Bijwerking 2013 (gegevens 2012) Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten

Transcriptie

1 van het Federaal Planbureau EMAS Bijwerking 213 (gegevens 212) Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten

2 Bijdragen Deze publicatie werd verwezenlijkt onder leiding van Patricia Delbaere Hebben bijgedragen: Henri Bogaert, Silvie Daenen, Danielle Desmedt, Johan Duyck, Nathalie Fostier, Bruno Hoornaert, Guy Vandille en Sylvie Varlez. Hebben meegewerkt: Laure Nols, Bart Van den Cruyce, Patrick Vandenhove en Jan Verschooten. Federaal Planbureau Kunstlaan 47-49, 1 Brussel tel.: fax: contact@plan.be

3 Inleiding door de Commissaris Het personeel en de directie van het Federaal Planbureau zijn zich bewust van de impact van hun activiteiten op het leefmilieu en ondernamen sinds meer dan 1 jaar een groot aantal initiatieven op dat vlak. Onze organisatie doet al het mogelijke om haar negatieve (positieve) impact op het leefmilieu verder te verminderen (vermeerderen) en zal deze inspanningen ook in de toekomst blijven verderzetten. Een officieel erkend en extern geverifieerd milieuzorgsysteem vormt de beste waarborg voor het continu verbeteren van onze milieu-impact. Het directiecomité van het Federaal Planbureau heeft dan ook reeds in 22 besloten om zich in te schrijven in het kader van het label ecodynamische onderneming van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en kreeg bij toetreding onmiddellijk twee sterren. De sindsdien ondernomen inspanningen werden ondertussen in 28 beloond met een derde ster wat in 212 bevestigd werd. Sinds 26 kadert het Federaal Planbureau haar leefmilieustrategie eveneens binnen het Eco-Management and Audit Scheme (EMAS). Dit europees milieuzorgsysteem biedt een structureel kader dat de concrete opvolging van de vooropgestelde milieudoelstellingen en -acties mogelijk maakt op lange termijn. Ik zal mij inzetten om de goede werking van de EMAS-werkzaamheden binnen het Federaal Planbureau te verzekeren en mijn medewerkers aanmoedigen om bij te dragen aan de zorg voor het leefmilieu. Henri Bogaert Commissaris van het Plan

4

5 Inhoudstafel Inleiding door de Commissaris... 3 Inhoudstafel Milieubeleid (19 juni 212) Het Federaal Planbureau Identiteitskaart van het Federaal Planbureau Organigram van het Federaal Planbureau 3 3. Voorstelling van het milieubeheersysteem (MBS) Diagram van de structuur van het MBS op het Federaal Planbureau Verklaring van de elementen van het MBS 4 4. Het Federaal Planbureau en zijn belangrijke directe milieuaspecten Indicatoren voor het milieubeheersysteem Mobiliteit Belangrijkste acties Opvolgingsindicatoren Papier Belangrijkste acties Opvolgingsindicatoren Energie Belangrijkste acties Opvolgingsindicatoren Water Belangrijkste acties Opvolgingsindicatoren Aankopen Belangrijkste acties Opvolgingsindicatoren Afval Belangrijkste acties Opvolgingsindicatoren Transversale indicatoren Uitstoot van broeikasgassen (BKG) 25

6 Uitstoot luchtverontreinigende stoffen Het Federaal Planbureau en zijn indirecte milieu-aspecten Belangrijkste acties Opvolgingsindicatoren Aantal documenten met een potentiële impact op het milieu Bijlagen Synthetische tabel met de resultaten van de cyclus Ter informatie, resultaten van het FPB ten opzichte van het gemiddelde van de EMAS-geregistreerde federale instellingen (voor het jaar 212) Verklaring van de milieuverificateur over de verificatie- en valideringswerkzaamheden.. 29 Het Federaal Planbureau... 1 De publicaties van het Federaal Planbureau... 1

7 1. Milieubeleid (19 juni 212) 1

8 2. Het Federaal Planbureau 2.1. Identiteitskaart van het Federaal Planbureau Het Federaal Planbureau (FPB) is een instelling van openbaar nut. Het maakt studies en vooruitzichten over economische, sociale en milieubeleidskwesties. Ook wordt de integratie van die beleidskwesties in een context van duurzame ontwikkeling bestudeerd. De instelling stelt minder dan 1 personeelsleden te werk. In 22 verkreeg het Federaal Planbureau van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het label ecodynamische onderneming (twee sterren) voor het op poten zetten van een intern milieuzorgsysteem en een milieuprogramma. In 25 werd het label, dankzij volgehouden inspanningen, verlengd tot eind 28. In 28, werd er een bijkomende ster verkregen en sindsdien heeft het FPB dus drie sterren voor het label ecodynamische onderneming. Dit werd bevestigd in 212. Daarnaast heeft de Directieraad van het Federaal Planbureau van 2 oktober 25, overeenkomstig de beslissing van de ministerraad van 2 juli 25, beslist om in 26 de EMAS-registratie te behalen. Deze werd begin 27 behaald. Mevr. Delbaere werd aangewezen als EMAS-adviseur en M. Verschooten, adjunct-commisaris, volgt en ondersteunt het proces namens de directie. De EMAS-registratie is van toepassing op het door het Federaal Planbureau bezette gebouw op de Kunstlaan 47-49, 1 Brussel en op alle missies van het Federaal Planbureau. Naam Oprichtingsdatum 1994 Vorm Federaal Planbureau Instelling van openbaar nut Adres Kunstlaan Brussel Telefoon 2/ Fax 2/ Website NACE-code Gemiddeld aantal werknemers/jaar 83 VTE in 212 Oppervlakte in m² 7 verdiepingen van 62 m2; gelijkvloers wordt uitgebaat door een andere organisatie Infrastructuur Huurder van het gebouw Activiteitensector Uitvoeren van wetenschappelijke studies Reeds verworven labels Label ecodynamische onderneming: 2 sterren voor en voor sterren voor en EMAS registratie REG. NO. BE-BXL-11 Milieuvergunning Gemeenschappelijk voor Handelsstraat 44 en Kunstlaan tot 18 juni 218 2

