Braille. Doel: leerlingen bekend maken met braille en blind zijn Leeftijd: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs

Transcriptie

1 Deze les hoort bij het boe, geschreven door Rian Visser in opdracht van de NLBB Vereniging van Leesgehandicapten en gepubliceerd door Uitgeverij Delubas. Bij het boe hoort oo een lesbrief. Doel: leerlingen beend maen met braille en blind zijn Leeftijd: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Inhoud Wie was Louis? 2 De ontwieling van braille 3 alfabet voor het Nederlandse taalgebied 5 Oefening braille lezen 6 lezen op de computer 8 Fragment uit Brief in Geheimschrift 9 puzzel 14 hulpmiddelen 16 sommen 17 Handige sites, meer weten 19 ISBN , inclusief 2 luister-cd s /inderboeen/boeinfo/braille.html De uitgebreide lesbrief is te downloaden op en op Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 1

2 Wie was Louis? Louis werd geboren op 4 januari 1809 in het Franse plaatsje Coupvra, in de buurt van Parijs. Toen hij drie jaar was prite hij in de zadelmaerij van zijn vader per ongelu met iets scherps in zijn oog. Het oog raate ontstoen en sta zijn andere oog aan. Louis werd door dit ongelu aan beide ogen blind. net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Na een gewone lagere school ging Louis naar een speciale school voor blinden in Parijs. Daar ontwielde hij een voelbaar schrift, waarmee hij later beroemd zou worden. Louis werd leraar op dezelfde school en leerde zijn schrift aan zijn leerlingen. Hij stierf aan tuberculose toen hij pas 43 jaar was. Hij werd begraven op het leine erhof van zijn geboortestad. Honderd jaar later, toen het brailleschrift over de hele wereld gebruit werd, werd Louis lichaam verplaatst naar het Panthéon in Parijs, waar alle grote Franse helden begraven liggen. Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 2

3 De ontwieling van braille In de tijd van Louis werden er voor blinden boeen gedrut met grote letters, die verhoogd op het papier lagen. Het lezen van deze boeen ging heel langzaam en ze waren erg groot en duur. net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 3

4 Louis probeerde een ander, sneller schrift te bedenen. Toen Louis zestien jaar was, had hij een manier gevonden om 63 verschillende letters te maen met maar zes punten. Ele letter paste onder een vingertop en on gevoeld worden zonder dat je eroverheen hoefde te wrijven. net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. In 1834 mocht Louis zijn blindenschrift demonstreren op een tentoonstelling in Parijs waarbij oo de Franse oning aanwezig was. In 1854, twee jaar na zijn dood, werd het brailleschrift officieel erend als volwaardige lees- en schrijftaal voor blinden. In 1873 werd het eerste boe in braille gedrut. Tegenwoordig is er een uitgebreide braillebibliothee en zijn er speciale printers om test vanaf de computer in braille uit te printen. Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 4

5 -alfabet voor het Nederlandse taalgebied alfabet voor het Nederlandse taalgebied net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Blinden unnen lezen doordat ze de letters met hun vingertoppen unnen voelen. Geen gewone letters, maar brailleletters. letters zijn bobbeltjes die in het papier zijn gedrut. Deze bobbeltjes vormen de letters. Een blinde gaat met zijn vingers over deze bobbeltjes en leest zo wat er staat. hoofdletterteen cijferteen d a f e.,!? Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 5

6 Louis was een Oefening braille lezen Hieronder staan een aantal woorden in braille. Kun jij deze -alfabet voor het Nederlandse taalgebied net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. woorden 3 Hieronder ontcijferen? staan een aantal woorden in braille. Kun jij deze woorden ontcijferen? sto hond lezen braille 4 Kun jij deze braillesommen maen? -alfabet voor het Nederlandse taalgebied g + h = bg + ce = alfabet hoofdletterteen cijferteen i f = ec ag = d a f e.,!? Oplossing op volgende pagina BRIEF IN GEHEIMSCHRIFT Louis Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 6

