VIERDE WERELD. Ik was vandaag voor t eerst aan zee Een zonnige gezinsdag in de regeringsstad Den Haag

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VIERDE WERELD. Ik was vandaag voor t eerst aan zee Een zonnige gezinsdag in de regeringsstad Den Haag"

Transcriptie

1 k September 2006 Nr 114 VIERDE WERELD _ Prinsjesdag Wij starten het nieuwe werkjaar met een koffertje vol dromen In dit kwartaalblad lekt het volgende al uit: dat vrijwilligerswerk gewaardeerd wordt als wezenlijk onderdeel van een gezonde, solidaire samenleving dat Nederland de Werelddag van verzet tegen extreme armoede erkent en gewicht geeft, ook met betrekking tot armoede in eigen land dat de groeiende groep gezinnen die langdurig in diepe schulden zit, daadwerkelijk en toekomstgericht geholpen wordt dat kunst en cultuur echt toegankelijk worden voor mensen in armoede dat beleidsmakers zich laten leiden door het leven, de hoop, de kennis en verwachtingen van de armste burgers Ik hoop van harte dat de regering er samen met ons werk van maakt! Vanessa Malfait-Joos Nationaal coördinator Ik was vandaag voor t eerst aan zee Een zonnige gezinsdag in de regeringsstad Den Haag Ruim 130 leden van de Vierde Wereld beweging, grotendeels gezinnen met kinderen, reisden op zaterdag 10 juni vanuit het hele land met trein en bus naar Den Haag. De ontvangst van de deelnemers werd verzorgd door een 20-tal vrijwilligers in de feestzaal van het Aloysius college. Een Haagse zanger die levensliederen zong, sloot de dag feestelijk af. Vele ouders samen met hun kinderen genoten van een middag aan het strand. Ik nam vandaag voor het eerst de trein en was voor het eerst aan zee. Best spannend!, vertelde een moeder. Andere deelnemers kozen voor een stadsrondleiding met een bus of een bezoek aan het natuurkundig en cultureel museum, het Museon. Met onze hartelijke dank aan allen die deze bijzondere dag mogelijk maakten! Foto s Jos Delisse, Patrick Spinnoy en Katia Mercelis ATD Vierde Wereld, een internationale beweging Zowel in de arme als in de rijke landen worden mensen uitgesloten vanwege de diepe armoede waarin zij leven, soms al generaties lang. Joseph Wresinski ( ), een Franse priester, zelf in grote armoede geboren en opgegroeid, heeft in 1957 in Noisy-le-Grand (Frankrijk) met 250 zeer arme en dakloze gezinnen een vereniging opgericht met als hoofddoel: de extreme armoede teniet te doen. Deze vereniging is uitgegroeid tot de internationale beweging ATD Vierde Wereld. Wij zijn ervan overtuigd dat de eersten die tegen armoede strijden, de armsten zélf zijn. Hun streven naar een menswaardig bestaan dient gerespecteerd te worden door allereerst aan hen te vragen wat daarvoor nodig is. De beweging ATD Vierde Wereld brengt mensen van uiteenlopende levensbeschouwingen en verschillende politieke richtingen samen. De actie van de beweging steunt op de armsten, op volontairs (met minimumloon werkend voor de beweging) die overal in de wereld deelnemen aan het leven van de armsten, én op duizenden medestanders die in alle lagen van de samenleving op uiteenlopende wijze de aandacht vestigen op de armsten als medeburgers.

2 2 VIERDE WERELD, SEPTEMBER 2006 Joseph Wresinski actueel De keuze van... Yvonne Whittaker ervaringsdeskundige actief in Assen Uit "Mensenrechten zijn ondeelbaar. De armsten bewijzen het!", J. Wresinski (VW Visie nr. 6, p. 13) "Want de armsten zeggen het ons vaak: niet honger of het niet kunnen lezen, niet eens werkloosheid is het ergste ongeluk voor de mens. Het ergste ongeluk is te weten dat men in het geheel niet meer meetelt, zodat zelfs het ondergane leed kan worden genegeerd. Het ergste is de minachting van de medeburgers. Want het is die minachting die een mens ver van alle recht houdt, die maakt dat anderen op zijn levenswijze neerzien en die verhindert dat hij erkend wordt als iemand die waardig is en in staat verantwoordelijkheden te dragen. Het grootste ongeluk dat uiterste armoede meebrengt is zich gedurende heel zijn bestaan als een levende dode te voelen." Leven in armoede is een eenzame strijd om het bestaan, maar toen mijn man en ik voor de eerste keer het toneelstuk Maria, moeder van altijddurende bijstand van de Joseph Wresinski Cultuur Stichting hadden gezien en daarna gepraat hadden met de toneelspeelsters en met de genodigden, toen liepen we naar huis en ik zei tegen mijn man: Nu zijn we niet meer alleen! In al onze ellende waren we uitgenodigd om naar de gezinsdag op t Zwervel te komen en daar zagen we een heleboel mensen die net als wij waren, en wij voelden ons opgenomen in een grote, nog onbekende, maar toch vertrouwde familie. In de eetzaal zag ik dan de foto van Joseph Wresinski hangen en hij heeft zo n lief gezicht en het was alsof hij me aankeek en me zeggen wou: Alles komt goed meisje en ik denk dat hij een engel geworden is die over ons waakt. Tijdens de vakantie op t Zwervel vorig jaar kregen wij datzelfde gevoel, dat wij werden opgenomen in de armen van de Vierde Wereld beweging, dat wij allen samen werkten om dat gevoel van waardigheid terug te vinden (all together for dignity), dat wij bijzonder waren en dat ieder van ons talenten heeft en dat het leven ook mooi kan zijn. Dit alles heeft ons kracht gegeven en de moed om te strijden voor een beter bestaan. Op een gegeven moment hebben wij ons lot in eigen handen genomen en zijn vrijwilligerswerk gaan doen op het gebied van armoedebestrijding. Dit wordt niet betaald, maar geeft ons zoveel voldoening en ook brengt het ons in contact met zoveel mensen dat we ons niet langer een levende dode voelen, maar juist midden in het leven staan. 17 oktober vieren Haha, er is wat te vieren. Daar moet ik bij zijn. En wie is de feesteling? Dat wordt iedereen die meeviert. Dat moet je toch maar eens even uitleggen. Och, het is eigenlijk heel simpel, en dat wordt je vanzelf duidelijk zo gauw je het volgende verhaal begrepen hebt. Joseph Wresinski Het begon in 1957, toen in Frankrijk een priester - Joseph Wresinski - van zijn bisschop het verzoek kreeg om eens te kijken wat hij zou kunnen doen voor mensen in een barakkenkamp bij Parijs, waar 500 zeer arme gezinnen weggestopt waren, weg uit het zicht van de samenleving, uitgesloten, opgeruimd. Toen Joseph Wresinski oog in oog stond met de mensen in die situatie, ging er een huivering door hem heen. Hij doorleefde op dat moment opnieuw de situatie van het gezin waarin hij zelf in diepe armoede was opgegroeid. In heilige verontwaardiging nam hij het vaste besluit om deze mensen, dit volk van armen, op weg te helpen naar een menswaardiger leven, een leven van volwaardige deelname aan het gewone maatschappelijke leven. Met hart en ziel is hij met die mensen op pad gegaan, en heeft hen leren ontdekken wat het betekent: je stem te laten horen, te ervaren dat je stem gehoord wordt, dat naar je geluisterd wordt en wat het betekent als je bondgenoten hebt met wie je dat stukje geluk samen mag beleven. Een beweging Geleidelijk aan is het een beweging geworden van armsten en hun bondgenoten in allerlei plaatsen in Frankrijk en ook over de hele wereld, tot in Nederland toe. Na 30 jaar, op 17 oktober 1987, beleefde de beweging ATD Vierde Wereld een hoogtepunt. Vanuit alle windstreken waren honderdduizend mensen, armen en niet-armen, samen gestroomd op het Plein van de Rechten van de Mens en van de Burgerlijke Vrijheden te Parijs, rond een kolossale steen die in het plaveisel gelegd was met daarin uitgebeiteld de volgende tekst, in Nederlandse vertaling:

