9969/19 aer/tin/hh 1 GIP.1

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Brussel, 10 juni 2019 (OR. en) 9969/19 CO EUR-PREP 20 POLGEN 112 ECOFIN 574 UEM 187 SOC 442 EMPL 337 COMPET 479 ENV 562 EDUC 288 RECH 320 ENER 319 JAI 642 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Europees Semester - Horizontaal verslag over de landspecifieke aanbevelingen Voor de delegaties gaat hierbij het door het voorzitterschap opgestelde horizontaal verslag over de landspecifieke aanbevelingen /19 aer/tin/hh 1

2 Horizontaal verslag over de landspecifieke aanbevelingen I. Inleiding Dit verslag bundelt belangrijke aspecten van de horizontale nota over de aspecten werkgelegenheid en sociaal beleid van de landspecifieke aanbevelingen 1, wat een basis is voor het oriënterend debat tijdens de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken (Epsco) op 13 juni 2019, en van de horizontale nota over de aspecten van economisch en financieel beleid van de landspecifieke aanbevelingen 2, wat de grondslag vormt voor het oriënterend debat tijdens de Raad Economische en Financiële Zaken (Ecofin) op 14 juni De horizontale nota's werden opgesteld door de relevante comités (Comité voor de economische politiek, Economisch en Financieel Comité, Comité voor de werkgelegenheid en Comité voor sociale bescherming) en goedgekeurd door de delegaties. Het verslag zal na de besprekingen door de Raden Epsco en Ecofin worden aangevuld met de samenvatting van de belangrijkste punten die door de ministers zijn onderstreept. De Raad Algemene Zaken (RAZ) van 18 juni 2019 zal het verslag goedkeuren en het aan de Europese Raad toezenden. Tijdens de maand juli zullen de comités hun werk aan de landspecifieke aanbevelingen voortzetten. Ten slotte zal de Raad Epsco de landspecifieke aanbevelingen op 8 juli goedkeuren en zal de Raad Ecofin ze op 9 juli aannemen. Deze uitzonderlijke benadering, die van de gangbare praktijk voor het Europees Semester afwijkt, werd gezien de uitgestelde bekendmaking van de landspecifieke aanbevelingen (5 juni 2019) door het voorzitterschap voorgesteld en op 19 maart door de RAZ goedgekeurd. Deze praktijk kan onder geen enkele voorwaarde een precedent vormen. 1 Doc. 9879/18. 2 Doc. 9956/19. 3 Doc /2/ /19 aer/tin/hh 2

3 II. De voorstellen van de Europese Commissie voor de landspecifieke aanbevelingen van 2019 De Europese economie zal dit en volgend jaar naar verwachting blijven groeien, maar wel in een trager tempo. De particuliere investeringen halen opnieuw het niveau van vóór de crisis en zullen naar verwachting blijven toenemen, zij het in een trager tempo, terwijl de overheidsinvesteringen onder het niveau van vóór de crisis blijven. De werkgelegenheid bevindt zich weliswaar op het hoogst gemeten peil ooit, maar de situatie verschilt aanzienlijk van land tot land. Hoewel de totale overheidsschuld is afgenomen, ligt ze nog steeds aanmerkelijk hoger dan vóór de crisis. De Commissie geeft aan dat de macro-economische onevenwichtigheden wel worden gecorrigeerd, maar dat niettemin meer beleidsactie nodig is. De grote externe tekorten zijn verholpen, maar in verscheidene landen blijven grote overschotten op de lopende rekening bestaan, ondanks een aantal bescheiden tekenen van aanpassing. Volgens de Commissie moeten lidstaten met tekorten op de lopende rekening of hoge externe schulden doorgaan met het verbeteren van hun concurrentievermogen, terwijl lidstaten met hoge overschotten op de lopende rekening de voorwaarden voor loongroei en investeringen moeten versterken. Na acht jaar Europees Semester verloopt de uitvoering van hervormingen nog steeds ongelijkmatig. De Commissie geeft aan dat er inzake meer dan twee derde van de in de periode tot 2018 uitgebrachte landspecifieke aanbevelingen ten minste "enige vooruitgang" met de uitvoering valt waar te nemen. De uitvoering van de landspecifieke aanbevelingen van 2018 vordert dit jaar trager dan de voorgaande jaren. Gezien de resterende economische en sociale uitdagingen en de neerwaartse risico's voor de economische vooruitzichten, is het van cruciaal belang meer prioriteit te geven aan hervormingen en de uitvoering daarvan, teneinde de veerkracht van de EU-economieën te vergroten, duurzame en evenwichtige groei te stimuleren, oplossingen te vinden voor macroeconomische onevenwichtigheden en langdurige economische en sociale convergentie te bewerkstelligen. 9969/19 aer/tin/hh 3

