Checklisten Aanpak Geweld in Huiselijke Kring

Transcriptie

1 Checklisten Aanpak Geweld in Huiselijke Kring 9 maart 2004 Regio Politie Gelderland-Midden Werkgroep Aanpak Geweld in Huiselijke Kring Page 1 of 1 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

2 1. Telefonische melding bij politie De telefonist van meldkamer of telefooncentrale stelt o.a. de volgende vragen: Wat is er aan de hand? Gegevens melder noteren (naam, telefoonnummer en hoedanigheid bijv. slachtoffer, buren, familie, vrienden) Wie is de verdachte? Is de verdachte nog in de woning aanwezig c.q. elders? Wat is de locatie? Hoeveel personen zijn er op dit moment in de woning? Zijn er kinderen in de woning aanwezig? Informatie over de mate en frequentie van het geweld. Achtergrondinformatie noteren (bijv. huilen, geschreeuw, ander lawaai enz.) Wat doet de telefonist nog meer? Kijkt in het bedrijfsprocessen systeem (BPS) naar eerdere meldingen op locatie /op persoon; Geeft verkregen info door aan de surveillance-eenheid of chef van dienst /daco; Legt de gegevens uit het telefoongesprek zoals (spontane verklaring verdachte, (kinder)gehuil, verbale bedreigingen en achtergrond geluiden en aan wie de melding is overgedragen enz.) in de BPS mutatie vast. 2. Melding aan het bureau c.q. op straat: Hoor het verhaal kort aan en maak een inschatting van de problematiek; Zorg voor een rustige gespreksruimte; Bedenk dat een verdachte die u in het bureau vast heeft zitten ook slachtoffer kan zijn; Bij het inschatten van de problematiek moet u rekening houden met de volgende zaken: Wel /geen acuut gevaar Wel /geen kinderen aanwezig Wel /geen letsel Wel /geen heterdaad Wel /geen bereidheid tot het doen van aangifte Informeer over de mogelijkheden (melding, aangifte, hulpverlening, gesprek(ken) met slachtoffer en /of verdachte); Geef objectieve informatie: praat het slachtoffer niet direct af van het doen van aangifte maar zet het slachtoffer ook niet onder druk om wel aangifte te doen; Geef in het kort uw vervolgstappen aan; Registreer uw bevindingen in BPS. 3. Externen melden aan contactpersoon politie Hoor het verhaal kort aan en maak een inschatting van de problematiek; Informeer over de mogelijkheden (melding, aangifte, hulpverlening, gesprek(ken) met slachtoffer en /of verdachte); Overleg met de externe partner welke vervolgstappen noodzakelijk zijn; Geef in het kort uw vervolgstappen aan; Registreer uw bevindingen in BPS. Page 2 of 2 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

3 4. Politie gaat ter plaatse: Vraag de meldkamer om alle informatie omtrent locatie en personen.(eerdere meldingen); Bij melding van wapengebruik, denk aan eigen veiligheid!! Beschouw de woning als plaats delict. (denk daarbij aan sporen zoals bloed /vernielingen /zichtbaar letsel / drank of drugsgebruik enz.) Stop het geweld; neem stelling tegen het geweld Afhankelijk van de situatie prioriteiten stellen. (willekeurige volgorde): Laat slachtoffer vervoeren naar een ziekenhuis of; Arts ter plaatse laten komen. Als er kinderen aanwezig zijn let dan op hun veiligheid. Eventueel de kinderen elders onderbrengen (buren, familie, Raad voor de Kinderbescherming). Technische recherche laten komen (foto s maken van slachtoffer en andere sporen in de woning). Scheid (indien aanwezig) de betrokken partijen en vraag wat er aan de hand is. Bij vermoeden van een verdachte deel direct mede dat hij /zij niet tot antwoorden verplicht is. (Zie verder heterdaad, punt 3 / buiten heterdaad, punt 4) Verdachte (eventueel) aanhouden. Slachtoffer (eventueel) verwijzen naar het bureau voor het doen van aangifte. Geef dus objectieve informatie: praat het slachtoffer niet direct af van het doen van aangifte maar zet het slachtoffer ook niet onder druk om wel aangifte te doen. Je moet zelf inschatten of het nodig is om informatie bij het kind in te winnen. Verzamel informatie bij eventuele getuigen (buren, vrienden, familie enz). - Maak foto s; indien de technische recherche niet ter plaatse kan komen/ komt is het van belang om foto s te maken van eventueel aanwezige sporen. In elke noodhulp auto is hiervoor een digitale fotocamera aanwezig. 5. Heterdaad Is er sprake van een heterdaad, denk dan aan het volgende: Wie is de verdachte? Is hij /zij ter plaatse of elders? Is verdachte gewapend? Houd de verdachte aan en deel mede dat hij /zij niet tot antwoorden verplicht is; Regel zo spoedig mogelijk transport voor de verdachte naar het bureau; Denk bij het transport van de verdachte aan het aanwezig zijn van sporen op /aan de verdachte c.q. kleding (bloed /sperma). Overweeg de technische recherche ter plaatse te laten komen (maken foto s plaats delict en letsel bij slachtoffer en/of verdachte, veiligstellen en/of vastleggen sporen). Het in voorkomende gevallen veiligstellen van sporen (bloed/sperma) door arts GGD alleen na overleg vooraf met technische recherche; Onderzoek slachtoffer door arts van de GGD in geval sprake is van verkrachting; Verwijs het slachtoffer (indien mogelijk) naar het bureau voor het doen van aangifte of spreek af wanneer en bij wie hij/zij aangifte kan doen. Geef objectieve informatie: praat het slachtoffer niet direct af van het doen van aangifte maar zet het slachtoffer ook niet onder druk om wel aangifte te doen; Page 3 of 3 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

4 Registreer uw bevindingen in BPS. 6. Buiten heterdaad Als er geen sprake meer is van heterdaad, denk dan aan het volgende: Hoor het verhaal aan en maak een inschatting van de problematiek; In geval van een verkrachting moet het slachtoffer binnen maximaal 72 uur na het feit onderzocht zijn door de arts van de GGD. Geef het slachtoffer vervolgens informatie over de verdere procedure: Het verschil tussen heterdaad en buiten heterdaad. Welke bevoegdheden heeft de politie m.b.t. heterdaad en buiten heterdaad. Welke mogelijkheden de politie heeft, maar ook wat de politie niet kan.(opstarten hulpverlening, zorgen voor veiligheid) Bespreek de mogelijkheden die het slachtoffer heeft om te zorgen voor haar eigen veiligheid ( b.v. vrouwenopvang, andere sloten op de deur (adviseer dit alleen als de verdachte niet in de woning woont), familie en / of buren informeren) Het doen van aangifte (Hoe gaat dat in zijn werk en wat is het doel daarvan?) De mogelijkheid van het ambtshalve vervolgen. Registreer uw bevindingen in BPS; Overleg de casus met de Officier van Justitie; Plannen aanhouding c.q. ontbieding van de verdachte; Indien mogelijk voor het verhoor van de verdachte afspraken maken met de daderhulpverlening over het tijdstip waarop de verdachte door hen eventueel bezocht kan worden. (Afhankelijk of verdachte gemotiveerd is voor daderhulpverlening) Een mogelijk gevolg van aanhouden buiten heterdaad (al dan niet ambtshalve) kan leiden tot een lagere bereidheid tot melden / aangifte doen bij het slachtoffer in de toekomst. Het is immers niet ondenkbaar dat het slachtoffer inmiddels de relatie met de verdachte (tijdelijk) heeft hersteld. 7. Aangifte Wil het slachtoffer na de eerste opvang aangifte doen, leg dan de procedure en de gevolgen van de aangifte uit. Vertel daarbij ook wat de gevolgen (kunnen) zijn als er geen aangifte gedaan wordt. Geef objectieve informatie. Praat het slachtoffer niet direct af van het doen van aangifte, maar zet het slachtoffer ook niet onder druk om het wel te doen. Neem duidelijk in de aangifte op dat het slachtoffer aangifte doet omdat hij/ zij wil dat de dader gestraft wordt. Neem een luisterende houding aan en geef aandacht aan het slachtoffer; Zorg voor een rustige ruimte; Leg het slachtoffer uit dat het doel van de aangifte is: het vervolgen van de dader en / of het laten doorlopen van een hulpverleningstraject. Dat het niet mogelijk is de aangifte in te trekken. Vul de brief Slachtofferhulp in als men dit wenst. Geef uitleg over de wet Terwee en het schadefonds Geweldsmisdrijven. Geef uitleg over hulpverlening (bijv. speciale hulp voor kinderen die getuige zijn geweest van geweld, vrouwenhulpverlening, daderhulpverlening). Geef het slachtoffer je naam en telefoonnummer zodat hij/zij na het doen van aangifte weer contact met je kan opnemen. Page 4 of 4 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

