6846/17 cle/hh 1 DGC 2B

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Brussel, 6 maart 2017 (OR. en) 6846/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 6 maart 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties COHOM 28 COPS 74 CFSP/PESC 200 FREMP 20 DEVGEN 31 SOC 159 JAI 181 JEUN 30 ILO 3 nr. vorig doc.: 6203/17 COHOM 19 COPS 44 CFSP/PESC 134 FREMP 13 DEVGEN 21 SOC 84 JAI 108 JEUN 18 ILO 2 Betreft: Herziening van de EU-richtsnoeren ter bevordering en bescherming van de rechten van het kind (2017) Geen kind aan zijn lot overlaten Voor de delegaties gaat in de bijlage de "Herziening van de EU-richtsnoeren ter bevordering en bescherming van de rechten van het kind (2017) Geen kind aan zijn lot overlaten", die is aangenomen door de Raad tijdens zijn 3525e zitting op 6 maart /17 cle/hh 1 DGC 2B NL

2 BIJLAGE Herziening van de EU-richtsnoeren ter bevordering en bescherming van de rechten van het kind (2017) Geen kind aan zijn lot overlaten (Raad Buitenlandse Zaken, 6 maart 2017) Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 A. Redenen om op te treden... 3 B. Doel en werkingssfeer BEGINSELEN VAN HET EU-OPTREDEN... 6 A. Het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind (VRK)... 6 B. Een op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat... 9 C. Mainstreaming PRIORITEITEN VOOR DE BETROKKENHEID VAN DE EU EU-INSTRUMENTEN TER BEVORDERING EN BESCHERMING VAN DE RECHTEN VAN HET KIND OPERATIONELE RICHTSNOEREN UITVOERING EN EVALUATIE VAN DEZE RICHTSNOEREN Bijlage I - Juridische instrumenten en beleidsdocumenten van de EU Bijlage II - Lijst van duurzame-ontwikkelingsdoelen en -subdoelen die het meest van belang zijn voor kinderen Bijlage III - richtsnoeren inzake mensenrechten van de EU, mededeling van de Commissie en conclusies van de Raad /17 cle/hh 2

3 1. INLEIDING A. Redenen om op te treden Kinderrechten zijn mensenrechten. Ze zijn ondeelbaar, universeel en onvervreemdbaar. Het Verdrag betreffende de Europese Unie (Verdrag van Lissabon), dat in 2009 van kracht werd, bevat een duidelijk engagement om de bescherming van de rechten van het kind in het interne en externe optreden van de EU te bevorderen (zie bijlage 1 voor een overzicht van de rechtsinstrumenten en beleidsinitiatieven van de EU). Met deze richtsnoeren bevestigt de Europese Unie dat zij zich committeert aan de algehele bescherming en bevordering van de rechten van het kind in haar externe mensenrechtenbeleid, conform het bepaalde in het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van het kind en de bijbehorende facultatieve protocollen en andere internationale normen en verdragen. In de hele wereld sterven elke dag kinderen, in de meeste gevallen door oorzaken die te voorkomen of te behandelen zijn. Bijna de helft van alle sterfgevallen bij kinderen onder de 5 jaar is toe te schrijven aan ondervoeding. Wereldwijd zijn de geboortes van bijna 230 miljoen kinderen jonger dan 5 jaar (ongeveer één op drie) niet officieel geregistreerd 1. Elke vijf minuten overlijdt een kind als gevolg van geweld in zijn huis, school of gemeenschap. Wereldwijd hebben circa één miljard jongens en meisjes van 2 tot 17 jaar het afgelopen jaar te maken gehad met fysiek, seksueel of psychologisch geweld 2. Kinderen zijn het slachtoffer van verschillende vormen van kinderarbeid, vooral de zwaarste vormen daarvan. De genderspecifieke risico's voor meisjes en jongens vragen om bijzondere aandacht. Kinderen zijn het slachtoffer van seksuele uitbuiting en misbruik. Meisjes en jongens kunnen het slachtoffer zijn van vroege of gedwongen huwelijken, en meisjes worden soms blootgesteld aan schadelijke praktijken, zoals vrouwelijke genitale verminking. Te veel kinderen blijven verstoken van onderwijs van goede kwaliteit: momenteel gaan 124 miljoen kinderen niet naar school 3 en moeten zij het stellen zonder goede gezondheidszorg en sociale zorg. 1 Statistieken van de website van Unicef (oktober 2016), 2 The Global Partnership to End Violence against Children; evalence_consequences_a4.pdf 3 UNESCO, 2015: /17 cle/hh 3

4 Kinderen in kwetsbare situaties, zoals kinderen die in armoede leven, in conflict- en fragiele situaties verkeren of gehandicapt zijn, kinderen wier vrijheid is ontnomen of die met de wet in aanraking zijn gekomen, migranten- en vluchtelingenkinderen (wereldwijd hebben bijna 50 miljoen kinderen hun land verlaten of zijn gedwongen ontheemd geraakt, en kinderen maken inmiddels de helft van alle vluchtelingen uit 4 ), niet-begeleide kinderen en kinderen zonder familie, lopen bijzonder gevaar en lopen kans te worden gediscrimineerd, gemarginaliseerd, opgenomen in een instelling of uitgesloten. Sinds de goedkeuring van de richtsnoeren in 2007 zijn er wereldwijd en in de wijze waarop het EU-beleid inzake kinderen gestalte krijgt in het externe optreden van de EU, talrijke ontwikkelingen met betrekking tot de rechten van het kind geweest, die deze herziening van de richtsnoeren noodzakelijk maken. Alleen al in 2015 is een aantal belangrijke internationale overeenkomsten goedgekeurd, waaronder de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling 5, waarin ernaar wordt gestreefd kinderen en jongeren een gunstige omgeving te bieden om hun rechten te verwezenlijken en hun capaciteiten te ontplooien (punt 25), en de overeenkomst inzake ontwikkelingsfinanciering 6 (actieagenda van Addis Abeba) van bijzonder belang zijn. Een van de belangrijkste beginselen van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling is dat niemand aan zijn lot wordt overgelaten. Dit houdt in dat de internationale gemeenschap en met name de staten meer zullen doen om ervoor te zorgen dat alle burgers gelijke kansen hebben en om de meest kwetsbare en gemarginaliseerde personen te bereiken. In september 2016 heeft de Algemene Vergadering van de VN voor het eerst aangedrongen op een top van de staatshoofden en regeringsleiders over grote vluchtelingen- en migrantenstromen. Het slotdocument, de verklaring van New York 7, bevat toezeggingen tot bescherming van de mensenrechten van alle vluchtelingen en migranten, ongeacht hun status. De toezeggingen betreffen onder meer ervoor zorgen dat alle vluchtelingen- en migrantenkinderen binnen enkele maanden na aankomst onderwijs krijgen, preventie en bestrijding van seksueel en gendergerelateerd geweld en het streven naar beëindiging van de praktijk van detentie van kinderen voor het bepalen van hun migratiestatus, bescherming van de rechten van vrouwen en meisjes en de bevordering van hun volledige, gelijke en zinvolle participatie bij het zoeken naar oplossingen. 4 Uprooted: The growing crisis for refugee and migrant children, Unicef (september 2016), pagina's 3 en 6. 5 Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development, (Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015 (UNGA A/RES/70/1) 6 De actieagenda van Addis Abeba van de derde internationale conferentie over ontwikkelingsfinanciering (actieagenda van Addis Abeba), A/RES/69/313, augustus New York Declaration for Refugees and Migrants, A/71/L.1*, 13 september /17 cle/hh 4