4 De voorstellen van de Commissie voor de landspecifieke aanbevelingen van 2019 moedigen de lidstaten aan om het groeipotentieel te verhogen door de economieën te moderniseren en de veerkracht ervan nog te versterken. De voorstellen sporen opnieuw aan tot toepassing van de "heilzame driehoek" van i) het stimuleren van investeringen, ii) het nastreven van doeltreffende hervormingen die duurzame en inclusieve groei bevorderen, en iii) een gezond begrotingsbeleid. De Commissie benadrukt dat een sterkere hervormingsdynamiek nodig is en er voorrang moet worden gegeven aan hervormingen die gericht zijn op duurzame en inclusieve groei. Dit houdt onder meer in dat het effect en de omvang van innovatie moeten worden vergroot en dat ervoor moet worden gezorgd dat vaardigheden hoogwaardig en relevant voor de arbeidsmarkt zijn. Het bevorderen van sociale inclusie, het beschermen en stimuleren van investeringen en het verhogen van de kwaliteit van de overheidsfinanciën zijn van essentieel belang om de gevolgen van de tragere groei voor werkgelegenheid en ongelijkheid te matigen. In de voorgestelde landspecifieke aanbevelingen wordt dit jaar in het bijzonder aandacht besteed aan het bevorderen van investeringen. Alle lidstaten hebben een ontwerpaanbeveling met betrekking tot investeringen ontvangen. De Raad heeft reeds onderkend dat investeringen van cruciaal belang zijn voor de verwezenlijking van de EU-doelstelling van een koolstofarme, circulaire economie 4 en heeft herhaald dat prioriteit moet worden verleend aan nog meer structurele hervormingen om knelpunten voor investeringen weg te werken, het groeipotentieel aan te wakkeren, het institutionele klimaat en het bedrijfsklimaat verder te verbeteren, en te zorgen voor meer bestuursefficiëntie en regelgevingskwaliteit 5. Overheidsfinanciën en belastingen: in de voorgestelde aanbevelingen wordt opgeroepen tot het heropbouwen van begrotingsbuffers in lidstaten met een hoge overheidsschuld en het opvoeren van de overheidsinvesteringen in de lidstaten die over budgettaire ruimte beschikken en waar de investeringsniveaus laag worden ingeschat. De vergrijzing leidt tot uitdagingen op het gebied van houdbaarheid en toereikendheid, waardoor hervormingen van de pensioen- en zorgstelsels nodig zijn, zoals in de landspecifieke aanbevelingen voor een aantal lidstaten wordt voorgesteld. 4 Doc. 5601/19. 5 Doc. 9021/ /19 aer/tin/hh 4