5 Mocht het slachtoffer zich tijdens het doen van aangifte door iemand laten begeleiden informeer dan voor het opnemen van de aangifte of deze begeleider getuige geweest is. Dit om te voorkomen dat die getuige tijdens de aangifte beïnvloed wordt door het verhaal van het slachtoffer en daardoor onbruikbaar wordt als getuige. Omschrijf de elementen van het strafbare feit; Vraag of het slachtoffer eerdere ervaringen heeft met geweld; Begin met een algemene beschrijving van de relatie; Geef een beschrijving van de verandering in de relatie; Beschrijf het eerste geweldsincident; Beschrijf een typisch / markant geweldsincident; Beschrijf het ernstigste geweldsincident; Beschrijf het laatste geweldsincident; Beschrijf de frequentie van de geweldsincidenten; Vraag, indien het gesprek het toelaat, door naar eventueel seksueel geweld; (Mocht dit van toepassing zijn vraag dan ondersteuning van het Bureau Zeden. Er zijn namelijk richtlijnen m.b.t. het opnemen van aangiftes van seksueel geweld binnen afhankelijkheidsrelaties. Deze aangiftes dienen opgenomen te worden door zedenspecialisten. Is er bij een van de gezinsleden sprake van drugs- en/of alcoholgebruik of gokken? Zijn er financiële problemen in het gezin? Heeft iemand in het gezin mogelijk een psychische stoornis? Hoe ziet het slachtoffer de toekomst m.b.t. hun relatie, de veiligheid van het slachtoffer en eventuele kinderen. Zijn er kinderen binnen de relatie en zijn deze mogelijk betrokken, getuigen of zelf slachtoffer van geweld. Wie zijn er getuigen geweest van de geweldsincidenten? Met wie heeft het slachtoffer gesproken over het geweld en hoe reageerden deze personen? Als ouders aangifte doen namens hun kind vraag dan wie het gezag heeft. Als een kind verhoord kan worden in een studio (tussen 4 en 12 jaar en/of verstandelijk gehandicapten) vraag dan toestemming aan de ouder die het gezag heeft en laat de toestemmingsverklaring ondertekenen. Beschrijf in de aangifte het eventuele letsel. Mocht het zichtbaar letsel zijn laat dit dan vastleggen door de technische recherche. Vul de medische informatiestaat in en laat deze ondertekenen. Laat de aangifte op inhoud beoordelen door de chef van dienst. Beschrijf de wijze waarop de relatie is ontstaan en het moment waarop en de aanleiding waardoor geweld in de relatie ontstond. Is het slachtoffer bang voor herhaling? De eventuele wens van het slachtoffer tot het opleggen van een straat- of contact verbod aan de verdachte. Daarbij wordt met redenen omkleed wat de indicatoren zijn voor herhaling van het plegen van huiselijk geweld jegens het slachtoffer (bijvoorbeeld het aantal meldingen, levensgevaar, belaging of onberekenbaar gedrag). Page 5 of 5 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

6 8. Verhoor getuigen Kinderen als getuigen: Kinderen kunnen uitstekende getuigen zijn, maar zijn meestal zeer loyaal naar hun ouders. Soms zeggen ze daarom geen belastende dingen over hun ouders. Het verhoren van kinderen is soms een delicate bezigheid en kan dan het beste worden overgelaten aan ervaren en deskundige collega s; Het is verstandig om het verhoor op band op te nemen; Kinderen die getuige / slachtoffer zijn van een ernstig misdrijf en tussen de 4 en 12 jaar of verstandelijk gehandicapte kinderen die ouder zijn, moeten door speciaal daarvoor opgeleide politiemensen worden verhoord in een zogenaamde verhoorstudio. De Officier van justitie en een van de ouders die het gezag over de kinderen heeft dienen vooraf toestemming te geven voor het studioverhoor. Overige getuigen: Leg uit wat de consequenties zijn van het afleggen van een verklaring; Hoor zo spoedig mogelijk eventuele getuige van het geweld in huiselijke kring; Leg de verklaring zo gedetailleerd mogelijk vast in een proces-verbaal. 9. Overleg met justitie Na de beoordeling van de aangifte door de lijnverantwoordelijke, overlegt u met de Officier van Justitie verder over de casus. De Officier van Justitie kan toestemming geven voor: Het eventuele studioverhoor van kinderen; De aanhouding buiten heterdaad van de verdachte; Hij kan ook beslissen dat de verdachte uitgenodigd wordt voor verhoor; Tevens kunt u al overleggen of een voorgeleiding gewenst is; In geval van twijfel omtrent de vraag of bij melding van geweld in gezinsverband wel of geen proces-verbaal moet worden opgemaakt pleegt de politie overleg met de officier van justitie of de parketsecretaris; Indien er proces-verbaal wordt opgemaakt wordt dit zo spoedig mogelijk ingezonden (in elk geval binnen een maand). Indien het proces-verbaal is ingezonden volgt een spoedige strafrechtelijke reactie (binnen drie maanden). In alle gevallen wordt een reclasseringsrapport gevraagd. Slechts om technische redenen zal geseponeerd worden. In het geval van een voorwaardelijk sepot vindt er altijd een gesprek op het parket plaats met de verdachte. Indien de verdachte wel in verzekering wordt gesteld maar niet zijn bewaring wordt gevorderd vindt er zo mogelijk toch een voorgeleiding bij de officier van justitie plaats met het oog op het persoonlijk onderhoud. In alle gevallen waarin inverzekeringstelling heeft plaatsgevonden zal de behandelend officier van justitie het slachtoffer aanbieden een gesprek te hebben met hem/haar; Het openbaar ministerie zendt in alle zaken betreffende "geweld in huiselijke kring" een afloopbericht. Page 6 of 6 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

