Woonbeleidsplan. Gemeente Kortenaken

Transcriptie

1 Woonbeleidsplan Gemeente Kortenaken

2 Inhoudstabel woonbeleidsplan gemeente Kortenaken Inhoudstabel p Voorwoord p 4 2. Inleidend overzicht p 5 3. Wettelijke basis voor de ontwikkeling van dit beleidsplan p Algemene situering 3.2. Beleidsintenties op Vlaams en gemeentelijk niveau p Verplichte activiteiten p De ontwikkeling van een gemeentelijke beleidsvisie op vlak van wonen begeleiden,ondersteunen en uitwerken Faciliteren en/of uitbereiden van het woonoverleg met alle lokale woonactoren Het aanbieden van gestructureerde basisinformatie ( in openbare lokalen) aan de inwoners van de gemeente over het aanbod van premies en ondersteuning en de mogelijkheden van de verschillende overheden Keuzeactiviteiten van de gemeente p Het nemen van initiatieven die levenslang en aanpasbaar wonen ondersteunen Het aanbieden van sociaal en technisch advies i.v.m. wonen en begeleiding op maat in het kader van huisvesting Het nemen van initiatieven die duurzaam, ecologisch en energiebewust wonen ondersteunen Doelstellingen p Personeelsbezetting p Locatie p Inhoudelijk procesverloop voor de opmaak van het woonbeleidsplan van Kortenaken p Informatieverzameling- en verwerking p Analysefase van de gegevens p Planning en mogelijke werkwijze voor de opmaak van het woonbeleidsplan van Kortenaken p Woonoverleg: opstart en planning p Gemeentelijk Woonoverleg Werkgroep woonbeleid van Kortenaken Intergemeentelijk Woonoverleg 6. Ontwikkeling van een gedragen gemeentelijke visie rond wonen p Correlatie met andere lokale beleidsdomeinen p Lokaal sociaal beleidsplan Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Milieubeleidsplan Varia 6.2. Beleidsvisie in verband met wonen p Omgevingsanalyse p Algemeen p Demografische gegevens p Bevolking en bevolkingsdichtheid Bevolkingsgroei Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

3 Leeftijdsverdeling Bevolkingsprognose Kwetsbare groepen Huishoudens 7.3. Huisvestingsgegevens p Woonpatrimonium Gemiddelde prijzen Eigendomsstructuur Woningkenmerken Sociale Huisvesting Bindend Sociaal Objectief Leegstand, verkrotting en verwaarlozing Onbebouwde percelen 7.4. Socio-economische gegevens p Inkomens Leefloners en financieel zwakke gezinnen Senioren en thuiswonen behoeftenonderzoek 7.5. SWOT - analyse: Sterkte en zwakte kansen en bedreiging p Strategische doelstellingen p Overzicht van de acties en afspraken rond de verschillende doelstellingen (operationele p 51 en strategische) BIJLAGEN p Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

4 1. Voorwoord In een tijd waarin de prijzen voor grond en woningen niet alleen in Vlaanderen maar ook in onze gemeente sterk stijgen is het begrip betaalbaar wonen voor vele onder ons een ware uitdaging geworden. Iedereen, jong en oud, heeft het recht om menswaardig te wonen in een kwalitatieve en betaalbare woning en om zich thuis te voelen in een veilige, groene en gezonde leefomgeving. Om al deze voornemens te kunnen waarmaken hebben we beslist om de krachten te bundelen met onze landelijke buurgemeenten Bekkevoort, Glabbeek en Tielt-Winge. Zo is het intergemeentelijk samenwerkingsverband Hartje Hageland opgericht en van start gegaan. Samen met onze buurgemeenten wordt overleg gepleegd, visies uitgewisseld en in samenspraak met andere actoren (OCMW, Sociale Huisvesting Maatschappijen, Provinciebestuur en het Vlaamse Gewest) worden maatregelen genomen die slagkracht geven aan ons gemeentelijk beleid. Dit alles heeft geresulteerd in het eerste Woonbeleidsplan voor onze gemeente Kortenaken. Hierin zijn vier strategische doelstellingen vooropgesteld; deze zijn: een dienstverlening betreffende het verbeteren van het woningenbestand, het verhogen van het aanbod aan betaalbare woningen, het aanmoedigen van duurzaam en energiezuinig wonen en een dienstverlening door een open wooninfopunt. We streven naar een kwalitatieve dienstverlening zodat alle inwoners toegang hebben tot een heldere, duidelijke en volledige informatie over de verschillende premiesystemen voor wonen. Het zal een boeiende maar zeker een lonende uitdaging worden om de vooropgestelde doelen in Kortenaken waar te maken. Schepen van Ruimtelijke Ordening en Huisvesting Michel Vander Velpen Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

5 2. Inleidend overzicht Het hier volgende document is een eerste studie voor de uitwerking van een volwaardig woonbeleidsplan, waarin een lokaal woonbeleid voor de gemeente Kortenaken uitgestippeld wordt. In eerste instantie schetsen we een beeld van het wettelijk kader waarin het lokale woonbeleid zich momenteel bevindt en welke de basis is voor de uitwerking en opmaak van dit woonbeleidsplan. Vervolgens geven we een overzicht van de geplande werkwijze en de op stapel staande opeenvolgende processen die dit plan mogelijk moeten maken. Dit alles resulteert op termijn in een door het lokale beleid gedragen visie die in dit beleidsplan terug te vinden zal zijn. Deze visie baseert zich uiteraard op een geactualiseerde omgevingsanalyse, waarvan in dit plan een beknopte samenvatting terug te vinden is. Uit de besluiten van deze analyse werden er vervolgens vier strategische doelstellingen op maat van de gemeente vooropgesteld, die vervolgens zullen omgezet worden in operationele doelstellingen en acties. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

6 3. Wettelijke basis voor de ontwikkeling van dit beleidsplan 3.1. Algemene situering. Er zijn op Vlaams Niveau de afgelopen twee jaar verschillende nieuwe decreten en besluiten tot stand gekomen. Deze beslissingen, genomen in diverse domeinen, maken de noodzaak voor lokale besturen tot de vorming van een lokaal woonoverleg en een daaruit vloeiend beleidsplan steeds urgenter. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de reglementen die aan de grondslag van de opmaak van dit woonbeleidsplan liggen. Aan de basis van de regelgeving staat de Vlaamse Wooncode van 1997 die stelt: Iedereen heeft het recht op menswaardig wonen. Daartoe moet de beschikking over een aangepaste woning, van goede kwaliteit, in een behoorlijke woonomgeving en tegen betaalbare prijs en met woonzekerheid worden bevorderd. 1 Dezelfde wooncode geeft de gemeente de rol van regisseur van het lokale woonbeleid 2. Om naar een evenwichtig en gediversifieerd lokaal woonbeleid te kunnen evolueren heeft de Vlaamse overheid enkele werkinstrumenten ontwikkeld. Het BVR van 21 september regelt de subsidiëring van intergemeentelijke projecten ter ondersteuning van de ontwikkeling van dit lokale woonbeleid. Naar aanleiding van dit besluit beslisten de vier gemeenten Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge een intergemeentelijk project in te dienen bij het Vlaams Gewest, om deze samenwerking op vlak van woonbeleid te kunnen realiseren. Op 1 september 2008 werd de toekenning van subsidies voor het project Hartje Hageland van de vier betrokken gemeenten bij ministerieel besluit goedgekeurd 4. Het project ging op 1 januari 2009 effectief van start. De duurtijd bedraagt drie jaar met een maximale verlenging van twee maal drie jaar. Vlaanderen draagt 52% van de personeels- en werkingskosten. De provincie Vlaams-Brabant ondersteunt de werking 5 door 25% van de personeelskosten op zich te nemen. De vier gemeenten dragen de overige kosten voor de werking van het project, deze zijn verdeeld à rato van het aantal huishoudens in de betreffende gemeenten. 1 Decreet van 15 juli 1997 betreffende de Vlaamse Wooncode (VWC), Titel II, Hoofdstuk 1, Art.3. 2 Op Cit: VWC, art. 28 1, 2. 3 Besluit van de Vlaamse Regering (BVR) van 21 september 2007 houdende de subsidiëring van projecten ter ondersteuning van het lokaal woonbeleid. 4 MB van 1 september 2008 van de Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Stedenbeleid, Wonen en inburgering, Marino Keulen. 5 O.a. met het Provinciaal reglement van 4 maart betreffende de subsidiëring voor projecten die het lokaal woonbeleid ondersteunen en het besluit van de Deputatie van Vlaams-Brabant van 22 januari Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

7 Ook het nieuwe decreet grond-en pandenbeleid van de Vlaamse Overheid 6, dat in werking trad op 1 september 2009 stuwt de gemeenten meer en meer in ontwikkeling en uitwerking van een woonbeleidsvisie. Temeer daar ze in de nabije toekomst de bindende sociale objectieven, zoals vooropgesteld door het decreet 7 zullen, moeten realiseren. Dit vraagt een intens gemeentelijk woonoverleg en de uitbouw van een toekomstgericht woonbeleid, aangezien het decreet voorschrijft dat het advies van de gemeenteraad over deze materie zich dient te baseren op de voorstellen van het lokale woonoverleg, zoals vastgelegd in het woonbeleidsplan. Het lokale woonbeleidsplan kan daarmee de nodige ondersteuning bieden om de eerste contouren van een beleidsmatige aanpak van dit gegeven uit te stippelen. Een laatste wettelijke verordening is het Besluit van de Vlaamse Regering 8 wat betreft de uitvoeringsprogramma s van de sociale woonprojecten. Ook hierin wordt vastgelegd dat de opmaak van een beleidsplanning het resultaat moet zijn van het lokale woonoverleg 9. De neerslag van dit overleg wordt bovendien getoetst door de dienst Wonen Vlaanderen, aan de bestaande bepalingen wat betreft inplanting en realisatie. Met andere woorden: er is de eerste jaren genoeg werk aan de woon -winkel! 3.2. Beleidsintenties op Vlaams en gemeentelijk niveau. Naast de wettelijke bepalingen hebben de nieuwe Vlaamse regering en het gemeentebestuur van Kortenaken ook de nodige intenties op vlak van wonen bekendgemaakt. We staan hier even stil bij deze krijtlijnen voor een toekomstig beleid. De intenties van de Vlaamse overheid op vlak van wonen de eerstvolgende jaren, vinden we terug in het regeerakkoord van 9 juli 2009, onder doorbraak 5, Groen en dynamisch stedengewest 10. Hierin zien we een verdere uitwerking van het boven genoemde decreet Grond-en Pandenbeleid en het betaalbaar wonen voor iedereen centraal staan. Verder kunnen we constateren dat er werk gemaakt zal worden van duurzaam wonen, een thema dat ook centraal staat bij de gemeente Kortenaken. Dit wordt duidelijk uit de actiepunten van de gemeente Kortenaken in de werking van Hartje Hageland, zoals we ook in volgend stuk zullen zien. De gemeentelijke visie vinden we terug in het beleidsprogramma voor Kortenaken, opgesteld door de bestuursploeg van CD&V/N-VA en SP.A-SPIRIT. Het 6 Bekrachtiging van de Vlaamse Regering van 27 maart 2009 van het decreet grond-en pandenbeleid (DGPB). Van dit decreet zijn momenteel nog niet alle uitvoeringsbesluiten rond. 7 Op Cit: DGPB, Art tem Art Besluit van de Vlaamse Regering van 18 juli 2008 houdende de procedure voor de planning, vaststelling en goedkeuring van de uitvoeringsprogramma s in het kader van de planmatige realisatie van sociale woonprojecten, gewijzigd bij besluit van 20 januari Op Cit BVR 18/07/2008, wijziging van 01/01/2009, Art , Art Een daadkrachtig Vlaanderen in beslissende tijden. Voor een vernieuwende, duurzame en warme samenleving. Pp Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

8 gemeentebestuur beschrijft 5 grote uitdagingen waaraan ze tijdens haar legislatuur wil werken: 1. Een open en klantvriendelijk bestuur 2. Thuis zijn in een veilig Kortenaken 3. Wonen in een groene en gezonde gemeente 4. Wonen in een bruisende en ondernemende gemeente 5. Een sociaal Kortenaken voor iedereen Beide kartels hebben de ambitie werk te maken van een andere bestuursstijl die investeert in structurele en duurzame, toekomstgerichte maatregelen, in een cultuur van overleg. Onze inwoners degelijk informeren en betrekken bij het uitdenken en het uitwerken van het beleid moet het handelsmerk worden van dit gemeentebestuur, niet om de mensen naar de mond te praten, maar om plannen te realiseren, om dossiers op te bouwen op basis van de problemen en de noden van de inwoners en om deze doortastend aan te pakken. In de 3 de uitdaging wonen in een groene en gezonde gemeente wil het gemeentebestuur in haar landelijke gemeente streven naar een duurzaam evenwicht tussen wonen, landbouw, natuurzorg en recreatie. Via o.m. de actie wonen in eigen gemeente wil het bestuur haar gemeente sterker profileren. De creatie van extra en betaalbare woongelegenheid voor jonge mensen in de gemeente Kortenaken is een bijzonder moeilijke zaak, maar een erg belangrijke prioriteit. Daarom zal het bestuur bijkomende bouwgronden en woningen proberen te creëren via aansnijding van het woonuitbreidingsgebied in Kortenaken. De gemeente onderzoekt de mogelijkheid om de vroegere politiekantoren te Kersbeek om te vormen tot woongelegenheden. Binnen de wettelijke mogelijkheden wil ze sociale woningen creëren en gronden en woningen voorbehouden voor inwoners van Kortenaken. Meer extra woongelegenheid op langere termijn zal voorzien worden in het structuurplan via verdere aansnijding van het woonuitbreidingsgebied Kortenaken en verplaatsing van de woonuitbreidingsgebieden van Waanrode en Hoeleden naar een meer aanvaardbare locatie. In onze landelijke gemeente staan ook behoorlijk wat zonevreemde woningen. Het bestuur zal maximale rechtszekerheid voor deze woningen inschrijven in het structuurplan. Verder zal het bestuur ook acties ondernemen om alle mogelijke subsidies voor bouwen en renoveren kenbaar te maken aan de bevolking. Het Wooninfopunt is hiervan een voorbeeld. Mensen zullen gesensibiliseerd worden rond levenslang wonen. In de 5 de uitdaging een sociaal Kortenaken voor iedereen wil de gemeente blijven investeren in een jonge toekomst. Daarnaast wil de gemeente ook haar senioren ondersteunen. Bijna 1 op 4 inwoners is ouder dan 65 jaar en in de toekomst valt nog meer vergrijzing te verwachten. Het bestuur wil Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

