Handleiding V3.8x Blad 1-1

Transcriptie

1 1. Inhoudsopgave: 1.0 Installatie Installatie beschrijving hardware Installatie beschrijving software Handleiding Taal keuze Communicatie instelling Loc functie overzicht Loc bediening Wissel bediening vanuit loc bediening Wissel/ sein bediening Draaischijf bediening Vervolgstart bediening Overzicht loc namen Noodstop Instellingen verwijderen Info Technische specificaties Handleiding V3.8x Blad 1-1

2 1.0 Installatie Installatie beschrijving om bestaande PC uit te breiden met een Slave PC. Deze Slave PC is een cmt-svr-100 standalone server. Daarnaast is er ook een set beschikbaar om een Master Slave PC combinatie uit te breiden met een 2e Slave (cmt-svr-100 standalone server). Omvang levering: (uitbreiding van één Master PC met één Slave) 1x cmt-svr-100 1x Netvoeding 24V DC/ 1A 1x PC adapter (PC) 1x cmt-svr adapter (SVR) 1x RS232 RS485 adapter (Half Duplex) 2x Netwerkkabel (2 mtr.) Omvang levering: (uitbreiding van een Master Slave PC set met een 2e Slave) 1x cmt-svr-100 1x Netvoeding 24V DC/ 1A 2x PC adapter (PC) 1x cmt-svr adapter (SVR) 2x RS232 RS485 adapter (Full Duplex) 1x Netwerkkabel (1 mtr.) 2x Netwerkkabel (2 mtr.) 1x Netwerkkabel (3 mtr.) 1x Y-adapter Extra set t.b.v. 3 e Slave 1x PC adapter (PC) 1x RS232 RS485 adapter 1x Netwerkkabel (2 mtr.) 1x Y-adapter Opmerking: het is aan te bevelen om een Full Duplex verbinding te gebruiken met meer dan 2 apparaten! Master PC, Half Duplex is mogelijk Master PC Slave PC, Full Duplex is noodzakelijk Handleiding V3.8x Blad 1-2

3 1.1 Installatie beschrijving hardware Voorbereiding: er wordt vanuit gegaan dat u beschikt over een netwerk met wifi. Dit netwerk hoeft niet aangesloten zijn op Internet! Een vrije aansluiting om hieraan de cmt-svr100 aan te sluiten. Uitbreiding van een Master PC met één Slave (cmt-svr-100) Verbinding tussen Master Slave wordt gemaakt m.b.v. van Ethernet kabels. Er zijn 2 mogelijkheden: 1) De cmt-svr-100 wordt in de buurt van de master geplaatst! 2) De cmt-svr-100 wordt in de buurt van een netwerk aansluiting geplaatst! 1) M.b.v. van de meegeleverde adapters worden de verbindingen gemaakt. Sluit de adapter SVR aan op de 9 polige connector van de cmt-svr-100 Sluit de RS232 RS485 adapter aan 9 polige connector van de PC (bij voorkeur Com1), plaats vervolgens de adapter PC aan op deze converter. Verbindt beide adapters met de bijgeleverde Ethernetkabel (netwerkkabel). De netwerkkabel wordt gebruikt als RS485 verbinding tussen de Master PC en de cmt-svr- 100, deze kabel is relatief kort (er worden ook maar 2 aders gebruikt van de 8). 2) De verbindingen worden op dezelfde manier gemaakt als hierboven beschreven. Het verschil is dat nu de verbinding tussen Master PC en cmt-svr-100 langer kan zijn dan in situatie 1! Omdat dit een RS485 verbinding is kan het noodzakelijk zijn om aan één of beide kanten afsluitweerstanden (120 ohm) te plaatsen. Sluit ook een netwerkkabel op de cmt-svr-100 aan op LAN-1 en verbindt deze met uw eigen netwerk. LAN-2 staat al ingesteld op IP adres Deze poort wordt gebruikt voor lokale aanpassingen en kan natuurlijk na behoefte door u zelf worden aangepast. Uitbreiding van een Master PC met bestaande Slave PC Verbinding tussen Master Slave Slave wordt gemaakt m.b.v. van Ethernet kabels. Ook hier worden dezelfde adapters gebruikt, maar er is ook een Y-Adapter toegevoegd en 2 extra Ethernet kabels. De verbinding tussen de bestaande Master en Slave wordt vervangen voorde nieuwe situatie. M.b.v. de Y-adapter worden deze 3 verbindingen aan elkaar geknoopt. Handleiding V3.8x Blad 1-3

