Urogenitale prolaps (POP) Opereren: IN.of...UIT? Sterkte, kans of dreiging

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Urogenitale prolaps (POP) Opereren: IN.of...UIT? Sterkte, kans of dreiging"

Transcriptie

1 Urogenitale prolaps (POP) Opereren: IN.of...UIT? Sterkte, kans of dreiging Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove Bekkenfysiotherapeut en wetenschappelijk onderzoeker Profundum Instituut Erasmus MC

2 Introductie Urogenitale prolaps en de etiologie Prevalentie Risicofactoren Conservatieve behandeling Implementatie in EBP Conclusies Take home message

3 Voor de organisaie extern intern Voor het doel hulpvol schadelijk Sterkte Zwakte Kans Dreiging

4 Voor de organisaie extern intern Voor het doel hulpvol schadelijk Sterkte Zwakte Kans Dreiging

5 Voor de organisaie extern intern Voor het doel hulpvol schadelijk Sterkte Zwakte Kans Dreiging

6 Voor de organisaie extern intern Voor het doel hulpvol schadelijk Sterkte Zwakte Kans Dreiging

7 Rationale etiologie POP in vrouwen Instrumentele partus? Spontane partus? Genetische risicofactor? Obstipatie? COPD? Zwakke BB Spreiding Hiatus Genitalis Rek op bindweefsel POP Chen et al., 2006

8 Prevalentie POP signs (POPQ) Svihra et al, abstract ICS 2011, n=785 (mean age 47) stage 0-1: 76 % stage 0-1: 60 % stage 0-1: 50 % 51,3 Slieker-ten Hove et al n = ,7 17,7 S.E. Swift et al., 2000 n = 497 4,2 Stage ,0

9 Prevalentie POP signs (POPQ) Svihra et al, abstract ICS 2011, n=785 (mean age 47) stage 0-1: 76 % stage 0-1: 60 % stage 0-1: 50 % 51,3 Slieker-ten Hove et al n = ,7 17,7 S.E. Swift et al., 2000 n = 497 4,2 Stage ,0 Kans 1

10 Prevalentie POP signs (POPQ) Svihra et al, abstract ICS 2011, n=785 (mean age 47) stage 0-1: 76 % stage 0-1: 60 % stage 0-1: 50 % 51,3 Slieker-ten Hove et al n = ,7 17,7 S.E. Swift et al., 2000 n = 497 4,2 Stage ,0 Kans 1

11 Pelvic Organ Prolapse (POP) common in women 75% 19% chance for at least 1 surgery Medical cost increase (due to global aging) Need for preventive strategies (DeLancey JO, 2005)

12 1:10 POP, asymptomatic 2:10 POP, symptomatic 3:10 no POP, symptomatic Svihra et al., abstract 618 ICS Glasgow symptomatic asymptomatic Slieker et al., stage stage stage 2A 15.4 stage 2B 19.2 stage 2C 6.4 stage stage asymptomatic symptomatic

13 1:10 POP, asymptomatic 2:10 POP, symptomatic 3:10 no POP, symptomatic Svihra et al., abstract 618 Mean age symptomatic asymptomatic Slieker et al., 2009 Mean age 57 0 stage stage stage 2A 15.4 stage 2B 19.2 stage 2C 6.4 stage stage asymptomatic symptomatic

14 Risk factors in women Parity Pelvic surgery Mother POP/inc Conncective tissue weakness Joint hypermobility POP Menopause HRT Hysterectomy Inc surgery Constipation Heavy phys work Age

15 Constipation (vs obstretric injury) a potential cause of PF damage PF damage Constipation Obstetric injury Yes (105) vs No (491) Yes (102) vs No (494) 2 alterations 35 % vs 19 % 32 % vs 20 % 2.38 ( ) P= ( ) P= alterations 18 % vs 9 % 19 % vs 9 % 2.43 ( ) P= ( ) P= alterations 11 % vs 9 % 9 % vs 5 % 3.16 ( ) P= ( ) P=0.87 Amselem et al., 2009

16 Conclusion Amselem et al. Constipation appears to be as important as obstetric trauma in the development of PF damage A more pro-active approach to recognizing and treating constipation might significantly reduce the prevalence of this distressing problem

17 Risk factors Parity Parity Pelvic surgery Mother POP/inc Conncective tissue weakness Joint hypermobility POP Heavy physical work Constipation Age Kans Intra abdominal pressure.intra abdominal pressure.