9 zoveel mogelijk de senioren stimuleren en hen de mogelijkheid geven te participeren in het gemeenschapsleven en zolang mogelijk thuis te blijven Verplichte activiteiten. 12 Door in te stappen in het intergemeentelijk samenwerkingsproject Hartje Hageland, heeft de gemeente Kortenaken zich ook geëngageerd voor zowel een verdieping, als een uitbreiding van haar activiteiten rond het woonbeleid. De samenwerking via het intergemeentelijk project brengt een aantal activiteiten, zowel opgelegde door het decreet als keuzeactiviteiten, op vlak van wonen met zich mee. De verplichte activiteiten zijn voorde vier deelnemende gemeenten van het interlokale project Hartje Hageland dezelfde. Dit in tegenstelling tot de keuzeactiviteiten (zie 3.4.) waar de accenten door iedere gemeente individueel gelegd werden De ontwikkeling van een gemeentelijke beleidsvisie op vlak van wonen begeleiden,ondersteunen en uitwerken. Om dit te kunnen realiseren dient in eerste instantie recent cijfermateriaal verzameld, samengelegd en verwerkt te worden tot een uitgebreide analyse van de gemeentelijke woonsituatie. Daarnaast zullen de eerste stappen voor inventarisering gezet moeten worden, conform de nieuwe regelgeving vastgelegd in het decreet grond- en pandenbeleid Faciliteren en/of uitbereiden van het woonoverleg met alle lokale woonactoren. Bij de opstart van het project was er in geen van de vier deelnemende gemeenten een structureel woonoverleg aanwezig. Het overleg zou zowel de actoren uit de sociale huisvestingssfeer; de specialisten op vlak van ruimtelijke ordening; de verantwoordelijken voor wonen op gemeentelijk niveau, als de betrokken actoren uit de privésector moeten verenigen. Dit overleg zou in de volgende resultaten moeten uitmonden: De onderlinge afstemming van de sociale woonprojecten enerzijds en de afstemming van de mogelijke individuele projecten van de lokale woonactoren anderzijds. Een globale doorlichting van de lokale huisvestingssituatie. De voorbereiding van een planning van de sociale woonprojecten binnen het werkingsgebied 14. Een akkoord over een gemeenschappelijk toewijzingsreglement voor sociale huurwoningen, indien één van de betrokken gemeenten wenst over te gaan tot de Op Cit: BVR 21/09/2007: art.6, 1 t/m 3 13 Decreet van 27 maart 2009 betreffende het Grond- & Pandenbeleid, van kracht vanaf 1 september Op. Cit: Decreet van 27 maart 2009: art ,1 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

10 invoering van een dergelijk reglement binnen het kader van het nieuwe Sociale Huurbesluit 15. Een verbetering van de kwaliteit van het woonpatrimonium en de woonomgeving, waaronder het nemen van initiatieven in het kader van de bestrijding van leegstand en verkrotting. Een verbetering van de woningkwaliteit op de privé-huurmarkt. Een verbetering van de woningkwaliteit op de privé-woningenmarkt Het aanbieden van gestructureerde basisinformatie ( in openbare lokalen) aan de inwoners van de gemeente over het aanbod van premies en ondersteuning en de mogelijkheden van de verschillende overheden. Deze basisinformatie omvat zowel inlichtingen over premies van de Lokale, Provinciale, Vlaamse en Federale overheden als gegevens over diverse thema s als: Kwaliteit en veiligheid van woningen; Duurzaam, ecologisch en energiebewust wonen; Levenslang en aanpasbaar wonen; Betaalbaar wonen (huren, fiscale voordelen, enz.); Sociaal huren, sociaal lenen en sociaal kopen; Dit aanbod zal op termijn bijgestuurd worden aan de hand van concrete vragen van de inwoners van de gemeente. De verzameling van en verwerking van deze gegevens gaan uit van de op te zetten wooninfopunten in de vier betrokken gemeenten Keuzeactiviteiten voor de gemeente Kortenaken Aanbieden van sociaal en technisch advies i.v.m. wonen en begeleiding op maat in het kader van huisvesting Op termijn zal er getracht worden te komen tot een laagdrempelig adviesnetwerk om de toegankelijkheid, veiligheid en het comfort van de bestaande woningen te optimaliseren. Daarbij moet er oog zijn voor advisering en promotie van nieuwe woonvormen. De voornaamste doelgroep die hierbij bereikt zal worden zijn de ouderen Het nemen van initiatieven die levenslang en aanpasbaar wonen ondersteunen Op termijn zal er getracht worden te komen tot een laagdrempelig adviesnetwerk om de toegankelijkheid, veiligheid en het comfort van de bestaande woningen te optimaliseren. Daarbij moet er oog zijn voor advisering en promotie van nieuwe woonvormen. De voornaamste doelgroep die hierbij bereikt zal worden zijn de ouderen. 15 BVR van 12 Oktober 2007 tot reglementering van het sociale huurstelsel ter uitvoering van titel VII van de Vlaamse Wooncode. 16 Op Cit: BVR 21/09/2007: art.6, 4 t/m 12. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

11 Het nemen van initiatieven die duurzaam, ecologisch en energiebewust wonen ondersteunen. Met aandacht voor grondstoffenverbruik, toekomstig verbruik van energie en materialen en afvalbeperking. Er zal getracht worden naar een koppeling van duurzaamheid aan sociale ondersteuning Doelstellingen. De combinatie van verplichte- en keuzeactiviteiten zal uiteindelijk moeten resulteren in de realisatie van volgende doelstellingen 17 : Ontwikkeling en uitwerking van een gemeentelijke beleidsvisie met betrekking tot wonen. Organisatie en bestendiging van het gemeentelijk woonoverleg. Opzetten en uitbouwen van een laagdrempelige dienstverlening naar de burger met betrekking tot een brede informatieoverdracht rond wonen en huisvesting. Op termijn de verbetering van de kwaliteit van het woonpatrimonium en de woonomgeving van de gemeente Personeelsbezetting. Om deze doelstellingen te kunnen realiseren beschikt de interlokale vereniging over de volgende personeelsbezetting: Coördinator: 1 VTE, niveau A Informatiedeskundige: 1 VTE, niveau B Technisch Deskundige: 1 VTE, niveau B Deskundige Woonbeleid: 1 VTE, niveau B Administratief medewerkster: 0.5 VTE, niveau C Gezien het feit dat het project een vereniging zonder rechtspersoonlijkheid is, vallen de personeelsleden onder de bevoegdheid van de beherende gemeente van het Interlokale project; de gemeente Tielt-Winge Locatie De intergemeentelijke vereniging is gehuisvest in Huize Hageland: Oudepastoriestraat Tielt-Winge Tel: info@hartjehageland.be website: 17 Op Cit: BVR 21/09/2007: art. 5. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

12 4. Inhoudelijk procesverloop voor de opmaak van het woonbeleidsplan van Kortenaken 4.1. Informatieverzameling- en verwerking Een goed woonbeleidsplan moet degelijke fundamenten hebben, daarover is iedereen die met wonen bezig is het eens. Deze fundamenten worden gevormd door een grondige analyse van de bestaande lokale woonsituatie. Voor een goede omgevingsanalyse dienen in eerste instantie de laatst beschikbare gegevens geraadpleegd te worden. Daarnaast is er een filtering nodig van die gegevens die relevant zijn voor de uitwerking van een lokaal woonbeleid. Basis voor deze fundamenten zijn de statistische gegevens van de bestaande woonsituatie in de gemeente Kortenaken. Deze beslaan gegevens over het woningaanbod met o.a. aantallen, woonvormen, wooncomfort, eigendomsstructuur, bodembezetting, huur- en eigendomsmarkt enz Deze cijfers dienen gekoppeld te worden aan relevante gegevens over de huisvestingssituatie in de gemeente. Demografische en socio-economische gegevens zoals de bevolkingssamenstelling en gezinssamenstelling, leeftijdscategorieën, inkomensverdeling en dergelijke meer. Op termijn dient dit aangevuld te worden met een recent overzicht van de inventaris onbebouwde percelen, de inventaris van het leegstandsregister, inplanting van de sociale woonprojecten en overzicht van de sociale koop- en huurwoningen in de gemeente 18. In de eerste plaats werden de statistische bronnen van de gemeente zelf geraadpleegd, zoals de ruimtelijke structuurplannen, de lokale omgevingsanalyses en natuurlijk ook de lokale sociale beleidsplannen die reeds een basis omgevingsanalyse bevatten. We vonden ook veel basismateriaal rond wonen en huisvesting bij de provincie Vlaams-Brabant 19. Verder werd informatie verzameld bij het Nationaal instituut voor Statistiek (NIS), de portaalsite voor de lokale sociale beleidsplannen en het portaal Lokale statistieken van Vlaanderen 20. Om een regionaler beeld van de woonsituatie te bekomen, werden de cijfergegevens van de deelnemende gemeenten van het interlokale project ter vergelijking naast elkaar gelegd. Temeer ook omdat de vier gemeenten van de Interlokale vereniging Hartje Hageland gemeenten in buitengebieden zijn en dus verhoudingsgewijs gemakkelijk vergelijkbaar. Op termijn kan dit nog aangevuld worden met interviews met centrale figuren uit de werkvelden zoals actoren van het OCMW of gemeenteambtenaren die in deze materie werkzaam zijn. 18 Zie ook de eerder aangehaald verplichten inzake het DGPB in hoofdstuk 3, 3.1. Algemene situering ; ; www4.vlaanderen.be/dar/svr/cijfers/pages Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

13 4.2. Analysefase van de gegevens Uit het veelvoud van deze gegevens dient een analyse gedestilleerd te worden die duidelijk maakt welke de verwachtingen en uitdagingen zijn waar het beleid zich in de toekomst voor geplaatst zal zien. Deze analyse geeft niet enkele een overzicht van de bestaande situatie en de daarin vervatte sterkten en zwakten. Ze zal ook dienen om een inzicht te krijgen in toekomstige trends en verwachtingen inzake demografie en de daaraan gekoppelde mogelijk toekomstige problemen. We verwijzen in dit geval als voorbeeld naar de reeds vastgestelde vergrijzing en de problemen die dit zou kunnen veroorzaken inzake wonen en woonkwaliteit. Het hieraan gekoppeld woonoverleg zal natuurlijk een gepast beleidsantwoord moeten formuleren om op deze toekomstige ontwikkelingen en mogelijke knelpunten adequaat te kunnen inspelen. Deze verschuivingen kunnen zich zowel op vlak van woontrends -en woonvormen voordoen, als bij kwaliteitsverschuivingen inzake wonen en huisvesting en in mogelijke tekorten van het toekomstig aanbod. Er werd gezocht naar een antwoord op de vraag of er afdoende ingespeeld kan worden op toekomstige noden, tekorten en mogelijke vragen vanuit de bevolking. Zoeken naar een evenwicht tussen de impact van de sociale factoren ten opzichte van de economische. Kijken ook naar de bestaande ruimtelijke structuurplannen en evenwichtige oplossingen zoeken voor een goede inpassing in deze plannen. Daarbij rekening houdend met een steeds veranderende regelgeving die in dezen de gemeente als centrale spilfiguur naar voren schuift. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

