Reid Jelles de Jong te Workum en de in 1982 door hem geïnitieerde verenigingen en stichtingen

Transcriptie

1 Archief van Reid Jelles de Jong te Workum en de in 1982 door hem geïnitieerde verenigingen en stichtingen Inleiding Reid Jelles de Jong. Geboren te Wanneperveen op 27 oktober Als architect te Rotterdam wilde hij zich niet richten op de bouwwensen van de bovenlaag van de maatschappij maar op de vragen van "het volk". Het leidde in 1968 tot zijn "Huis voor spelende mensen, een oefening in bewoning door anderen dan gezinnen". Buiten zijn vakgebied richtte Reid de Jong zich op de zeilvaart. Zijn bewondering voor het zeilschip was groot: "toen ik in het midden van de jaren zestig de kapitalistische crisis voelde aankomen, werd het zeilschip voor mij bovendien het symbool van wat we in het kader van het energiegebruik nog voor mogelijkheden overhouden om te overleven" 1. Om de kunst van het zeilen te bevorderen organiseerde Reid de Jong vanaf 1966 diverse zeilwedstrijden. Teleurstelling in bewegingen als Provo en afkeer van de consumptiedrift in het westen brachten Reid de Jong er in 1968 toe Rotterdam te verlaten. Hij vestigde zich in 1968 in de vuurtoren op Seeburch bij Workum. Het werd de plaats van waaruit vele zeilevenementen werden georganiseerd: De Singlehanded (later Solotocht genoemd), een prestatietocht voor solozeilers over IJsselmeer en Waddenzee. vanaf 1979 De Duozeiltocht, een prestatietocht voor zeilschepen met een bemanning van twee koppen over de Friese zee (Noordelijke Noordzee). vanaf 1974 De Strontrace, een wedstrijd voor zeilende vrachtschepen van Workum naar Warmond v.v., waarbij gedroogde mest wordt vervoerd. vanaf 1975 Het Beurtveer, een wedstrijd voor zeilschepen die niet kunnen meedoen aan de strontrace (moeilijk strijkbare masten en/of passagiersaccommodatie). De 1 Joost van den Hooff "Reid en de vraagtekens tussen de dingen - Het ergste is dat je bijna nooit meer iets nieuws hoort" in: Het Vrije Volk 15 december 1984.

2 wedstrijd wordt gehouden tussen Workum en Amsterdam v.v. vanaf 1974 De Visserijdagen in Workum, een vis-wedstrijd voor zeilende vissersvaartuigen op IJsselmeer en Waddenzee. Door een oogziekte werd het werken als architect voor Reid de Jong steeds bezwaarlijker. Vanaf 1975 richtte hij zich meer en meer op het organiseren van bovengenoemde evenementen. Doel van de evenementen was ondermeer te wijzen op de kracht van de zeilvaart en de mogelijkheid vracht en mensen op economisch verantwoorde wijze te vervoeren met zeilschepen. Hetzelfde doel lag ten grondslag aan de B.B.Z. (Belangenvereniging Beroeps Zeilschippers) die mede door Reid de Jong is opgericht. Ook met andere verenigingen en stichtingen met gelijkluidende doelstellingen onderhield Reid de Jong nauwe contacten, bijvoorbeeld de Vereniging Botterbehoud en het Bureau Zeilwezen. Reid de Jong organiseerde de zeilevenementen aanvankelijk onder eigen naam of onder auspiciën van de Zeilvereniging Workum. Vanaf 1972 geschiedde de organisatie door de door hem in het leven geroepen "Kommissie voor de Zeevaart" van de Noord Nederlandse Watersport Bond. In 1980 en 1981 lag de organisatie van de evenementen in handen van het "College voor de Zeevaart Workum". In 1982 wordt voor het organiseren van de wedstrijden en evenementen een aantal Stichtingen en Verenigingen opgericht. Een jaar later trekt Reid de Jong zich terug uit de organisatie van de evenementen. Deze zullen voortaan door de genoemde stichtingen en verenigingen worden georganiseerd. Het overkoepelende Zeilvaart College Workum vraagt op 12 december 1983 Reid de Jong "de gezichtsbepalende zaken te blijven doen. Reid beantwoordt bevestigend met een glimlach" 2. Voorts blijft Reid de Jong als adviseur betrokken bij de stichtingen en verenigingen. De in 1982 opgerichte stichtingen en verenigingen zijn: Reidstichting (opgericht 26 juli 1982). De stichting heeft ten doel het ontwikkelen van activiteiten op het gebied van de zeilvaart in het algemeen en meer in het bijzonder het continueren van de werkzaamheden van Reid te Workum op dit terrein. De stichting tracht haar doel te verwezenlijken door het organiseren van de Solotocht en Duotocht of door het behulpzaam zijn bij de organisatie van evenementen op het gebied van de zeilvaart (strontrace, beurtveer, visserijdagen). 2 Archief Reid Jelles de Jong, Stichting Zeilvaart College Workum, Notulen 12 december 1983.