7 Louis was een Oefening braille lezen Oplossing 3 4 net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Hieronder staan een aantal woorden in braille. Kun jij deze woorden ontcijferen? sto hond lezen braille sto hond lezen braille Kun jij deze braillesommen maen? -alfabet voor het Nederlandse taalgebied g + h = bg + ce = alfabet hoofdletterteen cijferteen i f = ec ag = -alfabet voor het Nederlandse taalgebied d a f e.,!? BRIEF IN GEHEIMSCHRIFT Louis Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 7 96

8 lezen op de computer Blinden en slechtzienden unnen prima met de computer weren. Ze unnen schrijven door blind te tpen. Lezen doen ze met behulp van een brailleregel. Daarin omen de letters in voelbare puntjes omhoog. net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Lezen met de brailleregel Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 8

9 er Fragment uit Brief in Geheimschrift 8 Blind lezen net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Lodewij ontmoet op de ermis de blinde Sterre. Ze neemt hem mee op avontuur in haar vaders spoohuis. Lodewij vertelt dat hij dslectisch is en een heel heeft aan boeen. Sterre is juist dol op lezen. Ze laat Lodewij zien hoe ze dat doet met behulp van braille. Dan duien er agenten op. Ze zijn op zoe naar I heb de route tussen de ermis en onze woonwagen eerst een eer met mijn moeder gelopen. Er is een zebrapad met een speciaal signaal voor blinden. ls je unt oversteen lint er een piepje. De tegels voor het stoplicht hebben ribbels, zodat i weet waar i moet wachten. Lodewijs voetstappen linen ver voor me. Het lijt wel alsof hij op de vlucht is. Zou hij soms iets met die brand te maen hebben? Moest hij echt niet naar school? Was het geluid dat i hoorde toen i langs hem liep bij de botsautootjes toch een aansteer? De voetstappen stoppen. I loop door tot i vla bij hem moet zijn. Wele ant moeten we op? vraagt hij. I beweeg mijn sto over de stoep. Hier moet ergens een zebrapad zijn. Dat lopt. Dat is iets verderop. Daar unnen we oversteen, zeg i. I loop verder tot i de geribbelde tegels onder mijn voeten voel en zoe naar de drunop op de paal van het stoplicht. Ineens voel i Lodewijs hand op mijn rug. Kom maar. Er omt niets aan. Hij duwt me de straat op. Blijbaar zijn we schuin overgestoen, want aan de overant voel i geen geribbelde tegels, maar stuit i Lees een stuje uit 44 Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 9

