Wat is Warmtenet Hengelo? Bedrijfsplan Warmtenet Hengelo deel A - publieksversie

Transcriptie

1 2 Wat is Warmtenet Hengelo? Bedrijfsplan Warmtenet Hengelo deel A - publieksversie

2 2

3 Inhoudsopgave pagina Voorwoord 5 Mindmap met positieve aspecten van WNH 6 Samenvatting 9 1. Inleiding en leeswijzer Wat is Warmtenet Hengelo? Wat is Warmtenet Hengelo? Waarom is WNH opgericht? Wat doet Warmtenet Hengelo? Waar ligt het warmtenet? Hoe werkt het warmtenet? De geschiedenis van de organisatie Warmtenet Hengelo Wat levert Warmtenet Hengelo op? Wat levert Warmtenet Hengelo op voor de gebruikers? Wat levert Warmtenet Hengelo op aan besparing van energie en CO 2? Wat levert Warmtenet Hengelo financieel op voor de investeerders? Wat is de strategie voor het vervolg van WNH? AkzoNobel leverancier van restwarmte en Stork en Siemens afnemers Uitbreiding naar andere delen van Hengelo Uitrol in de regio Verbreding naar andere vormen van duurzame energie Zoeken naar een derde aandeelhouder Ooit verdere verbreding en een andere naam en organisatiestructuur? 43 3

4 4

5 Wat Voorwoord is Warmtenet Hengelo? Voor u ligt het nieuwe bedrijfsplan van Warmtenet Hengelo (WNH), voor de periode Een lange periode, waarin 5000 woningen en m 2 overige gebouwen van duurzame warmte én koude zullen worden voorzien. Het oogmerk is om met een warmtenet als middel een belangrijk deel van de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente Hengelo te realiseren. WNH draagt tevens bij aan de economie en de techniek. Samen met andere positieve aspecten is dit weergegeven in de mindmap op de volgende bladzijden. De ambities reiken tot buiten de grenzen van Hengelo. Dit is de voorwaarde die de aandeelhouders stellen om deel te gaan nemen in de nog op te richten Warmtenet Hengelo BV. Duurzame energie lijkt voldoende voorhanden. De aanbodmarkt op dat gebied ontwikkelt zich snel. Denk aan de ruim voorhanden én inzetbare restwarmte van AkzoNobel. De uitdaging voor de komende jaren zal vooral zijn om dat aanbod op een rendabele manier te kunnen aanbieden aan potentiële afnemers. Belangstelling is er te over. Veel bedrijven willen verduurzamen en zien daarin voor warmtenet een belangrijke rol weggelegd. WNH zal daarbij prijstechnisch wel moeten opboksen tegen de nog altijd lage tarieven van fossiele brandstoffen. Velen verwachten echter dat die prijzen, de komende jaren flink zullen stijgen. Als dat gebeurt, zal dat WNH de wind in de zeilen geven. Het plan voorziet in een rendabele case, zij het met lange terugverdientijden en betrekkelijk lage marges. Daarmee steken de investeerders, te weten de gemeente Hengelo en de provincie Overijssel hun nek uit. Tegelijkertijd laten ze zien dat het menens is met de realisering van hun duurzaamheidsdoelstellingen. Die blijven niet steken bij woorden en op tekentafels. De komende jaren zal er hard moeten worden getrokken aan de uitrol van het net. Begin 2012 heeft WNH al 500 woningen en m2 overige gebouwen als klant. Dat gaat fors toenemen als binnen afzienbare tijd de hoofdader is aangelegd. Die gaat dwars door Hart van Zuid lopen, tussen AkzoNobel en de Stork- en Siemensgebouwen. En daarmee zal WNH definitief op de kaart staan. Veel genoegen met het doorlezen. Wim Goosen directeur 5