5 In de integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie 8 wordt gewezen op het belang van de duurzame-ontwikkelingsdoelen en de toezegging om de mensenrechten te integreren in alle beleidssectoren in het kader van het externe optreden van de EU. In overeenstemming met de veelzijdige aanpak inzake veerkracht is er ook een duidelijke toezegging om meer te gaan doen op het gebied van onderwijs, communicatie, cultuur en jeugd. Ook in het voorstel van de Europese Commissie voor een nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling 9 wordt dit streven naar integratie van de mensenrechten en naar afstemming van het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid van de EU op de Agenda 2030 onderstreept. Voorts heeft de EU zich gecommitteerd aan een op rechten gebaseerde benadering in haar activiteiten (zie punt 2B, een op rechten gebaseerde benadering), met de aanneming van het strategisch EU-kader voor mensenrechten en democratie en het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie (2012) 10 en de conclusies van de Raad over een op rechten gebaseerde benadering van ontwikkelingssamenwerking (mei 2014) 11. B. Doel en werkingssfeer Het doel van deze "EU-richtsnoeren ter bevordering en bescherming van de rechten van het kind" (de "richtsnoeren") 12, is te herinneren aan de internationale normen inzake kinderrechten en een praktische leidraad te bieden aan ambtenaren van EU-instellingen en de EU-lidstaten, ter i) versterking van hun rol bij de bevordering en bescherming van de rechten van alle kinderen in het externe optreden van de EU door stimulering en ondersteuning van de versterking van de eigen systemen van de partnerlanden, en ii) verdere versterking van hun samenwerking met internationale en maatschappelijke organisaties Een integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie Voorstel voor een nieuwe Europese consensus inzake ontwikkeling "Onze wereld, onze waardigheid, onze toekomst" COM(2016) 740 final, 22 november Strategisch EU-kader voor mensenrechten en democratie en EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie, doc /12, juni Conclusies van de Raad over een op rechten gebaseerde benadering van ontwikkelingssamenwerking die alle mensenrechten omvat, doc. 9987/14, mei De Commissie ontwikkelde een toolbox als leidraad voor het personeel bij de uitvoering van een op rechten gebaseerde benadering, Commission Staff Working Document Tool-Box A Rights-Based Approach, Encompassing all Human Rights for EU Development Cooperation (SWD(2014) 152 final) (doc. 9489/14, 5 mei 2014). Zie bijlage III voor een lijst van links naar EU-richtsnoeren, mededelingen van de Commissie en Raadsconclusies ter aanvulling van de richtsnoeren ter bevordering en bescherming van de rechten van het kind. 6846/17 cle/hh 5

6 Ter verwezenlijking van haar verbintenissen inzake de bevordering en bescherming van de rechten van het kind bevordert de EU de algemene uitvoeringsmaatregelen van het VN-Comité voor de rechten van het kind als vervat in zijn algemene opmerking ("General Comment") nr De algemene uitvoeringsmaatregelen zijn gericht op het bevorderen van de volledige uitoefening van alle verdragsrechten door alle kinderen door middel van wetgeving, begrotingstoewijzingen, de oprichting van coördinerende en toezichthoudende instanties - overheids- zowel als onafhankelijke instanties - vergaring van volledige gegevens, bewustmaking en opleiding, en de ontwikkeling en implementatie van passende beleidsmaatregelen, diensten en programma's. De algemene uitvoeringsmaatregelen zijn dus de fundamenten voor de verwezenlijking van de rechten van het kind omdat zij ervoor zorgen dat de noodzakelijke structuren en middelen beschikbaar zijn door middel van een systeemversterkende aanpak. In overeenstemming met het cruciale thema van de duurzame-ontwikkelingsdoelen (SDG's) is het doel van deze herziene richtsnoeren "geen kind aan zijn lot overlaten" door middel van een op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat voor de toepassing van de algemene uitvoeringsmaatregelen. De maatregelen die nodig zijn om dit doel te bereiken staan in de operationele richtsnoeren, punt BEGINSELEN VAN HET EU-OPTREDEN A. Het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind (VRK) Het EU-beleid inzake de rechten van het kind wordt sterk gestuurd door het VRK. Alle lidstaten van de EU zijn partij bij het VRK, het meest geratificeerde mensenrechtenverdrag aller tijden (momenteel door 196 staten die partij zijn). Het gaat om het meest uitgebreide mensenrechtenverdrag en juridisch instrument voor de bevordering en bescherming van het volledige rechtsinstrumentarium dat betrekking heeft op kinderen: economische, sociale, culturele, burger- en politieke rechten. Dit verdrag, dat in 1989 is aangenomen, bevat universele normen voor de opvang, behandeling, overleving en ontwikkeling, bescherming en participatie van alle kinderen. Het was het eerste internationale rechtsinstrument waarin expliciet werd erkend dat kinderen sociale actoren en actieve houders van rechten zijn. Het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind omschrijft een kind als elke persoon jonger dan 18 jaar. 13 VN-Verdrag inzake de rechten van het kind, algemene opmerking nr. 5, algemene uitvoeringsmaatregelen van het Verdrag inzake de rechten van het kind (art. 4, 42 en 44, lid 6) CRC/GC/2003/5, 27 november /17 cle/hh 6

