Bijgewerkte Milieuverklaring 2012

Transcriptie

1 Bijgewerkte Milieuverklaring 2012 Gegevens van oktober 2010 tot oktober 2012 Milieuverklaring beschikbaar op

2 INHOUDSTAFEL 1. DE POD DO ZET ZICH IN VOOR HET MILIEU 3 2. DE POD DO IN EEN NOTENDOP 4 3. HET MILIEUBELEID VAN DE POD DO 6 4. HET MILIEUZORGSYSTEEM VAN DE POD DO Algemeen Het aantal werknemers, VTE (voltijdse equivalenten) en bezette oppervlaktes Indicatoren m.b.t. energie, water en gebouwgebonden emissies Indicator m.b.t. afval Indicator m.b.t. mobiliteit Indicator m.b.t. papierverbruik Het onderhoud van technische installaties Het aankoopbeleid en duurzaam consumptiebeleid VERWEZENLIJKING VAN DE DOELSTELLINGEN DIE IN OKTOBER 2010 WERDEN VOOROPGESTELD DOELSTELLINGEN DIE VOOROPGESTELD WERDEN VOOR VERKLARING VAN DE MILIEUVERIFICATEUR OVER DE CONTROLE- EN VALIDATIEACTIVITEITEN 20 Bijgewerkte milieuverklaring

3 1. DE POD DO ZET ZICH IN VOOR HET MILIEU Sinds de oprichting van de POD Duurzame ontwikkeling in 2002 maakt milieuzorg deel uit van de dagelijkse werking van de dienst. Om te beantwoorden aan de eisen van de Ministerraad die de federale overheidsdiensten verplichtte een milieuzorgsysteem (MZS) in te voeren dat aan de vereisten van de EMAS-verordening voldoet, behaalde de POD DO de EMAS-registratie in maart In 2010 drukten twee gebeurtenissen hun stempel op het milieuzorgsysteem van de POD DO: In mei 2010 erkende het Brussels Instituut voor Milieubeheer de POD DO als "kleine organisatie" in de zin van de definitie in artikel 2, punt 28 van de verordening (EG) nr. 1221/2009. De POD DO is aan een tweede registratiecyclus begonnen (van oktober 2010 tot oktober 2014). Eind 2010 kreeg de POD DO inderdaad de bevestiging dat zijn milieuzorgsysteem beantwoordt aan de vereisten van de verordening (EG) nr. 1221/2009. Deze verklaring heeft tot doel halverwege deze tweede cyclus het verloop van onze milieuprestaties aan te tonen. De milieuverklaring richt zich tot iedereen die belangstelling heeft voor het registratieproces van ons milieuzorgsysteem volgens EMAS. In het kader van de uitwisseling van goede praktijken verstrekt de POD DO graag meer informatie aan iedereen die bij de invoering van een dergelijk systeem betrokken is Bijgewerkte milieuverklaring

4 2. DE POD DO IN EEN NOTENDOP Naam Legaal statuut Adres NACE-code POD Duurzame Ontwikkeling Programmatorische federale Overheidsdienst Kruidtuinlaan 50, bus 8, 1000 Brussel OPDRACHT De POD DO bestaat sinds Bij de oprichting werden binnen het beleidsthema duurzame ontwikkeling drie opdrachten aan de POD DO toevertrouwd: De voorbereiding van het beleid Het beleid inzake duurzame ontwikkeling wordt voorbereid in de Interdepartementale Commissie voor de Duurzame Ontwikkeling (ICDO) of het Coördinatie Comité Internationaal Milieubeleid (CCIM). Zo is er steeds een goede afstemming met de andere overheidsdiensten. De POD DO verzorgt het secretariaat van de ICDO en is actief als voorzitter van verschillende werkgroepen binnen de ICDO en het CCIM. De coördinatie en uitvoering van het beleid De POD DO coördineert de cellen Duurzame Ontwikkeling van de federale overheidsdiensten, biedt ondersteuning en ontwikkelt instrumenten om de werking en het beleid van de federale overheid duurzamer te maken. Het aanbieden van expertise De POD DO heeft expertise opgebouwd in een aantal specifieke domeinen zoals maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzame aankopen en milieumanagementsystemen. ORGANISATIE De POD DO telt een tiental werknemers en is opgebouwd uit 4 cellen: De cel Maatschappelijke Verantwoordelijkheid (voormalig «Duurzame Productie en Consumptie»). De cel Strategie et Planning vormt het secretariaat van de ICDO, is het contactpunt voor de duurzaamheidtest en volgt het internationaal beleid op. De cel Communicatie en Relaties met het Middenveld. De cel Management Office. De leiding van de POD DO is in handen van een voorzitter. Sinds mei 2009 is Sophie Sokolowski voorzitster a.i.. De voorzitter wordt bijgestaan door een stuurgroep van drie leden die ieder een cel binnen de POD DO vertegenwoordigen. Bijgewerkte milieuverklaring

5 Voorzitter Management Office Strategie & Planning Internationale relaties Cellen DO ICDO DOEB Maatschappelijke verantwoordelijkheid Maatschappelijke Verantwoordelijkheid Duurzame aankopen Duurzame evenementen Duurzame voeding Milieuzorg Communicatie & Relaties met het Middenveld LOCALISATIE Sinds eind 2008 is de POD DO gehuisvest in de Financietoren, recht tegenover de Kruidtuin in het centrum van Brussel. De POD DO neemt ¼ van de 8 ste verdieping in. TOEPASSELIJKE WETTELIJKE EISEN De hierboven aangehaalde vestiging is onderworpen aan de relevante milieuwetgeving van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Bijgewerkte milieuverklaring