7 10. Verhoor verdachte Deel de verdachte mede dat hij niet tot antwoorden verplicht is; Vertel de verdachte hoe de verdere procedure verloopt (de juridische afwikkeling); Omschrijf de elementen van het strafbare feit; Informeer naar het gezin waarin de verdachte is opgegroeid; Vraag of de verdachte eerdere ervaringen heeft met geweld (bijv. als slachtoffer); Begin met een algemene beschrijving van de relatie; Geef een beschrijving van de verandering in de relatie; Beschrijf het eerste geweldsincident; Beschrijf een typisch / markant geweldsincident; Beschrijf het ernstigste geweldsincident; Beschrijf het laatste geweldsincident; Beschrijf de frequentie van de geweldsincidenten; Vraag, indien het gesprek het toelaat, door naar eventueel seksueel geweld (mocht dit van toepassing dan kunt u ondersteuning vragen bij het bureau Zeden)? Is iemand in gezin verslaafd aan drugs of alcohol of gokken? Zijn er financiële problemen in het gezin? Heeft iemand in het gezin mogelijk een psychische stoornis? Hoe ziet de verdachte de toekomst m.b.t. hun relatie; de veiligheid van het slachtoffer en eventuele kinderen? Zijn er kinderen binnen de relatie en zijn deze mogelijk betrokken, getuigen of zelf slachtoffer van geweld? Wie zijn er getuigen geweest van de geweldsincidenten? Met wie heeft de verdachte gesproken over het geweld en hoe reageerden deze personen? Introduceer de mogelijkheid van daderhulpverlening. 11. Inverzekeringstelling en reclassering Indien nodig zal de verdachte in verzekering gesteld worden. Het is voor het verdere hulpverleningstraject (van de verdachte) van belang dat de reclassering zo spoedig mogelijk in kennis wordt gesteld. Na het verhoor van de verdachte dient u de casus met de Officier van Justitie te bespreken. Hij / zij neemt meestal een van de volgende beslissingen: Nader verhoor verdachte / getuigen; Au afdoening; Normaal proces-verbaal opmaken; Voorgeleiding; Heenzenden verdachte. Page 7 of 7 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

8 12. Daderhulpverlening Aanmeldingen door de politie 1. Verdachten van geweld in huiselijke kring, die door de politie in verzekering worden gesteld worden automatisch gemeld aan de reclassering via de reguliere piketdienst. De politie vermeldt daarbij indien het gaat om "relationeel geweld"; 2. In geval van aanhouding zonder in verzekeringstelling, zogenaamde 6-uurszaken overlegt de politie met de Officier van Justitie c.q. de parketsecretaris. Als uit dit overleg blijkt dat er voldoende materiaal is voor vervolging verzoekt de politie de reclassering een gesprek te hebben met de verdachte op het politiebureau waartoe betrokkene op het politiebureau wordt ontboden. Dit gesprek vindt plaats naast een "vermanend gesprek" met een rechercheur. 3. In zaken, waarbij niet tot aanhouding wordt overgegaan en/of waarbij niet voldoende belastend materiaal is om te kunnen vervolgen kan de politie de verdachte rechtstreeks verwijzen naar Kairos. Deze verwijzing vindt plaats op vrijwillige basis. In de eerste variant bezoekt de reclassering betrokkene op het politiebureau op de tijden die daarvoor gereserveerd zijn: maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot uur. In de tweede variant ontbiedt de politie betrokkene in hetzelfde tijdsbestek dat gereserveerd is voor het vroeghulpgesprek met de Reclassering. Ze laat dag en tijd van ontbieding aan de reclassering schriftelijk weten. In de derde variant verwijst de politie betrokkene rechtstreeks naar Kairos, dat een intakegesprek plant binnen twee weken na de verwijzing en dat de politie over de uitkomst daarvan informeert. In alle zaken betreffende relationeel geweld (ook bij melding of bij 6-uurszaken) overlegt de politie met de betreffende Officier van Justitie of de parketsecretaris. Macht er voldoende materiaal zijn om betrokkene te vervolgen dan verzoekt de Officier van Justitie de reclassering om rapportage. Aanmeldingen en verzoek om rapportage door Openbaar Ministerie In gevallen betreffende "relationeel geweld" schakelt het Openbaar Ministerie de reclassering in middels een verzoek om rapportage, waarbij zij laat weten in hoeverre: Zij een transactiezitting overweegt, taakstraf of leerstraf. Of er sprake is van een AU procedure Op welke termijn de rapportage wordt verwacht. In het geval van een transactiezitting of AU procedure is het van belang dat de reclassering snel op de hoogte is van het verzoek i.v.m. de korte termijn voor rapportage. Onderzoek door de reclassering 1. Na ontvangst van de melding door de politie bezoekt de reclassering betrokkene op het politiebureau. Dit gesprek is bedoeld om een inventarisatie te maken van de motivatie en de mogelijkheden tot begeleiding. 2. De reclassering schakelt Kairos in indien betrokkene in aanmerking komt voor daderbehandeling bij Kairos. Ze consulteert Kairos bij twijfel over de diagnose of de mogelijkheden tot behandeling. Page 8 of 8 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

9 3. Bij twijfel over verslavingsproblematiek of bij verkeerde verdeling naar De Grift of Reclassering Nederland nemen de aandachtsfunctionarissen van de pilot contact met elkaar op voor overleg of consultatie. Rapportage aan het Openbaar Ministerie 1. Indien de reclassering de verdachte op het politiebureau gesproken heeft worden de bevindingen middels voorlichtingsrapportage teruggekoppeld aan de Officier van Justitie. 2. indien tot strafrechtelijke vervolging wordt overgegaan zal de reclassering (na aanvraag van het OM) rapporteren aan het Openbaar ministerie. Er kan slechts met instemming van betrokkene worden gerapporteerd. In de rapportage zal geadviseerd worden over mogelijkheden van begeleiding en hulpverlening. Initiëren en organiseren van begeleiding Afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek naar de persoonlijke situatie van betrokkene zal de reclassering de wenselijk geachte begeleiding initiëren en organiseren, in eerste instantie bij Kairos en in geval er sprake is van verslaving mogelijk in combinatie met de Grift. De vorm waarin dit plaatsvindt zal mede afhankelijk zijn van de ernst van het relationeel geweld en de strafrechtelijke afdoening. Dit kan betekenen: 1. Aanmelding en verwijzing naar Kairos en / of een hulpverleningsinstelling in de regio op basis van vrijwilligheid 2. Aanmelding en verwijzing naar Kairos in het kader van een leerstraf 3. Aanmelding en verwijzing naar Kairos of een andere instelling in de regio in het kader van een bijzondere voorwaarde. De eerste variant is alleen mogelijk met volledige instemming en medewerking van de betrokkenen; er zijn geen sanctiemogelijkheden indien betrokkene(n) geen medewerking verleent of de begeleiding verbreekt. De tweede variant kan vanaf 1 april 2001 opgelegd worden door de Officier van Justitie in het kader van een transactiezitting. De derde variant kan zijn opgelegd in het kader van een schorsing onder voorwaarden of bij een voorwaardelijke veroordeling. Deze juridische kaders bieden een sanctiemogelijkheid. In die gevallen zal bij afbreken van het begeleidingstraject door betrokkene het openbaar Ministerie worden geïnformeerd door de reclassering. Daderbehandeling Bij verwijzing naar Kairos door politie of reclassering, wordt er binnen twee weken een intake gepland. Als er met alle partijen overeenstemming is over de behandeling kan er binnen twee weken met de behandeling worden gestart. Over het resultaat en het verloop van de behandeling wordt de politie c.q. de reclassering geïnformeerd. Op dit moment is het niet mogelijk om de vormen van daderhulpverlening te beschrijven. Hierover zijn nog geen concrete afspraken gemaakt met instellingen. Op dit moment is de Reclassering de aangewezen instantie om hulpverlening op te starten. Page 9 of 9 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

