INFOGRAPHICS HOUTSTOOK

Transcriptie

1 INFOGRAPHICS HOUTSTOOK Hans Dekker

2 Impact en risico s van houtstook HOUTSTOOK BIJ (ECO-/PELLET-)KACHELS EN BIOMASSA: (Ultra)Fijnstof en Roet Giftige stoffen = Dioxine + Benzo(a)pyreen + PAK s Methaan CO2 Uitstoot NO2 en CO Kleinste deeltjes in de bloedsomloop plaques + orgaanschade (DNA) Methaan is een nog veel sterker broeikasgas dan CO2 Bij houtstook 30 x meer methaanemissie dan bij steenkool 15% meer CO2 dan bij steenkool, 2x meer dan bij aardgas Houtstook is CO2 Neutraal = Onjuiste politieke rekenregel NO2 geeft met water zure regen 1) NEGATIEVE CONSEQUENTIES: Longklachten, slijmvliesaandoeningen Keelpijn, Aderverkalking Kanker-incidentie (12x hoger dan bij sigaretten) DNA schade Hartklachten, beroertes, diabetes Stress, slaapproblemen Sterke afname kwaliteit van leven en afname levensverwachting (> 1 jaar) Sterke toename broeikaseffect Milieudoelstellingen worden tegengewerkt Verzuring van bossen, vermossing en verstoring biologisch evenwicht CO-vergiftiging (Koolmonoxide) Ontbossing Verarming Biodiversiteit Commentaar: Risico groepen t.a.v. gezondheidklachten zijn kinderen en ouderen, maar in feite betaalt iedereen de prijs! 1) Bron: Duncan Brack, Biomass for Power and Heat, Impacts on Global Climate De groei van bomen kan de houtbehoefte (EU) niet bijbenen en door ontbossing wordt er minder CO2 opgenomen In NL zijn de bosgronden al sterk verarmd (stikstof, uitspoeling) Door houtkap nog minder nutriënten in de bodem Afname van biodiversiteit door oogsten van hout(resten) Kaalslag en stofvorming Aardverschuivingen, overstromingen Visuele verontreiniging Schade aan flora en founa CO2 Schuld (minstens 100 jaar) Nog sterkere verarming bosgrond Stofvorming (bij verwerking hout) dus gezondheid loopt gevaar! Bosareaal Canada, USA en Baltische staten loopt sterk terug Minder CO2 opname door houtkap Roet (of carbon black) is een stof die ontstaat bij een onvolledige verbranding van koolstofhoudende brandstoffen en als utrafijnstof samenklontert. 1

3 De vervuiler betaalt? Verdrag inzake het energiehandvest Onterechte aanname Energy Charter Treaty 1995 Houtstook = CO2 Neutraal Aanname CO2 opname binnen 100 jaar maar Geen bewijs volgens Prof. Gerard Steenhoven, Lezing: Code oranje voor klimaat CO2 na emissie jaar in de atmosfeer Het doel blijft: CO2 emissie (2050) < CO2 emissie (1990) Steenkool = NIET CO2 Neutraal Aardgas = NIET CO2 Neutraal Overheid: Houtstook = Oplossing maar Bij houtstook meer CO2 emissie dan bij aardgas en steenkool Broeikas effect sterker = Klimaatverandering nog sneller Clausule over energiebedrijven De vervuiler betaalt niet? = Waarom betaalt de burger? Bij schade door overheidsbeslissing maar De burgers zullen betalen De regering heeft een zorgplicht! Leven we in een rechtsstaat? Mogelijkheid tot verhalen van schade en winstderving op de overheid via geheim tribunaal Blijft de strijd tegen klimaatverandering nog betaalbaar? 2