6 3. HET MILIEUBELEID VAN DE POD DO De POD DO verkreeg in 2006 de EMAS-registratie en is twee jaar geleden begonnen aan een tweede registratiecyclus. Deze belangrijke stap was voor ons de aanleiding om ons milieuzorgsysteem te verbeteren en het ambitieuzer te maken. Sinds de POD DO zijn intrek heeft genomen in zijn huidige kantoren, heeft hij nagenoeg geen controle meer over milieuaspecten zoals water en energie. Gelukkig zijn de goede milieupraktijken sterk verankerd bij de medewerkers. Aangezien het personeel van de POD DO niet zo talrijk is (een tiental mensen), is de impact van zijn dagelijkse werking binnen de federale administratie des te kleiner. De POD DO werd trouwens als kleine organisatie erkend door Leefmilieu Brussel, de organisatie die bevoegd is voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met instemming van de milieuverificateur. De POD DO verbindt zich ertoe om te handelen voor een beter beschermd milieu, elk gevaar op vervuiling door zijn activiteiten te verhinderen, de milieuwetgeving na te leven en regelmatig te controleren of de wettelijke verplichtingen die op hem van toepassing zijn worden nageleefd. In wezen is de POD Duurzame Ontwikkeling bekommerd om het milieu, aangezien dit een van de componenten van duurzame ontwikkeling is. Alle opdrachten van onze administratie dragen er eveneens toe bij dat er meer rekening wordt gehouden met het milieu en dat het zo weinig mogelijk wordt belast, aangezien ze helpen om duurzame ontwikkeling te verankeren in het federale beleid en in de federale administratie. Veeleer dan te kiezen voor opdrachten die hoe dan ook verwezenlijkt zullen worden of die integraal deel uitmaken van het EMAS-systeem, heeft de POD DO geopteerd voor doelstellingen die voor dit MZS een echte meerwaarde betekenen. Bovenop de goede praktijken die verder gehanteerd moeten worden (energie, water, mobiliteit, aankopen, enz.), stelden wij als doelstellingen voor de volgende twee jaar: het papierverbruik onder 22 kilo/vte houden; de EMAS-coördinatie op federaal niveau; onze invloedssfeer gebruiken om een efficiënt en verantwoord milieubeheer aan te moedigen; onze externe en interne communicatie verbeteren en de CO 2 -uitstoot verbonden aan zijn activiteiten berekenen en compenseren. Ik ben ervan overtuigd dat deze acties zullen bijdragen tot een nog sterkere verankering van de milieuzorg in het beheer van de administratie op korte, middellange en lange termijn. 17 september 2012 Sophie Sokolowski, waarnemend voorzitter van de POD Duurzame ontwikkeling Bijgewerkte milieuverklaring

7 4. HET MILIEUZORGSYSTEEM VAN DE POD DO 4.1. Algemeen Van bij zijn oprichting nam de POD Duurzame Ontwikkeling maatregelen om de impact van zijn activiteiten op het milieu te verminderen. Om een krachtdadig milieubeleid te voeren en te beantwoorden aan de eis van de Ministerraad van Oostende van 2005, voerde de POD DO sindsdien een milieuzorgsysteem in dat voldoet aan de voorwaarden van de Europese EMASverordening en waarvan de tweede cyclus in oktober 2010 van start is gegaan. Een paar jaar geleden zag de POD DO de ontwikkeling van zijn MZS doorkruist door twee verhuizingen op enkele maanden tijd. Sinds eind september 2008 is hij gevestigd in de kantoren van de Financietoren waarvan hij ¼ verdieping inneemt, wat ongeveer 0,63 % van de oppervlakte van de Finto vertegenwoordigt. De milieuanalyse die bij onze aankomst in deze kantoren werd uitgevoerd en die regelmatig wordt bijgewerkt, wees duidelijk op het verlies van de controle over verschillende milieuaspecten die het vaakst als doelstelling werden gesteld (water, energie, afval). Net als de andere gebruikers van de Financietoren betaalt de POD DO een forfait voor het verbruik, dat volgens de aangewende(bezette) oppervlakte wordt berekend. De inspanningen van de POD DO om minder energie en water te verbruiken kunnen dus niet worden gemeten en blijven volkomen onopgemerkt in het totale verbruik van de Financietoren. Alhoewel de POD DO zich hiervan bewust is, registreert de POD DO indicatief de nodige verbruiken. Hij stelde zich ook tot doel een invloed uit te oefenen op het milieubeheer van de Financietoren (zie later). Het personeel van de POD DO past reeds lang de goede praktijken op het gebied van milieuzorg toe. Elke nieuwkomer krijgt een opleiding over ons milieuzorgsysteem, de doelstellingen ervan en de bijdrage die iedereen kan leveren tot de verwezenlijking ervan. De goede dagelijkse praktijken worden in herinnering gebracht door kleine sensibiliseringscampagnes (affiches die zichtbaar in verschillende lokalen worden opgehangen, presentaties tijdens vergaderingen, mails sturen, enz.). De verantwoordelijkheid van de milieuzorg van de POD DO is in handen van de directie die ervoor zorgt dat het volledige team hierin betrokken wordt. Twee leden van de cel "Maatschappelijke verantwoordelijkheid" verzekeren de coördinatie van de acties, de opvolging van de doelstellingen alsook het opvolgen van nieuwe en wijzigende wetgeving, het vertalen van deze eisen naar mogelijke consequenties voor de POD DO en borgen dat maatregelen genomen worden om aan de eisen te voldoen. Het gebrek aan controle van de POD DO op de meest gebruikelijke milieuaspecten weerhoudt er hem niet van deze in het oog te houden en om te zetten in indicatoren, zoals de EMASverordening dat eist. Begin 2011 heeft de POD DO in overeenstemming met bijlage IV van de verordening (EG) nr. 1221/2009 en met een pilootproject inzake ISO26000 de wijze herzien waarop hij het aantal voltijdse equivalenten en de bruto en nuttige aangewende (bezette) oppervlakten bepaalt. Dit verklaart de verschillen met de voorgaande verklaringen. Het jaar 2009 wordt als referentiejaar beschouwd voor het verbruik dat aan het gebouw verbonden is. Bijgewerkte milieuverklaring

