Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014"

Transcriptie

1 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 Nu 1

2 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen

3 De gemeente speelt een steeds grotere rol in uw leven. Daarom moet u ook een veel grotere rol in uw gemeente spelen. Dat begint met stemmen op 19 maart; stemmen op D66. De gemeente wordt belangrijker, uw stem dus ook. Voorjaar 2014 en u mag wéér naar de stembus. Gaat u weer stemmen? Veel mensen vragen zich af of gemeentepolitiek wel belangrijk is. Ik overtuig u er graag van dat u juist bij deze gemeenteraadsverkiezingen uw stem moet laten horen. Een ijzeren wet in de politiek is: alle politiek is lokaal. Als raadslid, wethouder en burgemeester heb ik gezien hoe dat werkt: de belangrijkste vraag moet steeds zijn Wat betekent dit voorstel voor mensen in hun dagelijks leven, in hun directe omgeving?. Voor D66 is het essentieel dat iedereen meepraat en meebeslist over de plannen die ons raken. Dat is een democratisch recht én, vinden wij, ook een democratische plicht. Het is in ieder geval de beste garantie voor politiek waarin de mens centraal staat. Dat is belangrijk, want er moeten indringende keuzes gemaakt worden. Hoe groot wordt de klas van uw kind komend jaar? Werken beroepsonderwijs en het lokale bedrijfsleven samen tegen jeugdwerkloosheid? Worden zorg en ondersteuning van ouderen en gehandicapten op maat geleverd? Pakt uw gemeente nu eindelijk de leegstand aan van achterhaalde industrieterreinen en niet gebruikte beeldbepalende gebouwen? Geeft uw gemeente ruimte aan bewoners die samen zonnepanelen op hun daken laten plaatsen? Heeft u als bewoner zelf over dit alles iets te zeggen? De gemeente speelt een steeds grotere rol in uw leven. Daarom moet u ook een veel grotere rol in uw gemeente spelen. Dat begint met stemmen; stemmen op D66. D66-politici hebben een kenmerkende stijl: we zijn duidelijk over wat we willen, we denken in mensen en niet in groepen, we beginnen bij u en niet bij de regels en houden altijd het oog op de toekomst. Wij zijn optimistisch maar weten ook dat we hard moeten werken om onze idealen te verwezenlijken. Gaat u zitten afwachten of u in de beste of in de slechtste gemeente van Nederland woont? Of gaat u er, samen met D66, voor zorgen dat uw gemeente de handschoen oppakt? U kunt het verschil maken. Zeker hier op Schouwen-Duiveland, in uw eigen omgeving! Wacht niet af. Stem op 19 maart. Beter nog; stem D66! Alexander Pechtold D66 werkt aan een samenleving die gebouwd is op vrije mensen die zich inspannen en ontplooien. Hierdoor wordt de samenleving als geheel sterker en rijker. Wij mensen zetten ons van nature niet alleen in voor onszelf, maar ook voor onze naasten, onze leefomgeving, de maatschappij en onze gezamenlijke toekomst. Daarom komt D66 op voor de kansen van iedereen, bijvoorbeeld via het onderwijs. Met een overheid die steunt, randvoorwaarden schept en waar nodig stuurt. D66 weet zeker dat de kracht van mensen onderling de belangrijkste maatschappelijke motor is. Wij vertrouwen op die kracht van mensen, individueel en samen. 3

4 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 Richtingwijzers D66 Landelijk In dit verkiezingsprogramma vindt u concrete oplossingen voor vraagstukken die nu spelen. Maar de dagelijkse praktijk van het werk in de gemeenteraad is veel gevarieerder dan wij nu kunnen voorspellen. Daar zijn ongetwijfeld vraagstukken bij die in dit programma beperkt of zelfs geheel niet aan de orde komen. Daarom hebben wij onze uitgangspunten en ideeën vertaald in vijf richtingwijzers. Bij twijfel zal een gekozen vertegenwoordiger deze richtingwijzers zwaarder laten wegen dan de oplossingen die bij het schrijven van dit programma nog logisch en verdedigbaar waren, maar niet veel later door de feiten al weer zijn achterhaald. Mensen zijn niet gelijk, wél gelijkwaardig. Mensen zijn verschillend en wij willen dat de overheid ruimte laat voor die verschillen. Wij streven naar economische zelfstandigheid voor zoveel mogelijk mensen en vinden dat mensen die uitmuntend presteren daarvoor een beloning verdienen. Wij willen een dynamische, open samenleving waarin iedereen de ruimte krijgt om zijn eigen beslissingen te nemen en iedereen zich op zijn eigen manier kan ontwikkelen. Wij vinden het vanzelfsprekend om welvaart met elkaar te delen. We willen dat zoveel mogelijk mensen meedoen in het maatschappelijk en economisch proces, want daar worden we allemaal beter van. Voor mensen die zichzelf niet kunnen redden dragen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij vertrouwen op de eigen kracht en ontwikkeling van mensen. Daarom zien we de toekomst met optimisme tegemoet. Mensen zijn zo creatief dat ze steeds opnieuw zelf oplossingen vinden. Wij willen dat de overheid deze kracht, vindingrijkheid en creativiteit van mensen ondersteunt en ruimte geeft. De sleutel voor verandering ligt bij mensen zelf en wij willen dat de overheid daarbij aansluit. Wat mensen voor zichzelf en anderen kunnen doen is veel belangrijker en effectiever dan wat de overheid kan doen. Wij willen de wereld om ons heen tegemoet treden met respect en mededogen. Dat geldt voor de mensen om ons heen en voor onze omgeving. De aarde is niet van ons en dus geen gebruiksartikel. We willen stoppen met het uitputten en vervuilen van onze leefomgeving. We willen dat in de discussie over natuur en milieu niet het behoud, maar de aantasting van natuur en milieu beargumenteerd wordt. Samenlevingen zijn op steeds meer verschillende manieren met elkaar verbonden. Wij staan open voor de gehele wereld en sluiten niemand uit. Bij alles wat we doen, vragen we ons steeds af welke effecten dat heeft op anderen in deze wereld. Wij onderkennen dat Europa steeds meer ons binnenland wordt. Internationale samenwerking en economische vooruitgang zijn de sleutels naar een wereld met minder oorlog en conflicten. Daarbij handelen wij steeds pragmatisch, nuchter en op basis van feiten. De fundamentele waarden van onze samenleving zijn vrijheid voor en gelijkwaardigheid van ieder mens, ongeacht opvattingen, geloof, seksuele geaardheid, gerichtheid of herkomst. Lichamelijke integriteit, geweldloze oplossing van belangenconflicten en een respectvol gehanteerde vrijheid van meningsvorming en uiting, inclusief respect voor onze democratische rechtsstaat, zijn voor ons centrale waarden. Die waarden zijn universeel en zonder meer bovengeschikt. Wij beschermen de grondrechten van onszelf en anderen. 4

5 Over dit programma Inhoudsopgave Samen voor initiatief, zo heet het tienpuntenplan dat we samen met de Partij van de Arbeid en GroenLinks hebben opgesteld. Met dat plan laten we zien aan de kiezer waar onze samenwerking en lijstverbinding op gebaseerd is. Daarnaast heeft D66 een verkiezingsprogramma waarin we onze eigen sociaal-liberale accenten leggen: nu vooruit! Machiel Weezepoel Eric van Doorn Gerard Gerritse Sylvia Serry Marja Krans-Hofland Jeffrey van Doorenmalen Ria Geluk 3 Voorwoord Alexander Pechtold 4 Richtingwijzers D66 Landelijk 6 Speerpunten D66 Schouwen-Duiveland verkiezingen Actief werk maken van een veilige buurt 7 Investeren in onderwijs, een leven lang aandacht voor talent en taal 7 Burger en bestuur: durf, daadkracht en dienstverlenend : Schouwen-Duiveland energieneutraal 8 Bloeiende sectoren door helder, verbindend en flexibel bestuur 8 Leefbaarheid is mensenwerk 8 Doelmatig zorgen, in overleg mét zorgvrager én mantelzorger 8 Ruim baan voor cultuur 9 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland Burger en bestuur 9 Veiligheid 9 Verkeer en openbare ruimte 10 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 10 Economie, toerisme en recreatie 10 Onderwijs 10 Cultuur en sport 11 Milieu 11 Sociaal domein 11 Financiën 12 Tienpuntenplan Samen voor initiatief Fotoverantwoording: DNA-Beeldbank op (Willem Woznitza - p1, Ben Biondina - p6, Eddy Westveer - p12, Ben Seelt - p16) 5

6 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 Speerpunten Schouwen-Duiveland 6

7 > Actief werk maken van een veilige buurt > Investeren in onderwijs, een leven lang aandacht voor talent en taal > Burger en bestuur: durf, daadkracht en dienstverlenend > 2020: Schouwen-Duiveland energieneutraal > Bloeiende sectoren door helder, verbindend en flexibel bestuur > Leefbaarheid is mensenwerk > Doelmatig zorgen, in overleg mét zorgvrager én mantelzorger > Ruim baan voor cultuur Speerpunten verkiezingen 2014 D66 Schouwen-Duiveland Actief werk maken van een veilige buurt D66 wil dat de gemeente actief werk maakt van veiligheid. Iedereen, van jong tot oud, moet over straat durven wanneer hij of zij dat wil. De gemeente werkt samen met de wijkagent(en), burgers, bedrijven, scholen en instellingen aan de preventie tegen woninginbraken en overlastgevend gedrag van inwoners en gasten. Dit doet de gemeente door goed te luisteren en gebruik te maken van kennis die aanwezig is bij burgers, bedrijven en instellingen en door elkaars inzet te helpen versterken. Ook communiceert de gemeente regelmatig in de krant en website over lokale misdaadcijfers, ook als er niks aan de hand is, en bereikte resultaten. Burgers en bedrijven weten wat ze moeten doen om calamiteiten te voorkomen en ook wanneer deze toch gebeuren. Donkere onveilige plekken worden op een slimme manier verlicht. Hangjeugd wordt actief verleid gebruik te maken van een eigen ruimte, bijvoorbeeld in het dorpshuis.. Veelplegers die herhaaldelijk in de fout gaan, krijgen na een eventuele straf een persoonlijke aanpak gericht op het afkicken van drugs, het volgen van een opleiding, een woning en een baan. De gemeente neemt hierbij de leiding en zorgt voor een effectieve samenwerking tussen politie, woningcorporatie en instellingen voor (verslavings)zorg en onderwijs. Investeren in onderwijs, een leven lang aandacht voor talent en taal D66 kiest voor onderwijs, de ruggengraat van onze samenleving. Wij willen dat leraren de mogelijkheid krijgen om kinderen optimale aandacht te geven zodat zij hun talent kunnen ontdekken en ontwikkelen. Ook wil D66 dat iedere inwoner van Schouwen-Duiveland de kans krijgt om Nederlands te leren lezen en schrijven. Waar mogelijk helpen wij scholen en instellingen met het verwezenlijken van hun ambities. In facilitaire of financiële zin, of bijvoorbeeld bij het werven en opleiden van onderwijsvrijwilligers. Burger en bestuur: durf, daadkracht en dienstverlenend Het gemeentebestuur is er voor de burgers en niet omgekeerd. Daarom is het belangrijk dat de inwoners van Schouwen-Duiveland betrokken zijn bij het maken en uitvoeren van het gemeentelijk beleid. D66 wil niet alleen dat de gemeente beter gaat communiceren, maar ook dat mensen vanaf het begin actief betrokken worden bij het maken van de plannen die hen aangaan. Hierbij vinden we het belangrijk dat plannen zo concreet moge- 7

8 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 lijk zijn: het speeltuintje, bouwplannen van de overbuurman, de ronde van de wijkverpleegkundige. D66 wil dat de gemeente zich hierbij iedere keer weer afvraagt hoe de juiste personen te benaderen. De ene keer is dat tijdens een bijeenkomst in het dorpshuis, een andere keer aan iemands keukentafel of op Facebook. D66 wil dat de inwoners van Schouwen-Duiveland daadwerkelijk directe invloed hebben op hun directe leefomgeving. Door ze mee en met elkaar te laten praten, maar ook door hun initiatieven te omarmen en te faciliteren. Schouwen-Duiveland energieneutraal in 2020 D66 kiest voor groene groei van de economie en wil dat Schouwen-Duiveland werk maakt van duurzaamheid. Bijvoorbeeld door ambitieus te zijn op het gebied van duurzame energie. Op Schouwen-Duiveland zijn alle ingrediënten aanwezig om duurzaam energie op te wekken: water, wind, bovengemiddeld veel zon en ruimte. D66 wil niet wachten tot 2040 en wil dat ons eiland al in 2020 energieneutraal is. Om deze ambitie te halen is het noodzakelijk dat alle partijen op ons eiland samenwerken. Inwoners, ondernemers, scholen, boeren, woningbouwcorporatie en gemeente gaan samen aan de slag om het energieverbruik te verminderen en duurzaam energie te produceren. Bloeiende sectoren door helder, verbindend en flexibel bestuur D66 wil dat de gemeente het ondernemers makkelijker maakt om te ondernemen. Aan de ene kant door procedures sneller en eenvoudiger te maken, en aan de andere kant door met ondernemers mee te denken en initiatieven te verbinden. Schouwen-Duiveland heeft onder haar inwoners en ondernemers veel creatief talent. In de creatieve sector wordt oorspronkelijk, vernieuwend, maar ook vraaggericht gedacht. D66 vindt het daarom belangrijk dat de gemeente de sector betrekt bij maatschappelijke vraagstukken en zich een goed opdrachtgever toont. Doelmatig zorgen, in overleg mét zorgvrager én mantelzorger De komende jaren krijgt de gemeente er zorgtaken bij. D66 ziet hierdoor kansen de zorg beter te organiseren. Maatwerk leveren is het uitgangspunt. Persoonlijk, en in overleg mét de zorgvrager én zijn of haar mantelzorger(s). Voor wie de zorg zelf wil organiseren blijft een persoonlijk budget beschikbaar. Als dat de zorg ten goede komt, wil D66 bij de uitvoering van de zorgtaken samenwerken met andere gemeenten. Maar dat mag er nooit toe leiden dat straks niemand meer aanspreekbaar is. D66 wil dat voor de gemeenteraad duidelijk is wie kan worden aangesproken. De overheveling van zorgtaken naar de gemeente gaat gepaard met een grotere financiële verantwoordelijkheid. D66 wil dat een onafhankelijke rekenkamerfunctie erop toeziet dat beschikbare euro s effectief worden besteed aan waarvoor ze bedoeld zijn. Ruim baan voor cultuur Cultuur inspireert, brengt mensen samen en leidt tot economische welvaart. Daarom wil D66 dat de gemeente ruimte geeft aan cultureel initiatief en de op het eiland aanwezige cultuurhistorie koestert. D66 wil dat de gemeente met gesubsidieerde instellingen en initiatiefnemers actief werkt aan het afstemmen en onderling versterken van het aanbod. Leefbaarheid is mensenwerk Belangrijk voor de ervaren leefbaarheid is dat mensen elkaar kennen en elkaar weten te vinden wanneer dat nodig is. Elkaar kunnen ontmoeten is dus essentieel. Soms gebeurt dat in het dorpshuis, dan weer bij de voetbalclub, in de kerk, op het schoolplein, in de supermarkt of gewoon in de straat. Leefbaarheid laat zich daarmee ook niet in één hokje plaatsen. D66 is daarom voor een flexibele benadering van de gemeente die aansluit bij de mensen zelf en wat voor hén de buurt of het dorp leefbaar maakt. Ieder dorp of stad krijgt hiervoor zijn eigen regelaar. Deze regelaar is in de buurt aanwezig en helpt plannen te realiseren. Daarnaast heeft ieder dorp of wijk een eigen ontmoetingsruimte waarvan men zelf de openingstijden bepaalt en krijgt men de ruimte om zelf zaken te organiseren en te beheren. Om inwoners bij deze taken te helpen wil D66 professionele ondersteuning die het groeiende potentieel aan vrijwilligers weet aan te boren, op te leiden en te waarderen. 8

9 D66 Schouwen-Duiveland maakt onderdeel uit van D66-afdeling Oosterschelde. Hierin zijn onder andere de D66-fracties van de gemeenten Goes en Borsele vertegenwoordigd. De samenwerking, over de dijken heen, biedt ons de mogelijkheid om kennis te delen en onze standpunten af te stemmen, bijvoorbeeld als het gaat om zaken die door onze gemeenten samen worden georganiseerd. Gemeenten werken namelijk steeds vaker samen. D66 maakt zich sterk voor de democratische controle op deze samenwerkingsverbanden en wil de invloed van de burger erop vergroten. D66 Oosterschelde heeft voor de diverse gemeenten binnen de afdeling een gezamenlijk beleidsprogramma opgesteld. Dit programma is vervolgens op maat vertaald naar het onderstaande beleidsprogramma voor Schouwen-Duiveland. Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland Burger en bestuur Slagvaardig en dichtbij de mensen georganiseerd, dat is wat de inwoners van Schouwen-Duiveland van het openbaar bestuur mogen verwachten. Een onafhankelijk bestuur dat handelt in het algemeen belang. En een bestuur dat grote waarde hecht aan betrokken inwoners die weten wat er binnen de gemeente speelt. D66 pleit dan ook voor goede (en tijdige) informatie over alles wat de gemeente en haar inwoners aangaat. Tijdig, interactief, eerlijk en begrijpelijk. Het gemeentebeleid wordt niet alleen gemaakt in een gemeentehuis. Iedereen binnen de gemeente mag en kan een bijdrage leveren. Mensen worden actief bij het beleid betrokken. Wij hechten veel waarde aan de inbreng van dorps-, stads- en andere adviesraden. Een bestuur dat dichtbij de mensen staat vereist een goede bereikbaarheid: wie een vraag of probleem heeft moet snel bij de juiste persoon of afdeling terechtkomen. De dienstverlening moet zowel digitaal, telefonisch, schriftelijk en persoonlijk mogelijk zijn. De digitale dienstverlening zal verder groeien en burger en overheid helpen om efficiënter diensten te verlenen. De gemeente neemt steeds meer taken over van het Rijk. Door deelname aan een aantal samenwerkingsverbanden en zogenaamde gemeenschappelijke regelingen probeert de gemeente deze taken zo goed mogelijk te doen. In de praktijk blijkt dat de inbreng van de gemeenteraden in gemeenschappelijke regelingen onvoldoende tot zijn recht komt. Vandaar dat D66 pleit voor versterking van de invloed van de gemeenteraden op het functioneren van gemeenschappelijke regelingen Hiertoe bieden de aanbevelingen van de Vereniging Zeeuwse Gemeenten (VZG) goede aanknopingspunten. Als het niet lukt om de steeds zwaarder wordende gemeentelijke taken door samenwerkingsverbanden effectief, controleerbaar en transparant uit te voeren, dan is gemeentelijke herindeling niet uitgesloten. Nog meer dan nu het geval is, zullen bij herindeling de belangen van de leefgemeenschappen in wijken en dorpskernen, nadrukkelijk meer aandacht dienen te krijgen. Veiligheid Veiligheid is van oudsher een kerntaak van de gemeente. De gemeenteraad stelt de doelen voor politie, brandweer en boa s (buitengewoon opsporingsambtenaren) in de gemeente vast in een beknopt veiligheidsplan. De inwoners van Schouwen-Duiveland hebben recht op een omgeving die veilig is. Een veilige omgeving is een omgeving die ook schoon en heel is. Onachtzaamheid nodigt uit tot verloedering. D66 gaat ervan uit dat goed gedrag doet volgen. Door middel van een actief opruimbeleid willen we burgers stimuleren zelf een veilige omgeving te scheppen en te behouden. Verkeer en openbare ruimte Mobiliteit is een levensbehoefte en wordt steeds belangrijker voor onze regio, waar afstanden tot (basis)voorzieningen steeds groter worden. D66 stelt de veiligheid, in het bijzonder van kwetsbare verkeersdeelnemers voorop in haar beleid en gaat voor een goede bereikbaarheid van Schouwen-Duiveland en alle kernen. Ook zijn wij voorstander van innovatie in het openbaar vervoer en van slimme mobiliteit, voor en door burgers. Wij willen combinaties die zijn te maken tussen bijvoorbeeld leerlingen-, Wmo- en andere soorten vervoer stimuleren. Ook duurzame mobiliteitsconcepten zoals het delen van auto s (bv. buurtauto s, oplaadpunten voor elektrische auto s) stimuleren we van harte. 9

10 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Schouwen-Duiveland biedt haar inwoners (relatief) veel vrije ruimte en rust. Beschikbare ruimte willen we nog beter benutten door deze duurzaam in te richten en te gebruiken. Duurzaam bouwen betekent onder andere dat we eerst kijken naar wat we hebben en proberen het bestaande vastgoed te hergebruiken. Als het bestaande niet meer voldoet zal het gesloopt moeten worden. D66 gaat ervan uit dat er pas nieuw gebouwd wordt als het echt nodig is. Leegstand en verpaupering gaan we tegen. Verloedering nodigt immers uit tot meer verloedering en staat veiligheid in de weg. Duurzaam betekent ook dat we inwoners stimuleren om hun bestaande woning energiezuinig en levensloopbestendig te maken. Daarnaast stimuleert D66 deeltijdwonen en recreatief wonen. Voor arbeidsmigranten en vluchtelingen streven we naar een goede en humane huisvesting. Om op ontwikkelingen in te kunnen spelen vinden we dat er flexibele bestemmingsplannen moeten zijn. Economie, toerisme en recreatie Deze tijd vraagt om initiatief. De gemeente kan een bijdrage leveren door het ondernemen makkelijker te maken. Een stimulans kan zijn snelle en eenvoudige procedures. Of door ondernemers samen te brengen in netwerken of in bedrijfsverzamelgebouwen. De aankoop van producten via internet is enorm toegenomen. De detailhandel bemerkt daardoor een teruglopende omzet en de leegstand van winkels begint een probleem te worden. Samen met ondernemers gaan we zoeken naar duurzame ontwikkelingsmogelijkheden van het winkelgebied. Om te bevorderen dat nieuwe bedrijven zich vestigen in de gemeente is het belangrijk dat er aantrekkelijke locaties zijn. En dat doen we bij voorkeur niet door nieuwe bedrijventerreinen te ontwikkelen, maar door bestaande terreinen te herontwikkelen. Duurzaamheid en kwaliteit zijn daarbij belangrijker dan gemeentegrenzen. Door samen te werken met onze buurgemeenten voorkomen we versnippering en zorgen we ervoor dat de openbare ruimte efficiënt wordt benut. Toeristen, maar ook recreërende inwoners leveren een belangrijke bijdrage aan onze lokale economie. D66 ziet kansen in het versterken van het toeristisch product. We zetten in op het verhogen van de toeristische bestedingen waarbij kwaliteit gaat voor kwantiteit en op het verhogen van het aantal overnachtingen. D66 stimuleert initiatieven die passen bij de identiteit van de regio. Van unieke accommodaties tot kleinschalige activiteiten. Er is ook ruimte voor grote evenementen die bijdragen aan een positief imago en de lokale economie ondersteunen. D66 vindt het belangrijk dat bij het gunnen van lokale opdrachten een kans wordt gegeven aan lokale en regionale ondernemers en kleine zelfstandigen. Onderwijs Goed onderwijs is een investering voor de toekomst. D66 vindt het belangrijk dat in de gemeente een volwaardig aanbod van goed en eigentijds onderwijs beschikbaar is. Dalend aantal leerlingen en krimpende budgetten maken het noodzakelijk om passende oplossingen te zoeken. Leefbaarheid en goed onderwijs voor onze kinderen vereisen samenwerking tussen ouders, schoolbesturen en gemeente. Samenwerking tussen scholen van diverse identiteiten en andere jeugdvoorzieningen is noodzakelijk om goed onderwijs en goede vorming te waarborgen. D66 wil het onderwijs verbreden met een dagprogramma waarin ruimte is voor cultuur, sport en muziekonderwijs: de alles-in-een-school (integraal kindcentrum). De gemeente is verantwoordelijk voor huisvesting van scholen en kan daardoor een forse bijdrage leveren aan het stimuleren van samenwerking tussen scholen. Met de Lokale Educatieve Agenda (LEA) kunnen de gemeente, schoolbesturen en overige partners komen tot gezamenlijke afspraken over het onderwijs- en jeugdbeleid. Wij zien hier een actieve rol voor de gemeente in het bepalen en uitvoeren van de LEA. Cultuur en sport Cultuur is een inspiratiebron voor iedereen, geen hobby of luxegoed voor enkelen. Kunst, cultuur en erfgoed kunnen inwoners verbinden en de gemeente kan zich hiermee onderscheiden. D66 vindt het belangrijk dat inwoners van de gemeente laagdrempelig toegang hebben tot het beoefenen van amateurkunst. Ook streven wij naar kunst- en cultuureducatie in het onderwijs. De leerling en de kwaliteit staan hierbij voorop. Dit willen we bereiken door subsidieontvangende organisaties te verplichten een bijdrage te geven aan het kunstonderwijs in het primair en voortgezet onderwijs. Sport en beweging is belangrijk voor het individu en de samenleving. Het zorgt ervoor dat mensen zich fit en gezond voelen en dat ze onderdeel zijn van een sociaal netwerk. Daarom wil D66 ook in sport investeren en stimuleren dat mensen meer gaan bewegen en sporten. Milieu D66 streeft naar een duurzame samenleving. De gemeente heeft hierin een voorbeeldfunctie naar haar inwoners en neemt haar verantwoordelijkheid door op alle mogelijke manieren bewust met energie en afvalstromen om te gaan. Op elk beleidsterrein, van ruimtelijke ordening tot onderwijs, moet duurzaamheid een randvoorwaarde worden. De groene economie biedt veel kansen in Zeeland en initiatieven op dit gebied krijgen onze steun. We vinden het belangrijk dat de gemeente concrete doelstellingen formuleert op het gebied van duurzaamheid en milieu. 10

11 Sociaal domein Als sociaal liberale partij vinden we dat kwetsbare groepen mee moeten kunnen doen in de maatschappij. Onze aandacht gaat hierbij naar hulpbehoevende ouderen en hun mantelzorgers, chronisch zieken en inwoners met een (tijdelijke) functiebeperking, zeker indien zij sociaal geïsoleerd dreigen te raken. Werk en inkomen D66 vertrouwt op de eigen kracht van mensen. Mensen zijn creatief in het vinden van oplossingen voor hun maatschappelijke of economische problemen, maar hebben daar soms hulp bij nodig. Wij willen die steun geven en ervoor zorgen dat mensen zo snel mogelijk weer op eigen benen staan. Daarnaast zijn er mensen die niet, of slechts beperkt, voor zichzelf kunnen zorgen. Voor die mensen is een vangnet voor nodig, midden in de samenleving. D66 hecht aan een persoonlijke benadering, korte routes en heldere afspraken. Inwoners die vragen hebben over hun werk en/of inkomen kunnen hiervoor terecht bij één aanspreekpunt. Wij willen zo voorkomen dat mensen met bijvoorbeeld schuldproblemen van het kastje naar de muur worden gestuurd. D66 vindt dat de gemeente een voorbeeldfunctie heeft als werkgever. Bijvoorbeeld als het gaat om het aannemen van mensen uit de onderste regionen van de arbeidsmarkt. Het uitbesteden van werk blijft mogelijk, maar alleen als het beslist niet anders kan. Ook bij uitbesteding dient de gemeente goed werkgeverschap te tonen door bij opdrachtverlening voorrang te geven aan bedrijven die meehelpen aan de re-integratie van werklozen of diensten afnemen van de sociale werkplaats. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De Wmo moet ervoor zorgen dat mensen zolang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en kunnen meedoen in de samenleving. Al dan niet gesteund door familie, vrienden of bekenden. Als dat niet lukt, biedt de gemeente ondersteuning. D66 wil dat het Wmo-beleid dichtbij de mensen wordt ontwikkeld en uitgevoerd. Om te voorkomen dat mensen buiten de boot vallen, is werken in de wijk en het dorp essentieel. De gemeente moet daarin de regie nemen en inwoners en de betrokken maatschappelijke organisaties stimuleren om met ideeën te komen. D66 wil dat de gemeente de kans benut om de zorg beter te maken. Onder andere door het trainen van vrijwilligers en het ondersteunen van netwerken. Maar ook door een slimmere aanpak van de zorg. Denk aan het combineren van de huishoudelijke verzorging met de wijkverpleging en het Wmo-vervoer met het reguliere vervoer. Ook vinden wij het belangrijk dat de gemeente alert is op de zogenaamde stapeling bij de eigen bijdrage(n). Zonder mantelzorg komen veel mensen in de problemen. Wij willen dat mantelzorgers worden ontzien en naar behoefte worden ontlast. Respijtzorg, waarbij zorgtaken kunnen worden overgenomen door professionele of vrijwillige krachten, verdient de nodige aandacht. Jeugd en jongeren Ieder kind moet goede kansen krijgen. D66 wil dat het jeugd- en jongerenbeleid een hoge prioriteit krijgt. Dat betekent dat wij inzetten op veilige accommodaties en voldoende speel- en buitenruimte. Ook vinden wij dat scholen een belangrijke taak hebben in het vroegtijdig signaleren van problemen. Bij financiële problemen van ouders moet voorkomen worden dat kinderen het slachtoffer worden, zij verdienen speciale en extra zorg. Uiteraard is voorkomen beter dan genezen, daarom pleiten wij voor meer aandacht voor preventie in de jeugdzorg: één gezin, één plan en één regisseur. Als de huisarts kinderen doorverwijst in de jeugd-ggz wil D66 dat de gemeente vroegtijdig heldere afspraken maakt met deze zorgverleners. Ook een gezonde leefstijl begint op school. D66 zet in op 100% rookvrije schoolterreinen en verhoging van het aanbod aan gezonde tussendoortjes. Ouderen D66 wil extra aandacht geven aan kwetsbare en eenzame ouderen. Voor hen willen we de ouderenadviseurs inzetten, zij kunnen deze groep ondersteuning bieden. Speciale aandacht wil D66 voor het uitvinden van nieuwe combinaties van wonen en zorg. Voor mensen die thuis verzorgd worden is goede steun door een team van wijkverpleging, vrijwilligers en mantelzorgers noodzakelijk. Hiernaast hechten wij veel waarde aan het in stand houden van een ontmoetingsruimte in elke woonkern. Persoonsgebonden budget (pgb) D66 stelt de zelfstandigheid en keuzevrijheid van de zorggebruiker voorop. Daarom zijn wij voorstander van het invoeren van een voucher-systeem. Waar mogelijk moeten de vouchers gekoppeld zijn aan arbeidsprojecten, bijvoorbeeld een klussen- of hoveniersdienst. Dierenwelzijn Wij vinden het vanzelfsprekend dat in een beschaafde maatschappij de opvang van dieren goed geregeld is. Financiën Onze gemeente krijgt de komende periode te maken met een grote financiële uitdaging. Aan de ene kant bezuinigingen en aan de andere kant toenemende beleidsvrijheid. Wij realiseren ons dat hiermee een groot beroep wordt gedaan op de kennis en kunde van de gemeenteraad, het college en de ambtenaren. D66 vindt dat het financieel beleid van de gemeente gericht moet zijn op evenwicht op de balans, met voldoende buffer voor mindere tijden. De doelen die de gemeente vaststelt moeten goed omschreven en eenvoudig controleerbaar zijn. Hiervoor is een onafhankelijke rekenkamerfunctie erg belangrijk, wij willen deze intergemeentelijk organiseren. Initiatieven die goed zijn voor de gemeente en haar inwoners kunnen worden gestimuleerd met een subsidie. D66 vindt dat verleende subsidies regelmatig getoetst moeten worden, zo wordt de verlenging ervan geen automatisme. Belangrijk is dat, bij het bepalen van nieuw beleid, goed gekeken wordt welk beleid overbodig is geworden. Als de gemeente een samenwerking aangaat met een private partij, bijvoorbeeld in een grootschalig bouwproject, moet zij zorgvuldig kijken naar de financiële risico s. D66 wil dat de stijging van gemeentelijke belastingen beperkt wordt tot de inflatie. 11

12 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 Samen voor initiatief 12

13 We willen vooruit met Schouwen-Duiveland. We nemen initiatief om de kansen van deze tijd te benutten en problemen op te lossen. Samenwerking helpt ons daarbij verder dan de verdere versnippering die in de gemeenteraad dreigt. Met GroenLinks en de PvdA delen we de kijk op wat nodig is op een groot aantal onderwerpen. Vandaar dat we met hen willen samenwerken aan een progressieve agenda en het tienpuntenplan Samen voor initiatief hebben opgesteld. Het tienpuntenplan is in een gezamenlijke vergadering met leden van de drie partijen op 10 september 2013 vastgesteld. Het plan vormt de inhoudelijke basis voor de lijstverbinding die we voor de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart 2014 met elkaar zijn aangegaan. Samen voor initiatief! Lijstverbinding met GroenLinks en Partij van de Arbeid 1 We willen samen vooruit met Schouwen-Duiveland. Dat is nodig. Veranderingen in de samenleving en in het klimaat nodigen ons uit tot het nemen van initiatief. De gemeente krijgt er meer taken bij, maar moet het met minder geld doen. De verantwoordelijkheid voor ons eigen welzijn -en dat van anderen- komt dichter bij onszelf. We vertrouwen erop dat we samen met onze inwoners deze verantwoordelijkheid aankunnen. Wel vinden we dat dit vraagt om een andere gemeente. Een gemeente die mensen, bedrijven en instellingen met elkaar verbindt, die initiatief ondersteunt en creativiteit de ruimte geeft. Om samen met inwoners de vraagstukken van deze tijd aan te gaan. En deze te beantwoorden. Dat doen we samen, eilandelijk of regionaal als het goed is voor de kwaliteit van onze voorzieningen. Met onze aanpak sluiten we aan bij de behoeften van mensen. De mensen in Sir zijn nu eenmaal anders dan in Serooskerke en wat in Brouw wel werkt, hoeft dat in Bru helemaal nog niet te doen. Samen waar mogelijk, in de kern of wijk waar nodig! Als progressieve politieke partijen nemen we met dit tienpuntenplan het initiatief om in de komende raadsperiode samen te werken aan de toekomst van Schouwen-Duiveland. We gaan daarbij uit van datgene wat ons bindt. In de overtuiging dat we hierdoor meer kunnen betekenen voor ons mooie eiland en haar inwoners. Een gemeente die durft los te laten en betrokkenheid ondersteunt De verandering van onze bevolking (krimp, ontgroening) en het klimaat stelt ons voor nieuwe vragen. We willen daar nieuwe antwoorden op vinden. Hiervoor hebben we een actieve gemeente nodig. Met een bestuur dat enthousiasmeert en burgers, bedrijven en (onderwijs) instellingen ondersteunt en met elkaar verbindt. Om zo de ideeën te bedenken en in de praktijk te brengen waarmee we de kansen van deze tijd kunnen benutten. De gemeente is zichtbaar in de eigen buurt en ondersteunt burgers in de opbouw en het onderhoud van hun relevante netwerk. Het kunnen beschikken over een relevant netwerk is namelijk essentieel voor behoud van identiteit en het eigen 2 geluk van mensen. Iedere kern of wijk heeft hiervoor zijn eigen ontmoetingsruimte, regisseur en budget beschikbaar. Over de aanwending van deze middelen beslissen de mensen in de kernen zelf, want de inzet om je als actieve burger te manifesteren belonen wij met zeggenschap. Deze transitie vraagt om een andere bestuursstijl en houding. Vertrouwen in de burger staat voorop. Durf om zaken los te laten geeft ruimte aan actief burgerschap, ondernemerschap en innovatieve experimenten. Om initiatief tot ontwikkeling te brengen, schrijven we een prijsvraag voor het beste eiland-initiatief uit. Hiervoor maken we ieder jaar ,- vrij. Als samenwerking met andere gemeenten nodig is om onze doelen dichterbij te brengen, doen we dat. Naast mogelijkheden tot samenwerking binnen Zeeland kijken wij ook in noordelijke richting. We zien in die richting ook vele raakvlakken, zoals bijvoorbeeld op het terrein van toerisme, onderwijs en zorg. Maar ook op het terrein van natuur en milieu, specifieke cultuur en (duurzame) werkgelegenheid. Excellent en passend onderwijs De gemeente stimuleert excellent en passend onderwijs op Schouwen-Duiveland. Gelet op het dalend aantal leerlingen en krimpende budgetten is het nodig hiervoor de bakens te verzetten. De ontwikkeling van het kind en jong volwassene moet centraal staan in hoe we het (basis)onderwijs organiseren. We zien op Schouwen-Duiveland in een periode van tien jaar maximaal tien integrale kindcentra ontstaan. In moderne, energieneutrale en voor alle kinderen toegankelijke gebouwen. Uiteraard is sprake van een goede spreiding over het eiland met uitstekende vervoersmogelijkheden er naartoe. In deze centra werken scholen van diverse identiteiten samen met elkaar en met instellingen voor kinderopvang, peuterspeelzalen en /of andere jeugd- en sportvoorzieningen. Er wordt aan kinderen een dagarrangement geboden waarin ruimte is voor cultuur, sport en muziekonderwijs. Daarbij wordt steeds de prioriteit gelegd bij de kwaliteit van het aanbod. Ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheden: scholen voor goed onderwijs, gemeente en overige instellingen voor de andere voorzieningen. 13

14 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 De gemeente stimuleert het leggen van verbindingen tussen ondernemers en voortgezet onderwijs, middelbaar, - en hoger beroepsonderwijs in sectoren die voor onze gemeente van groot belang zijn. Het gaat dan vooral om de zorg, het toerisme, de land- en tuinbouw en de visserij. Met de aanleg van het kustlaboratorium en de samenwerking met Pontes Pieter Zeeman, Edudelta, hogescholen en de universiteit Wageningen werkt de gemeente bijvoorbeeld actief aan een nieuwe duurzame bedrijfstak in de zilte sector. duisternis. Hiervoor stimuleert de gemeente vernieuwing van het bestaande aanbod door nieuwe vormen van verblijf. Maar niet aan het strand. Dat is uniek en dat willen we zo houden. Om onze aantrekkingskracht voor de watersporter te vergroten zoeken we naar mogelijkheden om het zicht vanaf het water op datgene wat ons eiland te bieden heeft, te verbeteren. 3 4 Duurzaam wonen, tijdelijk of permanent De toename van het aantal ouderen en de versterking van onze aantrekkingskracht op vestigers vraagt om een inzet op kwaliteit. Van meer naar anders houdt in dat we de bestaande woningvoorraad vooral moeten verduurzamen. De gemeente maakt prestatie-afspraken met de woningcorporatie over het energiezuiniger maken van de huurvoorraad. Daken van complexen worden benut voor het collectief opwekken van zonne-energie om de totale woonlasten voor de bewoners te helpen beheersen. Bij nieuwbouw wordt rekening gehouden met de mogelijkheid om het zorgen voor elkaar eenvoudiger te maken. Voor burgers met een acute woonbehoefte en arbeidsmigranten werkt de gemeente in samenwerking met de woningcorporatie aan een voorziening voor tijdelijk verblijf, zoveel mogelijk in de eigen omgeving. De gemeente werkt actief om verkrotting in de dorpen tegen te gaan. Deeltijd wonen wordt overal mogelijk maar niet in recreatieparken. Deeltijd inwoners zien we als gewone inwoners en nodigen we uit om zich ook formeel in de onze gemeente te vestigen. Juist om hun betrokkenheid te versterken nodigt de gemeente hen ook bijvoorbeeld uit voor de bijeenkomst voor nieuwe inwoners. De gemeente geeft ruimte voor experimentele woonvormen, ook op bijzondere plekken. Gastvrij in de meest brede zin 5 De verbetering van de kwaliteit van het water in het Grevelingenmeer verdient de hoogste prioriteit. De gemeente zet in op een nieuwe verbinding met de zee waardoor eb en vloed terugkeert en het ook weer mogelijk wordt om om Schouwen-Duiveland heen te varen. We zetten daarbij de voor- en nadelen van deze optie voor de watersport en waterkwaliteit van het Grevelingenmeer af tegen een bijdrage aan het graven van het halskanaal op Goeree-Overflakkee. Het eiland als leverancier van energie en lokale producten Schouwen-Duiveland beschikt over veel water, zon en wind en de ruimte om de kansen van deze energiebronnen te benutten. Het eiland moet in de komende periode zoveel energie duurzaam opwekken als nodig is om zowel in de vraag van onze eigen bevolking als die van onze gasten te voorzien. Een vakantie naar Schouwen-Duiveland is dan werkelijk een duurzame vakantie. We stimuleren ondernemers, onderwijsinstellingen en burgers om met ideeën te komen hoe we deze doelen kunnen realiseren. Voorbeelden zijn de aanleg van een getijdencentrale in de Brouwersdam en een proef met de kweek van slijkgras langs de dijken om elektriciteit uit dat gras op te wekken. De gemeente stelt haar daken beschikbaar voor de opwekking van zonne-energie. Naast de natuurlijke bronnen van energie biedt ons eiland ook tal van streekproducten. We stimuleren het bedrijfsleven deze producten ook lokaal te vermarkten en de productie van voeding verder te verduurzamen, bijvoorbeeld door samenwerking in de voedselketen te bevorderen. Iedere gast heten we meer dan welkom op Schouwen-Duiveland. Dat doen we, als gemeente, burgers en ondernemers, met elkaar en met de gemeenten om ons heen. Uiteraard geldt onze gastvrijheid ook voor vluchtelingen die zich noodgedwongen in onze gemeente vestigen. Keuzes moeten leiden tot meer bestedingen per gast. Dat betekent een impuls in de kwaliteit van ons aanbod, maar vooral ook in de versterking van ons imago als gastvrij vakantie-eiland met passende voorzieningen. Naast de natuurlijke, culturele en culinaire kwaliteiten die ons eiland aan onze gasten te bieden heeft, willen we ook investeren in goed gastheerschap in de meest brede zin van het woord en het uitdragen hiervan. Zo heten we bij de entree van het eiland iedere gast bijvoorbeeld welkom en zeggen we tot ziens bij het verlaten. Uiteraard ook in het Duits, Frans en Engels. De beperkte mogelijkheden om het toerisme uit te breiden moeten leiden tot een kwaliteitsverbetering. Dit alles zonder in te willen boeten op de kernkwaliteiten van ons eiland: de eigenheid van onze inwoners, de unieke (ring) dorpen en historische steden, de rust, de ruimte en de 6 Mobiliteit en veilige wegen Op Schouwen-Duiveland kun je met de auto overal snel zijn. Zeker wanneer voorzieningen meer en meer op eilandelijk niveau worden georganiseerd, is het zaak ook oog te hebben voor de bereikbaarheid. Lang niet iedereen beschikt immers over een auto. Vervoer dient betaalbaar te blijven. Dit vraagt om een herontwerp van het systeem voor het gesubsidieerd vervoer en verschuiving van budgetten, ook van voorzieningen naar mobiliteit. We gaan hierbij uit van de behoefte van de diverse groepen reizigers. De gemeente ondersteunt burgers om met elkaar in de mobiliteitsbehoefte te voorzien en helpt deze te vergroenen. We kiezen voor creatieve oplossingen in plaats van voor meer asfalt. De gemeente stimuleert smart mobility, het delen van auto s en het beschikbaar stellen van haar eigen wagenpark voor gebruik door de inwoners. Waar mogelijk stapt de gemeente over naar elektrisch aangedreven voertuigen. 14

15 7 8 Op Schouwen-Duiveland gebeuren nog te veel ongelukken in het verkeer. De gemeente werkt actief aan de verkeersveiligheid. Door wegbeheerders en gebruikers actief te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Op de doorgaande wegen leidt de combinatie van langzaam en doorgaand verkeer tot veel gevaarlijke situaties. We willen voor het langzaam verkeer tussen Zierikzee en Haamstede een alternatieve route organiseren. De inwoners van Bruinisse bieden we een oversteekplaats over de N59. Bijzondere aandacht verdienen onze jongere verkeersdeelnemers. De verkeersveiligheid rondom en in de richting van de scholen denk aan de rotonde bij de Pontes Pieter Zeeman- wordt verbeterd. We stimuleren maatregelen Zierikzee verder autoluw te maken. Bovendien gaan wij voor een sluitend netwerk van fietspaden met een goede dekking van oplaadpunten voor de elektrische fiets. Vervoer van gevaarlijke stoffen per schip langs Bruinisse via de Krammersluizen kan tot gevaarlijke situaties leiden voor de bewoners en het milieu. De gemeente zorgt dat de veiligheidsregio actief over de risico s communiceert en ons vertelt wat te doen als zich een calamiteit voordoet. Unieke zorg voor onze hulpvragende inwoners Zelfstandig blijven wonen in jouw eigen woning. Wie wil dit nu niet? Om dit mogelijk te maken voor een inwoner met beperkingen is een actieve vraaggerichte inzet van de gemeente nodig. De gemeente werkt hiervoor samen met inwoners, vrijwilligers en aanbieders op het terrein van wonen, welzijn, zorg en service aan unieke arrangementen. Voor de inwoners heeft deze alliantie één gezicht, één aanspreekpunt. Bij de één is dat een professional, bij de ander kan dat de buurvrouw zijn. Hoe dan ook, indien nodig is professionele zorg gegarandeerd. Keuzevrijheid voor inwoners de eigen hulpverlener te kiezen en een gelijk speelveld voor alle aanbieders staat daarbij voorop. De professionals geven we vooral de ruimte hun werk te doen. Daar hoort een goede beloning bij. De gemeente stimuleert het ontstaan van nabuurschap en het omkijken van burgers naar elkaar. Dit doet zij onder andere door het scholen van vrijwilligers en het ondersteunen van netwerken. Ruimte voor de jeugd om te spelen en te sporten Ons eiland is een unieke plek om in op te groeien. Hoe plezieriger en beter het er spelen en leren is, hoe groter de kans dat de jeugd terugkeert na studie en jonge gezinnen zich op ons eiland blijven vestigen. Een investering in de jeugd is daarom een investering in de toekomst van ons eiland. We bieden de jeugd de ruimte zelf initiatieven te ontplooien om van het eiland een nog prettiger leefomgeving te maken. Dat doen we onder andere met een jaarlijkse prijsvraag 9 waarvoor we ,- beschikbaar stellen. Sport en bewegen zijn vanzelfsprekend op ons eiland en maken onderdeel uit van een gezonde leefstijl. De gemeente geeft ruimte voor zowel de recreatieve sportbeoefening als voor topsport(evenementen). Naast dat sporten goed is voor de gezondheid vervult sport ook een belangrijke sociale functie voor veel inwoners van onze gemeente. De gemeente ziet sportverenigingen daarom als belangrijke speler in het maatschappelijk netwerk. Natuur en cultuur om te beleven Er zit in vele opzichten muziek in Schouwen-Duiveland. Natuur en cultuur inspireren tot nieuwe ideeën en dragen bij aan onze welvaart. De gemeente investeert in het vergroten van de betrokkenheid van haar inwoners en gasten, van jong tot oud met de natuur en cultuur. Geen afgesloten terreinen maar vrij toegankelijke gebieden voor alle inwoners en recreanten. De gemeente ziet de cultuur en culturele voorzieningen als economische pijler die ze faciliteert en stimuleert. Bijvoorbeeld door verbindingen te leggen tussen het grote aantal culturele initiatieven en activiteiten om zoveel mogelijk mensen ervan te kunnen laten genieten. De op het eiland aanwezige cultuurhistorie wordt gekoesterd en wordt gebruikt bij het promoten van ons eiland. Eigenaren worden gestimuleerd de aanwezige cultuurhistorie in stand te houden. Diversiteit in het landschap, zowel binnen als buiten de bebouwde kern, maakt dat meer van de natuur kan worden genoten. Via een diversiteit aan wegen, routes, ervaarplaatsen en inspiratieplekken worden jong en oud geprikkeld om van de natuur te genieten en te leren. 10 Voldoende werk en inkomen Ons uitgangspunt is dat iedereen in zijn eigen levensbehoefte kan voorzien. Voor degene die dit niet kan, voorziet de gemeente in een activerend vangnet. Bijzondere aandacht wordt besteed aan kinderen die in armoede moeten opgroeien. Om schuldenproblematiek te voorkomen werkt de gemeente actief aan signalering van problematiek, preventie en budgetvoorlichting. Procedures om voor bijstand of hulp in aanmerking te komen zijn eenvoudig en kort. Als het gaat om werkgelegenheid kan Schouwen-Duiveland zich het beste focussen op haar sterke kanten. We richten ons daarom vooral op het behoud en uitbreiding van de meer kleinschalige bedrijvigheid. Nieuwe kansen liggen er op het terrein van zorg, nieuwe energie en zakelijke dienstverlening. Ook in de zilte landbouw en aquateelt. Alles met oog voor duurzaamheid. We kiezen ervoor lokale (startende) ondernemers te ondersteunen bij hun groei in plaats van te investeren in actieve acquisitie. We vragen deze ondernemers ambassadeur te zijn voor onze gemeente. De gemeente stimuleert en faciliteert in de aantrekkelijkheid van de Zierikzeese binnenstad, ook als onderdeel van het toeristisch product. 15

16 Beleidsprogramma D66 Schouwen-Duiveland voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014 Nu 16

Samen voor initiatief!

Samen voor initiatief! Samen voor initiatief! Vooraf We willen samen vooruit met Schouwen-Duiveland. Dat is nodig. Veranderingen in de samenleving en in het klimaat nodigen ons uit tot het nemen van initiatief. De gemeente krijgt

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Montfoort Wij gaan ervoor. Doet u mee?

Verkiezingsprogramma D66 Montfoort Wij gaan ervoor. Doet u mee? Wij gaan ervoor. Doet u mee? > Voorwoord Woensdag 19 maart 2014 kiezen de inwoners van Montfoort een nieuwe gemeenteraad. D66 Montfoort moedigt iedereen aan die mag stemmen om dat ook te doen. In de gemeenteraad

Nadere informatie

Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord Gemeente Emmen. betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend

Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord Gemeente Emmen. betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord 2018-2022 Gemeente Emmen betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend S S Samen investeren! De partijen Wakker Emmen, PvdA en CDA gaan opnieuw

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma 2014 VOORAL SOCIAAL, PvdA Schouwen-Duiveland

Verkiezingsprogramma 2014 VOORAL SOCIAAL, PvdA Schouwen-Duiveland Verkiezingsprogramma 2014 VOORAL SOCIAAL, PvdA Schouwen-Duiveland SCHOUWEN-DUIVELAND GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 Samen voor initiatief, zo heet het 10 puntenplan dat we samen met D66 en GroenLinks hebben

Nadere informatie

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. "Alles van waarde is weerloos"

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. Alles van waarde is weerloos Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018 Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard "Alles van waarde is weerloos" Lucebert Dat moet dus beschermd worden 1 December 2013 Inhoud 1. Maatschappelijke

Nadere informatie

Samenvatting verkiezingsprogramma

Samenvatting verkiezingsprogramma Westerveld Samen leven samen doen Samenvatting verkiezingsprogramma 2018-2022 De kracht van de samenleving Ik zal eerlijk zeggen dat ik vereerd ben het CDA te mogen vertegenwoordigen bij de aanstaande

Nadere informatie

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de STEM VOOR TIJD VOOR VERANDERING HET VERKIEZINGSPROGRAMMA IN 5 MINUTEN GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Wij kiezen ervoor om de

Nadere informatie

OPEN. 21 punten voor Nijkerk in

OPEN. 21 punten voor Nijkerk in OPEN 21 punten voor Nijkerk in 2014-2018 We staan open voor vernieuwing en verandering van top-down handelen naar open staan voor verbinden met andere overheden, instellingen en bedrijven van denken in

Nadere informatie

PvdA Duiven - Samen Vooruit!

PvdA Duiven - Samen Vooruit! VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA DUIVEN 2018 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te

Nadere informatie

PvdA Duiven - Samen Vooruit!

PvdA Duiven - Samen Vooruit! v 1 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te werken aan concrete plannen om samen

Nadere informatie

Goed onderwijs Goede zorg Goed wonen

Goed onderwijs Goede zorg Goed wonen Junior Verkiezingsprogramma 2018 Utrechtse Heuvelrug Goed onderwijs Goede zorg Goed wonen D66 krijgt het voor elkaar Inhoud 1. Kansen voor iedereen 3 2. Een gezonde en groene toekomst 3 3. Wonen, leven

Nadere informatie

MIDDEN TUSSEN DE MENSEN SPORT EN RECREATIE MOBILITEIT EN BEREIKBAARHEID.

MIDDEN TUSSEN DE MENSEN SPORT EN RECREATIE MOBILITEIT EN BEREIKBAARHEID. MIDDEN TUSSEN DE MENSEN De uitgangspunten van het CDA Koggenland zijn helder: je wilt werken voor je brood, je ziet om naar elkaar en je laat de wereld knap achter voor je kinderen. Het CDA staat voor

Nadere informatie

HEERHUGOWAARD. Voorwoord. Beste Heerhugowaarder,

HEERHUGOWAARD. Voorwoord. Beste Heerhugowaarder, Voorwoord Beste Heerhugowaarder, In dit verkiezingsprogramma 2014 hebben wij onze standpunten en visie in tien thema s kort en bondig weergegeven. Onze visie komen voort uit de sociaalliberale keuzes van

Nadere informatie

Participatieverslag Nieuw & Anders

Participatieverslag Nieuw & Anders Participatieverslag Nieuw & Anders Op 26 en 31 maart vonden twee bijeenkomsten plaats met de titel Nieuw & Anders plaats. Twee bijeenkomsten die druk bezocht werden door vrijwilligers, verenigingen en

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Goes 2014. Nu vooruit D66. Goes FOTO GEOGRAFISCH LOKET PROVINCIE ZEELAND

Verkiezingsprogramma D66 Goes 2014. Nu vooruit D66. Goes FOTO GEOGRAFISCH LOKET PROVINCIE ZEELAND Nu vooruit D66 Goes FOTO GEOGRAFISCH LOKET PROVINCIE ZEELAND Slagvaardig bestuur dicht bij de mensen met hart, ziel en verstand Inhoudsopgave: 1. Voorwoord Alexander Pechtold blz. 3 2. Voor alle inwoners

Nadere informatie

Afdeling Rhenen-Elst-Achterberg

Afdeling Rhenen-Elst-Achterberg RHENEN IS VAN ONS ALLEMAAL! PROGRAMMA RAADSPERIODE 2014 2018 De PvdA wil dat Rhenen een gemeente is waar - iedereen gelijke kansen heeft - het veilig leven, wonen en werken is - het kwetsbare wordt beschermd

Nadere informatie

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016 Subsidieplafonds Subsidieplafonds 1 0360_15 Subsidieplafonds V1 Subsidieplafonds 2 Subsidieplafonds Beoogd Maatschappelijk Effect stelling Bedrag Jaarlijkse subsidie Samenredzaamheid 1. Ambitie Bewoners

Nadere informatie

Eén. contract. Eén. opdracht. Eén. missie. Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals

Eén. contract. Eén. opdracht. Eén. missie. Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals Eén opdracht Eén contract Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals Eén missie 1 Het gewone leven Vrijwilligers- & Verenigingswerk Ons speelveld Mantelzorg & Welzijn Participatie & Inkomen & Schuldhulpverlening

Nadere informatie

ChristenUnie Vlissingen. Verkiezingsprogramma 2014

ChristenUnie Vlissingen. Verkiezingsprogramma 2014 ChristenUnie Vlissingen Verkiezingsprogramma 2014 gezinnen vrijwilligers werknemers ondernemers verslaafden HART voor VLISSINGEN ouderen jongeren zorgverleners werkzoekenden Mensen met een beperking Verkiezingsprogramma

Nadere informatie

Zeker zijn PVDA GELDERLAN. Verkiezingsprogramma Verkiezingsprogramma

Zeker zijn PVDA GELDERLAN. Verkiezingsprogramma Verkiezingsprogramma PVDA GELDERLAN D PvdA Gelderland Verkiezingsprogramma 2019-2023 Verkiezingsprogramma 2019-2023 Zeker zijn Onderwijs is de sleutel tot een zinvol leven. Goed onderwijs geeft niet alleen toegang tot werk,

Nadere informatie

Arnhem voor iedereen

Arnhem voor iedereen Arnhem voor iedereen Samenvatting verkiezingsprogramma PvdA Gemeenteraadsverkiezingen 21 maart 2018 Samenvatting verkiezingsprogramma Arnhem is een prachtige stad. Maar in onze stad hebben nog te veel

Nadere informatie

Natuurlijk Heerde! Een bloeiende gemeente op de Veluwe. W ij wonen waar anderen op vakantie gaan. CONCEPT Geactualiseerde Toekomstvisie 2025

Natuurlijk Heerde! Een bloeiende gemeente op de Veluwe. W ij wonen waar anderen op vakantie gaan. CONCEPT Geactualiseerde Toekomstvisie 2025 Natuurlijk Heerde! Een bloeiende gemeente op de Veluwe W ij wonen waar anderen op vakantie gaan CONCEPT Geactualiseerde Toekomstvisie 2025 even voorstellen In onze gemeente wonen ruim 18.500 mensen in

Nadere informatie

Met elkaar voor elkaar

Met elkaar voor elkaar Met elkaar voor elkaar Publiekssamenvatting Oktober 2013 1 1 Inleiding Met elkaar, voor elkaar. De titel van deze notitie is ook ons motto voor de komende jaren. Samen met u (inwoners en beroepskrachten)

Nadere informatie

Daarmee willen we bijdragen aan geluk en levensvoldoening van alle mensen in Roerdalen.

Daarmee willen we bijdragen aan geluk en levensvoldoening van alle mensen in Roerdalen. Programma op hoofdlijnen 2018-2022 Samen doen. Verder werken aan geluk, op een stevig fundament Dit programma bevat de belangrijkste uitgangspunten voor de raadsperiode 2018-2022. Alle raadsfracties hebben

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma 2018

Verkiezingsprogramma 2018 Verkiezingsprogramma 2018 Middelburg ChristenUnie, betrouwbaar en betrokken Waar staan we voor? De ChristenUnie staat voor christelijk-sociale politiek. Wij geloven in de God die zich in de Bijbel laat

Nadere informatie

Meer aandacht voor onze inwoners

Meer aandacht voor onze inwoners Verkiezingsprogramma 2018-2022 Rucphen Meer aandacht voor onze inwoners D66 krijgt het voor elkaar Inhoud 2 Hoofdstukken 1 Bestuur en dienstverlening 3 2. Wonen 5 3 Leven 7 4. Werk en Inkomen 13 3 Bestuur

Nadere informatie

Welkom in Beekdaelen. de gemeente van u, van mij, van ons!

Welkom in Beekdaelen. de gemeente van u, van mij, van ons! Welkom in de gemeente van u, van mij, van ons! Welkom in de gemeente van u, van mij, van ons! In 2019 woont of werkt u in. De nieuwe gemeente voor de inwoners van Onderbanken, Nuth en Schinnen. Een nieuwe

Nadere informatie

Samen voor jouw Toekomst!

Samen voor jouw Toekomst! Verkiezingsprogramma SGP Zederik 2014 2018 Jongeren editie Samen voor jouw Toekomst! Een principiële keus, voor nu en later V e r k i e z i n g s p r o g r a m m a S G P Z e d e r i k 2 0 1 4 2018 Inhoudsopgave:

Nadere informatie

Regionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost

Regionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-oost Inleiding Als gemeenten willen we samen met burgers, organisaties en instellingen inspelen op de wensen en behoeften van de steeds veranderende samenleving.

Nadere informatie

Samen Sterk Voor Uw Belang

Samen Sterk Voor Uw Belang Samen Sterk Voor Uw Belang Verkiezingsprogramma GemeenteBelangen 2014 2018 Speerpunten www.gemeentebelangen-aalten.nl Samen sterk voor uw belang Verkiezingsprogramma 2014 2018 GemeenteBelangen werkt actief

Nadere informatie

PvdA Borger-Odoorn Verkiezingsprogramma Gewoon doen!

PvdA Borger-Odoorn Verkiezingsprogramma Gewoon doen! PvdA Borger-Odoorn Verkiezingsprogramma 2014-2018 Gewoon doen! 1 De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten Solidair, samen en een stimulerende (ondersteunende) overheid De PvdA werkt aan een solidaire

Nadere informatie

Partij van de Arbeid Noord-Beveland Verkiezingsprogramma

Partij van de Arbeid Noord-Beveland Verkiezingsprogramma Partij van de Arbeid Noord-Beveland Verkiezingsprogramma 2014-2018 Algemeen: De Partij van de Arbeid in de Noord-Bevelandse samenleving De leidende gedachte voor de PvdA is een mensvriendelijke samenleving,

Nadere informatie

Het CDA staat voor : de kracht van de samenleving.

Het CDA staat voor : de kracht van de samenleving. Zelfbewust samen De kracht van Landerd Verkiezingsprogramma CDA Landerd 2014-2018 Het CDA staat voor : de menselijke maat. - Ieder mens vormt een onderdeel van de samenleving. Als deelnemers aan die samenleving

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht Samen Sterker

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht Samen Sterker Samen Sterker Vrije tijd Mike Broers > gemeente moet verleiden tot bewegen > aansluiten bij Jeugdcultuurfonds > verdere groei Muziekgieterij als verbinden in de popcultuur Vrije tijd Sport & Bewegen In

Nadere informatie

Buurthuizen en activiteiten

Buurthuizen en activiteiten Invalshoek: een wijkbudget voor activiteiten We stoppen met de financiering van (een gedeelte van) de huidige activiteiten in de wijk en stellen per wijk een budget beschikbaar voor initiatieven van inwoners

Nadere informatie

WAAROM 50PLUS IN ALLE PROVINCIALE STATEN.

WAAROM 50PLUS IN ALLE PROVINCIALE STATEN. WAAROM 50PLUS IN ALLE PROVINCIALE STATEN. De 50PLUS-partij doet voor de tweede keer in haar bestaan mee aan de verkiezingen voor Provinciale Staten. Daarbij wil de partij in alle provincies haar aanwezigheid

Nadere informatie

TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART #LVOPDEKAART

TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART #LVOPDEKAART TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART DIT IS Leidschendam-Voorburg is een actieve en betrokken gemeenschap waar mensen met plezier wonen, ondernemen en recreëren. Deze groene gemeente

Nadere informatie

Kernwoorden programma Aalburg. ChristenUnie Aalburg

Kernwoorden programma Aalburg. ChristenUnie Aalburg Kernwoorden programma Aalburg ChristenUnie Aalburg 2014-2018 Hier vind u het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie in Aalburg in een notendop. De hoofdlijnen waar we de komende 4 jaar voor willen gaan.

Nadere informatie

Op VVD Aalsmeer kun je rekenen

Op VVD Aalsmeer kun je rekenen Op VVD Aalsmeer kun je rekenen De lokale VVD-fractie Aalsmeer/Kudelstaart Verkiezingsprogramma 2018-2022 1 Wat heeft VVD Aalsmeer de afgelopen jaren voor jou bereikt? Vanaf 2010 heeft de gemeenteraadsfractie

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Heemskerk Sterk in de IJmond Groen investeren Kracht uit optimisme D66. D66 Heemskerk krijgt het voor elkaar!

Verkiezingsprogramma D66 Heemskerk Sterk in de IJmond Groen investeren Kracht uit optimisme D66. D66 Heemskerk krijgt het voor elkaar! Verkiezingsprogramma D66 Heemskerk 2018-2022 Sterk in de IJmond Groen investeren Kracht uit optimisme D66 D66 Heemskerk krijgt het voor elkaar! Voorwoord Heemskerk heeft een sterke positie in de regio.

Nadere informatie

De kunst van samen vernieuwen

De kunst van samen vernieuwen De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma CDA Zoeterwoude Gemeenteraad

Verkiezingsprogramma CDA Zoeterwoude Gemeenteraad Verkiezingsprogramma CDA Zoeterwoude Gemeenteraad 2018-2022 Wij zijn Zoeterwoude Voor CDA Zoeterwoude staat de samenleving centraal. Alleen samen kunnen we ons sterk maken voor een goede toekomst voor

Nadere informatie

Zelfstandig Oudewater pakt door!

Zelfstandig Oudewater pakt door! Zelfstandig Oudewater pakt door! Coalitieprogramma 2016-2018 Onze stad is al meer dan 750 jaar een stad om trots op te zijn. We zijn trots op onze dorpskernen, ons buitengebied, onze monumenten en onze

Nadere informatie

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving Breed Welzijn s-hertogenbosch Juvans Maatschappelijk Werk en Dienst verlening // Welzijn Divers //

Nadere informatie

VERKIEZINGSPROGRAMMA

VERKIEZINGSPROGRAMMA VERKIEZINGSPROGRAMMA 2018-2022 MIDDEN-DRENTHE Midden-Drenthe Duurzaam en Sociaal Dat is waar we naar streven als GroenLinks Midden-Drenthe. In het sociale en duurzame akkoord, van de coalitie waarvan wij

Nadere informatie

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting Vooraf Hoe ziet onze leefomgeving er over 15 jaar uit? Of eigenlijk: hoe ervaren we die dan? Als inwoner, ondernemer, bezoeker of toerist. De tijd

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker Samen Sterker Samenleven > niet gelijk, maar gelijkwaardig > aantrekkelijke, ecologische woonstad > iedereen een eerlijke kans op de arbeidsmarkt Samenleven Mensen zijn niet allemaal gelijk, maar wel gelijkwaardig.

Nadere informatie

PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO

PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO Wat is de naam van uw partij? PvdA Hillegom Wie is uw lijsttrekker? Annemieke van Dijk en Fred van Loenen Wie is uw wethouderskandidaat? De PvdA heeft in Hillegom

Nadere informatie

Visie Beheer Openbare Ruimte

Visie Beheer Openbare Ruimte Visie Beheer Openbare Ruimte De openbare ruimte bestaat uit de ondergrondse en bovengrondse voorzieningen die in beheer zijn de gemeenten en bestaat uit riolering, plantsoenen, bomen, wegen, straten, pleinen,

Nadere informatie

Verslag basiscursus Wmo d.d. 12 april 2013 LSR in (Utrecht)

Verslag basiscursus Wmo d.d. 12 april 2013 LSR in (Utrecht) Verslag basiscursus Wmo d.d. 12 april 2013 LSR in (Utrecht) De vier cursisten, die aanwezig waren, begonnen zich aan elkaar voor te stellen onder leiding van de cursusleidster. Van de vier cursisten waren

Nadere informatie

TOEKOMSTVISIE. het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting

TOEKOMSTVISIE. het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting TOEKOMSTVISIE het Land van Slochteren 2020 ruimte voor kwaliteit en ontmoeting Als je plannen maakt voor een vakantie, dan kies je eerst een bestemming. Gran Canaria of Schiermonnikoog, Amsterdam of Barcelona,

Nadere informatie

MIDDEN-DRENTHE. Verkiezingsprogramma

MIDDEN-DRENTHE. Verkiezingsprogramma MIDDEN-DRENTHE Verkiezingsprogramma 2018-2022 Midden-Drenthe Duurzaam en Sociaal Dat is waar we naar streven als GroenLinks Midden-Drenthe. In het sociale en duurzame akkoord, van de coalitie waarvan wij

Nadere informatie

Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de lokale politieke partij Roerstreek Lokaal! voor de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010.

Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de lokale politieke partij Roerstreek Lokaal! voor de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010. Voorwoord Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de lokale politieke partij Roerstreek Lokaal! voor de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010. Deze lokale politieke partij is voor de gemeenteraadsverkiezingen

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker Samen Sterker Internationalisering > wegnemen barrières grensoverschrijdend vervoer > werken waar je wilt > meer innovatie over de grenzen heen Internationalisering Maastricht is de meest internationale

Nadere informatie

Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014

Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014 Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014 Inleiding Uit onze gemeentelijke armoedemonitor 1 blijkt dat Leeuwarden een stad is met een relatief groot armoedeprobleem. Een probleem dat nog steeds

Nadere informatie

Dit zijn onze keuzes voor een verantwoord financieel beleid:

Dit zijn onze keuzes voor een verantwoord financieel beleid: Algemeen Het CDA baseert zijn politiek op vier pijlers: Gerechtigheid, Gespreide Verantwoordelijkheid, Solidariteit en Rentmeesterschap. Grote woorden, die tegelijk concrete handvatten bieden voor de alledaagse

Nadere informatie

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING December 2012 INLEIDING Het beleidsplan Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) 2008-2011 heeft een wettelijk bepaalde werkingsduur van vier jaren. In 2012 is besloten dit beleidsplan met één jaar te

Nadere informatie

De Wmo adviesraad en het gemeentelijk beleid

De Wmo adviesraad en het gemeentelijk beleid De Wmo adviesraad en het gemeentelijk beleid Alle hens aan dek Presentatie door Gerda van der Lee, Voorzitter Wmo adviesraad s-hertogenbosch 12 maart 2013 De Wet Maatschappelijke Ondersteuning wil dat

Nadere informatie

Anders Ja. s-hertogenbosch. Verkiezingsprogramma

Anders Ja. s-hertogenbosch. Verkiezingsprogramma Anders Ja s-hertogenbosch Verkiezingsprogramma 2010-2014 Anders Ja Voorwoord Alexander Pechtold: Anders Ja D66 Ik ben blij dat u dit verkiezingsprogramma leest. Dat u de tijd en moeite neemt om u te verdiepen

Nadere informatie

Welkom. Presentatie wijkteams in de gemeente Leeuwarden en hoe zij de financiële hulpverlening hebben ingericht

Welkom. Presentatie wijkteams in de gemeente Leeuwarden en hoe zij de financiële hulpverlening hebben ingericht Welkom Presentatie wijkteams in de gemeente Leeuwarden en hoe zij de financiële hulpverlening hebben ingericht Inhoud Inrichting werkwijze wijkteams Leeuwarden Verdieping in schuldhulpverlening Verdieping

Nadere informatie

ADVIESRAAD GEMEENTE GOES

ADVIESRAAD GEMEENTE GOES ADVIESRAAD GEMEENTE GOES College van Burgemeester en wethouders van de gemeente Goes. Goes, 16 september 2013 Geacht college, De Adviesraad van de gemeente Goes geeft hierbij haar advies inzake het uitgebrachte

Nadere informatie

BERKELLAND EEN KRACHTIGE SAMENLEVING

BERKELLAND EEN KRACHTIGE SAMENLEVING Berkelland BERKELLAND EEN KRACHTIGE SAMENLEVING met elkaar voor elkaar Verkort verkiezingsprogramma 2014-2018 Kijk voor het volledige CDA verkiezingsprogramma op onze website www.cdaberkelland.nl www.cdaberkelland.nl

Nadere informatie

PAOG nascholing JGZ Integrale Aanpak Jeugdzorg Eerder, sneller, beter en goedkoper

PAOG nascholing JGZ Integrale Aanpak Jeugdzorg Eerder, sneller, beter en goedkoper PAOG nascholing JGZ 26-11-2013 Integrale Aanpak Jeugdzorg Eerder, sneller, beter en goedkoper Gemeenten: verantwoordelijk voor sociale domein Nieuwe verantwoordelijkheden Per 1-1-2015, invoering 3 decentralisaties

Nadere informatie

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2 Nieuwsbrief sociaal domein, #1 Vernieuwing welzijn, (jeugd)zorg en werk Inhoud Voorbereiden door krachten te bundelen... 2 Visie op nieuwe taken... 2 Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Nadere informatie

Algemene beschouwingen. programmabegroting november 2017

Algemene beschouwingen. programmabegroting november 2017 Algemene beschouwingen 2017 programmabegroting 2018 9 november 2017 Algemene Beschouwingen 2018 Inleiding Zestien van de zeventien warmste jaren ooit zijn gemeten tussen 2000 en 2017. Er wordt sinds 1706

Nadere informatie

Natuurlijk... NUTH. NUTH... Natuurlijk DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO)

Natuurlijk... NUTH. NUTH... Natuurlijk DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO) DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO) Natuurlijk... NUTH NUTH... Natuurlijk Gemeente Nuth - Deweverplein 1 - Postbus 22000-6360 AA Nuth - 045-5659100 - www.nuth.nl VOORWOORD wethouder J.J.C van den

Nadere informatie

Samen maken we Groningen

Samen maken we Groningen Verkiezingsprogramma in eenvoudig Nederlands - D66 Groningen 2018-2022 Samen maken we Groningen D66 krijgt het voor elkaar Samen maken we Groningen 2 Op 21 november 2018 gaan we in Groningen naar de stembus.

Nadere informatie

Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf

Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf Inleiding Weststellingwerf heeft het afgelopen jaar hard gewerkt aan een omgevingsvisie. De omgevingsvisie gaat over de toekomst van onze gemeente en is daarom

Nadere informatie

Stellingen Provinciale Staten

Stellingen Provinciale Staten Stellingen Provinciale Staten Thema s en onderwerpen Toelichting... 2 Algemene informatie... 3 Thema: Economie... 3 1.1 Samenwerking Duitsland *... 3 2.1 Landbouw... 3 3.1 Recreatie en toerisme... 4 Thema

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker Samen Sterker Werk > flexibelere arbeidsmarkt > verminderen bureaucratie > betere kansen voor startende (jonge) ondernemers Werk Algemeen Op dit moment hebben mensen die langs de kant staan te weinig kans

Nadere informatie

Nieuw perspectief voor Westerveld

Nieuw perspectief voor Westerveld Nieuw perspectief voor Westerveld Verkiezingsprogramma voor de gemeenteraad 2014 2018 1 STERK Westerveld is een nieuwe lokale politieke kiesvereniging in de gemeente Westerveld De politieke missie van

Nadere informatie

Samen voor een sociale stad

Samen voor een sociale stad Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging

Nadere informatie

Waar het CDA in De Marne voor staat:

Waar het CDA in De Marne voor staat: Waar het CDA in De Marne voor staat: 1 Samen leven: Mensen maken hun samenleving: Het CDA wil initiatieven uit dorpen steunen. Het is uw woonomgeving. 2 Verkeer: Aandacht voor verkeersveiligheid. Goede

Nadere informatie

Reimerswaal VERKIEZINGSPROGRAMMA RAADSPERIODE HET KAN ANDERS! STEM GEWOON CDA!

Reimerswaal VERKIEZINGSPROGRAMMA RAADSPERIODE HET KAN ANDERS! STEM GEWOON CDA! Reimerswaal VERKIEZINGSPROGRAMMA RAADSPERIODE 2014-2018 HET KAN ANDERS! STEM GEWOON CDA! Reimerswaal Het kan anders Ons land verandert snel. Niet alleen kennen we op dit moment in Nederland financieel

Nadere informatie

SAMENVATTING VERKIEZINGS- PROGRAMMA

SAMENVATTING VERKIEZINGS- PROGRAMMA SAMENVATTING VERKIEZINGS- PROGRAMMA 2018-2022 WAAR STAAT GROENLINKS ALMERE VOOR? Onze politiek is waarden-gedreven: we kiezen voor een samenleving die mensen verbindt, we willen eerlijke kansen en mogelijkheden

Nadere informatie

Keuzes voor een beter Lopik. Verkiezingsprogramma Diana Rooken

Keuzes voor een beter Lopik. Verkiezingsprogramma Diana Rooken Keuzes voor een beter Lopik Verkiezingsprogramma 2018-2022 Diana Rooken Voorwoord Het CDA is een brede volkspartij, geworteld in alle lagen van de samenleving. Daarom biedt deze partij plaats aan veel

Nadere informatie

Quick scan coalitieprogramma s Land van Cuijk

Quick scan coalitieprogramma s Land van Cuijk Quick scan coalitieprogramma s 2014-2018 Land van Cuijk 28 mei 2014 De Rekenkamercommissie heeft de coalitieprogramma s van de vijf gemeenten in het Land van Cuijk naast elkaar gelegd en gekeken of en

Nadere informatie

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 In beweging komen Ontwikkelen Meedoen Met lef! Oktober, 2016 1. Inleiding In 2015 en 2016 gingen wij Meiinoar op reis en die reis gaat verder. De reis wordt intensiever

Nadere informatie

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse

Nadere informatie

GRIFFIE POLITIEKE TERMIJN AGENDA

GRIFFIE POLITIEKE TERMIJN AGENDA GRIFFIE POLITIEKE TERMIJN AGENDA 2014-2018 Intentie Met dit document willen de fracties van de gemeenteraad van De Wolden de intentie uitspreken om, evenals in de voorgaande periodes, een Politieke Termijn

Nadere informatie

Menselijke maat in het landelijk gebied

Menselijke maat in het landelijk gebied Menselijke maat in het landelijk gebied Menselijke maat in het landelijk gebied Mensen maken het landelijk gebied. Het zijn juist de trotse en betrokken bewoners die zorgen voor een landelijk gebied dat

Nadere informatie

Wat vinden wij er van? Wat verwacht(t)en wij?

Wat vinden wij er van? Wat verwacht(t)en wij? Wat vinden wij er van? Wat verwacht(t)en wij? Culturele paragrafen in de verkiezingsprogramma s CDA Soest Het is van belang het vrijwilligerswerk in het algemeen -en dus ook bij sportverenigingen- te stimuleren

Nadere informatie

Ik ben trots op Nederland. Met elkaar. hebben we veel bereikt. Ik zie kansen om. Nederland nog mooier te maken voor de

Ik ben trots op Nederland. Met elkaar. hebben we veel bereikt. Ik zie kansen om. Nederland nog mooier te maken voor de Ik ben trots op Nederland. Met elkaar hebben we veel bereikt. Ik zie kansen om Nederland nog mooier te maken voor de komende generaties aan wie we het land straks door zullen geven. Een welvarend land,

Nadere informatie

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving Breed Welzijn s-hertogenbosch Juvans Maatschappelijk Werk en Dienst verlening // Welzijn Divers //

Nadere informatie

Binnenstad Den Haag. Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015

Binnenstad Den Haag. Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015 Binnenstad Den Haag Wonen boven winkels Nederland 26 maart 2015 Ad Dekkers directeur Bureau Binnenstad Den Haag Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015 1 De sterke punten Visie Consequente uitvoering

Nadere informatie

Trendsportal Slimme mobiliteit voor morgen

Trendsportal Slimme mobiliteit voor morgen Trendsportal Slimme mobiliteit voor morgen Geachte partijprogrammamakers voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018, U werkt momenteel aan het verkiezingsprogramma van uw partij voor de gemeenteraadsverkiezingen

Nadere informatie

Decentralisaties Ook de gemeente Waddinxveen heeft er mee te maken. Wat houden de decentralisaties in? Waar komt het vandaan? Waarom? 7 Oktober 2014 Waar komt het vandaan? Samen voor elkaar: de samenleving

Nadere informatie

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen Gezondheidsachterstanden Gelijke kansen voor iedereen Goede gezondheid: niet voor iedereen Een goede gezondheid is een groot goed, voor de individuele burger én voor de samenleving als geheel. We worden

Nadere informatie

SCHERP, DIRECT, LUISTEREND EN CONTROLEREND ZONDER CONCESSIES

SCHERP, DIRECT, LUISTEREND EN CONTROLEREND ZONDER CONCESSIES SCHERP, DIRECT, LUISTEREND EN CONTROLEREND ZONDER CONCESSIES verkiezingsprogramma 2018-2022 FRACTIE VANDERVEERE is een politieke fractie in de gemeenteraad van Harderwijk. Wij zetten ons in voor de leefbaarheid

Nadere informatie

Koers voor de toekomst

Koers voor de toekomst Koers voor de toekomst Er verandert veel in de wereld om ons heen. Neem alleen al de toenemende mobiliteit, of de economie die sterker lijkt dan ooit tevoren, en overal wordt gebouwd, en - om dichter in

Nadere informatie

KOERSDOCUMENT SOCIAAL DOMEIN VIJFHEERENLANDEN Werkgroep Sociaal Domein Versie 1.0

KOERSDOCUMENT SOCIAAL DOMEIN VIJFHEERENLANDEN Werkgroep Sociaal Domein Versie 1.0 KOERSDOCUMENT SOCIAAL DOMEIN VIJFHEERENLANDEN 2018-2022 Werkgroep Sociaal Domein 22-06-2017 Versie 1.0 Inhoudsopgave Inleiding Visie Sociaal Domein Doelstellingen Sociaal Domein Meedoen in Vijfheerenlanden

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma 2014 Afdeling Woudenberg

Verkiezingsprogramma 2014 Afdeling Woudenberg Verkiezingsprogramma 2014 Afdeling Woudenberg Inleiding Wij zijn CDA Woudenberg. Sinds jaar en dag een actieve partij binnen de gemeentepolitiek in ons dorp. Wij leveren een positieve bijdrage aan het

Nadere informatie

Samenwerken aan een toekomstbestendig Noord-Beveland

Samenwerken aan een toekomstbestendig Noord-Beveland Samenwerken aan een toekomstbestendig Noord-Beveland Dit is de laatste keer deze raadsperiode dat we onze beschouwingen uit mogen spreken over de politieke gang van zaken en de daarmee samenhangende begroting.

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen

Nieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Nieuwsbrief nr. 3, september 2013 Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Amstelveen, donderdagochtend 29 augustus om 7.45 uur s ochtends op het plein voor het raadhuis. Een vriendelijk

Nadere informatie

Continuïteit en stabiliteit geven zekerheid aan de inwoners van de gemeente Sluis Gemeenteprogramma CDA Sluis 2014 2018 SAMEN VERDER! 1 Voorwoord Door een goed financieel beleid en verbeterde onderlinge

Nadere informatie

Zienn gaat verder. Jaarplan 2014

Zienn gaat verder. Jaarplan 2014 Zienn gaat verder Jaarplan 2014 Een verhaal heeft altijd meer kanten. Zeker de verhalen van de mensen voor wie Zienn er is. Wij kijken naar ál die kanten. Kijken verder. Vragen verder. Gaan verder. Zo

Nadere informatie

Wij geloven dat je leven leuker is als je je eigen keuzes maakt.

Wij geloven dat je leven leuker is als je je eigen keuzes maakt. Wij geloven dat je leven leuker is als je je eigen keuzes maakt. Wij vinden dat de overheid zich daarom minder met jou moet bemoeien en dat bedrijven minder invloed moeten hebben. Wij willen de overheid

Nadere informatie

De gewenste transitie in de zorg

De gewenste transitie in de zorg Voorwoord Dit visiedocument is opgesteld door de verenigd in het pioniersnetwerk zorglandbouw. Sinds 2013 werken Wageningen UR en de Federatie Landbouw en Zorg samen aan strategieën om in te spelen op

Nadere informatie

Sittard-Geleen Essenties Samen Duurzaam voor de vijf inhoudelijke opgaven.

Sittard-Geleen Essenties Samen Duurzaam voor de vijf inhoudelijke opgaven. 1 Sittard-Geleen Voorop lopen naar een duurzame toekomst. De gemeente heeft als stip op de horizon een energie- en klimaatneutrale gemeente in 2040 (of zoveel eerder als mogelijk). Belangrijke sleutel

Nadere informatie

VVD Borsele, verkiezingsprogramma VVD Borsele Natuurlijk iets voor jou

VVD Borsele, verkiezingsprogramma VVD Borsele Natuurlijk iets voor jou VVD Borsele, verkiezingsprogramma 2018-2022 VVD Borsele Natuurlijk iets voor jou Inleiding Nu we hersteld zijn van de economische crisis en onze economie fors groeit, vinden wij het, als VVD, van belang

Nadere informatie