18 Usual care of POP in women watchful waiting conservative pessary Weak PFM POP therapy physiotherapy?? invasive surgery

19 Watchful waiting? Miedel et al., 2011 Natural regression? 40 % showed regression after 5 years Due to? Acceptance? Less physical active? Real regression? Handa et al., 2004, especially grade I can regress spontaneously watchful waiting

20 Pessary pessary Clemons 2003 Riskfactors wide hiatus and short vaginal lenght Cochrane 2005 No evidence No concensus in pessaries 73/27 73 % success Harnsomboon 2011 N=50 25 colpoxin sphere plus PFM 25 PFM 16 weeks Abdool 2011 N= pessary 195 surgery Need for RCT n.s. difference in outcome after 16 weeks n.s. difference in outcome one year after!

21 Pessary Clemons 2003 Riskfactors wide hiatus and short vaginal lenght Cochrane 2005 No evidence No concensus in pessaries 73/27 73 % success Harnsomboon 2011 N=50 25 colpoxin sphere plus PFM 25 PFM 16 weeks Abdool 2011 N= pessary 195 surgery Need for RCT n.s. difference in outcome after 16 weeks n.s. difference in outcome one year after!

22 Pessary Clemons 2003 Riskfactors wide hiatus and short vaginal lenght Cochrane 2005 No evidence No concensus in pessaries 73/27 73 % success Harnsomboon 2011 N=50 25 colpoxin sphere plus PFM 25 PFM 16 weeks Abdool 2011 N= pessary 195 surgery Need for RCT n.s. difference in outcome after 16 weeks n.s. difference in outcome one year after! Kans

23 Pelvic Physiotherapy for POP 2 hypothesis physiotherapy?? 1. The knack or bracing preventing descent 2. Increased PFM strength building up structural support Bo & Frawley 2007

24 PFMF associated with POP Braekken et al Strength, endurance and vaginal pressure were measured Independently associated with POP No measurements were made during coughing..

25 PFM strength versus Knack palpation during involuntary muscle contraction (IMC) during coughing absent weak normal strong p-value Effective IMC 52.9 (18) 61.5 (126) 41.6 (157) 40.6 (13) <.001 Slieker et al., 2009

26 PFM strength versus Knack palpation during involuntary muscle contraction (IMC) during coughing absent weak normal strong p-value Effective IMC 52.9 (18) 61.5 (126) 41.6 (157) 40.6 (13) <.001 Slieker et al., 2009

27 Miller et al., 1998 Teaching the Knack during IAP increase, women can significantly reduce urine leakage but Reduction in urine loss was not significantly correlated with digital measurement of PFM strength..

28 Abstract ICS 45, Frawley et al., 2011 Testing PFM strength in 170 women Multicenter in Australia, Scotland and New Zealand 4 point scale (ICS) and manometry Conclusion: no statistically difference between strength variables and POP(Q)- stage

29 Voordat we met een interventie beginnen Is het voorspannen een spontane, altijd aanwezige competentie van de bekkenbodem?

30 Strength and Knack vs POP Strength Endurance Coördination, (coughing)» Stage 0 Stage 1 No significant difference No significant difference 75.2 % 38.2 % Slieker et al., 2009

31 Strength and Knack vs POP Strength Endurance Coördination (coughing)» Stage 0 Stage 1 No significant difference No significant difference 75.2 % 38.2 % Kans

32 Intra abdominale druk en valsalva Staan in MRI 1 foto nemen duurt 4.20 minuten

33

34 liggen staand

35 liggen staand valsalva x x x

36 Intervention Detailed description PFMT: frequency, intensity, control Intra abdominal pressure, training precontraction Life style Follow-up, adherence, self-efficacy