10 meteen op de stoeprand. Geluig raat mijn sto hem eerst en an i op tijd mijn voet optillen. En nu? vraagt hij. Een lein stuje naar rechts en dan de eerste straat lins. Is het op dat pareerterrein met die grote wagens? Ja, daar is het. I ga hem voor op het trappetje en voel in mijn sleutelbos naar de juiste sleutel. We omen binnen in onze leine euen. Lodewij blijft vla achter me staan. I ben nog nooit in een woonwagen geweest, zegt hij. Het is hier best gaaf! Vind je? Ja, het is binnen veel ruimer dan het er vanbuiten uitziet. Dat weet i niet, antwoord i. I weet niet hoe onze woonwagen eruitziet. Eigenlij vind i het wel prettig dat de amers niet zo groot zijn. I weet precies waar alles staat en bots nooit ergens tegenaan. I open de oelast en pa een grote plastic fles uit de deur. Lust je cola? Ja, leer. Uit het astje boven het aanrecht pa i twee glazen. Terwijl i schen houd i een wijsvinger in het glas, zodat i voel wanneer het drinen ertegenaan omt en het glas bijna vol is. Ga je mee naar mijn amer? I loop voor hem uit door een gangetje. Na vier passen sta i voor de deur van mijn slaapamer. Die is lein, maar mijn vader heeft er een hoogslaper in getimmerd, zodat daaronder plaats is voor een tafel waaraan i huiswer an maen. Er staan twee stoelen. Verder heb i een lerenast die verdeeld is in leine vaen, zodat i precies weet waar alles ligt. En er is een ast voor mijn boeen en andere spullen. I zet de glazen op tafel. Lodewij verschuift een stoel en gaat zitten. De tafel wiebelt. Wat is dat voor apparaat? net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. I go dat hij de braillemachine bedoelt, die op tafel staat. Daar an i braille op schrijven. Zoals die etietjes? vraagt Ja, maar i an er oo brieven op schrijven. Of aanteeningen voor school. Maar dat doe i meestal op de computer, want dan an mijn juf het maelijer lezen. I wijs naar de computer, die op een apart tafeltje staat. Kun je op een gewoon toetsenbord tpen? vraagt I ni. Op school leren we met tien vingers tpen. Op de letters f en j zit altijd een puntje, zodat je unt voelen waar je je vingers moet zetten. De andere letters leer je dan uit je hoofd. Eigenlij tp i net zoals andere mensen blind tpen. Mijn moeder tpt oo zonder dat ze op het toetsenbord hoeft te ijen, zegt Maar hoe un je zelf lezen wat je geschreven hebt? I heb een brailleregel bij mijn computer. I laat hem een lein toetsenbord zien dat naast mijn gewone toetsenbord ligt. Er zitten noppen op met pijltjes, maar oo een regel met gaatjes. ls i met de pijltjes naar een stuje test op mijn computer ga, dan omen er in die gaatjes puntjes omhoog. Op die manier verschijnen de letters op mijn scherm in braille op dit bord. Gaaf! zegt Kun je oo op internet? Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 10

11 Ja, i an en en dingen opzoeen. Maar geen spelletjes spelen, zeer? Nee. We gaan weer aan tafel zitten. net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. I hoor dat Lodewij de braillemachine naar zich toe schuift. Waarom heeft deze maar zeven toetsen? Heeft braille maar zeven letters? Dat is een maie! Dan an i dat misschien wél goed leren lezen! I zwijg verward, want i begrijp hem niet. Het is logisch dat hij niet weet hoe de braillemachine wert. Maar wat bedoelt hij met wél goed leren lezen? Jij unt toch gewoon zwartdru lezen? vraag i. Zwartdru? Zwarte letters op papier. Zijn adem gaat sneller. I an die stomme letters wel zien, maar in mijn hoofd gaat iets mis. I hussel de letters door elaar en zie geen woorden. Soms schrijf i letters in spiegelbeeld. Ze zeggen dat i dslectisch ben. Ze noemen dat oo wel woordblind. Hij zucht. Het lijt alsof hij opgelucht is dat hij het gezegd heeft. ls je braille met de hand wilt schrijven, dan moet je de letters juist in spiegelbeeld maen, zeg i. Je schrijft van rechts naar lins. ls je het papier daarna omdraait, un je het lezen. Misschien ben je met braille niet dinges, eh woordblind. Zal i het je leren? Het is niet moeilij, hoor. I zoe in de la van een ast een vel papier waarop het alfabet staat. Het is al lang geleden dat i voor het eerst die puntjes moest leren voelen. De letter a is het maelijst. Dat is gewoon één puntje. De letter b is twee puntjes onder elaar. De letter c twee puntjes naast elaar. I leg het papier voor hem neer Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 11