6 Mindmap, positieve aspecten van WNH rendabel eigen vermogen 6 miljoen IRR 2,4% economie creëren van werkgelegenheid innovatief geothermie slim! Techniek! Universiteit Twente WNH is hét instrument van de gemeente Hengelo om haar duurzaamheidsdoelen te behalen. Daarmee draagt Hengelo bij aan de landelijke doelstellingen voor het verminderen van de CO 2 - uitstoot en het beperken van klimaatverandering. WNH draagt ook bij aan economie, techniek en innovatie. Samen met andere, positieve aspecten van WNH is dit in het schema hierboven, een zogeheten Mindmap,weergegeven. WNH doet dit niet alleen. Aan het succes dragen ook andere partijen bij: de provincie Overijssel, de afnemers (lokale bedrijven en inwoners) en de lokale bedrijven die restwarmte leveren of nieuwe, duurzame technologie. Al deze partijen hebben voldoende redenen om te willen bijdragen aan het succes van WNH. Voor afnemers is het een manier om eenvoudig, bedrijfszeker en tegen niet meer kosten dan anders over te stappen op duurzame energie. Aandeelhouders, investeerders en bedrijven die restwarmte leveren of nieuwe technologie ontwikkelen, leveren een economisch verantwoorde bijdrage aan energiebesparing en duurzame energie. Wellicht lijkt het op het eerste gezicht niet heel bijzonder: met restwarmte en duurzaam opgewekte warmte gebouwen verwarmen. Dit gebeurt al langer en op meer plaatsen. Toch is WNH wél 6

7 gemeente Hengelo BV in oprichting provincie Overijssel organisatie lean & mean supercoöperatie derde partner duurzaamheid >50% CO 2 besparing restwarmte AkzoNobel toepassing nieuwe technieken toekomstgericht smart grid warmte + koude bijzonder: ten eerste staat duurzaamheid in de doelstellingen bovenaan en ten tweede is WNH speciaal met het oog op duurzaamheid door de gemeente opgericht. WNH is daardoor een platform voor duurzame innovatie, met de mogelijkheid nieuwe technieken in praktijk te testen. WNH werkt toe naar een slim en dynamisch leidingnet, een smart grid, een vernieuwend concept dat grote investeringen vraagt. Het is niet voor niets dat de gemeente Hengelo het initiatief voor WNH heeft genomen. Dergelijke grote investeringen met lange terugverdientijden worden door marktpartijen niet gedaan, terwijl het een enorme kans is voor verduurzaming. De toenmalige wethouder heeft in 2007 besloten deze kans te benutten en daarvoor een duurzaam energiebedrijf op te richten, Warmtenet Hengelo: een gedurfde stap die nog niet veel gemeenten hebben gezet. WNH heeft toekomst! Het project past in de uitgangspunten van het huidige coalitieakkoord. Het is een uitstekend instrument voor duurzaamheid, dat past in de lijn die de huidige gemeenteraad in december 2011 heeft ingezet: duurzaamheid als facetagenda. Op Rijksniveau is WNH voorgedragen in het kader van de Green Deals. Reden te over om bij te dragen aan WNH en om met dit bedrijfsplan akkoord te gaan. 7