10 13. Aandacht voor slachtoffers en kinderen Inleiding Op het moment dat de politie betrokken raakt bij een huiselijk conflict wordt aan het slachtoffer een gesprek aangeboden op het politiebureau met de betrokken behandelaar en een medewerker van Bureau Slachtofferhulp. Doel van dit eerste gesprek is om het slachtoffer te informeren, beperkte ruimte te bieden voor het slachtoffer om te vertellen over de situatie, problemen te inventariseren en zo nodig door te verwijzen naar hulpverleningsinstanties (het aanbod van hulpverleningsinstanties staat beschreven in bijlage l). Daarnaast worden er interventies gepleegd om het actuele geweld te kunnen stoppen. De mogelijkheid tot het voeren van een tweede gesprek met de medewerker van Bureau Slachtofferhulp is aanwezig. Waar nodig en gewenst wordt na doorverwijzing contact gehouden door de medewerker van Bureau Slachtofferhulp. De mogelijkheid bestaat om relatie- en gezinsgesprekken te voeren onder deskundige begeleiding. Vastgelegde afspraken garanderen dat het slachtoffer en eventuele kinderen op korte termijn hulp krijgen aangeboden. Politie-interventie Tijdens de politie-interventie wordt aan het slachtoffer een persoonlijk gesprek aangeboden op het politiebureau, met de behandelaar en met een medewerker van Bureau Slachtofferhulp, binnen twee werkdagen. De reden voor dit aanbod wordt aan het slachtoffer uitgelegd door de betrokken behandelaar. Indien het slachtoffer en eventuele kinderen acuut opvang nodig hebben, wordt door de betrokken behandelaar contact opgenomen met Hera, -vrouwenopvang Gelderland, die zorg draagt voor een beschikbare plaats in Hera of een andere opvangvoorziening in Nederland. Eerste gesprek Het eerste gesprek wordt gevoerd door de bij het conflict betrokken behandelaar en een medewerker van Bureau Slachtofferhulp. Dit gesprek vindt zo spoedig mogelijk plaats, maar uiterlijk binnen vijf werkdagen. De medewerkers van Bureau Slachtofferhulp zijn geselecteerd voor deze taak, zijn geïnformeerd over de aanpak van geweld in huiselijke kring en hebben hierin een training gevolgd. Voor advies en eventuele opname van het slachtoffer kan de medewerker contact opnemen met het intaketeam van Hera, vrouwenopvang Gelderland. Wanneer het slachtoffer niet verschijnt op de afspraak neemt de betrokken behandelaar contact op met het slachtoffer en probeert een nieuwe afspraak tot stand te laten komen. Wanneer het slachtoffer wel verschijnt wordt deze in dit gesprek door de behandelaar geïnformeerd over de rol van de politie, de procedure bij het doen van aangifte de gevolgen ervan, de eventuele toe te passen maatregelen naar de pleger van het geweld toe, de overige procedures van het stafrechtelijk onderzoek en eventuele andere juridische zaken. Checklist algemeen Als er in een gezin sprake is van geweld in huiselijke kring dan zijn kinderen daar vaak getuige of (indirect) slachtoffer van. Page 10 of 10 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

11 Mogelijk zijn de kinderen getraumatiseerd en hebben zij hulp nodig. Verwijzingsmogelijkheden zijn onder andere: Advies en Meldpunt Kindermishandeling; Bureau Jeugdzorg; Eventueel de Raad voor de Kinderbescherming (Alleen bij levensbedreigende situaties). U kunt altijd met de UJC overleggen welke instelling het beste aansluit bij uw casus. Kinderen die getuige / slachtoffer zijn van een ernstig misdrijf, tussen de 4 en 12 jaar oud, of verstandelijk gehandicapten, moeten door speciaal daarvoor opgeleide politiemensen worden verhoord in een verhoorstudio. De Officier van Justitie en een van de ouders die het gezag over de kinderen heeft, dienen vooraf toestemming te geven voor het studioverhoor. (Zie ook punt checklist getuigen). Checklist informatiegesprek Zorg voor een rustige ruimte; Neem een luisterende houding aan; Geef aandacht (bijvoorbeeld koffie aanbieden) en geef bij het slachtoffer een gevoel van eigenwaarde; Het informatiegesprek is geen verhoorsituatie; Leg uit wie je bent en wat je taak is; Onderzoek wat het slachtoffer van de politie verwacht (soms is dat vooral hulp en (nog) geen aangifte); Geef zoveel mogelijk uitleg over wat we (gaan) doen en waarom (procedure bij het doen van aangifte en gevolgen daarvan); Introduceren van medewerker Bureau Slachtofferhulp en overdragen van de hulpverleningstaak; Vastleggen in een proces-verbaal van bevindingen (BPS formulier); Inhoud eerste spontane verhaal; (Emotionele) toestand van slachtoffer; inventarisatie van voorgeschiedenis (eerdere incidenten). Gesprek bureau Slachtofferhulp Hierna vervolgt de medewerker van Bureau Slachtofferhulp het gesprek (de behandelaar verlaat het gesprek). Deze gaat in op dringende -vragen die het slachtoffer heeft. Hierna volgt zo mogelijk: Het inschatten van de situatie. Hiertoe is er beperkte ruimte voor het slachtoffer om te vertellen over de situatie. De medewerker vraagt naar. de actuele leefsituatie; de religieuze/culturele achtergrond; mogelijke steun van de omgeving; het welzijn van de kinderen en de mate waarin zij getuige of medeslachtoffer zijn geweest van het geweld. Het inventariseren van problemen en het nagaan van wensen en verwachtingen van het slachtoffer t.a.v. mogelijke hulp. Het ondernemen van actie op acute problemen. Het zorgdragen voor de veiligheid en het maken van een veiligheidsplan. Het onderzoeken of verwijzing naar hulpverlening gewenst of geboden is. Het informeren over hulpmogelijkheden Het gericht verwijzen indien gewenst en geboden. Wanneer het slachtoffer alleen wil of kan vertellen over de situatie, kan een vervolgafspraak gemaakt worden. Er wordt afgesproken dat het slachtoffer de tijd krijgt om te besluiten of ze een Page 11 of 11 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

12 vervolgafspraak wil. Dan vindt eventueel opnieuw een gesprek plaats tussen de politieagent de medewerker van Bureau Slachtofferhulp en het slachtoffer. Doorverwijzing Bij doorverwijzing wordt schriftelijk toestemming van het slachtoffer gevraagd om de gegeven informatie door te geven aan de verwijzende instantie. Zo mogelijk wordt een casemanager aangesteld (mogelijkheden worden momenteel bekeken). Wanneer dit niet mogelijk blijkt is de volgende afspraak van kracht: wanneer het slachtoffer verwezen wordt naar een hulpverleningsinstantie, is deze instantie verantwoordelijk voor het onderhouden van contacten met mogelijke andere betrokken instanties en voor het samenbrengen van deze instanties. Wanneer een slachtoffer wordt doorverwezen naar de NIM volgt binnen vijf werkdagen een gesprek met het slachtoffer en wordt de hulpverlening opgestart. De rol van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Wanneer kinderen aanwezig zijn in het gezin waar geweld heeft plaatsgevonden, geeft de behandelaar hiervan altijd bericht aan het AMK. Het AMK kan zo nodig onderzoek doen naar de kinderen en naar het effect van het getuige zijn van geweld tussen ouders voor de kinderen. Hiernaast kan het AMK een rol spelen wanneer het niet lukt om vrijwillig noodzakelijke hulp te accepteren. Ouders worden over de melding bij het AMK door de betrokken behandelaar geïnformeerd. Bij het opstellen van dit checklist nummer 12 is gebruik gemaakt van het protocol 'Aanpak Huiselijk Geweld Haarlem'. Veiligheid / opvang slachtoffer: Overleg met het slachtoffer of het wenselijk dan wel noodzakelijk is, de verdachte elders te laten verblijven. Wanneer dit geen optie is dan moet de veiligheid van het slachtoffer zo goed mogelijk op een andere manier gewaarborgd worden. Bespreek daarom de mogelijkheden die het slachtoffer heeft om te zorgen voor haar eigen veiligheid: Vrouwenopvang; Opvang bij familie en / of vrienden; Als de vrouw in haar eigen woning wil blijven, denk dan aan het informeren van familie en / of buren; Eventueel andere sloten op de deuren. (dit kan alleen als de woning niet door de verdachte bewoond wordt). Zorg dat er duidelijke afspraken met het slachtoffer gemaakt worden en registreer deze in het BPS (zo nodig afspraak op locatie). 14. Belaging (stalking): 14.1 Het slachtoffer van stalking. Page 12 of 12 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