4 1.2 Installatie beschrijving software A) Controleer met een IP-scanner welk adres de cmt-svr-100 heeft gekregen. B) Start een PC of uw smartphone en ga naar uw Internet browser en voer het betreffende IP- adres in. C) Er verschijnt na enige tijd het volgende beeld 2e mogelijkheid is om de cmt-svr-100 aan te sluiten op LAN-2 met uw netwerk A) Stel uw PC in op de zelfde IP range als deze op de cmt-svr-100 staat vermeld ( ), kies dan voor de PC bijvoorbeeld , maar nooit hetzelfde adres als de cmt-svr-100! De range loopt meestal van B) Start een PC of uw smartphone en ga naar uw Internet browser en voer het betreffende IP- adres in. C) Er verschijnt na enige tijd het volgende beeld. Inloggen: Kies System setting en log in met sl Na het inloggen, kunt u het IP adres van LAN-1 aanpassen (eventueel ook LAN-2) Uw netwerk adres bereik heeft bijvoorbeeld xxx, stel LAN-1 in op xxx xxx is een nog vrij adres in uw netwerk. Handleiding V3.8x Blad 1-4

5 Start de SOFTLOK PC en ga naar instellingen (F6), kies PC koppeling en stel de COM port in (com 1) en de snelheid (Baudrate) op 19K2 (waarde 6), PC is Master (instelling op 0) kies opslaan en ga naar het hoofdmenu. Voor meer informatie, kijk in de handleiding van SOFTLOK. Sluit de meegeleverde voedingsadapter aan op de cmt-svr-100 aan (groene aansluitblokje). Nadat de cmt-svr-100 is gestart, kunt u met de Smartphone verbinding maken (nadat u de cmt- viewer ** heeft gedownload en geïnstalleerd) ** de cmt-viewer kunt u gratis downloaden in de App-store (beschikbaar voor Android en Apple) Als u voor de eerste keer de Plus symbool aanraken. App cmt-viewer" start, dan moet u (rechts boven) het Bij Name/IP voert u het door u ingestelde IP adres in (Enter) en er verschijnt een Pop- (dit is in Up met de vraag wachtwoord invoeren? Voer sl in en vervolgens wordt de applicatie gedownload naar de smartphone principe eenmalig, zolang er geen Update plaats vindt naar de cmt-svr-100) Na enige seconden verschijnt het startscherm: - Gratis versie, je moet even wachten voordat je door kan gaan na het volgende scherm. - Pro versie, raak de knop rechts onder aan om naar het hoofdmenu te gaan. Handleiding V3.8x Blad 1-5

6 Het scherm ziet er als volgt uit: Gratis versie Pro versie Gratis versie: Deze versie is beperkt op een aantal functies, zie tabel. geschikt voor één gebruiker (loc besturing) Wissel en sein besturing voor nummers 1 16 Alleen de loc instellingen van 1 5 worden bewaard Wachttijd na download App. Upgrade mogelijkheid naar Pro versie Pro Versie: Geschikt voor maximaal 6 gebruikers (6 loc regelaars beschikbaar) Alle wissels bedienen Alle seinen bedienen Bediening van MD-4 decoder Draaischijf programmering en besturing Alle vervolgstarts bedienen Alle loc instelleingen worden bewaard Geen wachttijd na download App. Gratis Update mogelijkheid (toekomstige uitbreidingen) Handleiding V3.8x Blad 1-6