8 4.2. Het aantal werknemers, VTE (voltijdse equivalenten) en de aangewende (bezette) oppervlaktes Aantal werknemers Aantal VTE 1 12,25 13,9 14,78 Totale aangewende oppervlakte 2 (m²) Verwarmde nuttige oppervlakte 3 (m²) (570) 532 (570) 1 Sinds 2011 registreert de POD DO het aantal VTE gedetailleerder dan voorheen (dit gegeven wordt maandelijks opgevolgd). 2 De totale aangewende oppervlakte is een gegeven dat vermeld staat in de beheersovereenkomst voor de Financietoren en stemt overeen met de bruto oppervlakte. 3 De nuttige oppervlakte is de som van de vloeroppervlaktes van alle verwarmde lokalen, uitgezonderd de circulatieoppervlaktes (gangen, trappenhuizen, ) en technische oppervlaktes. Een vroegere berekening gaf een nuttige oppervlakte van 570 m² aan, maar bij een nieuwe berekening (zonder het archieflokaal en een kleine zaal die niet worden verwarmd) komen wij aan 532 m² De indicatoren m.b.t. energie, water en gebouw gebonden emissies Zoals eerder vermeld beschikt de POD DO niet over afzonderlijke tellers waarmee hij zijn energieen waterverbruik zou kunnen meten. Door de opeenvolgende verhuizingen kan er geen vergelijking van jaar tot jaar worden gemaakt en in ieder geval betekenen deze cijfers weinig aangezien het om forfaitaire cijfers gaat. Het enige vergelijkingspunt dat wij kunnen gebruiken is het gemiddelde verbruik van de federale overheidsdiensten die aan het EMAS-programma deelnemen. In samenwerking met de Regie der Gebouwen werden in de EIS-software (Environment Information System, software van de Regie der Gebouwen) de verbruiksgegevens voor gas, en elektriciteit voor de Financietoren bijgewerkt vanaf 2008 (jaar waarin de Finto weer in gebruik werd genomen). Hierdoor zal elke gebruiker van het gebouw over dezelfde databank kunnen beschikken. VERWARMING POD DO Genormaliseerd verwarmingsverbruik (gas) in kwh (MJ) 1 ( ) Genormaliseerd verwarmingsverbruik / 85,7 verwarmde nuttige oppervlakte (308,4) in kwh/m² (MJ/m²) Genormaliseerd verwarmingsverbruik / verwarmde nuttige oppervlakte in kwh/vte (MJ/VTE) (13.393) POD DO ( ) 72,1 (259,7) (9.938) Federaal gemiddelde (385,2) (14.735) POD DO ( ) 72,7 (261,5) (9.412) 1 Gegevensbronnen: EIS (Environmental Information System, software van de Regie der Gebouwen). Om het verbruik van de POD DO te berekenen, wordt het totale verbruik vermenigvuldigd met een verdeelsleutel van 0,63%. 2 Het federale gemiddelde 2010 werd berekend op basis van het verbruik van 18 federale instellingen (22 sites) met EMAS-registratie of die op weg zijn om die te behalen. Bijgewerkte milieuverklaring