13 De meeste slachtoffers zullen, in eerste instantie, toch proberen het probleem zelf aan te pakken. Dit Doordat het slachtoffer steeds op haar hoede is voor de belager zal het slachtoffer haar gehele levensstijl gaan aanpassen. Voorbeelden hiervan zijn dat de slachtoffers de plekken vermijden waar zij de belager eventueel zouden kunnen tegenkomen. Dit zijn vaak winkelcentra en uitgaansgelegenheden, maar zelfs ook gelegenheden waar het slachtoffer of haar kinderen privéverplichtingen heeft, zoals de sportclub en de scholen. Het slachtoffer voelt zich ook niet veilig in haar eigen woning. De belager dringt zich ook op in de directe omgeving van de woning alwaar deze post vat op de woning. Ook als de belager niet in de buurt van de woning is voelt het slachtoffer toch de aanwezigheid van de belager. Zij zijn kortom zo gefixeerd op de belager dat dit het gehele leven beheerst. In en om de woning van het slachtoffer zijn vaak aanpassingen gedaan om ervoor te zorgen dat de belager niet in de woning kan kijken of de woning moeilijk kan betreden. Voorbeelden hiervan zijn: hoge schuttingen, ondoorzichtige gordijnen, meerdere sloten op de toegangsdeuren en extra verlichting om de woning. Het slachtoffer past zijn leven in de woning ook aan. Zij zal zich vaak zodanig in de woning gedragen dat er een kleine kans is dat iemand die buiten de woning staat de bewoner niet kan zien. De indeling van de woning is vaak dusdanig dat er niet voor een raam gezeten kan worden zodat de belager geen kans krijgt om te zien of er iemand thuis is. Als het donker wordt gaan de gordijnen dicht. Deze gordijnen zijn vaak van een dusdanige dikte dat er geen licht kan doorkomen. Het slachtoffer zal er alles aan doen om er voor te zorgen dat zij niet gezien kan worden in de woning. Vaak is een slachtoffer ook bang om zelf naar buiten te kijken. Het slachtoffer heeft vaak meerdere malen een ander telefoonnummer aangevraagd en is in sommige gevallen verhuisd. De stalking kan zo ver gaan dat het slachtoffer op het werk ook belaagd wordt. Het slachtoffer is dan vaak genoodzaakt om ander werk te zoeken. Zoals eerder beschreven beheerst de belager het gehele leven van het slachtoffer! Dit kan voor een slachtoffer dusdanige gevolgen hebben dat zij psychische problemen krijgt en het is zelfs niet ondenkbaar dat het slachtoffer zichzelf probeert van het leven te beroven. 14,2 De Stalker/Belager. De personen die de stalking plegen kunnen in alle sociale treden van de samenleving voorkomen. Een stalker kan om verschillende redenen met het belagen van zijn slachtoffer beginnen. De gevallen waar de politie het meest mee in aanraking komt zijn: De meest voorkomende reden (82%) is het niet kunnen verkroppen van een relatie welke ten einde is. De stalker wil door zijn gedrag het slachtoffer bewegen om weer een relatie met hem aan te gaan. Ook kan in dit geval een rol spelen dat er uit de relatie kinderen zijn voortgekomen. De stalker wil ook graag zeggenschap over de kinderen om zodoende druk uit te kunnen oefenen op het slachtoffer. De relatie welke het slachtoffer met de stalker heeft gehad is vaak gepaard gegaan met fysiek en/of psychisch geweld. In de sociaal zwakkere families komt geweld vaker voor. Het slachtoffer is vaak erg bang geweest in de relatie. Het duurt dan ook vaak erg lang voordat het slachtoffer de beslissing heeft genomen om de relatie te beëindigen. Doordat het slachtoffer ondergeschikt is geweest aan de belager in de relatie wil de belager dit weer na de relatie. De belager wil deze machtspositie over het slachtoffer houden. De belager zal alles in het werk stellen om weer macht te krijgen. Vaak begint de belager eenvoudig met psychische dwang door steeds contact te zoeken (opbellen), maar als dat niet werkt zal de belager, zo leert de ervaring, naar steeds zwaardere middelen grijpen. We zien dat de belagers hun slachtoffers gaan achtervolgen, langsrijden en plegen van misdrijven (inbraak, vernieling, bedreiging en mishandeling.) Deze vorm komt veel voor bij een ex-partners of familieleden. De stalker wil een relatie met het slachtoffer. Hij heeft geen relatie met haar gehad maar is gewoonweg geobsedeerd door het slachtoffer. Dit soort stalkers kan bestempeld worden als een Page 13 of 13 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

14 categorie die op den duur gevaarlijk gedrag gaat vertonen. Deze stalker zal niet stoppen voordat hij zijn doel heeft bereikt en zal geen middel schuwen. Vaak lopen dit soort gevallen op ernstige misdrijven uit. De stalker kan zijn doel niet bereiken en denkt dat als hij het slachtoffer niet krijgt niemand haar zal krijgen. Bij deze categorie stalkers komt deze gedachte relatief vaker voor dan bij andere categorieën. Bij deze gevallen is meestal haast geboden met het bieden van hulp. De stalker is een onbekende en maakt zich op geen enkele manier bekend. Deze vorm van stalking is een vorm waarbij de stalker geen direct contact heeft met het slachtoffer. De stalker maakt gebruik van brieven, en telefoon. Bij het telefonisch contact wordt vaak niets gezegd. Het slachtoffer weet niet wie haar belager is en kan hierdoor in ernstige psychische problemen raken, mede door het feit dat achter de belaging een onbekende zit. Het slachtoffer kan zich nergens op voorbereiden, de stalker kan namelijk iedereen zijn. De stalker weet daarentegen veel van het slachtoffer en dat maakt de situatie vaak benauwender. Het slachtoffer ziet na verloop van tijd in iedereen in haar omgeving een potentiële stalker. De stalker wil ook hier de macht uitoefenen over zijn slachtoffer en geniet van de opwinding die dat met zich mee brengt. In de voornoemde gevallen is de stalker vaak een persoon die een persoonlijkheidsstoornis heeft. De meeste stalkers neigen naar het schizofrene. De stalkers zijn onberekenbaar en deinzen nergens voor terug. Geen enkel middel laten zij ongemoeid om het doel te behalen. Hierin schuilt ook het gevaar voor het slachtoffer als deze niet op tijd hulp krijgt, of hierom zelf vraagt Omgaan met slachtoffers van stalking. Het slachtoffer komt naar het bureau om aangifte te doen. Het slachtoffer ziet dit als laatste redmiddel in de strijd tegen de stalker. Voordat het slachtoffer hulp komt zoeken bij de politie is er toch gauw een periode van enkele maanden geweest waarin het slachtoffer zelf heeft geprobeerd om de stalking op te lossen. Als het slachtoffer bij de politie aanklopt is de tijd van bemiddelen reeds geweest. Er is in 90% van de gevallen geen mogelijkheid meer om te bemiddelen. In de gevallen dat bemiddelen nog wel mogelijk is, is de stalking nog niet zo lang aan de gang. In deze gevallen is de kans echter ook klein dat door bemiddeling de stalking stopt. Er moet rekening gehouden met het feit dat het slachtoffer zeer emotioneel is. Het slachtoffer zoekt echt hulp. Dit wordt wel eens onderschat. Er zijn gevallen bekend dat een slachtoffer al negen jaar vecht tegen haar stalker. Hierbij komt ook nog het feit dat zij constant tegen een juridische muur op loopt. In de ogen van het slachtoffer neemt de politie haar zaak niet serieus en probeert de zaak af te schuiven. De politie beschouwt het slachtoffer als een zeur die alweer aan het bureau komt met een wazig verhaal. Het slachtoffer heeft al meerdere klachten tegen de politie ingediend omdat zij in haar ogen niet serieus genomen wordt. Door deze klachten wordt zij bijna niet meer geholpen en krijgt zij niet de hulp die zij nodig heeft. Zij wil haar gezin beschermen en is bezig met het treffen van maatregelen tegen haar stalker. Deze maatregelen zijn dusdanig dat als zij dit gebruikt er slachtoffers gaan vallen. Het verhaal wat door het slachtoffer verteld wordt is vaak warrig en bestaat uit meerdere verhalen van misdrijven die gepleegd zijn. Hierdoor is het moeilijk in te schatten om wat voor misdrijf het gaat. Stalking bestaat uit meerdere misdrijven en vervelend gedrag. Het slachtoffer zal toch vaak met een verhaal komen dat zij bedreigd wordt. Hiervan wordt dan een aangifte opgenomen en komen deze zaken vaak onder op de stapel. Als er een lange tijd overheen gaat wordt de zaak vergeten, dit is geheel niet wat het slachtoffer wil. Het slachtoffer wil snel geholpen worden omdat zij niet meer normaal kan functioneren en hierdoor in grote psychische problemen komt. Als de zaak dan in behandeling wordt genomen is in de tijd van aangifte en in behandeling nemen vaak meer gebeurd. In sommige gevallen hebben de stalkers Page 14 of 14 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