12 Doe je ogen maar dicht en geef me je hand. I pa zijn vinger en leg hem op het papier. Kun je voelen hoeveel puntjes dit zijn? Drie, zegt hij. Dat zijn drie puntjes onder elaar. Goed zo, zeg i. Dat is de L van I schuif mijn stoel dichterbij en leer hem nog een paar letters. Zijn haar ruit leer, den i. I probeer hem alle letters van zijn naam te leren. De eerste paar gaan heel goed, maar na een tijdje voelt hij niets meer. I an het niet. Je vingers moeten eraan wennen, zeg i. Kij, bij mij gaat het zo snel. I laat mijn rechtervinger over de regel gaan. Mijn linervinger gaat erachteraan, maar halverwege de regel gaat hij vast naar beneden om meteen door te unnen lezen. Volgens mijn juf lees i met mijn vingers net zo snel als zienden unnen lezen met hun ogen. Hardop lees i: De pijn in Harr s litteen was zo hevig dat hij onwilleeurig zijn ogen dichtneep, maar zijn toversto scheen plotseling een eigen leven te leiden. I pauzeer. Dit is een stuje uit Harr Potter en de relieen van de dood. I an precies hetzelfde lezen als andere inderen, maar mijn boeen zijn wel veel dier. Die hele stapel banden daar is één boe van Harr Potter. Wat een berg papier! Er lint bewondering in Lodewijs stem. Jouw boeen zien er alleen niet zo mooi uit. De voorant is helemaal wit, zonder plaatjes. Dat an wel loppen, den i. boeen zijn allemaal even groot en van hetzelfde papier. I sta op en leg het boe precies op dezelfde ple terug in de ast. Dan an i het stras weer terugvinden. Mijn moeder hoeft eigen- lij nooit te zeggen dat i mijn amer moet opruimen. Ben je wel eens boos omdat je niet unt ijen? vraagt net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je Nee. I mis het niet, want i ben eraan gewend. meer over het leven Jij en wer bent van Louis. toch oo niet boos omdat je niet unt vliegen? leesvormen: braille, wel luister-cd eens en grootletterdru. dat i Lodewij lacht. Het zou wel leu zijn! I droom het an. I droom wel eens dat i weer an ijen, been i. Dan zie i allerlei leuren die in elaar overlopen. Maar je ziet geen dingen, mensen, ruimtes en zo? Nee, alleen leuren. Maar hoe weet je dan waar je bent? vraagt Net als in het echt, antwoord i. ls i droom dat i in een lift sta, dan voel i aan de dru op mijn voeten of we omhoog of omlaag gaan. an de wind en de temperatuur voel i of i buiten ben of binnen. ls i ergens binnen ben hoor i aan het geluid van stemmen hoe groot de ruimte is. Mijn stem lint anders in een leine lift dan bijvoorbeeld in een zwembad. In het echt gebrui i oo de echo. ls i zwem, uch i vaa even zodat i weet of i al bijna bij de ant ben. Maar is jouw wereld dan niet aal en doner? Voor mij is het niet doner. Jullie ennen doner, omdat je licht ziet. I zie gewoon niets. Het is niet saai, hoor. I hoor, proef, rui en voel van alles. Lodewij haalt ort zijn neus op. I giechel. Waarom lach je? vraagt hij. Je lon net als een varen. Wat deed i dan? Hij schuifelt met zijn voeten. Je haalde je neus op Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 12