9 kwh / m² KWh / VTE kwh / m² kwh/ VTE Evolutie genormaliseerd gasverbruik / nuttige oppervlakte (verwarmd) Evolutie genormaliseerd gasverbruik / VTE Het genormaliseerde gasverbruik voor de verwarming per nuttige oppervlakte is in 2011 nauwelijks gewijzigd ten opzichte van Een kleine daling van het verbruik per VTE wordt verklaard door het feit dat het aantal VTE is toegenomen in Het feit dat het gebouw in de jaren 2000 werd gerenoveerd, verklaart het lagere verbruik dan het federale gemiddelde (voor 2010). ELEKTRICITEIT POD DO Elektriciteitsverbruik in kwh (MJ) 1 ( ) Elektriciteitsverbruik per 89 totale oppervlakte (321) in kwh/m² (MJ/m²) elektriciteitsverbruik per totale oppervlakte in kwh/vte (MJ/VTE) (19.912) POD DO ( ) 90 (323) (17.647) Federaal gemiddelde - 69 (248) (13.925) POD DO ( ) 89 (261,5) (16.470) Groene stroom (aankoop) 10,3 % 10,3 % % 1 Gegevensbronnen: EIS (Environmental Information System, software van de Regie der Gebouwen). Om het verbruik van de POD DO te berekenen, wordt het totale verbruik vermenigvuldigd met een verdeelsleutel van 0,63%. Evolutie elektriciteitsverbruik / totale oppervlakte 90,0 89,5 89,0 88,5 89,3 89,8 89, Evolutie elektriciteitsverbruik/ VTE Het elektriciteitsverbruik per totale oppervlakte is in 2011 nauwelijks gewijzigd in vergelijking met de twee voorgaande jaren. De daling van het verbruik per VTE houdt verband met het feit dat het aantal VTE met 7% is toegenomen ten opzichte van Het feit dat het federale gemiddelde lager kan verklaard worden door de omvang van het gebouw en van de technische installaties. Bijgewerkte milieuverklaring

10 De Financietoren is niet uitgerust met een installatie waarmee elektriciteit kan worden geproduceerd (geen elektriciteitsproductie door hernieuwbare energiebronnen). Wat de aankoop van groene stroom betreft, zijn wij van 10,3% naar 100% gegaan aan het eind van CO 2 -UITSTOOT DIE VERBONDEN IS AAN HET GEBOUW Toegepaste conversiefactoren: Gas: 0,217 ton CO 2 /kwh Grijze stroom: 0,403 ton CO 2 /kwh Groene stroom: 0,026 ton CO 2 /kwh De uitstoot die verbonden is aan het gebouw is voor het aan de POD DO toegeschreven verbruik deels afkomstig van het gasverbruik voor de verwarming van onze kantoren en deels zijnde onrechtstreeks van het elektriciteitsverbruik. De overstap naar groene stroom verklaart de vermindering van de uitstoot in WATER Tot 01/04/2012 werden de watermeters niet maandelijks afgelezen. De waarden waren becijferde waarden. In overleg met de Regie der Gebouwen en CABAC, de onderhoudsfirma van het gebouw, worden deze gegevens voortaan verzameld en geregistreerd in EIS POD DO POD DO Federaal gemiddelde POD DO Waterverbruik 2 in m³ Waterverbruik per VTE 18,4 18,6 11,1 16,4 In m³/vte 1 De waarden tot april 2012 zijn geen gegevens die afkomstig zijn van een maandelijkse aflezing van de meters, maar wel van een berekening op basis van enkele facturen die niet noodzakelijk een periode van januari tot december dekken. 2 Gegevensbronnen: sinds 01/04/21012: EIS (Environmental Information System, software van de Regie der Gebouwen); vóór die datum: op basis van facturen. Om het verbruik van de POD DO te berekenen, werd het totale verbruik vermenigvuldigd met een verdeelsleutel van 0,65%. De Financietoren verbruikt water voor de technische installaties (luchtbehandelingsgroepen en koeltorens), de keuken, de kitchenettes, de douches en het sanitair. Bijgewerkte milieuverklaring

11 kg / VTE m³ / VTE 19,0 Evolutie waterverbruik / VTE 18,0 17,0 16,0 15,0 18,4 18,6 16, Wij merken op dat dit waterverbruik per VTE aanzienlijk is in vergelijking met het federaal gemiddelde: de technische installaties van de Financietoren verbruiken veel water (koelsysteem). Dit verbruikt hangt af van de weersomstandigheden. Daarnaast dragen het restaurant en de cafetaria die in het gebouw gevestigd zijn ook bij tot de omvang van het waterverbruik. Wij merken op dat dit verbruik in 2011 niettemin in dalende lijn ging De indicatoren m.b.t. afval In maart 2011 trad het nieuwe overheidsopdracht voor het afval van de Financietoren in werking. Deze overeenkomst legt een meting op van de hoeveelheid afval per gebruiker van het gebouw. Hierdoor kan een indicatie van het geproduceerde afval worden verkregen; deze informatie was voorheen niet beschikbaar. Bij de POD DO wordt het restafval verzameld in vuilnisbakjes in de kantoren en in de kitchenette (vuilnisbak wordt gedeeld met de Regie der Gebouwen). Papier en karton worden in een grote container gedeponeerd. Het PMD-afval wordt in een vuilnisbak in de kitchenette verzameld (vuilnisbak wordt gedeeld met de Regie). Onderstaande resultaten zijn een extrapolatie van gegevens van 10 maanden naar 12 maanden. Hoeveelheid afval per VTE 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 29,23 23,95 0,24 Restafval Papier/karton PMD Restafval Papier/karton PMD 4.5. De indicatoren van mobiliteit A. Het woon-werkverkeer (hoofdtraject) De resultaten op het vlak van woon-werkverkeer blijven heel goed: meer dan 95 % duurzame mobiliteit (met name het openbaar vervoer en de zachte mobiliteit). Zoals alle federale ambtenaren krijgt het personeel van de POD DO een gratis abonnement op het openbaar vervoer. Bijgewerkte milieuverklaring