37 Is PFMT effective? year Age n intervention / control Follow up improve Piya-anant 2003 >60yr/ 330/ mths 72/27 % Hagen (Cochrane) trials Evidence n.s. to guide practice Ghroubi 2008 Mean total/ 2 yrs QoL sign Hagen 2009 Mean (23/24) 6 months 63/24 % Braekken 2009 Mean (59/50) 19/8 % (1 st) Stüpp 2011 Mean 55 21/16 14 weeks PFMF, anatomic Hagen 2011 Mean /222 6mths-1 yr QoL, symp

38 Conclusion Hagen et al abstract 129 ICS Schotland There is now sufficient evidence to conclude that PFMT is effective and cost-effective in reducing POP symptoms and should be recommended as first-line management for POP. Best clinical abstract! Sterkte

39 Is het alleen een vrouwenprobleem?

40 Nee, het gaat over mannen EN vrouwen

41 Epidemiology rectal prolapse Kaialuoma and Kellokumpu 2005 Annual incidence complete rectal prolapse mean 2.5 (range ) per population 90 % women 10 % men Median age 69 (range yrs) Anal incontinence 64 % Constipation 72 % (difficult evacuation)

42 Risk factors in women parity Mother POP/inc POP Menopause HRT Hysterectomy Inc surgery Heavy phys work Age

43 Risk factors in men? parity Mother POP/inc POP Surgery Heavy phys work Constipation Age

44 Risk factors Parity Mother POP/inc POP Heavy physical work Constipation Age Kans

45 What about surgery?

46 We are at heart.. surgeons Dr. Jane Schulz, urogynaecoloog Alberta a chance to cut is a chance to cure the only way to heal is cold hard steel when in doubt, cut it out Dreiging BBWG NVOG: zouden we POP niet moeten zien als chronische aandoening?

47 PROLIFT *

48 POP symptomreleave after surgical procedure 78.8% women experienced improved OAB symptoms with transvaginal mesh repair of POP SUI correction (if no cont procedure) 34-91% Bowel (54% improved evacuation) Sexual function improves relation to body image perception Long et al. IUJ May 2011 ICI 2009 Chan et al. J Sex Med Feb 2010 Miedel et al. IUJ Dec 2008

49 Vaginal pressure during daily activities before & after vaginal repair Mouritsen et al 2007

50 Vaginal pressure during daily activities before & after vaginal repair Mouritsen et al 2007

51 De novo symptoms after surgery for POP SUI (unmasked) (up to 42%) OAB symptoms (5-22%) Bowel dysfunction Pain Sexual dysfunction de Boer et al. IUJ Sep 2010 Al-Mandeel et al. Neurourol Urodyn Mar 2011 Miedel et al. IUJ Dec 2008

52 Is surgery Safe and Effective? In NL 1:5 women will have POP or incontinence surgery The women who underwent surgery were more likely to have PF symptoms than women without surgery (45-85 yr) TA de Boer et al., 2011

53 Why bother adding to surgery? Surgery is common: lifetime risk for POP/UI surgery: 11 20% (Olsen et al 1997, Fialkow et al 2008, de Boer et al 2011) Surgery has a failure rate: up to 66% at 3 mths (Iglesia et al 2010) Symptoms appear MORE prevalent in woman who have previously undergone surgery (de Boer et al 2011) Previous gynaecological surgery: a risk event (Clark et al 2003, Moallie et al 2003, Tegerstedt et al 2004) target these high risk patients Re-operation affects 1/2-1/3 (Olsen et al 1997, Whiteside et al 2004) Urgent need for strategies to prevent re-operation: 25% improvement in surgical success 2 nd operation for 30,000 women (DeLancey 2005)

54 What does surgery change? (Frawley 2011) PRE-OP Defects: structural +/- other PF symptoms Risk factors: parity connective tissue Potentially modifiable risk factors: weak PFM chronically raised IAP Obesity Constipation etc Surgery POST-OP Defects: structural +/- other PF symptoms Risk factors: parity connective tissue Potentially modifiable risk factors: weak PFM chronically raised IAP Obesity Constipation etc