15 daadwerkelijk toegeslagen en is er een ernstig misdrijf gepleegd. Dan komt hulp voor het slachtoffer te laat. Bij het eerste contact met het slachtoffer door een politiemedewerker dient de zaak niet onderschat te moeten worden. Laat het slachtoffer zijn verhaal doen en maak dan de inschatting of het om stalking gaat of om een los staand feit. Slachtoffers van stalking maken vaak wel duidelijk dat het over een lange periode speelt en dat er toch een bepaalde systematiek in zit. De stalker moet wel een bepaald doel hebben met het gedrag jegens het slachtoffer Intake gesprek Voordat er een daadwerkelijke aangifte opgenomen gaat worden wordt er met het slachtoffer een intake gesprek gehouden. Voordat iemand wordt uitgenodigd voor een intake gesprek moet er voorwerk gedaan worden. Dit houdt in dat in het bedrijfsprocessensysteem gezocht moet worden naar relevante gegevens omtrent stalker en slachtoffer, zoals vakere meldingen die de collegae op straat hebben afgehandeld etc ) Het doel van het intake gesprek is het uitwisselen van informatie om er voor te zorgen dat het slachtoffer weloverwogen tot een beslissing kan komen met betrekking tot het wel of niet doen van aangifte. Het opnemen van een aangifte is vaak een tijdrovende klus en er moet veel tijd voor uitgetrokken worden. Als later blijkt dat het niet om een stalking gaat of het slachtoffer trekt alsnog de aangifte in is het een verlies van tijd. Naast dit belang voor de verbalisant, wil men het ook een onnodige belasting voor het slachtoffer voorkomen. Bij dit intake gesprek wordt er uitvoerig gesproken met het slachtoffer. De gehele situatie wordt doorgesproken. Aan het slachtoffer worden tips gegeven hoe zij goed kan omgaan met de situatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een protocol voor slachtoffers. In dit protocol is ook een voorbeeldbrief gevoegd. Deze brief kan gestuurd worden aan de stalker. Middels deze brief wordt aan de stalker duidelijk gemaakt dat het slachtoffer in zijn geheel geen contact met de stalker wil hebben. Deze brief wordt ook gebruikt als ondersteunend bewijs. (zie verder bewijsvoering). N.b. het protocol en de brief zijn als bijlagen bijgevoegd. Het slachtoffer wordt ook in contact gebracht met slachtofferhulp. Zij zijn voor verdere opvang van het slachtoffer. Tijdens het intake gesprek wordt ook aan het slachtoffer verteld dat de aangifte een tijdrovende klus is en dat daar een aparte afspraak voor gemaakt moet worden. Ook wordt het slachtoffer duidelijk gemaakt dat het traject wat gevolgd word een lange termijntraject is. De stalker zal niet gelijk de dag na de aangifte in de cel zitten. Tijdens het intake gesprek zal het slachtoffer duidelijk gemaakt worden dat de politie niet 24 uur per dag voor de deur kan liggen om het slachtoffer te beschermen, maar dat er wel afspraken met een politiemeldkamer gemaakt kunnen worden. Ook is er een mogelijkheid dat onder strenge voorwaarden het slachtoffer en mobiel alarmeringssysteem kan krijgen. Het slachtoffer wordt ook verteld dat in de klacht/aangifte veel persoonlijke dingen gevraagd gaan worden. Indien het slachtoffer emotioneel is of wordt dan dient hier uiteraard correct mee worden omgegaan. Door het contact wat er vanaf dat moment met het slachtoffer is wordt aan het slachtoffer toch een handreiking gedaan om hulp te bieden. Het slachtoffer weet dat haar zaak serieus genomen wordt en begint weer hoop te krijgen. De afspraak voor de daadwerkelijke aangifte volgt kort op het intake gesprek. In die tussentijd kan het slachtoffer ook bewijsmateriaal vergaren, hierbij wordt gedacht aan brieven en tijdstippen van bellen. Page 15 of 15 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

16 Na het intake gesprek blijft er, zo mogelijk, een intensief contact tussen slachtoffer en verbalisant. Dit geeft het slachtoffer een bepaalde rust zodat zij de maatregelen kan treffen welke zijn besproken tijdens het intake gesprek Aangifte/Klacht Stalking is een klachtdelict. Stalking wordt alleen op klacht vervolgd. Hier dient terdege rekening mee gehouden worden. Als er alleen een aangifte opgenomen wordt gaat de hele zaak niet door. Voor het opnemen van de klacht moet, zoals geschreven, een lange tijd uitgetrokken worden. In de klacht worden alle gebeurtenissen genoteerd welke voorgevallen zijn. Stel het slachtoffer op haar gemak. Maak duidelijk dat wij er voor het slachtoffer zijn en dat wij willen helpen. Laat eventueel een vertrouwenspersoon bij het verhoor toe, zoals bijvoorbeeld een kennis of iemand van slachtofferhulp, waardoor het slachtoffer zich gesteund voelt. Bedenk wel dat deze persoon onbruikbaar is als getuige!. Bij de klacht wordt begonnen met de relatie die het slachtoffer heeft gehad met de stalker. Als er een onbekende stalker is wordt begonnen met het tijdstip waarop het eerste contact was. Hierna worden alle gebeurtenissen in chronologische volgorde genoteerd. Elke minimale vorm van contact wordt beschreven. Bij de klacht moet immers aangetoond worden of het systematisch is en moet het duidelijk worden wat de stalker wil van het slachtoffer. Laat tijdens het opnemen van de klacht het slachtoffer zoveel mogelijk vertellen en begin pas met schrijven als het gehele verhaal in vogelvlucht is gedaan en ook duidelijk is. Het is beter om een slachtoffer iets meerdere malen te laten vertellen dan dat het slachtoffer iets een keer verteld en dat het dan onduidelijk op papier komt. Zo wordt er voorkomen dat er dan wederom contact moet worden gezocht met het slachtoffer om een aanvullende verklaring af te leggen. Probeer in de klacht zoveel mogelijk namen van eventuele getuigen te noteren. Dit is erg belangrijk voor het vervolg van het onderzoek. Eventuele papieren die overhandigd worden dienen ook verwerkt te worden in de klacht. Laat het slachtoffer duidelijk maken wanneer en op wat voor tijdstippen zij lastig gevallen wordt. Dit is vooral van belang als de belaging vaak over de telefoon is. Vraag ook duidelijk de telefoonprovider en het telefoonnummer van het slachtoffer. Geef ook duidelijk aan hoe het slachtoffer zich onder de omstandigheden voelt. In de klacht is het ook van belang dat de stalker op de hoogte is van het feit dat het slachtoffer geen contact meer met de stalker wil. Dit kan middels de brief welke bij het protocol geleverd is. Doe tijdens het opnemen van de klacht geen loze beloftes. Voor het slachtoffer is er niets erger dan zich ergens op te richten terwijl dat achteraf niet waar blijkt te zijn Verder onderzoek. Tijdens het verdere onderzoek is het te zeerste aanbevolen om het slachtoffer steeds op de hoogte te houden van hetgeen er gebeurd. Door dit contact kan ook snel ingegrepen worden als er zich weer iets voordoet. Alle gebeurtenissen naar het slachtoffer toe welke na het doen van de klacht voorvallen, dienen in een relaas gezet te worden. Hou bij het verdere onderzoek voor ogen dat het belang van het slachtoffer voor gaat. Mocht het in de tijd van het onderzoek blijken dat de stalking al geruime tijd gestopt is dan kan in overleg met het slachtoffer ervoor gekozen worden om de zaak nog even te laten rusten. Eventuele getuigen die nog gehoord moeten worden zullen dan nog wel gehoord moeten worden. Spreek met het slachtoffer af dat de zaak zover afgehandeld wordt dat als er zich weer iets voorvalt in korte tijd er gelijk ingegrepen Page 16 of 16 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

