Middelpunt. Wieger Jellema Als ondernemer moet je weten waar de bank over struikelt

Transcriptie

1 Middelpunt Tekst: Xxxx Foto: Xxxx Marijke van Hees De Retailagenda wil het creëren van beleving meer ruimte geven Wieger Jellema Als ondernemer moet je weten waar de bank over struikelt De match tussen defensie, bedrijfsleven en onderwijs Meer raakvlakken dan je zou denken LEDENMAGAZINE VNO-NCW MIDDEN juni 2015 #2 Bekijk de extra s met

2 INHOUD MIDDELPUNT JUNI 2015 ruimtelijke ordening & infrastructuur Het actuele weerbericht voor de detailhandel in Nederland: aanwakkerende noodzaak tot vernieuwende invulling van leegstaand winkeloppervlak ten gunste van toekomstbestendige kernen en binnensteden. Zo zou je de Retailagenda kunnen samenvatten. Marijke van Hees, voorzitter van de Regiegroep Retailagenda, schetst de achtergronden bij de Retailagenda. 08 financiering Shipyard De Hoop bouwt riviercruiseschepen en schepen voor de wereldwijde offshore support. Het werven van de benodigde financiering is essentieel om van een kans een order te maken. Nationale Borg herkent dat vanuit het tegenovergestelde perspectief. Twee werelden met het gedeeld belang handel te drijven tegen aanvaardbare risico s en de wens bruggen te slaan. Ook met de bank. 12 innovatie & duurzaamheid Smart Industry heeft het in zich een buzzword te worden. Tot je de definitie van Smart Industry door het gelijknamige programmabureau leest: Het versterken van de Nederlandse industrie door maximaal gebruik te maken van de nieuwste informatie en technologische ontwikkelingen. Realistisch en richtinggevend, het buzzword voorbij. Precies de toon van een nuchter gesprek over de waarde van het programma voor de Nederlandse industrie. 26 arbeidsmarkt & onderwijs Wie de Nederlandse krijgsmacht ziet als een op zichzelf staande wereld, moet hoognodig zijn beeld bijstellen, zijn schroom overwinnen of beide. Anno 2015, in economisch nog altijd lastige tijden, hebben Defensie en bedrijfsleven elkaar nodig. Het Regionaal Platform Defensie-Bedrijfsleven Midden stelt de gouden driehoek van ondernemers, overheid en onderwijs in staat met elkaar kennis te maken. Letterlijk en figuurlijk. 32 internationalisering Nederland telt acht expat centers, die alles regelen rondom het tijdelijk aannemen van internationale kenniswerkers, stagiairs en wetenschappers, oftewel expats MIDDELPUNT JUNI 2015

3 En verder: VAN DE VOORZITTER 4 Verenigingsnieuws 11 Column Andries Greiner 15 Column Wilfried Horck 17 Even voorstellen 18 Uit de regio 19 Ledennieuws 24 Partner aan het woord OrangeVision 29 Column Martin Stor 30 Uit de regio 35 Column Raoul Werger 39 Column Hans de Boer 41 Partner aan het woord Bureau HTM 42 Nieuwe leden 45 Agenda Ruim baan voor economie Het stof van de Provinciale Statenverkiezingen is opgetrokken. In alle vier provincies in ons werkgebied zijn de coalitieakkoorden vastgesteld en de colleges geïnstalleerd. Op het moment dat u dit leest, hebben ze dertig tot zestig dagen erop zitten. Pas vanaf honderd dagen is het gerechtvaardigd achterom te kijken naar de eerste resultaten. Daarom kijken we nu eerst vooruit: hoe zien de plannen eruit voor u als ondernemer? COLOFON Middelpunt is een uitgave van werkgeversvereniging VNO-NCW Midden, het regionale netwerk van VNO-NCW voor ondernemers in Flevoland, Gelderland, Overijssel en Utrecht. We zijn dé ontmoetingsplek in de regio en behartigen de belangen voor onze leden: ondernemers en managers met een eindverantwoordelijke positie in het bedrijfsleven. In de aanloop naar de verkiezingen maakten wij voor iedere provincie een zo concreet mogelijke 10 puntenlijst bedrijfsleven ter stimulering van de regionale economie. Wij baseerden ons op consultatie bij leden, besturen, branches, collega s bij MKB-Nederland Midden en andere belangenbehartigers in de verschillende provincies. In de verkiezingsdebatten die we in de provincies (mede) organiseerden, lieten we lijsttrekkers een helder standpunt bepalen door stellingen voor te leggen die ons als ondernemer aangaan. Informatie over lidmaatschap VNO-NCW Midden: T E info@vno-ncwmidden.nl Opzegging van het lidmaatschap moet voor 1 oktober van een jaar worden gedaan. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van datzelfde jaar. De schriftelijke opzegging kan worden gericht aan de ledenadministratie van VNO-NCW Midden, Boogschutterstraat 1c, 7324 AE Apeldoorn of ledenadministratie@vno-ncwmidden.nl. Uitgever Advertentie-acquisitie Ten Brink Uitgevers Christian Soer FIZZ Marketing & Communicatie Projectmanagement christian@fizz.nl Ilona Oortwijn middelpunt@tenbrinkuitgevers.nl Druk Ten Brink, Meppel Redactie Hans Bakker, Ron van Gent, Marsha Niets uit deze uitgave mag worden Krosenbrink, Rob Oostermeijer en gekopieerd of op enige andere wijze Gerreke de Weijer gereproduceerd zonder schriftelijke middelpunt@vno-ncwmidden.nl toestemming van de uitgever. Ontwerp en vormgeving De uitgever is niet verantwoordelijk FIZZ Marketing & Communicatie voor de redactionele inhoud van de advertorials. Dat heeft gewerkt. In de aanloop naar de verkiezingen waren we al blij verrast over de aandacht voor werk, economie en infrastructuur in veel programma s. In de coalitieakkoorden is die lijn doorgezet, aangevuld met aandacht voor innovatie, duurzaamheid, internationalisering en de aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven. Thema s die u niet toevallig ieder kwartaal terugziet in Middelpunt. Natuurlijk houden we ook iets te wensen over. In Gelderland bijvoorbeeld mag het van ons best een onsje meer zijn als het gaat om investeringen ter stimulering van de economie en het energieakkoord. In Overijssel geldt dat voor het inzetten van revolverende middelen ter ondersteuning van de verdienmodellen voor de economie, natuur en gastvrijheidssector. En waar we in Utrecht uitkijken naar versnelling in de ontwikkeling van een integrale detailhandelsvisie, doen we dat in Flevoland naar de realisatie van Flevokust en Lelystad Airport. Kortom: de uitgangspositie is goed en het kan altijd beter. Dus houden we voor u onze vinger aan de provinciale pols. Over honderd dagen maken we een eerste balans op. U ook? INTERACTIEF MAGAZINE Download de gratis Layar App Scan de pagina met Layar logo Ontdek onze extra content Jacco Vonhof, Voorzitter VNO-NCW Midden MIDDELPUNT SEPTEMBER

4 VERENIGINGS NIEUWS JUNI 2015 Korte en krachtige ALV bij UNICA Ron van Gent (links) en Laurens de Lange De voorjaarseditie van de Algemene Ledenvergadering bij technisch dienstverlener UNICA in Hoevelaken was kort en krachtig. In vlotte vaart werden zes agendapunten toegelicht en afgehandeld. De belangrijkste punten hebben we voor u samengevat, het conceptverslag verschijnt binnenkort op de website. Onze hartelijke dank aan Laurens de Lange en UNICA voor de hartelijke ontvangst, presentatie en gastvrijheid. Samenvatting - We hebben afscheid moeten nemen van regiomanager Nel Ezendam (regio Zwolle). Zij heeft de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en is per 1 mei opgevolgd door Auke Oosterhoff (oosterhoff@vno-ncwmidden.nl) - Het verslag van de vorige vergadering wordt ongewijzigd vastgesteld. - Marcel Hielkema is Foppe Atema opgevolgd als provinciaal voorzitter van de Gelderse regio s van VNO-NCW. - Jaco Uittenbogaard is gestopt als provinciaal voorzitter Utrecht. - Er is een eerste kennismaking en overleg geweest tussen de besturen van MKB-Nederland Midden en VNO-NCW Midden. - Voorzitter Jacco Vonhof memoreert de oproep van Hans de Boer om visionaire, meeslepende plannen te maken, die kansen bieden aan het bedrijfsleven. Ook tijdens het rondetafelgesprek met enkele leden (zie verenigings magazine Middelpunt nr ) werd deze oproep gedaan. Een van die plannen is de WorldExpo in 2025 naar Rotterdam halen. Ron van Gent (directeur) informeert over de verenigingsplannen voor De focus is gericht op vernieuwing in automatisering (CRM, website), in het boeien en binden van leden en in investeringen in acquisitie van nieuwe leden (pilots in Flevoland en Stedendriehoek). Penningmeester Stefan Klijn licht de jaarrekening 2014 toe. Het jaar is afgesloten met een goed positief resultaat, vooral door een meevaller in pensioenkosten. Op de balans is een bestemmingsreserve opgenomen voor investeringen in automatisering. De volgende ledenvergadering wordt gehouden tijdens het AFAS Tennistoernooi in Apeldoorn, 26 november MIDDELPUNT APRIL JUNI