3 VIERDE WERELD, SEPTEMBER Op 17 oktober 1987 zijn verdedigers van de Rechten van de Mens en Burgerlijke Vrijheden uit alle landen op dit plein samen gekomen. Zij hebben hulde gebracht aan de slachtoffers van honger, onwetendheid en geweld. Zij hebben hun overtuiging uitgesproken dat uiterste armoede geen noodlot is. Zij hebben zich solidair verklaard met allen die, waar ook ter wereld, strijden om uiterste armoede te beëindigen. "Waar mensen gedoemd zijn in armoede te leven, worden de Rechten van de Mens geschonden. Zich verenigen om die rechten te doen eerbiedigen is een dure plicht". Père Joseph Wresinski Daar op dat plein werd door Joseph Wresinski hulde gebracht aan de armsten voor hun lijdensmoed, levensmoed en strijdvaardigheid, voor het zich bevrijden van uitgesloten te zijn. De honderdduizend aanwezigen hebben zich bij die huldiging aangesloten, met het voornemen ook om het onrecht van armoede en uitsluiting naar vermogen ongedaan te maken. Daardoor werden ze allemaal feesteling. Wereldwijd Elk volgend jaar is vanuit de Beweging op 17 oktober in honderden steden over de hele wereld, door armen met hun bondgenoten opnieuw gevierd, dat mensen uit hun armoede opstaan. Tegelijk wordt beroep gedaan op iedereen in de samenleving om open oog te hebben voor het onrecht van armoede, en van harte eraan mee te helpen dat de rechten van de mens geëerbiedigd worden. In 1992 hebben de Verenigde Naties deze jaarlijkse 17 oktoberviering van de Beweging nog eens extra ondersteund, en zelfs ook verruimd door een wereldwijde oproep aan iedereen om de 17de oktober jaarlijks te vieren als Internationale Dag voor de Uitroeiing van Armoede. Een uitnodiging Iedereen die dit hier nu leest is dus UITGENODIGD om mee te vieren, en zó zelf ook FEESTELING te zijn; een feesteling die meehelpt aan het feest. Hoe doe je dat? Om te beginnen, met in je hart eerlijk te erkennen, dat aan medemensen onrecht gedaan wordt, als ze door armoede uitgesloten zijn van volledige deelname aan het normale maatschappelijke leven. Je begint feesteling te worden. Een volgende stap is, je ogen goed de kost te geven, en te zien en te erkennen dat zulke uitgesloten mensen ook in je eigen omgeving leven. Je groeit in feesteling zijn. Je gaat verder en vraagt jezelf af hoe je aan zo'n medemens eenvoudig menselijke aandacht kunt geven, en dat ook laat merken. Je gaat van binnen voelen dat je steeds echter feesteling wordt. Je kijkt om je heen of je nog andere mensen kunt ontdekken die ook feesteling aan het worden zijn; en misschien zelfs mensen die je durft vragen met jou samen mee te doen aan het feest. En samen probeer je te ontdekken, te horen, te voelen, waar de pijn en de onmacht van armen en uitgeslotenen vandaan komt, en hoe je samen met hen een stap kunt zetten naar meer menswaardig leven. Proficiat dat je volbloed FEESTELING geworden bent! Ben Doodkorte Medestander en lid van de Ondersteuningsgroep 17 oktober Plechtigheid rond de gedenksteen op Mauritius Als je er meer structureel, meer blijvend werk van wilt maken, dan wil de 'Ondersteuningsgroep 17 oktober' je graag verder op weg helpen. Je kunt dan contact opnemen met het secretariaat van de Ondersteuningsgroep 17 oktober, Alessandria NB Zevenaar tel steun17oktober@atd-vierdewereld.nl Foto ATD Vierde Wereld