12 Daarenboven ligt het gebouw dat wij innemen in de buurt van twee stations, een metrostation en verschillende tramlijnen. Soort vervoer 2005 (%) 2006 (%) 2007 (%) 2008 (%) 2009 (%) 2010 (%) Auto 13,5 12,2 13,2 7,4 6,9 7,4 2,7 Carpooling 7,4 8,4 13,2 8,6 0,9 2,1 2 Trein 69,8 63, 4 50,9 69,3 74,7 78,9 83,8 MIVB / TEC / DE LIJN 6,8 9,6 15,6 7 6,4 3,5 4,5 Fiets 0,8 2,7 4,3 7 7,9 5,5 5,6 Te voet 1,7 3,7 2,8 0,7 3,1 2,7 1,4 Duurzame mobiliteit 86,5 87,8 86,8 92,6 93,1 92,6 95, (%) Om duurzame mobiliteit te stimuleren, stemde de directie van de POD DO er in het voorjaar van 2011 mee in om mee te werken aan het project 'Bike to Work' dat door de GRACQ (Groupe d'action des cyclistes quotidiens) en de Fietsersbond werd georganiseerd. Vijf collega's van de POD DO schreven zich in voor het programma van 'Bike to Work', ofwel voor het hoofdtraject of voor de aanvullende trajecten. Wat de verplaatsingen met de auto betreft, wordt de daling van 7,4 % naar 2,7% verklaard door het feit dat de enige medewerker die met de auto kwam in 2011 met pensioen is gegaan. B. Opdrachten in België De POD DO heeft ervoor gekozen geen dienstwagens te gebruiken. De grote meerderheid van de verplaatsingen voor de opdrachten in België gebeurt met het openbaar vervoer, sommige met de fiets en enkele zeldzame verplaatsingen gebeuren met de privéwagen. C. Opdrachten in het buitenland De dienst heeft geen controle over de plaatsen waar internationale conferenties en conventies worden georganiseerd, hoewel die meestal aanzienlijke verplaatsingen vereisen. Dergelijke verplaatsingen worden voor de opdrachten van de POD DO echter tot het strikt noodzakelijke beperkt. Voor korte afstanden wordt altijd de trein gebruikt (minder dan 600 kilometer). Soort vervoer Aantal km in 2005 Aantal km in 2006 Aantal km in 2007 Aantal km in 2008 Aantal km in 2009 Aantal km in 2010 Aantal km in 2011 Vliegtuig Trein In 2010 en 2011 stellen wij een forse stijging vast van het aantal met het vliegtuig afgelegde kilometer. Dit is te verklaren door een toename van het aantal genomen vluchten, hoofdzakelijk ter voorbereiding van de conferentie Rio +20. Bijgewerkte milieuverklaring

13 De uitstoot van CO 2 -equivalent als gevolg van de in 2011 uitgevoerde opdrachten: 4.6. De indicatoren m.b.t. papierverbruik In maart 2011 werd een nieuw multifunctioneel toestel (fotokopieermachine/printer/scan/fax) in bedrijf gesteld ter vervanging van het oude. Dankzij het toestel zal het papierverbruik beter kunnen worden opgevolgd, want het bevat verscheidene tellers: aantal recto verso geprinte bladen, aantal kleurenprints en zwart-witprints. Het oude toestel had deze functies niet, waardoor wij niet zulke nauwkeurige statistieken konden voorleggen. Wij hebben verscheidene indicatoren in verband met het papierverbruik: A. De hoeveelheid (in kg) aangekocht papier per jaar en per werknemer Deze indicator is een overblijfsel van de voormalige milieuverklaringen. Het aangekochte papier wordt opgeslagen in het archieflokaal en gebruikt naargelang van de vraag. Het is mogelijk dat het tijdens een bepaald jaar het aangekochte papier niet volledig wordt verbruikt gedurende datzelfde jaar. De stijging in 2011 is gekoppeld aan het feit dat er effectief meer papier verbruikt wordt (zie later) maar de aankoopvoorwaarden spelen hierin een rol (lagere prijs bij aankoop van grotere hoeveelheden). Belangrijker is dat de POD DO papier aankoopt dat beantwoordt aan de criteria die vermeld staan in de Gids voor duurzame aankopen ( minstens minimum 75% gerecycleerde papiervezels, waarvan minstens 65% na verbruik gerecycleerde vezels ofwel 100% vezels afkomstig van legale houtkap en minimum 50% afkomstig van duurzaam beheerde bossen. Hoeveelheid aangekocht papier in 2005 in 2006 in 2007 in 2008 in 2009 in 2010 in 2011 kg / werknemer Bijgewerkte milieuverklaring