7 1.3 Handleiding Doel: met deze App kunt u nu met uw eigen Smartphone uw loc op de modelbaan met de hand besturen en alle aanwezige functies. D.w.z. er kunnen maximaal 6 gebruikers (6 Smartphones) tegelijkertijd, ieder heeft dan één loc regelaar ter beschikking (Pro versie). Vanzelfsprekend is het de bedoeling dat iedere gebruiker een eigen locnummer selecteert! T.z.t. komt er nog een speciale versie voor een tablet, zodat er 2 loc regelaars in één scherm naast elkaar kunnen staan. Naast dat de loc in snelheid geregeld kan worden, kunnen alle extra functies (F1 F15), zover deze aanwezig zijn worden bedient. Dit is mogelijk voor alle varianten van SOFTLOK vanaf V12.5 Ook wissels en seinen kunnen worden geschakeld, dit kan handig zijn bij grotere modelbanen om bijvoorbeeld de werking van een wissel of decoder te controleren Taal keuze Taalkeuze: Door één van de vlaggen aan te raken wijzigt u de taal, elke keer als u de applicatie start moet er een keuze worden gemaakt, standaard staat deze op Engels. Naderhand kunt u altijd het vlaggensymbool aanraken in het hoofdmenu. Om de hoeveelheid tekst te beperken zijn er waar mogelijk grafische objecten gebruikt. Talen die momenteel worden ondersteunt zijn: - Nederlands - Duits - Engels De keuze kan worden gemaakt bij het starten van de applicatie of later. Handleiding V3.8x Blad 1-7

8 1.3.2 Communicatie instelling Communicatie instelling: Standaard staat de snelheid (Baudrate) op 19K2. Het zou kunnen zijn dat door omstandigheden deze snelheid te hoog/laag is, deze kunt u aanpassen door het plaatje aan te raken. Na wijzigen van de baudrate moet u de rode pijl aanraken. Klik hier voor de communicatie instellingen Loc stop (f9), alle locs worden gestopt Er verschijnt een Pulldown menu, hierin ziet u de mogelijke instellingen, na wijziging moet deze nog worden bevestigd door op de rode pijl aan te raken. Vergeet niet ook de snelheid in de Pc's (Master / Slave aan te passen! Deze instelling wordt automatisch opgeslagen, zodat bij een volgende keer de communicatie ook direct weer werkt. Reset functie: Mocht een loc regelaar, wissel, sein of draaischijf niet worden vrijgeven, terwijl er geen gebruiker actief is, dan kan hiermee alle bedieningen weer worden vrijgegeven. Loc Stop: Raak deze knop minimaal 1 seconde aan, om alle locs te stoppen. Raak deze knop minimaal 1 seconde aan, om alle locs weer te laten rijden Handleiding V3.8x Blad 1-8

9 1.3.3 Loc functie overzicht Hier onder zit u een afbeelding van loc regelaar-1. Loc naam Actuele loc nummer (1-200) met deze toetsen wordt een ander loc nummer gekozen met deze toetsen wordt een ander loc nummer gekozen met stappen van 10 Noodstop actief Loc-Stop actief Actuele snelheid Actuele snelheid Snelheid verhogen Instellingen aanpassen Loc stoppen (snelheid =0) Data ontvangst Digitaal systeem Loc- regelaar nummer (1-6) Terug naar hoofdmenu Wissel bedienen vanuit loc besturing S-Functie activeren (groen= actief) Vervolgstart bediening Snelheid verlagen Richting wisselen (groen = vooruit) Functie toetsen F1...F15. (Groen = actief) Machinist van loc regelaar-1 Actuele loc nummer Gegevens opslaan Functies zichtbaar maken (groen = actief) Digitaal adres van en naam (12 karakters) van de loc Heeft geen verdere functie Vervolgstart nummer Digitaal systeem keuze (Motorola geselecteerd) Dit menu (pop_up) venster sluiten Handleiding V3.8x Blad 1-9

10 1.3.4 Loc bediening 2 versies: - Gratis versie en Pro versie - Gratis versie is gelimiteerd in een aantal functies. Upgrade gratis versie naar Pro versie: Als u de gratis versie heeft en u wilt toch een Upgrade naar de Pro versie dan heeft u een vrijgave sleutel nodig. Deze kunt u bestellen bij de leverancier van deze software. Door één van de plaatjes aan te raken selecteert u de functie, plaatjes spreken voor zich. Er zijn 6 loc plaatjes (1 6) beschikbaar voor loc besturing, elk met één locregelaar (Pro versie), zodra een gebruiker zo n locplaatje heeft aangeraakt, kan een andere gebruiker deze locregelaar niet meer selecteren! Dit om te voorkomen dat 2 gebruikers dezelfde locregelaar bedienen, Totaal zijn er dus 6 locregelaars beschikbaar. Alle 6 locregelaars werken onafhankelijk van elkaar, er kunnen maximaal 6 locs onafhankelijk van elkaar handmatig worden bestuurd, zolang ieder een ander locnummer selecteert. Zodra een locnummer wordt gekozen welk ook actief is op een andere regelaar dan bedien je dezelfde loc door 2 gebruikers. Voor de eerste keer moet er per loc nummer een keuze worden gemaakt, wat voor soort loc decoder zit er in de betreffende loc? De nummers komen overeen met de locnummers vanuit SOFTLOK gezien, dit hoeft niet het adres (digitaal adres) te zijn. Het handigste is om het digitaal adres gelijk te kiezen aan het locnummer, maar in deze App. heeft u de mogelijkheid om naast een locnaam ook het digitaal adres in te voeren, dit adres is alleen voor informatie! met deze knop wordt de snelheid weer verlaagd. Snelheidsregeling: met deze knop wordt de snelheid verhoogt elke keer met 1 stap verhoogd. Handleiding V3.8x Blad 1-10