7 De vier algemene beginselen van het VRK Bij de tenuitvoerlegging van het VRK worden de hierna toegelichte vier algemene beginselen als leidraad gebruikt. Die beginselen dienen als uitgangspunt voor de interpretatie en tenuitvoerlegging van alle overige artikelen van het verdrag en vormen de grondslag voor een kinderrechtenbenadering. De EU moet bij het formuleren en uitvoeren van haar beleid en maatregelen op het gebied van kinderrechten rekening houden met deze vier algemene beginselen, evenals met andere relevante artikelen in het verdrag, de facultatieve protocollen, en de algemene opmerkingen ("General Comments") van het Comité 14. Artikel 2 Non-discriminatie: Alle kinderen moeten worden beschermd tegen alle vormen van discriminatie op grond van hun ras, huidskleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale, etnische of maatschappelijke afkomst, welstand, handicap, geboorte of andere omstandigheid, of die van hun ouders. Artikel 3 Het belang van het kind: Bij alle maatregelen betreffende kinderen vormen de belangen van het kind de eerste overweging. (Zie ook VN-Comité voor de rechten van het kind, algemene opmerking nr CRC/C/GC/14, 2013) 14 Het Comité voor de rechten van het kind is een orgaan van onafhankelijke deskundigen dat toeziet op de tenuitvoerlegging van het VRK door de staten die daarbij partij zijn. Het Comité publiceert algemene opmerkingen om uitleg te geven over en richtsnoeren te verstrekken in verband met de uitvoering van het VRK en de facultatieve protocollen daarbij. De algemene opmerkingen zijn niet bindend voor de staten die partij zijn. 15 Algemene opmerking nr. 14 (2013) over het recht van het kind dat zijn belang voorop staat (art. 3, lid 1)*, CRC/C/GC/ /17 cle/hh 7

8 Artikel 6 Recht op leven, overleven en ontwikkeling: Kinderen hebben het recht op leven, en de Staten waarborgen in de ruimst mogelijke mate de mogelijkheden tot overleven en de volle ontwikkeling van het kind. Artikel 12 Eerbiediging van de mening van kinderen: Alle kinderen die in staat zijn hun eigen mening te vormen, moeten die mening vrijelijk kunnen uiten in alle aangelegenheden die hen betreffen, waarbij aan de mening van het kind passend belang wordt gehecht in overeenstemming met zijn of haar leeftijd en rijpheid. (Zie ook VN-Comité voor de rechten van het kind, algemene opmerking nr CRC/C/GC/12, 2009) Facultatieve protocollen 17 bij het verdrag Er zijn 3 facultatieve protocollen bij het verdrag; i) het Facultatief Protocol inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie (173 staten die partij zijn), ii) het Facultatief Protocol inzake de betrokkenheid van kinderen bij gewapende conflicten (165 staten die partij zijn) en iii) het Facultatief Protocol inzake een communicatieprocedure (29 staten die partij zijn). De ratificatie en uitvoering van het Facultatief Protocol inzake een communicatieprocedure biedt individuele kinderen de mogelijkheid klachten in te dienen betreffende specifieke schendingen van hun rechten uit hoofde van het verdrag en de eerste twee facultatieve protocollen daarbij. Voorts geeft het blijk van een gehechtheid aan bevordering en bescherming van alle aspecten van de rechten van het kind, zoals geformuleerd in het VRK, met name artikel 12 (eerbiediging van de mening van het kind) Algemene opmerking nr. 12 (2009), het recht van het kind om gehoord te worden, CRC/C/GC/12. Facultatieve protocollen bij mensenrechtenverdragen zijn zelf ook verdragen en staan open voor ondertekening, toetreding of ratificatie door staten die partij zijn bij het eigenlijke verdrag. 6846/17 cle/hh 8

9 Samen met andere internationale en regionale normen inzake de rechten van het kind, waaronder die van de Raad van Europa, bieden deze instrumenten een stevige basis om te garanderen dat alle kinderen, zonder onderscheid, hun mensenrechten kunnen genieten. Tegelijkertijd dienen zij als ijkpunt bij het bevorderen en toetsen van de voortgang bij het verwezenlijken van de rechten van het kind. Ook zijn er belangrijke vorderingen geboekt met de ratificatie en uitvoering van IAO-Verdrag nr. 182 betreffende de ergste vormen van kinderarbeid (180 staten die partij zijn) en IAO-Verdrag nr. 138 betreffende de minimumleeftijd voor toelating tot het arbeidsproces (169 staten die partij zijn). B. Een op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat In het strategisch kader en het actieplan inzake mensenrechten en democratie van de EU 18, die in juni 2012 zijn aangenomen, heeft de EU toegezegd te evolueren in de richting van een op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat. Om deze toezegging gestand te doen, heeft de Commissie in 2014 een werkdocument van haar diensten aangenomen dat een "toolbox" bevat voor de implementatie van de op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat 19. Deze aanpak is een werkmethode die stoelt op het mainstreamen van mensenrechten (zie punt C hieronder): mensenrechtennormen en mensenrechtenprincipes worden als middel tot en doel van samenwerking opgenomen, en de eerbiediging van mensenrechten wordt geïntegreerd in het ontwerp, de uitvoering, de controle en de evaluatie van alle beleidsmaatregelen en programma's. De op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat is gebaseerd op de universaliteit en ondeelbaarheid van de mensenrechten, de beginselen van participatie, non-discriminatie, transparantie en verantwoordingsplicht Strategisch EU-kader voor mensenrechten en democratie en EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie, 11855/12, juni Commission Staff Working Document Tool-Box A Rights-Based Approach, Encompassing all Human Rights for EU Development Cooperation (SWD(2014) 152 final) doc. 9489/14, 5 mei 2014). 6846/17 cle/hh 9

