Lokaal Sociaal Beleidsplan Leuven

Transcriptie

1 Lokaal Sociaal Beleidsplan Leuven Goedgekeurd door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn van Leuven op 15 november 2007 Goedgekeurd door de gemeenteraad van stad Leuven op 26 november 2007

2 stad Leuven OCMW Leuven CAW Regio Leuven dienst welzijn secretariaat CAW-huis Boekhandelstraat 9 Andreas Vesaliusstraat 47 Redingenstraat Leuven 3000 Leuven 3000 Leuven tel tel tel: welzijn@leuven.be secretariaat@ocmw-leuven.be secretariaat@cawleuven.be

3 inhoudsopgave inhoudsopgave... 3 inleiding... 6 Leuven in cijfers en op kaart bevolking: een groeiende stad...8 aangroei door een hoog geboortecijfer... 8 stadsvlucht van jonge gezinnen met kinderen... 8 lage groene en grijze druk... 9 veel alleenstaanden, weinig oudere en éénoudergezinnen groot aantal verschillende nationaliteiten...11 Romzigeuners en voyageurs een rijke maar gedualiseerde stad hoog gemiddeld belastbaar inkomen grote inkomensverschillen hoog aantal leefloon- en leefgeldgerechtigden lichte daling van overmatige schuldenlast kinderen en jongeren ouderen personen met een handicap nationaliteit vele jobs in Leuven worden niet ingenomen door Leuvenaars hoge werkgelegenheidsgraad in een economisch beslissingscentrum op hooggeschoolden gerichte economie hoge werkloosheidsgraad met stijgend aandeel langdurige werkloosheid veel hooggeschoolde werklozen hoge jeugdwerkloosheid nationaliteit kinderopvang sociale zekerheid, gezondheid en bijstand hoog aandeel jongeren in de bijzondere jeugdbijstand ouderen en (verwachte) interne vergrijzing aanbod voorzieningen voor ouderen hoog aandeel personen met een handicap mantelzorg staat onder druk hoge realisatie gezinszorg sociale kaart en werkingsgebieden gevangenis een dure stad om te wonen hoge huur- en koopprijzen zeer grote kamermarkt groot aanbod van sociale woningen, maar met een aanzienlijke wachtlijst kwaliteit van de woningen sociale verhuurkantoren Lokaal Sociaal Beleidsplan

4 6. een gezond leefmilieu grote gebieden met zeer waardevolle natuur bereikbaar openbaar buurtgroen veel Leuvense scholen met aandacht voor milieuzorg een nette stad een stad met veel kansen op culturele en maatschappelijke ontplooiing groot aantal amateurgezelschappen...38 een rijk cultureel aanbod hoge cultuurparticipatie hoge passieve en actieve sportparticipatie veel Leuvenaars zijn actief in het verenigingsleven tevredenheid over de kansen op maatschappelijke en culturele ontplooiing een groot onderwijsaanbod onderwijsstad levenslang leren gelijke kansen in het basisonderwijs anderstalige nieuwkomers Romzigeuners en voyageurs weinig schoolse achterstand weinig spijbelgedrag, behalve voor het deeltijds onderwijs lokaal overlegplatform centra voor leerlingbegeleiding kwalitatieve omgevingsanalyse wat we meenemen uit de inspraakronde van het vorige beleidsplan durf ruimer te focussen dan enkel welzijn m.b.t. tot de vormelijke aspecten werk aan een breed draagvlak hou het aanbod dicht bij de bevolking...49 zicht krijgen op structurele welzijnsnoden wat we meenemen uit de sociale stadsgesprekken de rol van vrijwilligers drempels naar de hulp- en dienstverlening klantvriendelijkheid en klantgerichtheid cultuurparticipatie vergrijzing wijkgerichte werking wonen een analyse door medewerkers sociale grondrechten werken aan verbinding als leidraad voor een vernieuwde solidariteit geïntegreerde visie ter inleiding onze missie onze visie op beleid en dienstverlening onze visie op de gebruikers van de dienstverlening onze visie op de medewerkers Lokaal Sociaal Beleidsplan

5 5. onze visie op samenwerking onze visie op het lokaal sociaal beleid meerjarenplan gemeenschappelijke doelstellingen stad - OCMW - CAW vier gemeenschappelijke strategische doelstellingen worden vertaald in 10 acties doelstellingen van de lokale overheid recht op arbeid recht op sociale zekerheid, gezondheid en bijstand recht op wonen recht op een gezond leefmilieu recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing recht op onderwijs werken aan verbinding taakverdeling en werkafspraken afspraken over de realisatie van het sociaal huis afspraken i.v.m. het opstellen en uitvoeren van het lokaal sociaal beleid afspraken i.v.m. de organisatie van een toereikende sociale dienstverlening afspraken tussen de stad en het OCMW rol van CAW Regio Leuven betrokkenheid en ontwikkeling sectorale plannen kinderopvang seniorenbeleidsplan bijlagen goedkeuring door de raad voor maatschappelijk welzijn goedkeuring door de gemeenteraad advies van de stedelijke adviesraad kinderopvang Lokaal Sociaal Beleidsplan