55 Zijn er internationale richtlijnen? Klinische praktijk: Surveys van gynaecologen (Fitzgerald et al 2001,Ottesen et al 2001) Survey van Australische physios (Frawley et al 2005) Inconsistent, grote varieteit Geen EBP richtlijnen Klinische aanbevelingen Interventie studies over BFT rond OK (RCTs): Jarvis et al 2005 Frawley et al 2010 Verschillende uitkomsten (Frawley 2010) Nieuwe studies zijn gaande

56 1. Jarvis et al 2005: Evidence from RCTs investigated the effect of pre- & post-op physiotherapy on 60 women undergoing POP/UI surgery TG received 3 x physiotherapy-supervised PFMT sessions, bladder training, and bowel training. Outcomes measured changes in continence, quality of life, and general health symptoms 6 months postoperatively. Results indicated a significant improvement in quality of life and urinary symptoms for the TG Results were presented for the combined surgical cohort.

57 Frawley et al., 2011 Primary outcomes: CG & TG: improvements in bladder, POP and bowel symptom scores following surgery differences between groups were not significant after adjusting for baseline differences (trend towards more improvement for TG Secondary outcomes: Between-group differences were significant in favour of TG for: Pelvic floor muscle strength (digital testing) Assessment of Quality of life General exercise participation: frequency of exercise / week

58 Pessary Abdool 2011 N= pessary 195 surgery n.s. difference in outcome one year after!

59 How do we implement the findings?

60 Wie moeten we overtuigen? Medisch specialisten? Huisartsen? De vrouwen zelf? Vrouwen moeten leren dat bbdysfunctie niet normaal is of nu eenmaal horend bij ouder worden, maar waar je iets aan kunt doen Vrouwen moeten al in de pre/postnatale fase de noodzaak onderkennen om de bekkenbodem te trainen en de buikdruk te reguleren

61 De medisch specialist? Pelvic organ prolapse Kuncharapu et al., 2010 (Texas, USA) publicatie in American Family Physician PFMT may improve pelvic function. The effectiveness of PFMT in reversing or treating POP has not been studied

62 Quote B-wijzer 1, nr 41 Interpretatie PORTRET studie en presentatie Doelencongres ondergetekende. Fysiotherapie bleek inderdaad veel minder effectief voor de behandeling van SUI.. Bij de keuze van de behandeling van SUI dient met de pt het lage succes van fysiotherapie tegen de risico s van een operatie afgewogen te worden Dreiging

63 Quote B-wijzer 2, nr. 41..ik verwacht een verschuiving in het gebruik van bekkenfysiotherapie van een primaire behandeling naar een meer ondersteunende rol. JM van der Ploeg, gynaecoloog Dreiging

64 Long term effect of PFMT in SUI (N=21, 16 trials>1 year) Ferguson et al -90 Cammu et al -90 Mouritsen et al -91 Klarskov et al -91 Dougherty et al -93 Hahn et al -93 Burns et al -93 Holley et al -95 Nygaard et al -96 Glavind et al -96 Sterkte! Bø & Talseth -96 (5 years) Lagro-Janssen & v Weel -98 Cammu et al -00 (10 years) Pages et al - 01 Kiss et al -02 Alewijnse et al -03 Parkkinen et al -04 Bø et al -05 (15 years) Kondo et al -07 Borello-France et al -08 Elliott et al -09 (7 years)

65 Quality of surgery Rhoads and Sokol, 2011 Surgical care for uterovaginal POP surgery Compliance rates on Evidence Based surgical procedures were low in all hospitalsettings!