4 4 VIERDE WERELD, SEPTEMBER 2006 Eigen schuld? Van steeds meer gezinnen van de Vierde Wereld horen we dat ze met bewindvoering of schuldsanering te maken hebben. Wat mag een bewindvoerder of schuldsaneerder niet allemaal? Worden er geen basisrechten geschonden? Twee gezinnen die dit jaar voor vakantie werden aangemeld hebben 25 euro leefgeld per week. Beide waren toegelaten voor WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen). Het ene betreft een vader met een dochtertje van 7. Hij leeft nu ongeveer anderhalf jaar zo. Zijn dochter verblijft tijdens de week bij haar moeder en op vrijdag komt zij bij hem. Om haar te brengen en te halen kost dat hem 13 euro per keer. Een ander gezin waarvan de kinderen tijdelijk uit huis geplaatst zijn en de moeder in een huis van het Leger des Heils leeft, heeft volgens de hulpverlener ook maar 25 euro per week. Daarom zijn we nagegaan of dat mocht: 25 euro leefgeld per week. Volgens de WSNP moet bij schuldsanering het betrokken gezin 90% van de bijstandsnorm kunnen houden. Dat minimum is door de regering bepaald op euro per maand voor een éénouder-gezin in de bijstand (zonder kinderbijslag, maar met vakantieuitkering). Dus 90 % daarvan... Daar kan toch niemand van leven! We ontdekten: Er is geen minimum voor het leefgeld in de wet vastgesteld. Als er een bewindvoerder wordt aangesteld zijn er geen precieze regels voor de verdeling van wat hij betaalt en wat het gezin betaalt. Een van de ouders zei dat hij ook nog 60 per maand aan de bewindvoerder moet betalen. (Hiervoor kun je bijzondere bijstand aanvragen bij de gemeente, maar dat wordt je niet altijd verteld.) In overleg met het gezin mag ook de kinderbijslag gebruikt worden om schulden af te betalen. Dat betekent dat er aan de kinderrechten wordt geknabbeld. Dat geld is namelijk bedoeld voor de verzorging, opvoeding en onderwijs van de kinderen. Voor een gezin dat al jarenlang op het sociaal minimum leeft is het heel moeilijk om in de WSNP te komen. Eén van de voorwaarden is dat de schuld in verhouding moet staan tot het inkomen. Ook als het om overlevingsschulden gaat als huur en energie. Veel sneller dan voorheen wordt de deurwaarder ingezet en de deurwaarderskosten maken het bedrag van de schulden nog groter. De regels voor WSNP zijn sinds een jaar of twee verscherpt. En waarom? Niet omdat er misbruik van wordt gemaakt, maar omdat er teveel aanvragen zijn. Terwijl de WSNP aanvankelijk juist bedoeld was voor de mensen met de grootste problemen, vallen de armsten vaak buiten de boot. Tijdens gesprekken tussen gezinnen en hulpverleners zeiden ouders: Als je iets extra s nodig hebt, zelfs iets dat echt nodig is, moet je toestemming vragen. Je bent alle vrijheid kwijt. En al je post wordt doorgelezen! En het komt nog in de krant te staan ook als je toegelaten wordt tot de WSNP. Wat me het meest zeer doet is dat er gezegd wordt dat we ons geld onverantwoord besteden. Ik heb ook een t.v. ja, maar nog steeds een zwart-wit. Ik wil ook niet constant ruzie met mijn zoon. Hij is 16 jaar en wil ook leuke kleren, hij wil ook wel eens uitgaan. Dan geef ik hem dat. Het is niet zijn schuld dat ik te weinig inkomsten heb. Tijdens de vakanties deze zomer zeiden ouders: "Iedere maand heb ik weer die financiële stress ; hoe moet ik het doen om rond te komen. Ik haal het iedere maand, maar soms wou ik dat ik een bewindvoerder had, dan was ik van die stress af. Als alle vaste lasten eraf zijn, houden we 200 euro per maand over." Ik zal blij zijn als we onder bewindvoering komen, dan zijn we tenminste veilig; geen afsluitingen meer... We houden per week 50 euro over. Dat is het. Ons inkomen is zo laag dat je er niet van kunt leven. Je kunt bijna niet anders dan schulden maken. "Je mag ze op je blote knietjes dankbaar zijn dat je in de schuldsanering mag gaan. Niet iedereen kan erin en alleen red je het echt niet. Ze zetten je op straat als je te veel schulden hebt. Ze doen het echt." Hiermee hebben we een tipje van de sluier opgelicht, dit vraagt om nader onderzoek van de regels en de ervaringen. Annie van den Bosch, Coördinatrice van de werkgroep kennis. Marijke Decuypere, Volontaire op recreatieboerderij t Zwervel