6 inleiding Op 22 mei 2004 trad het decreet over lokaal sociaal beleid in werking. Met dit decreet wil de Vlaamse regering op lokaal niveau komen tot een beter afgestemde en meer toegankelijke sociale dienstverlening. Om dit te realiseren moeten de steden en gemeenten samen met het OCMW een lokaal sociaal beleidsplan opstellen voor de periode Het lokaal sociaal beleid is volgens dit decreet het geheel van de beleidsbepalingen en acties van het lokaal bestuur en de acties van lokale actoren, met het oog op het garanderen van de toegang van elke burger tot de zes economische, sociale en culturele rechten, vastgelegd in artikel 23 en artikel 24, 3, van de Grondwet. Naast deze zes grondrechten wordt in verschillende gesprekken en analyses door inwoners, verenigingen, organisaties en medewerkers, steeds gewezen op het belang van verbinding tussen de inwoners. Onze stad kan bestaande en nieuwe vormen van solidariteit aanmoedigen door diverse verbindingen te bevorderen: tussen de inwoners van een wijk, tussen inwoners en gebruikers van de stad, tussen dominante en meer uitgesloten groepen en tussen de diverse stedelijke (sub)culturen. Binnen dit lokaal sociaal beleidsplan gaat dan ook specifieke aandacht naar verbinding. In Leuven kozen stad en OCMW ervoor om van in de beginfase een derde partner te betrekken, namelijk het CAW Regio Leuven. Deze 3 organisaties hebben immers grotendeels dezelfde uitgangspositie: een eerstelijns dienst- en hulpverlening over een breed spectrum, gericht op de brede bevolking. Overigens werd in Leuven het decreet niet afgewacht om uit de startblokken te schieten. Reeds midden 2002 startten medewerkers van OCMW, stad en CAW een werkgroep op, om samen de dienstverlening aan de burger te verbeteren. Deze werkgroep, die na verloop van tijd versterking kreeg van de OCMW-voorzitter en de schepen van sociale zaken, zou zich vanaf 2003 vooral toeleggen op het uitwerken van het lokaal sociaal beleidsplan. Aan dit decreet is geen enkele vorm van Vlaamse subsidie verbonden. Dit weerhoudt er ons echter niet van om deze materie naar waarde te schatten en zeer ruim te implementeren in onze werking. In het eerste deel, de kwantitatieve omgevingsanalyse, schetsen we Leuven eerst kort op het vlak van demografie en inkomensverdeling. Daarna geven we een beeld van Leuven via de 6 grondrechten: recht op arbeid recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand recht op behoorlijke huisvesting recht op een gezond leefmilieu recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing recht op onderwijs Het tweede deel bestaat uit een kwalitatieve omgevingsanalyse. In dit deel blikken we terug op de inspraak en voorstellingen die georganiseerd werden in de loop van 2005, voor het lokaal sociaal beleidsplan Hier worden ook de belangrijkste conclusies opgenomen van de verschillende Leuvense sociale stadsgesprekken, georganiseerd rond de thema s vrijwilligers, drempels naar de hulp- en dienstverlening, klantvriendelijkheid en klantgerichtheid, cultuurparticipatie, vergrijzing, wijkgerichte werking en wonen in Leuven. Tenslotte komen de belangrijkste bevindingen van verschillende medewerkers van stad, OCMW en CAW aan bod, gegroepeerd rond de concepten sociale grondrechten en verbinding. Vervolgens wordt in het derde deel de visie weergegeven van de stad Leuven, OCMW en CAW. Visie op hoe iedereen het recht op welzijn te garanderen, en op hoe de partners ernaar streven dat elke Leuvenaar op een gepaste manier gebruik kan maken van dit recht. In dit deel wordt ook geschetst hoe het lokaal sociaal beleidsplan wordt afgestemd op andere beleids- en sectorale plannen. Lokaal Sociaal Beleidsplan

7 In het vierde deel worden eerst de vier gemeenschappelijke strategische doelstellingen van de partners weergegeven, vertaald in tien acties. Vervolgens volgen de verschillende doelstellingen en acties van de lokale overheid rond het waarborgen van de sociale grondrechten en het bevorderen van verbinding. Deel 5 schetst de taakafspraken tussen de partners over de realisatie van het sociaal huis, het opstellen en uitvoeren van het lokaal sociaal beleid en de organisatie van een toereikende sociale dienstverlening. In de laatste delen komen respectievelijk de betrokkenheid van burgers en sociale organisaties, de ontwikkeling ten opzichte van het lokaal sociaal beleidsplan en de sectorale plannen die decretaal onder het lokaal sociaal beleidsplan vallen, aan bod. Denise Vandevoort Erik Vanderheiden Marleen Geirnaert schepen van cultuur, sociale zaken, voorzitter OCMW Leuven directeur CAW regio Leuven gelijke kansen en studentenzaken stad Leuven Lokaal Sociaal Beleidsplan

8 Leuven in cijfers en op kaart In dit eerste deel van de omgevingsanalyse schetsen we Leuven eerst kort op het vlak van demografie en inkomensverdeling. Daarna geven we een beeld van Leuven via de 6 grondrechten: recht op arbeid recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand recht op behoorlijke huisvesting recht op een gezond leefmilieu recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing recht op onderwijs 1. bevolking: een groeiende stad aangroei door een hoog geboortecijfer Leuven telde op 1 januari inwoners, en is daarmee in Vlaanderen de 4 de stad na Antwerpen, Gent en Brugge. Leuven is bovendien een groeiende stad: tussen 1990 en 2006 nam het aantal inwoners toe met ruim En als we de bevolkingsprojecties van de studiedienst van de Vlaamse regering mogen geloven zal het inwonertal van Leuven nog stijgen tot bijna in Op basis van de bovenstaande cijfers lijkt de stadsvlucht gekeerd. De realiteit is echter minder rooskleurig. De aangroei van de Leuvense bevolking van de afgelopen jaren wordt immers voor een groot stuk verklaard door het natuurlijk accres: het aantal geboorten min het aantal overlijdens. Wanneer we kijken naar het migratiesaldo (het aantal inwijkingen min het aantal uitwijkingen) krijgen we een ander plaatje. Tabel 1 -evolutie van het natuurlijk accres en het migratiesaldo natuurlijk accres migratiesaldo bron: dienst bevolking stad Leuven Enkele demografische verschijnselen zijn echter typisch voor Leuven en verduidelijken de migratiestromen in de bovenstaande cijfers. Leuven kent een grote interne en externe woonmobiliteit: zowel de inwijkingcijfers als uitwijkingscijfers schommelen de laatste 10 jaar tussen en Hierdoor wordt jaarlijks zo n 7 % van de bevolking vervangen, terwijl het natuurlijk vervangingstempo op 1 % ligt. Achter het migratiesaldo schuilt dan ook een complexe en zeer dynamische realiteit, die onder andere te maken heeft met de aanwezigheid van een zeer sterk uitgebouwd hoger onderwijs (zie pagina 41) en met de tewerkstellingsmogelijkheden voor pas afgestudeerden in Leuven (zie pagina s 17 en 18). Deze jonge, vaak goed opgeleide instromers beschouwen Leuven dikwijls als de start van een beroepsloopbaan en als een stapje naar een wooncarrière die vaak buiten de stad eindigt. Dit heeft uiteraard ook invloed op de cijfers rond de stadsvlucht van jonge gezinnen met kinderen. stadsvlucht van jonge gezinnen met kinderen Als we kijken naar de details per leeftijdscategorie zien we dat er een grote immigratie is van jongeren: vooral personen in de leeftijdscategorie jaar trekken naar de stad, in mindere mate ook Lokaal Sociaal Beleidsplan

9 de 25- tot 29-jarigen. Opvallend is het migratiesaldo per inwoners op de leeftijd van jaar en 0-9 jaar: de jonge gezinnen met kinderen. De negatieve scores wijzen op een verlies van deze bevolkingscategorie. Figuur 1 het verschil tussen de in- en uitwijking ( / ) in verschillende leeftijdscategorieën per 3 jaar j j & 0-9 j j 75 j en + bron: stadsmonitor Ondanks het hoge geboortecijfer heeft Leuven door deze selectieve stadsvlucht een laag aandeel jongeren tussen 0 en 20 jaar. Het hoge geboortecijfer in de stad blijkt uit de categorie 0-2 jarigen. Tabel 2 minderjarigen volgens leeftijd op jaar 3-5 jaar 6-11 jaar jaar 0-17 jaar aantal %* aantal %* aantal %* aantal %* aantal %* Leuven , , , , ,5 Arr. Leuven , , , , ,4 Vlaams-Brabant , , , , ,5 Vlaamse Gewest , , , , ,0 * t.o.v. de totale bevolking bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Informatiecentrum WVG, Vlaamse Gemeenschap lage groene en grijze druk Door het lage aandeel jongeren tussen 0 en 20 jaar is er bijgevolg een lage groene druk. Door het hoge aandeel inwoners op beroepsactieve leeftijd (20-60 jaar) is er ook een lage grijze druk. Tabel 3 globale leeftijdsverdeling op jongeren (0-19) beroepsactieve leeftijd (20-59) ouderen (60+) aantal %* aantal %* aantal %* Leuven , , ,0 Arr. Leuven , , ,6 Vlaams-Brabant , , ,5 Vlaamse Gewest , , ,0 * t.o.v. de totale bevolking bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant NIS, FOD Economie - Ecodata Lokaal Sociaal Beleidsplan