10 De beginselen van de op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat, zijn een afspiegeling van de vier basisbeginselen van het VRK die een kinderrechtenbenadering vormen. De definitie van een kinderrechtenbenadering zoals omschreven in algemene opmerking nr. 13 van het VN-Comité voor de rechten van het kind "Een kinderrechtenbenadering bevordert de verwezenlijking van de in het Verdrag verankerde rechten van het kind door het ontwikkelen van het vermogen van verantwoordelijken om hun verplichtingen om rechten te eerbiedigen, beschermen en verwezenlijken, na te komen (art. 4), en van het vermogen van houders van rechten om hun rechten af te dwingen, altijd gebaseerd op het recht op non-discriminatie (art. 2), inachtneming van de belangen van het kind (art. 3, lid 1), leven, overleven en ontwikkeling (art. 6) en eerbiediging van de mening van het kind (art. 12). Kinderen hebben ook het recht bij de uitoefening van hun rechten te worden gestuurd en begeleid door verzorgers, ouders en leden van de gemeenschap, in overeenstemming met de zich ontwikkelende vermogens van het kind (art. 5). Deze kinderrechtenbenadering is holistisch en legt de nadruk op de sterke punten en de mogelijkheden van het kind zelf en alle sociale systemen waar het kind deel van uitmaakt: familie, school, gemeenschap, instellingen, religieuze en culturele systemen" (onze nadruk). 20 Algemene opmerking nr. 13 (2011) over het recht van het kind op vrijwaring tegen alle vormen van geweld, CRC/C/GC/13, bladzijde /17 cle/hh 10

11 Met "EU" worden de ambtenaren van de EU-instellingen en de EU-lidstaten bedoeld. Conform het bovenstaande zijn de leidende beginselen voor het optreden van de EU op het gebied van kinderrechten ter ondersteuning van onze partnerlanden (voor de toepassing van de algemene uitvoeringsmaatregelen): Legitimiteit, universaliteit en ondeelbaarheid van de rechten van de mens: alle maatregelen die door de EU en de partnerlanden worden genomen moeten in overeenstemming zijn met het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind. Om slechts één voorbeeld te geven: een partnerland moet ervoor zorgen dat zijn wetgeving in overeenstemming is met de bepalingen van het VRK. Onderliggende oorzaken-aanpak: de EU moet met partnerlanden samenwerken om de dieperliggende oorzaken van het niet respecteren, beschermen en verwezenlijken van een recht aan te pakken. Via een evaluatie van de rechten van het kind kan het land de schendingen die zich voordoen in kaart brengen (wat, bij wie, waar, waarom, in welke mate enz.) en op basis daarvan met steun van de EU de onderliggende oorzaak van de schendingen aanpakken 21. Systeemversterkende aanpak: de EU moet zich concentreren op het steunen van partnerlanden bij het versterken van hun systemen en moet waar mogelijk voorkomen dat parallelle maatregelen of structuren worden opgezet of gesteund (bijvoorbeeld door financiering van tal van uiteenlopende projecten). De partnerlanden zijn belangrijke gesprekspartners voor de EU bij de aanpak van kinderrechten, om de eenvoudige reden dat zij, als partijen bij het VRK, de belangrijkste verantwoordelijken zijn voor de verwezenlijking van de rechten van kinderen binnen hun rechtsgebied. De EU zal er zich daarom op toeleggen de partnerlanden te helpen bij het versterken van alle elementen van het stelsel, zoals vastgelegd in de algemene uitvoeringsmaatregelen, zodat alle rechten van alle kinderen beter worden gerespecteerd, beschermd en verwezenlijkt. Langetermijn- en duurzame oplossingen: het externe optreden van de EU moet weliswaar gericht zijn op onmiddellijke verbeteringen voor de betrokken kinderen, maar moet ook leiden tot duurzame en positieve veranderingen op de lange termijn voor kinderen. Om een grotere impact en blijvende voordelen te realiseren, moet het accent liggen op samenwerking met verantwoordelijken ter versterking van de bestaande systemen. 21 Zie voor een overzicht van een contextanalyse van de rechten van het kind per land module 1 van de EU-UNICEF Child Rights Toolkit: Integrating Child Rights in Development Cooperation; /17 cle/hh 11

12 Participatie en empowerment: de EU moet samen met de partnerlanden kinderen beter in staat stellen deel te nemen aan besluitvorming en processen op plaatselijk, nationaal, regionaal en internationaal niveau die hen betreffen, overeenkomstig artikel 12 van het VRK en algemene opmerking nr. 12. De EU moet de verantwoordelijken beter bewust maken van de noodzaak kinderen te raadplegen, en bevorderen dat de governancestructuren dienovereenkomstig verbeterd worden. Aldus zullen kinderen mondiger gemaakt worden en essentiële levensvaardigheden aanleren. De EU moet overleg plegen met lokale organisaties die werken met kinderen, om ervoor te zorgen dat lokaal op de best mogelijke manier wordt bijgedragen aan de bevordering van de rechten van het kind. Non-discriminatie en gelijke kansen: de EU moet samen met de partnerlanden zorgen voor meer gelijkheid tussen alle kinderen, door het aanpakken van discriminerende wetten, beleidslijnen of praktijken en door zich te concentreren op de meest gemarginaliseerde kinderen. De EU zal er alles aan doen om niet onbedoeld bestaande discriminerende situaties te verergeren, met inbegrip van gendergerelateerde discriminatie, maar prioriteit geven aan de meest gemarginaliseerden teneinde de kloof te dichten voor de meest achtergestelden, door de diepere oorzaken aan te pakken en duurzame oplossingen voor te stellen. Verantwoordingsplicht en toegang tot rechtsstatelijkheid: het optreden van de EU moet gericht zijn op het verbeteren van de verantwoordingsplicht en transparantie van partnerlanden ten aanzien van kinderen, hun gezinnen en gemeenschappen met betrekking tot hun inspanningen om de rechten van het kind te verwezenlijken. Willen rechten betekenis hebben, dan moeten effectieve rechtsmiddelen voorhanden zijn om genoegdoening te bieden bij schendingen. In haar optreden moet de EU met name proberen erop toe te zien dat er effectieve kindvriendelijke procedures beschikbaar zijn voor kinderen en hun vertegenwoordigers. Transparantie en toegang tot informatie: Het optreden van de EU moet gericht zijn op het verbeteren van de transparantie van de inspanningen in partnerlanden om de rechten van het kind te verwezenlijken en bij te dragen aan het waarborgen van de vrijheid van het kind om inlichtingen te vragen, te ontvangen of te verstrekken, in overeenstemming met het VRK. Om kinderen beter voor zichzelf te laten opkomen, moeten zij toegang hebben tot leeftijdsrelevante informatie, met bijzondere aandacht voor gendergerelateerde discriminatie. De EU zou de partnerlanden beter bewust kunnen maken van de noodzaak dergelijke informatie te verstrekken op alle gebieden, inclusief begrotingsbesluiten en budgettaire uitgaven. Het is ook belangrijk dat ontwikkelingsprogramma's en -projecten transparant zijn en dat informatie toegankelijk is en aan houders van rechten wordt verstrekt. 6846/17 cle/hh 12