8 8

9 Samenvatting Inleiding Deel A van het bedrijfsplan van het Warmtenet Hengelo (WNH) is het bedrijfsplan op hoofdlijnen. Aanleiding voor dit bedrijfsplan zijn de ontwikkelingen die zijn opgetreden sinds de gemeenteraad het bedrijfsplan heeft goedgekeurd. Denk aan stagnatie in de bouw, de verlaging van de prijs van aardgas, maar ook aan nieuwe inzichten in de verdere uitleg van het warmtenet op zich. Dit deel is het publieksdeel. Het is in de eerste plaats geschreven om de gemeenteraad van Hengelo te informeren over WNH, zijn toekomstplannen en de daarvoor benodigde investeringen. Het is de bedoeling met dit bedrijfsplan te laten zien, dat het Warmtenet Hengelo alle investeringen in geld en aan inzet van betrokkenen dubbel en dwars waard is. WNH levert een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheidsdoelstellingen van gemeente Hengelo, van de bedrijven en de inwoners van Hengelo, en van de provincie Overijssel. Met WNH levert de Hengelose gemeenschap haar bijdrage aan de landelijke doelstellingen. WNH doet dat bedrijfsmatig, op zo n manier dat op de lange termijn de investeringen worden terugverdiend. WNH kan dat doen dankzij de samenwerking met lokale bedrijven, op zo n manier dat er volop ruimte is voor innovatie op lokaal niveau. De gemeenteraad, en ook het provinciebestuur, heeft deze informatie nodig om te beslissen over de noodzakelijke investeringen en om te kunnen instemmen met de koers. Daarnaast zal de melding staatsteun bij de Europese commissie op dit nieuwe plan worden gebaseerd. En tot slot bevat dit publieksdeel ook algemene informatie over wat het warmtenet is en doet en wat het oplevert. Wat is WNH? BV in oprichting voor levering van duurzame energie Warmtenet Hengelo is ondernemend investeren in duurzaamheid. Warmtenet Hengelo (WNH) is een BV in oprichting voor de levering van warmte met behulp van restwarmte en duurzame energie. WNH is nu nog onderdeel van de gemeente Hengelo. Het wachten is op een uitspraak van de Europese Commissie over de staatsteun die WNH krijgt. Wanneer de Europese Commissie uitspreekt dat geen sprake is van ongeoorloofde staatsteun kan WNH als BV van start. De afspraak met de provincie Overijssel is, dat de provincie dan 30% van de aandelen van WNH overneemt, ter waarde van 1,8 miljoen euro. Vooruitlopend daarop heeft de provincie in gedeelten dit bedrag aan WNH geleend tegen een gebruikelijke marktrente. De op te richten BV ( BV1 ) zal in eerste instantie een 100% aangelegenheid zijn van de gemeente Hengelo. Nadien en bij voorkeur nadat meer partners zijn toegetreden zal ook de provincie gaan participeren ( BV2 ). Warmtenet Hengelo is ondernemend investeren in duurzaamheid. Als gemeente Hengelo slaan we hiermee twee vliegen in één klap, terwijl het op lange termijn zelfs geld oplevert! Ten eerste realiseren we samen met de Hengelose bedrijven en inwoners een forse CO 2 -reductie. Ten tweede stimuleren we innovatie in samenwerking op lokaal niveau. Het geld dat we erin investeren, verdient WNH op termijn ook weer terug, al is de terugverdientijd lang; te lang voor een commerciële partij. Dat is de reden waarom de gemeente in dit gat gesprongen is. De gemeenteraad die in 2007 het WNH heeft opgericht, heeft daarmee visie en ondernemingszin getoond. Veel gemeenten denken nog na over een duurzaam energiebedrijf; in Hengelo draait het al volop! Janneke Oude Alink wethouder gemeente Hengelo 9

10 Middel voor energiebesparing en CO 2 -reductie WNH is opgericht om bij te dragen aan de beleidsdoelen van de gemeente Hengelo voor het bereiken van energiebesparing, CO 2 -reductie en het gebruik van duurzame energie. WNH is verder bedoeld om innovatie te stimuleren, door nieuwe, duurzame technieken toe te passen. Verder is het bedoeld om het vestigingsklimaat te verbeteren voor bedrijven die een bijdrage willen leveren aan de productie en het gebruik van duurzame energie. De gemeente Hengelo neemt niet in de eerste plaats voor het financieel gewin een belang in WNH. Belangrijk is dat een bijdrage geleverd wordt aan de CO 2 -reductie. Maar het is wel de bedoeling en de verwachting dat WNH meer geld oplevert dan het kost, ook al om discussies over ontoelaatbare staatsteun te vermijden. Levering van warmte en koude Op dit moment levert WNH warmte en koude. De warmte gaat naar woningen en bedrijven, voor ruimteverwarming en voor warm water uit de kraan. Deze hoeven daarvoor dan geen gas te gebruiken. Ook levert WNH koude aan bedrijven, om in de zomer ruimtes te koelen. Deze bedrijven hoeven dan geen energieverslindende installatie voor airconditioning aan te leggen. De warmte wordt tot nu toe geleverd door installaties die op aardgas werken. Het gebruik van aardgas is tijdelijk. De volgende stap is industriële restwarmte te gaan gebruiken als warmtebron of de installaties op het duurzame biogas of hout te laten werken in plaats van op aardgas. Die verduurzaming van de energie vindt plaats zodra het rendabel is. 10