10 De onderstaande tabel geeft een beeld van de vergrijzing, nu en in de toekomst. Zitten de cijfers van 2005 nog rond een vijfde 60-plussers op de bevolking van het Vlaamse Gewest, in 2025 zullen ze bijna een derde van de bevolking uitmaken. Voor Leuven wordt in 2025 echter een lagere stijging voorspeld, waardoor de stad minder dan een vierde 60-plussers zal tellen. Tabel 4 vergrijzing aantal %* aantal %* aantal %* aantal %* Leuven , , , ,2 Arr. Leuven , , , ,9 Vlaams-Brabant , , , ,6 Vlaamse Gewest , , , ,5 * t.o.v. de totale bevolking bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Vlaamse Gemeenschap, Informatiecentrum WVG, update MIRA bevolkingsprojecties 2005 veel alleenstaanden, weinig oudere en éénoudergezinnen In 2005 bestond 46 % van de gezinnen uit alleenstaanden. Dit percentage ligt een stuk hoger dan het gemiddelde in Vlaanderen (29 %). In de binnenstad loopt dit percentage nog op (63,9 % in 2000). Dit is belangrijk omdat alleenstaanden een groter risico lopen om in kansarmoede te verzeilen. Het aantal alleenstaande moeders met kinderen steeg van in 1997 tot in 2004, het aantal alleenstaande vaders steeg in dezelfde periode van 392 naar 428. Hiermee bestaat zo n 6,3 % van de gezinnen uit een alleenstaande ouder met kinderen (tegenover 7,2 % in Vlaanderen). Voor zelfstandig wonende ouderen zijn het aandeel huishoudens met een referentiepersoon van 60 jaar of ouder, een indicatie. In Leuven is dit aandeel huishoudens relatief laag. Huishoudens met referentiepersoon van 60 jaar of ouder % op totaal aantal huishoudens > < 33 Bever Galmaarden Herne Liedekerke Ternat Roosdaal Gooik Lennik Pepingen Dilbeek Halle Londerzeel Beersel Zemst Opwijk Meise Haacht Merchtem Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Affligem Asse Wemmel Machelen Herent Sint- Pieters- Leeuw Kapelle- op-den- Bos Drogenbos Linkebeek Sint- Genesius- Rode Zaventem Kraainem Wezembeek- Oppem Hoeilaart Keerbergen Begijnendijk Tremelo Aarschot Boortmeerbeek Kortenberg Tervuren Overijse Bertem Huldenberg Rotselaar Leuven Holsbeek Lubbeek Boutersem Bierbeek Oud-Heverlee Tielt-Winge Hoegaarden Voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: NIS, via Ecodata Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen Bekkevoort Toestand 01/01/2006 Diest Kortenaken Linter Landen Geetbets Zoutleeuw Dienst welzijn en gezondheid bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant NIS, via Ecodata Info: cijfers@vlaamsbrabant.be Lokaal Sociaal Beleidsplan

11 groot aantal verschillende nationaliteiten In Leuven leven 153 nationaliteiten. Het totaalcijfer van inwoners van Leuven met een buitenlandse nationaliteit blijft stijgen. Het percentage van de buitenlanders op de totale Leuvense bevolking steeg hierdoor lichtjes verder tot 11 %. Tabel 5 evolutie van het aantal vreemdelingen bron: dienst bevolking stad Leuven In de top 10 komt 61 % van de buitenlanders in Leuven uit andere landen van de Europese Unie. Als we alleen de nationaliteiten opsommen zonder die van de lidstaten van de Europese Unie en westerse industrielanden, krijgen we volgend beeld: Tabel 6 top 10 van de doelgroepnationaliteiten in Leuven op China Marokko India Rusland Nepal Turkije Japan Nigeria Roemenië Irak 131 bron: dienst bevolking stad Leuven Op kop staat China met inwoners, terug een lichte stijging tegenover de cijfers van Het aantal Marokkanen blijft stabiel, maar India stijgt significant. Ook het aantal Russische en Nepalese inwoners neemt duidelijk toe. Turkije stijgt minder sterk terwijl Japan, in 2006 voor het eerst in de top 10, verder doorstijgt. Bulgarije verdwijnt uit de top 10 terwijl Irak deze plaats inneemt met 131 inwoners. Romzigeuners en voyageurs De Leuvense groep woonwagenbewoners bestaat voornamelijk uit Romzigeuners en enkele binnen deze groep getrouwde voyageurs. De grote meerderheid van hen heeft de Belgische nationaliteit. Begin 2007 wonen er 117 personen op 24 standplaatsen van het residentiële woonwagenterrein Dijledreef. Tijdelijk staan 2 standplaatsen leeg. In totaal 17 personen (drie gezinnen) verhuisden van het woonwagenterrein en worden nog intensief verder begeleid. Twee van deze gezinnen wonen ondertussen in een sociale woning in Leuven. Daarnaast verblijven er gemiddeld 5 à 10 keer per jaar op diverse plaatsen in Leuven doortrekkers of bezoekers (vaak verwanten van de bewoners van het terrein, Franse voyageurs of andere Lokaal Sociaal Beleidsplan

