit de voedingsunit komen hebben verschillende lengten en maten. In de tekening staat globaal weergegeven welke maten bij welke apparaten horen. De voedingsstekkers passen er op slechts 1 manier in, dus kan er weinig misgaan. Het zal even proberen zijn om alle HDvoedingskabels aan alle HDs en CD-ROM-drives aan te sluiten, maar uiteindelijk is dat mogelijk. De ATX-voeding kan dan als laatste aangesloten worden op het moederbord en dan zijn alle wezenlijke aansluitingen voltooid. Na koppelen met de overige apparaten (monitor, muis en toetsenbord) zou de PC probleemloos moeten opstarten. Indien er niets gebeurt: controleer dan of de voedingen aangesloten zijn en de kast goed aangesloten is aan het moederbord (aangezien dit de dingen zijn die zorgen dat de PC uberhaupt aangaat) Indien de PC opstart en daarbij piepjes maakt, dan zou men in de handleiding van het moederbord moeten opzoeken wat dat betekent. Meestal is dat een niet volledige plaatsing van het geheugen, CPU of videokaart. PC levert beeld en het is mogelijk om in het bios te komen, verder niets: De HDs zijn niet goed aangesloten, controleer mbv BIOS autodetect HDs of de HDs aangesloten zijn of niet. Controleer aub ook of de floppy goed aangesloten is. Indien de PC goed opstart en een bootflop vraagt, dan is de PC adequaat in elkaar gezet. Het plaatsen van een boot-flop en vervolgens het van stal halen van een Windows/Linux CD is het begin van een ander verhaal: het installeren van een OS. Je kunt tests nalezen van hardwareonderdelen in/op: Computertijdschriften Websites o o o o Via een zoekmachine bvb. Om prijzen na te kijken kan je bvb. terecht op de site of Carl Maegerman 27/56

28 Offerte aanvraag voor een PC systeem De producten voorgesteld zijn minimum vereisten!!! Men vraagt aan de leverancier om zich aan de volgorde van dit voorbeeld te houden, omdat dit veel gemakkelijker is om te vergelijken!!! De schuingedrukte items zijn misschien duurder dan andere merken maar zijn veel kwalitatiever qua ergonomie. Deze producten kan men behouden bij het upgraden. Produkt Omschrijving Eenheidsprijs Computerkast Midi tower ATX (high end) Moederbord ASUS pentium IV Processor Intel PIV 3.0GHz Ventilator voor - processor RAM DIMM 512 MB DDR SDRAM FDD A-drive HD WD 120GB 7200t/m Grafische kaart Op basis van Nvidea of Radion processor Kleurenmonitor EIZO 17" F56 FlexScan Voldoen aan normen TCO95 en MPR II Azerty toetsenbord Cherry Windows 95 Muis Logitech TrackMan Marble FX CD-ROM drive Combi DVD-CD (lezen en schrijven) Geluidskaart Soundblaster Boxen Geïntegreerd in monitor Modem US Robotics 56K intern Netwerkkaart 3COM Besturingssysteem MS Windows XP Prof. Software MS Office XP Prof. Printer HP laserjet SUBTOTAAL 1 (excl. BTW) Diensten Vervoer Installatie PC s en netwerk Helpdesk Inleidingsles voor gebruikers SUBTOTAAL 2 (excl. BTW) SUBTOTALEN 1&2 (excl. BTW) SUBTOTALEN 1&2 (incl. BTW) Korting bij aankoop van 5 PC's zoals hierboven beschreven GROOT TOTAAL (incl. BTW) Ja Nee Ja Nee Prijs Gelieve deze offerte ingevuld terug te laten sturen naar uw faxnummer of adres Carl Maegerman 28/56