11 Wat levert WNH op? Betaalbare, duurzame warmte en koude voor de gebruikers Voor de gebruikers levert WNH betrouwbare, betaalbare, op termijn duurzame energie, vooreerst in de vorm van warmte en koude. In het gebruik is er weinig verschil met het meest gangbare systeem in Nederland, een eigen (combi)ketel voor verwarming en voor warm water. Dankzij een wettelijke regeling betalen gebruikers voor warmte nooit meer dan voor verwarming door aardgas (het niet-meer-dan-anders - principe). Energiebesparing en minimaal 50% CO 2 -reductie WNH gaat restwarmte en duurzame energie gebruiken als warmtebron. Dit zorgt voor energiebesparing en CO 2 -reductie. Restwarmte is warmte die vrijkomt bij productieprocessen in de industrie en die zonder nuttige toepassing voor het bedrijf zou worden weggegooid. Wanneer deze warmte wordt gebruikt door WNH, levert dit energiebesparing op. Alle gebouwen die warmte krijgen via WNH, hoeven geen gas te gebruiken voor hun verwarming of warm kraanwater. Daardoor komt er in totaal minder CO 2 vrij en dat is goed voor het beperken van de klimaat-verandering. Door de keuze van warmtebronnen en installaties zorgt het WNH voor minimaal 50% minder CO 2 -uitstoot (CO 2 - reductie) over het totale energiegebruik van alle afnemers, maar dat kan oplopen tot wel 70%. Op termijn levert WNH meer geld op dan het kost WNH levert naar verwachting op termijn meer geld op dan het kost (positief financieel resultaat). Het geld dat wordt geïnvesteerd komt op de lange termijn weer terug. Voor de aandeelhouders en investeerders is WNH een betaalbare (duurzame) energievoorziening. De financiële berekeningen zijn niet openbaar. Ze staan in deel C van dit bedrijfsplan. In dit deel A staan wel de conclusies: voor uitbreiding van het warmtenet naar andere delen van de stad is in de komende jaren ruim 30 miljoen euro nodig. Het verwachte rendement uitgedrukt in de Internal Rate of Return (IRR) is 2,4 % (na belastingen, inclusief restwaarde investeringen). De terugverdientijd is berekend als ongeveer 25 jaar. Deze cijfers gaan uit van de huidige, relatief zwakke economische situatie. Als gevolg van de economische crisis zijn er de laatste paar jaren minder nieuwbouwwoningen en nieuwe bedrijfsgebouwen bijgekomen dan van tevoren werd verwacht. Ook zijn de aardgasprijzen gedaald. Beide ontwikkelingen zijn ongunstig voor de inkomsten van WNH. Op het moment dat het economisch beter gaat, rekent WNH ook op meer inkomsten. Vanwege de economische omstandigheden gaat WNH stap voor stap, verstandig investeren. WNH gaat niet in een keer een groot warmtenet aanleggen met leidingen door heel Hengelo. De leidingen worden project voor project, wijk voor wijk aangelegd. En later pas gaat WNH de gebieden met elkaar verbinden. Het stap voor stap uitbreiden van het warmtenet heeft een positief bijeffect. Bij elke uitbreiding kan de meest nieuwe, energiebesparende of duurzame techniek worden gebruikt. 11