66 The general practitioner? Dutch GP s follow the guidelines partially. Compliance in diagnostics is fairly good (for SUI) Compliance in treatment advice is low Albers-Heitner et al., 2008

67 The patient? Pakbaz et al., 2010 Obstacles to seeking health care - Lack of information - Blaming oneself - Feeling ignored by the doctor - Having a covert condition - Adapting to succesive impairment - Trivializing of symptoms and de-prioritizing own health

68 The patient? Pakbaz et al., 2010 Facilitators to seeking health care - Confirmation and support by others - Difficulty in accepting an ageing body - Feeling sexually unattractive - Having an unnatural body - Reaching the point of action

69 Adherence Patients General practitioners Gynaecologists Adherence is probably human

70 WHEN????? You only have one chance to make a first impression

71 Univariate en multivariate analysis on symptom of seeing/feeling vaginal bulge (POP), Slieker et al., 2010 Population Attributable Risk (PAR) OR (95 % CI) OR (95 % CI) PAR Heavy physical work 1.39 ( ) 1.48 ( ) 8.5% POP-symptoms in pregnancy 2.29 ( ) 2.06 ( ) 17.8% Mother with POP 1.99 ( )* 1.67 ( ) 19.7% 46% + 46:100 POP can be explained by three symptoms early detection of women at risk!!!

72 Pre en postpartum periode 1 e contact met de risicogroep 1 e kans om vrouwen te informeren 1 e kans om te trainen 1 e kans om te werken aan oefentrouw Als men niks weet, dan kun je immers geen actie verwachten

73 Pre en postpartum periode 1 e contact met de risicogroep 1 e kans om vrouwen te informeren 1 e kans om te trainen 1 e kans om te werken aan oefentrouw Kans!

74 Chronic disease and health promotion Heartdisease, stroke, COPD and diabetes Pelvic floor issues are in 2011 still not on the list of Health topics

75 What WHO does Promote Prevent Treat Care

76 No information Healthy women Asymptomatic women With POP no information, no treatment Pessary or surgical treatment Symptomatic women Stage 2-4 (Bob Shull, IUGA 2005)

77 the biggest challenge? Urologist Sexologist PFPT Surgeon Gynaecologist Gastroenterologist Inc.nurses Psychologist

78 Conclusie POP: Yes, we can! Bekkenfysiotherapie is 1 e optie Conservatieve behandeling is 1 e optie Adherence is een probleem, maar komt voor bij hulpverleners en patiënten Niet blind afgaan op resultaten uit beperkte studies/presentaties

79 Take home message Studies die het raadsel van adherence problemen kan oplossen zijn nodig bij patienten, huisartsen, medisch specialisten EN de WHO Preventieve acties zijn nodig om de ongecongroleerde IAD te voorkomen Samenwerken op alle nivo s en alert blijven, ook als we gevraagd worden mee te doen met een studie

80 POP zoveel kansen, zoveel goede bekkenfysiotherapeuten en ZwangerFit docenten! Evidence beschikbaar Zwakte Veel aanbod, veel kansen voor preventie en behandeling Dreiging

81 Laten we de POP populair maken!

82 Tot slot Mijn overgang.

83 Van ziek naar gezond Van onderwijs naar praktijk en onderzoek Van moeder naar oma Van naar Mick Abel Een boeiende overgang

84

Risicofactoren.. waar preven2e kan beginnen

Risicofactoren.. waar preven2e kan beginnen Risicofactoren.. waar preven2e kan beginnen Dr. Marijke C.Ph. Slieker- ten Hove Bekkenfysiotherapeut en wetenschappelijk onderzoeker ProFundum Ins2tuut Erasmus MC bekkenbodem, anatomie en func2es gevolgen

Nadere informatie

Voor haar Disclosure. De bekkenbodem voor haar en jou... Voor haar.. Pro Fundum Educatie

Voor haar Disclosure. De bekkenbodem voor haar en jou... Voor haar.. Pro Fundum Educatie 06-11-16 Disclosure potentiële belangenverstrengeling De bekkenbodem voor haar en jou... Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Novuqare consultant Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen Effectiviteit kortdurende behandeling PrOP model 1 PrOP Tussen Je Oren Effectiviteit van een Kortdurende Psychologische Behandeling bij Kinderen en Jongeren gebaseerd op het PrOP-model Effectiveness of

Nadere informatie

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:

Nadere informatie

Is valpreventie kosteneffectief?