12 Romzigeuners). Deze bezoekers wordt aangeraden om met hun woonwagens op de pleisterplaats toegankelijk vanaf de Sint-Jansbergsesteenweg te gaan staan. 2. een rijke maar gedualiseerde stad hoog gemiddeld belastbaar inkomen Wanneer we ons baseren op de belastingsaangiften, dan lijkt Leuven wel een rijke stad. In 2003 lagen zowel het gemiddeld belastbaar inkomen als het mediaaninkomen in Leuven hoger dan het Vlaams gemiddelde, en waren deze cijfers bij de hoogste van alle centrumsteden. Ook de 3 voorgaande jaren was dit al het geval. Tabel 7 - gemiddeld belastbaar inkomen en mediaaninkomen 1 voor 2003 Leuven Vlaamse Gewest gem. belastb. inkomen EUR EUR mediaaninkomen EUR EUR grote inkomensverschillen Toch mogen we ons op deze cijfers niet verkijken. Het interkwartiel verschil 2 lag in 2003 met EUR hoger dan het Vlaams gemiddelde ( EUR), en het hoogst van alle centrumsteden. Dit betekent dat de Leuvense samenleving gekenmerkt wordt door een relatief hoge graad van inkomensdualiteit, ook in de middengroep. Op basis van de inkomensgegevens (2003) op het niveau van de statistische sector, merken we ook belangrijke verschillen tussen de verschillende Leuvense deelgemeenten en wijken. Tabel 8 - vergelijking inzake belastingaangifte tussen de deelgemeenten (2003) Leuven Wilsele Wijgmaal Kessel-Lo Heverlee binnenstad Gemiddeld belastbaar inkomen Mediaaninkomen Als we kijken naar de 110 statistische sectoren waarvoor er 30 of meer aangiften waren dan blijkt dat in 9 sectoren het gemiddeld inkomen per aangifte lager ligt dan EUR. 5 van deze sectoren zijn in de binnenstad gelegen. Wanneer we kijken naar het mediaaninkomen dan zien we dat dit in 33 statistische sectoren lager ligt dan EUR, waaronder 22 sectoren van de binnenstad. Tabel 9 - vergelijking inzake belastingaangifte tussen de statistische sectoren met de hoogste en de laagste waarde (2003) Leuven Sector met hoogste waarde Sector met laagste waarde Gemiddeld belastbaar inkomen Mediaaninkomen het inkomen van de aangifte die zich in het midden van de reeks bevindt na rangschikking volgens toenemend inkomen 2 verschil tussen het hoogste en het laagste inkomen van een verzameling aangiften die 50 % van het totaal aantal aangiften beslaat, en waarvan telkens de helft aan iedere kant van de mediaan gerangschikt is. Hoe kleiner het verschil, hoe kleiner de inkomensspreiding Lokaal Sociaal Beleidsplan

13 hoog aantal leefloon- en leefgeldgerechtigden Vergeleken met andere centrumsteden ligt het aandeel huishoudens met OCMW-steun relatief hoog in Leuven. We zien wel in Leuven, net zoals in de andere centrumsteden, de laatste jaren een afname van het aandeel mensen dat een leefloon ontving. Figuur 2 - aandeel inwoners (%) dat een bestaansminimum ontving (vóór 2002) of een leefloon (vanaf 2002) ontving % bron: stadsmonitor Aalst Antwerpen Brugge Genk Gent Hasselt Kortrijk Leuven Mechelen Oostende Roeselare Sint-Niklaas Turnhout Leuven heeft veel leefloners en ligt hiermee ver boven het Vlaamse en Vlaams-Brabantse gemiddelde. Tabel 10 - leefloners 2005 totaal leefloners Leuven 654 7,2 Vlaams-Brabant ,5 Vlaamse Gewest ,8 bron: POD maatschappelijke integratie, RVS leefloners per duizend inwoners In 2006 waren er per maand gemiddeld 654 door POD geregistreerde leefloners (onvolledige cijfers). Wanneer we deze aanvullen met de niet door POD, maar wel door OCMW Leuven erkende leefloongerechtigden komen we op 771. Meer dan driekwart bestond uit alleenstaanden of éénoudergezinnen. Mannen en vrouwen waren ongeveer even sterk vertegenwoordigd (respectievelijk 53 en 47 %). Daarnaast waren er in 2006 nog gemiddeld 219 leefgeldgerechtigden per maand. Mannen met leefgeld zijn, vergeleken met de mannen met leefloon, in deze groep sterker vertegenwoordigd (66 %), behalve bij de jongeren (48 %). Jongeren maken slechts 25 % van het cliënteel met leefgeld uit. Het lagere percentage voor jongeren is waarschijnlijk te verklaren door het feit dat zij sneller de Belgische nationaliteit aannemen, waardoor zij recht hebben op een leefloon in plaats van leefgeld. Tabel 11 percentage leefloon- en leefgeldgerechtigden naar gezinssamenstelling (2006) leefloon leefgeld alleenstaanden 64 % 55 % éénoudergezinnen 15 % 18 % samenwonenden 21 % 27 % bron: sociale dienst OCMW Leuven Lokaal Sociaal Beleidsplan

14 lichte daling van overmatige schuldenlast Overmatige schuldenlast betekent dat de persoon een achterstallige schuld heeft op afbetaling van leningen en consumentenkrediet van drie maanden of meer. Tussen 1999 en 2002 is deze groep geleidelijk aan toegenomen. De recente daling (cijfers na 2002) houdt verband met de uitzuivering van dubbels en het inkorten van de bewaartermijn van de geregulariseerde wanbetalingen, zodat we vanaf 2003 eigenlijk een nieuwe datareeks starten. Het aantal personen met overmatige schuld is in de periode zeer licht gedaald. In vergelijking met de andere centrumsteden is in Leuven de overmatige schuldenlast klein Figuur 3 - aantal personen met overmatige schuldenlast ten opzichte van de bevolking van 18 jaar en ouder % bron: stadsmonitor kinderen en jongeren Aalst Antwerpen Brugge Gent Hasselt-Genk Kortrijk Leuven Mechelen Oostende Roeselare Sint-Niklaas Turnhout Kinderen die geboren worden in een kansarm gezin lopen een verhoogd risico om als volwassene eveneens in een kwetsbare situatie terecht te komen. In vergelijking met de provincie ligt het cijfer in Leuven hoog. Toch ligt het aantal lager dan het Vlaams gemiddelde. Deze cijfers moeten wel met de nodige omzichtigheid behandeld worden omdat ze mee afhankelijk zijn van de interpretatie van de verpleegkundigen van Kind&Gezin. Tabel 12 - geboorten in kansarme gezinnen gemiddeld jaarlijks aantal %* Leuven 59 5,0 Arr. Leuven 179 3,7 Vlaams-Brabant 271 2,6 Vlaamse Gewest ,1 * % ten opzichte van het gemiddeld aantal jaarlijkse geboorten in de periode bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Kind&Gezin, via APS portaal lokale statistieken In Leuven zijn er heel veel jongeren met een leefloon; zij maken ongeveer een derde van het totaal aantal leefloners uit. Bij jonge leefloners stellen we overigens een zeer groot verloop vast: vaak zijn zij binnen de 3 maanden uitgestroomd, dus voor er een integratiecontract moet afgesloten worden. Leuven telt ook heel wat leefloners met kinderen. Lokaal Sociaal Beleidsplan