9 2.2. Organigram van het Federaal Planbureau In 1999 werd een greening -groep opgericht met een tiental vrijwilligers. Elke persoon van deze groep is verantwoordelijk voor een thema en zorgt voor de opvolging van dit thema zowel op het vlak van indicatoren als op het vlak van uit te voeren acties. Deze groep bestaat uit een mobiliteitscoördinator, een verantwoordelijke papier, een verantwoordelijke energie, een verantwoordelijke water, een verantwoordelijke aankopen, een verantwoordelijke eerlijke handel, een verantwoordelijke afval, een verantwoordelijke onderhoudsproducten en een greening communicatieverantwoordelijke. De verantwoordelijke voor het budget en het beheer van het gebouw evenals het directielid dat het proces ondersteunt komen de groep vervolledigen. De EMAS-adviseur is verantwoordelijk voor het beheer van het EMAS-systeem en maakt eveneens deel uit van de greeninggroep. Commissaris Adjunct-Commissaris EMAS-adviseur Preventieadviseur Brandverantwoordelijke Verantwoordelijke ADDG Verantwoordelijke SDDS ADSG ADDG SDDS Adjunct-Commissaris Verantwoordelijke Verantwoordelijke Adjunct Adjunct Adjunct Adjunct Adjunct belast met projecten inzake duurzame ontwikkeling Equipecoördinator Equipecoördinator Projectcoördinator Equipecoördinator Projectcoördinator Projectcoördinator Projectcoördinator Medewerker Medewerker Medewerker Medewerker Medewerker 3

10 3. Voorstelling van het milieubeheersysteem (MBS) 3.1. Diagram van de structuur van het MBS op het Federaal Planbureau Het onderstaande schema omvat de grote fasen van het EMAS-systeem, zoals beschreven in de EMAS-verordening. Ze worden daarna toegelicht rekening houdend met de specificiteiten van het FPB Verklaring van de elementen van het MBS Het milieubeheersysteem (MBS) van het Federaal Planbureau laat het personeel toe gemakkelijk zijn verantwoordelijkheden en taken te bepalen. Het personeel wordt ertoe aangespoord mee te werken aan projecten tot verbetering van de milieuprestaties. Het systeem wordt toegelicht in een handleiding en procedures. De voornaamste elementen van het MBS zijn: Het milieubeheersysteem (MBS) beschrijft de organisatorische en operationele structuur op het vlak van planning, procedures en vereiste middelen. Hierdoor kunnen o.a. de milieudoelstellingen verwezenlijkt worden en kan de reglementering nageleefd worden. De milieuanalyse is de analyse van de directe en indirecte problemen, impact en resultaten op het vlak van milieu bij alle activiteiten. Ze maakt het mogelijk de belangrijke milieu-effecten en de te beheersen 4

11 activiteiten te bepalen op basis van 6 criteria: grondstofstromen, wetgeving, milieu-impact, praktijken, opinie van de werknemers en invloed (omkeerbaarheid). De huidige regelgeving vervolledigt de milieuanalyse met een lijst van alle wettelijke en andere vereisten die van toepassing zijn op het Federaal Planbureau. Deze reglementering is vooral afkomstig van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De toepasbare regelgeving wordt opgevolgd in samenwerking met de Programmatorische overheidsdienst Duurzame ontwikkeling. Het milieubeleid formaliseert de door de instelling aangegane verbintenis. Het wordt ondertekend door de Commissaris van het Plan en wordt ad valvas opgehangen. Het is ook beschikbaar op de website van het Federaal Planbureau. Het milieuprogramma bepaalt de milieudoelstellingen en hun cijferdoelen evenals de concrete acties om deze doelstellingen en cijferdoelen te halen. Het beschrijft de reeds genomen of geplande maatregelen op het vlak van menselijke, technische en budgettaire middelen. Het legt tevens toepassingstermijnen vast. De milieudoelstellingen zijn de doelstellingen die werden gekozen om de belangrijke milieueffecten te verminderen en de activiteiten beter te beheersen. Ze zijn in overeenstemming met het milieubeleid van het Federaal Planbureau. De implementatie bevat o.m. het opstellen van procedures, het definiëren van rollen en verantwoordelijkheden in het proces, het uitvoeren van de maatregelen en acties voorzien in het programma. De opvolging en de meting verzekert een monitoring van de toestand van de situatie aan de hand van milieuprestatie-indicatoren. De interne audit is een interne toetsing van de goede werking van het MBS. Het belang van dat beheermiddel is dat eventuele functiestoornissen kunnen worden opgespoord en dat mogelijkheden tot verbetering kunnen worden aangebracht. De resultaten van de audit worden geanalyseerd tijdens de jaarlijkse beoordeling managementtoetsing. De externe audit leidt tot het valideren van het systeem en van de milieuverklaring door een geaccrediteerde externe verificateur. De managementtoetsing is een beoordeling van het MBS door de directie teneinde de continue geschiktheid, adequaatheid en doeltreffendheid daarvan te garanderen. De beoordeling omvat ook een evaluatie van de mogelijkheden tot verbetering en de noodzaak van wijzigingen in het MBS, met inbegrip van het milieubeleid en de milieudoelstellingen en -taakstellingen. De milieuverklaring maakt deel uit van de externe communicatie. Aangezien ze openbaar wordt gemaakt, dient ze begrijpelijk, doorzichtig en volledig te zijn. Ze is beschikbaar op de website van het Federaal Planbureau en ook bij de EMAS-adviseur. De registratie is de laatste stap waarbij men zich bij de bevoegde autoriteit, namelijk Brussel Leefmilieu, laat registreren. De vormingen worden voorzien naargelang de noden van de personen die betrokken zijn bij het MBS. De interne communicatie gebruikt een aantal middelen zoals mails, affiches, coffeebreaks enz. 5

12 4. Het Federaal Planbureau en zijn belangrijke directe milieuaspecten 4.1. Indicatoren voor het milieubeheersysteem De belangrijke directe milieuaspecten betreffen zes thema's: mobiliteit, papierverbruik, energieverbruik, waterverbruik, aankopen en afval. Elk van deze thema's wordt, in de volgende pagina's, voorgesteld onder de vorm van een fiche volgens eenzelfde structuur, wat het mogelijk maakt om de informatie over elk thema op een systematische wijze voor te stellen. Elke fiche herneemt een kader met de vastgestelde doelstellingen en bestaat uit twee rubrieken: Belangrijkste acties: deze rubriek stelt de belangrijkste acties voor die uitgevoerd werden sinds de eerste EMAS-registratie in 26, waarbij de nadruk gelegd wordt op de uitgevoerde en de voorziene acties van de lopende cyclus. Opvolgingsindicatoren: deze rubriek stelt de indicatoren voor die het mogelijk maken om de impact van het FPB op het milieu op te volgen. Het Federaal Planbureau volgt zijn milieubeheersysteem op aan de hand van een aantal milieuprestatie-indicatoren die in de tweede rubriek van deze fiches voorgesteld worden. Een synthetische tabel vergelijkt de resultaten van deze indicatoren met de te bereiken doelstellingen en cijferdoelen. Naast de thematische indicatoren herneemt de tabel eveneens transversale indicatoren op, betreffende de uitstoot van broeikasgassen en andere vervuilende stoffen, evenals indicatoren over de communicatiemiddelen die gebruikt worden op het FPB. De tabel van de cyclus wordt in bijlage opgenomen terwijl de tabel van de twee cycli (eindbalans) en hieronder opgenomen is. De mate waarmee de indicatoren naar de doelstellingen evolueren wordt getoond met pictogrammen. De indicator evolueert naar de vastgestelde doelstelling en deze is bereikt / zou bereikt moeten worden. In afwezigheid van een doelstelling, evolueert de indicator naar een vermindering van de milieu-impact. De indicator evolueert niet voldoende en de doelstelling is niet bereikt/zou niet bereikt moeten worden. In afwezigheid van een doelstelling, is de milieu-impact stabiel, zoals de evolutie van de indicator. De indicator evolueert in tegengestelde richting dan die van de vastgestelde doelstelling en deze is niet bereikt/zou niet bereikt moeten worden. In afwezigheid van een doelstelling, evolueert de indicator naar een vermeerdering van de milieu-impact. De EMAS-verordening vraagt om een indicator te berekenen over biologische diversiteit. Een dergelijke indicator is niet pertinent voor het Federaal Planbureau, als huurder van een deel van een gebouw in een volledig bebouwde kom. 6