14 5. Planning en mogelijke werkwijze voor de opmaak van het woonbeleidsplan van Kortenaken 5.1. Woonoverleg: opstart en planning De bespreking van de gegevens dient op gemeentelijk niveau te gebeuren, door mensen die ter zake gespecialiseerd zijn. Daarvoor werd er een woonoverleg opgestart met een brede basis, gedragen door enerzijds het beleidsniveau en anderzijds het ambtelijk niveau. Vanaf de aanvang werd er geopteerd voor de synergie van mensen uit zowel het beleidsdomein wonen als het meer sociale domein huisvesting. Met andere woorden: naast de bevoegde schepenen en burgemeester zijn ook de deskundigen van de dienst ruimtelijke ordening en van het OCMW op het overleg aanwezig. Daarnaast dienen uiteraard alle actoren die werkzaam zijn in één van de beide materies, en die vanuit die expertise voor de inhoudelijke verdieping kunnen zorgen, mee uitgenodigd te worden. Dit zijn o.a. vertegenwoordigers van Wonen Vlaanderen, de Provincie, mensen uit de Sociale Huisvestingssector, het SVK enz Gemeentelijk Woonoverleg In eerste instantie werden er vanuit Hartje Hageland verkennende gesprekken gevoerd met de bevoegde instanties in de vier gemeenten. In januari werd het project voorgesteld op de vier schepencolleges (Bekkevoort, 12/01/09, Glabbeek 13/01/09, Tielt-Winge 20/01/09 en Kortenaken 02/02/09). Daarnaast werden er afspraken gemaakt met de OCMW-voorzitters en secretarissen van de deelnemende gemeenten. Gezien het feit dat de eerste tijd de intergemeentelijke vereniging Hartje Hageland nog niet volledig bemand was 21 kon het gemeentelijk overleg niet opgenomen worden voor augustus Vanaf die datum echter werden de eerste overlegmomenten wel vastgelegd. In samenspraak met de bevoegde schepenen en de diensten ruimtelijke ordening werd de opstart van het woonoverleg op de agenda van het schepencollege van Kortenaken van 22 juni geplaatst. Voor de samenstelling ervan werd eveneens overlegd, om deze op zo breed mogelijke basis te laten gebeuren (zie ook ). De praktische uitwerking ervan gebeurde in samenspraak tussen de dienst ruimtelijke ordening en de medewerkers van Hartje Hageland. De Startvergadering vond plaats op 3 augustus En hier werden de eerste mogelijke actiepunten overlopen, deze worden verder nog besproken onder punt 8 en 9 van dit plan. 21 Vanaf 1 augustus 2009 starten de informatiedeskundige en de deskundige woonbeleid. De technisch deskundige zal pas vanaf 1 september in dienst treden. Dus in principe kan de vereniging pas vanaf september in volle werking treden. 22 College van Burgemeester en Schepenen (CBS) 22/06/09, Kortenaken. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

15 Werkgroep woonbeleid van Kortenaken Samenstelling van de werkgroep woonbeleid Kortenaken Leden Naam College van Burgemeester en schepenen Functie Gaston Claes Stefaan Devos Griet Vandewijngaerden Albert Bils Michel Vander Velpen Paul Sterkendries Annita Vandebroeck Dominique Hayen Jan Van Brusselt Gi Vanderwaeren Johan Baeten Liliane Heremans Geert Haesevoets Krista Meeus Lies Vandenbosch Catherine Pardon Willem Van Damme Patrick Borms Liliane Vanhelden Ellen Van den Brande Voorzitter Lokaal Woonoverleg Burgemeester Kortenaken Eerste schepen,cultuur, openbare werken Schepen senioren, lokale economie Schepen ruimtelijke ordening, huisvesting Schepen milieu, groendienst, jeugd OCMW-voorzitter Secretaris OCMW Kortenaken Secretaris gemeente Kortenaken Diensthoofd Leefomgeving & RO Wonen Vlaanderen Wonen Vlaanderen Dienst wonen provincie Vlaams-Brabant OCMW-raadslid Kortenaken Coördinator woonwinkel Tienen Afgevaardigde SWAL Directeur Diest-Uitbreiding Directeur aankoop Belgische Grondreserve Coördinator Hartje Hageland Woondeskundige Hartje Hageland Tijdens de opstartvergadering werd met unanimiteit van stemmen de heer Gaston Claes aangeduid als Voorzitter van het Lokale Woonoverleg Kortenaken 23. Dit overleg kan uiteraard altijd uitgebreid worden met ad hoc leden die inhoudelijk een meerwaarde kunnen zijn voor deze vergadering. Door de keuze van een gevarieerde mix van expertise uit de domeinen wonen, huisvesting, ruimtelijke ordening en sociale actoren, verzekerde de gemeente Kortenaken zich bij voorbaat van een breed gedragen woonoverleg. Wat uiteraard de uitstippeling van het toekomstige en evenwichtig woonbeleid alleen maar ten goede zal komen. 23 Verslag Lokaal Woonoverleg Kortenaken 3 augustus Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

16 Intergemeentelijk Woonoverleg De interlokale vereniging wordt gedragen door de vier gemeenten. Daarvoor werd ook een intergemeentelijk overleg in de vorm van een beheerscomité samengesteld 24. Het eerste intergemeentelijk overleg werd gepland in functie van de opstart werking van Hartje Hageland. De vergaderingen van de eerste maanden waren allemaal inhoudelijk in functie van deze opstart en aanwervingen. Het beheerscomité kwam hiervoor samen op volgende data: 20 januari 2009, 17 februari 2009, 6 mei 2009, 20 mei De eerste vergadering waar het woonbeleidsplan en het daaraan gekoppelde woonoverleg ter sprake kwam is deze van 20 mei Daar werden de eerste stappen voor de opmaak van dit plan en de opstart van het gemeentelijk overleg afgesproken. Naast deze beheersmatige overlegmomenten is er ook een intergemeentelijke stuurgroep samengesteld 26, waarin iedere gemeente evenredig vertegenwoordigd is: Geert Haesevoets Johan Baeten Rene Dekeyzer Hilde Goedhuys Paul Cloots Jan Van Brusselt Ludo Guelinckx Gi Vanderwaeren Dirk Degeest Kurt Yskout Naam Leden intergemeentelijke Stuurgroep Functie Deskundige gemeentelijk woonbeleid Vlaams-Brabant Wonen Vlaanderen Diensthoofd Vlaams-Brabant Secretaris Tielt-Winge Secretaris Bekkevoort Secretaris Glabbeek Secretaris Kortenaken Stedenbouwkundig ambtenaar Bekkevoort Stedenbouwkundig ambtenaar Kortenaken Stedenbouwkundig ambtenaar Glabbeek Diensthoofd Tielt-Winge Het eerste overlegmoment van deze stuurgroep ging op 14 oktober 2009 door. De agenda werd hoofdzakelijk bepaald door de implementatie van het decreet nieuwe grond en pandenbeleid, dat op 1 september in voege trad. De concrete uitvoering ervan en de mogelijke inpassing van deze verschuivingen op vlak van ruimtelijke ordening en wonen in het woonbeleidsplan, werden hier besproken. De acties die interlokaal kunnen worden uitgewerkt, zullen vanuit dit overlegorgaan verder gestuurd worden. De uitwerking van bv. een gemeenschappelijk registratiesysteem staat hier reeds in de steigers. 24 Statuten van de interlokale vereniging Hartje Hageland, Hoofdstuk 3, Art. 7 tem. 15. Voor de samenstelling, zie bijlage Verslag van de vergadering van het Beheerscomité van Hartje Hageland dd. 20/06/ Statuten van de interlokale vereniging Hartje Hageland, Hoofdstuk 4, Art. 16 tem. 18. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

17 6. Ontwikkeling van een gedragen gemeentelijke visie rond wonen 6.1. Correlatie met andere lokale beleidsdomeinen Een gefundeerd en goed onderbouwde beleidsvisie bouwt verder op de bestaande analyse, maar kijkt ook verder dan het woonbeleid alleen. Dit beleid wordt immers mee gedragen door ander beleidsdomeinen, bovendien is al veel voorbereidend werk verricht door de bestaande diensten. Deze studies vormen mee de basis voor de visieontwikkeling Lokaal sociaal beleidsplan In het Lokaal Sociaal Beleidsplan vinden we reeds een recente omgevingsanalyse van de gemeente terug 27. De samenwerking tussen gemeente en OCMW is een vast gegeven in de opmaak van deze plannen. Een expertise die we zeker wensen mee te nemen bij de totstandkoming van het woonbeleidsplan. Op basis van de omgevingsanalyse werden in dit beleidsplan reeds verschillende voorstellen van beleidsacties rond wonen vastgelegd. Uit een analyse van de beleidsplannen 28 blijkt reeds dat het thema huisvesting inhoudelijk een belangrijk thema voor de gemeenten is. Veel van de toekomstige acties voor de verbetering van de woonkwaliteit in de gemeente zijn derhalve reeds terug te vinden dit plan. Naast wonen en huisvesting is het doelgroepenbeleid een belangrijke invalshoek die een grote link heeft met dit lokale woonbeleidsplan. Immers, voor de afbakening van de woonnoden zal ook hier uit de analyse moeten blijken welke doelgroepen hieraan de grootste nood aan ondersteuning hebben. De afstemming tussen aanbod en reële noden, ook deze basis vinden we terug in het Lokaal Sociaal Beleidsplan 29. Immers, betaalbaar wonen en dienstverlening rond informatieverstrekking zijn voor alle gemeenten belangrijke thema s. Zo zijn algemeen ook sociale huisvesting en wonen voor ouderen de belangrijkste subthema s bij huisvesting 30. Reden te over dus om dit beleidsplan als centrale studie voor het woonbeleidsplan te plaatsen Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Een tweede belangrijk anker in de ontwikkeling van het woonbeleidsplan is uiteraard het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS). De synergie van noden en mogelijkheden dient op dit echelon te gebeuren. De gemeente Kortenaken heeft nog geen volledig Ruimtelijk Structuurplan maar de ontwerpen ervan kunnen evengoed mede als basis kan dienen voor de ontwikkeling van een beleidsvisie rond wonen. Ook het provinciale Ruimtelijk 27 Decreet van de Vlaamse regering van 3 maart 2004 betreffende het lokaal sociaal beleid: Art VAN REGENMORTEL, T, & SANNEN L.; Synthese HIVA-Rapport Lokaal Sociaal Beleid: de intenties onder de loep. Beleidsanalyse , Leuven, HIVA, februari Lokaal Sociaal Beleidsplan , OCMW en gemeente Kortenaken. 30 Op. Cit.: Van Regenmortel e.a., p. 2. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

18 Structuurplan 31 kan goed gebruikt worden om deze beleidsmatig vastgelegde woonstructuren te overlopen. Een afstemming tussen woonbeleidsplan en (toekomstig) GRS zijn hoe dan ook onontbeerlijk voor een gedegen beleidsvisie rond wonen en huisvesting Milieubeleidsplan Voor de actie en mogelijke planning rond thema s als duurzaamheid, energiebeheer en dergelijke kan veel informatie ingewonnen worden via het bestaande milieubeleidsplan. Het wooninfopunt in de gemeente kan hierin een informerende en/of sensibiliserende rol spelen om de bewoners meer wegwijs te maken in deze materies Varia Naast deze lokale studies zijn er uiteraard de nodige bronnen om vanuit andere invalshoeken naar het domein wonen te kijken. We vermelden hier o.a. de behoeftenstudies voor senioren, de vergelijkende analyse voor de vier gemeenten van de Provincie 32, het eindverslag van de PORT-Regio 33, de studiereeks Focus op wonen 34 en de handleiding Lokaal Woonbeleid Beleidsvisie in verband met wonen Het lokale bestuur erkent als goede burgervader het recht op menswaardig wonen voor alle inwoners. Dit recht vertaalt zich in de noodzaak aan woningen van een goede kwaliteit in een behoorlijke woonomgeving, tegen een betaalbare prijs en aangepast aan de noden 36. Om dit te verwezenlijken is een beleidsvisie en de daaraan gekoppelde doelstellingen en strategieën nodig. Een gedegen beleidsvisie wordt gedragen door het brede werkveld van actoren die in een bepaald beleidsdomein actief zijn. Vanuit de analyse van de gegevens, gekoppeld aan de expertise van de genoemde actoren werkt de gemeente Kortenaken aan een toekomstbeeld rond wonen. Deze visie moet uiteindelijk uitmonden in strategieën en doelstellingen om dit toekomstbeeld te verwezenlijken 37. Bij de verwezenlijking ervan kunnen volgende algemene doelen vooropgesteld worden: Betaalbaar wonen voor iedereen De uitbouw van een klantvriendelijke dienstverlening 31 Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan (PRS): Tekst, Kaarten en samenvatting, VU: Provincie Vlaams-Brabant, 2004, Emka. 32 Gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, Provincie Vlaams-Brabant, dienst Wonen, 2008, 28 pagina s. 33 Eindverslag experimenteel project Wooninfopunt Port-Regio. Provincie Vlaams-Brabant, dienst Wonen, 2009, 57 pagina s. 34 GOOSSENS L, HAESEVOETS G, LAUREYS J, PHILIPS M, & RAEMDONCK I. Focus op wonen 5: Lokaal woonbeleid in België. De gemeente, draaischijf of schietschijf voor behoorlijk wonen? Acco, 2008, 228 pagina s. 35 Handleiding Lokaal Woonbeleid, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Woonbeleid, vijf delen,, ARHOM, Op Cit. VWC, Hoofdstuk 1, Art.3 37 Op. Cit: Handleiding Lokaal Woonbeleid, deel I, Woonplan, p. 12. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

19 Stimuleren van de duurzaamheid Kwaliteitsvol wonen Een aantal van deze doelen kunnen ook intergemeentelijk nagestreefd worden.. Door een intergemeentelijk afstemming creëert men een meerwaarde bij de geplande acties. Bestaande basisanalyses geven ook aan dat het woonpatrimonium, de ruimtelijke infrastructuur en inplanting 38, de samenstelling van de risicodoelgroepen, woonnoden voor de vier gemeenten gelijkaardig zijn. Er kunnen derhalve ook gemakkelijk zinvolle gemeenschappelijk acties en strategieën uitgewerkt worden Enkele van de onderwerpen die mogelijks gemeenschappelijk aan bod kunnen komen zijn: Uitwerking van een gemeenschappelijk toewijzingsreglement Uniformisering van het informatieaanbod Uitwerking van modelreglementen ivm wonen Gemeenschappelijke infodagen rond een nieuwe premie Acties rond doelgroepen die gemeenschappelijk opgezet kunnen worden Samenwerking ivm sociale huisvesting, zie ook SVK s. Uitwerking van uniforme inschrijvingslijsten en acties rond vermindering van de noden rond huisvesting. Gemeenschappelijk acties indien nodig naar centrale overheden ifv wonen en huisvesting. Bv. noden in het kader van het grond-en pandenbeleid signaleren In de loop van het overleg, dat ook na de opmaak van dit beleidsplan blijft verder werken, zullen deze lijsten natuurlijk aangevuld en bijgestuurd kunnen worden. De woonsituatie in de gemeente is immers een levende entiteit die steeds verandert, groeit en beweegt. 38 Bemerking: Alle vier de gemeenten die deelnemen aan het interlokale project Hartje Hageland zijn ruimtelijk gezien buitengebieden met een zeer gelijkend patrimonium. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