5 VERENIGINGS NIEUWS JUNI 2015 BOEM-bijeenkomst over verhouding overheid en ondernemers Hoe kunnen overheid en ondernemers elkaar beter gaan begrijpen? Heldere, begrijpelijke en proportionele regels zijn daarvoor een noodzakelijke voorwaarde. Dat werd opnieuw duidelijk bij een gezamenlijke bijeenkomst van de Beleidsgroep Ondernemen, Ethiek en Maatschappij (BOEM) VNO-NCW Midden en Beter en concreter in Nijverdal op 28 april. In het programma Beter en concreter werkten de ministeries van BZK, EZ en de VNG de afgelopen drie jaar samen aan het verminderen van regeldruk en het verbeteren van de kwaliteit van regelgeving. Sip Kruze en Andries Greiner respectievelijk vice-voorzitter en voorzitter van werkgroep BOEM. Greiner is dagvoorzitter. Hij wordt om te beginnen verrast met een boeket van VNO-NCW Midden en hartelijke felicitaties met zijn recente Koninklijke onderscheiding als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. De beelden die ondernemers hebben van ambtenaren en vice versa zijn voor verbetering vatbaar, stelt Greiner. Hij vertelt over een casus: een kansrijk initiatief voor een racecircuit in de provincie Flevoland dreigt te stranden op een kip-ei-situatie. Geïnteresseerde gemeenten vragen een uitgewerkt businessplan als voorwaarde om mee te werken. Maar geïnteresseerde financiers willen pas naar voren stappen als er duidelijkheid is over medewerking van de gemeente. Het verhaal illustreert het thema van de dag, zegt Greiner. Hoe hoort het eigenlijk? Wat is passend contact tussen de overheid en burgers/ ondernemers? Ondernemerschap Koos van Dijken, econoom van kenniscentrum Platform 31, houdt een inleiding over hoe gemeenten ondernemerschap kunnen bevorderen. Hij benoemt een aantal onderwerpen waarop gemeentebestuurders invloed hebben, zoals financiering/lokaal aanbesteden/snel betalen, lage lasten/dereguleren en proactief arbeidsmarktbeleid. Lili Doude van Troostwijk is lid van het Adviescollege toetsing regeldruk (Actal). Zij vertelt in haar inleiding over regeldruk hoe Actal zich ervoor inzet om die te verminderen en illustreert dit met voorbeelden uit de praktijk. Er is nog heel wat te doen, soms lijkt het alsof ambtenaren en ondernemers van andere planeten komen. Belangen Burgemeester Anneke Raven van de gemeente Hellendoorn was de afgelopen jaren regionaal ambassadeur voor Beter en concreter in Overijssel. Zij is voor proportionele regels, maar ze zegt er ook bij dat regels nodig zijn in het algemeen belang. Burgers doen vaak een beroep op de overheid als ze vinden dat ze in hun belangen worden aangetast. Raven roept ondernemers op om contact te zoeken met het gemeentebestuur als ze tegen overbodige of disproportionele regels aanlopen. Als goed voorbeeld noemt zij hoe de gemeente Hellendoorn samen met dertien andere gemeenten in de regio Twente één ondernemersvriendelijk- aanbestedingsbeleid heeft opgesteld. Voor de hele regio is daarmee duidelijkheid voor ondernemers gekomen. Wethouder Anja van den Dolder geeft uitleg over het Talentenportaal. De aanleiding voor deze website was een breed levende vraag bij ondernemers: Wij willen mensen in de bijstand best een kans geven, maar maak eens duidelijk wie het zijn en wat ze kunnen. De gemeente ontwikkelde daarop een website het Talentenportaal waarop werkzoekenden zich uitgebreid kunnen presenteren. Dat levert meer plaatsingen op van werkzoekenden bij lokale werkgevers. De bijeenkomst sluit af met vragen en discussie. Dit is een ingekorte versie van het verslag van de BOEM-bijeenkomst. Het volledige verslag, foto s en presentaties vindt u op (nieuwsbericht van 6 mei). Sip Kruze (links) en Andries Greiner Contact: Martine Schuijer, secretaris BOEM, schuijer@vno-ncwmidden.nl MIDDELPUNT JUNI