13 Bijlage 6.2. vergelijkt in de mate van het mogelijke de resultaten van het FPB ten opzichte van het gemiddelde van de EMAS-geregistreerde federale instellingen. 7

14 Tabel 1 Eindbalans cyclus en balans cyclus Thema Doelstelling voor Evol. Doelstelling voor Evol. Mobiliteit Het gemiddelde van 11,55 ton CO2-emissies per jaar, tengevolge van vliegtuigreizen, over de periode niet overschrijden. De uitzonderlijke verplaatsingen per vliegtuig (in km) gedurende de periode is stabiel t.o.v. het gemiddelde van de periode : 7942 km/jaar. Papier Energie Water Papierconsumptie verminderen tot gemiddeld 44 aantal interne afgedrukte vellen papier per jaar over de periode Het gemiddeld jaarlijks hoogspanningsverbruik verminderen tot gemiddeld GJ per jaar over de periode Het gemiddeld jaarlijks laagspanningsverbruik handhaven op gemiddeld 335 GJ per jaar over de periode Het gemiddeld jaarlijks stookolieverbruik verminderen tot gemiddeld 42. liter per jaar over de periode Het technisch waterverbruik beperken tot gemiddeld 1 2 m³ per jaar over de periode Het sanitair waterverbruik beperken tot gemiddeld 4 m³ per jaar over de periode * Geen doelstelling (Behoefte aan de opbouw van een nieuwe datareeks). Het gemiddeld jaarlijks hoogspanningsverbruik over de periode zal gestabiliseerd worden op het gemiddelde niveau van de periode :,32 GJ/m²/jaar. Het gemiddeld jaarlijks laagspanningsverbruik over de periode zal gestabiliseerd worden op het gemiddelde niveau van de periode : 3,7 GJ/VTE/jaar. Het gemiddeld jaarlijks stookolieverbruik over de periode zal gestabiliseerd worden op het gemiddelde niveau van de periode :,29 GJ/m²/jaar. Het technisch waterverbruik beperken tot gemiddeld,24 m³/m²/jaar over de periode Het sanitair waterverbruik beperken tot gemiddeld 4.8 m³/vte/jaar gedurende de periode Aankopen Geen cijferdoelstelling. Stijging van het aandeel van "duurzame ontwikkeling" aankopen. Een marktaandeel van gemiddeld 33% bereiken voor de producten komende uit de eerlijke handel gedurende de periode Het marktaandeel van gemiddeld 8% behouden voor het materiaalbureau dat aan duurzame ontwikkelingscriteria beantwoordt, gedurende de periode Afval Geen cijferdoelstelling. 3kg per jaar per VTE restafval gedurende de periode kg per jaar per VTE PMD-afval gedurende de periode (In-)for- matie Een globaal beheer van de milieuvormingen op punt stellen. Geen cijferdoelstelling. Commu- nicatie De interne en externe communicatie betreffende milieu verbeteren. Geen cijferdoelstelling. * Evaluatie niet mogelijk door statistische problemen (zie p. 13). 8

15 4.2. Mobiliteit De problematiek van verplaatsingswijzen op het Federaal Planbureau betreft, enerzijds, de (dagelijkse) woon-werkverplaatsingen en de verplaatsingen van de dienstwagens en, anderzijds, de internationale verplaatsingen (trein en vliegtuig) op eigen initiatief van het FPB. Kader 1 Beperking negatieve impact (CO2, andere vervuiling, congestie) gelinkt aan gemotoriseerde transportmiddelen, bevordering gezondheid van personen : het aantal parkingplaatsen met 1 % verminderen tegen 212 en wat betreft de vliegtuigreizen op eigen initiatief van het FPB, zal het FPB het gemiddelde van 11,55 ton CO2-emissies per jaar over de periode niet overschrijden ( ) : de uitzonderlijke verplaatsingen per vliegtuig (in km) gedurende de periode zal gestabiliseerd worden t.o.v. het gemiddelde van de periode : 7942 km/jaar Belangrijkste acties a. Belangrijkste uitgevoerde acties In de mate van het mogelijke wordt de trein t.o.v. het vliegtuig bevoordeeld (permanent). Het realiseren en het analyseren van de driejaarlijkse mobiliteitsenquêtes (28 & 211) met maandthema's over de resultaten, evenals analyse van de bezetting van de parkingplaatsen (29 & 21). Plaatsing van een 2 de fietsenrek (27) en ter beschikking stellen van een "Villo"-abonnement (21). Sensibilisatie-acties (28 & 211) en vorming van de chauffeurs in milieuvriendelijk rijden (211). Uitwerking van het Pollutiepiekplan voor het FPB, presentatie en uitleg in een maandthema en in een coffeebreak (212). Analyse van de mogelijke methodes om de CO2-emissies van de vliegtuigreizen van het FPB te compenseren (212). Inschrijving van de bezoekers aan de ingang: toevoeging vraag t.o.v. de verplaatsingswijze (212). b. Belangrijkste voorziene acties Uitvoering van de CO2-compensatie volgens de regels voorzien in MVOverheid, conform de beslissing van de ministerraad van 2 juli 212. Multimodaal toegangsplan opstellen en werknemers t.o.v. de minder vervuilende verplaatsingsmodi sensibiliseren (GreenInfo, fietsvorming in stad ). Bevorderen van de toegang voor motorisch gehandicapte personen: middelen bestuderen om toegang te geven tot de liften voor rolstoelgebruikers (in samenwerking met Cofinimmo). 9

