jeugddetentie Is een andere aanpak mogelijk?

Transcriptie

1 jeugddetentie Is een andere aanpak mogelijk? Jo Hermanns UvA Hogeschool Utrecht H&S Consult

2 Wat is het doel van jeugddetentie?

3 Straf: genoegdoening, leedtoevoeging, afschrikking Risicobeheersing: voorkomen onnodige veiligheidsrisico s Re-integratie door opvoeding en behandeling kans op recidive verkleinen

4 Stelling Het al meer dan 100 jaar proberen te combineren van straf, risicobeheersing en re-integratie maakt het bereiken van de drie verschillende (legitieme) typen doelen vrijwel onmogelijk Hoe kom ik daarbij? Enkele onderzoeksbevindingen

5 Conclusies van een beleidsdocument van de Society for Research in Child Development over werkzame aanpakken van jeugdige delictplegers Henggeler, S., & Schoenwald, S. (2011). Evidence based interventions for juvenile offenders and juvenile justice policies that support them. Social Policy Report, 25(1), 1-20.

6 1. Het volgen van een justitieel traject verhoogt de recidivekans uursplaatsing verhoogt de recidivekans (ondanks soms kortetermijneffecten) 3. Opschaling naar volwassenenrecht verhoogt de recidivekans 4. Intensieve persoonlijke begeleiding heeft nauwelijks tot geen effect 5. Shock incarceration verhoogt criminaliteit

7 Voor vandaag is de bevinding van belang: 24-uursplaatsing verhoogt de recidivekans Hoe is dat mogelijk?

8 1. Het vraagstuk van de sociale orde 2. Deviancy training 3. Beperkte werkzaamheid evidence-based interventies die tijdens detentie worden aangeboden

9 1. Het vraagstuk van de sociale orde De plaatsing is een strafmaatregel en de groepsstructuur vraagt noodzakelijkerwijs om overdreven disciplinering (met strenge straffen)

10 The issues related to social order are so divers and many fold that the attention of the staff is constantly driven towards it, sometimes relying on coercive power, sometimes to achieve results by means of temptation, but with main goal, to observe the status quo. Hanrath, J. J. (2011). A Micro-Sociological Analysis of Interaction between Inmates and Staff; the Dominance of Social Order over Treatment. Annual Meeting of The American Society of Criminology.

11 Leren de jongeren daar dan niet van?

12 Wat de jongeren leren, de aanpassing van het gedrag binnen de jeugdinrichting, zou wel eens vooral kunnen verwijzen naar het mortificatieproces, de aanpassing aan het systeem. Hanrath, J. (2009). Opvoeden in een gesloten jeugdinrichting: een contradictio in terminis? Proces, 88(3),

13 De veronderstelling dat de beoogde disciplinering zich vertaalt in aangepast gedrag na detentie wordt steeds moeilijker houdbaar

14 2. Deviancy training Deviancy training refers to the interactions among deviant peers that perpetuate and intensify a child's behavior problems and anti social conduct. Klassieke tekst Dishion, T., McCord, J., & Poulin, F. (1999). When interventions harm: peer groups and problem behavior. American Psychologist, 54(9),

15 Het is een ironisch gegeven dat de gebruikelijke maatschappelijke interventies bij deviante jongeren met zich meebrengen dat zij van doorsnee leeftijdgenoten worden afgezonderd en in omgevingen met andere deviante jongeren worden samengebracht. Ontwikkelingsonderzoek naar de invloed van leeftijdgenoten doet vermoeden dat gewenste positieve effecten van groepsinterventies in het onderwijs, de geestelijke gezondheidszorg, het jeugdstrafrecht en wijkgerichte programma s kunnen worden tegengewerkt door de invloed van deviante leeftijdgenoten in deze situaties. Gifford-Smith, M., Dodge, K., Dishion, T., & McCord, J. (2005). Peer influence in children and adolescents: Crossing the bridge from developmental to intervention science. Journal of Abnormal Child Psychology, 33(3),

16 Shapiro, C., Smith, B., Malone, P., & Collaro, A. (2010). Natural experiment in deviant peer exposure and youth recidivism. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 39(2), Based on our analyses and consistent with our first hypothesis, youth who are first-time juvenile offenders court-ordered to undergo predisposition evaluations by the juvenile justice system in a secure, residential setting with (incidental) forced contact with a high density of delinquent youth do appear to have higher rates of subsequent recidivism than similar youth remaining in a community setting (typically their home) for evaluation.