6 VERENIGINGS NIEUWS JUNI 2015 Sluit u aan bij het Taalakkoord Zo n anderhalf miljoen mensen hebben moeite met communiceren in het Nederlands, in woord en geschrift. De helft hiervan heeft een baan. Zonder voldoende taalbeheersing is verdere ontwikkeling van een medewerker vaak lastig. De sleutel om dit te doorbreken ligt bij u als werkgever en bij uw werknemers. Daarom is er het Taalakkoord. Binnen het Taalakkoord kunt u de taalvaardigheid van uw medewerkers verbeteren. Samen met andere werkgevers in Nederland en het ministerie pakt u taalachterstand in uw bedrijf aan. Door het bespreekbaar te maken, uw werknemers te scholen en opgedane kennis en ervaring met elkaar te delen. VNO-NCW committeert zich aan het Taalakkoord en zette in januari samen met 28 andere koplopers een handtekening onder het akkoord. Het is de ambitie van de koplopers en het Ministerie van SZW dat eind dit jaar 300 werkgevers zich hebben aangesloten bij het Taalakkoord en aan de slag zijn met het verbeteren van de taalvaardigheid van hun medewerkers. Onderschrijft u als werkgever, branche/ koepelorganisatie of taalaanbieder het doel van het Taalakkoord? Dan bent u van harte welkom bij het Taalakkoord. Vragen? Martine Schuijer, secretaris Onderwijs & Arbeidsmarkt VNO-NCW Midden, tel Drie leden Koninklijk onderscheiden Overzicht vertegenwoordigingen VNO-NCW Midden heeft een overzicht gemaakt van alle leden en relaties die ons vertegenwoordigen in ons werkgebied in platforms, besturen of overleg- en adviesorganen. Op deze manier zijn we goed in staat om voortdurend voor te sorteren op uw belangen en - waar het om gaat - daadwerkelijk invloed uit te oefenen op het gebied van economische ontwikkeling, innovatie, infrastructuur, ruimtelijke ordening, milieu, lasten en regelgeving. Bekijk het overzicht op onze website via De lintjesregen is al even neergedaald, maar in ons verenigingsmagazine past nog de mooie vermelding van drie leden, die op vrijdag 24 april een Koninklijke onderscheiding hebben Vertegenwoordigingen/ (gegevens per ontvangen uit handen van de betreffende burgemeester van hun woonplaats. Benoemd tot 1 mei 2015). Scoor nu Ridder in de Orde van Oranje-Nassau zijn: met Al a! De heer A.L. Greiner, voorzitter Vereniging Bedrijfskring Lelystad, voorzitter Beleidsgroep Contact: Onderneming, Ethiek en Maatschappij, columnist Middelpunt en lid bestuur VNO-NCW Voor vragen kunt u contact opnemen Flevoland met Marsha Krosenbrink, communicatiemedewerker VNO-NCW Midden, De heer G.W. Hovenberg, directeur ten Hag Makelaarsgroep en lid VNO-NCW regio Zwolle Nieuwe wetten, nieuwe regels. Omring u met de juiste spelers. De heer A.C. de Nooij, algemeen directeur De Nooij Beheer BV en lid VNO-NCW Valleiregio De Alfa-adviseurs coachen uw succes. Van accountancy tot belastingen, van bedrijfskundige zaken tot salarissen en personeel. Het bestuur en de leden feliciteren hen van harte met deze mooie onderscheiding! Maak een afspraak voor een vrijblijvend gesprek. Partners van Middelpunt Kennispartner Alfa ondersteunt: Volg ons: Alfa Accountants en Adviseurs Nijverheidsweg 7C 7122 LC Aalten Telefoon aalten@alfa.nl 6 MIDDELPUNT APRIL JUNI

7 Overal dichtbij Uw bedrijf, branche en uitdagingen, wij willen het van dichtbij meemaken. Vanuit een landelijk actieve organisatie met meer dan 800 specialisten in accountancy en bedrijfsadvisering, maar met een kantoor bij u om de hoek. Met brede financiële kennis én specialistische branchekennis. Thuis in uw omgeving, dichtbij u en uw werkgebied. Daar zijn we op ons best. We voelen ons sterk betrokken bij en geloven in de kracht van het lokale midden- en kleinbedrijf. Daar weten we dan ook alles van. Ontdek het zelf en neem contact op met het kantoor bij u in de buurt. Waar u ook bent, wij zijn overal dichtbij. Alfa Aalten Nijverheidsweg 7C 7122 LC Aalten aalten@alfa.nl