13 Beleidscoherentie voor de rechten van het kind: de EU moet ervoor proberen te zorgen dat geen beleidsmaatregel of actie in welke sector dan ook (bv. handel, energie, migratie, enz.) de rechten van het kind ondermijnt; idealiter dienen zij de verwezenlijking ervan te ondersteunen. In die zin komt zij neer op een "berokken geen schade"-benadering. Verbindingen tussen de op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat en gendergelijkheid Gender is een integrerend onderdeel van de op rechten gebaseerde benadering die alle mensenrechten omvat en de EU blijft gehecht aan de bevordering, bescherming en verwezenlijking van alle mensenrechten, alsmede de volledige en daadwerkelijke uitvoering van het actieprogramma van Peking en het actieprogramma van de internationale conferentie over bevolking en ontwikkeling (ICPD), en van de resultaten van hun toetsingsconferenties, en blijft zich ook inzetten voor de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten 22, het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (CEDAW) en de richtsnoeren van de EU over geweld tegen vrouwen en meisjes en de bestrijding van alle vormen van tegen hen gerichte discriminatie, de EU-strategie inzake gelijke kansen voor vrouwen en mannen, de alomvattende EUaanpak voor de uitvoering door de EU van de resoluties 1325 en 1820 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties over vrouwen, vrede en veiligheid en het EU-actieplan voor gendergelijkheid en versterking van de positie van vrouwen. De Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling is een belangrijke recente toevoeging aan de internationale consensus over het belang van de totstandbrenging van gendergelijkheid, het eerbiedigen, beschermen en verwezenlijken van de mensenrechten van vrouwen en meisjes en als kader voor de verwezenlijking ervan. 22 Conclusies van de Raad over gender in ontwikkeling, mei 2015 (doc. 9242/2015). 6846/17 cle/hh 13

14 C. Mainstreaming Mainstreaming betekent systematisch rekening houden met de rechten van het kind in alle beleidsmaatregelen, acties en programma's van de EU. De integratie van de rechten van het kind blijft niet beperkt tot traditionele kindgerichte sectoren, zoals voeding, gezondheid en onderwijs, maar wordt uitgebreid tot andere sectoren zoals energie, landbouw, vervoer, handel en investeringen, ontwikkelingssamenwerking, humanitaire hulp, infrastructuur, klimaatverandering en milieu. Er zijn weinig of geen kindneutrale beleidsmaatregelen of -programma's: de meeste hebben gevolgen voor kinderen, rechtstreeks of indirect, in positieve of negatieve zin. Bovendien zijn de meeste, zo niet alle sectoren met elkaar verweven en van elkaar afhankelijk. Willen we daadwerkelijk resultaten boeken met de rechten van het kind, dan moeten alle sectoren bijdragen. Daartoe dienen deze richtsnoeren het belang te benadrukken van de mainstreaming van de rechten van het kind in alle sectoren en alle programmering, en moet de aandacht gevestigd worden op het belangrijke instrument - "EU-UNICEF Child Rights Toolkit: Integrating Child Rights in Development Cooperation" 23. De EU en Unicef hebben de krachten gebundeld om dit innovatieve instrument te ontwikkelen. Deze toolkit, die in 2013 het licht zag, biedt praktische sturing over de wijze waarop de rechten van het kind daadwerkelijk kunnen worden geïntegreerd in en toegepast bij alle programma's van bilaterale en multilaterale ontwikkelingshulp. Hij bevat meer dan 80 innovatieve instrumenten en praktische begeleiding via 8 thematische modules betreffende de rechten van het kind in de programmering voor ontwikkeling en sectoraal beleid, kinderparticipatie, effectbeoordeling, samenwerking met het maatschappelijk middenveld, de rechten van het kind bij governance, in crisissituaties en bij de begrotingsopstelling. Dit instrument is van onschatbare waarde voor de ambtenaren van de EU-instellingen, de EU-lidstaten en alle actoren op het gebied van ontwikkeling. Een overzicht van de toolkit is online beschikbaar in het Engels, Frans en Spaans: Ook is een website opgezet om meer bekendheid te geven aan opleidingsworkshops die in EUdelegaties voor alle ontwikkelingspartners worden georganiseerd: De toolkit is hier beschikbaar in het Arabisch, Engels, Frans, Duits, Spaans en Portugees. 23 EU-UNICEF Child Rights Toolkit: Integrating Child Rights in Development Cooperation /17 cle/hh 14

15 3. PRIORITEITEN VOOR DE BETROKKENHEID VAN DE EU Ondersteunen en aanmoedigen van de partnerlanden om te voldoen aan hun wettelijke verplichting van bevordering van de implementatie van het VRK en de drie bijbehorende facultatieve protocollen, en van andere internationale en regionale instrumenten en normen betreffende de rechten van het kind. Met name zorgen voor bewustmaking, aanmoediging en ondersteuning van de ratificatie van het Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake de rechten van het kind betreffende een communicatieprocedure 24 (OP3 CRC) dat op 14 april 2014 in werking is getreden. Bewustmaking en bevordering van een beter inzicht in de beginselen en bepalingen van het VRK, zijn drie facultatieve protocollen en de algemene opmerkingen, en van andere regionale en internationale instrumenten en normen die van belang zijn voor de rechten van het kind, zowel in de partnerlanden als onder het EU-personeel op alle niveaus, met inbegrip van het personeel dat zich niet rechtstreeks bezighoudt met de rechten van het kind. Streven naar een op rechten gebaseerde benadering van de uitvoering van de algemene uitvoeringsmaatregelen van het VN-Comité voor de rechten van het kind, als geformuleerd in algemene opmerking nr. 5, altijd gebaseerd op de vier algemene beginselen van het VRK, te weten non-discriminatie, het belang van het kind, het overleven en de ontwikkeling van kinderen en de participatie van kinderen, opdat alle kinderen in het volle genot zijn van alle in het verdrag verankerde rechten. Bewustmaking en bevordering van gendergelijkheid tussen alle jongens en meisjes door bijzondere aandacht te schenken aan het aanpakken van gendergerelateerde discriminatie en het zorgen voor de empowerment van meisjes. Verbeteren van de samenhang in het externe optreden van de EU op het gebied van kinderen. Bevordering van synergie en versterking van de interinstitutionele samenwerking, met name met betrekking tot initiatieven van de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger betreffende de rechten van het kind en met betrekking tot het externe optreden van de EU betreffende kinderen en acties uitgevoerd door lidstaten van de EU. 24 OP3 CRC is een internationaal mensenrechtenverdrag dat het VN-Comité voor de rechten van het kind (het Comité) in staat stelt klachten betreffende de schending van kinderrechten te behandelen. Kinderen zullen zich alleen tot de VN kunnen wenden indien het nationale rechtsstelsel geen genoegdoening voor deze schending heeft kunnen bieden. 6846/17 cle/hh 15