20 7. Omgevingsanalyse Kortenaken 7.1. Algemeen Kortenaken bevindt zich in het Hageland 39, meer bepaald in de regio Tienen. Het maakt deel uit van het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant en grenst aan de provincie Limburg. Het is een landelijk gelegen gemeente gelegen in de buitengebieden van het Vlaams Gewest. In afnemende volgorde bepalen de landbouw en fruitteelt, de ambachtelijke bedrijven en kleinhandelszaken de economische structuur van de gemeente. De gemeente bestaat uit 5 deelgemeenten, de administratieve indeling van de gemeenten is als volgt 40 : NIS-code Naam deelgemeente 24054A Kortenaken 24054B Ransberg 24054C Hoeleden + Stok (deel Bunsbeek & Sint-Magriete-Houtem) 24054D Kersbeek-Miskom 24054E Waanrode De gemeente kent een totale oppervlakte van km², met volgende onderverdeling: Landbouwgronden: 78,30% Bossen: 9,55% Bebouwde gronden 11,36% Andere 0,78% Gezien vanuit het standpunt van ruimtelijke ordening ligt Kortenaken, net als de drie ander gemeenten van het werkingsgebied van Hartje Hageland, in ruimtelijke buitengebieden. De gemeente maakt deel uit van de deelruimte Landelijke Kamer Oost 41. Buitengebieden zijn in de provinciale en Vlaamse Ruimtelijke structuurplannen van prioritair belang. 39 Zie bijlage 2 40 Kortenaken. Ontmoeting en Ondersteuning lokaal Woonbeleid, 23 maart 2007, 1.A. 41 Ruimtelijk Structuurplan Vlaams-Brabant. Tekstbundel, EMKA, 2004, pg , Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

21 7.2. Demografische gegevens Bevolking en bevolkingsdichtheid Tabel 1: Totaal aantal inwoners en de bevolkingsdichtheid (aantal/km²) van Kortenaken, de provincie Vlaams Brabant en Vlaanderen Gemeenten Totaal aantal inwoners Dichtheid (aantal/km²) Kortenaken Vlaams-Brabant Vlaanderen Met een inwonersaantal van komt dit overeen met een bevolkingsdichtheid van 155 inwoners per km². In de ranglijst van 65 gemeenten van de provincie Vlaams-Brabant staat zij op de 8e plaats voor de oppervlakte, op de 54e voor het aantal inwoners en op de 62e voor de bevolkingsdichtheid 44. Tabel 2a: bevolkingsdichtheid per km 2 en -evolutie e 45 Gemeente Kortenaken Als men naar Vlaanderen en Vlaams-Brabant kijkt, respectievelijk met 455 en 503 inwoners per km 2, is het duidelijk dat het gemiddelde en ook de individuele waarden van de gemeente ver beneden het gemiddelde van Vlaams-Brabant en Vlaanderen liggen. Men kan zodoende wel stellen dat het landelijke karakter van Kortenaken qua bevolkingsdichtheid anno 2008 nog behouden is Bevolkingsgroei Tussen 2001 en 2009 is het aantal inwoners in Kortenaken toegenomen met 274 personen (zie onderstaande tabel). 42 Website SVR 08/08/09 43, NIS: FOD Economie Algemene directie Statistiek en economische informatie. Werkelijke bevolking per gemeente op 1 januari p NIS: FOD Economie Algemene directie Statistiek en economische informatie. Kerncijfers voor de gemeente Kortenaken,, p Omgevingsanalyse,bijlage bij sociaal beleidsplan Bekkevoort pg 5 46 SVR,databank demografie: Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

22 In 2002 telde Kortenaken inwoners. Op 1 juli 2009 was dit aantal aangegroeid met 273 inwoners, of een aangroei van 3.53 %. De aangroei van de bevolking is toe te schrijven aan het positief migratiesaldo. Er wordt in Kortenaken meer ingeweken dan uitgeweken. Tabel 2b: Evolutie van de totale bevolking (van 2000 tot 2008) aangroei % Kortenaken Arr. Leuven ,74 Vlaams-Brabant ,66 Vlaams gewest ,16 De gestage groei van de bevolking kan men ook zien in de toename van het aantal private huishoudens. Dit geldt voor alle deelnemende gemeenten van Hartje Hageland. Figuur 1 toont grafisch hoe de 4 gemeenten hun aantal private huishoudens zagen toenemen vanaf het jaar 1997 tot Deze stijging, die bekeken wordt voor 10 jaar, kent grote sprongen. Figuur 1: De geïndexeerde aangroei van de private huishoudens in de verschillende gemeenten, vanaf het jaar 1997 (1997 = 100) Bekkevoort Glabbeek Kortenaken Tielt-Winge 47 : APS, portaal lokale statistieken 48 NIS situatie op 1/07/09: 19/08/09 49 Op. Cit: Gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg 3 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

23 Dat de bevolking gegroeid is in voorbije jaren, wordt ook geïllustreerd in figuur 2. Hier wordt de geïndexeerde bevolkingsgroei weergegeven van 2000 naar 2005, met 2000 als basis. Zo is te zien dat er in de 4 gemeenten van Hartje Hageland wel een groei van de bevolking is, maar een niet zo zeer uitgesproken groei. De 4 gemeenten vormen een goede middenmaat in vergelijking met de groei van de bevolking in de rest van Vlaams-Brabant. Figuur 2: Geïndexeerde bevolkingsgroei van 2000 naar 2005 (2000 = 100). 50 Bevolkingsgroei Index 2005 (bevolking 2000 = 100) < > 103 Bever Galmaarden Herne Liedekerke Ternat Roosdaal Affligem Gooik Lennik Pepingen Asse Dilbeek Halle Londerzeel Opwijk Merchtem Sint- Pieters- Leeuw Meise Wemmel Beersel Kapelle- op-den- Bos Drogenbos Zemst Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Linkebeek Sint- Genesius- Rode Machelen Zaventem Kraainem Wezembeek- Oppem Hoeilaart Boortmeerbeek Kortenberg Tervuren Overijse Bertem Huldenberg Keerbergen Haacht Herent Begijnendijk Tremelo Aarschot Rotselaar Leuven Holsbeek Lubbeek Tielt-Winge Boutersem Bierbeek Oud-Heverlee Hoegaarden Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: NIS, bewerking APS Bekkevoort Diest Kortenaken Linter Landen Geetbets Zoutleeuw Sociale planning - dienst welzijn en gezondheid Info: socialeplanning@vlaamsbrabant.be Als de bevolking slechts gestaag gestegen is in de voorbij jaren, tegenover de snelle toename van de private huishoudens zou men kunnen zeggen dat er een versnippering van deze bevolking is in steeds kleinere huishoudens. Er zijn steeds meer en meer huishoudens bijgekomen waarover de bevolking, die trager steeg, verdeeld moest worden. Een huishouden zal dus uiteindelijk gemiddeld minder personen tellen. Kortenaken is een landelijke gemeente waar het aantrekkelijk is om te wonen. 50 Op. Cit: Gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg 2 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

24 Leeftijdsverdeling Hier wordt bekeken hoe de bevolking onderverdeeld kan worden op basis van de leeftijd. Het is zo dat we hier werken met een aantal categorieën: van 0 tot 19 jaar, van 20 tot 64 jaar en de 65+-groep. In tabel 3 gaan we na hoeveel leden ieder van deze categorieën telt. Deze getallen worden bekeken over een periode van 18 jaar, tussen 1991 en Buiten de absolute getallen, worden ook de relatieve gegevens weergegeven, zodat men een duidelijk beeld heeft van hoe dat de inwoners verdeeld zijn over de verschillende leeftijdscategorieën. Tabel 3: Absolute en relatieve gegevens van de verschillende leeftijdsgroepen tussen 1991 en 2005 voor Kortenaken. 51 Gemeente Jaren Totaal % 0-19 % % 65+ Totaal % Kortenaken ,24% 63,44% 16,31% 100,00% ,99% 63,12% 16,89% 100,00% ,43% 63,12% 17,46% 100,00% ,34% 62,58% 18,08% 100,00% ,40% 62,02% 18,57% 100,00% ,67% 61,38% 18,95% 100,00% ,67% 61,20% 19,13% 100,00% ,87% 60,73% 19,39% 100,00% ,94% 60,69% 19,37% 100,00% ,90% 60,47% 19,63% 100,00% ,79% 60,08% 20,13% 100,00% ,83% 59,78% 20,39% 100,00% ,82% 59,56% 20,62% 100,00% ,64% 59,32% 21,03% 100,00% ,69% 59,62% 20,69% 100,00% ,67% 59,52% 20,81% 100,00% 52 Doorheen de tijd is het aandeel 65-plussers gestegen. Deze evolutie gaat op voor heel Vlaams-Brabant en Vlaanderen. In Vlaanderen en Vlaams-Brabant waren er in 2005 respectievelijk 17,45% en 17,84% 65-plussers. Hierop zal verder nog ingegaan worden als we gaan kijken naar de vergrijzing binnen de vergrijzing, maar ook figuur 3 op volgende bladzijde maakt deze stijging duidelijk. 51 Op cit. Gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg 3 52 Website SVR 05/10/09 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

25 Figuur 3: Evolutie van de verschillende leeftijdsgroepen in Kortenaken van 1999 tot Kortenaken 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% % 0-19 % % Bevolkingsprognose Tabel 4: Kengetallen van de bevolking van het Vlaamse gewest volgens de bevolkingsvooruitzichten kenmerk jaar Bevolking(x1000)Vlaanderen Bevolkingsgroei Vlaanderen (basis 2005=100) Bevolkingsgroei Vlaams- Brabant(basis 2005=100) Bevolkingsgroei arrondissement Leuven Vergrijzing (%65+) Vlaanderen Oudste ouderen(%80) Vlaanderen ,8 18,32 20,8 24, ,3 27,7 4,4 5,1 6,0 7,2 9,4 11,1 11,2 53 Op cit Gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg 5 54 SVR-Rapport 2009/3 De nieuwe bevolkingsvooruitzichten Een vergelijking met vorige prognoses. Edwin Pelfrene, pg 63 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

26 Volgens de nieuwe federale bevolkingsvooruitzichten van 2007 (BVO7) is er een sterkere dan voorheen voorspelde aangroei van de bevolking. Een gevolg van de nieuwe hypotheses over de toegenomen nataliteit en de sterkere (netto) inwijking in de komende jaren. Voor Vlaanderen wordt er een bevolkingsaanwas van plus 14 % voorzien tegen 2050.Voor Vlaams-Brabant een toename van 22% tegen 2050 en voor het arrondissement Leuven 17%. Het patroon van de vergrijzing blijft hetzelfde (t.o.v. van de oude bevolkingsvooruitzichten van 2000 BV00): Sterke vergrijzing in het verschiet tot rond 2035 en dan een afvlakking van de groei op een hoger platform. Waar in BV00 het aandeel 65-plussers in het Vlaams gewest evolueert van 18% nu naar 28 % tegen 2050, gaat dit naar 27% in de nieuwe prognoses (BV07), maar dan van een voorspelde grotere bevolking. De nieuwe bevolkingsvooruitzichten (BV07) voorzien een stijging van het aandeel 80 plussers in elk der gewesten. Tussen 2005 en 2060 zou de bevolking van 80 jaar en ouder in het Vlaams gewest toenemen met goed een half miljoen. Tegen 2050 moet het Vlaams gewest rekenen met 11% 80-plussers. 55 Volgens vroegere bevolkingsprognoses zal de bevolking in Kortenaken tussen 2005 en 2025 met 2% toenemen. 56 Reeds nu wonen er in Kortenaken meer inwoners dan er zullen wonen volgens deze prognose in 2010 en Met de nieuwe federale bevolkingsvooruitzichten kunnen we er dan ook van uit gaan dat de bevolking in Kortenaken sterker zal toenemen dan met de eerder voorspelde 2%. Tabel 5: Prognoses voor het absolute en relatieve aandeel van de 65-plussers voor de jaren 2010 en 2025 met de jaren 2000 en 2005 als vergelijkingspunt. 57 Gemeente Jaren Aantal 65+ Totaal aantal inwoners Aandeel 65+ Kortenaken ,6% ,7% ,2% ,1% De toenemende vergrijzing wordt de komende jaren een grote uitdaging 55 Op cit: SVR-Rapport 2009/Edwin Pelfrene, pg Op. cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Op cit : gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg 7 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