3 Stichting Zeilvaart College Workum De stichting heeft ten doel het bevorderen van de zeilende beroepsvaart in het algemeen en het organiseren van tenminste drie wedstrijden voor zeilvaartuigen per jaar (Strontrace, Beurtveer en Visserijdagen) en het verwerven van middelen voor dat doel. De stichting zorgt voor de promotie van de genoemde evenementen en is het platform voor overleg inzake deze evenementen tussen de Vereniging Zeilvracht (Strontrace en Beurtveer), de Visserij Vereniging Workum (Visserijdagen) en tal van instellingen in Workum (gemeente Nijefurd, Plaatselijk Belang Workum, V.V.V.) Vereniging voor Zeilende Beurt- en Strontvracht "Zeilvracht" (opgericht 14 okt. 1982) De vereniging heeft ten doel het bevorderen van de vracht-, beurt- en passagiersvaart met zeilvaartuigen (al dan niet met hulpmotor) en het ontwikkelen van daarbij behorende aan de huidige tijd aangepaste vaartechnieken, vaarroutes en vaartuigen, alles in de ruimste zin. De vereniging tracht - in nauwe samenwerking met de Stichting Zeilvaart College Workum - haar doel te verwezenlijken door het bevorderen van de belangen van haar leden (voorzover deze belangen betrekking hebben op het uitoefenen van de vracht-, beurt-, c.q. passagiersvaart met zeilvaartuigen) en door het stimuleren van de zeilende vracht-, beurt- en passagiersvaart op andere wijze. In de praktijk is Vereniging Zeilvracht met name actief bij de organisatie van de Strontrace en het Beurtveer. Visserij Vereniging Workum (opgericht 12 augustus 1982) De vereniging heeft ten doel het bevorderen van de visserij met zeilvaartuigen (al dan niet met hulpmotor), het ontwikkelen van de daarbij behorende vis- en vaartechnieken en van daartoe geschikte vaartuigen alsmede het in eigendom verwerven en het beheren van vistuig, alles in ruimste zin. De vereniging tracht - in nauwe samenwerking met de Stichting Zeilvaart College Workum - haar doel te verwezenlijken door het bevorderen van de belangen van haar leden (voorzover deze belangen betrekking hebben op het uitoefenen van de visserij c.q. vergunning van de betreffende daartoe bevoegde overheid van node is) en door het stimuleren van de visserij op andere wijze. In de praktijk is Visserij Vereniging Workum met name actief bij de organisatie van de Visserijdagen. Archieven en archiefvormers Het archief van Reid de Jong en de archieven van de in 1982 opgerichte stichtingen en verenigingen vormen een complex geheel. In theorie zal de inventarisator van een archief zoveel mogelijk uitgaan van de het werk van de archiefvormer. In dit geval zouden er dus een aantal deel-inventarissen gemaakt moeten worden: het archief van Reid de Jong, het archief van de Reidstichting, het archief van de Stichting Zeilvaart College Workum, het archief van de Vereniging Zeilvracht en het archief van de Visserij Vereniging Workum. In de praktijk is dat echter niet mogelijk. De oorzaak daarvan is gelegen in het feit dat veel archivalia door elkaar heen zijn bewaard. In de periode voor 1982 opereerde Reid de Jong onder auspiciën van verschillende instanties: soms onder de noemer van de Zeilvereniging Workum, soms onder de noemer van de "Kommissie voor de Zeevaart van de Noord Nederlandse Watersport Bond" en in 1980 duikt de naam op van het "College voor de Zeevaart Workum" (de voorloper van het Zeilvaart College Workum).