14 B. Het aantal afdrukken en fotokopieën per werknemer C. De hoeveelheid (in kg) voor het printen en kopiëren gebruikt papier per VTE Zie punt Het onderhoud van technische installaties Het in overeenstemming brengen met de reglementen van het gebouw en zijn installaties is een wettelijke verplichting en een voorwaarde voor de EMAS-registratie. Dit hangt echter af van de actie van de eigenaar en van de beheerder van het gebouw. Vanaf het ogenblik dat de POD DO zijn intrek nam in de Financietoren, informeerde de EMAS-coördinatrice de beheerder van het gebouw over de EMAS-registratie van de dienst en over haar bezorgdheid voor de reglementaire conformiteit en het goede milieubeheer. Dankzij het feit dat andere instellingen die het gebouw betrekken eveneens aan het milieuprogramma deelnemen (het Federale Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen, de FOD Sociale zekerheid en de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling) kan meer gewicht worden gegeven aan de vragen van de POD DO. Er zijn regelmatig contacten met de beheerder van het gebouw (de Regie der Gebouwen) en de beheerder van de technische installaties (CABAC) Het aankoopbeleid en duurzaam consumptiebeleid De POD Duurzame ontwikkeling geeft verder de voorkeur aan duurzame aankopen: - Wij gebruiken herbruikbare glazen, borden en bestek. - Wij verbruiken gezamenlijk weinig voedsel en drank, behalve biologisch geteelde koffie en thee en/of die afkomstig zijn uit de fair trade. - Voor het kantoormateriaal geeft ons aankoopbeleid de voorkeur aan duurzame aankopen (klein kantoormateriaal, papier, enz.). - Bij de evenementen die wij organiseren doen wij een beroep op traiteurs die duurzame producten voorstellen en/of aan sociale criteria beantwoorden (behalve indien wij afhangen van de organisatie die ons ontvangt). Bijgewerkte milieuverklaring

15 5. VERWEZENLIJKING VAN DE DOELSTELLINGEN DIE IN OKTOBER 2010 WERDEN VOOROPGESTELD Dit is een stand van zake betreffende de verwezenlijking van de milieudoelstellingen die bij de directiebeoordeling van oktober 2010 werden vooropgesteld. Wat het papierverbruik voor kopieën en afdrukken betreft (A4-papier), was het onze bedoeling onder de 20 kilogram papier per persoon te blijven. De resultaten vertonen hier een zaagtandpatroon: Papierverbruik kg / persoon kg / VTE , ,44 23,2 Tendens ,5 17,6 1 Deze waarde is een extrapolatie van de resultaten van januari tot november Het papierverbruik wordt voortaan ook uitgedrukt per VTE. Een weergave per VTE verfijnd deze indicator en zo stemt de POD DO zich ook af op de indicator binnen de federale benchmarking (zie later). Een weergave van het verbruik per persoon is nodig om de opgelegde doelstelling te evalueren. De weergave van het verbruik per VTE stemt overeen met de herziene formulering van de papierdoelstelling (zie later). De verbruikspiek van papier in 2011 heeft verschillende oorzaken: de organisatie van twee conferenties waarop gedrukte documentatie werd uitgedeeld, de vele vergaderingen ter voorbereiding van de CSDN en de conferentie Rio+20, het niet systematische gebruik van de functie recto verso na de installatie van een nieuw multifunctioneel toestel De tendens voor 2012 wijst op een vermindering als gevolg van verscheidene acties: nazien of de functie recto verso printen standaard geïnstalleerd is op ieders pc, verschillende sensibiliserende mails en de aankoop van drie tablets in september Op het niveau van de federale EMAS-coördinatie werden meerdere doelstellingen aangenomen: a. Jaarlijks ten minste vier vergaderingen van het federale EMAS-netwerk organiseren. Sinds de laatste audit werden negen vergaderingen van het EMAS-netwerk georganiseerd: Periode December 2010 Februari 2011 Onderwerp Een stand van zaken over het gemeenschappelijk reglementair register. Voorstelling van de maatregelen die bij een pollutiepiek moeten worden genomen en van de coördinerende rol van de Regie der Gebouwen bij de certificering van de energieprestaties van gebouwen die door de overheid worden gebruikt. Bijgewerkte milieuverklaring

16 April 2011 Juni 2011 September 2011 November 2011 Februari 2012 Mei 2012 September 2012 Verschillende collega's hebben hun verwezenlijkingen voorgesteld op het vlak van de koolstofbalans en van de (voorstellen tot) compensatie van deze emissies (Belgisch Ontwikkelingsagentschap, FOD Buitenlandse Zaken, Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie). Een ander type van vergadering werd voorgesteld aan de EMAScoördinatoren aangezien elk van hen werd gevraagd een vraag te stellen, een getuigenis aan te voeren, een ervaring te delen, een of andere verwezenlijking of fout uit te leggen aan de collega's. Het werd een vergadering vol gedachtewisselingen en het gaf enkele nieuwkomers de kans zich nog meer te integreren in de groep. Het netwerk werd op de hoogte gebracht van de resultaten van de door de POD DO uitgevoerde benchmarking van de milieuprestaties van de federale instellingen die deelnemen aan het milieuprogramma (zie hieronder). De EMAS-coördinatoren van de Europese Commissie en de milieuverantwoordelijke van de Europese Raad hebben hun milieuzorgsysteem voorgesteld aan het netwerk. Een opleiding over het thema van de deelname van het personeel aan een MZS. De vertegenwoordigers van de Regie der Gebouwen stelden het actieplan voor. Een lid van het kabinet van de minister van Duurzame ontwikkeling kwam aan het netwerk het door de Ministerraad goedgekeurde programma MVOverheid! voorstellen, in hoofdzaak de nieuwe besluiten die op het vlak van EMAS zijn genomen. De leden van het netwerk konden eveneens een opleiding van drie halve dagen volgen over "EMAS en biodiversiteit". Deze opleiding werd gezamenlijk voorbereid door het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, de DG Leefmilieu van de FOD Volksgezondheid en de POD DO. De nadruk werd gelegd op het feit dat meer rekening moet worden gehouden met (de bescherming en ontwikkeling) van de biodiversiteit in een stedelijke omgeving (aangezien de grote meerderheid van de EMAS-registraties van de federale overheid sites betreft die in de stad zijn gevestigd). Wij zijn verheugd te zien hoe het EMAS-netwerk sterker wordt en nieuwe leden verwelkomt, niet alleen federale maar ook Europese en regionale instellingen. b. Een gemeenschappelijk reglementair register invoeren voor de federale administraties die met een EMAS-systeem gestart en in Brussel gevestigd zijn; een methode bepalen om de nieuwe wettelijke verplichtingen te communiceren. Het register is operationeel sinds oktober 2011; de federale EMAS-coördinatoren die hun belangstelling hebben bevestigd, ontvangen regelmatig een update van het register. Deze update is het resultaat van een samenwerking tussen het team van het Belgisch Staatsblad (kennisgeving van de wijzigingen aan de bestaande teksten) en dat van de POD DO (toevoeging van nieuwe teksten). De Europese richtlijnen worden aan het register toegevoegd van zodra deze omgezet worden in Belgische wetgeving. Bijgewerkte milieuverklaring