8 VITALE KERNEN: OOK VOOR NIET-DETAILHANDEL Retail op de agenda Het actuele weerbericht voor de detailhandel in Nederland: aanwakkerende noodzaak tot vernieuwende invulling van leegstaand winkeloppervlak ten gunste van toekomstbestendige kernen en binnensteden. Zo zou je de Retailagenda, een dringende oproep van het Ministerie van Economische Zaken tot het landelijk bundelen van lokale initiatieven, bondig kunnen samenvatten. Marijke van Hees, voorzitter van de Regiegroep Retailagenda, schetst de achtergronden bij de veelomvattende Retailagenda, aangevuld met reacties vanuit drie andere perspectieven. 8 MIDDELPUNT APRIL JUNI

9 RUIMTELIJKE ORDENING EN INFRASTRUCTUUR Tekst: Marion van Weeren Braaksma Foto: Patrick van Gemert / Zutphens Persbureau In de Nederlandse detailhandel werken ruim mensen bij bedrijven die samen zorgen voor een jaarlijkse bijdrage van 93 miljard euro aan de economie. Een sector van betekenis dus, met bovendien grote invloed op de leefbaarheid en vitaliteit van dorpen en steden. We beseffen niet hoe mooi Nederland is voor en door winkels, zegt Marijke van Hees. We focussen in de Retailagenda niet voor niets op aantrekkelijke binnensteden en kernen. Malls naar Amerikaanse voorbeeld, gevestigd aan de buitenranden van gemeenten, staan we de afgelopen tien jaar nog maar beperkt toe. Van woonboulevards die niet zo goed lopen komt regelmatig de vraag of zich er ook gewone winkels mogen vestigen. Dat kan niet zomaar en dat moet ook zo blijven: klakkeloos toe staan zou kannibalisme op de kernen en binnensteden geven. Juist de kwaliteit van onze kernen is uniek en heeft toeristisch potentieel, ook buiten de grote steden. En toerisme is extra koopkracht. We beseffen niet hoe mooi Nederland is voor en door winkels Leegstand Nederland heeft dus iets te beschermen. Tegelijkertijd hebben winkeliers het moeilijk. In de afgelopen 25 jaar is het winkelvolume met 50 tot 60% toegenomen. Maar in diezelfde periode zijn we van consumeren naar consuminderen gegaan, focussen jongere generaties op gebruik in plaats van bezit, is internetwinkelen een factor van betekenis geworden en maakten betere logistieke oplossingen voorraadruimtes in winkels overbodig. Het resultaat is leegstand: een situatie die niemand ten goede komt. Van Hees: Van 2010 tot 2014 was ik wethouder in Enschede met de portefeuille Economie, Innovatie, Middelen, Cultuur en het stadsdeel Centrum. Enschede is met inwoners de grootste stad in een regio met De niet-retailer Chert Hento directeur van trainingsbureau Bureau HTM: Als trainingsbureau kiezen we bewust een anders-dan-anders signatuur. Dat zie je ook in onze vestigingsplek: de Sassenpoort in Zwolle. Mensen die hier een training volgen, stappen een andere wereld binnen. Een markante locatie zegt bovendien iets over de mensen erin: ze kiezen niet voor de meest economische oplossing, maar wel voor een plek met karakter en een verhaal. We zitten hier vlakbij het kloppend hard van de stad, hebben onze stamkroeg 150 meter verderop, contacten met energieke jongelui en de voorzieningen van de binnenstad om de hoek. Parkeren moeten we een paar minuten verderop, maar dat went snel. Niet ieder bedrijf kan zich in de binnenstad vestigen, maar als het kan, heeft het veel voordelen. Een markante locatie werkt als een sticker op de auto: het is prachtige sluikreclame. MIDDELPUNT JUNI