16 Opvolgingsindicatoren a. Woon werkverplaatsingen De mobiliteitsenquête van 211 toont dat 54% van de personeelsleden van het FPB de trein als belangrijkste vervoersmiddel gebruiken. Sinds de vorige enquête (28), daalt het treingebruik met 4 %, gecompenseerd door een stijging met 2% van het metro-, tram- en busgebruik, met 1 %, van het autogebruik en met 1 % van het fietsgebruik. Volgens de gegevens van FOD mobiliteit (28) bedraagt het deel treingebruikers voor bedrijven in het Brussels Gewest gemiddeld 34 %, terwijl dit percentage op het FPB 54 % bedraagt. Het gemiddelde metro-, tram- en busgebruik bedraagt 16 % terwijl het 22 % bedraagt op het FPB. Op dezelfde wijze is het aandeel van het personeel dat de auto voor het hoofdtraject gebruikt 43 %, tegen 19 % op het FPB. Globaal stellen de woon-werkverplaatsingen 5556,76 km of 61km/VTE/dag voor, voor de 91 respondenten waarbij rekening gehouden wordt met deeltijds-, teleen thuiswerken. Er zijn in 211 inderdaad 36 % werknemers die een telewerkdag per week hebben en 15 % deeltijds werkenden op de 91 die een antwoord gegeven hebben. G 2 Woon-werkverplaatsingen 211 (links) en evolutie transportmiddel hoofdtraject (rechts) % % Voortraject Hoofdtraject Natraject Wagen Trein Tram/bus/metro Fiets Te voet Wagen Trein Tram/bus/metro Fiets Te voet G 1 Verbruik en verplaatsingen dienstwagens 12 km Liters diesel b. Dienstwagens Er zijn twee dienstwagens op het FPB: een wagen van 28 met ecoscore 56 en een wagen van 212 met ecoscore Ter vergelijking, in 211 bedroeg de ecoscore van het Belgisch wagenpark 59 en deze van de wagens met dezelfde cilinderinhoud als de twee wagens van het FPB bedroeg km liters diesel Sinds 29 worden de kilometers 2 en het verbruik opgevolgd. In 212, bedroeg het totale verbruik 1 De ecoscores gaan van tot 1 van het meest naar het minst vervuilende. Recent is er een methodologische verandering geweest in de berekening van de ecoscores voor de dieselwagens om rekening te houden met NOx-uitstoot (zie ecoscore.be). 2 Berekend op basis van schattingen en niet beschikbaar voor 21. 1

17 van de twee wagens 6 34,38 l voor km. Het verbruik per km schommelt naargelang de jaren wat een gevolg kan zijn van het feit dat ze berekend worden op basis van extrapolaties over de afgelegde kilometers en van het feit dat er twee veranderingen van wagen geweest zijn in 212. In 29: 7,7 l/1km; in 211: 6,9 l/1km; en in 212: 8,1 l/1km. Indien deze trend bevestigd wordt zal er een analyse gedaan moeten worden om de redenen te identificeren die aan de basis liggen van deze stijging. c. Uitzonderlijke verplaatsingen voor rekening van het FPB In 212 hebben de internationale verplaatsingen een niveau bereikt van km per vliegtuig en km per trein ( km in totaal, namelijk 69,8 km per voltijds equivalent). Dit is een sterke vermindering ten opzichte van het record bereikt in 211 ( km of km/vte). Het verschil is vooral te wijten aan het aantal intercontinentale reizen (5 in 211 en in 212) evenals aan het feit dat het aantal afgelegde kilometers per trein eveneens terugvalt op een gemiddelde waarde. De CO2-uitstoot bedroeg respectievelijk 1,88 ton, 16,92 ton en uiteindelijk 6,22 ton in 21, 211 en 212. De doelstelling om gemiddeld 11,55 ton CO2-uitstoot per jaar over de periode niet te overschrijden wordt dus met een gemiddelde van 11,88 ton voor deze drie jaren (2.8 % te veel; ) net niet gehaald. G 3 Uitzondelijke verplaatsingen voor het FPB km Vliegtuig Trein Totaal Doelstelling d. Gebruik van Villo! De Villokaart werd 11 keer gebruikt in 212 en 18 keer in 211, daar waar het 29 keer gebruikt werd in 21. Een geheugensteuntje over dit vervoersmiddel werd gecommuniceerd in september 212, maar niet in maart 213 zoals voorzien was ten gevolge van het aanhoudend slechte weer. Het volgende geheugensteuntje is voorzien in de lente

18 e. Verplaatsingswijze bezoekers In april 212 werd er een kaftsysteem opgericht aan het onthaal waar de bezoekers verzocht worden hun naam evenals deze van de bezochte persoon in te schrijven. Twee kolommen werden hieraan toegevoegd betreffende de verplaatsingswijze. Het blijkt dat dit als indiscreet of onnodig beschouwd wordt door vele van de bezoekers: tussen april en december 212 zijn er maar 84 van de 362 bezoekers die op een correcte wijze aan dit deel van de vragenlijst een antwoord gegeven hebben (namelijk 23%). 45 % onder hen kwamen per trein, 25 % met de metro, tram of bus, 2 % met de auto, 6% te voet, 2 % met een scooter en 1 % met de fiets. Het belangrijk aandeel onder hen dat met het openbaar vervoer komt is waarschijnlijk te linken met het feit dat velen onder hen in het kader van een vergadering komen vanaf hun werkplaats in een ander deel van Brussel. 12

19 4.3. Papier Kader 2 Stabilisering van het papierverbruik : papierconsumptie verminderen naar gemiddeld 44 aantal interne afgedrukte vellen papier per jaar over de periode (evaluatie niet mogelijk door statistische problemen) : de doelstelling wordt niet behouden om statistische redenen Belangrijkste acties a. Belangrijkste uitgevoerde acties Sensibiliseringacties (27, 28 et 29). Afschaffing papieren interne nota's (28) en voorbladen bij het printen (21). Overschakeling naar FSC-papier (29). Evaluatie gerecycleerd papier (begonnen in 211). b. Belangrijkste voorziene acties Nieuwe indicator en nieuwe datareeks opbouwen. Zelf versnipperen van confidentieel papier en sensibilisatie papierverbruik Opvolgingsindicatoren a. Aantal afgedrukte vellen Tot in 27, was er enkel de indicator "aantal geprinte bladzijden" beschikbaar. Deze indicator werd opgevolgd vanaf 23 en tussen 23 en 26 is het aantal geprinte bladzijden merkelijk gedaald (-28%). Deze indicator is niet ideaal aangezien hij niet de reële papierconsumptie toont. Deze indicator zou, bijvoorbeeld, stabiel kunnen blijven niettegenstaande een sterke vermindering van de papierconsumptie, dankzij een overgang van recto naar recto-verso printen. De vooruitgang van de technologie maakte het mogelijk om nieuwe indicatoren op te volgen vanaf 28 aan de hand van een software geïnstalleerd op de server van de printers. Het betreft het aantal afgedrukte vellen papier. Maar in 213 werd geconstateerd dat er ook hier een probleem is bij de telling. De gebruikte software traceert elke printopdracht in een log-bestand. Hierin staan verschillende soorten informatie over elke printopdracht zoals het aantal pagina s, de verdieping waar de printer staat en ook of het een duplex (recto-verso) of simplex (recto) opdracht is. Om de indicator, namelijk het aantal vellen per printopdracht, te berekenen moeten het aantal pagina s door twee gedeeld worden als het een duplex opdracht is. De variabele duplex/simplex is dus belang- 13