13 Niet! Wel waar. Je moet maar eens een tijdje je ogen dichtdoen. Het is niet normaal hoeveel vieze geluiden mensen maen. Kuchen, hoesten, niezen, neus ophalen, sniffen, hijgen, scheten laten, boeren, smaen. Gatver! Ja, i den wel eens dat blinde mensen meer opmeren dan zienden. Of in el geval andere dingen. Ben jij blind geboren? vraagt Nee, i was zes jaar toen i blind werd door een ziete. En Louis? Toen hij drie jaar was reeg hij een ongelu. Hij speelde in de zadelmaerij van zijn vader. Toen zijn vader niet oplette, probeerde Louis met een scherpe priem een gaatje te prien in een stuje leer en prite per ongelu in zijn oog. Lodewij maat een sissend geluid. Dat lijt me pijnlij! Maar hij prite toch zeer niet in allebei zijn ogen? Nee, eerst was hij alleen aan één oog blind, antwoord i. Dat oog ging ontsteen en sta zijn andere oog aan. ls het nu gebeurd zou zijn, hadden ze hem medicijnen unnen geven, maar die hadden ze toen nog niet. En toen? Eerst ging hij gewoon met de andere inderen naar school. Ze hadden geen speciale boeen voor hem, maar Louis was een slim ind. Hij probeerde zo goed mogelij te onthouden wat hij leerde. Toen hij laar was met de lagere school, zorgde de pastoor ervoor dat Louis in Parijs verder on leren aan een speciale school voor blinde inderen. En daar heeft hij braille geleerd? vraagt I lach. Nee, dat moest hij zelf nog uitvinden. net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je O, ja! Lodewij schiet oo in de lach. meer over het leven en wer van Louis. Op die Parijse school las hij grote boeen met normale letters leesvormen: voelbaar braille, luister-cd en grootletterdru. was. Die die op het papier gedrut waren, zodat de vorm boeen waren heel zwaar en duur. Daarom waren er maar een paar en die had Louis al snel uit. Hij wilde graag dat blinden net zoveel en net zo snel onden lezen als zienden. Lodewij snuift. I zou het prima vinden als er weinig boeen waren. Weet je zijn stem lint plotseling heel fel, voor mijn part brandt de bibliothee helemaal af. Net goed! Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 13

14 puzzel Vul de woorden in en lees de grijze olom van boven naar beneden. Louis was een... 2 puzzel Vul de woorden in en lees de grijze olom van boven naar beneden. -alfabet voor het Nederlandse taalgebied net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. -alfabet voor het Nederlandse taalgebied alfabet Louis was een hoofdletterteen cijferteen Oplossing op volgende pagina 3 Hieronder staan een aantal woorden in braille. Kun jij deze woorden ontcijferen? sto hond lezen braille 96 Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 14 4 Kun jij deze braillesommen maen? d a f e.,!?

15 puzzel Oplossing Louis was een uitvinder 2 puzzel Vul de woorden in en lees de grijze olom van boven naar beneden. -alfabet voor het Nederlandse taalgebied e t v s u p u i r n e n net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. -alfabet voor het Nederlandse taalgebied alfabet Louis was een uitvinder b l i n d b r a n d e e n d j e b o e e r m i hoofdletterteen v cijferteen i s s 3 Hieronder staan een aantal woorden in braille. Maar de letters staan door elaar. j l m n o Kun p jij deze q woorden r ontcijferen?.,!? sto hond lezen braille 96 Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 15 4 Kun jij deze braillesommen maen? d a f e

16 hulpmiddelen Voor blinden en slechtzienden zijn intussen heel veel hulpmiddelen ontwield. Bijvoorbeeld een horloge met braille. Daarnaast staan er brailleletters op een medicijndoosje en op het bedieningspaneel van een lift. net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Weet jij oo nog toepassingen? scrabble Kompas met braille Horloge met braille lfabetaart Speelaarten met braille Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 16

17 hoofdletterteen cijferteen ISBN Hieronder staan een aantal woorden in braille. Kun jij deze woorden ontcijferen? Hieronder staan een aantal woorden in braille. Kun jij deze woorden ontcijferen? sto hond lezen braille sto hond lezen braille sommen De letters a tot en met i worden oo gebruit voor de cijfers één tot en met negen. Voor de nul wordt het teen van de letter j gebruit. Cijfers worden voorafgegaan 4 Kun jij deze door braillesommen het cijferteen. maen? Kun jij deze braillesommen maen? 4 -alfabet voor het Nederlandse taalgebied a b c d BRIEF e f IN GEHEIMSCHRIFT g h i -alfabet voor het Nederlandse taalgebied g + h = bg + ce = g + h = bg + ce = i f = ec ag = i f = ec ag = alfabet Kun jij deze braillesommen maen? BRIEF IN GEHEIMSCHRIFT Louis Louis hoofdletterteen a = 1 b = 2 c = 3 net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 17 cijferteen d a f e.,!? d = 4 e = 5 f = 6 g = 7 h = 8 i = 9 j = 0 Oplossing op volgende pagina