15 Tabel 13 - leefloontrekkers jonger dan 25 jaar en leefloners met kinderen (2005) jongeren (<25) 2005 totaal leefloners 2005 leefloners met kinderen 2002 Leuven Vlaams-Brabant Vlaamse Gewest bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant POD maatschappelijke integratie ouderen Het gebruik van enkele uitkeringen, namelijk leefloon, inkomensgarantie (IGO) en tegemoetkoming hulp aan bejaarden (THB), kan een aanwijzing zijn voor de aanwezigheid van arme ouderen of ouderen met een verminderde zelfredzaamheid. Het aandeel van deze ouderen ligt in Leuven boven het provinciaal gemiddelde. Dit hangt onder andere samen met de hoge interne vergrijzing (zie pagina 22): met de leeftijd neemt de kans op een verminderde zelfredzaamheid toe. Ouderen met een gewaarborgd inkomen of inkomensgarantie voor ouderen % op totaal aantal ouderen < 2,4 2,4-3,2 3,2-4,2 4,2-5,2 > 5,2 Bever Galmaarden Dienst welzijn en gezondheid Herne Liedekerke Ternat Roosdaal Affligem Gooik Lennik Pepingen Dilbeek Halle Londerzeel Sint- Pieters- Leeuw Beersel Kapelle- op-den- Bos Zemst Opwijk Meise Haacht Merchtem Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Asse Wemmel Machelen Herent Drogenbos Linkebeek Sint- Genesius- Rode Zaventem Kraainem Wezembeek- Oppem Hoeilaart Keerbergen Begijnendijk Tremelo Aarschot Boortmeerbeek Kortenberg Tervuren Overijse Bertem Huldenberg Rotselaar Leuven Holsbeek Lubbeek Tielt-Winge Boutersem Bierbeek Oud-Heverlee Hoegaarden Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen Bekkevoort Voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: FOD sociale zekerheid via SVR, portaal lokale statistieken Diest Kortenaken bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant FOD sociale zekerheid, via APS portaal lokale statistieken Linter Toestand 2005 Landen Geetbets Zoutleeuw Info: cijfers@vlaamsbrabant.be personen met een handicap De integratietegemoetkoming (IT) gaat naar wie omwille van zijn handicap en ten gevolge van vermindering van zelfredzaamheid, bijkomende kosten heeft om zich in het maatschappelijk leven in te passen. De inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) bestaat er voor wie door zijn handicap niet in staat is om meer dan één derde te verdienen van wat een gezond persoon kan verdienen. De cijfers komen niet altijd overeen met het aantal personen erkend door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap erkende personen. Leuven heeft ook hier een hoger percentage dan het gemiddelde van Vlaams-Brabant. Lokaal Sociaal Beleidsplan

16 Tabel 14 - begunstigden inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) en/of integratietegemoetkoming (IT) 2004 Gemeente aantal per duizend inwoners Leuven 848 9,4 Arr. Leuven ,4 Vlaams-Brabant ,9 Vlaamse Gewest nb nb bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant FOD sociale zekerheid, PD personen met een handicap nationaliteit De achterstelling van allochtonen situeert zich op verschillende vlakken. Niet alleen worden zij vaker getroffen door werkloosheid (zie pag. 19), ook binnen het OCMW-cliënteel zijn zij meer dan evenredig vertegenwoordigd. Zo waren in van de dossiers (18,3 %) bij het OCMW voor niet-belgen. De volgende nationaliteiten waren het meest vertegenwoordigd: 89 Nepalezen, 84 Marokkanen, 75 Russen, 50 Irakezen, 41 Somaliërs, 46 Slovaken, 39 Iraniërs, 40 Buthanezen, 36 Turken, 28 Ethiopiërs. 3. vele jobs in Leuven worden niet ingenomen door Leuvenaars hoge werkgelegenheidsgraad in een economisch beslissingscentrum Leuven is door zijn ligging (de nabijheid van Zaventem, Brussel en een grote afzetmarkt) en de aanwezigheid van de K.U.Leuven en hooggeschoolde arbeidskrachten een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven. Het is dan ook een belangrijke tewerkstellingspool in de regio. De werkgelegenheidsgraad 3 steeg van 101,9 in 1996 naar 115,0 in De werkgelegenheidsgraad ligt daarmee een stuk hoger dan in het arrondissement, de provincie, Vlaanderen en de centrumsteden. Figuur 4 werkgelegenheidsgraad % Aalst Antwerpen bron: stadsmonitor Brugge Genk Gent Hasselt Kortrijk Leuven Mechelen Oostende Roeselare Sint-Niklaas Turnhout Bovendien telt de regio Leuven verhoudingsgewijs ook meer hoofdzetels dan de andere Vlaamse stadsregio s. Leuven is met andere woorden een belangrijk economisch beslissingscentrum. 3 verhouding tussen het totaal aantal arbeidsplaatsen en de bevolking op beroepsactieve leeftijd Lokaal Sociaal Beleidsplan

17 Figuur 5 stedelijk aandeel werkgevers met meer dan één inrichting ten opzichte van het stedelijk aandeel werkgevers Index Aalst Antwerpen bron: stadsmonitor Brugge Gent Hasselt-Genk Kortrijk Leuven Mechelen Oostende Roeselare Sint-Niklaas Turnhout op hooggeschoolden gerichte economie Toch is de situatie niet voor iedereen even rooskleurig. De Leuvense economie, die sterk gedomineerd wordt door de tertiaire en quartaire sector, is immers veel meer dan elders gericht op hooggeschoolden. Dit blijkt onder andere uit de tertiariseringsgraad en de tewerkstellingsgraad in de creatieve sectoren en kennisintensieve diensten. Deze cijfers liggen 2 tot 3 maal hoger dan het Vlaams gemiddelde. De secundaire sector, waar traditioneel meer laaggeschoolden werken, is veel minder sterk aanwezig en haar belang neemt verder af. Tabel 15 tewerkstelling op de arbeidsmarkt secundariseringsgraad 4 11,10 10,38 10,91 11,25 11,36 11,07 10,68 8,61 tertiairiseringsgraad 5 87,42 90,83 92,30 94,06 95,33 94,11 99,53 98,29 tewerkstellingsgraad in de kennisintensieve diensten 6 22,24 24,10 24,75 25,27 25,07 23,85 26,16 24,56 tewerkstellingsgraad in de creatieve sectoren 7 n.b. n.b. n.b. 2,67 3,27 3,32 2,82 2,99 bron: SVR, via portaal lokale statistieken Ook de ontvangen vacatures bij de VDAB bevestigen bovenstaande vaststellingen: in 2006 waren ruim 50 % van de in Leuven aangeboden jobs bestemd voor hooggeschoolden. Ter vergelijking: binnen alle ontvangen vacatures bij de VDAB maken die voor hooggeschoolden 30,8 % uit. Tabel 16 door VDAB totaal aantal ontvangen jobs per jaar in Leuven, naar studieniveau Laag geschoold of geen vereiste middengeschoold hooggeschoold bron: Arvastat 4 verhouding tussen de tewerkstelling in de secundaire sector en de potentiële beroepsbevolking 5 verhouding tussen de tewerkstelling in de tertiaire sector en de potentiële beroepsbevolking 6 financiële instellingen, verzekeringswezen, hulpbedrijven van financiële instellingen, post en telecommunicatie, informatica, speur- en ontwikkelingswerk, vervoer over water, luchtvaart, verhuur en handel in onroerende goederen, verhuur zonder bedieningspersoneel, zakelijke diensten 7 uitgeverijen, technisch advies, architecten en ingenieurs, reclamewezen, film en video, radio en televisie, pers, kunst en cultuur, Lokaal Sociaal Beleidsplan