10 De vastgoedondernemer Michel ten Hag, directeur van Ten Hag Makelaarsgroep: In mijn ogen is de herstructurering van kernen een gezamenlijke opgave van de publieke en private sector. Ik denk dat je waar mogelijk binnen het stedelijk gebied moet herontwikkelen. Met wonen hebben we dat al veel gedaan en dat moeten we met de huidige leegstaande vierkante meters ook doen. Lastig is dat je niet weet wat je gaat tegenkomen. De prijs van nieuwbouw kunnen we heel vlot bepalen, maar bij de herontwikkeling van een bestaand gebouw is dat ingewikkelder. Herontwikkeling vraagt een andere manier van nadenken om een goede invulling aan een pand te geven. Het is een attitudeverandering en een uitdaging. Dat gebeurt nu nog mondjesmaat, omdat het nieuw is, maar dat gaat wel veranderen. Voor niet-retailers is een aantrekkelijke binnenstad wel degelijk relevant. Willen bedrijven aantrekkelijk zijn voor medewerkers, dan kiezen ze een locatie waar leven in de buurt is. Waar op bedrijfsparken een prettige beleving gecreëerd moet worden, is die in de binnenstad al aanwezig. Komen en gaan je medewerkers één keer per dag, dan is een locatie in de stad ideaal. Het voor zieningenniveau is er hoog. Maar: moeten medewerkers snel en vaak kunnen komen en gaan, dan wil je misschien meer aan de rand van de stad zitten, met ruime parkeermogelijkheden inwoners. Het is bovendien een studentenstad met aantrekkingskracht op Duitsland. Tijdens mijn periode als wethouder was er veel leegstand in het centrum. Ik ben straatgesprekken gaan voeren. Toen bleek bijvoorbeeld dat de economie van sommige straten rondom het centrum te lijden had onder de veranderde looproutes van het winkelend publiek sinds de realisatie van stedelijke ontwikkelingsplannen in het centrum. Die plannen waren gemaakt in De vernieuwende winkelier Saraï Zijlstra, oprichtster 101Winkels in Zwolle: De winkel waar ik boven woonde verdiende niet genoeg om te blijven bestaan. Ik vond het zonde en bedacht een manier om de huurkosten te verdelen. We verhuren (winkel)ruimte aan leveranciers van spullen en diensten die in ons concept passen. Dat gaat van handgemaakte cadeaus, mode, woonaccessoires en sieraden tot een galerie, yoga en allerlei workshops. Voordat we openden waren 20 ondernemers geïnteresseerd. Nu, drie maanden later, zijn dat er 60, liggen er franchise-aanvragen en hebben we een vaste klantenstroom. Een pop-up-store bijvoorbeeld is dan juist weer verdwenen. Onze verhuurder zag wat er gebeurde in de stad en wist dat als een pand drie maanden leegstaat, het moeilijk opnieuw te verhuren is. Hij wilde graag met ons meedenken. Ook de gemeente weet dat de retail het moeilijk heeft en was enthousiast over ons idee. In korte tijd kregen we een beperkte horecavergunning, waarmee tien procent van ons winkeloppervlak horeca mag zijn. Dat lukt: we schenken koffie en bieden klanten de mogelijkheid een boterham met pindakaas te smeren, bijvoorbeeld onder het genot van een boek uit onze huisbibliotheek. economisch goede tijden, maar nu is ondernemerschap nodig. In Enschede moest meer gebeuren dan het tijdelijk onderbrengen van outletformules in leegstaande winkelpanden. Van Hees: We besloten extra te investeren in de binnenstad en een binnenstadsfonds van meer dan twee miljoen euro op te richten. We moesten winkeliers en eigenaren van panden verleiden tot gevelverbouwing, de herintroductie van wonen boven winkels en het opknappen van straten. Vastgoed en winkeliers namen het initiatief, de gemeente ondersteunde. Uit het binnenstadsfonds boden we winkeliers ook workshops aan om online vaardigheden te verwerven. De Retailagenda gaat nog verder dan wat destijds in Enschede ondernomen werd. Van Hees: Naast het mogelijk maken van vernieuwende winkel concepten, gaat de Retailagenda ook over de vraag waar je winkelmeters uit de markt kunt nemen. Door een functiewijziging moet dit gemakkelijker gemaakt worden. Een andere vraag is hoe, binnen wettelijke kaders, beweging te brengen in de huurmarkt. De belangen in deze wereld zijn groot en het vinden van gelijkgestemdheid tussen vastgoedeigenaren en winkeliersorganisaties was een puzzel. Volgens de Retailagenda worden nadere afspraken gemaakt op drie punten: 1) het marktconform vaststellen van de huurwaarde van winkelpanden, 2) de overdracht van een winkelpand van de ene op de andere huurder en 3) het investeren in winkels en winkelgebieden door huurders en verhuurders. Spanningsvelden Waar het evenwicht in de markt onder druk staat, staan de verhoudingen tussen belanghebbenden onder druk, beaamt Marijke van Hees. Het gaat om inhoudelijke en culturele veranderingen. Die zie je terugkomen in de vastzittende cao-discussie tussen 10 MIDDELPUNT APRIL JUNI