4 Bewustzijnscampagnes werken niet HOUTSTOOK WOONWIJKEN Hoge pieken (ultra) fijnstof Overschrijding emissiewaarden Gezondheidsklachten (voor iedereen!) Wanhoop en onbegrip want politiek grijpt niet in Klagen bij buren Géén gedragsverandering want Houtstook = Gezellig Paar duizend euro betaald voor nieuwe ketel Onterechte subsidieregeling Betaalbare alternatieven? Houtstook = Goedkoop Ontbreken van intrinsieke motivatie bij stokers Klagen bij gemeente / Den Haag Toolkit/ Stappenplan ineffectief, omslachtig Politiek laat mensen in de steek Wél aanpak fijnstof autoverkeer en veehouderij DE OPLOSSING VOOR POLITIEK DEN HAAG VERBIED HOUTSTOOK LANDELIJK BIED BETAALBARE ALTERNATIEVEN SCHAF AF DIE SUBSIDIEREGELING OP HOUTKACHELS STIMULEER ALTERNATIEVEN KACHELBRANCHE BOETES BIJ OVERTREDING Máár géén aanpak van fijnstof door houtstook GROOT CONTRAST! DE GROTE BLINDE VLEK VAN DE POLITIEK! IS DIT ONTKENNING? WERKT DIT PREVENTIEF? POLITIEK KOMT NIET MET DE ENIGE OPLOSSING 3

5 Alternatieven voor houtstook Dringend verzoek aan de overheid: Aansturen van de Nederlands Haarden en Kachelbranche op overgang naar echt duurzame en betaalbare alternatieven Verbod op houtkachels en APV instellen (Stoken op hout = NIET Duurzaam en zeer ongezond) Schaf subsidieregeling af voor alle (eco-)kachels (hout) en biomassa en ondersteun echt duurzame en betaalbare alternatieven. Rol van katalysator voor de Waterstoftransitie en slimme oplossingen (o.a. Geothermie (check risico s)) Financiële, praktische en morele stimuli voor consumenten voor lager verbruik WAARSCHUWING: Te snel van het gas afgaan duwt gebruikers richting houtstook en biomassa. Daarom eerst betaalbare alternatieven ontwikkeling zonder de burgers op te zadelen met hogere kosten. Ook stoot houtverbranding 2x zo veel CO2 uit vergeleken met aardgas. Bied ruimte voor betere woning-isolatie Grote projecten voor quantum korting 4

6 Waar WEL over gesproken wordt Waar NIET over gesproken wordt ECO Kachel Schandaal - Leugens Blind vertrouwen op de kachelbranche is niet aan te bevelen Meer monitoring en metingen zijn nodig Eco-Design Kachels vervuilen meer dan diesel en wel 25x meer dan een 10 jaar oude vrachtwagen (Volgens een Deens rapport over zeer hoge emissies van de nieuwste kachels) Het onjuiste verhaal van de Nederlandse Haarden en Kachelbranche Perscommuniqué Stichting Nederlandse Haarden- en Kachelbranche (NHK) naar aanleiding van brief Platform Houtrook en Gezondheid aan de Staatssecretaris van I en W, Mevrouw Stientje van Veldhoven De NHK is de afgelopen 2 jaar deelnemer in het Platform Houtrook en Gezondheid geweest en als zodanig mede opsteller van bovengenoemde brief aan de Staatssecretaris. Dat wil niet zeggen dat de NHK alle punten in de brief onderschrijft. De brief is een compromis tussen 23 organisaties. Houtrook kent vele facetten. Het zijn niet alleen houtgestookte toestellen die binnenshuis worden gebruikt, maar ook vuurkorven, buitenstookplaatsen, het stoken van afval, zogenaamde vreugdevuren, etc. die tot veel overlast leiden en waarop de NHK nauwelijks of geen invloed heeft. De NHK dringt al jaren aan om strengere normen voor hout- en pelletkachels in Nederland te introduceren zoals onze buurlanden België, Duitsland, Groot Brittannië) al hebben gedaan. Helaas zijn de strengere Europese normen (volgens Ecodesign) voor hout- en pellettoestellen uitgesteld tot De branche dringt erop aan die normen alsnog zo snel mogelijk in Nederland in te voeren. Ook vindt de NHK dat er afspraken moeten komen over wie een toestel mag installeren en onderhouden. Net zoals er nu afspraken komen voor de installatie van gastoestellen vanwege de CO problematiek. Een toestel kan technisch nog zo goed zijn, als het verkeerd wordt geïnstalleerd kan dit leiden tot overlast of zelfs tot onveilige situaties. Niet weg te cijferen is dat hout- en pellettoestellen momenteel een grote bijdrage leveren aan hernieuwbare energie. 15% van onze hernieuwbare energie is momenteel afkomstig van haarden en kachels op biomassa (hout en pellets). Volgens een recent rapport (januari 2018) van de Gezondheidsraad draagt alle verwarming door particulieren voor 1,2% bij aan de fijnstofuitstoot (PM 2,5) in Nederland. Dat wil zeggen dat houtstook ver onder de 1% zit. Desalniettemin wil de NHK dit cijfer de komende jaren halveren en met alle partijen zo goed mogelijk samenwerken om dit te realiseren. Stichting Nederlandse Haarden- en Kachelbranche 13 maart 2018 Alle Houtstook is vervuilend en de kachelbranche draagt daar aan bij door kachelverkoop en het vermijden van 100% duurzame alternatieven Houtstook is géén hernieuwbare energie, het duurt ongeveer 100 jaar voor CO2 schuld is ingelost aangenomen dat houtaanplant plaatsvindt 15% meer CO2 emissie door houtstook dan steenkool en 2x meer dan bij aardgas Strengere regels betekent: Nog meer werk voor de kachelbranche en minder voor bouwmarkten e.d. Anno 2018: Niet 1,2% van het fijnstof PM2,5 komt door houtstook maar meer dan 26% (De houtstook neemt jaarlijks sterk toe) Geen vermelding dat efficiëntere ECO-kachels méér giftig ultra fijnstof (PM0,1) uitstoten WAARSCHUWING Correct Gebruikte ECO kachels kunnen de volgende aandoeningen veroorzaken Long kanker, hart- en vaatziektes, emfyseem, vroegtijdige geboortes, diabetes, beroertes, foetale afwijkingen, altzheimer, asthma door PM0,1 - PM2,5 VERVUILING 5