20 rijk. In 211 was er een sterke daling van de verhouding duplex/simplex, zonder dat daar een duidelijke uitleg voor was. In 212, is die verhouding nog sterker achteruitgegaan, wat niet realistisch was en zo een aanduiding was dat er iets fout liep. Na overleg met de beheerder van de printers (informaticadienst) is aan het licht gekomen dat de afdrukken op de nieuwste printers, die sinds begin 211 werden geïnstalleerd, en die per default op de server in duplex-stand staan, in de logbestanden als simplex-afdruk beschouwd worden. Het logprogramma beschouwt de instellingen op de computer van de gebruiker om te bepalen of een opdracht duplex of simplex is. Blijkt dat bij de recente computers de setting van de computer op simplex staat en de setting van de server op duplex staat. Dergelijke printopdrachten worden wel degelijk duplex afgedrukt maar worden als simplex geregistreerd. Aangezien bijna al de printers zo ingesteld staan op de server, vertekent dit het beeld van de printstatistieken volledig. De gegevens die sinds 28 bijgehouden werden, stroken bijgevolg niet met de werkelijkheid. Vanaf 1 januari 214 zal dan ook een nieuw datareeks opgestart worden door jaarlijks op 2 januari de statistieken rechtstreeks van de printers af te halen. Dit zal het vaststellen van een nieuwe doelstelling mogelijk maken. 14

21 4.4. Energie Kader 3 Stabilisering van het energieverbruik (laagspanning, hoogspanning en stookolie) : over de periode zal het gemiddeld jaarlijks stookolieverbruik verminderd worden tot gemiddeld GJ per jaar ( ) en het gemiddeld jaarlijks hoogspanningsverbruik tot gemiddeld GJ per jaar ( ); het gemiddeld jaarlijks laagspanningsverbruik zal gehandhaafd worden tot gemiddeld 335 GJ per jaar ( ) : over de periode zullen het gemiddeld jaarlijks laagspanningsverbruik, het gemiddeld jaarlijks hoogspanningsverbruik en het gemiddeld jaarlijks stookolieverbruik gestabiliseerd worden op het gemiddelde niveau van de periode : respectievelijk 3,7 GJ/VTE/jaar;,32 GJ/m²/jaar en,29 GJ/m²/jaar Belangrijkste acties a. Belangrijkste uitgevoerde acties Vervanging van de verlichting in het hele gebouw (gespreid over ). Plaatsing van zonnewering in alle kantoren aan de achterkant van gebouw (28). Vervanging voorgevel (28) en achtergevel (29) met plaatsing van zonnewerende beglazing en isolatie; isolatie van het dak (29). Overgang op groene stroom voor het laagspanningsverbruik (29). Sensibilisering rond het gebruik van de klimaatregeling (21 en 211) en burotica (212). Virtualiseren van de servers (213). Finetuning van de klimaatregeling en nieuwe elektronische regulering (213). b. Belangrijkste voorziene acties Sensibiliseren rond de verlichting Opvolgingsindicatoren a. Gemiddelde verdeling energievectoren In 212 klokte het energieverbruik van het FPB af op GJ of 39 GJ/VTE. Dit is een stijging van 24 % per VTE ten opzichte van 211. De drie energiedragers vertonen contrasterende evoluties: het stookolieverbruik en het hoogspanningsverbruik stijgen respectievelijk met 34 % 3 en 9 %, terwijl het laagspanningsverbruik daalt met 9 %. Hoogspanningselektriciteit blijft de belangrijkste energiedrager: in 212 was hoogspanning goed voor 48 % van het energieverbruik van het FPB. Mazout volgt met een aandeel van 43 %. Het aandeel van laagspanning bedraagt nog 9 %. 3 Indien de stookolieleveringen als benaderende waarde voor het stookolieverbruik gebruikt worden (om vergelijkingen mogelijk te maken over een lange periode), op basis van de meter bedraagt de stijging 25 %. 15

22 Sinds 27 is de hoogspanningselektriciteit "groene stroom" en sinds maart 29 is de laagspanningselektriciteit het eveneens. Het FPB produceert geen hernieuwbare energie. Ten opzichte van 2 ligt het energieverbruik 21 % lager. In die twaalf jaar is het verbruik van de drie energievectoren gedaald. Het hoogspanningsverbruik daalde met 2 %, het stookolieverbruik met 29 % en het laagspanningsverbruik zelfs met 44 %. Verschillende investeringen van de eigenaar van het gebouw hebben een vermindering van het hoogspannings- en stookolieverbuik (vb. isolatie) mogelijk gemaakt. Het FPB zelf kan via energiebesparende maatregelen enkel ingrijpen op het laagspanningsverbruik. Het is dankzij investeringen in nieuwe verlichting in de jaren dat de daling van het laagspanningsverbruik kon gerealiseerd worden. Na die belangrijke werken zit het FPB wel stilaan aan het plafond van wat aan energiebesparende maatregelen kan gerealiseerd worden. G 4 Gemiddelde verdeling energievectoren 7 GJ/VTE Hoogspanning Laagspanning Stookolie b. Evolutie laagspanningsverbruik In 212 is het laagspanningsverbruik opnieuw gedaald (- 2,5 %/VTE) en bereikt 3,6 GJ/VTE. Het laagspanningsverbruik blijft ruimschoots onder dat van 2, dankzij de vervanging van de verlichting in de jaren 25 tot 27 (-37,5 % /VTE). Het laagspanningsverbruik wordt beheerst door het verbruik voor verlichting en burotica, waarop de individuele werknemer greep heeft. De daling van het bruto laagspanningsverbruik in 212 is te danken aan een daling van het aantal VTE die de stijging van het gemiddelde laagspanningsverbruik per VTE compenseert. De daling over de periode is in de eerste plaats te wijten aan een daling van dat gemiddelde verbruik. Het gemiddelde jaarverbruik over de periode bedraagt 9,6 MWh. Hiermee wordt de doelstelling van 93 MWh ruimschoots gehaald ( ). De laagspanning is groene elektriciteit. 16