16 Aanvulling en intensivering van de lopende inspanningen van de EU in multilaterale fora en het hoger op de internationale agenda plaatsen van de rechten van het kind, teneinde de verwezenlijking ervan te bevorderen en wereldwijd schendingen van kinderrechten te voorkomen. Ondersteunen van de uitvoering van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, met bijzondere aandacht voor de doelen en subdoelen die het meest relevant zijn voor kinderen (zie bijlage II). Deze richtsnoeren zullen dienen als aanvulling op alle andere inspanningen van de EU om de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling te realiseren. 4. EU-INSTRUMENTEN TER BEVORDERING EN BESCHERMING VAN DE RECHTEN VAN HET KIND De EU beschikt over een breed scala aan tools en financieringsinstrumenten ter bevordering en verdediging van de rechten van het kind. Om kinderrechten doeltreffend aan te pakken en duurzame ontwikkeling tot stand te brengen, moet de EU zorgen voor een coherent en complementair gebruik van de verschillende instrumenten. - Politieke dialoog biedt een gelegenheid om met partnerlanden in formeel verband en op regelmatige basis van gedachten te wisselen over bilaterale, regionale en internationale vraagstukken van wederzijds belang. Hoewel deze dialoog niet uitsluitend gericht is op de rechten van de mens zijn er mechanismen, zoals de gestructureerde dialoog, ingesteld om mensenrechtenkwesties, met inbegrip van kinderrechten, aan de orde te stellen. - In mensenrechtendialogen 25 staan de rechten van de mens centraal. De belangrijkste doelstelling is de EU in staat te stellen haar bezorgdheid over schendingen van de mensenrechten kenbaar te maken aan partnerlanden, informatie te verzamelen en te streven naar verbetering van de mensenrechtensituatie in het betrokken partnerland. Naast de dialogen op EU-niveau, houden de lidstaten ook dialogen op nationaal niveau met partnerlanden. In voorkomende gevallen moeten de betreffende dialogen betrekking hebben op de rechten van het kind, en met name de aandacht vestigen op de verschillende structurele elementen die een land moet versterken om de rechten van het kind te verwezenlijken (beschreven in punt 6 van de operationele richtsnoeren). Het overleg hierover dient te stoelen op een analyse van de kinderrechtensituatie in het betrokken land en de aandacht te vestigen op de belangrijkste schendingen en problemen waarmee kinderen geconfronteerd worden. 25 De EU onderhoudt mensenrechtendialogen/heeft subcommissies mensenrechten/voert overleg met of in meer dan 40 landen overal ter wereld. 6846/17 cle/hh 16

17 - Verklaringen en demarches zijn ook essentiële instrumenten om meer bekendheid te geven aan de rechten van het kind en de internationale normen en standaarden betreffende de bevordering en bescherming van deze rechten. Zij kunnen worden aangegrepen om de uitvoering van het VRK en de bijbehorende drie facultatieve protocollen te bevorderen. - De rechten van het kind komen ook aan bod in en worden aangepakt via de EU-landenstrategieën voor mensenrechten en democratie. De EU-delegaties kunnen voorrang geven aan bepaalde kwesties en in veel strategieën worden kinderrechten als prioriteit genoemd. Zelfs als dit niet het geval is, erkent de EU dat het om een horizontale kwestie gaat. Landenstrategieën bieden de gelegenheid voor een diepgaande analyse van de situatie van kinderen in een bepaald land, en om mogelijke lacunes en de maatregelen en mechanismen die nodig zijn voor de bescherming van de rechten van het kind te inventariseren. - De EU benut haar bilaterale en multilaterale samenwerking om de rechten van het kind te bevorderen en te beschermen door middel van het complementaire gebruik van haar geografische en thematische financieringsinstrumenten, in samenwerking met de nationale autoriteiten, de VN, het maatschappelijk middenveld en andere partners. - De recente strategie Handel voor iedereen 26 behelst een ambitieuze en uitgebreide agenda om economische groei hand in hand te laten gaan met sociale rechtvaardigheid, eerbiediging van de mensenrechten en hoge arbeids- en milieunormen. SAP+ 27 is het primaire handelsinstrument van de EU voor het bevorderen van de naleving van fundamentele internationale normen op het gebied van de mensenrechten, arbeidsrechten, milieubescherming en goed bestuur in ontwikkelingslanden. Het biedt unilaterale, royale markttoegang voor kwetsbare ontwikkelingslanden die zich verbinden tot de ratificatie en daadwerkelijke tenuitvoerlegging van 27 fundamentele internationale verdragen 28. Onder meer het Verdrag inzake de rechten van het kind (1989) en het Verdrag betreffende het verbod op en de onmiddellijke actie voor de uitbanning van de ergste vormen van kinderarbeid, nr. 182 (1999) behoren tot de 27 fundamentele verdragen in het kader van de SAP+-regeling. Het is een op prikkels gebaseerde regeling die regelmatig gemonitord wordt om ontwikkelingslanden te steunen en ertoe aan te zetten om het pad van duurzame ontwikkeling in te slaan Trade for all. Towards a more Responsible Trade and Investment Policy, oktober De SAP+-landen zijn thans Armenië, Bolivia, Kaapverdië, Georgië, Kirgizië, Mongolië, Pakistan, Paraguay en de Filipijnen. 7 mensenrechtenverklaringen van de VN, 8 verdragen over arbeidsrechten van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), 8 multilaterale milieuovereenkomsten en 4 verklaringen over goed bestuur. 6846/17 cle/hh 17