5 Arbeidsmarkt, onderwijs en sociaal beleid: Hoewel de situatie op de arbeidsmarkt verbetert, zijn er nog steeds aanzienlijke verschillen tussen landen, regio's en bevolkingsgroepen, waarbij sommige lidstaten kampen met een tekort aan arbeidskrachten en andere juist nog steeds hoge werkloosheidscijfers kennen. De loongroei trekt in uiteenlopende tempo's aan, terwijl de ontwikkeling van de reële lonen in de eurozone in haar geheel bescheiden blijft. In de voorgestelde landspecifieke aanbevelingen wordt gepleit voor gerichte investeringen met het oog op een doeltreffender actief arbeidsmarktbeleid. Daarnaast wordt een aantal lidstaten aanbevolen om oplossingen te vinden voor het hoge percentage werknemers met tijdelijke contracten of atypische arbeidsregelingen, onder meer door de overgang naar banen met een vast contract te bevorderen. Er is nog steeds sprake van genderongelijkheid, vaak als gevolg van een gebrek aan betaalbare kinderopvang en langdurige zorg, zoals in een aantal aanbevelingen wordt benadrukt. De voorgestelde landspecifieke aanbevelingen bepleiten versterking van de onderwijs- en opleidingsstelsels in veel lidstaten, onder meer door hen beter af te stemmen op de arbeidsmarkt, door volwasseneneducatie te bevorderen en door de capaciteit van beroepsonderwijs en -opleiding te vergroten. Extra inspanningen zijn nodig om de kwaliteit en inclusiviteit van de onderwijs- en opleidingsstelsels te verbeteren. De armoede daalt, maar blijft in sommige lidstaten hoog, met inbegrip van armoede onder werkenden. Daarnaast worden sommige kwetsbare groepen, zoals kinderen, personen met een handicap en personen met een migratieachtergrond, geconfronteerd met hardnekkige problemen. In veel landspecifieke aanbevelingen wordt voorgesteld om de dekking, de toereikendheid of de doeltreffendheid van de stelsels voor sociale bescherming, met inbegrip van minimumloonregelingen, te verbeteren en de toegang tot maatschappelijke dienstverlening van hoge kwaliteit te bevorderen. Aanbevelingen om de toereikendheid en de houdbaarheid van de pensioenstelsels te verbeteren en de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van duurzame gezondheidszorg voor iedereen te waarborgen, vormen een belangrijk onderdeel van de landspecifieke aanbevelingen van /19 aer/tin/hh 5

6 Investeringen, beleid inzake concurrentievermogen en (een) verbetering van het ondernemingsklimaat met het oog op een hogere productiviteit: De voorgestelde landspecifieke aanbevelingen leggen nog meer het accent op investeringen, met name om de aandacht te vestigen op investeringsprioriteiten met een hoog macro-economisch rendement, en houden rekening met regionale en territoriale dispariteiten. De Commissie promoot ook de mogelijkheid EU-fondsen te benutten om bij te dragen aan oplossingen voor de investeringstekorten die in de voorgestelde landspecifieke aanbevelingen zijn vastgesteld. Aangezien er een nauwere beleidskoppeling tussen het Europees Semester en de EU-financiering voor is voorgesteld, is de programmering van de volgende cohesiefondsen van cruciaal belang. De dialoog met de nationale overheden is net begonnen en de Commissie beklemtoont dat de voorgestelde landspecifieke aanbevelingen een analytisch kader bieden waarop de programmering van de EU-fondsen kan steunen. Verdere door de Commissie bepaalde prioriteiten voor structurele hervormingen zijn onder meer het verhogen van de financiële stabiliteit en het terugdringen van niet-renderende leningen, het aanpakken van knelpunten in het woningaanbod, het aanpakken van sectorspecifieke regelgeving en het verlagen van de administratieve lasten. * De Raad heeft de lidstaten opgeroepen om gebruik te maken van het relatief gunstige economische klimaat om door te zetten met de structurele hervormingen met het oog op duurzame en evenwichtige groei, oplossingen te vinden voor macro-economische onevenwichtigheden, en werk te maken van duurzame economische en sociale convergentie 6. De delegaties hebben reeds hun steun uitgesproken voor de analyse van de Commissie van de sociaal-economische uitdagingen waarmee Europa wordt geconfronteerd, en zijn het er in grote lijnen mee eens dat zij die uitdagingen door middel van concrete beleidsmaatregelen het hoofd kunnen bieden. De delegaties reageren over het algemeen instemmend op de beleidssturing in de landspecifieke ontwerpaanbevelingen. 6 Doc. 5601/ /19 aer/tin/hh 6

7 III. Investeringen, financiële markten en prioriteiten van het begrotingsbeleid in de EUlidstaten De delegaties reageren over het algemeen instemmend op de nadruk op investerings- en hervormingsbehoeften. Er zijn een aantal knelpunten voor investeringen, zoals de moeilijkheid om de juiste vaardigheden te pakken te krijgen, en belemmeringen voor het bedrijfsklimaat, zoals sectorspecifieke regulering, ondoeltreffende insolventiekaders, enzovoort. De kansen die worden geboden door de huidige periode van economische groei moeten daarom worden benut ter stimulering van investeringen in onder meer de modernisering en de transitie naar klimaatneutraliteit van de Europese industrie-, vervoers- en energiesystemen, alsmede in onderwijs, opleiding en vaardigheden. Europese financiering kan voor een aantal lidstaten een belangrijke rol spelen door in te spelen op investeringsbehoeften. De voorgestelde landspecifieke aanbevelingen bieden sturing voor de programmering van de EU-fondsen voor de periode , waarbij wordt benadrukt dat er voldoende flexibiliteit moet worden aangehouden om de lidstaten in staat te stellen de financiering toe te snijden op de specifieke kenmerken van de respectieve landen. Financiële markten: Hoewel de financiële sector sinds de crisis robuuster is geworden, moeten er nog kwetsbare punten worden weggewerkt. Met name de handhaving van het kader voor de bestrijding van witwaspraktijken en het toezicht daarop moeten verder worden aangescherpt. Versterking van de budgettaire houdbaarheid: Ook een hogere kwaliteit en een betere samenstelling van de overheidsfinanciën zijn een belangrijk element van het begrotingsbeleid van de lidstaten. In de door de Commissie voorgestelde landspecifieke aanbevelingen is voor de lidstaten die hun middellangetermijndoelstelling voor de begroting nog niet hebben bereikt een vereiste budgettaire aanpassingsinspanning vastgesteld die in overeenstemming is met het stabiliteits- en groeipact. Voor lidstaten met een toereikende budgettaire ruimte en lage investeringsniveaus beveelt de Commissie aan om de overheidsinvesteringen te verhogen om de groei te ondersteunen en bij te dragen tot het herstel van een economisch evenwicht. 9969/19 aer/tin/hh 7

8 IV. Werkgelegenheid en sociaal beleid lessen uit het multilateraal toezicht op de beleidshervormingen van de lidstaten De delegaties zijn het erover eens dat zorg voor de meest behoeftige groepen en voor hen die lager dan gemiddeld presteren, met de focus op doorlopende investeringen in onderwijs en vakkennis, kan leiden tot een groeiende arbeidsparticipatie en meer betrokkenheid bij de samenleving en mensen een kans bieden zich aan te passen aan een veranderende arbeidswereld, terwijl het concurrentievermogen van onze economieën ondersteund wordt. De lidstaten staan vaak in meer of mindere mate voor dezelfde uitdagingen, zoals ongelijkheid, langdurige werkloosheid, jeugdwerkloosheid en het zorgen voor solidariteit tussen de generaties. Sociale bescherming en sociale diensten moeten voor iedereen toegankelijk zijn, maar met behoud van de prikkels om te werken voor iedereen die daartoe in staat is. Toereikende en houdbare pensioenstelsels, inclusief en hoogstaand onderwijs en investeringen in kinderopvang, en gezondheidszorg en langdurige zorg die toegang tot tijdige, hoogwaardige en betaalbare zorg garanderen zijn noodzakelijk om te zorgen voor het welzijn van alle Europeanen en het hoofd te bieden aan de demografische druk. In het kader van de cyclus van het multilaterale toezicht werd benadrukt dat er dringend behoefte is aan vernieuwing en versnelling van de hervormingsinspanningen van de lidstaten ten behoeve van opwaartse sociale convergentie en meer economische veerkracht. De Europese pijler van sociale rechten moet hierbij dienst doen als kompas voor de bredere inspanningen binnen het Europees Semester om een inclusiever en duurzamer groeimodel tot stand te brengen door het concurrentievermogen van Europa te verbeteren en te zorgen dat het een betere plek wordt om te investeren, banen te scheppen en sociale cohesie te bevorderen, met inachtneming van de nationale bevoegdheden. 9969/19 aer/tin/hh 8