Is valpreventie kosteneffectief? Is valpreventie kosteneffectief? Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be Maart 2014 1 Reactie van de overheden op de crisis Jaarlijkse

Nadere informatie

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut Naam Bekkenfysiotherapeut Titel proefschrift/thesis Samenvatting Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove Ja Pelvic Floor Function and Disfunction in a general female population Algemeen Het hoofdonderwerp van

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres 2016

Landelijk Diabetes Congres 2016 Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder

Nadere informatie

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth

Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria

De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria De Invloed van Religieuze Coping op Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria Ria de Bruin van der Knaap Open Universiteit Naam student:

Nadere informatie

Stress en Psychose 59 Noord. Stress and Psychosis 59 North. A.N.M. Busch

Stress en Psychose 59 Noord. Stress and Psychosis 59 North. A.N.M. Busch Stress en Psychose 59 Noord Stress and Psychosis 59 North A.N.M. Busch Prevalentie van Subklinische Psychotische Symptomen en de Associatie Met Stress en Sekse bij Noorse Psychologie Studenten Prevalence

Nadere informatie

Kwaliteit van Leven na Hartchirurgie

Kwaliteit van Leven na Hartchirurgie Kwaliteit van Leven na Hartchirurgie 15 april 2014 Thanasie Markou Cardio-thoracaal chirurg A.L.P. Markou Quality of life after cardiac surgery Quality of life after cardiac surgery A.L.P. Markou Kwaliteit

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Stretching T. Mertens

Stretching T. Mertens Stretching T. Mertens Stretching??? Why? Pourquoi? How long? Long? When? Quand? How frequently? Frequent? Which muscles? Quels muscles? Do I prevent muscle soreness? Raideur? Do I get slower? Je deviens

Nadere informatie

Invloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de. Fysiotherapie Praktijk. Influence of Movement on Depression in the. Physiotherapy Practice

Invloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de. Fysiotherapie Praktijk. Influence of Movement on Depression in the. Physiotherapy Practice Invloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de Fysiotherapie Praktijk Influence of Movement on Depression in the Physiotherapy Practice J.A. Michgelsen Eerste begeleider: dr. A. Mudde Tweede begeleider:

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende. Invloed van Beweeggedrag

Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende. Invloed van Beweeggedrag Actief Plus en Kwaliteit van Leven 1 Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende Invloed van Beweeggedrag The Effect of the Actief Plus Intervention on the Quality

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken 1 Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken Smoking Cessation in Cardiac Patients Esther Kers-Cappon Begeleiding door:

Nadere informatie

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 27 juni 2013 Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 1. EBP 2. Hulpmiddelen en voorzieningen 3. Aanpassingen 4. Waarom? EBP: Extremely Boring

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open

Nadere informatie

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie

Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be VIGeZ April 2013 1 Growth 7% Eén van de

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedra

Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedra 139 Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedragstherapie en individuele of kind cognitieve gedragstherapie

Nadere informatie

The community hospital (Buurtziekenhuis) Acute care for older persons in the community

The community hospital (Buurtziekenhuis) Acute care for older persons in the community The community hospital (Buurtziekenhuis) Acute care for older persons in the community Bianca Buurman, RN, PhD, Professor of Acute Geriatric Care AMC & HvA Deze link openen om te laten zien Link youtube:

Nadere informatie

Waar moet het heen? Wat is het doel? What works? (Andrews & Bonta, 2010) What works? Hoe kunnen we het risico per individu bepalen?

Waar moet het heen? Wat is het doel? What works? (Andrews & Bonta, 2010) What works? Hoe kunnen we het risico per individu bepalen? Waar moet het heen? Wat is het doel? Wineke Smid wsmid@hoevenkliniek.nl VFS Symposium, Utrecht, Nederland, 22-01-2014 Het terugbrengen van het aantal slachtoffers! What works? What works? (Andrews & Bonta,

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

Aortaklepkeuze: Naar optimale beslisvorming

Aortaklepkeuze: Naar optimale beslisvorming Aortaklepkeuze: Naar optimale beslisvorming Prof Dr JJM Takkenberg Afdeling Thoraxchirurgie Erasmus MC Disclosures: none Deze presentatie Aortaklepvervanging: Hoe bepalen we de beste optie voor de individuele

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?