27 Kwetsbare groepen Binnen de groep ouderen treffen we een aantal groepen met specifieke noden. a) Hoogbejaarden Kortenaken telt veel hoogbejaarden. Bovendien ligt de interne vergrijzing er hoog. De groep van de hoogbejaarden (80+) is een snel toenemende groep die geconfronteerd wordt met een aantal specifieke noden. Vanaf de leeftijd van 75 jaar gaat de gezondheid achteruit, vanaf de leeftijd van 80 jaar gaat die zelfs sterk achteruit. Dit betekent dat regio s waar een grote aangroei van 80-plussers zal plaatsvinden, nu al plannen moeten maken om dit op te vangen. Dit geldt zowel op het vlak van huisvesting en woningaanpassing, als op het vlak van zorg, residentiële opvang, uitbouw van de thuiszorgmogelijkheden, het ondersteunen van mantelzorg en de mantelzorgondersteunende initiatieven zoals dagcentra, kortopvang, nachtopvang, bejaardenoppas De vergrijzing binnen de vergrijzing of de interne vergrijzing is geen problematiek die opgelost wordt door alleen meer rusthuizen te bouwen, aangezien maar een kleine groep ouderen er gaat wonen. Op Vlaams niveau gaat het om 4,4% van de 60-plussers. Bij de 85 tot 90-jarigen loopt dit op tot 23%. De meeste ouderen blijven liefst zo lang mogelijk thuis in de eigen vertrouwde omgeving. Vooral in landelijke gemeenten zoals Kortenaken zal de interne vergrijzing en de gevolgen hiervan zich sterk laten voelen. Hier vinden we meestal de slechtst aangepaste woningen en de minste basisvoorzieningen op het vlak van mobiliteit. Er is weinig openbaar vervoer en oudere weduwes hebben vaak geen rijbewijs. De uitbouw van de professionele thuiszorgmogelijkheden is dus de grootste prioriteit 58. Hieraan gekoppeld zal de nood aan bijkomende ondersteuning groeien. Met name het aanbieden van technische ondersteuning in de aanpassing van woningen zal moeten opgevoerd worden. Veel woningen beantwoorden immers niet aan de kwaliteitseisen die anno 2009 gesteld worden aan woningen en zijn al helemaal niet aangepast aan ouderen en/of hulpbehoevende personen. Tabel 6 : Hoogbejaarden, interne vergrijzing en op 01/01/ en 01/01/ % 80+ op de bevolking interne vergrijzing Kortenaken 389 5,2 19,3 Arr. Leuven ,5 19,8 Vlaams-Brabant ,3 19,3 Vlaams gewest ,4 19, % 80+ op de bevolking interne vergrijzing Kortenaken 432 5,7 21,1 Arr. Leuven ,0 Vlaams-Brabant ,3 Vlaams gewest ,7 19,6 58 Bron: Pacolet, J. e.a., Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg in België, Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg /10/ /10/09 +eigen berekening Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

28 De interne vergrijzing geeft het aandeel hoogbejaarden (80+) binnen het totaal van de oudere bevolking (60+) weer. Tegen 2025 wordt in Vlaanderen een interne vergrijzing verwacht van 20,8. De provincie Vlaams-Brabant kent tegen dan een interne vergrijzing van 20,1. Het arrondissement Leuven 20,2. 61 Als we de sterke toename van de interne vergrijzing bekijken tussen 2006 en 2008 kunnen we er van uitgaan dat in 2025 de interne vergrijzing sterker zal gestegen zijn dan de hierboven voorspelde waarden. De interne vergrijzing zal in de toekomst verder toenemen. b) Alleenwonende ouderen Vooral alleenwonende ouderen lopen risico op vereenzaming. Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de alleenstaande oudere vrouwen de meerderheid uitmaken. Verschillende verklaringen zijn hier mogelijk. Vrouwen hebben een hogere levensverwachting, zodat er bij de ouderen een groter aandeel vrouwen is. Mannen zijn misschien iets sneller geneigd om in een rusthuis te gaan wonen als ze alleen komen te staan, terwijl vrouwen gemakkelijker alleen blijven wonen. In Kortenaken woont 21 % van de 60-plussers alleen. Tabel 7 : Alleenwonende ouderen (60-plussers) mannen vrouwen totaal % 60 plussers Kortenaken ,8 Arr. Leuven ,6 Vlaams-Brabant ,6 Vlaams gewest ,6 61 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg /10/09 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

29 c) Armoede bij de oudere bevolking Het gebruik van enkele uitkeringen, namelijk inkomensgarantie en tegemoetkoming hulp aan bejaarden, kan een aanwijzing zijn voor de aanwezigheid van 'arme' ouderen of ouderen met een verminderde zelfredzaamheid. Toch is enige voorzichtigheid hier op zijn plaats. Bij een hoog aandeel ouderen dat gebruik maakt van een uitkering is het immers ook mogelijk dat zij goed op de hoogte zijn gebracht van het bestaan van deze uitkeringen (bijvoorbeeld door een sociale dienst of organisatie). In vergelijking met Vlaanderen, de provincie en het arrondissement hebben Kortenaken en de omliggende gemeenten zeer veel begunstigden. 63 Ouderen (65+) die over niet voldoende bestaansmiddelen beschikken kunnen beroep doen op een inkomensgarantie voor ouderen (IGO). De IGO vervangt sinds juni 2001 het gewaarborgd inkomen voor bejaarden (GIB), al blijft dit (indien gunstiger) behouden als verworven recht. Ouderen (65+) met een verminderde zelfredzaamheid kunnen een tegemoetkoming hulp aan bejaarden (THB) krijgen, analoog aan de integratietegemoetkoming voor gehandicapten. Tabel 8: ouderen met een GIB of IGO en begunstigden hulp aan bejaarden 64 GI of IGO 2006 THB 2006 Per duizend inwoners vanaf 65 jaar Per duizend inwoners vanaf 65 jaar Kortenaken 84,6 110,3 Arr. Leuven 41,5 61,1 Vlaams-Brabant 34,4 47,9 Vlaams gewest 47,0 71,6 Ook de vroegere WIGW s of begunstigden van een verhoogde tegemoetkoming bij geneeskundige verzorging behoren normaal tot de groepen ( in belangrijke mate ouderen) met een beperkt inkomen. Ook voor deze groepen krijgen we een zeer hoog cijfer voor Kortenaken, het hoogste zelfs voor de vier gemeenten van Hartje Hageland. Dit heeft ongetwijfeld te maken met het hoog aantal bejaarden met een laag inkomen dat in Kortenaken woont Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 38 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

30 Mensen met een inkomen onder een bepaalde grens kunnen gebruik maken van een verhoogde tegemoetkoming bij geneeskundige verzorging. Tot 1997 waren dit de zogenaamde WIGW's: weduwen en weduwnaars, invaliden, gepensioneerden en wezen met beperkt inkomen. Ondertussen zijn er nieuwe categorieën van gerechtigden toegevoegd, onder andere leefloners en langdurig werklozen. Tabel 9 : aandeel rechthebbende met voorkeursregeling in de ziekteverzekering en aandeel traditionele WIGW 2006 ( per 1000 inwoners) 66. Aandeel rechthebbende Aandeel traditionele WIGW voorkeursregeling Kortenaken 151,1 60,6 Arr. Leuven 95,1 40,5 Vlaams-Brabant 83,9 37,1 Vlaams gewest 112,8 45,2 Ook hier zit Kortenaken ver boven het gemiddelde en scoort in vergelijking met de andere drie gemeenten van Hartje Hageland het hoogst. Kortenaken telt een hoog aantal bejaarden met een laag inkomen 66 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 38 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

31 Huishoudens Een huishouden bestaat uit alle mensen die onder één dak leven. Enkel de private huishoudens worden hier geteld, niet de collectieve (rusthuizen, kloosterordes ). Kortenaken telt in gezinnen. Het aantal huishoudens stijgt jaarlijks. Tabel 10: Huishoudens op 01/01/ Gemeente aantal private huishoudens PHH Aantal alleenstaande mannen Aantal alleenstaande vrouwen Kortenaken ,5 Arr. Leuven ,4 Vlaams ,4 Brabant Vlaams gewest ,6 % aandeel alleenstaanden / PHH Gezinnen met een verhoogd risico om in de armoede terecht te komen zijn alleenstaanden, eenoudergezinnen en gezinnen die het financieel moeilijk hebben of leven van een vervangingsinkomen. a) Alleenstaanden Alleenstaanden hebben een verhoogd risico om in armoede en isolement terecht te komen. Ze moeten met één inkomen opdraaien voor alle vaste kosten, zoals huur, elektriciteit, verwarming. Algemeen vinden we een hoger aandeel alleenstaanden in meer verstedelijkte gemeenten. Dit heeft vooral te maken met het woningaanbod: er zijn daar meer kleinere woningen zoals appartementen en studio's ter beschikking. En dit woningaanbod is juist minder, of quasi niet voorhanden in Kortenaken (zie ook tabellen 13a en 13b). In 2006 bestaat bijna een vierde van de huishoudens in Kortenaken uit alleenstaanden. Tussen is er een toename van 81 alleenstaanden. Toch blijft het aandeel eerder beperkt, zeker in vergelijking met het gemiddelde van het ganse arrondissement Leuven. Er zijn overal meer alleenstaande vrouwen dan mannen /08/ Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 14 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

32 Tabel 11 : Aantal alleenstaanden (2007 en 2000) 69 %** alleenstaanden Gemeente aantal mannen %* mannen aantal vrouwen %* vrouwen totaal alleen- %** alleen- totaal alleen- staanden staanden staanden Kortenaken , , , Arr. Leuven , , , ,7 Vlaams-Brabant , , , ,3 Vlaams gewest , , ,3 * t.o.v. het totaal aantal alleenstaanden ** t.o.v. het totaal aantal gezinnen b) Alleenstaande ouders Binnen de groep alleenstaande ouders is er een groep die te kampen heeft met een aantal problemen: emotionele problemen na een scheiding, een eigen inkomen moeten verwerven, met één inkomen rondkomen, opvang voor de kinderen vinden... Ook op de huisvestingsmarkt zitten ze in een moeilijke positie. In 2004 zijn 12,9% van de gezinskernen in Kortenaken alleenstaande ouders. Binnen deze groep vertegenwoordigen de alleenstaande moeders duidelijk de grootste groep. Tabel 12 : Alleenstaande ouders op 01/01/ Gemeente alleenstaande moeders alleenstaande vaders alleenstaande ouders Totaal aantal gezinskernen met kinderen Kortenaken ,4 Arr. Leuven ,7 Vlaams-Brabant ,1 % alleenstaanden met kinderen Het aantal alleenstaanden stijgt.op de huisvestingsmarkt zitten ze vaak in een moeilijke positie /10/09 70 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 15 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

33 7.3. Huisvestingsgegevens Woonpatrimonium De cijfers gaan terug naar 2005 of zelfs naar 2001 voor wat betreft een beschrijving van het woningpatrimonium. Dit terwijl de woningmarkt in veel gemeenten sterk in beweging is. Toch geven de cijfers relatief goed de huidige trends aan. 71 Bijna alle woningen in Kortenaken zijn ééngezinswoningen. Appartementen of kamers treffen we in Kortenaken niet of nauwelijks aan. 83,2% van de woningen zijn open bebouwing, wat typisch is voor een plattelandsgemeente. Tabel 13a: Aard van de woningen Gemeente % open bebouwing % halfopen bebouwing % gesloten bebouwing % appartementsgebouwen Kortenaken 83,2 11,6 2,7 0,2 1 Arr. Leuven 57,4 20,7 19,4 0,2 277 Vlaams-Brabant 49,8 24,8 22,6 0,2 438 Vlaams gewest 44,2 25,0 27,7 0, aantal stacaravans Volgende tabel duidt eveneens dat het merendeel van de woningen ééngezinswoningen zijn. Nieuwe woonvormen zoals bijvoorbeeld zorgwonen of kangoeroewonen en woondelen zijn in de gemeente nog niet aangeboord. Een aanbod dat, gezien de vergrijzing en het stijgend aantal alleenstaanden, naar de toekomst toe misschien herbekeken en mogelijk gestimuleerd moet worden. Tabel 13b: Aantal vergunningen voor wooneenheden afgeleverd in de gemeente Kortenaken 73 Jaar Eengezinswoningen Bedrijfswoningen in Appartementen agrarisch gebied In 2009 zijn er in Kortenaken 23 weekendverblijven, hiervan wordt geen enkele als vaste verblijfplaats gebruikt. 71 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Gegevens dienst Ruimtelijke Ordening Kortenaken, 27/08/09, met dank aan de heer G. Vanderwaeren. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

34 Gemiddelde prijzen van woningen en bouwgronden. De prijzen van de woningen (alle types) liggen in Kortenaken nog onder het gemiddelde van Vlaanderen, en van de meeste omliggende gemeenten. Voor de kleine en middelgrote woningen, de categorie die wellicht in het licht van het lokaal sociaal beleid het belangrijkst zijn, betaalt men in Kortenaken toch ook al bijna In Kortenaken zijn de prijzen van bouwgronden ( per m²) op 10 jaar tijd meer dan verdubbeld, ze zijn bijna twee maal zo hoog als in Vlaanderen. Onderstaande tabel maakt deze stijging meer dan duidelijk. Dit zou kunnen duiden op een toegenomen druk op woningen en gronden door de verstedelijkingsdruk van de omliggende gebieden. Wat het behoud van het landelijk karakter in de gemeente op termijn zou kunnen bemoeilijken. Tabel 14: Gemiddelde verkoopprijs ( in ) van woningen en bouwgronden 74 Gemeente grote woningen Kleine en middelgrote woningen Bouwgronden in m groei (1995=100) 2005 groei (1995=100) 2005 groei (1995=100) Kortenaken , ,9 Vlaams gewest , , , Eigendomsstructuur In Kortenaken is 94,4% eigenaar van zijn woning. In kleinere plattelandsgemeenten vindt men normaal het hoogst aandeel eigenaars terug. In meer verstedelijkte gebieden het laagste aandeel, zo blijkt uit het arrondissementeel, provinciaal en Vlaams gemiddelde. Kortenaken is hier een sprekend voorbeeld van. Tabel 15: Eigendomsstructuur eigenaars % eigenaars huurders % huurders Kortenaken , ,6 Arr. Leuven , ,8 Vlaams-Brabant , ,7 Vlaams gewest , ,2 Bekijkt men de huurgegevens van de vier gemeenten van Hartje Hageland dan is ook daarin Kortenaken geen uitzondering. Het uiteindelijke besluit voor alle 4 de gemeenten is dat ze allemaal, in vergelijking met de rest van Vlaams-Brabant, veel meer eigenaars als huurders hebben. Tielt-Winge, met het meeste aantal huurders van de 4 gemeenten, heeft een aandeel huurders dat nog 11,9% onder het aandeel huurders van Vlaams-Brabant (22,7%) ligt. Het gemeenschappelijke gemiddelde met betrekking tot het aandeel huurders voor de 4 74 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 47 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

