Verslag Missietafel Duivendrecht op 18 maart 2019

Transcriptie

1 Verslag Missietafel Duivendrecht op 18 maart 2019 Het onderstaande is een verslag op hoofdpunten van ons gesprek. Kwetsbaarheid als appel De hulpeloosheid van anderen doet een appel op ons. We worden geraakt door mensen in moeilijke situaties. Het besef zelf kwetsbaar te zijn speelt een rol hierin; we zijn ons bewust van onze eigen kwetsbaarheid en lotsverbondenheid met andere kwetsbare mensen. Vaak voelen we pijn, omdat we niet veel kunnen doen. Aanwezig zijn en blijven is de kern. De kerk zit in een diepe crisis vanwege het schandaal van seksueel misbruik. Dat speelt overal ter wereld. We zijn als kerkmensen een gekwetste en kwetsbare groep. Het is belangrijk om die pijn toe te laten. De crisis is ook een kans. Goddank is het seksueel misbruik naar buiten gekomen, anders zou het zijn blijven doorrotten! Nu kan er nieuw leven opbloeien. Secularisatie en individualisme Degenen onder ons die jonger zijn dan zestig, zijn opgegroeid in een omgeving waarin het geloof nauwelijks nog een rol speelde. De situatie in Nederland is dat het geloof niet meer wordt door gegeven. Daarmee verdampt het in onze samenleving. Iemand vertelt dat in haar parochie elke maand vijf mensen zich uitschrijven. We leven in een individualistische samenleving. Vaak denkt men alleen aan eigen gewin en niet op het grotere geheel of de toekomst. Daar kunnen we tegenover zetten dat we wel nadenken over de consequenties van ons handelen voor anderen, voor het milieu en voor toekomstige generaties. Er is veel solidariteit in Nederland. Ook onder mensen die niets hebben met de kerk is veel goedheid en bewogenheid te vinden. Bewogenheid is gebleven, maar heeft andere vormen aangenomen. We moeten niet de pretentie hebben dat wij de enigen zijn die goede dingen doen. We zijn vooral geroepen goed te zien wat er om ons heen gebeurt, ook aan mooie, hoopgevende dingen. Die hoeven niet per se christelijk te zijn. Soms ontdekken we hoe een bepaald initiatief dat geen enkele christelijke signatuur heeft heel dicht staat bij wat ook wij willen doen. We kunnen ons daardoor laten inspireren. Al die zaadjes die om ons heen aan het groeien zijn, zijn kleine tekenen van Gods rijk. Daarin is Gods Geest aanwezig. Toch vinden we het belangrijk om ook een gelovige dimensie levend te houden. Hoe evangeliseer je in een geseculariseerde samenleving? Dat is een uitdaging. Ook in de steden van landen op het zuidelijk halfrond groeit de secularisatie. Op het platteland minder. De tweede generatie migranten in Nederland raakt ook geseculariseerd. 1

2 Maar misschien is de secularisatie over zijn hoogtepunt heen. Mensen stellen zich vragen. Veel mensen vragen zich af of er niet meer is dan het louter materiële. Er leeft een verlangen naar spiritualiteit. De kerk is momenteel zo met zichzelf bezig, binnenkerkelijk. Opgeslorpt door vragen: hoe gaan we verder? Dat kan je ervan weerhouden te zien wat er in de wereld gebeurt. Pastorale en missionaire planning is nodig, maar dat is er veel te weinig. Roeping ontstond vroeger meestal binnen een kerkelijke gemeenschap. Nu is dat vaak niet meer het geval. Er zijn veel vrijwilligers die zich inzetten binnen missionaire projecten als Stap Verder en Wereldhuis. Zij doen dat vaak met veel enthousiasme. Misschien kan je wel zeggen, dat zij zo hun roeping vinden. Het is onze taak steeds meer dit soort vormen te vinden, waarin mensen hun roeping vinden. Rol van de kerk is ook gewoon door te gaan. We moeten laten zien dat de kerk meer is dan de kerk die leegloopt, ons daar niet blind op staren, want dan worden we overvallen door 100 % onmacht. Maar wat is kerk? De kerk als instituut is inderdaad een moeilijke zaak als je de feiten onder ogen ziet. Maar evangelisch leven gaat door. Iemand merkt op: Kerk is toch vooral wat ik meemaak met mijn eigen communiteit waar ik leef. Ik maak me niet zo druk om de parochie. De kerk wordt overeind gehouden door kleine gemeenschappen die tegen beter weten in door gaan. Secularisatie geeft een stuk uitzuivering. Op weg gaan en blijven Vroeger was het veel duidelijker wat een missionaris was. Je werd uitgezonden naar een ander land en zette je daar in voor de mensen en voor de kerk. Na Vaticanum II is die duidelijkheid weg. Dat is niet erg, want het geeft vrijheid om zelf nieuwe wegen te zoeken. De mooie woorden van de kerk in de praktijk brengen buiten de kerk. Dat is wat een missionaris doet. Dat op weg gaan is heel letterlijk te nemen in het leven van veel missionarissen, omdat zij langere tijd doorbrachten in een ander land. Daar verbonden zij zich aan mensen, leerden hun taal en cultuur en zetten zij zich naar best vermogen in. Velen delen de ervaring dat ze meer ontvingen dan dat ze gaven. Het is een rijkdom anderen te mogen ontmoeten. Het maakt nederig te zien hoe mensen hun leven ondanks grote problemen vorm weten te geven. Veel arme mensen laten zien hoe belangrijk het is zich in geloof aan God te kunnen overgeven. In Nederland schrikken mensen als je over het geloof begint. Daar heb ik geleerd dat geloof onderdeel is van het dagelijkse leven, zegt iemand. Vijf mensen in onze Missietafel zijn afkomstig uit een ander land. Geroepen en gezonden om hier te zijn, zegt een van hen. Missie is inderdaad ook in Nederland aan de orde. Andere culturen en religies zijn ook hier nu aanwezig. Ook hier zijn maatschappelijke en geestelijke noden. Een aantal deelnemers aan onze Missietafel zijn geassocieerd lid van een religieus 2