11 Tijdens het verhogen/ verlagen van de rijsnelheid kan het gebeuren dat de snelheidsmeter slingert tussen de ingestelde en gewenste waarde. Dit is normaal, is afhankelijk hoe snel de Master PC reageert op een commando. S-Functie: zodra deze knop wordt aangeraakt, wordt de S-Functie actief (meestal front verlichting van de loc), de knop wordt na activering groen, zodat je kan zien dat de functie in geschakeld is. Uitschakelen gebeurt door de knop nog eens aan te raken, knop wordt weer rood. R-Functie: bij bediening van de knop wordt eerst de loc stil gezet (als dit nog niet het geval is) vervolgens loop de snelheid weer op naar de laatste ingestelde waarde, de knop wijzigt ook daarna van kleur (groen = vooruit, rood = achteruit). F1 F15: afhankelijk wel systeem is gekozen en welke functies u heeft vrijgegeven, werkt deze bediening gelijk aan de bediening van de S-Functie. Hiermee wordt een pop up venster geopend, voor bediening van een wissel vanuit de loc regelaar. Set/ Reset vervolstart. Deze vervolstart heeft hetzelfde nummer als het traject, waarbij het traject wordt gestart en gestopt. Activeer de knop Instellingen, er verschijnt een Pop-Up menu, kies eerst het type systeem: - - Motorola - DCC - Trix - FMZ Naast deze invoer heeft u de mogelijkheid om het aantal aanwezige functies per locnummer vast te leggen. Kiest u namelijk voor FMZ dan worden automatisch alle functies (F1 F15) uitgeschakeld. Handleiding V3.8x Blad 1-11

12 Na systeem keuze (DCC, Motorola, Trix, FMZ) worden automatisch de andere opties vrijgegeven, maar dat wil niet zeggen dat ze ook aanwezig zijn. Ook de snelheidsmeter wordt aangepast aan het betreffende systeem (maximaal waarden zijn verschillend). Door op het diskette symbool aan te raken worden de wijzigingen opgeslagen. Om het venster weer te sluiten, raakt u het kruisje (rechts boven in dit venster) weer aan. Na het invoeren of wijzigen van de loc naam wordt het diskette icon blauw, zodat u ziet dat de gegevens zijn gewijzigd, maar nog niet zijn opgeslagen. Opmerking: in SOFTLOK moeten deze functies (F1 F15) eerst aan een digitaal adres worden toegewezen, anders werkt het niet. De loc naam en het loc adres zijn puur voor de herkenbaarheid van de betreffende loc. Het heeft geen functie op de decoder zelf. Het digitaal adres in SOFTLOK is bepalend voor de aansturing. De functionaliteit die aan een locnummer wordt toegekend (en kan worden opgeslagen) geldt voor iedere loc regelaar. Hier wordt het vervolstartnummer ingevoerd, wat bij het traject hoort waar deze loc inrijdt. vaak is hetloc nummer gelijk aan het trajectnummer, maar is dit afwijkend, omdat loc 2 in traject 30 rijdt, dan wordt ook de vervolgstart die traject 30 start en stopt ook nummer 30. Met deze knop wordt vervolgstart 30 geactiveerd,minimaal voor 1 seconde aanraken (veiligheidfunctie). Het weer aanraken (minimaal 1 seconde) schakelt de deze vervolgstart uit. Handleiding V3.8x Blad 1-12