35 gemeenten ligt maar liefst 14,9% lager dan het aandeel huurders in Vlaams-Brabant (22,7%). De vergelijking met Vlaanderen komt overeen met de vergelijking met Vlaams-Brabant, met wel nog grotere verschillen: het gemeenschappelijke gemiddelde aandeel huurders voor de 4 gemeenten ligt 18,3% lager dan het aandeel huurders in Vlaanderen (26,2%). Men kan zonder twijfel concluderen dat er heel weinig huurders zijn in deze gemeenten en dat de meeste inwoners wel degelijk hun woning bezitten 76. Volgende figuur maakt dit eens te meer duidelijk. Figuur 4 : Percentage huurders en absolute aantal huurders in Vlaams-Brabant anno Huurders 2001 Aantal huurders % huurders op tot. woningen >= 27,0 21,0-26,9 15,0-20,9 11,0-14,9 < 11,0 Bever Galmaarden Herne Affligem Liedekerke Roosdaal Gooik Ternat Lennik Pepingen Opwijk Meise Merchtem Asse Dilbeek Londerzeel Sint-Pieters- Leeuw Halle Wemmel Wezembeek- Oppem Tervuren Kapelle- op-den- Bos Drogenbos Beersel Linkebeek Sint- Genesius- Rode Zemst Kraainem Boortmeerbeek Machelen Kortenberg Zaventem Hoeilaart Overijse Begijnendijk Keerbergen Tremelo Bertem Haacht Herent Huldenberg Leuven Oud- Heverlee Rotselaar Holsbeek Bierbeek Lubbeek Aarschot Boutersem Tielt-Winge Hoegaarden Provincie Vlaams-Brabant Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen Bekkevoort Kortenaken Linter Diest Landen Geetbets Zoutleeuw Sociale planning - dienst welzijn en gezondheid Voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Info: socialeplanning@vlaamsbrabant.be Woningkenmerken De meeste cijfers in dit gedeelte zijn gebaseerd op de sociaal-economische enquête van 2001 (SEE NIS). Er zijn geen recentere cijfers over de woningkenmerken beschikbaar. Op gemeentelijk niveau zijn de cijfers op dit gebied wel tamelijk stabiel, verschuivingen op de huisvestingsmarkt gebeuren meestal erg traag, wat betekent dat deze cijfers relatief gezien toch nog een goed beeld van de toestand kunnen geven. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de oudste woningen (gebouwd vóór 1945) en de meest recente woningen (bouwjaar van 1996 tot 2001). Kortenaken heeft een vergelijkbaar gemiddelde van het aantal oudere woningen (in vergelijking met het arrondissementeel, provinciaal en Vlaams gemiddelde en de omliggende gemeenten), maar dit betreft evengoed nog bijna één derde van de woningen. 76 Op cit : gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg Op cit : gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg 15 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

36 Tabel 16: Bouwjaar van de woningen, toestand bouwjaar vóór 1945 aantal bouwjaar vóór 1945 % bouwjaar vanaf 1996 aantal bouwjaar vanaf 1996 % Kortenaken , Arr. Leuven , ,1 Vlaams-Brabant , ,8 Vlaams gewest , ,5 Comfort hangt vaak maar niet altijd samen met de ouderdom van woningen. Zo zullen er bij oudere woningen nog vaak terug te vinden zijn die niet zijn uitgerust met elementaire comfortelementen zoals een toilet met waterspoeling of badkamer. Veel hangt ook af van zijn bewoners. Oudere woningen bewoond door bejaarden zullen allicht minder snel aangepast worden aan de hedendaagse comfortnormen dan oudere woningen die door jonge koppels zijn aangekocht en die een grondige renovatiebeurt krijgen. 79 Bij woningen zonder klein comfort ontbreekt één of beide van de volgende comfortkenmerken: WC met waterspoeling en badkamer. Woningen met klein comfort hebben een badkamer en WC. Woningen met middelmatig comfort zijn de woningen met badkamer, WC en centrale verwarming. Woningen met groot comfort zijn de woningen uitgerust met badkamer, WC, centrale verwarming, een keuken van 4m² of een geïntegreerde keuken, een telefoon of GSM en een auto. In Kortenaken ligt het comfortniveau van de woningen relatief vrij hoog. Tabel 17: woningcomfort Gemeente Woning aantal % met groot comfort % middelmatig comfort % klein comfort % zonder klein comfort Kortenaken ,3 16,0 7.2 Arr. Leuven ,2 14,9 17,2 4,8 Vlaams-Brabant ,5 14,1 17,7 4,7 Vlaams gewest ,0 14,0 25,0 4,9 Toch beschikt nog 7.2% van de woningen niet over klein comfort, wat in vergelijking met de rest van het arrondissement en de provincie beduidend hoger is. Van de vier gemeenten van de interlokale vereniging Hartje Hageland is Kortenaken de gemeente met het hoogste cijfer voor dit gegeven. 7,2 % van de woningen in Kortenaken beschikt niet over klein comfort. 78 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 48 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

37 Bekijken we gegevens van de vier gemeenten van de intergemeentelijke vereniging Hartje Hageland dan zien we volgend beeld: de 4 gemeenten samen scoren voor woningen met groot comfort (percentage heeft als gemeenschappelijk gemiddelde 64,5%) zelfs beter dan het algemeen Vlaams-Brabantse cijfer (61,9%). Voor de woningen met middelmatig en klein comfort liggen de kaarten voor de 4 gemeenten ook beter dan voor de rest van Vlaams- Brabant. Enkel de categorie van woningen zonder klein comfort scoort minder goed. Figuur 5 geeft een beeld wat betreft woningen met groot comfort en woningen zonder klein comfort in Vlaams-Brabant. Figuur 5: Woningen zonder klein comfort in de provincie Vlaams-Brabant uitgedrukt in de procentuele verhoudingen op het totale aantal woningen (SEE 2001). 81 Woningen zonder klein comfort 2001 % op totaal woningen < 3,5 3,5-4,5 4,5-5,5 5,5-6,5 > 6,5 Bever Galmaarden Herne Liedekerke Ternat Roosdaal Affligem Gooik Lennik Pepingen Dilbeek Halle Londerzeel Sint- Pieters- Leeuw Beersel Kapelle- op-den- Bos Zemst Opwijk Meise Haacht Merchtem Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Asse Wemmel Machelen Herent Drogenbos Linkebeek Sint- Genesius- Rode Zaventem Kraainem Wezembeek- Oppem Hoeilaart Keerbergen Begijnendijk Tremelo Aarschot Boortmeerbeek Kortenberg Tervuren Overijse Bertem Huldenberg Rotselaar Leuven Holsbeek Lubbeek Boutersem Bierbeek Oud-Heverlee Tielt-Winge Hoegaarden Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: NIS, FOD Economie, SEE 2001 Bekkevoort Diest Kortenaken Linter Landen Geetbets Zoutleeuw Sociale planning - dienst welzijn en gezondheid Info: socialeplanning@vlaamsbrabant.be 81 Op cit : gegevensanalyse Bekkevoort, Glabbeek, Kortenaken en Tielt-Winge, pg 21 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

38 Sociale huisvesting In Kortenaken, een relatief dun bevolkte gemeente in de provincie Vlaams-Brabant, zijn er momenteel enkele initiatieven in de pijplijn. De gemeente heeft al verschillende inspanningen geleverd om sociale woningbouw te promoten, maar momenteel zitten deze nog in de ontwikkelingsfase. De gemeente heeft zeker de intentie dit verder op te nemen, wat ook zijn weerspiegeling vindt in het Lokaal Sociaal Beleidsplan, waar het één van de strategische en operationele doelstellingen is 82 De wachtlijst voor sociale woningen is beperkt. Midden 2005 staan slechts 3 kandidaten van Kortenaken op de wachtlijst van de VHM. Maar hier geldt wel de bedenking dat het aanbod ook een vraag genereert. Mensen die in een gemeente wonen met weinig of geen sociale woningen, zullen zich minder gemakkelijk inschrijven, bijvoorbeeld omdat ze niet willen verhuizen naar een andere gemeente. En omgekeerd, in gemeenten met een groot aanbod is de vraag ook het grootst. De gegevens die ter beschikking waren op het ogenblik van de opmaak van de analyse zijn licht verouderd, maar ze geven toch een indicatie van de geringe vraag in de gemeente naar sociale huisvesting. Tabel 19a: Kandidaat sociale huurders naar woonplaats ( 2005) 83 Gemeente Aantal kandidaten % * Kortenaken 3 0,1 Arr. Leuven ,9 Vlaams-Brabant ,6 Vlaams gewest** ,7 * % t.o.v. aantal gezinnen in **wellicht een overschatting omwille van dubbele telling Situatie 2009 In 2009 staan er bij Diest-Uitbreiding 8 mensen op de wachtlijst voor een sociale huurwoning. 84 Het sociaal verhuurkantoor de Woonwinkel van Tienen heeft 41 kandidaten op een wachtlijst voor een huurwoning staan. Deze kandidaten zijn afkomstig uit het werkingsgebied van de Woonwinkel.(Tienen, Kortenaken, Geetbets, Boutersem, Hoegaarden, Landen, Linter en Zoutleeuw) 85 Wat betreft de sociale woningen kennen we volgende gegevens 86 : 1. Gerealiseerde sociale koopwoningen: o Wijk Kleinveld, 29 kleine landeigendommen opgericht door de Nationale Landmaatschappij in Sociale huurwoningen: o Actueel zijn 14 woningen in gebruik door het SVK Tienen. 13 hiervan zijn gelegen in het dorpscentrum van Kersbeek. Kern in buitengebied. 82 Lokaal Sociaal Beleidsplan Kortenaken, versie 2007, p. 58, Strategische doelstelling 8.2: Realiseren van bijkomende sociale huisvesting. 83 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg Gegevens Diest Uitbreiding 7/09/09 85 Gegevens Woonwinkel Tienen, 09/10/09 86 Op.cit: Gegevens dienst Ruimtelijke Ordening Kortenaken, 27/08/09 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

39 o 3. Sociale kavels : geen Bindend sociaal objectief Het decreet grond en pandenbeleid dat in werking trad op 1 september 2009 kent zowel de gemeente als de provincie een grote rol toe in het realiseren van een sociaal woonaanbod van woningen en kavels tegen Concreet wordt een verdeling gemaakt over de provincies op basis van het aantal huishoudens. Voor Vlaams-Brabant komt dit op sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en 167 sociale kavels. Onderstaande figuur geeft een beeld van de sociale huurwoningen voor Vlaanderen Weer. Figuur 6: tabel met richtcijfer voor het aantal sociale huurwoningen per gemeente 87 Voor elke gemeente zal een bindend sociaal objectief gelden. Dit objectief is samengesteld uit de volgende delen 88 : -het gemeentelijk objectief voor sociale huurwoningen 89 ; -het provinciaal objectief voor sociale koopwoningen 90 ; -het provinciaal objectief voor sociale kavels. 91 -Het gemeentelijk bindend sociaal objectief stel dat er in Kortenaken tegen sociale huurwoning moeten bijkomen, daarbij komt nog een inhaal beweging van sociale huurwoningen tegen Dit geeft in volgend toekomstbeeld: Kortenaken dient 51 sociale huurwoningen tegen 2020 te realiseren, 73 tegen 2025.(zie bijlage 3) Zoals vermeld is deze realisatie bindend voor de gemeente / Op cit DGB art Op cit DGB art Op cit DGB art Op cit DGB art Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

40 Voor het objectief van de realisatie van sociale koopwoningen werd volgende formule gehanteerd: Het provinciaal objectief voor sociale koopwoningen in Kortenaken = Aantal sociale koopwoningen in Vl.-Brabant X Aantal huishoudens Kortenaken Aantal huishoudens in Vl.-Brabant Dit betekent voor Kortenaken 25 sociale koopwoningen Aantal sociale kavels = 3 per gemeente Bovenstaande zijn de globale gegevens van Vlaanderen en de Provincie Vlaams-Brabant. Dit zijn de naakte cijfers en uiteraard zouden dergelijke gegevens inhoudelijk aangepast moeten worden aan de reële nood die er leeft in de gemeente. Hierin zijn nog kleine verschuivingen en aanpassingen mogelijk. Daarom vullen we deze objectieven hier aan met volgende gegevens en bedenkingen vanuit de gemeente 92 : Recentste woonbehoeftestudie ( 2003 ) in functie van een aanvraag voor de ingebruikname van het woonuitbreidingsgebied te Kortenaken-dorp. Besluit van de B.D.; geen woonbehoefte; aansnijden van het WUG Kortenaken mag maar alleen in functie van de bouw van sociale huur-koop of kavels; het aantal werd vastgelegd op 25 tot 30 eenheden. Voorwaarde; eerst de opmaak van een stedenbouwkundige visie en de opmaak van een doelgroepenbeleidsplan. Gerealiseerde sociale koopwoningen -Wijk Kleinveld, 29 kleine landeigendommen opgericht door de Nationale Landmaatschappij in Inventaris onbebouwde percelen. Stand augustus 2009 van bebouwbare percelen. 1.Aan een uitgeruste weg.(snel aansnijdbaar) Aantal onbebouwde kavels ( loten) in een verkaveling: Aantal onbebouwde percelen : 194 kavels 152 percelen Aantal bebouwde percelen waar een bijkomende kavel kan gevormd worden: 71 percelen 92 Op.cit: Gegevens dienst Ruimtelijke Ordening Kortenaken, 27/08/09 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