17 3. Beperkte werkzaamheid evidence-based interventies die tijdens detentie worden aangeboden

18 De effectiviteit van gedragsinterventies verdubbelt als de interventies community-based zijn, dat wil zeggen gericht zijn op en plaatsvinden in de sociale leefwereld ná detentie

19 Zie ook databases voor effectieve interventies

20 600 preventieve programma s en interventies na delicten onderzocht op duurzame effecten. 11 programma s doorstonden de toets en bleven over als effectief Gemeenschappelijke kenmerken: 1. Gericht op gedocumenteerde dynamische risicofactoren, geordend naar het sociaal ecologisch model: risicofactoren in het individu, het gezin, de leeftijdgenoten, de school en de wijk 2. Interventies zijn gericht op sociale en maatschappelijke participatie en vinden plaats in de eigen leefomgeving ( youth s natural environment) 3. Er is een duidelijk gestructureerde, maar geïndividualiseerde aanpak 4. Beschikbare gedragsinterventies vooral effectief bij zwaardere gevallen

21 Het wraparound care model maakt het mogelijk van deze werkzame bestanddelen gebruik te maken

22 Volgens het wraparound care model zijn duurzame veranderingen in problematisch gedrag mogelijk als interventies: 1 passen in één plan dat door een centrale begeleider samen met het cliëntsysteem is ontworpen, 2 dit plan concrete doelen betreft in de eigen leefsituatie van de cliënt, 3 de activiteiten door de casemanager en de cliënt samen worden aangestuurd, 4 de noodzakelijke interventies vanuit meerdere sectoren van onderwijs, zorg, ondersteuning en toezicht kunnen worden ingezet 4 de uitvoering zoveel mogelijk plaatsvindt in de eigen leefomgeving

23 Vraagsturing en empowerment Wat wil je veranderen Wat moet er veranderen Hoe ga jij dat doen Hoe kan ik je helpen Wie hebben we nog meer nodig?

24 Bennet Cattaneo, L., & Chapman, A. (2010). The process of empowerment. A model for use in research and practice. American Psychologist, 65(7),

25 Wraparound care model in context van straf en toezicht, met willekeurige voorbeeldblaadjes Jongere en begeleider

26 Stappenplan Wraparound Care 1.Het identificeren van de sleutelpersonen in het leven van de cliënt. 2. Het verhelderen aan betrokkenen hoe wraparound werkt 3. Het formeren van een wraparoundteam. 4. Het bepalen welke professionele voorzieningen bij de cliënt betrokken zijn en selecteren welke voorzieningen (nog) nodig zijn. 5. Het opstellen van een plan met meetbare doelen. 6. Bepalen welke training of begeleiding de sleutelfiguren nodig hebben. 7. Het opstellen van een pan voor crisissituaties en de voorwaarden (eventueel de juridsiche kaders) bepalen voor de uitvoering van het plan. 8. Het zoeken naar hulp, behandeling, ondersteuning die nog niet aanwezig is, maar wel nodig is. 9. Het zorgen voor een financiële dekking van het plan. 10. Het uitvoeren van het plan. 11. Het evalueren van de voortgang en eventueel bijstellen van het plan. 12. Het bepalen van de afronding en het maken van een langetermijnplan en 13. Het vastleggen van de mate waarin doelen bereikt zijn als input voor verdere programmaontwikkeling.

27 Welke competenties (kennis, attitudes en vaardigheden) moet de generalist hebben? Expert van het gewone leven Veranderingsprocessen kunnen structureren Activeren/ondersteunen van cliënten Gefaseerd werken aan meetbare doelen (vraaggestuurd en probleemgestuurd) Multisystemisch werken Organiseren en aansturen van professionele netwerken Organiseren van informele netwerken Grenzen kunnen stellen op basis van juridische kaders Grenzen kunnen stellen aan ineffectieve hulp

28 Doel: Het herstel van het gewone leven thuis, in school en op straat H & S Consult

29 Het herstel van het gewone leven moet zo vroeg mogelijk in strafketen beginnen Doelgerichte contacten tussen jongeren en personen en instellingen die na de detentie van belang zijn starten aan het begin van de strafrechtketen Werken met jongeren aan processen tussen de oren verdwijnt goeddeels uit de JJI s

30 U mist de straf in dit model?

31 Het is een illusie dat we het geven van straffen uit ons rechtssysteem kunnen verwijderen, ook als het jongeren betreft Is dan een constructieve inzet van straf mogelijk?

32 Oplossing: Straf opvatten als een separaat en zelfstandig doel en niet als een onderdeel van een (pedagogisch) rehabiliteringsproces

33 Straf en toezicht zijn een gegeven en een niet onderhandelbare context voor de begeleider Toezicht wordt in persoon en proces gescheiden van begeleiding en hulp

34 Het beste werkt dit model als de begeleider een vaste begeleider is door de gehele strafrechtketen heen én daarna: Van voren naar achteren denken: jeugdreclassering Van achteren naar voren denken: lokale professional (in kader lokale jeugdzorg/wmo) Vanuit het midden denken: groepsleiders JJI Creatieve oplossingen: vrijwilligers als mentoren of coaches Caseload maximaal 5 op 1

35 Straf vormt een context waarbinnen gewerkt moet worden Nodig, maar vooral met negatieve effecten voor alle partijen Straf dient wel humaan te zijn En soms kun je de tijd nuttig besteden Niet voor behandeling Maar voor detailvaardigheden

36 Vacca, J. (2008). Crime can be prevented if schools teach juvenile offenders to read. Children and Youth Services Review, 30,

37 Evidentie voor werkzaamheid wraparound care model?

38 106 jongeren in een wraparound care programma (inclusief detentie) (Historische) Controlegroep van 98 jongeren: Recidive binnen 790 dagen: Recidive algemeen: controlegroep 2.8 maal zo vaak Recidive felony : controlegroep 3.0 maal zo vaak Pullmann, M., Kerbs, J., Koroloff, N., Veach-White, E., Gaylor, R., & Sieler, D. (2006). Juvenile offenders with mental health needs: reducing recidivism using wraparound. Crime & Delinquency, 52(3),

39 Kosten-baten? Hypothetically, if Connections saved just one youth from a lifetime of criminal behavior, the cost savings to society would roughly pay for Connections expenses for all 164 youth served during the 1st year of the program.

40 Een meta-analyse van effectstudies vond effecten van het wraparound care model vergeleken met care as usual op verschillende domeinen van functioneren van kinderen en jongeren youth living situation (0.44) mental health outcomes (0.31) overall youth functioning (0.25) school functioning (0.27) juvenile justice-related outcomes (0.21) De overall mean effect size across studies was 0.33 Suter, J., & Bruns, E. (2009). Effectiveness of the wraparound process for children with emotional and behavioral disorders: a meta-analysis. Clin Child Fam Psychol Rev, 12,

41 Ervaringen in Nederland, onder andere Forensische verslavingszorg Jeugdzorg Utrecht Jeugdzorg Zeeland Gemeentelijke projecten met overlastgevende enmultiproblemgezinnen in Utrecht en Amersfoort Opvang tienermoeders Gezinscoaches in Centra voor Jeugd en Gezin

42 Enkele citaten van WCM werkers in de forensische zorg

43 Door wraparound care ben ik me er van bewust geworden hoe ik het in het dagelijks werk doe. En dan blijkt dat je veel vaker denkt voor cliënten en cliënten veel uit handen neemt. Je probeert de cliënt in te laten zien wat ik belangrijk vind. Als hulpverlener ben je vaak geneigd om te denken te kunnen weten wat goed is voor je cliënt. Door wraparound care word ik er bewust van dat het niet zo is, hoewel ik dat wel soms denk.

44 Als je het hebt over netwerk en eigen regie dan denk ik dat dat het beste werkt op de plek waar je woont. Daar moet het namelijk gebeuren. Naar mijn idee wordt het wat theoretischer als dat hier in een spreekkamer gebeurt. Zij moeten dan in mijn wereld treden en het gaat er juist om dat ik in hun wereld kom. Ik denk dat mensen zich daardoor gekend voelen in wat zij zijn. Dat ze belangrijk genoeg gevonden worden om hen te bezoeken, om naar hen toe te komen