18 hoge werkloosheidsgraad met stijgend aandeel langdurige werkloosheid Ondanks de grote tewerkstelling in Leuven, ligt de werkloosheidsgraad er hoger dan in de rest van het arrondissement, de provincie Vlaams-Brabant en Vlaanderen. En in tegenstelling tot elders worden in Leuven meer mannen dan vrouwen getroffen door werkloosheid. Dit toont aan dat vele van de aangeboden jobs niet ingenomen worden door de inwoners van Leuven. Tabel 17 - evolutie van de werkloosheidsgraad (jaargemiddelden) en werkloosheidsgraad per geslacht man 2006 vrouw 2006 Leuven 7,9 9,1 8,1 8,8 7,4 Arr. Leuven 5,5 6,7 6,3 5,6 7,0 Vlaams-Brabant 5,3 6,4 6,1 5,4 6,5 Vlaamse Gewest 7,0 8,3 7,8 6,5 9,4 Wanneer we kijken naar het aandeel van de langdurig werklozen binnen de niet-werkende werkzoekenden, dan valt op dat Leuven hier beter scoort dan Vlaanderen. Wel merken we dat het aantal en het aandeel van de langdurig werklozen sterk stegen tussen 2002 en Tabel 18 - aantal en aandeel langdurige werklozen (jaargemiddelden) aantal l-2 jaar Leuven aandeel 1-2 jaar Leuven aandeel 1-2 jaar Vlaanderen aantal + 2 jaar Leuven aandeel + 2 jaar Leuven ,1 14, ,1 20, ,5 19, ,0 21, ,7 19, ,2 28,7 aandeel + 2 jaar Vlaanderen veel hooggeschoolde werklozen Typisch voor Leuven is ook het grote aandeel van hooggeschoolden in de werkloosheidscijfers, en het in vergelijking met de rest van Vlaanderen kleine aandeel van laaggeschoolde werklozen. De verklaring is hier wellicht dat er in de universiteitsstad Leuven verhoudingsgewijs veel meer hooggeschoolden wonen, wat zich dan vertaalt in de werkloosheidsstatistieken. Tabel 19 - aantal en aandeel werklozen per studieniveau (jaargemiddelde 2006) aantal Leuven aandeel Leuven aandeel Vlaanderen laaggeschoold ,6 51,5 middengeschoold ,6 33,4 hooggeschoold ,8 15,2 Laaggeschoolden blijven overigens een prioritaire doelgroep voor het tewerkstellingsbeleid. Uit de cijfers blijkt immers dat zij een veel grotere kans maken om langdurig in de werkloosheid te verzeilen. Tabel 20 - aandeel langdurige werklozen volgens studieniveau (jaargemiddelde 2006) laaggeschoold laaggeschoold middengeschoold middengeschoold hooggeschoold hooggeschoold 1-2 jaar + 2 jaar 1-2 jaar + 2 jaar 1-2 jaar + 2 jaar 21,3 27,3 17,4 21,9 13,4 16,4 Lokaal Sociaal Beleidsplan

19 hoge jeugdwerkloosheid Onderstaande tabel geeft het aantal jongere werklozen (18 tot 25 jaar) weer. Het aandeel wordt zowel berekend op het totaal aantal werklozen, als op het totaal aantal jongeren in deze leeftijdscategorie. Als we de werkloze jongeren uitzetten ten opzichte van het aantal jongeren (18-25 jaar), krijgen we een hoog aandeel in Leuven, al blijft dit onder het Vlaamse gemiddelde. Voor jongeren die langer dan een jaar werkloos zijn liggen de cijfers wel boven het Vlaamse gemiddelde. Tabel 21 - jongere werklozen NWWZ 2005 totaal NWWZ < 25 jaar aantal % op totaal NWWZ index % op totaal jongeren NWWZ < 25 jaar en > 1 jaar werkloos aantal % op totaal NWWZ Leuven , , ,3 Arr. Leuven , , ,1 Vlaams-Brabant , , ,8 Vlaamse Gewest , , ,1 de cijfers zijn telkens jaargemiddelden bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant - Arvastat In onderstaande tabel werden de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (UVW) jonger dan 25 jaar uitgezet ten opzichte van de bevolking (per duizend inwoners). Het cijfer van de NWWZ omvat ook de jongeren in wachttijd, die nog geen uitkering krijgen. Bij de UVW's zijn deze jongeren niet inbegrepen. Tabel 22 - uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (UVW), jonger dan 25 jaar Gemeente aantal per duizend inwoners aantal per duizend inwoners index Leuven 394 4, ,6 123 Arr. Leuven , ,9 123 Vlaams-Brabant , ,5 129 Vlaamse Gewest , ,0 112 bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant, via APS portaal lokale statistieken Er zijn eerder weinig jonge UVW'ers in de regio. Leuven komt boven het gemiddelde van Vlaams- Brabant uit en scoort even hoog als het Vlaams gemiddelde. Uit de index blijkt echter een opvallende stijging, hoger dan de stijging op Vlaams niveau. nationaliteit Het aandeel werkzoekenden met een vreemde nationaliteit of afkomst ligt hoger dan het Vlaamse gemiddelde, en steeg bovendien licht tussen 2002 en Op zich is dit niet onlogisch: het aandeel van mensen van allochtone afkomst ligt in Leuven hoger dan het Vlaamse gemiddelde, en deze groep nam nog toe in de laatste jaren (zie pag. 11). Wel merken we een oververtegenwoordiging van niet- Belgen en niet-europeanen onder de werklozen. Lokaal Sociaal Beleidsplan

20 Tabel 23 - aantal en aandeel NWWZ volgens nationaliteit (jaargemiddelden) aantal Belg Leuven aandeel Belg Leuven aandeel Belg Vlaanderen aantal andere EU 25 Leuven aandeel andere EU 25 Leuven aandeel andere EU 25 Vlaanderen aantal niet-eu Leuven aantal niet-eu Leuven ,6 87, ,2 3, ,2 8, ,5 87, ,6 3, ,9 8, ,8 87, ,8 4, ,5 8,3 bron: Arvastat aandeel niet-eu Vlaanderen Tabel 24 - aantal en aandeel NWWZ volgens etniciteit 8 (jaargemiddelden) aantal EU 25 Leuven aandeel EU 25 Leuven aandeel EU 25 Vlaanderen aantal maghreb. en Turken Leuven aandeel maghreb. en Turken Leuven aandeel maghreb. en Turken Vlaanderen aantal maghreb. en Turken Leuven aantal andere niet-eu Leuven ,0 85, ,2 10, ,7 4, ,6 84, ,3 10, ,1 5, ,1 83, ,2 10, ,7 5, ,0 83, ,5 10, ,5 5, ,3 83, ,0 10, ,7 5,7 bron: Arvastat aandeel andere niet-eu Vlaanderen kinderopvang Een goed uitgebouwd aanbod van kinderopvang is, vooral voor vrouwen, één van de belangrijkste randvoorwaarden om zich te kunnen inschakelen in het arbeidsproces. In Leuven zijn er plaatsen voor dagopvang en 395 plaatsen voor buitenschoolse opvang. Voor een modale stad met inwoners is dit waarschijnlijk ruim voldoende, maar voor Leuven is dit aanbod eerder krap. Heel wat mensen die in Leuven werken maar er niet wonen maken immers ook gebruik van kinderopvang, net als studenten met kinderen. Buitenschoolse opvang is overigens ook noodzakelijk voor kinderen van buiten Leuven die hier school lopen. Verder ligt in Leuven het aandeel grootouders die kinderen opvangen vermoedelijk lager dan elders in Vlaanderen. Veel jonge Leuvenaars zijn immers niet afkomstig uit het Leuvense. Gevolg hiervan is dat men uiteindelijk meestal wel opvang vindt, maar dat het moeilijk is om snel in te stappen, en dat men weinig keuze heeft met betrekking tot het type en de plaats van de opvang. Tabel 25 plaatsen voor dagopvang en buitenschoolse opvang Dagopvang mini-crèches 311 private opvanggezinnen 78 erkende crèches erkende opvanggezinnen 279 totaal Buitenschoolse opvang initiatief buitenschoolse opvang 269 kinderdagverblijf 126 totaal gebaseerd op nationaliteit, vrijwillige registratie in het AMI-systeem en een naamherkenningsprogramma. Lokaal Sociaal Beleidsplan

21 Onderstaand kaartje uit 2005 brengt het aantal buitenschoolse opvangplaatsen per 100 schoolgaande kinderen in beeld. bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Departement onderwijs (2005) en Kind&Gezin (2005), verwerking Kind&Gezin 4. sociale zekerheid, gezondheid en bijstand hoog aandeel jongeren in de bijzondere jeugdbijstand Het aanbod van de Bijzondere Jeugdbijstand is niet onderverdeeld in specifieke regio's. Leuven telt verschillende diensten en centra. Aanbod Bijzondere Jeugdbijstand Thuisbegeleidingsdiensten Dagcentra Begeleid zelfstandig wonen Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentra Pleeggezinnendiensten Tehuizen en gezinstehuizen Gemeenschapsinstellingen Bever Galmaarden Herne Affligem Liedekerke Roosdaal Gooik Ternat Lennik Pepingen Opwijk Wemmel Asse Dilbeek Halle Londerzeel Merchtem Meise Drogenbos Sint-Pieters-Leeuw Beersel Kapelle- op-den- Bos Zemst Grimbergen Vilvoorde Linkebeek Sint- Genesius- Rode Machelen Steenokkerzeel Zaventem Kampenhout Kortenberg Kraainem Bertem Wezembeek- Oppem Tervuren Hoeilaart Boortmeerbeek Overijse Op basis van de gegevens van de sociale kaart, toestand juni 2005 Huldenberg Keerbergen Haacht Herent Leuven Begijnendijk Tremelo Rotselaar Oud-Heverlee Holsbeek Bierbeek Lubbeek Boutersem Aarschot Tielt-Winge Hoegaarden Voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen Bekkevoort Diest Kortenaken Linter Landen Geetbets Zoutleeuw bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Het aandeel jongeren in de bijzondere jeugdbijstand ligt onder andere hierdoor hoger dan het Vlaamse en provinciale gemiddelde. Lokaal Sociaal Beleidsplan

22 Tabel 26 - jongeren in de bijzondere jeugdbijstand, naar woonplaats aantal per duizend inwoners per duizend jongeren aantal per duizend inwoners Leuven 214 2,4 13,6 89 1,0 5,6 Arr. Leuven 762 1,6 8, ,7 3,5 Vlaams-Brabant ,4 6, ,6 3,1 Vlaamse Gewest ,2 11, ,0 4,8 Onbekende woonplaats Totaal begeleidingen* * inclusief begeleiding van jongeren met onbekende woonplaats en met woonplaats in Brussel of Wallonië bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Vlaamse Gemeenschap, WVG, informatiesteunpunt welzijn per duizend jongeren ouderen en (verwachte) interne vergrijzing De groep van de hoogbejaarden (80+) is een snel toenemende groep die geconfronteerd wordt met een aantal specifieke noden. De noden hebben betrekking op gezondheid, huisvesting, (thuis)zorg en opvangmogelijkheden. Vanaf de leeftijd van 75 gaat de gezondheid achteruit, vanaf de leeftijd van 80 jaar gaat die zelfs sterk achteruit. Tabel 27 hoogbejaarden en interne vergrijzing op % 80+ op de bevolking interne vergrijzing (% 80+ op bevolking 60+) Leuven ,9 23,5 Arr. Leuven ,5 19,8 Vlaams-Brabant ,3 19,3 Vlaamse Gewest ,4 19,0 bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant NIS, via Ecodata De interne vergrijzing geeft het aandeel hoogbejaarden binnen het totaal van de oudere bevolking (60+) weer. Leuven telt het hoogste aandeel 80-plussers van de regio en ligt boven het provinciale en Vlaamse gemiddelde. Lokaal Sociaal Beleidsplan

23 Interne vergrijzing % 80-plussers op totaal 60-plussers > 21,0 19,5-21,0 18,0-19,5 17,0-18,0 < 17,0 Bever Galmaarden Herne Liedekerke Ternat Roosdaal Affligem Gooik Lennik Pepingen Dilbeek Halle Londerzeel Sint- Pieters- Leeuw Beersel Kapelle- op-den- Bos Sint- Genesius- Rode Zemst Opwijk Meise Haacht Merchtem Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Asse Wemmel Machelen Herent Drogenbos Linkebeek Zaventem Kraainem Wezembeek- Oppem Hoeilaart Keerbergen Begijnendijk Tremelo Aarschot Boortmeerbeek Kortenberg Tervuren Overijse Bertem Huldenberg Rotselaar Leuven Holsbeek Lubbeek Boutersem Bierbeek Oud-Heverlee Tielt-Winge Hoegaarden Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen Bekkevoort Voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: NIS, via Ecodata Toestand 01/01/2006 Diest Kortenaken Linter Landen Geetbets Zoutleeuw Dienst welzijn en gezondheid Info: socialeplanning@vlaamsbrabant.be bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant NIS via Ecodata De verwachte interne vergrijzing voor 2025 geeft een ander provinciaal beeld. In Leuven zal de interne vergrijzing kleiner zijn dan nu. Verwachte interne vergrijzing 2025 % 80-plussers op totaal 60-plussers > 21,5 20,5-21,5 19,5-20,5 18,5-19,5 < 18,5 Bever Galmaarden Herne Liedekerke Ternat Roosdaal Affligem Gooik Lennik Pepingen Dilbeek Halle Londerzeel Sint- Pieters- Leeuw Beersel Kapelle- op-den- Bos Zemst Opwijk Meise Haacht Merchtem Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Asse Wemmel Machelen Herent Drogenbos Linkebeek Sint- Genesius- Rode Zaventem Kraainem Wezembeek- Oppem Hoeilaart Keerbergen Begijnendijk Tremelo Aarschot Boortmeerbeek Kortenberg Tervuren Overijse Bertem Huldenberg Rotselaar Leuven Holsbeek Lubbeek Boutersem Bierbeek Oud-Heverlee Tielt-Winge Hoegaarden Verwachte toestand 01/01/2025 Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen Bekkevoort Diest Kortenaken Linter Landen Geetbets Zoutleeuw voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: Informatiecentrum WVG Dienst welzijn en gezondheid Info: socialeplanning@vlaamsbrabant.be bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant NIS via Ecodata aanbod voorzieningen voor ouderen Op basis van het aantal 60-plussers vandaag en het te verwachten aantal ouderen in de gemeenten de komende jaren, heeft de Vlaamse Gemeenschap een programmatiecijfer per gemeente bepaald. Dit programmatiecijfer geeft dus aan hoeveel bedden er nodig (zullen) zijn om aan de opvangbehoeftes van ouderen te voldoen. Lokaal Sociaal Beleidsplan

24 Tabel 28 aanbod rusthuizen: programmatiecijfers en gerealiseerde plaatsen op Rusthuizen aantal geprogrammeerde plaatsen aantal gerealiseerde plaatsen % gerealiseerd Serviceflats aantal geprogrammeerde woongelegenheden % gerealiseerd Leuven , ,2 Arr. Leuven , ,2 Vlaams-Brabant , ,3 Vlaamse Gewest , ,4 bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid In bovenstaande tabel vindt men terug in welke mate het geprogrammeerde aantal plaatsen in rusthuizen gerealiseerd werd. Leuven scoort hier met 80,2 % goed en een heel stuk boven het provinciale gemiddelde. De cijfers m.b.t. het aantal woongelegenheden in serviceflats moeten met grote voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Er is namelijk enkel rekening gehouden met officieel erkende serviceflats, niet met alle gelijkaardige woonvormen voor ouderen, waarin begeleiding en/of een alarmsysteem is voorzien. Deze varianten komen niet voor in de statistieken maar kunnen wel een antwoord bieden op een reële nood. Een dagverzorgingscentrum is verbonden aan een rusthuis en biedt aan gebruikers en hun mantelzorgers hulp en diensten aan. Deze dienstverlening vindt plaats buiten het natuurlijke thuismilieu, met het oog op een tijdelijke overname van de zorg. In tegenstelling tot de rest van de provincie scoort Leuven op dit vlak zeer goed. Dagverzorgingscentra % gerealiseerde plaatsen tov het aantal geprogrammeerde > geen plaatsen Aantal gerealiseerde plaatsen 20 Bever Galmaarden Herne Londerzeel Kapelle- Keerbergen Begijnendijk Diest op-den- Tremelo Scherpenheuvel- Bos Aarschot Zichem Zemst Boortmeerbeek Opwijk Meise Haacht Rotselaar Merchtem Grimbergen Kampenhout Bekkevoort Vilvoorde Steenokkerzeel Holsbeek Tielt-Winge Asse Wemmel Herent Affligem Machelen Kortenaken Geetbets Kortenberg Zaventem Lubbeek Ternat Leuven Glabbeek Liedekerke Dilbeek Kraainem Bertem Wezembeek- Roosdaal Oppem Boutersem Zoutleeuw Bierbeek Tervuren Oud-Heverlee Tienen Linter Lennik Gooik Pepingen aantal gerealiseerde woongelegenheden Sint- Pieters- Leeuw Halle Drogenbos Beersel Linkebeek Sint- Genesius- Rode Hoeilaart Overijse Huldenberg Hoegaarden voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: WVG, VA Zorg en Gezondheid Toestand 01/01/2006 Landen Dienst welzijn en gezondheid bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Info: socialeplanning@vlaamsbrabant.be Een centrum voor kortverblijf is verbonden aan een rusthuis en biedt hulp- en dienstverlening aan zijn gebruikers en hun mantelzorgers. Kortverblijf neemt de zorg over gedurende korte periodes, met een maximum van 60 opeenvolgende dagen en een totaal van 90 dagen op jaarbasis. De hulp- en dienstverlening vindt plaats buiten het natuurlijke thuismilieu en wordt zowel 's nachts als overdag Lokaal Sociaal Beleidsplan

25 gegarandeerd. Naast huisvesting omvat het hulp- en dienstverleningspakket van een centrum voor kortverblijf ook revalidatie, activering en verzorging. Hier scoort de provincie in zijn geheel zeer slecht. Ook in Leuven moeten er nog extra plaatsen voorzien worden. Figuur 6 plaatsen kortverblijf Kortverblijf % gerealiseerde plaatsen tov aantal geprogrammeerde > Londerzeel geen plaatsen aantal gerealiseerde plaatsen 1 10 Bever Galmaarden Herne Liedekerke Ternat Roosdaal Affligem Gooik Lennik Pepingen Dilbeek Sint- Pieters- Leeuw Halle Beersel Kapelle- op-den- Bos Zemst Opwijk Meise Haacht Merchtem Grimbergen Kampenhout Vilvoorde Steenokkerzeel Asse Wemmel Machelen Herent Drogenbos Linkebeek Sint- Genesius- Rode Zaventem Kraainem Wezembeek- Oppem Hoeilaart Keerbergen Begijnendijk Tremelo Aarschot Boortmeerbeek Kortenberg Tervuren Overijse Bertem Huldenberg Rotselaar Leuven Holsbeek Lubbeek Boutersem Bierbeek Oud-Heverlee Tielt-Winge Hoegaarden voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen, toestand 22/05/2003 (OC GIS-Vlaanderen) Bron data: WVG, VA Zorg en Gezondheid Scherpenheuvel- Zichem Glabbeek Tienen Bekkevoort Toestand 01/01/2006 Diest Kortenaken Linter Landen Geetbets Zoutleeuw Dienst welzijn en gezondheid bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Info: socialeplanning@vlaamsbrabant.be hoog aandeel personen met een handicap De onderstaande tabel geeft een overzicht van de erkenningen van personen met een handicap bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Leuven telt relatief veel erkende personen met een handicap. De aanwezigheid van bepaalde voorzieningen, zoals een tehuis voor niet-werkenden, heeft hier zeker een invloed op. Tabel 29 aantal personen met een handicap, Vlaams Fonds 2006 totaal jongeren (< 20 jaar) actieven (20-60) ouderen (60+) aantal %* aantal %* aantal %* aantal %* Leuven , , , ,0 Arr. Leuven , , , ,8 Vlaams-Brabant , , , ,4 Vlaamse Gewest nb nb nb nb nb nb nb nb *% t.o.v. totaal aantal personen met een handicap bron: sociale planning provincie Vlaams-Brabant Vlaams Fonds (sinds april 2006 Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) mantelzorg staat onder druk De familiale zorgindex is de verhouding van hoogbejaarden (80+) ten opzichte van de oudste actieven (50-59 jaar) en geeft weer in welke mate de oudste actieven instaan voor de zorg van hun hoogbejaarde ouders. Leuven steekt er bovenuit, de druk van de hoogbejaarden op de oudere actieven is er zeer hoog. Lokaal Sociaal Beleidsplan