18 3 Hieronder 3 staan Hieronder 3 een Hieronder aantal staan woorden een staan aantal een in aantal woorden braille. woorden Kun in braille. jij deze in braille. Maar woorden Maar letters ontcijferen? de letters staan door staan elaar. door elaar. sto Kun jij sto Kun deze hond jij woorden deze hond woorden ontcijferen? lezen ontcijferen? lezen braille braille braille sto sto sto hond hond lezen lezen braille braille braille sommen Oplossing 4 Kun jij deze 4 Kun braillesommen 4jij Kun deze jij braillesommen deze maen? braillesommen maen? maen? 4 Kun jij deze 4 Kun braillesommen 4jij Kun deze jij braillesommen deze maen? braillesommen maen? maen? BRIEF IN GEHEIMSCHRIFT BRIEF IN BRIEF GEHEIMSCHRIFT IN s GEHEIMSCHRIFT - t 11 - u Louis v w - Louis 12 x - Louis net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. g + 7 h + 8 = = 8 = ae 15 ae bg ce = = fb 62 fb a b g + 7 h + 8 = = 8 = ae 15 ae bg 27 c + d 35 e ce = f g h i = = fb 62 fb i 9 f 6 = c = 3 c ec 53 ag 1753 = 3617 = cf 36 cf i 9 f 6 = 9 = 3 6 c = 3 c ec 53 ag = = cf 36 cf = = 3 -alfabet voor het Nederlandse taalgebied alfabet BRIEF IN GEHEIMSCHRIFT BRIEF IN BRIEF GEHEIMSCHRIFT IN GEHEIMSCHRIFT Louis Louis 12 - Louis a = 1 b = 2 c = = 36 d = 4 e = 5 f = 6 g = 7 h = 8 i = 9 Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 18 hoofdletterteen cijferteen -alfabet voor het Nederlandse taalgebied 96 hoofdletterteen cijferteen d a f e.,!? j = 0

19 Handige sites NLBB Vereniging van Leesgehandicapten. Meer weten over Louis. weetje-braille.urls.net Weetjes, spelletjes en informatie over braille. Meer weten Bezoe dan eens: Centrum Waan in Velsen-Noord net zo snel te leren lezen als zienden. chter in het boe ontde je meer over het leven en wer van Louis. In een erje zijn heel gewone situaties levensecht nagebouwd in het volslagen doner. Met behulp van een taststo zoe je je weg. Wat ligt er op de martraam? Waar zit de deurbel? Durf je over te steen als je de rateltier hoort? Via deze site un je een brief sturen naar een blinde, die daarvoor in braille wordt omgezet. Op deze site lees je meer over, een boe met een spannend verhaal over braille en blind zijn voor 8 jaar en ouder. Educatieve uitgeverij van serie Terugblien. Het Muzieum in Nijmegen Ga mee op een spannende reis in totale duisternis. Tijdens de Ontdeingstocht in het doner gebrui je al je zintuigen, behalve je ogen. Museum Corpus in Oegstgeest In dit museum maa je een indruweende tocht door het menselij lichaam. Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 19

20 Nog meer leue digibordlessen van Rian Visser Op staan nog veel meer gratis digibordlessen voor het onderwijs: over inderboeen, creatief schrijven, illustreren, geschiedenis, apps maen, animaties, etc. De boeen en een blog van Rian Visser vindt u op Digibordles Uitgeverij Delubas Test: Rian Visser Ill.: Jan Lieffering Deze les en stuen hieruit mag worden gebruit in de las, maar alleen met uitdruelije bronvermelding. Pag 20