41 2.Mits aanleg van infrastructuur. Binnengebieden: idem 2003 ( min het binnengebied te Hoeleden ondertussen verkaveld in 15 loten.) Woonuitbreidingsgebieden: idem geen wijziging tot hiertoe. Bouwgronden in eigendom van de gemeente, het OCMW en de kerkfabrieken met aanduiding op plan en de vermelding van de oppervlakte. (zie bijlage 3) Deze gronden werden verzameld en ingetekend op het kadasterplan van Deze kaartweergave geeft aan waar deze gronden zijn gelegen en welke de mogelijkheden zijn op gebied van ruimtelijke orde. Bijkomende infrastructurele bemerkingen 93 : 1. Het woongebied van de gemeente Kortenaken bestaat voor 95% uit een lint van 50 meter breed langs een openbare en uitgeruste weg met als bestemming uitsluitend woongebied met landelijk karakter. Kortenaken heeft in gewestplantermen géén woongebied! Dit heeft tot gevolg dat de vorming van de kavels in hoofdzaak vanaf de straatzijde / rooilijn wordt bekeken en beoordeeld en niet volgens de oppervlakte van het hele terrein gelegen in woongebied. Als algemene minimum afstanden voor de vorming van een lot worden de volgende breedten gehanteerd: minimum 3.7.3meter voor open bebouwing en meter voor half open bebouwing. (Dit heeft tot gevolg dat de prijs voor een kavel per are hoog is voor de mogelijkheden die de kavel biedt, en zodoende is het moeilijk voor de gemeente om op deze markt in te grijpen door gronden aan te kopen om een grondbeleid te ontwikkelen met sociale bestemming. 2. Daarnaast heeft de gemeente een zeer groot aantal grote zonevreemde woningen waarin de huidige wetgeving de vorming van meergezinswoningen niet toestaat. Hier zouden wel mogelijkheden zijn geweest indien de mogelijkheid bestond om sociale meergezinswoningen te vormen in bestaande zonevreemde gebouwen met behoud van hun huidig volume. 3. De gemeente Kortenaken heeft zoals gezegd zeer weinig binnengebieden. Op dit ogenblik zijn er nog vier binnenbieden van +/- 50 tot 100 are groot die kunnen ontwikkeld worden allen in privaat eigendom. Deze gebiedjes zijn gelegen tussen de Overstraat en Oude Diestsestraat ( dit gebied is in onderhandeling- 7 kavels). Tussen de Schansstraat en de Molenbergstraat. Tussen de Hoekstraat en het Dorpsplein. De 3 WUG s zijn de enige grote en belangrijke binnengebieden die de gemeente rijk is. 93 Op.cit: Gegevens dienst Ruimtelijke Ordening Kortenaken, 27/08/09 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

42 4. Openbaar vervoer de frequentie van het openbaar vervoer in verschillende deelgemeenten is niet ideaal. Tevens loopt de grens tussen het hinterland van Tienen en dit van Diest dwars doorheen de gemeente. Voor een optimaal gebruik van het openbaar vervoer is een bundeling van het sociaal objectief het beste, de gemeente heeft liever een spreiding van het sociaal objectief over alle deelgemeenten. 5. Er is de laatste jaren een voor Kortenaken grote migratie van jonge gezinnen gebeurd, die ofwel een nieuwe woning bouwden ofwel een oudere woning aankochten en renoveerden. Tezelfdertijd kennen we een vergrijzing van de bevolking te Kortenaken, die naar de toekomst toe een behoefte naar een specifiek en kleinschalig woontype creëert. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

43 Leegstand, verwaarlozing en ongeschiktheid van woningen Het Decreet Grond- en Pandenbeleid dat van kracht ging op 01/09/2009 stelt dat de gemeente een leegstandsregister moet bijhouden. Momenteel houdt het Vlaams gewest een lijst bij van de leegstand. Deze lijst is naar alle waarschijnlijkheid een onderschatting van de werkelijke leegstand. Hoe, waar, waarom de leegstand verder aangepakt moet worden, moet besproken worden op het volgende woonoverleg. De technische uitwerking van dit gegeven zal verder uitgewerkt worden in de intergemeentelijke stuurgroep van Hartje Hageland. Volgende gegevens zijn momenteel door de bevoegde gemeentedienst reeds bewerkt en ter ondersteuning van de opbouw van het woonbeleidsplan vrijgegeven 94 : Na onderzoek en opschoning van het bevolkingsarchief staan er op dit ogenblik 93 eenheden op de vermoedenslijst van de leegstand, ( dit is het aantal wooneenheden dat gedurende meer dan een jaar geen inschrijving kende in het rijksregister). In 2008 heeft de gemeente een leegstandsheffing toegepast, tweede verblijven zijn ook niet meegerekend, zij werden door de gemeente afzonderlijk belast). Een woning wordt als leegstaand beschouwd wanneer ze meer dan een jaar niet meer effectief gebruikt is geweest. Een woning is verwaarloosd wanneer de buitenkant ernstige gebreken vertoont. De verwaarlozing wordt aan de hand van een uitwendig onderzoek van de woning vastgesteld. Wanneer een woning niet aan de opgelegde minimumkwaliteitsnormen van de Vlaamse Wooncode voldoet, kan ze ongeschikt verklaard worden. Worden er bovendien ernstige veiligheids- of gezondheidsrisico s voor de bewoners vastgesteld, dan kan de woning onbewoonbaar worden verklaard. 94 Op.cit: Gegevens dienst Ruimtelijke Ordening Kortenaken, 27/08/09 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

44 Aantal percelen Onbebouwde percelen Het Decreet Grond- en Pandenbeleid stelt ook dat de gemeente een lijst met onbebouwde percelen moeten bijhouden (IOP). Voor Kortenaken beschikken we over de volgende globale gegevens 95 : Tabel 19b: Samenvattende tabel onbebouwde percelen Deelgemeente Onbebouwd percelen Onbebouwde loten in verkaveling Woonst met bebouwbare tuin Kortenaken Ransberg Hoeleden Kersbeek-Miskom Waanrode TOTAAL Onbebouwd percelen Onbebouwde loten in verkaveling Woonst met bebouwbare tuin Deelgemeente Uiteraard is dit een samenvattende tabel die in de toekomst verder verfijnd en uitgebouwd kan worden in functie van een realistisch planning van sociale kavels voor de gemeente Kortenaken. Hiervoor zal eerst onderzoek moeten gevoerd worden naar noden en planmatige mogelijkheden wat betreft de beschikbare percelen. 95 Op.cit: Gegevens dienst Ruimtelijke Ordening Kortenaken, 27/08/09 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

45 7.4. Socio-economische gegevens Inkomens In 2004 ligt bijna 20% van de aangiften in Kortenaken beneden de grens van De cijfers van de lage inkomens kunnen wel vertekend zijn, doordat zelfstandigen vaak slechts een laag inkomen aangeven. Het percentage aangiften met een inkomen boven en het gemiddelde inkomen liggen beide lager dan deze van het Vlaams gemiddelde. Omdat het gemiddeld inkomen nogal sterk beïnvloed wordt door uitschieters naar boven en beneden, is het mediaan inkomen meestal de beste financiële barometer van een gemeente. Het mediaan inkomen in Kortenaken ligt onder het niveau van Vlaanderen. 96 Van de deelnemende gemeenten aan Hartje Hageland is Kortenaken de gemeente met gemiddeld het laagste inkomen van de vier. Het mediaan inkomen per aangifte neemt het middelste inkomen als referentie (er zijn dus evenveel hogere als lagere inkomens.) Tabel 20: Lage en hoge inkomens 2004 (aanslagjaar 2005) 97 Gemeente totaal netto belastbaar inkomen % lage inkomens % hoge inkomens gemiddeld inkomen per aangifte mediaan inkomen per aangifte x < > Kortenaken Arr. Leuven 7.247,65 19,0 13, Vlaams-Brabant ,91 19,0 13, Vlaams gewest ,15 19,2 10, Leefloners en financieel zwakke gezinnen Vlaams-Brabant (2,5 per duizend) blijft op het gebied van leefloners duidelijk onder het Vlaamse gemiddelde (3,7 per duizend inwoners). De gemeente Kortenaken scoort in dezen significant onder de provinciale en Vlaamse gemiddelden. 96 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 9 97 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg 9 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

46 Tabel 21 : Aantal leefloontrekkenden per 1000 inwoners van 2002 tot Gemeente Kortenaken 0,8 0, ,7 0,7 Arr. Leuven 2,8 2,7 2,8 2,5 2,6 Vlaams-Brabant 2,3 2,4 2,5 2,4 2,5 Vlaams gewest 3,8 3,9 3,9 3,5 3,7 ( ) : in absolute aantallen Maar niet alleen leefloners zitten in een uitermate financieel zwakke positie. Meer en meer wordt het OCMW ook geconfronteerd met gezinnen die omwille van omstandigheden in de armoede terecht komen. Het aantal huurwaarborgen en het aantal dossiers waarbij aan budgettering wordt gedaan zijn evenzeer indicaties voor armoede. Voor een gedetailleerdere bespreking van de dossiers verwijzen we naar bij het lokaal sociaal beleidsplan Kortenaken. In 2007 werd in Kortenaken samen met de V.U.B. en de provincie Vlaams-Brabant een behoeftenonderzoek bij ouderen uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek zouden een aanzet moeten geven tot de opmaak van een seniorenbeleidsplan 99. De woning is gemiddeld 52.6 jaar oud. 89.6% is eigenaar van de woning. 1.9 % huurt een woning. 89.3% woont nog zelfstandig thuis. 9.0% woont in bij de kinderen. 45.9% vindt dat zijn woning in lichte tot matige mate niet aangepast is aan de behoeften % vindt dat de woning ernstige onaangepast is. In totaal is vindt dus 85.5 % van de senioren dat hun woning aanpassingen behoeft. Minpunten die vaak vernoemd worden zijn: de trappen, de afstand tot voorzieningen, de afstand tot de kinderen en de inbraakgevoeligheid. 7.2% van de senioren heeft geen toilet in de woning. Dit betekent dat zij in de winter wanneer het zeer koud kan zijn naar buiten moeten. Hier moet zeker naar oplossingen worden gezocht. 100 Cijfers die aangeven dat er ook in de gemeente Kortenaken nood is aan ondersteuning van de ouderen bij hun huisvesting. Aan het beleid hier acties aan te koppelen, maar we kunnen in deze context al wijzen op de recente uitbreiding van de ondersteuning die het OCMW biedt. 98 Op. Cit: Omgevingsanalyse LSB BV, pg meerjarenplan , 20 augustus Ouderenbehoeftenonderzoek TW, vergelijkend rapport, p. 4-7 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

47 7.5. SWOT - analyse: Sterkte en zwakte kansen en bedreiging Sterkten Kortenaken is een landelijke gemeente waar het nog rustig wonen is. Kortenaken kent een positief migratiesaldo. In Kortenaken is een zeer groot aantal inwoners (94,4%) eigenaar van zijn woning. Dat betekent dat veel mensen in Kortenaken zich een woning hebben kunnen verwerven. De prijzen van de woningen liggen onder het gemiddelde van Vlaanderen en Vlaams-Brabant. De oudere bewoners van Kortenaken zijn zich bewust van de onaangepastheid van hun woningen. Sinds 2006 is er een samenwerking met de woonwinkel Tienen. De gemeente heeft plannen voor sociale huurappartementen en voor bijkomende sociale huisvesting. Zwakten Grote verstedelijkingsdruk Het percentage woningen zonder klein comfort (7.2%) ligt hoger dan het Vlaams gemiddelde. Ook in Kortenaken zijn de prijzen van huizen en bouwgronden spectaculair gestegen. Een groot aantal eigenaars betekent ook dat er bijna geen huurwoningen ter beschikking staan, wat het moeilijk maakt voor minder kapitaalkrachtige mensen om in de gemeente te komen wonen. Kortenaken telt een hoog aantal ouderen met een laag inkomen. Kansen Het gemeentelijk sociaal bindend objectief en het provinciaal bindend objectief dat de bouw van sociale koopen huurwoningen oplegt, zal de jongere generatie de kans geven om in de gemeente te blijven wonen. De jongere werkende generatie in de gemeente houden is financieel gunstig voor de gemeente. Start wooninfopunt. Bedreigingen Het aantal ouderen en hoogbejaarden neemt toe en zal dat in de toekomst ook blijven doen. De hoge afhankelijkheidsratio. De natuurlijke opvangnetten verminderen. Sterke toename van het aantal alleenstaanden en eenoudergezinnen. Dit heeft o.m. een effect op huisvesting. Start woonoverleg. Opstellen eigen toewijzingsreglement voor sociale woningen. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

48 Kansen (vervolg) Uitbouw van de mogelijkheden die de open ruimte kunnen bieden op bv. toeristisch-economisch vlak. Bedreigingen (vervolg) Voor het secundair onderwijs zijn jongeren volledig aangewezen op het scholenaanbod van de omliggende kleinere steden. Als er weinig verbondenheid is zullen jongeren later gemakkelijker wegtrekken uit de gemeente. De hoge migratie doet de druk op de woningmarkt toenemen. Behoud van de hoge kwaliteit van de openstaande ruimte vraagt inspanningen Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