12 12

13 Wat is de strategie voor het vervolg? Overstap op restwarmte AkzoNobel, met onder andere Siemens en Stork als afnemers Het volgende grote project dat WNH wil gaan uitvoeren is de overstap op het gebruik van restwarmte van AkzoNobel en de levering van warmte aan de grote industriële afnemers Stork en Siemens. Dit is het eerste project om tot een volwaardig, duurzaam warmtenet te komen. De benodigde investeringen zijn onderdeel van de genoemde totaalinvestering in 3.3. Voor WNH betekent het uitvoeren van dit project: dat WNH verzekerd is van de steun van een belangrijk deel van het Hengelose bedrijfsleven; dat het van de tijdelijke installaties op aardgas kan overstappen op duurzame (rest)warmte. Voor AkzoNobel betekent het een kans dubbel bij te dragen aan duurzaamheid: het beperkt de opwarming van het Twentekanaal door de restwarmte; AkzoNobel levert duurzame energie aan andere bedrijven en aan woningen in Hengelo. Voor Stork en Siemens betekent het dat zij met haalbare investeringen kunnen overstappen op duurzame energie en zo hun bedrijfsvoering duurzamer kunnen maken. Uitbreiding over heel Hengelo Het huidige gebied van WNH omvat: ROC Metropool Brouwerijterrein Hart van Zuid Berflo Es Veldwijk Gezondheidspark Groothuis Twentebad Er zijn plannen voor uitbreiding van WNH naar andere delen van Hengelo en de regio. Deze zijn in dit bedrijfsplan verwerkt. Zo sluiten we de keten en werken we samen aan duurzaamheid De berekeningen en uitkomsten per gebied staan in het vertrouwelijke deel C van dit bedrijfsplan. Elk jaar gaat WNH met een verzoek om investeringen naar de gemeenteraad. Voor de gebieden die het dan komende jaar aan de beurt zijn, wordt geld gevraagd voor investering in de uitbreiding. AkzoNobel Hengelo doet veel aan energiebesparing. Al sinds 1937 gebruiken wij warmtekrachtkoppeling en natuurlijk blijven we niet stilstaan. We zoeken voortdurend naar innovaties en mogelijkheden voor energiebesparing, diversificatie in brandstofmix en ketenverlenging. Onlangs hebben we ons aardgasverbruik aanzienlijk kunnen verminderen, dankzij goede samenwerking met Twence Afval en Energie: we gebruiken nu van stoom van Twence. Momenteel onderzoeken wij de mogelijkheid voor verdere samenwerking, onder andere met WNH. Wat zou er mooier zijn dan dat wij deze groene energie, na gebruik voor de zoutproductie, door kunnen sturen naar bedrijven en bewoners?! Die hebben immers zelf de brandstof voor Twence aangeleverd. Zo sluiten we de keten en werken we samen aan duurzaamheid. Deze mogelijkheid verdient een actieve stimulans van alle betrokken partijen! Aansluitplicht nieuwbouw en gemeentelijke gebouwen Er is een aansluitplicht op het warmtenet in de Bouwverordening opgenomen voor nieuwbouwwoningen die zich bevinden binnen een straal van 40 meter van het distributienet. De aansluitplicht geldt ook voor nieuwbouwwoningen die zich verder dan deze 40 meter bevinden, maar waarbij de kosten voor aansluiting niet hoger zijn dan de kosten die gemaakt zouden worden als het bouwwerk zich binnen een straal van 40 meter van het distributienet bevindt. Aanleg van warmtelevering kan tegen kostprijs gerealiseerd worden voor bestaande bebouwing. Egbert Schasfoort, directeur AkzoNobel Hengelo Op Rijksniveau wordt het gelijkwaardigheidprincipe voor de aansluitplicht in de Bouwverordening verder uitgewerkt door opname in het Bouwbesluit. 13

14 14

15 Hiermee wordt de aansluitplicht op een duurzaam warmtenet wettelijk geregeld. Hierop inhakend zal WNH in 2012 een beleid opstellen. Dit zal aangeven hoe de gemeente Hengelo voor haar eigen gebouwen en projecten omgaat met aansluiting op Warmtenet Hengelo voor het bereiken van haar duurzaamheidsdoelstellingen. Ook zal het beleid aangeven hoe om te gaan met de overige gebieden. Uitrol in de regio Nu WNH eenmaal van start is gegaan, is de werkwijze van WNH eenvoudig toe te passen op het grondgebied van andere gemeentes in de regio, onder de paraplu van WNH. Voor de provincie Overijssel is dit een belangrijke reden geweest geld te investeren in WNH en aandeelhouder te willen worden. Met de gemeenten in de regio wordt daarom overlegd over de mogelijkheden en de kosten van aansluiting bij WNH. Voor projecten in de regio zijn de investeringen niet in dit bedrijfsplan opgenomen. Uitbreiding met andere vormen van duurzame energie Op termijn wil WNH uitgroeien tot een energiebedrijf dat naast warmte en koude ook andere duurzame energieproducten levert en afneemt. Mogelijk gaat WNH ook biogas maken en duurzame elektriciteit (ook wel groene stroom genoemd). Concrete plannen hiervoor en berekeningen van de investeringen zijn hiervoor nog niet gemaakt. Uitgangspunt is dat levering van koude en andere vormen van duurzame energie mogelijk is, als de projecten voldoen aan een aantal voorwaarden. In de haalbaarheidsberekening die hoort bij dit bedrijfsplan is alleen gekeken naar het leveren van warmte voor ruimteverwarming en/of warm tapwater. Op zoek naar een derde aandeelhouder De gemeente Hengelo is tot dusver uitgegaan van een deelname van 60% in de aandelen. De provincie Overijssel doet voor 30% mee. Het is de uitdrukkelijke wens van de gemeente Hengelo en de provincie Overijssel dat er ten minste een derde aandeelhouder bij komt. WNH is mede daarom serieus op zoek naar en in gesprek met geïnteresseerde partijen, waaronder energiebedrijven. Ooit verdere verbreding en een andere naam en organisatiestructuur? Als het zover is, dat WNH zich uitrolt in de regio en zich verbreedt naar andere vormen van energielevering of zelfs andere duurzaamheidproducten, dan kan het zijn dat de naam Warmtenet Hengelo niet meer past. Dan kan er een andere naam worden bedacht, die past bij alle activiteiten. De organisatie kan er dan één worden van een moederbedrijf (holding) met meerdere dochterbedrijven. Daarover wordt besloten als het zover is. Groei en verbreding zullen ook gevolgen hebben voor de organisatie WNH en het aantal mensen dat er werkt. WNH is opgezet met beperkte eigen menskracht. Begin 2012 telt WNH 4 fulltime-eenheden. Naarmate het bedrijf groeit, zal ook het aantal mensen meegroeien. Het is niet zeker dat die mensen in dienst zullen komen bij WNH. Het kan zijn dat WNH in de toekomst de kennis en diensten van de toekomstige aandeelhouder(s) kan gebruiken. Tot die tijd gaat WNH terughoudend om met het aanstellen van meer eigen personeel. 15

16 16

17 1 Inleiding en leeswijzer Inleiding Voor u ligt deel A van het bedrijfsplan van het Warmtenet Hengelo (WNH). Aanleiding voor dit bedrijfsplan zijn de ontwikkelingen sinds de gemeenteraad het bedrijfsplan heeft goedgekeurd. Die ontwikkelingen hebben geleid tot nieuwe inzichten en plannen voor WNH. De melding staatsteun bij de Europese commissie zal op dit nieuwe plan worden gebaseerd. Dit deel A is het publieksdeel. Het is in de eerste plaats geschreven om de gemeenteraad van Hengelo te informeren over WNH, zijn toekomstplannen en de daarvoor benodigde investeringen. Het is de bedoeling met dit bedrijfsplan te laten zien, dat het Warmtenet Hengelo alle investeringen in geld en aan inzet van betrokkenen dubbel en dwars waard is. WNH levert een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheidsdoelstellingen van gemeente Hengelo, van de bedrijven en de inwoners van Hengelo, en van de provincie Overijssel. Met WNH levert de Hengelose gemeenschap haar bijdrage aan de landelijke doelstellingen. WNH doet dat bedrijfsmatig, op zo n manier dat op de lange termijn de investeringen worden terugverdiend. WNH kan dat doen dankzij de samenwerking met lokale bedrijven, op zo n manier dat er volop ruimte is voor innovatie op lokaal niveau. De gemeenteraad heeft deze informatie nodig om te beslissen over de investeringen en om te kunnen instemmen met de koers. Dit deel A geeft hierover beknopte informatie. Ook klanten, leveranciers en andere betrokkenen kunnen door dit deel A een beeld krijgen van wat WNH is, doet en van plan is. Leeswijzer Naast dit deel A is er een deel B, dat achtergrondinformatie biedt voor wie geïnteresseerd is in de technische en bedrijfsmatige achtergronden. Deel C is een vertrouwelijke bijlage, die alleen ter inzage is voor de leden van de gemeenteraad. Hierin staan financiële bedrijfsgegevens. In dit deel A kunt u na deze inleiding het volgende vinden. Hoofdstuk 2 beschrijft het Warmtenet Hengelo: wat het is ( 2.1), waarom het is opgericht ( 2.2) en wat WNH doet ( 2.3). Het vertelt waar in Hengelo het warmtenet ligt ( 2.4), hoe het warmtenet werkt ( 2.5) en hoe de organisatie zich heeft ontwikkeld ( 2.6). In hoofdstuk 3 leest u wat het Warmtenet Hengelo oplevert. In 3.1 vindt u wat het de gebruikers brengt, in 3.2 leest u wat WNH oplevert aan besparing van energie en CO 2 en in 3.3 kunt u lezen wat WNH financieel oplevert en hoe WNH zijn investeringsplannen heeft aangepast aan de huidige economische omstandigheden. Hoofdstuk 4 gaat over de toekomstplannen van het Warmtenet Hengelo. In 4.1 leest u over het eerstvolgende grote project dat WNH wil gaan uitvoeren. WNH gaat daarin samenwerken met AkzoNobel als leverancier 17

18 18

19 van restwarmte, en onder andere Stork en Siemens als afnemers. Er staat meer op stapel: WNH wil het warmtenet uitbreiden over heel Hengelo ( 4.2), en ook in andere gemeenten projecten gaan doen ( 4.3 ). Daarnaast heeft WNH de wens om naast de provincie Overijssel ten minste een derde aandeelhouder aan te trekken ( 4.5). En als de plannen voor uitrol in de regio doorgaan, zullen de organisatie en ook de naam daarop worden aangepast ( 4.6). Doel en ambitie Het is de ambitie van Warmtenet Hengelo om de komende 30 jaar ruim 5000 woningen en m 2 utiliteitsgebouwen in Hengelo aan te sluiten en van duurzame energie te voorzien. Het gaat zowel om nieuwbouw als bestaande bouw. Daarbij gaat het Warmtenet Hengelo uit van de volgende doelen: het realiseren van de klimaat- en milieubeleidsdoelstellingen: minimaal 50% CO 2 -reductie; het stimuleren van het gebruik van restwarmte/duurzame bronnen uit de regio; de vorming van vitale, duurzame coalities en netwerken tussen marktpartijen en de overheid; het vergroten van het aansluitgebied naar andere gemeenten; vergroten van financiële draagkracht en spreiden van risico; de profileringmogelijkheden op energieambities; betrouwbaar en betaalbaar energie leveren aan de aangesloten bedrijven en huishoudens. 19

20 20

21 2 Wat is Warmtenet Hengelo? 2.1 Wat is Warmtenet Hengelo? Warmtenet Hengelo is de naam van het bedrijf voor de levering van warmte met behulp van restwarmte en duurzame energie, dat door de gemeente Hengelo is opgericht. Het bedrijf is een BV in oprichting; het wachten is op een uitspraak van de Europese Commissie. De Europese Commissie moet er goedkeuring aan geven dat de gemeente Hengelo en de provincie Overijssel geld in WNH steken. Als de Europese Commissie besluit dat het geoorloofde staatsteun is, kan WNH definitief een BV worden. Tot het zover is, is WNH onderdeel van de gemeente Hengelo. 2.2 Waarom is WNH opgericht? De gemeente Hengelo werkt eraan de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. De gemeente had hiervoor het Werkplan Energie en heeft nu als de opvolger hiervan Beleid Duurzame Ontwikkeling Hiermee draagt de gemeente Hengelo bij aan het bereiken van de landelijke doelstellingen voor energiebesparing, CO 2 -reductie en duurzame energie. Over het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen zijn in 1997 in de Japanse stad Kyoto internationale afspraken gemaakt. De doelstellingen verschillen per land. Nederland mag in % minder broeikasgassen uitstoten dan in Ook voor 2020 heeft Nederland zich een doel gesteld: 30% minder broeikasgasuitstoot, vergeleken met Het landelijke doel voor toepassing van duurzame energie is door de Nederlandse regering vastgesteld op 14% in Het aanleggen van een warmtenet op basis van restwarmte van de plaatselijke industrie en andere duurzame energiebronnen is een mogelijkheid om minder broeikasgassen uit te stoten en duurzame energie te produceren. Met dat doel is WNH opgericht; het levert een betaalbare, betrouwbare en duurzame energievoorziening, die de uitstoot van CO 2 vermindert. 3.2 komt terug op de vermindering van CO 2. Niet alleen de gemeente Hengelo heeft doelstellingen op het gebied van energiebesparing en duurzame energie. Ook veel bedrijven en inwoners van Hengelo dragen hieraan graag bij. WNH kan ook niet zonder de medewerking van inwoners en bedrijven. Er zijn bedrijven nodig als leveranciers van restwarmte en als afnemers van warmte en koude. Ook de bijdrage van inwoners is nodig. Bedrijven en inwoners die kiezen voor een aansluiting op het warmtenet, stimuleren de besparing op energie en CO 2 en het gebruik van duurzame energie. WNH is verder bedoeld om innovatie te stimuleren, door nieuwe, duurzame technieken toe te passen. Verder is het bedoeld om het vestigingsklimaat te verbeteren voor bedrijven die een bijdrage willen leveren aan de productie en het gebruik van duurzame energie. Dit draagt bij aan de werkgelegenheid in die sector. De gemeente Hengelo heeft WNH niet voor het financieel gewin. Het is nadrukkelijk wel de bedoeling en de verwachting dat WNH meer geld oplevert dan het kost, ook al om discussies over ontoelaatbare staatssteun te vermijden. Het onderwerp finaciën komt terug in de paragraaf

22 Warmtenet is pas de eerste fase Een warmtenet ontwikkelen is niet het einddoel, maar de eerste fase in het realiseren van een duurzame energievoorziening: Fase I: ( ) ontwikkelen van een warmte-/koudenet In deze fase wordt het warmtenet aangelegd waarin warmte en/of koude aan de klant worden geleverd. Dit is de standaardsituatie van WNH nu. Fase II: ( ) Mogelijkheden tot levering van warmte en koude aan het net In deze fase kan de klant warmte of koude afnemen of leveren. Het is echter tijdens een afgesproken periode van het jaar het een of het ander: afnemen of leveren. Een klant kan bijvoorbeeld in de zomer koude afnemen en warmte leveren, en in de winter warmte afnemen. Fase III: (vanaf 2020) Intelligent en Dynamisch Uitwisselingsnet In deze fase is het warmtenet omgebouwd naar een dynamisch, slim net (in het Engels: smart grid), dat bijhoudt wie op welk moment warmte of koude nodig heeft en wie warmte of koude over heeft en op welke temperatuur. Het hele jaar door kan de klant afwisselend afnemen en leveren. Het inpassen van andere vormen van duurzaam opgewekte energie is dan ook mogelijk. Figuur 1 Op WHN aangesloten gebieden en gebouwen Twentebad Groothuis Gezondheidspark ROC Metropool Brouwerijterrein Hart van Zuid Berflo Es Veldwijk 22

23 2.3 Wat doet het Warmtenet Hengelo? Op dit moment levert WNH warmte en koude. De warmte gaat naar woningen en bedrijven, voor ruimteverwarming en voor warm water uit de kraan. Deze hoeven daarvoor dan geen gas te gebruiken. Ook levert WNH koude aan bedrijven, om in de zomer ruimtes te koelen. Deze bedrijven hoeven dan geen energieverslindende installatie voor airconditioning aan te leggen. De warmte wordt tot nu toe geleverd door installaties die op aardgas werken. Het gebruik van aardgas is tijdelijk. De volgende stap is industriële restwarmte te gaan gebruiken als warmtebron of de installaties op het duurzame biogas te laten werken in plaats van op aardgas. Dan kun je spreken over duurzame warmte. Dit bedrijfsplan gaat over de eerste fase van WNH: aanleg van het warmtenet en levering van warmte en koude (fase I - zie kader Warmtenet is pas de eerste fase). Op termijn wil WNH meer delen van Hengelo en gebieden in de regio voorzien van duurzame energie; niet alleen warmte en koude, maar ook elektriciteit (groene stroom) en wellicht biogas. Op de langere termijn mogen ook huishoudens en bedrijven duurzame energie maken en verkopen via WNH (fase II en fase III). 2.4 Waar ligt het warmtenet? Het warmtenet van WNH bestaat nu uit afzonderlijke, kleine warmtenetten en losse gebouwen met een tijdelijke voorziening voor warmtelevering. Zie figuur hiernaast. Later worden die met elkaar verbonden. Momenteel (stand van zaken op 1 januari 2012) zijn de volgende gebieden en gebouwen aangesloten op het warmtenet: ROC Metropool Brouwerijterrein Hart van Zuid Berflo Es Veldwijk Gezondheidspark Groothuis Twentebad Centrale, duurzame warmtebron op afstand Vanaf 2013 wordt restwarmte van AkzoNobel de voornaamste warmtebron. Deze bron kan veel gebieden verwarmen en staat dan ook niet dichtbij. Dat is echter geen probleem. De warmte kan over een grote afstand ook worden vervoerd zonder dat er veel warmte verloren gaat. Dat komt, doordat warmwaterleidingen worden gebruikt die heel goed geïsoleerd zijn. Ze hebben een dubbele wand met isolatie daartussen. Figuur 2 23