13 Handleiding V3.8x Blad 1-13

14 1.3.5 Wissel bediening vanuit loc bediening Om tijdens het handmatig rijden even snel een wissel om te zetten, kan met dit pop up venster snel een wisselnummer worden geselecteerd en worden bedient. Na het aanraken van deze knop verschijnt er een pop up venster Selectie wissel groep of Actieve wisselnummer Bediening geselecteerde wissel Dit menu (Pop-Up) venster sluiten Selectie wissel nummer met 1 of 10 stappen Geselecteerd wisselnummer D.m.v. de pijltjes knoppen kan een wissel nummer worden geselecteerd tussen 1-175, als de knop "Selectie wissel groep" op staat. Vervolgens kan de betreffende wissel worden bedient. Handleiding V3.8x Blad 1-14

15 1.3.6 Wissel/ sein bediening Wissel/sein plaatjes: Hiermee kiest u voor wissel of sein bediening, dit kan maar door één gebruiker tegelijk onafhankelijk worden bedient. D.w.z. een 2 e gebruiker ziet het zelfde bedieningsscherm en wijzigt hier mee ook de bedieningen van de eerste gebruiker. Maximaal kunnen 350 wissels/ seinen worden bedient (Pro versie), omdat er geen 350 knoppen op één scherm passen is dit verdeeld in groepen van 16. Draaischijf plaatje: Hiermee kiest u voor een draaischijf bediening, dit kan maar door één gebruiker tegelijk onafhankelijk worden bedient. D.w.z. een 2 e gebruiker ziet het zelfde bedieningsscherm en wijzigt hier mee ook de bedieningen van de eerste gebruiker. V-Start: Hiermee kunt u alle vervolgstarts (0-400) bedienen groep wissels Actuele wisselnummer Selectie wisselnummer Na selectie van een groep wissels/ seinen (nummer verschijnt op de knop) kan de betreffende wissel of sein worden bedient door deze aan te raken, de knop veranderd van symbool en kleur (rood/groen). Een wissel testen Op de Master PC en eventuele aangesloten Slave (PC) wijzigt nu de stand van de betreffende wissen of sein. Dit Pop-up menu verschijnt als je op de knop "Test" aanraakt. Nu kan je een keuze maken hoe snel de wissel moet schakelen tussen seconden Wissel testen: Kies eerst het juiste wisselnummer, door eenmaal een nummer aan te raken en vervolgens op test. Kies de juiste schakeltijd, met "ESC" wordt het Pop-up menu afgesloten. Zodra enig andere wisselknop wordt bedient stopt de test. Gedurende de test verschijnt er in verschillende schermen een melding! Handleiding V3.8x Blad 1-15

16 Test MD-4 decoder Sein 5 op rechtdoor gezet Terug naar het hoofdmenu MD-4 Decoder (multi sein decoder) Met de MD-4 decoder kan men op een eenvoudige wijze meerdere seinbeelden krijgen met één decoder uitgang (voor verder informatie zie beschrijving MD-4 decoder) Na activering van deze knop verschijnt het volgende Pop Up menu. Actieve seinnummer Selectie sein groep of De bediening van het seinnummer is gelijk aan de wisselbediening via de loc bediening. Bediening geselecteerd sein naar GROEN Status sein bediening Bediening geselecteerd sein naar ROOD Dit menu (Pop-Up) venster sluiten Selectie sein nummer met 1 of 10 stappen Geselecteerd seinnummer Handleiding V3.8x Blad 1-16

17 Omdat de knoppen voor het bedienen van het sein gescheiden zijn, kan men meerdere malen op rood en/ of op groen drukken. Dit is noodzakelijk om na bediening van het sein op rood, nog een keer op rood te drukken om het sein naar de volgende toestand te krijgen (zie voor verdere informatie de MD-4 decoder). Sein 12 staat hier op groen Handleiding V3.8x Blad 1-17