4 Maar ook de periode na 1982 levert de nodige problemen op. De contacten tussen de verschillende stichtingen en verenigingen waren dermate nauw dat uit de stukken niet meer is na te gaan wie van de stichtingen of verenigingen de archiefvormer was. Toen het eerste deel van het archief in mei 1984 werd overgedragen aan het Fries Scheepvaart Museum was het opgeborgen in ordners. Daarbij was een ruwe indeling gemaakt waarbij de scheiding tussen de stichtingen en verenigingen wel enigszins was aangebracht maar niet heel strikt. De archieven die sindsdien druppelsgewijs zijn binnengekomen kenden allemaal andere indelingen die ad hoc waren bedacht door de toenmalige archiefvormers. De voornaamste indeling was een chronologische en een verdelingen tussen Strontrace, Beurtvaart en Visserijdagen. Van vele van deze stukken was niet meer na te gaan wie ze gevormd had: de Vereniging Zeilvracht of het Zeilvaart College Workum. Vanwege deze problemen is gekozen voor een inventaris in twee delen met een cesuur in 1982, het jaar waarin de stichtingen en verenigingen werden opgericht. Vervolgens zijn beide perioden - waar mogelijk - ingedeeld naar archiefvormer. De rest van de archiefstukken is ingedeeld naar evenement. De correspondentie van Reid de Jong, de Stichtingen en Verenigingen werd ook door elkaar bewaard, zodat bij de correspondentie de archiefvormer moeilijk is te achterhalen. Dit probleem werd nog eens versterkt door het feit dat er tussen de verschillende organisaties veel onderling werd gecorrespondeerd. Omdat het ondoenlijk was deze in te delen naar archiefvormer, is besloten de correspondentie samen te voegen en chronologisch te ordenen. Dit voorkomt bovendien dat de onderzoeker van het archief veel heen en weer moet bladeren tussen verschillende deelarchieven. De rest van de archiefindeling wordt duidelijk uit de inventaris.

5 INVENTARIS Deel I - de periode voor 1982: Kommissie voor de Zeevaart College van de Zeevaart Workum I ALGEMEEN 1 Notulen van de Commissie voor de Zeevaart van de Noord Nederlandse Watersport Bond Correspondentie: ingekomen stukken en minuten van uitgaande stukken omslagen Programma's en omslag. 15 Stukken betreffende de verdeling van de ligplaatsen in Workum tijdens de zeilevenementen en omslag Stukken betreffende de beoordeling van de schepen die deelnemen aan de Strontrace, het Beurtveer of de Visserijdagen 1976 en omslagen Persberichten inzake de Solowedstrijden, de Duozeiltochten, de Strontrace, het Beurtveer of de Visserijdagen omslag Krantenknipsels inzake de Solowedstrijden, de Duozeiltochten, de Strontrace, het Beurtveer of de Visserijdagen.

6 1972, en omslagen II TAKEN (ZEILEVENEMENTEN) II-A Singlehanded Vaarplannen en ongedateerd. 1 omslag. 28 Reglementen omslag. 29 Stukken betreffende wijzigingen van reglementen. 1969, 1970 en omslag Inschrijfformulieren omslagen

7 38-45 Risicoverklaringen waarin de deelnemende schippers verklaren dat zij geheel voor eigen risico aan de wedstrijd deelnemen omslagen Stukken betreffende het verloop van de wedstrijd en passagelijsten en omslagen Stukken betreffende de door de deelnemende schippers geschatte totale zeiltijden omslagen Scheepsjournaals, bijgehouden door de deelnemende schippers. 1969, omslagen