Nadere informatie

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal

Nadere informatie

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

De Effecten van Lichaamsgerichte Interventies op. Lichaamsbeleving, Hyperarousal, Vermijding en Herbeleving bij

De Effecten van Lichaamsgerichte Interventies op. Lichaamsbeleving, Hyperarousal, Vermijding en Herbeleving bij De Effecten van Lichaamsgerichte Interventies op Lichaamsbeleving, Hyperarousal, Vermijding en Herbeleving bij Mensen met een Post Traumatische Stress Stoornis. The Effects of Body Oriented Interventions

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten?

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten? De Modererende rol van Persoonlijkheid op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten 1 Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve

Nadere informatie

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. 0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form

Nadere informatie

Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1. Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van

Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1. Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van Effecten Omgevingsinterventie en Fysieke Activiteit 1 Hoofdeffecten en Mediators van een Omgevingsinterventie op Maat ter Bevordering van Fysieke Activiteit bij Ouderen Main Effects and Mediators of a

Nadere informatie

Welkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement.

Welkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement. Welkom Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement Digitale programma: www.contractmanagementdag.nl #cmdag18 #cmdag18 Programma 09.45 Welkom door Prof. Dr. Arjan van Weele

Nadere informatie

De beantwoordbare vraag (PICO)

De beantwoordbare vraag (PICO) 4. Interpretatie effect (relevantie) 5. Toepassen in de praktijk De beantwoordbare vraag (PICO) Welke patiënten? P Welke interventie? Welk alternatief (comparison)? Welke uitkomst (outcome)? I C O P I

Nadere informatie

Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit. van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten

Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit. van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten Het Effect van de Kanker Nazorg Wijzer* op Werkgerelateerde Problematiek en Kwaliteit van Leven bij Werkende Ex-Kankerpatiënten The Effect of the Kanker Nazorg Wijzer* on Work-related Problems and Quality

Nadere informatie

Nutritional Risk Screening (NRS 2002)

Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an

Nadere informatie

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems.

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems. Spelgroepbehandeling voor kinderen met internaliserende problemen De Effectiviteit van een Psychodynamische Spelgroepbehandeling bij Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic

Nadere informatie

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD 1 Opvoedstijl en Externaliserend Probleemgedrag en de Mediërende Rol van het Zelfbeeld bij Dak- en Thuisloze Jongeren in Utrecht Parenting Style and Externalizing Problem Behaviour and the Mediational

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

Agenda. Uit onderzoek blijkt dat mensen significant minder actief zijn na een stoma operatie!

Agenda. Uit onderzoek blijkt dat mensen significant minder actief zijn na een stoma operatie! 09-11-18 Recreatief: HET BELANG VAN BEWEGEN VOOR DE STOMADRAGER Golf Yoga Bowling Klimmen Wandelen Zwemmen Stomadrager sinds 2016 Agenda Aanleiding ontwikkelen programma Doelstelling van de training Opbouw

Nadere informatie

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Het Effect van Online Cognitieve Gedragstherapie op Seksuele Disfuncties bij Vrouwen The Effectiveness of Internet-based Cognitive-Behavioural

Nadere informatie

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve

Nadere informatie

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:

Nadere informatie

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit 1 Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit Nicola G. de Vries Open Universiteit Nicola G. de Vries Studentnummer 838995001 S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Wat is fysieke activiteit? Een door skeletspieren geproduceerde beweging (dynamisch) en/of houding (statisch) die gepaard gaat met een toename

Nadere informatie

Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders

Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Influence of Mindfulness Training on Parental Stress, Emotional Self-Efficacy

Nadere informatie

Growing old is becoming lonely? Jana D hoedt

Growing old is becoming lonely? Jana D hoedt Growing old is becoming lonely? Jana D hoedt Introduction Loneliness is a personal, subjective experience. A person experiences this feeling when his social relationships do not match his wishes. It is

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System

Nadere informatie

Personalisatie van Therapie? Leuk\ Nuttig of Noodzakelijk?