29 9 Wat te doen vóór het (her)installeren van een PC 9.1 Backup maken van de belangrijkste gegevens Van de volgende zaken maakt u zeker een backup, voordat u begint aan een herinstallatie van een PC: Alle data die u gemaakt hebt (bvb. De map Mijn documenten) De internet instellingen (Open Outlook Express en ga naar Extra-Accounts -Tabblad -exporteren) Het adresboek van Outlook Express (Open Outlook Express en ga naar Bestand-Exporteren-Adresboek) De berichten (Open Outlook Express en ga naar Extra-Opties-Tabblad Onderhoud-Archiefmap) De map Favorieten in Explorer met uw belangrijkste websites (Open Explorer en ga naar Bestand-Importeren Exporteren ) Hard Ware drivers (Apparaatbeheer Afdrukken en drivers downloaden op websites van leveranciers) Save Files van spelletjes (Zie handleiding spelletje om de plaats te weten) Bij WIN XP kan men ook eens een kijkje nemen bij Start Programma s Bureauaccessoires Systeemwerkset Back-up U kunt deze gegevens opslaan op een andere HD, CD-ROM, per naar uzelf versturen of andere backup media gebruiken. Indien u nu verstandig geweest was in het verleden, dan had u een backup gemaakt van uw volledig fris geïnstalleerd systeem (met bvb. GHOST). Dit had u in staat gesteld om de volledige PC te herinstalleren op een 20-tal minuten, zonder dat u erbij hoeft te zitten. Wij zullen het gebruik van GHOST bespreken na de installatie van ons systeem! 9.2 Opstart-diskette maken voor Windows 98 Deze diskette bevat alle bestanden die nodig zijn om je PC weer aan de praat te krijgen. Hoe je deze diskette maakt vindt je in de help-functie van windows (typ gewoon opstartdiskette in het zoekvenster van de help-functie) Naast de bestanden die windows op de opstartdiskette zal zetten moet je er op letten dat zeker de volgende bestanden aanwezig zijn op de diskette (verwijder eerst het LEESMIJ bestand): FDISK.EXE (voor het partitioneren onder Win98) partities maken op de HD, haal liefst de recentste versie van het net FORMAT.COM formatteren van stations (A:, C:, D:, enz ) als dit bestand niet aanwezig is in het EBD bestand (Emergency Boot Disk) XCOPY.EXE, XCOPY32.EXE en XCOPY32.MOD kopiëren van setup-bestanden in WIN98 Carl Maegerman 29/56

30 10 Bestandssystemen van Windows 10.1 Inleiding Windows maakt tegenwoordig gebruik van 3 bestandssystemen, van oud naar modern ziet de toestand er als volgt uit: FAT16 (File Allocation Table) ook wel FAT genoemd en was meer gebruikt in de tijd van DOS FAT32 vanaf Windows 95B NTFS (New Technology File System) gebruikt in Windows NT, Windows 2000, Windows XP 10.2 Grafische weergave van bestandssysteem op een schijf Spoor 0 = FAT Track of Spoor Cluster of Sector In de FAT, die zich op spoor 0 bevindt, wordt bijgehouden welk stukje van een bestand met welk stukje verbonden wordt. WORD bestand WORD bestand in stukjes Deze stukjes kunnen in verschillende sectoren staan en nemen elk een volledige sector in beslag. De sectoren moeten dus zo klein mogelijk zijn, zodat men niet teveel ongebruikte ruimte krijgt op de schijf. Carl Maegerman 30/56

31 10.3 Vergelijking van Clustergrootte tussen FAT16, FAT32 en NTFS Partitie Sectorgrootte FAT16 Sectorgrootte FAT32 Sectorgrootte NTFS Tot 128 MB 2 KB Niet mogelijk 512 B Tot 256 MB 4 KB Niet mogelijk 512 B Tot 512 MB 8 KB Niet mogelijk 512 B Tot 1 GB 16 KB 4 KB 1 KB Tot 2 GB 32 KB 4 KB 2 KB Tot 4 GB Niet mogelijk 4 KB 4 KB Tot 8 GB Niet mogelijk 4 KB 4 KB Tot 16 GB Niet mogelijk 8 KB 4 KB Tot 32 GB Niet mogelijk 16 KB 4 KB Tot 2 TB Niet mogelijk 32 KB 4 KB 10.4 Welk besturingssysteem ondersteunt welk bestandssysteem Besturingssysteem FAT16 FAT32 NTFS Windows 95 Ja Nee Nee Windows 95 OSR2 Ja Ja Nee Windows 98 Ja Ja Nee Windows Me Ja Ja Nee Windows 2000 Ja Ja Ja Windows XP Ja Ja Ja 10.5 Kenmerken van de diverse bestandssystemen Kenmerken FAT16 FAT32 NTFS Max. grootte 4 GB 2 TB 16,7 TB opslagmedium Max. bestandsgrootte 2 GB 4 GB Beperkt door grootte opslagmedium Max. aantal bestanden per medium Max. aantal bestanden in hoofddir. 512 onbeperkt Onbeperkt Carl Maegerman 31/56