8 II-B Duo Zeiltocht over de Friese Zee (Driehoektocht) Reglementen en omslag. 68 Voorlopige formulieren van inschrijving omslag Inschrijfformulieren en omslagen Deelnemerlijst stuk Risicoverklaringen waarin de deelnemende schippers verklaren dat zij geheel voor eigen risico aan de wedstrijd deelnemen en omslagen Checklists van de zeewaardigheid (mogelijkheid tot zelf oprichten, stormblinden, loospijpen, etc.) en uitrusting (navigatiemiddelen, ankers, nooduitrusting, reddingsmiddelen) van de deelnemende zeilschepen en omslagen Afschriften op copieën van verzekeringspolissen van deelnemende schepen omslag. 77 Stukken betreffende het verloop van de wedstrijd en passagelijsten omslag Scheepsjournaals, bijgehouden door de deelnemende schippers en omslagen

9 II-C Strontrace ( ) 80 Reglementen omslag. 81 Stukken betreffende het wijzingen van de reglementen en omslag Inschrijfformulieren omslagen Deelnemerslijsten omslag Bevrachtingscontracten van de "Makelaars in Bevrachting van Zeilschepen te Workum" omslagen. N.B. In de contracten is vastgelegd hoe groot de lading is en wat de plaats van bestemming is (haven Warmond). De contracten zijn ondertekend door een vertegenwoordiger van de Coöperatieve Grasdrogerij Workum en door de deelnemende schippers Stukken betreffende het verloop van de wedstrijd en passagelijsten en omslagen

10 103 Westrijduitslagen omslag Scheepsjournaals, bijgehouden door de deelnemende schippers en omslagen

11 II-d Beurtveer ( ) 111 Reglementen omslag. 112 Stukken betreffende het wijzigen van de reglementen omslag Inschrijfformulieren omslagen Deelnemerslijsten omslag Bemannings- en passagierslijsten en omslagen Bevrachtingscontracten van de "Makelaars in Bevrachting van Zeilschepen te Workum". 1975, 1976 en omslagen. N.B. In de contracten is vastgelegd welke de lading is en wat de plaats van bestemming is. De contracten zijn ondertekend door Reid de Jong of een vertegenwoordiger van de Coöperatieve Grasdrogerij Workum en door de deelnemende schippers Stukken betreffende het verloop van de wedstijd en passagelijsten en omslagen Wedstrijduitslagen omslag.

12 Scheepsjournaals, bijgehouden door de deelnemende schippers omslagen

13 II-e Visserijdagen ( ) 138 Reglementen omslag Inschrijfformulieren omslagen Deelnemerslijsten omslag Visserijvergunningen voor het IJsselmeer en de Waadenzee, afgegeven door het Ministerie van Landbouw en Visserij, de Directie van de Visserijen en door de Inspectie de Domeinen Noord Holland. 1974, 1975, 1978, 1979 en omslagen Stukken betreffende de huur van visnetten en het herstel daarvan omslag. 154 Stukken betreffende de besomming: prijzen op de visafslag van de vis die door de deelnemers is gevangen en ongedateerd. 1 omslag. 155 Uitslaglijsten. 1975, 1976 en omslag. 156 Antwoordformulieren en totaaluitslag van een enquete die in 1981 werd gehouden onder de deelnemers aan de Visserijdagen. De enquetevragen handelen over wat belangrijk is bij de Visserijdagen: serieus vissen, zeilen, vistuigonderhoud, de prijs van de vis, etc omslag Scheepsjournaals, bijgehouden door de deelnemende schippers.

14 1974 en omslagen Reservenummers, onbenut gelaten ten behoeve van eventuele aanvullingen.

15 Deel II - de periode na 1982 I ALGEMEEN Correspondentie: ingekomen stukken en minuten van uitgaande stukken en omslagen II II-A REIDSTICHING ALGEMEEN 209 Statuten omslag. 210 Notulen omslag. 211 Overzichten van bestuurssamenstellingen omslag. 212 Stukken betreffende het aantrekken van een administrateur omslag.