5 VIERDE WERELD, SEPTEMBER Kunst en cultuur doorbreken uitsluiting Kunst en cultuur beleven of maken, dat geeft zelfrespect, zelfkennis, mogelijkheden om te groeien, aansluiting bij anderen en de maatschappij. Juist daarom is het ook voor gezinnen in armoede zo belangrijk om actief als maker of passief als bijvoorbeeld museumbezoeker deel te kunnen nemen aan kunst en cultuur. Tijdens het seminar Kunst en Gezinnen van de Beweging ATD Vierde Wereld op 2 en 3 juni in Brussel stond dit thema centraal. Zo n 120 vertegenwoordigers van verschillende organisaties en ook ervaringsdeskundigen uit verschillende Europese landen namen deel, waaronder ook Nederland. Al in het daklozenkamp in Noisy-le-Grand bij Parijs, waar de beweging een halve eeuw geleden ontstond, werden al snel een bibliotheek en creatieve ateliers gestart. Mensen in de gelegenheid stellen zich uit te drukken en te scheppen is effectiever in de strijd tegen armoede en uitsluiting dan het uitdelen van geld en goed. Dit was een belangrijk uitgangspunt van Wresinski en nog steeds een van de peilers waarop de acties van de Beweging rusten. Drempels wegnemen Alle oplossingen beginnen met het leggen van contact met de gezinnen: het doorbreken van het isolement en het werken aan een sfeer van wederzijds vertrouwen. Leden van de Beweging uit verschillende milieus gaan de wijken in om de meest geïsoleerde gezinnen te ontmoeten en aan te zetten tot uitdrukking en creatie. De contacten worden onder meer gelegd via de kinderen die deelnemen aan de straatbibliotheek en straatateliers. Foto Jos Delisse Met dit busje gaat een team van het Huis van de Kennis steeds weer de Brusselse wijken in om straatbibliotheek en straatateliers te verzorgen. Verschillende onderwerpen kwamen tijdens de twee intensieve seminardagen aan bod. Het boek als communicatiemiddel tussen het kind en zijn ouders. Wat doen musea en culturele centra om publiek te bereiken dat niet spontaan komt. Wat zijn de belemmeringen voor de meest geïsoleerde gezinnen om deel te nemen en vooral: wat kunnen we doen om de drempels weg te nemen. Tijdens het seminar zijn in ieder geval ervaringen en ideeën uitgewisseld tussen vertegenwoordigers van uiteenlopende organisaties en was de stem van de ervaringsdeskundigen zelf nadrukkelijk te horen. En dat stemt hoopvol. De organisatie van het seminar was in handen van het team van het Huis van de Kennis van ATD Vierde Wereld in Brussel. De Brusselse gemeente Sint-Jans-Molenbeek stelde er het gloednieuwe Huis van Culturen en Sociale Samenhang voor beschikbaar. Oproep aan de gezinnen Beste mensen, Jos Delisse, Medestander uit Oss Patrick Spinnoy, Volontair op t Zwervel Ik wil jullie graag vertellen over het theater van de Joseph Wresinski Cultuurstichting en waarom het zo van belang is dat ook jullie naar ons toneelstuk komen kijken. Wij van het theater vertellen ons eigen verhaal, maar niet dat van ons alleen, ook dat van jullie. Wij hopen als wij in oktober weer ons toneelstuk Maria, moeder van altijddurende bijstand beginnen te spelen, dat jullie dan ook komen kijken. Jullie aanwezigheid maakt ons sterker, ook naar het publiek van kerken, gemeenten en instanties toe. Zo kunnen wij hen laten zien wie we zijn: één grote familie. Ons toneel vertelt over huisuitzetting, over afbraak van onze woningen, iedere keer maar weer te moeten verhuizen, kinderen die uit huis worden geplaatst, over schulden, enz, maar is dat waar wij ons voor moeten schamen? Wij vertellen iedere keer bij het nagesprek: laat zien wat je kunt, laat zien wie je bent! Wij hopen ook dat wij jullie kunnen verwelkomen bij ons theater vanaf oktober. Hartelijke vriendelijke groeten van Maria, Zwaantje Vortman

6 6 VIERDE WERELD, SEPTEMBER 2006 Een nieuw algemeen secretariaat Een stukje geschiedenis In 1988 overleed père Joseph Wresinski, de oprichter en algemeen secretaris van ATD Vierde Wereld. Hij wees zelf drie volontairs aan die hem zouden opvolgen op dat moment. In 1993 werd een nieuw algemeen secretariaat aangewezen door de groep volontairs die wij het Zwarte Woud noemen (mensen die vanaf het allereerste begin met père Joseph de beweging opbouwden). In 1999 werd door een groep volontairs het huidige team gekozen: Eugen Brand, algemeen secretaris, uit Zwitserland, bijgestaan door Susie Devins uit de VS en Bruno Couder uit Frankrijk. Een grote verantwoordelijkheid Het algemeen secretariaat geeft leiding en bezieling aan de internationale beweging ATD Vierde Wereld. Dit team volgt, met behulp van vele anderen, de ontwikkelingen in de wereld en binnen de Vierde Wereld beweging. Aan de hand hiervan helpen zij internationale en nationale teams keuzes te maken voor hun inzet en de belangrijkste activiteiten en ontmoetingen. Ook zijn zij nauw betrokken bij de inzet van de volontairs en leden die zich al heel lang zeer actief inzetten en de verantwoordelijkheden die hen worden toevertrouwd. Eugen, Susie en Bruno werken nu alweer zeven jaar samen in deze functie. De tijd is gekomen dat wij samen met hen bekijken of het voor hen alle drie, of voor één of twee van hen, goed is deze grote verantwoordelijkheid te verlaten en zo weer een andere taak in het volontariaat op zich te gaan nemen. Dit betekent dat wij moeten gaan nadenken over een nieuw algemeen secretariaat. Hoe vinden wij de juiste mensen? De personen die deze verantwoordelijkheid aanvaarden, zien een hele grote en zware taak op zich afkomen. Net als bij alle andere keuzes die wij maken, baseren wij ons daarbij vooral op het leven, de hoop en de verwachtingen van de allerarmste gezinnen overal ter wereld. Het gaat erom dat wij in de beweging diegenen