17 kan worden. Zorg er dus voor dat het onderzoek bijna rond is op het aanhouden en het horen van de verdachte na. In het verdere onderzoek dienen zoveel mogelijk onafhankelijke getuigen gehoord te worden. Hierbij word gedacht aan de directe buren en eventueel mensen uit de werkomgeving die ook iets gezien hebben. Ook zullen de familieleden gehoord moeten worden. Laat in de verklaringen die afgelegd worden ook blijken of het slachtoffer erg veranderd is in haar doen en laten. Dit is vooral belangrijk voor het aantonen van de noodzaak van een onderzoek. Zorg dat de verklaringen goed op papier komen. Bij eventuele mishandelingen die gepleegd zijn door de stalker en waarbij het slachtoffer bij een dokter is geweest, moet een medische verklaring worden aangevraagd. Dit dient als ondersteunend bewijs. Bij de belaging over de telefoon moet in overleg met de Officier van Justitie een bijzondere bevoegdheid aangevraagd worden om de historische gegevens van de telefoon te kunnen opvragen. Dit is meestal een kwestie van 3 á 4 weken voordat de gegevens door de telefoonmaatschappij worden aangeleverd. Alle handelingen dienen genoteerd te worden in een relaas. Tijdens het onderzoek heeft het slachtoffer waarschijnlijk al contact gehad met slachtofferhulp. Stel slachtofferhulp ook op de hoogte van het onderzoek. Zij kunnen hiermee ook hun voordeel doen ten opzicht van het slachtoffer. Ook kan bepaalde informatie uit de hoek van slachtofferhulp nuttig zijn voor het onderzoek. LET OP: tijdens het gehele onderzoek staat het belang van het slachtoffer voorop. Het slachtoffer moet niet het gevoel krijgen dat zij in de steek gelaten wordt door de hulpverlenende instanties. Hier kan de verbalisant een grote rol in betekenen. Door het contact dat de verbalisant met het slachtoffer heeft kan deze snel ingrijpen in bepaalde situaties. De verbalisant kan bepaalde hulpverleners informeren hoe de zaken ervoor staan. Slachtoffers ervaren doodgewoon steun van een verbalisant als deze alleen al wil luisteren Officier van Justitie Bij het gehele onderzoek speelt de Officier van Justitie een grote rol. Hij zal moeten bepalen of een bepaalde zaak sterk genoeg is om voor te laten komen. Hou dan ook goed contact met de Officier van Justitie. Leg hem in eerste instantie het gehele verhaal uit. Vertel ook het te volgen traject. Mocht een Officier van Justitie bij voorbaad al zeggen dat het geen haalbare zaak is omdat het verhaal niet sterk genoeg is dan kan er gekeken worden wat voor traject er gevolgd moet worden om de zaak wel sterk te krijgen. Uit het intake gesprek is gebleken dat er bij het slachtoffer inderdaad sprake is van Stalking. De Officier van Justitie zal uiteindelijk ook toestemming moeten geven voor een aanhouding buiten heterdaad en moet ook toestemming geven voor een onderzoek na de historische gegevens van de telefoon. Zorg dat de Officier van Justitie goed wordt ingelicht over de feiten zodat hij/zij het ook als stalking zal onderkennen. De Officier van Justitie is een erg belangrijke factor in het onderzoek. Met hem staat of valt een onderzoek. Geen medewerking betekent geen zaak Verdachte In het belang van het onderzoek is het noodzakelijk dat de verdachte aangehouden wordt. Page 17 of 17 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

18 In het voortraject dient elk contact met de verdachte te worden vermeden. De verdachte zal soms op het bureau verschijnen om informatie te vragen over de zaak. Dit is meestal een gevolg op de brief die zij heeft ontvangen. Een slachtoffer kan ook bij de verdachte hebben aangegeven dat zij de politie heeft ingeschakeld. Hierdoor is het contact met de verdachte onvermijdelijk. Dit contact kan het verder onderzoek in de weg staan. Als een verdachte wordt uitgenodigd middels een brief of telefonisch om een verklaring af te leggen aan het bureau is het gedwongen karakter eraf en dit kan het verhoor in de weg staan. Daar er op Stalking voorlopige hechtenis staat heeft de Officier van Justitie de bevoegdheid om toestemming te geven voor een aanhouding buiten heterdaad. Als er voldoende verdenking is en de zaak is goed doorgesproken met de Officier van Justitie moet een aanhouding buiten heterdaad geen probleem zijn. Met de Officier van Justitie dient ook de mogelijkheid tot voorgeleiding bij de Rechter Commissaris besproken worden. Dit is een behoorlijk wapen in de strijd tegen de stalker. Bij de voorgeleiding bestaat de mogelijkheid dat de RC een geschorste bewaring onder voorwaarden oplegt. Deze voorwaarden houden vaak in dat de verdachte geen contact mag zoeken met het slachtoffer. Vaak wordt ook een strafrechterlijk straat-, en contactverbod door de rechter opgelegd. De voorlopige hechtenis geeft de mogelijkheid om de verdachte in verzekering te stellen. Daar de aangiftes meestal bestaan uit een zeer groot verhaal is het vaak ondoenlijk of onmogelijk om de verdachte binnen de 6 uren geheel te horen. In het belang van het onderzoek zal de verdachte in verzekering gesteld moeten worden. Het is vaak niet goed mogelijk om een goede kloppende verklaring te verkrijgen van een verdachte. Mocht de verdachte voorgeleid worden voor de RC dan is inverzekeringstelling geen probleem. De aanhouding dient dus tactisch gepland te worden. Dus niet op vrijdagmiddag. Mocht het onverhoopt toch voorkomen dat de verdachte zich vervelend bij het slachtoffer gaat gedragen en een strafbaar feit ten opzicht van het slachtoffer plegen dan dient de verdachte op heterdaad aangehouden te worden. Indien de stalkingszaak voldoende te bewijzen valt kan dan de eventuele voorgeleiding voor de RC later geregeld worden. Indien de stalking niet voldoende hard te maken is dan kan eventueel artikel 540 van het wetboek van strafvordering worden toegepast. Ook hiervoor geldt dat de verdachte aan de RC moet worden voorgeleid. De politie heeft dan maximaal 2 dagen voor verder onderzoek en het maken van een proces-verbaal. De OVJ ( en niet de HOVJ) stelt de verdachte te allen tijde gedurende het onderzoek inverzekering. In het voortraject dienen alle mogelijkheden en voorgeleidingen reeds besproken met de Officier van Justitie. De normale inverzekeringstelling zal door een Hulp Officier van Justitie bevolen dienen te worden. Hier dienen binnen het district goede afspraken over gemaakt te worden. Daar het hier lange verhalen en verklaringen betreft is, kan de HOVJ vaak overtuigd worden van de noodzaak van de inverzekeringstelling. Breng het slachtoffer in ieder geval op de hoogte van het feit dat de verdachte is aangehouden. Spreek ook met het slachtoffer af dat wanneer de verdachte vrij komt zij gelijk op de hoogte gesteld wordt. Dit geeft bij het slachtoffer ook een bepaalde rust Verhoor verdachte Het verhoor van de verdachte kan op verschillende manieren. Een ieder hanteert een andere manier van verhoren. Hierbij echter wat tips geven waarmee je tijdens het verhoor rekening kan houden:. De verdachte is meestal iemand die zelf ook met psychische problemen rondloopt. Vaak is er iets in haar verleden gebeurd waardoor hij dit gedrag vertoont. Page 18 of 18 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