11 COLUMN ANDRIES GREINER werkgevers- en werknemersorganisaties. De vakbonden willen toeslagen voor het werken op zondag in de cao s, maar de werkgevers vinden dat niet meer van deze tijd. Een ander spanningsveld is wat wel en niet in een winkel is toegestaan op het vlak van beleving. Steeds meer winkels schenken een kop koffie en een glas wijn. Maar de horeca denkt daarmee omzet mis te lopen en de wetgever wil niet dat overal alcohol geschonken wordt. De Retailagenda wil het mengen van traditionele activiteiten (blurring) en het creëren van beleving juist meer ruimte geven door de schotten tussen cultuur, retail en horeca neer te halen. De Retailagenda wil het creëren van beleving meer ruimte geven Internetwinkelen mag dan één van de oorzaken zijn waardoor winkeliers het moeilijk hebben, het biedt ook kansen, zegt Marijke van Hees: Internetverkoop stelt je in staat je werkterrein uit te breiden over de grens. Niet alleen door toerisme aan te trekken, ook door verkoop via internet kan de detailhandel internationaliseren. Wel is het belangrijk de regelgeving ook te vereenvoudigen. Binnen de EU vragen 24 uiteenlopende punten om aandacht, zoals regelgeving op het gebied van verpakkingen, harmonisering van BTW, eenvoudiger internationaal betalingsverkeer en de rechtspositie hier en over de grens. Ook het onderwijs vergeten we niet. Het aanbod van ROC s en HBO s moet goed bekeken worden: hospitality gaat in de detailhandel een steeds grotere rol spelen en studenten moeten onderwezen worden in het naadloos op elkaar aansluiten van online en offline activiteiten. Dat zie je ook terug in de Retailagenda: er moet sectorbeleid komen op het investeren in mensen. Hoge eisen De toekomstbestendigheid van kernen en binnensteden raakt iedere Nederlander. Alleen al daarom is de Retailagenda ook relevant voor ondernemers in andere sectoren dan de detailhandel. Marijke van Hees verwoordt het zo: In Europa hebben we een kenniseconomie, waarin universiteiten en hun spinoff voor bedrijvigheid zorgen. Omdat we steeds meer vrije tijd hebben, wordt de woonomgeving in onze economie belangrijker. We hebben dus behoefte aan plekken waar bedrijven zich willen vestigen en werknemers willen wonen. Dat betekent dat we behoefte hebben aan gebieden die van alles te bieden hebben. Kortom: we stellen hoge eisen aan onze omgeving en de Retailagenda helpt die te realiseren. Leverancierskrediet afnemerskrediet Tot mijn grotere ergernissen behoort leverancierskrediet. Dat is niet bijzonder: ik denk dat menige ondernemer bij het nalopen van zijn traag betalende debiteuren gromt en soms vloekt. Er is weliswaar een complete sector van debiteurenbeheerders, incassobureaus en deurwaarders ontstaan, maar de betalingsmoraal blijft onder druk staan. Moraal is eigenlijk een gek woord in dit verband. Als de relatie tussen leverancier en afnemer goed is, dan is dikwijls overleg over en afstemming van het betalingsregime mogelijk. Je kunt elkaar daarbij als het uitkomt simpelweg ter wille zijn en de volgende keer kunnen immers de rollen zijn omgedraaid. Anders is het als de debiteur een overheid is. Die heeft gewoonlijk een sterke financiële positie, zit goed in de liquiditeiten en kan snel betalen. Ik heb in mijn bedrijf een (1) keer een overheid van dienst mogen zijn die binnen veertien dagen betaalde. Alle andere veroorloofden zich betalingstermijnen van veertig tot 180 dagen. Geen debiteurenbeheerder kon dat veranderen. Het enige dat je kon doen, is erachter zien te