7 VIERDE WERELD, SEPTEMBER Het jaarverslag 2005 is er! Aan de vrienden, leden en sympathisanten die ons in 2005 steunden, Van harte dank voor uw inzet, creativiteit, tijd, geduld, vriendschap, financiële bijdrage, trouw, advies, en zoveel meer. Want in de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting is ieder mens belangrijk, zoals Joseph Wresinski, oprichter van de Internationale beweging ATD Vierde Wereld, steeds zei. Voor wie wil nalezen wat we in 2005 allemaal hebben gedaan en hoe we dat verantwoorden, bevelen wij graag het jaarverslag aan. Met vriendelijke groet, Dhr. Ton Redegeld, voorzitter U kunt het jaarverslag 2005 > downloaden via onze website, via de pagina steun financieel > opvragen via het Landelijk centrum in Den Haag op denhaag@atd-vierdewereld.nl of telefoon > inzien of afhalen op t Zwervel in Wijhe, in het landelijk Centrum in Den Haag, bij Fonto te Delft, via de lokale groepen. Vierde Wereld Verkenningen Kunnen beroepsmensen en mensen die zich in een situatie van diepe armoede bevinden iets van elkaar leren? Op deze en andere vragen wordt ingegaan in de zojuist verschenen dubbel-uitgave van Vierde Wereld Verkenningen 10-11, getiteld: Een kruisbestuiving van praktijkervaringen tussen beroepskrachten en mensen in schrijnende armoede. Dit nummer is een bewerking van de uitgave "Le croisement des pratiques" over een Frans project. Een uniek project: De intentie hiervan was om aan te tonen, dat een kruisbestuiving van de verschillende vormen van kennis - de wetenschappelijke kennis van onderzoekers, de praktische kennis van beroepsmensen en de ervaringskennis van mensen die in armoede leven - echt mogelijk is en ook vruchtbaar; dat de kennis die ontstaat door een dergelijke kruising niet destructief is, maar integendeel wederzijds verrijkend. Open huis ATD Vierde Wereld 17 en 18 juni De Recreatieboerderij zet haar deuren open "Interessant!", "Geweldig!", "Ik had erover horen spreken, maar ik wist niet dat het zo was!". Dit waren enkele opmerkingen die ons tijdens of na het Open huis weekend op t Zwervel ter ore kwamen. Een succes dus, dankzij het mooie weer, maar vooral dankzij de investering en aanwezigheid van talrijke vrienden voor de gelegenheid gekomen om ons team te ondersteunen. Doel van het weekend was de boerderij en de beweging ATD Vierde Wereld beter bekend te maken, vooral bij de inwoners van de regio. Maar bezoekers zijn zelfs uit België gekomen! Enthousiaste mensen dus, met grote belangstelling en veel vragen: Wat betekent Vierde Wereld?, Waarom zijn jullie hier? En dat stimuleert iedereen! "Couleur locale"! Tijdens het hele weekend werden verschillende activiteiten voorgesteld: info-café, creatieve workshop, schminken, wandelingen met de ezels, koekjes bakken. Regelmatig startten er rondleidingen in en rond de boerderij, vergezeld van muziek aangeboden door verschillende orkesten, één mannenkoor en zelfs een fanfarekorps met majorettes uit de omgeving! De sfeer was dan ook feestelijk voor de ongeveer 180 bezoekers tijdens het weekend. Nieuwe mensen, nieuwe stappen Het Open huis bood gelegenheid tot verrassende ontmoetingen en initiatieven. Extra contacten zijn ontstaan met inwoners van het dorp van Wijhe, van wie sommigen al twee weken later zijn teruggekomen om aan een klusdag deel te nemen! Sommige deelnemers hebben een nieuwe stap durven zetten, b.v. in een presentatie over de boerderij of de gezinsvakanties... Kortom een geslaagd weekend! Foto s Patrick Spinnoy Het Open huisteam Riekie, Gijs, Kris, Guy, Patrick Te bestellen: zie pagina 8.

8 8 - VIERDE WERELD, SEPTEMBER 2006 U wilt meer weten u wilt iets doen? informatie@atd-vierdewereld.nl Giro t.n.v. Stichting ATD Vierde Wereld Nederland, Den Haag Lidmaatschap 2006 en Giften lidmaatschap: 10 euro per jaar of naar draagkracht steunlidmaatschap: 20 euro of meer per jaar ATD Vierde Wereld is volledig afhankelijk van giften. Ook uw donatie is welkom! Bestellingen (inclusief verzendkosten) Vierde Wereldverkenningen nr ,20 Een kruisbestuiving van praktijkervaringen tussen beroepskrachten en mensen in schrijnende armoede Vierde Wereldverkenningen nr. 9 2,80 De denkwijze van de armen: onmisbaar om armoede de wereld uit te helpen Een echte dialoog verandert ons leven 9,25 Europees werkdocument over participatie van de armsten En waar is schildpad? 6,60 Een sprookje uit Burkina Faso Met het oog op de toekomst (nieuwe uitgave) 14,75 Wij zijn ook mensen 16,60 Weerslag van bezinningsbijeenkomsten met gezinnen in armoede te Heerlen Jaarverslag 2005 gratis op aanvraag AGENDA 16 september uur Klusdag op t Zwervel 29 september uur Voortgangsbijeenkomst op t Zwervel 17 oktober (kijk op de website voor de data van verschillende lokale initiatieven!) Werelddag van verzet tegen extreme armoede oktober Gezinsvakantie op t Zwervel 18 november Jaarvergadering in Den Haag 2 december Gezinsdag op t Zwervel Kerst (data nog nader te bepalen) Gezinsvakantie op t Zwervel Vrijwilliger worden? ATD Vierde Wereld bekijkt graag met u de mogelijkheden: lokaal, landelijk of internationaal! Dhr/ Mw.... Adres: Postcode.. Plaats: Ik verleen de Stichting ATD Vierde Wereld de toestemming éénmalig het bedrag van. af te schrijven van mijn (post)bankrekening: _ Handtekening: Datum: Deze gehele coupon in een gesloten enveloppe sturen (postzegel mag, maar hoeft niet) naar: Stichting ATD Vierde Wereld Nederland Antwoordnummer WB Den Haag BELANGRIJKE MEDEDELING: Geleidelijke invoering van machtigingsformulieren voor uw bestellingen. Vanaf januari 2007 nemen de banken geen enkele bijgeschreven mededeling meer over op de zakelijke bankafschriften, m.u.v. een voorgedrukte code. Wij kunnen vanaf september 2006 geen acceptgiro s meer verzenden zoals u van ons gewend was. Om dus te weten wat u bestelt, zullen we u in de toekomst meer en meer vragen om een machtigingsformulier zoals bovenstaande, per post aan de Stichting ATD Vierde Wereld op te sturen. U kunt daarop uw bestelling aankruisen en uw toestemming voor een éénmalige afschrijving geven aan de stichting. Vragen of stopzetten van een machtiging (kan binnen 30 dagen)? Bel dan Met dank voor uw verdere steun en vertrouwen. VIERDE WERELD Kwartaalblad van de beweging ATD Vierde Wereld (Nederland) ISSN Oplage: 5000 Overname van onze artikelen wordt aanbevolen, indien met bronvermelding en toezending van het elders geplaatste artikel. Wij ontvangen graag reacties op het blad; artikelen in overleg met de redactie. Toezending kwartaalblad Vierde Wereld is gratis. KOPIJ decembernummer voor 27 oktober REDACTIE: Marion Braad, John Habets, Mariëtte Hovens, Huib Maat, Vanessa Malfait-Joos Aan dit nummer werkten mee: Yvonne Whittaker, Patrick Spinnoy CORRESPONDENTIEADRES: Blad Vierde Wereld, Raalterweg 19, 8131 SB Wijhe, tel redactie@atd-vierdewereld.nl ABONNEMENTSWIJZIGINGEN: Regentesseplein 13, 2562 EV Den Haag denhaag@atd-vierdewereld.nl