17 c. De taken van de EMAS-coördinatiecel en die van elke EMAS-dienst definiëren Deze doelstelling werd nog niet verwezenlijkt. De overgang van het EMAS-netwerk van het informele netwerkstatuut naar het statuut van officiële werkgroep van de ICDO (september 2012) geeft ons ook de gelegenheid om de opdracht van deze werkgroep te bespreken. d. Binnen de tien werkdagen alle vragen over milieubeheer beantwoorden die worden gesteld door het EMAS-netwerk, de federale overheid en elke andere overheidsdienst. Sinds januari 2011 houden wij een lijst bij van alle vragen over EMAS die wij ontvangen. In 2011 hebben wij 31 vragen beantwoord, in 2012 (tot medio oktober) ongeveer 40 vragen. e. Om de twee jaar een rapport opstellen over de milieuprestaties van de federale administratie. In 2009 werd het derde EMAS-reglement (nr. 1221/2009) gepubliceerd. Het gebruik van prestatieindicatoren in de milieuverklaring is verplicht geworden. Dankzij deze verplichte rapportering kunnen de resultaten van de verschillende diensten worden vergeleken en gemiddelden worden bepaald. In het voorjaar van 2011 heeft de POD DO een benchmarking uitgevoerd betreffende gemeenschappelijke milieuprestatie-indicatoren. Via deze benchmarking wilde de POD DO een gemiddelde waarde toekennen aan elke gemeenschappelijke milieuprestatie-indicator, een algemeen overzicht geven van de evolutie van deze indicatoren en elke overheidsdienst de mogelijkheid geven deze resultaten te verklaren. Dankzij deze benchmarking kunnen de federale overheidsdiensten bovendien goede praktijken uitwisselen, nieuwe mogelijkheden ontdekken en/of gezamenlijke hinderpalen identificeren. Er werd een rapport opgesteld over dit onderwerp. In september 2011 werden de resultaten van deze benchmarkingstudie voorgesteld aan het federale EMAS-netwerk. Ze zijn ook terug te vinden in een publicatie die op de website van de POD DO kan worden gedownload. De Regie der Gebouwen bewust maken van de noodzaak om de EMAS-coördinatoren te ondersteunen in hun vragen en acties die verband houden met de verbetering van de milieuprestaties van hun instelling en met de EMAS-registratie ervan. Tal van gelegenheden werden aangegrepen of gecreëerd om de Regie der Gebouwen te sensibiliseren: tijdens de talrijke besprekingen met het kabinet ter voorbereiding van het beleid van de minister van Duurzame Ontwikkeling, tijdens vergaderingen met de Regie der Gebouwen (in het kader van de voorbereiding van een actieplan om water en energie te besparen in de federale administraties), door diverse vertegenwoordigers van de hiërarchie van de Regie der Gebouwen uit te nodigen om het EMAS-netwerk te ontmoeten. Het is helaas onmogelijk het resultaat van deze acties te meten. Bijgewerkte milieuverklaring