3 instituut. Zij nemen volop deel aan de missie, zijn werkzaam in missionaire projecten en doen en denken als geassocieerde leden mee in religieuze instituten. Presentie Je kan er als mens voor kiezen de pijn van anderen uit de weg te gaan. Maar je kan ze ook opzoeken en nabij zijn. Dat is onze missionaire roeping: waar doet het pijn in de samenleving? Fundamenteel is dat we aanwezig zijn en momenten aanpakken die zich aandienen. Het is belangrijk om het voorbeeld van eigen religieus gemeenschapsleven gaande te houden: het geloof blijven vieren in gebed, broederschap en gastvrijheid. Pluriformiteit is een rijkdom, ook in de eigen gemeenschap. Onze taak is elkaar te zoeken en inspireren en dienen. We doen wat we kunnen doen, voor en met mensen. Het gaat erom dankbaar te zijn voor wat er wel is en wat we wel kunnen. Migratie is een van de pijnpunten in onze samenleving. Opvallend veel deelnemers aan onze Missietafel zetten zich actief in voor vluchtelingen. Hun situatie in thuislanden kennende, vinden we het begrijpelijk dat ze op zoek gaan naar een beter leven. Die drang naar leven valt niet te stoppen. Maar vaak staan we machteloos. We kunnen ongedocumenteerden vaak zo weinig bieden, alleen maar naast ze blijven staan. Zorg voor de schepping Ten aanzien van de grote problemen van deze tijd voelen we ons vaak onmachtig. Wat kunnen wij doen? Wat haalt het uit? De tegenkrachten zijn zo groot. De afgelopen jaren is sterk het besef gegroeid dat de natuur die ons omringt de dragende grond is van ons bestaan. De schepping is ons allen gegeven. We zijn broeders en zusters, geroepen om ons gezamenlijk huis te behoeden en bewaren. We beseffen, zeker sinds de publicatie van Laudato Si in 2015, steeds beter dat zorg voor de schepping deel is van onze missie als christenen. Veel gemeenschappen lezen en bespreken de encycliek. Sommigen onder ons zijn heel concreet bezig met de aarde door biologisch te tuinieren. In het klooster raakt dat de bezoekers. In Egmond werken Palestijnse vluchtelingen mee in de tuin. Dat heeft hen als mens ook doen opbloeien. Degenen die de werkelijkheid kennen in arme landen weten hoe moeilijk de situatie daar is. Mensen leven naast vuilnisbelten. Veel westers spul en afval wordt daar gedumpt. Het milieu krijgt daar amper een kans. Jongeren zijn veel bezig met de milieuproblematiek: sommigen zetten zich actief in, maar anderen halen hun schouders op. Wanneer we met jongeren werken, kunnen we hen helpen in te zien wat er in de wereld gebeurt en wat zij kunnen bijdragen. 3

4 Meerdere mensen merken op dat eenvoud belangrijk is wanneer we proberen te leven naar het evangelie. In een tijd waarin het belang van duurzaamheid steeds duidelijker wordt, krijgt deze eenvoud ook vorm door zuinig om te gaan met spullen. Tegelijk is het belangrijk zaken aan te kaarten die niet goed lopen. Dat kan bijvoorbeeld door mee te lopen met de Klimaatmars. Sommige congregaties nemen deel aan internationale netwerken die kwesties aankaarten tot op het hoogste VN-niveau. Dialoog Missie is ook in dialoog gaan met andere godsdiensten en met de wereld. Jezelf laten bevragen. Oecumene is ook een dimensie. Het is een nieuw soort missie om met andere gelovigen gemeenschap te vormen. Die gemeenschap krijgt in het geval van een van ons onder meer vorm in het gezamenlijk onderhouden van een tuin. Daarbij helpen gehandicapten en andere vrijwilligers mee. Missionaire beweging in Nederland Iemand merkt op dat het jammer is dat de missie steeds meer wordt weg bezuinigd in de Nederlandse kerk, ook al zeggen de bisschoppen dat we een missionaire kerk moeten zijn. Er zijn nog veel MOV-groepen, maar ook die vergrijzen sterk. Vroeger hadden missionarissen een achterban, een basis. Nu is er vooral veel onbegrip over wat wij doen en willen. Religieuzen zijn een steeds kleinere groep. Welke rol spelen wij nog? Wat is het belang van onze aanwezigheid? De tijd en samenleving waarin we leven zijn ook voor ons vaak verwarrend. Het is daarom van belang dat we met elkaar in gesprek gaan en een richting bepalen. De situatie biedt ook nieuwe kansen. Vroeger werd veel gedaan uit gewoonte of omdat het moest. De toeters en bellen van voorheen zijn weg gevallen. Dat drukt ons sterker met de neus op de wezenlijke vragen: wie zijn wij? Wat verbindt ons? Waar staan we voor? Vervolggesprek: Ons volgende gesprek gaan we in op de speciale insteek voor deze Missietafel: Missie en de toekomst van de aarde. Hoe kunnen wij als individu en gemeenschap werken aan de zorg voor ons gemeenschappelijk huis? Toos wijst op paragrafen 222 en 223 van Laudato Si : 222. De christelijke spiritualiteit stelt een andere wijze voor om kwaliteit van leven te verstaan en moedigt een stijl van profetisch en contemplatief leven aan die in staat is een diepe vreugde te kennen zonder door consumptie geobsedeerd te zijn. Het is belangrijk aan een oud onderricht gevolg te geven dat in verschillende godsdienstige tradities en ook in de Bijbel aanwezig is. Het betreft de overtuiging dat minder meer is. De constante opeenhoping van mogelijkheden om te consumeren leidt het hart immers af en verhindert ieder ding en ieder moment te waarderen. Rustig iedere werkelijkheid, hoe klein die ook is, tegemoet treden opent voor ons daarentegen meer mogelijkheden voor begrip en persoonlijke verwezenlijking. De christelijke spiritualiteit houdt een groei in soberheid en een 4

5 vermogen om met weinig te genieten voor. Het is een terugkeer naar de eenvoud die het ons mogelijk maakt stil te staan om te genieten van de kleine dingen, te danken voor de mogelijkheden die het leven biedt, zonder ons te hechten aan wat wij hebben, of treurig te worden om wat wij niet bezitten. Dit vereist de dynamiek van overheersing en pure opeenstapeling van genoegens te vermijden. 223 In vrijheid en bewust beleefde soberheid werkt bevrijdend. Het is geen minder leven, het is geen lage intensiteit, maar totaal het tegengestelde. Zij die van ieder ogenblik meer genieten en dit beter beleven, zijn degenen die ophouden hier en daar iets op te pikken en daarbij altijd zoeken wat zij niet hebben, en ervaren wat het betekent iedere persoon en ieder ding te waarderen, leren vertrouwd te raken met de eenvoudigste werkelijkheden en er weten van te genieten. Op deze wijze slagen zij erin onvoldane behoeften te beperken en verminderen vermoeidheid en ongerustheid. Men kan weinig nodig hebben en intens leven, vooral wanneer men in staat is ruimte te laten voor andere genoegens en voldoening vindt in broederlijke ontmoetingen, dienstbaarheid, in het ten volle benutten van eigen charisma, in de muziek en de kunst, in het contact met de natuur, in het gebed. Geluk vereist sommige behoeften, die ons het hoofd doen omlopen, weten te beperken, omdat wij zo beschikbaar blijven voor de veelvuldige mogelijkheden die het leven biedt. 5