16 II-b TAKEN: organisatie van de Duozeiltocht over de Friese Zee 213 Reglementen omslag. 214 Inschrijfformulieren omslag. 215 Deelnemerslijst omslag. 216 Risicoverklaringen waarin de deelnemende schippers verklaren dat zij geheel voor eigen risico aan de wedstrijd deelnemen omslag. 217 Checklists van de zeewaardigheid (mogelijkheid tot zelf oprichten, stormblinden, loospijpen, etc.) en uitrusting (navigatiemiddelen, ankers, nooduitrusting, reddingsmiddelen) van de deelnemende zeilschepen omslag. 218 Afschriften op copieën van verzekeringspolissen van deelnemende schepen omslag. 219 Twee exemplaren van de oorkonde die wordt uitgereikt aan deelnemers die de Duozeiltocht hebben volbracht omslag. 220 Scheepsjournaals, bijgehouden door de deelnemende schippers katerns.

17 III STICHTING ZEILVAART COLLEGE WORKUM III-B ALGEMEEN 221 Statuten omslag. 222 Notulen omslag. 223 Stukken betreffende de financiën. 1984, 1985 en ongedateerd. 1 omslag. 224 Ledenlijst. Ongedateerd. 1 omslag. III-B III-B-I TAKEN: ORGANISATIE EN COÖRDINATIE STRONTRACE, BEURTVEER EN VISSERIJDAGEN 225 Adreslijsten van vrijwilligers, medewerkers, controleurs en uit te nodigen personen en ongedateerd. 1 omslag. 226 Stukken betreffende de praktische organisatie, roosters en taakverdelingslijsten. 1984, 1988 en ongedateerd. 1 omslag. 227 Draaiboeken voor de organisatie van de drie zeilevenementen in Workum (Strontrace en Beurtveer). 1984, 1985 en katerns. 228 Stukken betreffende de verdeling van de ligplaatsen in Workum tijdens de zeilevenementen en ongedateerd. 1 omslag.

18 Stukken betreffende de beoordeling van de deelnemende schepen door de Technische Commissie. N.B. Bij de beoordeling wordt gelet op originaliteit en veiligheid. Bij de wedstrijden werden prijzen uitgereikt voor de best verzorgde schepen omslagen Stukken betreffende "Liereliet", een festival voor zeemansliederen, dat tegelijk met de zeilevenementen werd gehouden in Workum en omslag. III-B-II TAKEN: PUBLICITEIT VOOR DE EVENEMENTEN VOOR STRONTRACE, BEURTVEER EN VISSERIJDAGEN 237 Persberichten en ongedateerd. 1 omslag. 238 Adreslijsten van kranten, tijdschriften en omroepen. Ongedateerd. 1 omslag. 239 Affiches en stukken betreffende het ontwerpen van affiches. 1983, 1985, 1987, 1988, 1993 en ongedateerd. 1 omslag. 240 Programma's. 1982, 1983, 1985, 1987, 1988, 1990, 1992, omslag Krantenknipsels omslagen

19 IV IV-A VERENIGING VOOR ZEILENDE STRONT- EN BEURTVAART "ZEILVRACHT" ALGEMEEN 248 Statuten en concepten daarvan. 1982, 1987 en omslag. 249 Notulen en ongedateerd. 1 omslag. 250 Jaarverslagen en omslag. 251 Beleidsplannen en omslag. 252 Stukken betreffende de financiën: begrotingen en financiële overzichten omslag. 253 Ledenlijsten omslag. 254 Folder voor het werven van leden getiteld "Wind kost niks". Ongedateerd. 1 omslag. 255 Stukken betreffende de scheepvaartverkeerswet: "Algemene regeling met betrekking tot het scheepvaartverkeer op de binnenwateren en op zee (Scheepvaartverkeerswet)" van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (vergaderjaar ). 2 delen omslag.

20 IV-B TAKEN: IV-B-I Strontrace (vanaf 1982) 256 Reglementen , omslag. 257 Stukken betreffende het wijzigen van de reglementen en ongedateerd. 1 omslag Inschrijfformulieren en omslagen a b Deelnemerslijsten omslag Bemanningslijsten omslagen a 1996 en 1997

21 Bevrachtingscontracten van de "Makelaars in Bevrachting van Zeilschepen te Workum" omslagen. N.B. In de contracten is vastgelegd hoe groot de lading is en wat de plaats van bestemming is (haven Warmond). De contracten zijn ondertekend door een vertegenwoordiger van de Coöperatieve Grasdrogerij Workum en door de deelnemende schippers a Loting van de start. Notarieel vastgelegd en omslag Stukken betreffende het verloop van de wedstrijden en passagelijsten omslagen Stukken betreffende protesten. 1982, , 1989, 1999 en ongedateerd. 1 omslag. 295 Wedstrijduitslagen , 1992 en omslag.