18 1.3.7 Draaischijf bediening Draairichting en 1 stap Voor de eerste keer moet de juiste instelling worden gemaakt voor de bediening van de draaischijf. Ook de programmering is mogelijk als dit nog niet gedaan is. Druk op de knop "Instellingen" (Setup) en het volgende menu komt naar voren. Keuze welk spoor (hier 1-8) Terug naar menu Gegevens opslaan Instellingen: Met de vier knoppen wordt de draaischijf ingesteld (Zie de handleiding van de draaischijf en/of SOFTLOK). Daaronder moet het basis adres worden ingesteld en het aantal aanwezige sporen. Programmering draaischijf Basis adres instellen Het basis adres is het eerste adres (decoder) waar de draaischijf wordt bestuurd (zie ook de handleiding van SOFTLOK). Het aantal sporen heeft betrekking hoeveel knoppen er worden weergeven voor de bediening. Nadat de wijzigingen zijn gemaakt, moet het blauwe diskette symbool worden aangeraakt om de instellingen op te slaan. Terug naar de draaischijf bediening gaat met de toets rechts onder. Sluit Pop Up venster Aantal opstel sporen (1...12) De bediening spreekt voor zich, eerst de richting aangeven en vervolgens een spoor kiezen( hier 1...8). voor verdere uitleg zie de beschrijving in de handleiding van SOFTLOK en de handleiding van de draaischijf. Handleiding V3.8x Blad 1-18

19 1.3.8 Vervolgstart bediening Hier ziet u het bedien paneel voor de vervolgstarts, het is vergelijkbaar met het bedieningspaneel van de wissels/ seinen. Rood: V-Start = Uit Groen: V-Start = Aan Handleiding V3.8x Blad 1-19

20 1.3.9 Overzicht loc namen Data Base Bediening Raak het hard disk symbool aan om een overzicht te krijgen van alle ingevoerde loc namen. Het volgende scherm verschijnt er. Hier ziet u een overzicht van alle locs met hun namen, als een locnummer afwijkt van het digitaal adres nummer van de loc, kan hier ook naast de naam het adres worden ingevoerd. Totaal heeft u 12 karakters ter beschikking. Nummer 0 heeft geen functie Verwerkingsindicator Backup indicator Kopieer naar USB Kopieer naar Loc bediening Loc nummer Loc naam Bevestig Terug naar menu Handleiding V3.8x Blad 1-20

21 Hier kan loc namen toevoegen/ aanpassen, door een lege regel of een naam te selecteren, vervolgens deze in het onderste venster invoeren of aanpassen en bevestigen met de knop "Edit Input", waarmee de invoer wordt afgesloten. Download DB to Server: De hierboven staande lijst in een kopie van alle invoer die in gedaan tijdens de instellingen van de loc bediening 1-6 Als je vanuit hier namen toevoegt/ aanpast, dan moet deze informatie worden opgeslagen. Na start van de (Spanning aanwezig) wordt deze Data Base gelezen en in het geheugen geplaatst van de loc bediening 1-6. Backup: Als er USB stick is geplaatst in de dan kan de Data Base extern worden opgeslagen Noodstop Als er een noodstop (door SOFTLOK) of door een gebruiker wordt gegenereerd, dan verschijnt er het volgende scherm: Indien " Noodstop actief" is kan je deze opheffen door deze knop aan te raken Handleiding V3.8x Blad 1-21

22 Instellingen verwijderen Instellingen verwijderen: Om alle bestaande instellingen te verwijderen kunt u het betreffende symbool aanraken. Na bevestiging zijn alle ingestelde gegevens verwijderd, door nu op nieuwe verschenen symbool aan te raken worden de wijzigingen ook overgenomen (opgeslagen). Ook deze handeling vraagt weer om een bevestiging. Raak de afvalbak symbool voor minimaal 3 seconden aan, het volgende Pop-up venster komt dan in beeld. Wis gegevens Hier kan je een selectie maken, van wat je wil wissen? Door de knop aan te raken, kan een selectie in/ uit schakelen Zodra één of meer knoppen actief zijn verschijnt er een prullenbak symbool Door deze aan te raken verschijnt het volgende Pop-up menu Kies "OK" voor wissen of "Cancel" voor annuleren. Handleiding V3.8x Blad 1-22

23 Info Info: Aan raken van het info symbool opent een Pop-Up venster met de volgende informatie: 1.4.Technische specificaties cmt-svr Voeding 24 Volt DC/ 250 ma /max 0,5A - 2x LAN aansluiting (10/100/1000M) - 1x RS232/RS485 aansluiting - Afmetingen: 130 x 115 x 27 mm (B x H x D) - Montage DIN rail 35mm SOFTLOK vanaf V12.5 Master met meerdere Slaves PC Handleiding V3.8x Blad 1-23