7 DE IMPACT VAN HOUTROOK IN DE WINTER: HOUTKACHELS DAARNA NOG MÉÉR EMISSIE VAN ULTRA FIJNSTOF EN GIFTIGE AEROSOLEN GEVAAR: (ONVOLLEDIGE) VERBRANDING VAN (BEWERKT) HOUT NOG MEER UITSTOOT VAN KANKERVERWEKKENDE STOFFEN EN ULTRA FIJNSTOF ADEMHALINGSPROBLEMEN SLIJMVLIESAANDOENINGEN HOESTEN IRRITATIE COPD LITTEKENS LONGWEEFSEL DNA VERANDERING, ORGAANSCHADE AUTO-IMMUUNZIEKTEN HART EN VAATZIEKTEN, ADERVERKALKING (LONG)KANKER BEROERTES, DIABETES, DEMENTIE VEEL STRESS - VERKORTE LEVENSDUUR ( 1 JAAR OF MEER) - STERKE AFNAME LEVENSKWALITEIT DODEN PER JAAR ONNODIG VEEL ZIEKEN EN TORENHOGE ZIEKTEKOSTEN Vuurkorven Paasvuren Tuinhaarden Barbecue 6

8 LET OP: Duurt minimaal 100 jaar voor de CO2 schuld is ingelost DE HOUTCYCLUS (-) Afname Biodiversiteit (-) Stofuitstoot bij verwerken van hout (-) Kaalslag bossen -> Versterking broeikaseffect (-) Visuele verontreiniging (Landschap) (-) Rijke humuslaag spoelt weg = erosie (-) Toename stof bij droogte -> Overlast * Vereist controle t.a.v. de kwaliteit * Incl. verwerking tot pellets (2) HOUTKAP (+) CO2 opname (1) BOMEN CYCLUS (3) TRANSPORT (4) VERBRANDING (-) Vervuiling vrachtauto s (-) Overlast verkeer (-) Emissie CO2, Methaan (-) Emissie (Ultra)fijnstof (-) Emissie Aerosolen (Benzeen, Formaldehyde, Dioxines, PAK s) LEGENDA: (-) = Negatieve Consequentie (+) = Positieve Consequentie 7