Extreme armoede uitbannen, een weg naar vrede

Extreme armoede uitbannen, een weg naar vrede k Maart 2007 Nr 116 _ Extreme armoede uitbannen, een weg naar vrede Eens vroeg een oude man aan père Joseph: Jij, die zoveel miserie hebt gezien, om wie ween je? Père Joseph antwoordde hem: Vriend, vraag

Nadere informatie

IERDE WERELD. Kerst en Nieuwjaarskaarten. Publicaties. Samen met jou werken aan een wereld zonder extreme armoede. In dit nummer: Het Manifest

IERDE WERELD. Kerst en Nieuwjaarskaarten. Publicaties. Samen met jou werken aan een wereld zonder extreme armoede. In dit nummer: Het Manifest IERDE WERELD Samen met jou werken aan een wereld zonder extreme armoede Burgemeesters Op de dag dat de acteur George Clooney in Venetië met zijn geliefde Amal Alamuddin in het huwelijksbootje stapte, en

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn.

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn. NIEUWSBRIEF 2 Oktober 2013-20142014 Geachte Ouders/verzorgers, De eerste 9 weken zitten erop. De leerlingen en leerkrachten hebben hard gewerkt. Met z n allen hebben we goed ons best gedaan op de leervakken,

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

DEN HAAG 10 oktober 2012, Werelddag van Verzet tegen Extreme Armoede 19:15 uur Ambassade van Frankrijk, Smidsplein 1 De Haag Voertaal: Frans.

DEN HAAG 10 oktober 2012, Werelddag van Verzet tegen Extreme Armoede 19:15 uur Ambassade van Frankrijk, Smidsplein 1 De Haag Voertaal: Frans. Meer informatie over de film Joseph de rebel vindt u op: http://www.atd-vierdewereld.nl/film-joseph-de-rebel.html ------------------------------------------------------------------------- Er is nog veel

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

De gelijkenis van de verloren zoon.

De gelijkenis van de verloren zoon. De gelijkenis van de verloren zoon. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen te leren.

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 1)

Luisteren: muziek (B1 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet

Nadere informatie

Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55

Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55 Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55 Maria gaat op visite bij Elisabet. Maria was natuurlijk helemaal vol van het geweldige nieuws dat ze van de Gabriël had gehoord. Ze wilde het heel graag aan

Nadere informatie

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen.

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen. Ellen en Patrick Nooit meer je stem, nooit meer je lach, Alles gaat terug, naar die éne dag. De pijn vanbinnen, het doet zo n zeer, Ze zeggen dat het mindert, maar wanneer... Intredelied: M n oma is gestorven

Nadere informatie

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen,

Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen, Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen, over fondsenwerving (Bron The Spirituality Of Fundraising

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

De bruiloft van Simson

De bruiloft van Simson De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar

Nadere informatie

Waarom zijn er ongelukkige mensen?

Waarom zijn er ongelukkige mensen? Eerste Communieproject 8 Waarom zijn er ongelukkige mensen? De mensen doen niet wat God wil Je hebt gezien wat geluk is. Als mensen van jou houden, word je gelukkig. Niet iedereen is gelukkig. Als andere

Nadere informatie

Voor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23

Voor de dienst: Laat Het Zien van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23 Voor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23 1 Een psalm van David. De HEER is mijn herder, het

Nadere informatie

Een filmpje kijken en reflecterend bespreken. Film 2:50 min op youtube: Asking Strangers For Food! (Social Experiment)

Een filmpje kijken en reflecterend bespreken. Film 2:50 min op youtube: Asking Strangers For Food! (Social Experiment) 1 KARAKTER DOELSTELLING Kiezen voor Dienstbaarheid Dienstbaarheid: Onvoorwaardelijke inzet voor de medemens. Met Karakter educatie leer je de jonge mensen om oprechte en rechtvaardige keuzes te maken.

Nadere informatie

Beste ouders, Agenda:

Beste ouders, Agenda: Beste ouders, Op 3 december krijgen we bezoek van een inspecteur. We hebben vorig jaar voor de derde keer onder de eindnorm gescoord bij de Cito-toets en dan krijg je als school een inspectiebezoek. Oorzaken

Nadere informatie

Samen op zoek naar verandering of Hoe maak ik het contact met de cliënt efficiënter?

Samen op zoek naar verandering of Hoe maak ik het contact met de cliënt efficiënter? Samen op zoek naar verandering of Hoe maak ik het contact met de cliënt efficiënter? Inleiding In deze notitie staan de tips en adviezen uit het project Samen op zoek naar verandering. Ze zijn het resultaat

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Onze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl

Onze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl Onze Vader Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schuld,

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Eerste week vd advent

Eerste week vd advent Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

INFORMATIEBRIEF nr.6 VRIENDJES - KIKKER IS VERLIEFD. Aan de ouders van groep 1 en 2

INFORMATIEBRIEF nr.6 VRIENDJES - KIKKER IS VERLIEFD. Aan de ouders van groep 1 en 2 Aan de ouders van groep 1 en 2 INFORMATIEBRIEF nr.6 VRIENDJES - KIKKER IS VERLIEFD De eerste weken van het nieuwe jaar zijn al weer voorbij. We hebben met de kinderen gewerkt over de kalender. Hoe ziet