49 8. Strategische doelstellingen De weergegeven geactualiseerde analyse (zie supra, punt 7) werd door de leden van het lokale woonoverleg doorgenomen. Na verschillende overlegmomenten en bijsturingen hiervan werd beslist hieraan strategische doelstellingen te koppelen. Deze doelstellingen zijn het distillaat van de bedenkingen en conclusies die uit het lokale woonoverleg gegroeid zijn. De lokale woonactoren hebben op de verschillende overlegmomenten onderstaande strategische doelstellingen voor het lokale woonbeleid van Kortenaken geformuleerd: DS 1: De uitbouw van de kwaliteitsvolle dienstverlening in verband met wonen in de gemeente Kortenaken DS 2: Verbetering van de kwaliteit van het woonpatrimonium DS 3: Een uitbreiding van betaalbare woningen in Kortenaken DS 4: Ondersteuning en uitbouw van duurzaam wonen in de gemeente Kortenaken Vanuit het lokale woonoverleg van Kortenaken werd beslist deze strategische doelstellingen uit te werken in operationele doelstellingen, wat vertaald werd in onderstaande acties: DS 1: De uitbouw van de kwaliteitsvolle dienstverlening in verband met wonen in de gemeente Kortenaken. - Actie 1: Opstart op 9/09/09 van de wooninfopunten. - Actie 2: Uitbouw van de website van Hartje Hageland. - Actie 3: Bekendmaking van de technische ondersteuning door Hartje Hageland. DS 2: Verbetering van de kwaliteit van het woonpatrimonium - Actie 4: Wegwerken van het groot percentage van woningen zonder klein comfort. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

50 - Actie 5: Technisch advies door Hartje Hageland. - Actie 6: Procesbegeleiding bij het aanpassen van woningen. DS 3: Een uitbreiding van betaalbare woningen in Kortenaken. Wat nodig is zijn operationele acties naar de uitbreiding van sociale woningen. Hierin is de gemeente gebonden aan de regelgeving inzake ruimtelijk ordening van de gewesten en de provincie. Binnen deze acties zijn moet men ook rekening houden met de migratiedruk vanuit de omliggende gemeenten. De volgende acties zijn reeds gestart: - Actie 7: Overleg met BGS en Stedenbouw voor de aansnijding van WUG Kortenaken. Het voorstel door BGR is dat indien zij het gehele WUG Kortenaken mogen aansnijden zij een groot deel van het sociaal objectief, in samenwerking met het Kerfabriek St Amor, voor de gemeente Kortenaken wensen uit te voeren. - Actie 8: 21/09/09 Opstart van de werkgroep doelgroepen woon beleid met OCMW, Hartje Hageland en de woonwinkel Tienen. - Actie 9: Uitwerking eigen toekenningreglement DS 4: Duurzaamheid en wonen. Het nemen van initiatieven die duurzaam, ecologisch en energiebewust wonen ondersteunen. - Actie 10: Ontwikkeling van een strategie voor systematische informatieoverdracht ivm duurzaamheid, ecologie en energiebewust wonen naar de burger toe. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

51 9. Overzicht van de acties en afspraken rond de verschillende doelstellingen (operationele en strategische) Strategische doelstelling 1: de uitbouw van kwaliteitsvolle dienstverlening in verband met wonen in de gemeente Kortenaken Operationele doelstelling 1.1: Uitbouw van het wooninfopunt Nr Wat Eindverantwoordelijke Opstart van het wooninfopunt in de gemeente Bekendmaking via persconferentie Verdere bekendmaking via artikels, folders, websites edg Registratie van woonvragen (Beleid + personeel) Michel Vander Velpen (schepen) B. Verstraeten (informatiedeskundige HH) Michel Vander Velpen (schepen) L Vanhelden (coördinator HH ) T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) L Vanhelden (coördinator HH) B. Verstraeten (informatiedeskundigehh) L Vanhelden (coördinator HH) Financiering Streefdatum Bemerkingen Hartje Hageland Hartje Hageland Hartje Hageland Hartje Hageland Opstart 9 september /09/09 Operationele doelstelling 1.2: Uitbouw website Hartje Hageland Najaar 2009 Voorjaar 2010 Vanaf oktober 2009 Openingsuren aanpassen ifv vraag en noden Verspreiding in de 4 gemeenten via lokale groeperingen en gemeentelijke organisaties Registratie zal benut worden voor bijsturing beleid en acties Aankondiging en startpagina Uitbouw website ifv bekendmaking werking wooninfopunt Onderhoud en optimalisering Michel Vander Velpen (schepen), L Vanhelden (coördinator HH) A.Corten (medewerkster HH) L Vanhelden (coördinator HH) A.Corten (medewerkster HH) Hartje Hageland Hartje Hageland Hartje Hageland 07/09/09 Najaar 2009 Opstart najaar 2009 Operationele doelstelling 1.3: Bekendmaking technische ondersteuning Gebeurt in samenwerking met informatieambtenaar Bekendmaking technische ondersteuning aan breder publiek Michel Vander Velpen (schepen) T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) Hartje Hageland Ism de informatie deskundige, op regelmatige basis via gemeenteblad + via aangepaste werving ifv doelgroepen Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

52 Strategische doelstelling 2: Verbetering van het woonpatrimonium in de gemeente Kortenaken Operationele doelstelling 2.1: Wegwerken van de woningen zonder klein comfort Nr Wat Eindverantwoordelijke financiering streefdatum bemerkingen Opmaak van lijst woningen die geen klein comfort hebben Gi vanderwaeren(r.o. Kortenaken) Ellen Van den Brande (beleidsdeskundigehh) Hartje Hageland najaar 2009 In de mate dat dit mogelijk is Actie ontwikkelen voor activering en informering burgers T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) B. Verstraeten (informatiedeskundigehh) Hartje Hageland voorjaar Verdere bekendmaking via artikels, websites edg T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) B. Verstraeten (informatie-deskundige HH) Hartje Hageland Voorjaar 2010 Verspreiding in de 4 gemeenten via lokale groeperingen en gemeentelijke organisaties Registratie van acties en opvolging dossiers Michel Vander Velpen (schepen) Ellen Van den Brande (beleidsdeskundige HH) L Vanhelden (coördinator) Hartje Hageland Opstart Voorjaar 2010 Operationele doelstelling 2.2: Technisch advies door Hartje Hageland Bekendmaking technische ondersteuning aan breder publiek Koppeling advies aan ondersteuning wegwerking klein comfort T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) L Vanhelden (coördinator HH) T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) L Vanhelden (coördinator HH) Hartje Hageland Hartje Hageland Najaar 2009 Opstart Voorjaar 2010 Operationele doelstelling 2.3: Ondersteuning van levenslang wonen Ism de informatie deskundige, op regelmatige basis via gemeenteblad + via aangepaste werving ifv doelgroepen Gebeurt in samenwerking met dienst RO Kortenaken Opzetten Sensibiliseringsacties mbt de mogelijkheden levenslang wonen i/d gemeente T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) B. Verstraeten (informatiedeskundige HH) Hartje Hageland Opstart Voorjaar 2010 Ism bestaande diensten van OCMW en gemeente Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

53 Operationele doelstelling 2.4: Procesbegeleiding bij het aanpassen van woningen Promotie van de mogelijkheden Inhoudelijke ondersteuning via technisch deskundige HH T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) L Vanhelden (coördinator) Hartje Hageland Opstart Voorjaar 2010 Via OCMW, infopunt en gemeentediensten Ism huisvestingsdiensten zoals OCMW en SVK Operationele doelstelling 2.5: Samenwerking tussen verschillende diensten, die werken met aanpassingen in woningen, optimaliseren Opzetten samenwerking tussen de bestaande huisvestingsdiensten T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) B. Verstraeten (informatiedeskundige HH) L Vanhelden (coördinator HH) Hartje Hageland Najaar 2009 In overleg met OCMW en SVK Promotie v/d bestaande mogelijkheden en diensten van de provincie T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) Ellen Van den Brande (beleidsdeskundigehh) Hartje Hageland Opstart Voorjaar 2010 In samenwerking met provincie Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

54 Strategische doelstelling 3: uitbreiding van betaalbaar wonen in de gemeente Kortenaken Operationele doelstelling 3.1: Studie aansnijden WUG Kortenaken Nr Wat Eindverantwoordelijke financiering streefdatum bemerkingen Aansnijding WUG Kortenaken Actie ontwikkelen voor activering en informering burgers Michel Vander Velpen (schepen) Gi Vanderwaeren (RO Kortenaken) Patrick Borms(BGR) Kerkfabriek St. Amor Michel Vander Velpen (schepen) Gi Vanderwaeren (RO Kortenaken) Patrick Borms(BGR) Kerkfabriek St. Amor Operationele doelstelling 3.2: Optimaliseren registratie leegstand Project zit in de beginfase Bevoegdheidsoverdracht voor opmaak, opbouw leegstandsregister, onderzoeks-controle en vaststellingsbevoegdheid College van burgemeester en schepenen Najaar 2009 Project zit in de beginfase Opmaak, opbouw leegstandsregister Opstellen gemeentereglement voor de indicaties van leegstand Opstellen gemeentereglement voor de heffing op leegstand Ellen Van den Brande (beleidsdesk. HH) L Vanhelden (coördinator HH ) Gi Vanderwaeren (RO Kortenaken) L Vanhelden (coördinator HH )l Gi Vanderwaeren (RO Kortenaken) L Vanhelden (coördinator HH )l Operationele doelstelling 3.3: Uitbouw patrimonium SVK 2010 Najaar 2009 Project zit in de beginfase Uitzuiveren vermoedenslijst leegstand voor mogelijke verhuur aan SVK Annita Vandebroeck (OCMW) L.Vandenbosche (Woonwinkel) Gi Vanderwaeren (RO Kortenaken) Tina Vander Meren(Technisch desk.hh) Najaar 2009 Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

55 Operationele doelstelling 3.4: Uitwerking toewijzigingsreglement sociale woningen Opmaak totstandkomingsprocedure Opmaak werktekst toekenningsregl Afwerking teksten en controle op wettelijke vorm Gi Vanderwaren (RO Kortenaken) L Vanhelden (coördinator HH) Gi Vanderwaren (RO Kortenaken) L Vanhelden (coördinator HH) Michel Vander Velpen (schepen) Afgev. Wonen Vlaanderen Hartje Hageland Hartje Hageland Hartje Hageland Najaar 2009 Begin 2010 Begin 2010 Dient goedgekeurd door CBS en gemeenteraad Dient goedgekeurd door CBS en gemeenteraad Dient goedgekeurd door bevoegd minister na goedkeuring dr departement. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

56 Strategische doelstelling 4: duurzaamheid en wonen in de gemeente Kortenaken Operationele doelstelling 4.1: Duurzaamheid en wonen blijvend promoten Nr Wat Eindverantwoordelijke financiering streefdatum bemerkingen Opzetten sensibiliseringscampagne rond duurzaamheid en wonen Michel Vander Velpen schepen Ellen Van den Brande (beleidsdesk. HH) Vanaf voorjaar 2010 Ism de bestaande milieudiensten Verder promoten van de energiescans voor bestaande woningen T. Vander Meeren (Technisch desk.hh) L Vanhelden (coördinator) Gemeente en PBE Najaar 2009 Ism milieudienst, OCMW, dienst RO en de Vlaspit Studie naar mogelijkheden ondersteuning duurzaam bouwen en wonen Ellen Van den Brande (beleidsdesk. HH) L Vanhelden (coördinator) Hartje Hageland Vanaf voorjaar 2010 Ism de bestaande milieudiensten Tot slot Zoals reeds eerder vermeld (zie supra 6.2.) is de woonsituatie in de gemeente een levende entiteit die steeds verandert, groeit en beweegt. De hier gehanteerde doelstellingen zetten de krijtlijnen van het toekomstige woonbeleid uit. De uitwerking van de concrete acties en de opvolging hiervan door het lokale woonoverleg, zal in de loop van de tijd zeker tot bijsturingen van dit plan leiden. De tijd zal het uitwijzen. Maar de realisatie van deze vooropgestelde doelen zal hoe dan ook de burger ten goede komen en het wonen in Kortenaken aangenamer, duurzamer en gerieflijker maken. Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

57 Bijlage 1. bij het woonbeleidsplan KORTENAKEN: Samenstelling Beheerscomité Hartje Hageland Fons Lemmens Tielt-Winge Benny Reviers Bekkevoort Marcel Smekens Tielt-Winge Steve Cleynen Bekkevoort Michel Vander Velpen Kortenaken Dr. Ludo De Roo Kortenaken Jos Vicca Glabbeek Andre Debecker, Glabbeek G. Haesevoets Provincie Vl-Brabant Johan Baeten RWO Vlaanderen Naam Leden Functie Voorzitter HH Schepen Ondervoorzitter HH Schepen Stemgerechtigd lid Schepen Stemgerechtigd lid Gemeenteraadslid Stemgerechtigd lid Schepen Stemgerechtigd lid Gemeenteraadslid Stemgerechtigd lid Schepen Stemgerechtigd lid Schepen Deskundige gemeentelijk woonbeleid Wonen Vlaanderen afd. Vlaams-Brabant Diensthoofd Vlaams-Brabant Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober

58 BIJLAGE 2: Situeringkaart Hageland BRON: Woonbeleidsplan Kortenaken Eindversie oktober