18 De voorzitters van de FOD's en POD's bewust maken van de noodzaak om de EMAScoördinatoren te ondersteunen in hun vragen en acties die verband houden met de verbetering van de milieuprestaties van hun instelling, ook na de EMAS-registratie ervan. In september 2011 werden de resultaten van de benchmarking en de ontwikkeling van het aantal EMAS-registraties binnen de federale overheid naar de Ministerraad gestuurd. In oktober 2011 stelde onze voorzitter de resultaten van de EMAS-benchmarking voor aan haar collega's en wees zij hen er nogmaals op dat hun steun onontbeerlijk is om goede milieuresultaten te boeken. Tijdens onze besprekingen met het kabinet ter voorbereiding van het beleid van de minister van Duurzame Ontwikkeling hebben wij aangedrongen op de onontbeerlijke steun van het management. De voorzitters en leidende ambtenaren van de federale instellingen hebben afgelopen zomer als eersten de publicatie over de in 2011 uitgevoerde benchmarking ontvangen. De minister van Duurzame Ontwikkeling is naar het college van voorzitters van oktober 2012 gegaan om hen te gelasten alle nodige middelen beschikbaar te stellen om een duurzaam beleid in te voeren, met inbegrip van het milieubeheer. De inspanningen verhogen om de directe en indirecte impact van de FINTO zichtbaar te maken. Proberen alle FINTO-gebruikers ertoe aan te sporen deze impact te beperken De POD DO heeft erop toegezien het belang te benadrukken om de energieprestatieindicatoren te visualiseren en heeft bij herhaling expertise verstrekt bij het opstellen van bestekken (toevoeging van duurzaamheidscriteria in de bestekken). De leden van het beheerscomité ontvangen informatie over de nieuwe wettelijke verplichtingen inzake het milieu (zoals het EPC-certificaat en de pollutiepieken). Er werden meerdere voorstellen gedaan om de milieu-impact te verlagen. 6. DOELSTELLINGEN DIE VOOROPGESTELD WERDEN VOOR Bij de directiebeoordeling van september 2012 werden verscheidene doelstellingen opnieuw geformuleerd en werden drie nieuwe doelstellingen vooropgesteld. Hieronder volgt het EMAS-programma van de POD DO voor de komende twee jaar : Onder de 22 kilogram papier/vte/jaar blijven en zo mogelijk het verbruik nog verder verlagen. De berekening per VTE is nauwkeuriger dan die per persoon. Wij behouden dezelfde doelstelling in termen van verbruikte hoeveelheid (20 kg/persoon = 22kg/VTE, zie bijlage). De CO 2 -uitstoot verbonden aan de activiteiten van de POD DO berekenen en compenseren (vliegtuigreizen, organisatie van evenementen, enz.) De externe en interne communicatie verbeteren (2 updates/jaar van de rubriek EMAS op de website van de POD DO; intern ten minste 2 keer per jaar communiceren over onze milieuresultaten) Ten behoeve van de werkgroep EMAS ICDO een samenvatting maken van het Sectorial Reference Document (Administraties) van de Europese Commissie Jaarlijks ten minste vier vergaderingen van de WG ICDO EMAS organiseren. Jaarlijks vier updates van het gemeenschappelijk reglementair register versturen. Bijgewerkte milieuverklaring

19 De opdracht van de werkgroep EMAS ICDO en de rol die de POD DO vervult in de EMAScoördinatie op federaal niveau definiëren. Om de twee jaar een rapport opstellen over de milieuprestaties van de federale administratie. Reactief zijn ten opzichte van de vragen van het netwerk. De verwoording van de doelstelling werd uitgebreid en stemt beter overeen met wat de POD DO in werkelijkheid doet in het kader van de coördinatie: vragen beantwoorden binnen de tien werkdagen, maar ook aandachtig zijn voor vragen die tijdens vergaderingen worden gesteld, voor vragen naar opleidingen, naar inhoudelijke punten voor de vergaderingen van het netwerk, enz., en instaan voor de traceerbaarheid van hun opvolging. De invloedssfeer van de POD DO (college van voorzitters, kabinet van de minister van Duurzame ontwikkeling, beheerscomité van de Finto, enz.) aanwenden om een efficiënt en verantwoordelijk milieubeheer aan te moedigen. Bijgewerkte milieuverklaring

20 7. VERKLARING VAN DE MILIEUVERIFICATEUR OVER DE VERIFICATIE- EN VALIDERINGSWERKZAAMHEDEN AIB-Vinçotte International N.V., EMAS-milieuverificateur met registratienummer BE-V geaccrediteerd met als reikwijdte 10, 11, 13, 16, 18, 19, 20 (excl ), 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30.2, 30.9, 31, 32, 33, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 45, 46, 47, 49, 52, 53, 58, 59, 60, 70, 71, 74, 79, 80, 81, 82, 84, 85, 86, 87, 88, 90, 94, 95, 96, 99 (NACEcode) verklaart dat hij heeft geverifieerd of de vestiging(en) of de hele organisatie zoals vermeld in de bijgewerkte milieuverklaring 2012 van de Programmatorische federale Overheidsdienst Duurzame Ontwikkeling (POD DO), met registratienummer BE-BXL voldoet aan alle eisen van Verordening (EG) nr. 1221/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS). Met de ondertekening van deze verklaring verklaar ik dat: - de verificatie en validering volledig overeenkomstig de voorschriften van Verordening (EG) nr. 1221/2009 zijn uitgevoerd; - uit het resultaat van de verificatie en validering blijkt dat er geen aanwijzingen zijn dat niet aan de toepasselijke wettelijke milieuvoorschriften is voldaan; - de gegevens en informatie van de bijgewerkte milieuverklaring 2012 van de POD DO betrouwbaar, geloofwaardig en juist beeld geven van alle activiteiten van de organisatie binnen de in de milieuverklaring vermelde reikwijdte. Dit document is niet gelijk aan een EMAS-registratie. EMAS-registratie kan alleen worden gedaan door een bevoegde instantie in de zin van Verordening (EG) 1221/2009. Dit document wordt niet gebruikt als een zelfstandig stuk openbare communicatie. Gedaan te Brussel op 3/12/2012 Handtekening ir. Paul OLIVIER, Voorzitter van de Certificatiecommissie. Bijgewerkte milieuverklaring