Nadere informatie

Nieuwsbrief 6 September 2015

Nieuwsbrief 6 September 2015 Stichting In de Wingerd Gezinshuis In de Wingerd Hullenweg 6 Hullenweg 6 8191 LB Wapenveld 8191 LB Wapenveld secretarisindewingerd@gmail.com 038-3376189 www.indewingerd.nl indewingerd@gmail.com www.indewingerd.nl

Nadere informatie

standpunt noodhulp 18 augustus 2009

standpunt noodhulp 18 augustus 2009 Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be

Nadere informatie

Brief aan alle leden van de beweging ATD Vierde Wereld in de wereld van de adviesgroep voor de vernieuwing van het Algemeen Secretariaat

Brief aan alle leden van de beweging ATD Vierde Wereld in de wereld van de adviesgroep voor de vernieuwing van het Algemeen Secretariaat k Juni 2007 Nr 117 VIERDE WERELD _ Brief aan alle leden van de beweging ATD Vierde Wereld in de wereld van de adviesgroep voor de vernieuwing van het Algemeen Secretariaat 12 april 2007 Beste vrienden,

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Dakloos Apeldoorn Informatie voor spreekbeurt

Dakloos Apeldoorn Informatie voor spreekbeurt Dakloos Apeldoorn Informatie voor spreekbeurt (voor de bovenbouw) Hier willen we je op weg helpen bij het maken van een spreekbeurt. Je hebt ervoor gekozen om je spreekbeurt te houden over daklozen, of

Nadere informatie

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Bijeenkomst 1: Kennismaking 1 Bijeenkomst 2: Familie en vrienden Gesprek over subthema 1: Ouders en Grootouders : Wie was uw

Nadere informatie

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?

Nadere informatie

Zendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12

Zendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12 Pagina 1 Didactisch materiaal Affiche, sterreflectoren, veiligheidsjasjes, van het sterzingen Projectfiche sterzingen 2015 Verkleedmateriaal voor Driekoningen CD met sterzangerslied Teksten van de liederen

Nadere informatie

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste

Nadere informatie

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus.

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. De engel zei: God zal jou een kind geven. God zal jou Zijn Kind geven. God zal jou Jezus geven.

Nadere informatie

Goede buren. Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam

Goede buren. Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam Goede buren Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam Voorganger: ds. Joke van der Neut Organist: Alex Hommel Orgelspel Welkom door ouderling van dienst Jan

Nadere informatie

Kom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser

Kom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser Kom erbij Kom erbij, want ik wil je iets vertellen, het is heel bijzonder, dus luister allemaal. Ik ken honderdduizend prachtige verhalen, maar dit is echt het mooiste van allemaal. Het gaat over twee

Nadere informatie

tekst voor voorbereiding forum visie

tekst voor voorbereiding forum visie + Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be

Nadere informatie

Light up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent

Light up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Light up your fire voordat burnout toeslaat Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Wat is jouw droom? Vuur - energie Waarden, zaken die voor jou belangrijk zijn in je leven

Nadere informatie

Genesis 1 en 2 enkele verzen Marcus 16: 1 8 11-04-2004. Pasen is opstaan

Genesis 1 en 2 enkele verzen Marcus 16: 1 8 11-04-2004. Pasen is opstaan Gelezen: Genesis 1 en 2 enkele verzen Marcus 16: 1 8 11-04-2004 Pasen is opstaan Gemeente, Het woord, het werkwoord dat bij Pasen hoort is: opstaan. Daarbij horen de afgeleide zelfstandige naamwoorden:

Nadere informatie

Voor hetzelfde geld geeft u meer Steun uw kerk met een periodieke gift

Voor hetzelfde geld geeft u meer Steun uw kerk met een periodieke gift Voor hetzelfde geld geeft u meer Steun uw kerk met een periodieke gift Steunt u uw plaatselijke gemeente met een kerkelijke bijdrage, bijvoorbeeld via Kerkbalans? Geeft u uw diaconie geregeld een gift?

Nadere informatie

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16 Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet

Nadere informatie

Zand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering

Zand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Beste ouders. Je wereld delen

Beste ouders. Je wereld delen Beste ouders Het 4e thema van het schooljaar luidt "Arm en rijk". Het gaat over armoede en de impact daarvan op kinderen naar aanleiding van wat de bijbelse profeet Amos tegen zijn tijdgenoten zei over

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Johannes 12 : 7. (Judas) dia 1

Johannes 12 : 7. (Judas) dia 1 Johannes 12 : 7 A (Judas) er was ergens een gemeentevergadering waar gesproken werd over de aanschaf van een orgel iemand kwam naar voren en zei dat hij tegen was een paar ton voor een orgel is geldverspilling

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE. voor de morgendienst op zondag 2 september 2012. in deze dienst zal. Julia Brugge.

Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE. voor de morgendienst op zondag 2 september 2012. in deze dienst zal. Julia Brugge. Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE voor de morgendienst op zondag 2 september 2012 in deze dienst zal Julia Brugge gedoopt worden thema: Zoals klei in de hand van de pottenbakker Voorganger: ds. J.J.

Nadere informatie

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga Hieronder staan de teksten van nieuwe liedjes, zodat jullie ze thuis ook kunnen oefenen: 'k Heb Jezus nodig heel mijn leven 'k Heb Jezus nodig, heel mijn leven. 'k Heb Jezus nodig, dag aan dag, in m'n

Nadere informatie

Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school.

Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school. Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij Opdrachtenblad Naam film: Aanduidingen Kijkwijzer: Regie: Jaar: Duur: Eventueel website van de film: Leerdoelen 1. Je kunt op een kaart aanwijzen

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Isabella Lenarduzzi Belgische Ashoka Fellow Ashoka: Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Isabella: Ik ben geboren in Brussel. Mijn vader kwam als twaalfjarige vanuit het

Nadere informatie

VIERDE WERELD. Beste lezers,

VIERDE WERELD. Beste lezers, december 2008 nr 123 VIERDE WERELD Beste lezers, Foto Mona van den Berg Veel dynamisme in het nieuwe team van volontairs van ATD Vierde Wereld Nederland. In dit nummer komen drie van hen aan het woord.