19 Probeer de verdachte op een zeer sociale manier te benaderen en gooi niet gelijk alle feiten op de tafel. Begin ook met de relatie die hij gehad heeft met het slachtoffer. Probeer uit te vinden waarom deze relatie er niet meer is of waarom het slachtoffer volgens de verdachte niets met hem wil beginnen. Probeer ook een zwakke plek te vinden bij de verdachte. Meestal is de zwakke plek van de verdachte toch het onbegrip van het slachtoffer ten opzichte van hem. Probeer de verdachte te laten merken dat je de situatie waarin hij/ zij verkeert begrijpt. Probeer zo het vertrouwen van de verdachte te winnen. Hierdoor zal hij makkelijker gaan praten. Laat de verdachte in het begin zijn visie geven van het verhaal en laat hem uitspreken. Praat ook over andere dingen in het leven van de verdachte. Begin na al deze dingen langzaam de verdachte te confronteren met de feiten zodat hij op een gegeven moment geen kant meer uit kan. Blijf steeds op je hoede tijdens het verhoor. De verdachte van stalking is meestal een onberekenbaar persoon. Voordat je het door hebt kan hij omslaan en zichzelf of een ander wat aandoen. Als je het gesprek op de vriendelijke toon houdt is de kans dat de verdachte flipt en daardoor dichtslaat het kleinst. De verdachte kan iemand zijn met een persoonlijkheidsstoornis, houdt hier rekening mee Nazorg. Nazorg: Als de verdachte wordt vrijgelaten of in bewaring gesteld wordt is de hulpverlening door slachtofferhulp reeds in werking gesteld. Het slachtoffer wil nog graag op de hoogte gesteld worden van het onderzoek. In het kader van de nazorg is het dus ook van belang dat het contact tussen de verbalisant en het slachtoffer blijft. Dit contact is minder intensief dan in het begin van de zaak. Door dit contact zal het slachtoffer sterker worden en meer vertrouwen krijgen en dit is weer een stap in de richting van een normaal leven Civiele procedure Maak het slachtoffer ook duidelijk dat zij via een advocaat een civiel straat-, contactverbod kunnen aanvragen. Dit kan via een kort geding Problemen Na het intake gesprek kan een slachtoffer van aangifte af willen zien. Vaak is het slachtoffer te emotioneel en te ver in de psychische problemen dat zij de aangifte/klacht niet (meer) durft te doen. Ook zijn de slachtoffers vaak bang voor de gevolgen die kunnen ontstaan nadat zij aangifte/klacht hebben gedaan. Dwing een slachtoffer niet om aangifte te doen. Zij moet zelf de keuze maken. De verbalisant moet wel een afspraak met het slachtoffer maken dat hij over een paar weken contact zal opnemen en dan de situatie zal doorspreken. Misschien is er dan wel genoeg voor het slachtoffer gebeurd dat zij toch wel een aangifte/klacht wil (durft) doen. Denk aan de mogelijkheid om ambtshalve te vervolgen. Page 19 of 19 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)

20 Het volgende probleem wat zich kan voordoen is dat de getuigen niet een verklaring durven af te leggen. Maak de getuigen duidelijk dat zonder hun verklaringen de zaak nooit rond kan komen. Veel getuigen zullen ook bang zijn voor de gevolgen. Maak wel duidelijk dat de politie niet 24 uur per dag op de getuigen kan passen. Probeer toch de getuigen zover te krijgen dat zij wel een verklaring willen afleggen. Overigens kan het vastleggen van de getuigen die om redenen van veiligheid niet willen getuigen ook meetellen in de bewijsvoering. De officier van Justitie wil geen medewerking verlenen voor het aanhouden buiten heterdaad. Zorg dat er voldoende concrete contacten zijn vastgelegd en zorg dat duidelijk is wat de gevolgen voor het slachtoffer zijn en wat de bedoelingen van de stalker zijn. Overtuig de officier van Justitie dat het van belang is dat de verdachte aangehouden moet worden i.v.m. met de lange verhalen en het intensieve onderzoek. Zeg daarbij ook dat de aanhouding in het belang van het slachtoffer is. Als de verdachte uitgenodigd wordt voelt hij zich nog steeds machtig en kan hij dit na het verhoor reflecteren op het slachtoffer. De hulpofficier wil de verdachte niet in verzekering stellen. Goede afspraken in het district kunnen deze problemen oplossen. Mocht de HOVJ dan nog de verdachte niet in verzekering willen stellen, probeer hem dan te overtuigen dat het echt noodzakelijk is in het belang van het onderzoek, namelijk de duur van de verhoren, de verklaring van de verdachte kan nader verhoor/onderzoek noodzakelijk maken, zoals nader verhoor van getuigen of het slachtoffer of nader onderzoek telecommunicatie. Er dienen mogelijk confrontaties te worden gehouden of foto s te worden gemaakt voor confrontatie enz. Zelfs het veiligstellen van strafvervolging of -oplegging kan het noodzakelijk maken in verzekering te stellen bijvoorbeeld zodat er een foto kan worden gemaakt om later bij de uitvoering van de straf persoonsverwisseling te voorkomen De stalker gaat door. De echte Die-Hard stalker zal nergens van terugschrikken. Ook al krijgt hij nog zoveel straf. Dit is dan ook het grote gevaar van een stalker. Zoals eerder besproken zal een stalker pas stoppen als haar doel bereikt is. Hoe hier mee om te gaan? Neem wederom een aangifte op en begin weer met het horen van getuigen. Maak goede afspraken met de Officier van Justitie over het te volgen traject. Alleen volhouden kan het slachtoffer eventueel redden. Mocht dit allemaal niet helpen dan zal het slachtoffer moeten gaan kiezen om toch te gaan verhuizen naar een onbekende bestemming waar zij het leven weer op kan pakken. Dit is een behoorlijke stap voor het slachtoffer maar soms is het onvermijdelijk. Page 20 of 20 Checklisten aanpak geweld in huiselijke kring versie 09/03/2004 (Walter Klein Nienhuis)