32 10.6 FAT32 vanaf Windows 95B Vanaf Windows 95B biedt het besturingssysteem als extra mogelijkheid een optioneel 32-bits FAT. Met het FAT32-bestandssysteem wordt de oude grens van maximaal 2GB per partitie doorbroken. Dit geeft de volgende voor- en nadelen: Het is mogelijk partities aan te maken die groter zijn dan 2 GB. Er worden duidelijk kleinere sectorgroottes gebruikt. Hierdoor ontstaat minder versnippering door kleine bestanden (zie tabel 10.3). Oude harde-schijfutilities kunt u niet meer gebruiken. U kunt alleen programma s gebruiken die expliciet ondersteuning bieden voor FAT32. Converteren van FAT16 naar FAT32 is mogelijk. De performance daalt als gevolg van de hogere inspanningen die nodig zijn voor het beheer van een partitie op basis van FAT32. U kunt gegevens niet met behulp van andere besturingssystemen benaderen. FAT32 wordt alleen ondersteund door Windows 95/98. Harde schijven met een capaciteit van minder dan 512 MB kunt u niet gebruiken in combinatie met FAT32. U kunt DriveSpace niet gebruiken (is toch nooit aan te raden!!!). Terugschakelen van FAT32 naar FAT16 is niet mogelijk. Als u op de opstartschijf FAT32 geïnstalleerd hebt, is Multiboot niet mogelijk. U ondervindt mogelijk problemen met energiebeheer. Windows 2000 en XP ondersteunen FAT32 alleen tot een maximale grootte van 32 GB. Grotere harde schijven worden door Windows 2000 en XP alleen ondersteund als ze door een ander besturingssysteem geformatteerd zijn (bvb. Windows 9x/Me). Windows zelf kan harde schijven op basis van FAT32 tot maximaal 32 GB formatteren. Voor wij verder gaan, bekijken we eerst even enkele DOS instructies. Deze kunnen zeker van pas komen bij het partitioneren van harde schijven en het installeren van Windows 98 (en vroegere versies). Plaats de opstartdiskette in de FDD en herstart het systeem! Carl Maegerman 32/56

33 11 Een beetje DOS 11.1 Inleiding Gegevens kunnen wij opslaan op allerhande externe geheugens (FD, HD, Tapestreamer, ZIP drive, enz...). De kunst bestaat er nu in om die gegevens op een georganiseerde manier op te slaan op deze geheugens. Daarom dit kleine stukje theorie i.v.m. DOS (Disk Operating System), hetwelke u een inzicht moet geven in de manier van organiseren van een extern geheugen. Wij zullen de belangrijkste opdrachten hierna bespreken Werken met de DOS opdracht regel Wij kunnen de organisatie van gegevens voorstellen als volgt Kast Schuiflade Klasseermap Als men nu het verrband legt naar de organisatie op een schijf dan ziet deze er als volgt uit Kast Schuiflade Klasseermap : ROOT directorie (of hoofd directorie, station, bvb. A: of C:) : Directorie (map) : Subdirectorie (submap) Carl Maegerman 33/56

34 Een voorbeeld van een directorie structuur onder DOS ziet er dan als volgt uit A:\ MARK BELAST AUTO YVETTE HUISKOST JAN FEB MRT ROOT Directories Subdirectories Opmerking: Men kan deze directorie structuur uitbreiden naar onder en naar rechts Willen wij nu zo n structuur creëren op onze schijf dan moeten wij enkele DOS opdrachten kennen FORMAT A: : Formatteren van de FD FORMAT A:/Q : Snelformatteren van de FD MD naam : Make Directorie (maken van een nieuwe directorie) CD naam : Change Directorie (veranderen van directorie) CD.. : Ga één directorie niveau terug CD\ : Ga terug naar de ROOT directorie RD naam : Remove Directorie (verwijder een bestaande directorie) DIR : Overzicht van directories en bestanden DIR/S : Overzicht van directories en bestanden (inclusief subdirectories) DIR/P : Weergave van het een DIR per scherm DIR/S/P : combinatie van vorige twee Opmerking: Als we werken met de DOS opdrachtregel dan zien we waar we ons bevinden aan de hand van de DOS prompt. Eén van de manieren om bovenstaand voorbeeld te maken wordt hierna beschreven Ga eerst naar het station A: (Floppy Disk) C:\>A: Eerst maken we de directories MARK en YVETTE onder de ROOT directorie A:\ A:\>MD MARK A:\>MD YVETTE Carl Maegerman 34/56