22 Journaals, bijgehouden door de deelnemende schippers , 1 omslag , 1 omslag , 1 omslag , 1 omslag , 1 omslag , 24 katerns , 19 katerns , 23 katerns , 21 katerns , 23 katerns , 23 katerns , 29 katerns , 19 katerns , 21 katerns 309a 1996, 17 katerns 309b 1997, 12 katerns 309c 1999, 12 katerns IV-B-II Beurtveer (vanaf 1982) 310 Reglementen , 1989, 1991, omslag. 311 Stukken betreffende het wijzigen van reglementen. 1984, 1987 en ongedateerd. 1 omslag Inschrijfformulieren en omslagen a b Deelnemerslijsten. 1983, 1984, 1986, 1987, 1988, 1992 en omslag.

23 Bemannings- en passagierslijsten omslagen a 1996 en Vaarvergunningen of afschriften daarvan, afgegeven door de besturen van de gemeenten waar de deelnemende schepen hun thuishaven hebben omslagen Stukken betreffende het verloop van de wedstrijd en passagelijsten , en omslagen Stukken betreffende protesten. 1987, 1992, 1999 en ongedateerd. 1 omslag. 351 Wedstrijduitslagen. 1982, , 1992, 1996, 1997 en omslag Journaals, bijgehouden door de deelnemende schippers , 1 omslag

24 , 1 omslag , 1 omslag , 1 omslag , 1 omslag , 25 katerns , 27 katerns , 24 katerns , 23 katerns , 15 katerns , 23 katerns , 24 katerns , 18 katerns , 21 katerns 365a 1996, 14 katerns 365b 1997, 9 katerns 365c 1999, 26 katerns

25 V V-A VISSERIJ VERENIGING WORKUM ALGEMEEN 366 Statuten. Origineel, copie en concept omslag. 367 Notulen omslag. 368 Agenda's van vergaderingen omslag. 369 Stukken betreffende de financiën: jaaroverzichten omslag. 370 Stukken betreffende de financiën: huur van de visnetten en kosten van het boeten van de netten omslag. 371 Stukken betreffende een onderlinge verzekering (1982) omslag. 372 Ledenlijsten omslag. 373 Historisch overzicht door Sieb Kemme getiteld " vijf jaar Visserij Vereniging Workum in Journaalbladen" omslag. V-B TAKEN: ORGANISATIE VAN DE VISSERIJDAGEN 374 Reglementen omslag. 375 Inschrijfformulieren omslag. 376 Deelnemerslijsten. 1982, 1982, 1986, 1987 en ongedateerd. 1 omslag.

26 377 Visserijvergunningen voor het IJsselmeer en de Waadenzee, afgegeven door het Ministerie van Landbouw en Visserij, de Directie van de Visserijen en door de Inspectie de Domeinen Noord Holland omslag. 378 Stukken betreffende het verloop van de wedstrijden: afslagbriefjes van de Visafslag Workum omslag. 379 Uitslagen en vangstanalyses. 1982, 1984 en omslag. 380 Journaals, bijgehouden door de deelnemende schippers omslag. VI GEDEPONEERDE ARCHIEVEN 381 Stukken afkomstig van de Stichting Zeilvaart Warmond, een zusterstichting die ondermeer de Turfrace organiseert en ongedateerd. 1 omslag. N.B. De Stichting Zeilvaart Warmond is opgericht door Hylke Tromp, die tijdens de Strontrace optrad als keermeester. De deelnemers moesten de uit Workum meegenomen mest lossen op de kade te Warmond en dan terugkeren naar Workum. Hylke Tromp wsa daarbij de controleur ter plekke. Enthousiast geworden door de Strontrace, organiseerde hij vanaf 1986 diverse zeilevenementen vanuit Warmond: de Westlander Zeildagen en de Turfrace.