23 c. Evolutie hoogspanningsverbruik Hoogspanningselektriciteit wordt ingezet voor de koeling, ventilatie en de werking van de liften. Het verbruik ervan wordt verdeeld tussen de twee huurders van het gebouw op basis van een quotiteit /1. voor het FPB. De gepresenteerde gegevens hebben betrekking op het aandeel van het FPB en niet op het geheel van het hoogspanningsverbruik. G 5 Laagspannings- (links) en hoogspanningsverbruik (rechts) 7 GJ/VTE.5 GJ/m² Dankzij de isolatie van het dak en de gevels, met inbegrip van zonnewerende beglazing ligt het hoogspanningsverbruik in % onder het niveau van 2. Dit volstaat niet om de doelstelling te bereiken. Het gemiddelde jaarverbruik over de periode bedraagt 393,5 MWh en ligt ruim boven de doelstelling van 323,4 MWh ( ). Net als in 211 valt er in 212 voor een aantal maanden een verhoogd hoogspanningsverbruik te noteren tijdens de daluren. De stijging van dit verbruik ligt aan een deregulatie van het elektronisch systeem dat het verwarmings/airconditionningssyteem beheert wat leidt tot een manuele instelling en een verlenging van de uren waarop er verwarmd/afgekoeld wordt. Het elektronisch systeem werd in juni 213 vervangen. Aangezien hoogspanningselektriciteit hoofdzakelijk dient om de airconditioning te doen werken, wordt deze per m² uitgedrukt i.p.v. per VTE. Dit geeft,36 GJ/m² in 212. De hoogspanning is groene elektriciteit. d. Evolutie stookolieleveringen en -verbruik G 6 Stookolieleveringen en -verbruik 35 GJ graaddagen Stookolie wordt gebruikt voor de verwarming van het gebouw. Net als voor hoogspanning, wordt het verbruik ervan verdeeld tussen het FPB en HealthCity op basis van een quotiteit /1.. De gepresenteerde gegevens hebben betrekking op het aandeel van het FPB en niet op het geheel van het stookolieverbruik. 5 5 Levering Verbruik Graaddagen 17

24 Over de periode vertoont de evolutie van het stookolieverbruik een grillig verloop. Een belangrijke verklarende factor voor deze evolutie is het aantal graaddagen 4. Uit de grafiek blijkt dat het aantal graaddagen in 212 hoger is dan in 211. Ook de stookolieleveringen en het stookolieverbruik liggen in 212 hoger dan in 211. Het verbruik is in 212 gestegen (58 %) ten opzichte van 211. Ondanks de stijging tot 1348 GJ (,32 GJ/m²), blijft het gemiddelde stookolieverbruik over de periode (1265 GJ/jaar) onder de doelstelling van 1524 GJ per jaar ( ). 4 Eén graaddag komt overeen met het verschil tussen de gemiddelde temperatuur op een bepaalde dag en een referentietemperatuur (16,5 C) vanaf dewelke het nodig wordt te verwarmen. Zij zijn een maat voor de verwarmingsbehoeften. 18

25 4.5. Water Kader 4 Beperken van het waterverbruik : het technisch waterverbruik beperken tot gemiddeld 12 m³ per jaar ( ) en het sanitair waterverbruik beperken tot gemiddeld 4 m³ per jaar ( ) : het technisch waterverbruik beperken tot gemiddeld,24 m³/m² per jaar en het sanitair waterverbruik beperken tot gemiddeld 4.8 m³ per jaar per voltijds equivalent (VTE) Belangrijkste acties a. Belangrijkste uitgevoerde acties Vervanging van de koelmachines van het airconditioningsysteem door performantere machines (27). Plaatsing van zonnewering in alle kantoren aan de achterkant van gebouw (28). Vervanging voorgevel (28) en achtergevel (29) met plaatsing van zonnewerende beglazing en isolatie; isolatie van het dak (29). Sensibilisering rond het gebruik van de klimaatregeling (21 en 211) en van het sanitair (211). Greeninfo over het technisch waterverbruik (213). b. Belangrijkste voorziene acties Overleg plegen met Cofinimmo om spoelmechanismes toiletten preventief te vervangen en sensibilisatie tot beperking waterverbruik Opvolgingsindicatoren a. Totaal waterverbruik Na een forse stijging van het waterverbruik in 211, realiseerde het FPB in 212 met een verbruik van m³ een nieuw minimum sinds de start van de metingen. Dit is te danken aan de beperking van het technisch waterverbruik. Ook in voltijds equivalenten uitgedrukt bereikte het FPB een nieuw minimum, met 14,3 m³/vte. b. Gemiddelde verdeling van het sanitair en technisch waterverbruik Het waterverbruik van het FPB bestaat enerzijds uit sanitair waterverbruik en anderzijds uit technisch waterverbruik. Het technisch waterverbruik was in de periode verantwoordelijk voor twee derden van het totale waterverbruik. 19

26 c. Sanitair waterverbruik Het sanitair waterverbruik kende van 2 tot 24 een sterke stijging als gevolg van de slijtage van de spoelmechanismes van de toiletten en de lavabokranen. Deze werden vernieuwd in 25, wat resulteerde in een sterke daling van het sanitair waterverbruik. In 26 werd een minimaal verbruik van 38 m³ opgetekend. In de twee daaropvolgende jaren steeg het verbruik lichtjes. Vanaf 29 was de stijging meer afgetekend, in die mate zelfs dat de doelstelling voor de periode (4 m³ per jaar) ruimschoots overschreden werd. Ook per voltijds equivalent is er een duidelijk stijgende trend waar te nemen over de periode Sinds 21 is het verbruik hoger dan 5 m³ per VTE. Dit is een gevolg van het toenemend aantal lekken aan de spoelmechanismes van de toiletten. Het gemiddelde jaarverbruik over de periode bedraagt 469 m³. Hiermee ligt het verbruik ruim boven de doelstelling van 4 m³ ( ). G 7 Sanitair (links) en technisch (rechts) waterverbruik 9 8 m³ m³/vte m³/m² m³ doelstelling m³/vte doelstelling doelstelling doelstelling d. Technisch waterverbruik In 26 werd de koeltoren van het airconditioningsysteem vernieuwd. De installatie en de afstelling ervan leidde tot een sterk oververbruik van technisch water in dat jaar. Door de vervanging van de koelmachines in 27 kon het technisch waterverbruik aanzienlijk ingeperkt worden, zelfs in die mate dat we voor het eerst sinds 24 het vooropgestelde doel van een maximaal verbruik van 13 m³ opnieuw bereikten. Ook in 28 en 29 werd deze doelstelling ruimschoots gehaald. Bijgevolg werd de doelstelling voor de periode verscherpt naar 12 m³. In 211 steeg het technisch waterverbruik evenwel sterk (een totaal van m³ of van,29 m³/m²). Deze stijging is te wijten aan een geblokkeerde vlotter in de koeltoren, waardoor het water constant bleef wegstromen. Het verlies door de slechte functionering van de vlotter wordt geraamd op 15 à 2 m³ water. In 212 werd een nieuw minimumverbruik gerealiseerd van 748 m³ of,17 m³ per m². Het gemiddelde jaarverbruik over de periode bedraagt 924 m³. Hiermee wordt de doelstelling van 12 m³ ruimschoots gehaald ( ). 2