Nadere informatie

Bewindvoering: hoe werkt het?

Bewindvoering: hoe werkt het? Bewindvoering: hoe werkt het? Samen je centen de baas JE HEBT EEN BEWINDVOERDER. EN NU? Een tijdje terug heb je ervoor gekozen om je geld samen met Mijn Geld en Zo te regelen. De rechter vindt dit goed.

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz.

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz. Almelo, 8 juli 2015 Onderwerp: Moeilijk verhuizen! Beste heer/mevrouw Ik ben (...) Ik ben 14 jaar oud. Ik woon met mijn ouders en mijn 2 kleine broertjes in azc Almelo. In deze vakantie moeten er ongeveer

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Unicef Hoofdstuk 1: Geschiedenis van Unicef Unicef is de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties (VN). De Verenigde Naties zijn een verbond van (bijna) alle landen van de wereld. Deze landen hebben

Nadere informatie

Kerstviering Kleuters

Kerstviering Kleuters Kerstviering Kleuters welkom Welkom, welkom, dit is het moment om de dag te vieren. Welkom, welkom, dit is het moment; goed dat jij er bent. Er staat een kaarsje en het brandt, het glimlacht naar ons allen,

Nadere informatie

De handen vol; geen tijd om het feest van de Heer te vieren. We gaan niet En wat ze toen wel deden, dat heet in de bijbel: moord.

De handen vol; geen tijd om het feest van de Heer te vieren. We gaan niet En wat ze toen wel deden, dat heet in de bijbel: moord. Bijna nergens meer is het echt donker. Er zijn altijd wel lichten in de buurt, verkeer. Daarom gaan wij op zoek naar plekken waar het nog donker is. Gisteravond was het de Nacht van de Nacht Dan kun je

Nadere informatie

Inleiding In mijn praktijk als orthopedagoog/gz-psycholoog komen natuurlijk ook ouders met een enig kind. Eerlijk gezegd zag ik hen tot nu toe niet als een aparte categorie. Voor mij is ieder mens uniek,

Nadere informatie

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden. Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders

Nadere informatie

laat zien wie je bent

laat zien wie je bent laat zien wie je bent Wilhelminastraat 150 7573 AK Oldenzaal T 053 537 56 66 gereia@zorggroepsintmaarten.nl laat zien wie je bent Welkom. Laat zien wie je bent. 03 Welkom Gereia in Oldenzaal Gereia is

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele

Nadere informatie

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Voorwoord Verschijnt september 2013 DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Allerdaagse overdenkingen voor het dagelijks leven Daar ligt het dan. Een boekje met dagelijkse overdenkingen. Noem het maar tegeltjeswijsheden.

Nadere informatie

Opdracht Levensbeschouwing Hulp armen (Nederland + ontwikkelingslanden)

Opdracht Levensbeschouwing Hulp armen (Nederland + ontwikkelingslanden) Opdracht Levensbeschouwing Hulp armen (Nederland + ontwikkelingslanden) Opdracht door een scholier 1508 woorden 10 oktober 2004 4,1 33 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Stichting ATD Vierdewereld De

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij

Nadere informatie

Kerstviering groep 4. Welkom. Als de kerstklokken luiden Dan zingen wij een lied Voor God die met veel liefde Naar alle mensen ziet.

Kerstviering groep 4. Welkom. Als de kerstklokken luiden Dan zingen wij een lied Voor God die met veel liefde Naar alle mensen ziet. Kerstviering groep 4 Welkom Als de kerstklokken luiden Dan zingen wij een lied Voor God die met veel liefde Naar alle mensen ziet. Als de kerstklokken luiden Dan horen wij steeds weer Dat Jezus is geboren.

Nadere informatie

5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen

5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen 5. Overtuigingen Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen Een overtuiging is een gedachte die je hebt aangenomen als waarheid doordat ie herhaaldelijk is bevestigd. Het is niet meer

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Laten wij even in stilte onze pijn, onze moeite en ons zoeken verwoorden.

Laten wij even in stilte onze pijn, onze moeite en ons zoeken verwoorden. Bij Maria met verdriet terecht kunnen. We kunnen met onze pijn, met ons verdriet bij Maria terecht. We kunnen in gebed verwoorden wat het ons moeilijk maakt. We staan er op die manier niet meer alleen

Nadere informatie

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu?

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Proficiat & bedankt! Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. Fantastisch dat je je zo wil engageren om samen met ons kwetsbare

Nadere informatie

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1 1 Korintiërs 12 : 27 kerk in deze (21 e ) eeuw een lastige combinatie? want juist in deze tijd hoor je veel mensen zeggen: ik geloof wel in God maar niet in de kerk kerk zijn lijkt niet meer van deze tijd

Nadere informatie

Waar wil je heengaan?

Waar wil je heengaan? Waar wil je heengaan? Viering Oecumenische Basisgroep 3 maart 2013 Aansteken van de kaars Kaars, jij mag branden, Jij geeft ons je licht Jij bent een teken: God houdt ons in het zicht. Openingslied: Verborgen

Nadere informatie

3e Statie: Jezus valt voor de 1e maal onder het kruis.

3e Statie: Jezus valt voor de 1e maal onder het kruis. 1e Statie: Jezus wordt ter dood veroordeeld. De eerste plaats waar Jezus stil stond op de kruisweg, was het paleis van de Romeinse landvoogd Pontius Pilatus. De joodse leiders wilden Jezus uit de weg ruimen.

Nadere informatie

DETENTIE EN HET GEZIN

DETENTIE EN HET GEZIN DETENTIE EN HET GEZIN klachten en krachten 7 november 2014, Veenhuizen Hans Barendrecht, db mijn zoontje heeft veel vragen, maar ík ook. praktijk als wetenschap geloof in herstel voor mensen die achter

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie