Opleidingsprofiel / Training Profile

Transcriptie

1 Opleidingsprofiel / Training Profile Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn bachelor- en associate degree Instituut voor Gezondheidszorg Hogeschool Rotterdam april 2014

2 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] INHOUDSOPGAVE Voorwoord 4 Inleiding 5 Algemeen 5 Leeswijzer 5 1. Beroepsprofiel Leraar en Onderwijsondersteuner G&W Afbakening van het beroepsdomein Professionalisering en het lerarenregister Kern van het beroep Het werkveld De functies/rollen Dominante ontwikkelingen in de beroepspraktijk 9 2. Competentieprofiel Leraar en Onderwijsondersteuner G&W Inleiding Het competentieprofiel voor de leraar G&W Deelcompetetenties binnen het competentieprofiel van de leraar G&W Het competentieprofiel van de onderwijsondersteuner G&W Aanvullende beroepsaspecten bij de LGW Actualiteit en borging van het competentieprofiel voor de Ba leraar G&W Kennisbasis van de leraar G&W Hbo- niveau bij de bachelor- en de associate degree Aansluiting op internationale ontwikkelingen Aansluiting op thema s van de hogeschool Rotterdam Onderwijsvisie Onderwijsvisie van de Hogeschool en het Instituut voor Gezondheidszorg Onderwijsvisie bij de LGW Didactisch model voor competentie gericht leren Elektronische leeromgeving Visie op toetsen Kaders voor de toetsing Wijze van toetsing, algemene uitgangspunten Wijze van toetsing per leerlijn Afstuderen bij de bachelor LGW 27 OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

3 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] 4.5 Afstuderen bij de associate LGW Vrijstellingen Opleidingsmodel Inleiding Uitwerking van het ROM bij de Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Het curriculum Opbouw van het curriculum per kwartaal Studiebelasting Opbouw van de cursussen Onderzoekslijn Studieloopbaancoaching (SLC) Uitwerking SLC bij de LGW Stages Internationalisering Portfolio Onderwijsorganisatie Inleiding Deelname aan commissies bijlagen 36 bijlage 1: Dublin descriptoren 36 bijlage 2: Competentieprofiel leraar G&W 36 bijlage 3: Curriculumschema leraar G&W 36 bijlage 4: Curriculumschema onderwijsondersteuner G&W 36 bijlage 5: relatie tussen eindniveau bachelor- en associate degree 36 bijlage 6: krachtige leeromgeving 36 bijlage 7: overzicht van leerfuncties en sturingsmodellen 36 OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

4 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] Voorwoord Voor u ligt het profieldocument van de lerarenopleiding gezondheidszorg en welzijn (LGW) van de hogeschool Rotterdam. In dit document zijn de kaders voor de opleiding beschreven. Rekening houdend met deze kaders hanteren wij, vanuit een heldere visie op het opleiden van leraren, een curriculum dat recht doet aan zowel de kenmerken van onze studenten als aan de eisen die aan een startbekwame leraar - of onderwijsondersteuner - G&W (leraar G&W) worden gesteld. In september 2011 heeft het visitatiepanel van de NQA een positief advies opgesteld voor onze opleiding, welke heeft geleid tot accreditatie door de NVAO. Nu zijn we drie jaar verder, wat betekent dat binnen de kwaliteitscyclus van de hogeschool Rotterdam het tijd is voor een audit. Naar aanleiding van de kritische reflectie welke was opgesteld voorafgaand aan de visitatie in 2011 en op basis van het door de NQA opgestelde adviesrapport, zijn er een aantal verbeteringen aangebracht in de opleiding. In de nabije toekomst zal er steeds meer behoefte zijn aan goed opgeleide vakmensen. De eisen die de overheid stelt aan het (voorbereidend) beroepsonderwijs om deze vakmensen op te leiden, worden voortdurend bijgesteld. In dit spanningsveld zal de leraar G&W een belangrijke bijdrage leveren bij het vertalen van de overheidsmaatregelen naar beleid en de uitvoeren hiervan. De LGW kent uitsluitend deeltijdstudenten, dit stelt specifieke eisen aan het curriculum. Zo adviseert een commissie onder leiding van dhr. Rinnooy Kan (Flexibel hoger onderwijs voor volwassenen, maart 2014) ondermeer bij een deeltijdtijdopleiding de te bereiken doelen centraal te stellen en het onderwijs flexibel te organiseren. Juist deze aspecten kenmerken de LGW al langer, studenten krijgen, indien gewenst, de ruimte om competenties op hun eigen wijze aan te tonen, gebruik makend van reeds eerder opgedane kennis en ervaring. In dit opleidingsprofiel verantwoorden wij hoe wij genoemde verbeteringen en ontwikkelingen uit de beroepspraktijk hebben verwerkt in onze opleiding. Het LGW team, April OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

5 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] Inleiding In dit profieldocument legt het Instituut voor Gezondheidszorg (IvG) verantwoording af over het curriculum van de bachelor opleiding Leraar Gezondheidszorg en Welzijn (leraar G&W) en de associate Onderwijsondersteuner niveau 2 Gezondheidszorg en Welzijn (onderwijsondersteuner G&W). De kaders die in de beleidsdocumenten van het IvG zijn beschreven, worden hier uitgewerkt voor de beide opleidingen. In de uitwerking van dit profieldocument zal blijken dat het curriculum van de opleiding congrueert met de beleidslijnen van de Hogeschool Rotterdam en met de laatste ontwikkelingen binnen het onderwijs. Algemeen Vanaf 2006 biedt de Hogeschool Rotterdam de opleiding tot leraar G&W aan. Studenten verwerven na het behalen van hun getuigschrift de titel Bachelor of Education. Voor het gewenste bachelor niveau zijn Dublin descriptoren (bijlage 1) opgesteld die van invloed zijn op het onderwijs. Vanaf 2009 wordt ook de opleiding tot onderwijsondersteuner G&W aangeboden. Voor dit opleidingsniveau zijn de Dublin descriptoren van toepassing op het niveau van de associateopleidingen (bijlage 1). De LGW van de Hogeschool Rotterdam onderscheidt zich door: expliciet onderscheid te maken tussen enerzijds het vakmanschap (de kennisbasis van de leraar Gezondheidszorg en Welzijn) en anderzijds het meesterschap (het competentieprofiel van de leraar VO/BVE). In bijlage 2 is het competentieprofiel van de leraar G&W bij de LGW beschreven.; in de opleiding een onderscheid te maken in de beroepsuitoefening van de leraar: het participeren in projectteams, gericht op het uitvoeren en ontwerpen van onderwijs op microniveau (de klas) en het ontwikkelen van onderwijs op mesoniveau (de school); aandacht voor een onderzoekende houding vanaf het begin van de opleiding; de opleiding specifiek te richten op kenmerken van de deeltijdstudent; gedurende de eerste anderhalf jaar van de studie een gezamenlijk curriculum te hanteren voor de associate en de bachelor. Beide opleidingen worden uitsluitend aangeboden als een deeltijdopleiding. Het onderwijs bij de LGW is gestoeld op de kaders die de hogeschool Rotterdam stelt 1, onze visie op het beroep van leraar en onze onderwijskundige visie op leren, onderwijzen, begeleiden en toetsen. Deze combinatie leidt tot een samenhangend en attractief curriculum voor studenten. De uitgangspunten worden in dit profieldocument beschreven. Voorgaande is weergegeven in het curriculum, zowel voor de opleiding leraar G&W (bijlage 3) als voor de opleiding onderwijsondersteuner G&W (bijlage 4). Leeswijzer In het vervolg van dit opleidingsprofiel worden de uitgangspunten van de opleidingen verder uitgewerkt. In het eerste hoofdstuk is een beschrijving gegeven van het beroepsprofiel, dat de basis vormt voor de opleidingen. 1 DAAROM, Hogeschool Rotterdam 2010 OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

6 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] In het tweede hoofdstuk wordt het competentieprofiel van de leraar G&W en de onderwijsondersteuner G&W uiteen gezet. In hoofdstuk 3 staat de visie op leren en opleiden centraal. Deze visie is samen met het beroepsprofiel en het competentieprofiel het uitgangspunt voor het curriculum van de opleiding. Er is een verantwoording gegeven van de gemaakte keuzes in het opleidingsontwerp en programma. In hoofdstuk 4 is de visie op toetsing beschreven waarin kaders en wijze van toetsing aan de orde komen. Hier zijn ook de uitgangspunten voor het afstuderen aangegeven. De toetsing vormt de basis voor het curriculum. In hoofdstuk 5 wordt zichtbaar hoe dit vorm gegeven is. Tenslotte wordt de organisatie van de opleiding toegelicht in hoofdstuk 6. Dit opleidingsprofiel betreft, zoals al eerder aangegeven, zowel de bachelor- als de associate degree. We spreken hier steeds over de leraar G&W, daar waar het relevant is om een onderscheid te maken tussen beiden varianten (de onderwijsondersteuner niveau 2 en de leraar), wordt dat aangegeven. Binnen het HBO is er bij de associate opleidingen alleen sprake van onderwijsondersteuner niveau 2, voor de leesbaarheid wordt er hier gesproken over de leraar en de onderwijsondersteuner. Voor de leesbaarheid is gekozen voor de mannelijke vorm, uiteraard kan overal ook de vrouwelijke vorm gelezen worden. OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

7 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] 1. Beroepsprofiel Leraar en Onderwijsondersteuner G&W Het beroepsprofiel van de leraar gezondheidszorg en welzijn bestaat uit de zeven competenties zoals beschreven door de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL, 2006). Daarbinnen werkt de leraar G&W binnen het (voorbereidend) beroepsonderwijs, daar zijn een aantal aspecten te onderscheiden die specifiek zijn voor de leraar beroepsonderwijs. 2 Pedagogisch en didactisch aansluiten is voor alle leraren van belang, de leraar G&W heeft daarbij voortdurend aandacht voor beroepsgericht werken (vakinhoud in het perspectief van opleiden voor een beroep) en het contextgericht werken (leerlingen leren zoveel mogelijk in levensechte context). De leraar werkt ook aan doorlopende leerlijnen van het vmbo naar het mbo, met leerlingen die zich oriënteren op en ervaring opdoen in een beroep. Hij stimuleert leerlingen na te denken over hun toekomst. Het ministerie van onderwijs en wetenschappen benoemt in de lerarenagenda een aantal trends rondom het leraarschap: 1) behoeften van leerlingen veranderen. Leerlingen zijn mondiger, hebben een andere behoefte aan kennis en de onderlinge verschillen in de klas nemen toe. Leerlingen hebben behoefte aan gebruik van ICT en onderwijs op maat 2) De omgevingseisen veranderen voortdurend. Steeds meer maatschappelijke thema s worden bij de school gelegd. Leraren worden geacht dit vroegtijdig te onderkennen er op te anticiperen. De leraar in het beroepsonderwijs moet inspelen op een snel veranderende vraag van bedrijven en instellingen, er is groeiende behoefte aan kennis en vakmanschap. 3) Leraren hebben te maken met wisselend onderwijs beleid. Vaak wordt nieuw beleid ingevoerd zonder deze goed te testen en vervolgens weer teruggedraaid. Dit vraagt een grote verandercapiciteit en veranderbereidheid van leraren. In een stedelijke omgeving als Rotterdam geldt, naast het voorgaande, dat er complexe problemen zijn waarmee een leraar binnen het beroepsonderwijs te maken heeft. Hij komt in contact met leerlingen in de leeftijdsfase van twaalf tot twintig jaar. De problemen waarmee hij wordt geconfronteerd betreffen ondermeer een toenemende diversiteit bij leerlingen. Het gaat daarbij om vraagstukken als: het omgaan met een grote diversiteit aan culturele achtergronden; het omgaan met grote verschillen in ontwikkelingsmogelijkheden binnen een groep leerlingen; het omgaan met de verschillende leervoorkeuren binnen een groep leerlingen het omgaan met diverse psychische problematiek bij steeds meer en steeds jongere leerlingen het communiceren met (vooral in het vmbo) de ouders / verzorgers van de leerlingen het communiceren met (externe) deskundigen daar waar het om een specifieke hulpvraag gaat. De leraar is steeds verantwoordelijk voor het zoeken naar mogelijkheden om het voorgaande in te passen binnen de beroepspraktijk. Daartoe beschikt de leraar over beproefde methodes en is hij in staat om nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied in zijn handelingsrepertoire op te nemen. De onderwijsondersteuner doet dit binnen het primaire proces, het direct werken met leerlingen. De leraar betrekt hierbij ook het mesoniveau, gericht op de ontwikkeling binnen de eigen organisatie. Hij levert een bijdrage aan het ontwikkelen van (onderdelen van) het leerplan en aan de ontwikkeling van de school op mesoniveau. 2 Van de Laarschot en Heusdens: Vakmanschap van de VMBO-docent in beeld (Velon, 2012) 3 Lerarenagenda , de leraar maakt het verschil (2013) OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

8 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] 1.1 Afbakening van het beroepsdomein De LGW leidt studenten op tot startbekwame leraren G&W die werkzaam zijn in het voortgezet onderwijs (vooral in het VMBO, afdeling Zorg en Welzijn), de BVE-sector (MBO / Regionaal Opleidingscentrum) of een organisatie voor gezondheidszorg en/of welzijn. In het MBO kan de afgestudeerde bijvoorbeeld lesgeven in de opleidingen voor assisterende in de zorg, helpende, verzorgende, verpleegkundige, sociaal pedagogisch werk, uiterlijke verzorging (welness) en facilitaire dienstverlening. De opleiding bereidt de leraar G&W voor op het verzorgen van onderwijs op microniveau: het lesgeven aan, begeleiden en coachen van individuele leerlingen en groepen; rekening houdend met grootstedelijke problematiek en culturele diversiteit. De bachelor leraar G&W wordt daarnaast ook opgeleid tot het verzorgen van onderwijs op mesoniveau: bijdragen aan de ontwikkeling van onderwijs in de school. Bovendien is de bachelor leraar G&W in staat te functioneren op macroniveau: overheidsbeleid vertalen naar de onderwijspraktijk op micro- en mesoniveau. 1.2 Professionalisering en het lerarenregister Van iedere beroepsbeoefenaar mag verwacht worden dat hij zijn kennis en kunde, zijn beroepscompetenties, op peil houdt. In de nabije toekomst zal het lerarenregister een belangrijke rol gaan spelen waardoor de kwaliteit van het beroep van leraar gewaarborgd kan blijven. Vooralsnog richt dit lerarenregister zich alleen op de bachelor opgeleide leraar. 1.3 Kern van het beroep Om de kerntaken van de leraar G&W te omschrijven is gebruik gemaakt van de Bekwaamheidseisen Voortgezet Onderwijs, Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie 4 (VO/BVE) welke in 2006 zijn vastgelegd in de Wet BIO (beroepen in het onderwijs). Deze zijn ontwikkeld door de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL), in opdracht van de minister van OCW en in interactie met de beroepsgroep. De bekwaamheidseisen zijn geordend in zeven competentiegebieden, binnen onze opleiding zijn deze uitgewerkt in twee of meer deelcompetenties (bijlage 2). Tot de kerntaken van het beroep behoort ook het beheersen van de Kennisbasis G&W 5 (2009).Om de kerntaken van de onderwijsondersteuner te omschrijven is gebruik gemaakt van een publicatie van de SBL en Calibris. Hier zijn, in opdracht van het Landelijk Platform Beroepen in het Onderwijs (LPBO) het competentieprofiel en de bekwaamheidseisen van de onderwijsondersteuner niveau 2 beschreven 6. De LGW heeft uit het competentieprofiel van de leraar G&W het profiel van de onderwijsondersteuner afgeleid (bijlage 5). In hoofdstuk 2 wordt het competentieprofiel van de leraar G&W en de accenten die de LGW daarbij legt, beschreven. 1.4 Het werkveld De leraar G&W werkt bijna uitsluitend in het (voorbereidend) beroepsonderwijs. Hier richt hij zich op de vakgebieden van de kennisbasis G&W: het vak verzorging in de onderbouw van het voortgezet onderwijs; het vak Zorg en Welzijn in het derde en vierde studiejaar in de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte en gemengde leerweg in het VMBO; 4 SBL, competentieprofiel leraar VO/BVE (2006) 5 Kennisbasis G&W 6 Jansma en Vroom: De onderwijsondersteuner niveau 1 en 2, competentieprofielen en bekwaamheidseisen. OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

9 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] het opleiden en begeleiden van beroepsbeoefenaren voor de sector Zorg en Welzijn. In dit laatste geval kan de leraar verbonden zijn aan een MBO of als praktijkopleider c.q. praktijkcoördinator werkzaam zijn in een organisatie voor gezondheidszorg en/of welzijn. 1.5 De functies/rollen Een leraar G&W heeft de volgende rollen: Onderwijs voorbereiden. Vanuit einddoelen van een opleiding een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het curriculum. Vervolgens leeractiviteiten ontwikkelen die toewerken naar een krachtige leeromgeving. Lesgeven. Hier draait het om de agogische, pedagogische, didactische en organisatorische kwaliteiten van de leraar. Het goede voorbeeld geven, zorgen voor rust en structuur, leerprocessen optimaal stimuleren. Coachen en begeleiden. Het zodanig begeleiden van leerlingen dat zij steeds zelfstandiger beslissingen kunnen nemen, zowel met betrekking tot hun eigen leerproces als bij het maken van keuzes voor hun latere beroepsuitoefening. Hieronder valt ook het begeleiden van leerlingen met zorgvragen, waar nodig in overleg met (externe) deskundigen. Contacten onderhouden met ouders. Het communiceren met ouders van leerlingen over hun voortgang en ontwikkeling. Samenwerken met collega s. Bijdragen aan het ontwikkelen van een gedeelde visie en zo actief toewerken naar een gezamenlijk gedragen curriculum en de kwaliteitsborging daarvan. Samen met collega s afstemming vinden in de wijze waarop leerlingen benaderd worden, en zo nodig collega s hier op aanspreken. Een onderwijsondersteuner G&W heeft de volgende rollen: Onderwijs voorbereiden. Binnen een bestaand curriculum leeractiviteiten ontwikkelen die toewerken naar een krachtige leeromgeving. Lesgeven. Hier draait het om de agogische, pedagogische, didactische en organisatorische kwaliteiten van de leraar. Binnen die aspecten van de kennisbasis G&W waar de onderwijsondersteuner bekwaam is leerprocessen optimaal stimuleren. Daarbij steeds het goede voorbeeld gevend, en voortdurend zorgen voor rust en structuur, Coachen en begeleiden. Het zodanig begeleiden van leerlingen dat zij steeds zelfstandiger beslissingen kunnen nemen met betrekking tot hun eigen leerproces. Contacten onderhouden met ouders. Het communiceren met ouders van leerlingen over hun voortgang en ontwikkeling. Samenwerken met collega s. Vanuit een gedeelde visie een gezamenlijk gedragen curriculum uitvoeren. Samen met collega s afstemming vinden in de wijze waarop leerlingen benaderd worden, en zo nodig collega s hier op aanspreken. 1.6 Dominante ontwikkelingen in de beroepspraktijk De beroepspraktijk van de leraar G&W is op macro niveau volop in beweging. De examenprogramma s van het VMBO worden vanaf september ingrijpend veranderd, de kwalificatiedossiers van het MBO worden herzien. Vanuit het ministerie wordt steeds meer de focus gelegd op het vakmanschap. Goed vakmanschap bepaalt de veerkracht van de samenleving. Onze economie heeft goed opgeleide vakmensen nodig. stelt minister Bijsterveld in haar pu- OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

10 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] blicatie Focus op Vakmanschap uit Dit heeft gevolgen voor de aansluiting van het VMBO op het MBO. 7 Binnen de scholen speelt bijvoorbeeld het vraagstuk rondom het omgaan met gezond gedrag. Enerzijds betreft het hier de leerlingen in het beroepsonderwijs, anderzijds leidt juist de leraar G&W leerlingen op tot professionals welke in hun latere beroepsuitoefening te maken kunnen krijgen met de problematiek rondom gezond gedrag. De LGW volgt deze ontwikkelingen nauwlettend door het bestuderen van relevante publicaties, haar contacten met bijvoorbeeld het beroepenveld of het lectoraat talentontwikkeling (in het bijzonder de lector versterking beroepsonderwijs) binnen de HR. Daarnaast neemt het LGW deel in verschillende netwerken, zoals het landelijk overleg LGW, het project 10voordeleraar, het netwerk curriculumontwikkeling (SLO), het VELON. De opleiding is steeds bezig om deze ontwikkelingen in te passen in het curriculum of op te nemen binnen toetscriteria. Een voorbeeld hiervan is dat, door de steeds belangrijkere plaats die ICT inneemt in het onderwijs, met ingang van schooljaar een cursus digitale didactiek is opgenomen in het programma van het tweede jaar. Daarnaast besteden ook cursussen rondom leerplanontwikkeling in het derde jaar nu structureel aandacht aan aspecten als flipping the classroom en digitale toetsing. 7 Klatter, E. Visiedocument Consortium Beroepsonderwijs (2014) OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

11 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] 2. Competentieprofiel Leraar en Onderwijsondersteuner G&W 2.1 Inleiding Centrale uitgangspunten bij de vormgeving van het opleidingsprogramma van de LGW zijn: 1. bekwaamheidseisen voor de leraar VO/BVE die zijn vastgelegd in de Wet Beroepen in het Onderwijs (wet BIO, 2006); 2. de kennisbasis G&W (juni 2009) waarin de vakinhoud voor het vak gezondheidszorg en welzijn is vastgelegd; 3. de Dublindescriptoren waarmee het Hbo-niveau van de bachelor wordt gewaarborgd. Voor de associate geldt de Short cycle Dublindescriptoren. 4. de eisen die de Hogeschool Rotterdam stelt aan haar opleidingen, zoals weergegeven in het Rotterdams OnderwijsModel (ROM) en het Rotterdams ToetsModel (RTM) 2.2 Het competentieprofiel voor de leraar G&W De competenties zoals die zijn vastgelegd in de bekwaamheidseisen voor de leraar VO/BVE (SBL, 2006) staan centraal 8. Deze eisen worden aan iedere leraar gesteld, ongeacht het vakgebied dat hij verzorgt. De leraar G&W past deze competenties toe op de vakinhouden van gezondheidszorg en welzijn zoals die zijn gedefinieerd in de kennisbasis G&W (juni 2009). De opleiding LGW heeft de vakinhouden van het vak G&W concreet opgenomen in het vakinhoudelijke deel van de opleiding. Voor een nadere omschrijving van de vakinhouden wordt verwezen naar de blauwdruk van de opleiding 9 De competenties van de leraar G&W zoals die bij de LGW van de Hogeschool Rotterdam inhoud krijgen, hebben verschillende componenten zoals onderstaand wordt uitgewerkt De interpersoonlijke en pedagogische component hoe de onderwijsdeelnemers gestimuleerd kunnen worden om zich de burgerschapscompetenties eigen te maken en een professionele beroepshouding te ontwikkelen; hoe kansen en risico s in de studievoortgang tijdig gesignaleerd en benaderd kunnen worden, zoals hoe onderwijs te bieden aan o excellente onderwijsdeelnemers, o onderwijsdeelnemers met leer- en gedragsproblematiek o onderwijsdeelnemers die een verhoogd risico lopen op studie-uitval. Als coach en begeleider past de leraar de competenties van de interpersoonlijke en pedagogische component toe. De leraar helpt en begeleidt de onderwijsdeelnemers om een zelfstandig en verantwoordelijk persoon te worden die een goed beeld heeft van zijn ambities en mogelijkheden. Het leerproces van de onderwijsdeelnemer staat centraal. De leraar richt zich specifiek op het coachen en faciliteren van dat leerproces. Dit vraagt van de leraar dat hij over interpersoonlijke competenties beschikt. Hij is zich bewust van zijn eigen houding en gedrag en de invloed daarvan op onderwijsdeelnemers. Hij hanteert op professionele wijze zijn pedagogische verantwoordelijkheid om zowel voor groepen als individuele onderwijsdeelnemers een veilige en prettige leer- en werkomgeving tot stand te brengen. 8 SBL, beroepsbekwaamheid van de leraar 9 Blauwdruk LGW bachelor OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

12 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] Vakinhoudelijke, didactische en organisatorische component Een goede les kan niet zonder vakdidactische en organisatorische bekwaamheid. De LGW leidt studenten op tot leraren die beschikken over een breed repertoire van vakdidactische mogelijkheden, waarbij de opleiding het accent legt op het activerend leren. Dit vraagt om: kennis over en vaardigheid in het toepassen van onderwijsmethoden waarin recht wordt gedaan aan de leerwijze van pubers en adolescenten in het voortgezet onderwijs, maar ook van (jong)volwassenen in het beroepsonderwijs; het kunnen toepassen van adaptief onderwijs en van activerende werkvormen die de onderwijsdeelnemer uitdaagt tot actieve participatie in het onderwijs; het kunnen toepassen van hedendaagse digitale onderwijstoepassingen, zoals 21 century skills, bijvoorbeeld in de vorm van TPAC en digitale leermanagementsystemen. het kunnen begeleiden en coachen tot een professionele beroepsbeoefenaar; het organiseren en coördineren van leerwerktrajecten zoals stages Samenwerken met collega s en omgeving Leren samenwerken met collega s binnen en buiten de school op het gebied van onderwijsuitvoering en stagbegeleiding, onderwijs- en stageontwikkeling is een essentieel onderdeel in het curriculum. Naast de directe onderwijsuitvoering is de leraar ook betrokken in taken die het leerplan en de organisatie van de school betreffen. Daartoe is de leraar in staat om: samenwerkingsvaardigheden toe te passen; principes van leerplanontwikkeling toe te passen; projectmatig te werken aan onderwijsvraagstukken in de school, waaronder ook vraagstukken op het gebied van diversiteit in de school, verzuim en verzuimbeleid, en problematiek rondom zorgleerlingen; 21 century skills toe te passen; te participeren in een projectorganisatie of onderzoek met betrokkenen binnen en buiten de school. De leraar is in staat om met collega s te overleggen en af te stemmen met andere begeleiders van zowel binnen als buiten de school. De leraar draagt, in samenwerking met anderen, bij aan het goed functioneren van de schoolorganisatie. Hij levert een bijdrage aan het pedagogische en didactische klimaat door een constructieve inbreng te hebben in overlegsituaties en door te streven naar een goede onderlinge samenwerking en een goede schoolorganisatie. Daarnaast onderhoudt de leraar ook contacten met ouders en organisaties die bij de school betrokken zijn zoals stage- en leerbedrijven. Hij stemt zijn communicatie en professionele handelen af op dat van betrokkenen buiten de school en werkt mee aan het bevorderen van de samenwerking. Hij maakt op effectieve en efficiënte wijze gebruik van zijn eigen netwerk als leraar en het professionele netwerk van de school (Bekwaamheidseisen VO/BVE 2004) Competent in reflectie en ontwikkeling Van de Leraar Gezondheidszorg en Welzijn wordt verwacht dat hij zich voortdurend verder ontwikkelt en professionaliseert. Hij denkt na over zijn beroepsopvattingen en zijn professionele bekwaamheid. Hij heeft een realistisch beeld van zijn eigen competenties en werkt op planmatige wijze aan zijn verdere ontwikkeling. Hij stemt deze ontwikkeling af op het beleid van de school en benut de kansen die de school biedt om zich verder te ontwikkelen. Tevens OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI

13 HOGESCHOOL ROTTERDAM [INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSZORG] houdt hij zich op de hoogte van de actuele ontwikkelingen op het gebied van Gezondheidszorg en Welzijn en de onderwijsmethoden die voor zijn vak van belang zijn (Bekwaamheidseisen VO/BVE 2004). Professionaliteit veronderstelt een grote mate van deskundigheid en actuele vakkennis. De snelle ontwikkelingen in het beroepenveld vragen om permanente scholing van de leraar. De leraar zal zich via praktijkervaring, reflectie op de praktijk, cursussen, symposia en vakliteratuur blijven bekwamen en zo kunnen uitgroeien tot expert. Hij zal ook actief zitting nemen in projecten en innovatietrajecten zodat hij in het centrum van ontwikkelingen functioneert en hiervan leert. Hij richt zich zowel op beroepsinhoudelijke verdieping als op verdieping op het gebied van opleiden. Van de leraar mag worden verwacht dat hij een houding heeft ontwikkeld die is gericht op een leven lang leren. Daarbij is het nodig dat hij vaardigheden toepast om zelf snel te leren en leermogelijkheden te zien. Hij zal ook in staat moeten zijn om zijn ervaringen met anderen te delen, hen te inspireren en als rolmodel te kunnen functioneren. Hij heeft een proactieve, ontwikkelingsgerichte aanpak in het verder ontwikkelen van het onderwijs. 2.3 Deelcompetetenties binnen het competentieprofiel van de leraar G&W Het landelijke competentieprofiel, zoals beschreven in de vorige paragraaf, biedt de opleiding onvoldoende handvatten om studenten concreet voor te bereiden op het beroep, rekening houdend met verschillende aspecten die binnen het competentieprofiel aan de orde komen. Om die reden onderscheidt de LGW een aantal deelcompetenties binnen het competentieprofiel van de leraar VO/BVE. Deze deelcompetenties staan vermeld in tabel 1 en worden toegelicht in het competentieprofiel van de LGW (bijlage 2). Het competentieprofiel is uitgewerkt in drie niveaus waarbij de student in steeds complexere situaties competent gedrag toont. In hoofdstuk 5 is aangegeven hoe deze fasering in het curriculum een plaats krijgt. 2.4 Het competentieprofiel van de onderwijsondersteuner G&W De onderwijsondersteuner niveau 2 is verantwoordelijk voor het zelfstandig verzorgen van het primaire proces in het onderwijs, het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van lesactiviteiten. Deze verantwoordelijkheden kunnen geplaatst worden binnen het competentieprofiel van de leraar G&W. Wel heeft de onderwijsondersteuner verantwoordelijkheden die minder complex zijn dan die van de leraar, dit is zichtbaar in het competentieprofiel van de onderwijsondersteuner G&W (bijlage 5). Hieruit blijkt dat van de onderwijsondersteuner G&W bij de interpersoonlijke en pedagogische competentie vrijwel hetzelfde wordt gevraagd als van de leraar G&W. Met betrekking tot didactiek en organisatie beperkt de onderwijsondersteuner G&W zich tot de vakgebieden waarbinnen bij bekwaam is en met betrekking tot samenwerken en reflecteren wordt een lager complex niveau gevraagd. OPLEIDINGSPROFIEL LERARENOPLEIDING GEZONDHEIDSZORG EN WELZIJN JANUARI