35 We gaan nu naar de directorie MARK A:\>CD MARK We maken de subdirectories BELAST en AUTO onder de directorie MARK A:\MARK>MD BELAST A:\MARK>MD AUTO We gaan naar de subdirectorie BELAST A:\MARK>CD BELAST We maken de subdirectories 1996 en 1997 onder de subdirectorie BELAST A:\MARK\BELAST>MD 1996 A:\MARK\BELAST>MD 1997 We gaan terug naar de ROOT directory A:\MARK\BELAST>CD\ We gaan naar de directorie YVETTE A:\>CD YVETTE We maken de subdirectorie HUISKOST onder de directorie YVETTE A:\YVETTE>MD HUISKOST We gaan naar de subdirectorie HUISKOST A:\YVETTE>CD HUISKOST We maken de subdirectories JAN, FEB en MRT onder de subdirectorie HUISKOST A:\YVETTE\HUISKOST>MD JAN A:\YVETTE\HUISKOST>MD FEB A:\YVETTE\HUISKOST>MD MRT We gaan terug naar de ROOT directorie A:\YVETTE\HUISKOST>CD\ We vragen een overzicht op van directories en bestanden van de ROOT directorie A:\>DIR Ga nu ook eens naar de directorie HUISKOST en vraag nog eens een directorie structuur in beeld, wat valt er u op? U zult reeds gemerkt hebben dat werken met DOS niet zo voor de hand ligt, toch is een bepaalde basiskennis van DOS handig bij het installeren van een PC. Carl Maegerman 35/56

36 12 Partities maken Het eerste wat we moeten doen, is de HD volledig vrij maken van data. Een fysische HD bestaat uit: een primaire partitie (C:) eventueel een extended partitie onderverdeeld in één of meerdere logische stations (D:, E:, F:, enz ) U start de computer op vanaf de in de vorige stap gemaakte opstartdiskette. Na het opstarten geeft u het commando FDISK, doe dit echter alleen als u er zeker van bent dat er geen belangrijke informatie meer op uw harde schijf staat, want deze verdwijnen met een foutieve handeling onherroepelijk in het luchtledige! Nadat u op ENTER drukt krijgt u waarschijnlijk een eerste scherm waarbij gevraagd wordt of u de ondersteuning voor grote schijven wilt activeren, hetgeen u met nogmaals een ENTER kunt bevestigen. U krijgt vervolgens het onderstaande scherm: Carl Maegerman 36/56

37 Kies in het vorige scherm optie 4 om de partitiegegevens weer te geven Druk op ESC om naar de FDISK opties terug te keren Hoogstwaarschijnlijk staan er al een of meer partities op uw harde schijf. FDISK maakt in feite onderscheid tussen twee verschillende soorten partities: primaire DOS-partitie 'PRI DOS' uitgebreide DOS-partitie 'EXT DOS' Op de primaire partitie komt het uiteindelijke Windows-systeem te staan waar vanaf de computer opgestart kan worden. De uitgebreide partitie kan weer worden opgesplitst in kleinere logische stations, waarin de schijven D: t/m K: uiteindelijk zullen komen te staan. Voordat u de schijf opnieuw kunt gaan indelen zullen de reeds bestaande partities eerst verwijderd moeten worden, hetgeen u kunt doen met optie 3. U komt dan in het volgende menu terecht. U kunt hier alle opties even aflopen, u krijgt vanzelf te zien of er wel iets te verwijderen valt. Carl Maegerman 37/56

38 Als u klaar bent met het verwijderen van de reeds aanwezige partities, kunnen er weer nieuwe partities op de harde schijf worden aangemaakt, dit doet u door te kiezen voor optie 1 uit het opstartmenu van FDISK. U begint met het maken van een primaire DOS-partitie, wederom optie 1 (zie onderstaande scherm). De primaire DOS-partitie wordt straks de C:-schijf waarvoor 1 Gb was gereserveerd. Volg de aanwijzingen zodat u ongeveer 1 Gb reserveert voor de C:-schijf. Als het goed is wordt eerst de integriteit van het station gecontroleerd, dit kan even duren. Vervolgens krijgt u een soortgelijke mededeling. U wordt gevraagd om de omvang van de aan te maken schijf. Hier kunt u de werkgelijk gewenste omvang opgeven of een percentage van de schijfruimte. Vervolgens moet de uitgebreide partitie worden aangemaakt. Dit doet u door te kiezen voor optie 2 van het bovenstaande menu. Zoals gezegd worden de overige logische schijven (D: t/m K:) over deze partitie verdeeld. U kunt er dus voor kiezen om de rest van de harde schijf te gebruiken voor de uitgebreide DOSpartitie. Met optie 3 in het bovenstaande menu kan de uitgebreide partitie worden opgesplitst in logische stations, zijnde D: t/m K: in ons geval, volg hierbij de eerder aangemaakte tabel. Heeft u alle partities en logische stations aangemaakt en is de opstart-partitie ACTIEF gezet, dan zal de computer, nadat FDISK is afgesloten met ESC (DRUKKEN OP ESC TOT MEN TERUG IN DE DOS-PROMPT ZIT A:\>), opnieuw moeten worden gestart. Dit kunt u natuurlijk doen met de reset knop of met de toetscombinatie CTRL-ALT-DEL. Carl Maegerman 38/56