komen welke ambtenaar invloed op het betalingstempo heeft c.q. wiens paraaf het langst op zich laat wachten. Dus bellen, mailen, trachten niet te irriteren, enz. Een aparte groep onder de debiteuren vormen de zelfstandigen-zonder-personeel: de zogenaamde flexibele schil. Zij hebben veelal nauwelijks of geen financiële buffers. Veel bedrijven kunnen niet meer zonder hen en zijn erbij gebaat dat zij, de zp ers, zich bij de onderneming betrokken voelen. Laatst hoorde ik bij een bedrijfsbezoek dat de ondernemer zich aangewend had zijn zp ers steeds binnen een week te betalen en hun bovendien hetzelfde pakket trainingen aan te bieden als de medewerkers in vaste dienst ter beschikking staat. Inspirerend voorbeeld, lijkt me, vooral voor overheden. Ik heb echter nog een andere ergernis. Ergernisje eigenlijk. Nu even niet als oud-ondernemer, maar als actieve consument. Die betreft de vervaldatum op tegoedbonnen. Ik ontdekte onlangs dat ik de twee bioscoopbonnen die ik van een kennis kreeg, had laten verlopen. Ik kan niet begrijpen dat aan zulke bonnen een vervaldatum zit (aan de meeste overigens niet meer). Ze zijn toch betaald? Het is eigenlijk een soort afnemerskrediet. Waar blijft dat geld dan? Of wordt het gerestitueerd (onder aftrek van administratiekosten)? Nou, echt niet. Ik heb ze de Nederlandse Bond van Bioscoopexploitanten toegestuurd met het verzoek nieuwe te sturen. Dat deed ik 9 december Ik schrijf dit medio mei Iets meer dan 180 dagen later. Nog geen reactie ANDRIES GREINER VOORZITTER BELEIDSGROEP ONDERNEMING, ETHIEK EN MAATSCHAPPIJ MIDDELPUNT SEPTEMBER

12 FINANCIERING Tekst: Marion van Weeren Braaksma Foto: Patrick van Gemert / Zutphens Persbureau EXPORT VAN KAPITAALGOEDEREN: ONDERNEMEND FINANCIEREN Schepen bouwen door bruggen te slaan Daar waar de Rijn Nederland binnenstroomt, ligt een scheepswerf die regionaal en internationaal een begrip is. Shipyard De Hoop bouwt riviercruiseschepen en schepen voor de wereldwijde offshore support. Het werven van de benodigde financiering is essentieel om van een kans een order te maken. Nationale Borg herkent dat vanuit het tegenovergestelde perspectief. Zij bieden garanties aan ondernemers in onder andere de kapitaalgoederensector. Twee werelden met het gedeeld belang handel te drijven tegen aanvaardbare risico s en de wens bruggen te slaan. Ook met de bank. Wieger Jellema Wieger Jellema is Chief Financial Officer bij Shipyard De Hoop en heeft een achtergrond in de accountancy en de kredietverstrekking bij de Shipping Desk van twee banken. Jellema: Wat De Hoop doet is twee tot drie keer zo kennisintensief en dus twee tot drie keer zo duur als de bouw van transportschepen die van haven naar haven de wereld rondvaren. Bovendien bouwen wij voor de olie-industrie en is de financieringsbehoefte daarom gerelateerd aan de olieprijs. Volgens de shipping policy van banken kan 70 tot 80% van de contractwaarde gefinancierd worden, maar als het schip afwijkt van de standaardvoorwaarden wordt het lastig. Bankiers kennen helaas de industrie onvoldoende om te begrijpen waar het over gaat en de risico s in te schatten. Als ondernemer moet je weten waar de bank over struikelt, zodat je een plan kan bedenken om de financiering, en dus de order, wel mogelijk te maken. Het vasthouden aan standaardvoorwaarden is niet het enige dat bedrijven parten speelt bij exportfinanciering. Astrid Oudegeest, Principal Relationship Manager bij Nationale Borg, noemt een ander veel voorkomend knelpunt: Bij de verstrekking van bankgaranties blokkeren banken de liquiditeit op de rekening courant van bedrijven. Een aanbetaling van euro is dan onbruikbaar voor inkoop, maar fungeert als onderpand voor de bank die kapitaal moet aanhouden op de balans. De bank kan daar ook andere vrije activa voor gebruiken, maar die zijn er niet altijd. Wij stellen garanties en herverzekeren wat we in de boeken nemen. Zo spreiden we het risico en 12 MIDDELPUNT APRIL JUNI