27 4.6. Aankopen Kader 5 Stijging marktaandeel duurzame producten : stijging van het aandeel van "duurzame ontwikkeling" aankopen ( ) : gedurende de periode een marktaandeel van gemiddeld 33% bereiken voor de producten komende uit de eerlijke handel en van gemiddeld 8% behouden voor het materiaalbureau dat aan duurzame ontwikkelingscriteria beantwoordt Belangrijkste acties a. Belangrijkste uitgevoerde acties Permanent Fair trade -gamma in de cafetaria (begin jaren 2) evenals een Oxfam koffiemachine die zowel Fair trade koffie als Fair trade chocolademelk aanbiedt (geïntroduceerd in 27). Jaarlijks is er een "Fair Trade ontbijt" (op de Fairtrade at Work dag) en een "Fair Trade maaltijd" (tijdens de Fair trade-week). Ook waren er andere, punctuele, acties zoals een proefactie (27) en een Coffee-break over duurzame labels (211). In 213 was er een interne enquête over producten komende uit de eerlijke handel en acties die gevolg geven aan de resultaten van deze enquête (GreenInfo, zichtbaarheid, beschikbare producten ). Een aankoopprocedure werd opgesteld om de omzendbrief duurzame aankopen op te volgen (permanent). Bij de aankopen worden duurzaamheidscriteria (gerecycleerd, officiële labels zoals Der Blaue Engel, Nordic Swan, FSC & PEFC enz.) in rekening genomen. Ook is er een progressieve vervanging van standaard- en halogeenlampen door spaarlampen, van CRT-schermen door LCD-schermen, van PC's van het "desktop"- type door PC's van het "laptop"- type met een lager energieverbruik (permanent). b. Belangrijkste voorziene acties Filmprojectie om de consumenten te sensibiliseren over duurzame ontwikkeling en/of eerlijke handel. Zo "duurzaam" mogelijk bureaumateriaal blijven aanbieden Opvolgingsindicatoren Het aandeel Fair trade producten in het totale budget van de cafetaria is sterk gestegen in 27 (van 6% naar 22%) ten gevolge van het introduceren van "Fair trade" koffie. Na een unieke wijnaankoop in 28 blijft het aandeel fair trade producten stabiel op een gemiddelde van 28 % tussen 29 en 211. In 212, daalt dit aandeel tot 22%, ten gevolge van de uitbreiding van het gamma niet fair trade dranken. 21

28 G 8 Aandeel Fair trade producten in het totale budget van de cafetaria (links) en aandeel milieuvriendelijke aankopen van bureaumateriaal (rechts) % % % doelstelling (%) totaal budget/vte ( ) 'groen' budget/vte ( ) groen' budget/totaal budget (%) Het aandeel milieuvriendelijke aankopen van bureaumateriaal (met uitzondering van papier en informaticamateriaal) bedroeg 27% in 28. Dit aandeel is gestegen om in 21 een piek te bereiken met 82%. In 211 en 212, is het aandeel milieuvriendelijke aankopen van bureaumateriaal gedaald en bereikt 58% of 34 op een totaal van 58 /VTE in 212. Deze daling is te wijten aan een aantal specifieke aankopen waarvoor geen milieuvriendelijke alternatieven zijn. Het papier is drager van het FSC mixed sources label. 22

29 4.7. Afval Kader 6 Stijging recyclage van afval & Vermindering productie van afval : geen cijferdoel gedefinieerd : 4kg per jaar per VTE restafval en 2kg per jaar per VTE PMD-afval gedurende de periode Belangrijkste acties a. Belangrijkste uitgevoerde acties Lente 21: communicatie rond selectief sorteren (maandthema, affiches en mailing). Ontwikkeling van een permanente set communicatiemiddelen (uitgebreide affiche en synthetische fiche) over sorteren (213). b. Belangrijkste voorziene acties Ontwikkeling van een permanente set communicatiemiddelen (uitgebreide affiche en synthetische fiche) over tips om afvalproductie te verminderen. Afschaffing van de plastieken bekers en lepeltjes in de cafetaria Opvolgingsindicatoren Er bestaan 11 afvalstromen op het FPB. PMD- en restafval evenals batterijen (bebat) komen in het klassieke ophalingssysteem terecht evenals het grof vuil dat op vraag opgehaald wordt. Terugbetaald glas en inktpatronen worden opgehaald voor hergebruik daar waar papier, niet-terugbetaald glas en TL-lampen opgehaald worden voor recyclage. Het informaticamateriaal wordt hergebruikt of gerecycleerd naargelang het geval. De rookdetectors worden op een adequate manier behandeld. Daarnaast wordt er ook een ophaling van kurkstoppen (vooral van privéoorsprong) georganiseerd. In de mate dat dit privéafval betreft wordt de hoeveelheid niet opgevolgd. Een kwantitatieve opvolging werd opgestart vanaf 1 februari 21 voor de belangrijkste afvalstromen waarvoor er actiehefbomen bestaan: papier, restafval, PMD-afval en terugbetaald en niet terugbetaald glas. G 9 Hoeveelheid papierafval 6 kg 5 4 kg/vte Na een stijging in 21, was de hoeveelheid papierafval sterk gedaald in 211 (-1 % ten opzichte van 29) en bereikte 44.4kg/VTE, om in 212 terug te stijgen naar het niveau van kg kg/vte

30 De grafiek hieronder toont dat de communicatie-acties van 21 waarschijnlijk een effect hebben gehad op de productie van restafval, maar de geproduceerde hoeveelheden blijven belangrijk: 54,2 kg/vte restafval en 3,3 kg/vte PMD-afval in 212. De EMAS-cyclus zal dan ook in het bijzonder de nadruk leggen op deze problematiek. G 1 Aantal geproduceerd afval: restafval (links) en PMD-afval (rechts) /21-2/211 2/211-2/212 2/212-2/213 2/21-2/211 2/211-2/212 2/212-2/213 kg/vte doelstelling kg/vte doelstelling