9 Hans Dekker

10 Herkomst Fijnstof PM2,5 en PM10 (RIVM) Nederland De doelgroepen Verkeer en Landbouw leveren de belangrijkste bijdrage aan het Nederlandse deel van de fijnstofconcentraties. Binnen stedelijke agglomeraties is het aandeel van het verkeer en lage bronnen, zoals open haarden, hoger. 29,7 22,3 43,9 30,3 Buitenland De belangrijkste buitenlandse bijdragen komen van industrie, energieopwekking, verkeer en raffinaderijen. Noordzee De categorie 'Noordzee' bevat de emissies van de scheepvaart op het Nederlandse deel van het Continentaal Plat. 2,9 2,0 23,5 45,4 Overig De met de modellen berekende concentraties worden gekalibreerd op meetresultaten. Er is echter een verschil tussen de uitkomsten van de modelberekeningen en de metingen. Dit verschil is in de figuur aangegeven als de categorie 'Overig'. Volgens de laatste inzichten is gemiddeld voor Nederland 75-80% van de bestanddelen van fijn stof (PM10) in lucht van antropogene herkomst (door menselijk handelen) Op zwaar belaste wegen, zoals binnenstedelijke wegen kan dit percentage hoger dan 80% zijn. Voor de fijnere fractie van fijn stof (PM2,5) is gemiddeld 85-90% antropogeen (Matthijsen & Koelemeijer, 2010). Satellietbeelden van fijnstof PM10 (Europa) Ook hier duidelijk zichtbaar wat de oorsprong is van het fijnstof PM10: Van onze oosterburen. (bron: Hoge fijnstof concentratie bij zuid oosten wind. Duidelijk zichtbaar de herkomst van Duitsland en Midden Europa. 9

11 Gezondheidseffecten Fijnstof (PM 2,5) 10

12 Contrast wetgeving versus realiteit houtstook Wat zegt de wetgeving? Wat is de realiteit? De Wet Aanpak Woonoverlast het verbiedt het veroorzaken van ernstige en herhaaldelijke hinder voor omwonenden. Ook hieronder valt houtrook. Het Burgerlijk Wetboek verbiedt dat een eigenaar van een erf de eigenaars van andere erven hinder toebrengt, zoals door het verspreiden van stank, rook of gassen. Dat is precies datgene wat het gebruik van een open haard, houtkachel, pelletkachel, vuurkorf, tuinhaard, hot-tube e.d. doet. Burgerlijk Wetboek (Boek 5, Artikel 37) De Wet Milieubeheer zegt dat iedereen de zorg voor het milieu in acht moet nemen en niets mag doen dat nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaakt. Dat is precies wat Houtrook doet. Verder verbiedt de Wet Milieubeheer het verbranden van afval. Daar valt veel hout onder dat in de praktijk in houtkachels wordt verbrand. Tevens stelt deze wet grenswaarden voor 10 stoffen plus fijnstof - al deze stoffen zijn aanwezig in houtrook. De Woningwet zegt dat een eigenaar van een woning ervoor moet zorgen dat hij geen gevaar voor de gezondheid oplevert. En wat doet Houtrook? Volgens Art. 7.22: Onverminderd het bij of krachtens dit besluit of de Wet milieubeheer bepaalde is het verboden in, op of aan een bouwwerk of op een open erf of terrein voorwerpen of stoffen te plaatsen, te werpen of te hebben, handelingen te verrichten of na te laten of werktuigen te gebruiken, waardoor: 1a. Op voor de omgeving hinderlijke of schadelijke wijze rook, roet, walm of stof wordt verspreid; Meer dan 1,5 miljoen houtkachels in Nederland, en additioneel biomassa centrales (op hout), gebruik van vuurkorven, paasvuren, tuinhaarden en barbecues. Ten onrechte subsidie op allerlei houtkachels (eco-design/pellet) Meer dan 1 miljoen mensen met COPD, Astma die hier zwaar onder lijden. Verkorte levensduur van minimaal 1 jaar voor iedereen mensen die vroegtijdig overlijden Sterk verhoogde kans op hart- en vaatziektes, dementie, kanker, beroertes, longaandoeningen, diabetes en verminderde kwaliteit van leven Draagt in hoge mate bij aan CO2 uitstoot en versterkt het broeikaseffect Wat doet de politiek? Houtkachels mogen gebruikt worden. De Ned. Haarden en Kachelbranche mag blijven verkopen. De politiek laat de mensen aan hun lot over en grijpt ondanks bestaande wetgeving niet in. Wat nu moet gebeuren? Dit vraagt om een BAN VAN ALLE HOUTSTOOK en dient ook in Europees verband opgelost te worden. 11