18 Voorts bevatten recente vrijhandelsovereenkomsten van de EU juridisch bindende bepalingen op het gebied van arbeidsrechten en milieubescherming. Het verbod op kinderarbeid, zoals gedefinieerd door de IAO, is expliciet opgenomen in de hoofdstukken handel en duurzame ontwikkeling van alle recent gesloten handelsovereenkomsten tussen de EU en de partnerlanden. De betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld, waaronder op kinderen gerichte maatschappelijke organisaties, vakbonden, werkgeversorganisaties, bedrijfsorganisaties, milieuorganisaties en mensenrechtenverdedigers, is van doorslaggevende betekenis voor de succesvolle uitvoering van deze instrumenten, en helpt bij het vaststellen van problemen en toekomstige actiegebieden. Er zijn ook regelmatige gelegenheden voor maatschappelijke organisaties in de EU en de partnerlanden om elkaar te ontmoeten om belangrijke kwesties te bespreken. 5. OPERATIONELE RICHTSNOEREN In het operationele deel van de richtsnoeren worden manieren en middelen vastgesteld om doelmatig te werken aan de bevordering en bescherming van de rechten van het kind in de partnerlanden en aan de maatregelen die de EU zal nemen, waarbij alle hierboven geschetste instrumenten zo optimaal mogelijk zullen worden ingezet. Er wordt rekening gehouden met een breed scala van maatregelen die het Comité voor de rechten van het kind nodig acht voor de doeltreffende tenuitvoerlegging van het VRK. Deze "algemene uitvoeringsmaatregelen" 29, zoals ze worden genoemd, hebben betrekking op de wettelijke, bestuurlijke en andere maatregelen die staten moeten nemen voor de tenuitvoerlegging van de in het VRK verankerde rechten. De toepassing van de algemene uitvoeringsmaatregelen moet altijd gebaseerd zijn op de 4 algemene beginselen van het VRK (zie punt 3). Door de uitvoering van een systeemversterkende aanpak richten de staten zich op het volledige spectrum van de rechten van het kind, omdat zo'n aanpak alle rechten van alle kinderen zou beschermen, onder meer, en in het bijzonder, die van de meest kwetsbare en gemarginaliseerde, zoals intern ontheemde of migranten- en vluchtelingenkinderen, waaronder niet-begeleide kinderen, gehandicapte kinderen of kinderen uit minderheidsgroepen. Er zou ook rekening worden gehouden met de verschillende sekse- of leeftijdsgerelateerde behoeften van jongens en meisjes. 29 Het VN-Comité voor de rechten van het kind heeft algemene opmerking nr. 5 (2003) opgesteld om artikel 4 van het VRK ter sprake te brengen. Hierin zijn de verplichtingen van de staten die partij zijn neergelegd om uitvoeringsmaatregelen voor het VRK vast te stellen, die thans bekend staan als "algemene uitvoeringsmaatregelen". 6846/17 cle/hh 18

19 In het volgende deel wordt ingegaan op alle elementen van een systeem en wordt aangegeven welke maatregelen de EU moet nemen en voor welke maatregelen zij moet samenwerken met partnerlanden om tot een betere bescherming van de rechten van alle kinderen te komen. A. Wetgeving en beleid Maatregelen ter bevordering en bescherming van de rechten van het kind moeten een duidelijke grondslag hebben in de nationale wetgeving, en er moeten flankerende beleidsmaatregelen en richtsnoeren zijn ter ondersteuning van de uitvoering ervan. Het is van essentieel belang dat alle nationale wetgeving en beleid in overeenstemming is met de bepalingen van het VRK en de facultatieve protocollen daarbij. Dit doel kan worden verwezenlijkt door de rechtstreekse omzetting van deze bepalingen in nationaal recht, of via de aanpassing van de nationale wetgeving aan internationale verplichtingen. De EU moet de partnerlanden ondersteunen en aanmoedigen om: toe te treden tot de relevante internationale en regionale instrumenten en normen 30 voor de bevordering en bescherming van de rechten van het kind, en met name het VRK en de bijbehorende drie facultatieve protocollen en de IAO-Verdragen 138 en 182, deze te bekrachtigen en na te leven en/of ze uit te voeren en te handhaven. de voorbehouden die het land heeft met betrekking tot het VRK en de drie facultatieve protocollen daarbij opnieuw te bezien en in te trekken. de vaststelling en de toetsing van nationale wetgeving en de bijbehorende administratieve richtsnoeren te steunen, om ervoor te zorgen dat deze strookt met relevante internationale normen en standaarden betreffende de rechten van het kind, in het bijzonder het VRK en de bijbehorende facultatieve protocollen. Bij deze toetsing moet het verdrag in zijn geheel en artikelsgewijs worden bekeken, vanuit het besef dat de rechten van de mens onderling afhankelijk en ondeelbaar zijn. 30 Bovendien zijn ook andere mensenrechtenverdragen, -normen en -principes van invloed op de rechten van het kind en kan men er zich op beroepen om de meervoudige discriminatie van kinderen aan te pakken, bijvoorbeeld het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen en het bijbehorende protocol, het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap en het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof. 6846/17 cle/hh 19

20 de wetgeving met betrekking tot de werking van het justitiële stelsel en de toegang van kinderen tot de rechter te toetsen en te herzien, teneinde: schending van de rechten van kinderen te verbieden en te bestraffen, ook in het strafrecht; ervoor te zorgen dat degenen die kinderrechten schenden voor de rechter worden gebracht; ervoor te zorgen alle kinderen gelijke toegang krijgen tot billijke, tijdige en effectieve rechtsmiddelen om genoegdoening te krijgen voor schendingen; kindvriendelijke procedures te ontwikkelen voor hun betrokkenheid bij gerechtelijke procedures in verband met het onderzoek en de vervolging van schendingen van kinderrechten; te zorgen voor het herstel, de rehabilitatie en de maatschappelijke re-integratie van kinderen van wie de rechten zijn geschonden, en de toegang tot diensten voor slachtofferhulp te bevorderen. Alternatieven te ontwikkelen voor de detentie van kinderen, met name kinderen die langdurige gevangenisstraffen moeten uitzitten. De EU benadrukt dat het van belang is alternatieve zorg voor kinderen te bevorderen, en hen de nodige steun te geven om deel te nemen aan het gemeenschapsleven en toegang te verschaffen tot algemene diensten. De EU propageert de richtsnoeren van de VN voor de alternatieve zorg voor kinderen, die erop wijzen dat het van belang is te voorkomen dat het kind gescheiden wordt van zijn familie en dat waar nodig passende alternatieve zorg geboden wordt en bescherming voor kinderen die van ouderlijke zorg verstoken zijn via het zorgvuldig vaststellen van hun belangen. 6846/17 cle/hh 20

21 B. Nationale Strategieën/Documenten en Actieplannen De EU moet pleiten voor de uitwerking van uitgebreide en op rechten gebaseerde nationale strategieën op basis van het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind. Een doeltreffende strategie moet betrekking hebben op de situatie van alle kinderen en op alle in het VRK verankerde rechten en worden ontwikkeld via een overlegproces, waarbij ook wordt overlegd met kinderen en jongeren. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan het in kaart brengen van en prioriteit geven aan gemarginaliseerde en achterstandsgroepen van kinderen, alsook degenen in kwetsbare situaties, om ervoor te zorgen dat geen enkel kind aan zijn lot wordt overgelaten. Bijzondere aandacht moet worden besteed aan gendergerelateerde kwesties. Om de strategie gezaghebbend te maken, moet zij worden goedgekeurd op het hoogste overheidsniveau, gekoppeld aan nationale ontwikkelingsplannen en opgenomen in de nationale begroting. Nationale actieplannen (NAP's) moeten concrete en haalbare doelstellingen hebben met betrekking tot het hele scala van de economische, sociale en culturele rechten en de burgerrechten en politieke rechten voor alle kinderen 31. De EU moet de partnerlanden ondersteunen en aanmoedigen om: een nationale strategie voor het bevorderen, beschermen en verwezenlijken van kinderrechten vast te stellen; te overleggen met de lokale civiele samenleving, de betrokken VN-organisaties en andere relevante multilaterale actoren, kinderen en jongeren bij het uitstippelen en toepassen van zo'n strategie en/of actieplannen; ervoor te zorgen dat de strategie voor kinderrechten gebaseerd is op een genderspecifieke analyse van de situatie van kinderen in het land, en dat de slotopmerkingen van het VN-Comité inzake de rechten van het kind in acht worden genomen. C. Bilaterale en multilaterale samenwerking Samenwerking om partnerlanden te steunen en ertoe aan te zetten de rechten van het kind te implementeren kan vele vormen aannemen, variërend van het bieden van financiële of technische steun tot samenwerking met andere belanghebbenden in het partnerland of in internationale fora. 31 Zie algemene opmerking nr. 5 (2003), algemene uitvoeringsmaatregelen van het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind, bladzijde /17 cle/hh 21

22 De EU moet: meer aandacht besteden aan de rechten van het kind in al haar externe betrekkingen en samenwerkingsinitiatieven, en daarbij een coherente en complementaire aanpak bevorderen; de rechten van het kind ter sprake brengen in alle dialogen, handels- en andere besprekingen, programmeringsbesprekingen en landenstrategieën op het gebied van mensenrechten en democratie, in de samenwerking met het partnerland over de Agenda 2030 enz. Samenwerking met het maatschappelijk middenveld De partnerlanden moeten samenwerken met ngo's in de ruimste zin, met inachtneming van hun autonomie; daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om mensenrechten-ngo's, door kinderen en jongeren geleide organisaties en jeugdgroepen, ouders en familie, geloofsgroepen, academische instellingen en beroepsorganisaties. De EU moet: nauw samenwerken met maatschappelijke organisaties zowel om inzicht te krijgen in de belangrijkste problemen waar kinderen mee te maken krijgen bij de schendingen van hun rechten en de obstakels om deze te verwezenlijken, als om na te gaan wat de beste oplossingen zijn. Die samenwerking met het maatschappelijk middenveld moet ook bevorderlijk zijn voor een gunstiger klimaat voor maatschappelijke organisaties. De EU moet de partnerlanden aanmoedigen om: nauw samen te werken met maatschappelijke organisaties; die organisaties omvatten mensenrechten-ngo's, door kinderen en jongeren geleide organisaties en jeugdgroepen, ouders en familie, geloofsgroepen, academische instellingen en beroepsorganisaties, vakbonden, bedrijfsorganisaties en milieuorganisaties; samen te werken met ngo's in de rapportageprocessen over de uitvoering van de nationale strategie en actieplannen en bij de rapportage aan het VN-Comité inzake de rechten van het kind. 6846/17 cle/hh 22

23 Internationale samenwerking en samenwerking met andere actoren Artikel 4 van het VRK bepaalt dat "ten aanzien van economische, sociale en culturele rechten de Staten die Partij zijn deze maatregelen [nemen] in de ruimste mate waarin de hun ter beschikking staande middelen dit toelaten en, indien nodig, in het kader van internationale samenwerking" (onze nadruk). Partnerlanden kunnen technische bijstand krijgen bij de uitvoering van het verdrag, bijvoorbeeld van het Kinderfonds van de Verenigde Naties (UNICEF), het Bureau van de Hoge Commissaris voor de mensenrechten (OHCHR) en andere organen van de Verenigde Naties. De EU moet: het werk ondersteunen van de bevoegde internationale en regionale actoren op het gebied van kinderrechten, in het bijzonder de VN-organen en de verdragsorganen, in het bijzonder het Comité inzake de rechten van het kind, de speciale VN-procedures en -mechanismen, in het bijzonder de speciale rapporteur inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie en de speciale vertegenwoordigers van de secretaris-generaal van de VN inzake kinderen en gewapende conflicten en inzake geweld tegen kinderen; de bevoegde VN-organisaties (IAO, OHCHR, UNFPA, UNHCR, UNICEF, UNWOMEN, OCHA, IOM en WHO), steunen; regionale mechanismen, zoals de Raad van Europa, de OVSE, het Europese netwerk van kinderombudsmannen enz., steunen; voortgaan met het indienen, samen met de Latijns-Amerikaanse staten, van de jaarlijkse resolutie over de rechten van het kind, zowel in de Algemene Vergadering van de VN als in de Mensenrechtenraad. De EU dringt er bij de VN-lidstaten geregeld op aan het VRK en de facultatieve protocollen daarbij te ondertekenen, ratificeren en implementeren. De EU moet de partnerlanden ondersteunen en aanmoedigen om: gevolg te geven aan verzoeken om beschermende maatregelen, uitspraken, besluiten en aanbevelingen van internationale mensenrechtenorganisaties, met name het Comité voor de rechten van het kind; 6846/17 cle/hh 23