31 4.8. Transversale indicatoren Alle geanalyseerde transversale indicatoren betreffen indicatoren van luchtvervuiling. In een eerste punt komt de uitstoot van broeikasgassen (BKG) van alle energieconsumptie op het FPB aan bod: verplaatsingen met dienstwagens, vliegtuig en trein, groene laagspanningselektriciteit, groene hoogspanningselektriciteit 5 en stookolie 6. In een tweede punt wordt de nadruk gelegd op twee vormen van energieconsumpties (stookolie en dienstwagens) die meerdere luchtverontreinigende stoffen uitstoten: fijn stof, SO2, NOx, CO en NMVOC (niet methaan vluchtige organische stoffen) Uitstoot van broeikasgassen (BKG) De totale uitstoot van broeikasgassen daalde van 176 ton CO2-equivalenten in 29 tot 125 in 211, voor het geheel aan energieconsumptie van het FPB. In 212, is de totale uitstoot opnieuw gestegen en bereikt 16 ton CO2-equivalenten, ten gevolge van de stijging van het stookolieverbruik. De uitstoot van BKG is hoofdzakelijk gelinkt aan stookolie, verantwoordelijk voor 78 % van de uitstoot van het FPB in 212. De uitstoot van de andere energiebronnen is in verhouding redelijk klein. G 11 Uitstoot van broeikasgassen 2 ton CO2eq/jaar 1 dienstwagens vliegtuig trein groene elektriciteit (LS) groene elektriciteit (HS) stookolie totaal 5 De grafieken verschillen van de vorige omdat de eigenaar niet gemeld heeft dat de hoogspanningselektriciteit "groen" is sinds Op methodologisch vlak is het op te merken dat de uitstoot gelinkt aan het stookolieverbruik een directe uitstoot van het FPB is, daar waar de uitstoot gelinkt aan het elektricteitsverbruik een uitstoot is op het niveau van de producent. Om volledig vergelijkbaar te kunnen zijn zou de uitstoot gelinkt aan de stookolieproductie eveneens in rekening moeten gebracht worden. 25

32 Uitstoot luchtverontreinigende stoffen G 12 Uitstoot fijn stof (PM 2.5) 35 kg/jaar PM Naast de uitstoot van BKG, wordt de uitstoot van vijf luchtverontreinigende stoffen geanalyseerd voor twee types energieconsomptie 7 :stookolie en dienstwagens. De totale uitstoot van de vijf stoffen vermindert in 211 voor het tweede opeenvolgende jaar dankzij de vermindering van het stookolieverbruik. Het is ook de stijging van het stookolieverbruik dat er in 212 toe leidt dat de uitstoot van de vijf stoffen stijgt. dienstwagens stookolie G 13 Uitstoot SO2 (links) en NOx (rechts) 5 45 kg/jaar SO kg/jaar NOx dienstwagens stookolie dienstwagens stookolie G 14 Uitstoot CO (links) en NMVOC (rechts) 8 kg/jaar CO kg/jaar NMVOC dienstwagens stookolie dienstwagens stookolie Elektriciteit: geen gegevens beschikbaar voor de uitsoot van CO en NMVOC; mobiliteit: vanaf 211 geen gegevens beschikbaar voor SO2 en NMVOC aangezien de nodige gegevens niet meer opgenomen zijn in de ecoscorefiches. 26

33 5. Het Federaal Planbureau en zijn indirecte milieu-aspecten Kader 1 Geen specifieke doelstelling voor de indirecte aspecten Enerzijds, is leefmilieu in belangrijke mate een geregionaliseerde bevoegdheid en, anderzijds, is het Federaal Planbureau mede afhankelijk van externe studieopdrachten. De inhoud van de gepubliceerde documenten is dus sterk gelinkt aan wetten, bekomen van studiecontracten enz. Het Federaal Planbureau beperkt zich dan ook tot het opvolgen van de indicator "Aantal documenten met een potentiele impact op het milieu" Belangrijkste acties Het Federaal Planbureau houdt, in het kader van zijn opdrachten, rekening met het milieuaspect. Alle activiteiten die gekoppeld zijn aan de basisopdrachten van het Federaal Planbureau worden in aanmerking genomen en worden geanalyseerd naar hun potentiële milieuimpact. In 27, werd er een evaluatiemethodologie ontwikkeld en toegepast om de potentiële milieu-impact van onze opdrachten te bepalen. Op basis daarvan was het mogelijk om in 28 opvolgingsindicatoren te ontwikkelen en toe te passen voor die opdrachten die potentieel een impact hebben op het milieu Opvolgingsindicatoren Aantal documenten met een potentiële impact op het milieu G 15 Aantal documenten met een potentiële impact op het milieu Aantal documenten Aantal documenten met een potentieel impact op het milieu Het aandeel documenten met een potentiële impact op het milieu blijft stabiel tussen 21 en

34 6. Bijlagen 6.1. Synthetische tabel met de resultaten van de cyclus Thema Indicator Doelstelling gedefinieerd voor Evol. Mobiliteit Papier Uitzonderlijke verplaatsingen voor rekening van het FPB (km). Aantal aangekochte vellen papier (aantal vellen). Jaarlijkse km vliegtuigreizen in de periode niet hoger maken dan die van 25. Stabilisatie van het papierverbruik. Aantal afgedrukte vellen papier, externe afdrukken uitgezonderd (aantal vellen). * Energie Hoogspanningsverbruik (kwh). Het jaarlijks hoogspanningsverbruik zal voor de jaren in de periode het niveau van 21 niet overstijgen. Water Technisch waterverbruik (m³). Het technisch waterverbruik zal beperkt blijven tot 13 m3 per jaar. Aankopen Aandeel Fair trade producten in het totale budget van de cafetaria (%). Het gestaag verhogen van het aandeel Fair trade -producten in het totale budget van de cafetaria tot 1% in 29. * De evolutie van de indicator kan om technische redenen niet geëvalueerd worden (onderbroken gegevens) Ter informatie, resultaten van het FPB ten opzichte van het gemiddelde van de EMAS-geregistreerde federale instellingen (voor het jaar 212) 8 Thema Indicator Resultaat FPB (laatste beschikbaar gegeven) Mobiliteit Aandeel zachte transportmodi (hoofdtraject woon-werkverplaatsing) Verbruik brandstof (dieselwagens) 81 % 8,1 l/1 km Gemiddeld resultaat 91 % 6,4 l/1 km Papier Verbruik / aankoop papier 22,5 kg/vte 35,3 kg/vte Energie Verbruik elektricteit (laag- en hoogspanning) 128 kwh/m²n 121 kwh/m²n Verbruik verwarming (genormaliseerd) 18 kwh/m²n 18 kwh/m²n Water Verbruik water (sanitair en technisch) 14,4m³/VTE 1,4 m³/vte Afval Papier/karton 52,7 kg/vte 63,7 kg/ VTE PMD-afval 3,3 kg/ VTE 5,1 kg/ VTE Restafval 54,2 kg/ VTE 45,8 kg/ VTE 8 POD-DO (213) Benchmarking EMAS-netwerk 213, presentatie van 7 november 213 (te publiceren) 28