Personalisatie van Therapie? Leuk\ Nuttig of Noodzakelijk? Personalisatie van Therapie? Leuk\ Nuttig of Noodzakelijk? 1 ResMed 2011 ResMed Keuzes Voor haar Nieuwe opties voor vrouwen met Slaapapneu 2 ResMed 2011 ResMed Topics Waarom for Her Maskers? Slaapapneu

Nadere informatie

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede

Nadere informatie

Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose

Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose Multidisciplinaire interventie voor patiënten met systemische sclerose Effect op distress, ziektecognities en coping Effect of a multidisciplinary intervention in patients with systemic sclerosis Simone

Nadere informatie

Orde in de heterogeniciteit van ouderen

Orde in de heterogeniciteit van ouderen Orde in de heterogeniciteit van ouderen 1 First an axis for Frailty 80 jaar 90 jaar Why Frailty? Biological age is a poor reflection of the ageing process in elderly Ageing Ageing Ageing Intervention is

Nadere informatie

APPROACHING THE FAMILY

APPROACHING THE FAMILY 1 Journalists Workshop Organ Donation and Transplantation APPROACHING THE FAMILY COLENBIE LUC TRANSPLANTATION COORDINATION 9 October 2012 2 Everybody arriving hospital Start the fight for saving life Family

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Als je hoofd je tegenwerkt

Als je hoofd je tegenwerkt Faculteit der Gedrags en Maatschappijwetenschappen Wetenschapswinkel Geneeskunde & Volksgezondheid UMCG Vakgroep Sociologie Als je hoofd je tegenwerkt Een onderzoek naar de determinanten van de effectiviteit

Nadere informatie

Het modererend effect van de moeder kind relatie op de effecten van prenatale blootstelling aan PCB s op de cognitieve ontwikkeling van het kind

Het modererend effect van de moeder kind relatie op de effecten van prenatale blootstelling aan PCB s op de cognitieve ontwikkeling van het kind Het modererend effect van de moeder kind relatie op de effecten van prenatale blootstelling aan PCB s op de cognitieve ontwikkeling van het kind The moderating effect of the mother child relation on the

Nadere informatie

SUPPLEMENTARY FIGURES AND TABLES

SUPPLEMENTARY FIGURES AND TABLES Altered RECQL5 expression in urothelial bladder carcinoma increases cellular proliferation and makes RECQL5 helicase activity a novel target for chemotherapy SUPPLEMENTARY FIGURES AND TABLES Supplementary

Nadere informatie

De Rotterdamse Ambtenaar: Bevroren of Bevlogen. Over de Invloed van Procedurele Rechtvaardigheid, Empowering Leiderschap en

De Rotterdamse Ambtenaar: Bevroren of Bevlogen. Over de Invloed van Procedurele Rechtvaardigheid, Empowering Leiderschap en De Rotterdamse Ambtenaar: Bevroren of Bevlogen. Over de Invloed van Procedurele Rechtvaardigheid, Empowering Leiderschap en Identificatie met de Organisatie op Status en Zelfwaardering. The Civil Servant

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

Vroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers

Vroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers Improving Mental Health by Sharing Knowledge Vroege interventies voor mensen met dementie en hun mantelzorgers hall Anne Margriet Pot Hoogleraar Ouderenpsychologie, VU Amsterdam, Programmahoofd Ouderen

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Partnerschap van de familie in de behandeling Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Interventie doelen EPA (parallelle zorg) persoonlijk herstel nastreven psychiatrische symptomen

Nadere informatie

Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie. I feel nothing though in essence everything:

Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie. I feel nothing though in essence everything: Ik voel niets maar eigenlijk alles: Verbanden tussen Alexithymie, Somatisatiestoornis en Depressie I feel nothing though in essence everything: Associations between Alexithymia, Somatisation and Depression

Nadere informatie

Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders

Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1 De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress en Energie bij Moeders The Effect of MBSR-training on Mindfulness, Perceived Stress

Nadere informatie

The Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy. on Sociosexuality. Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie. op Sociosexualiteit

The Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy. on Sociosexuality. Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie. op Sociosexualiteit The Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy on Sociosexuality Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie op Sociosexualiteit Filiz Bozkurt First supervisor: Second supervisor drs. J. Eshuis dr. W. Waterink

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie