Onderzoeksrapportage. Subregio Zuidoost

Transcriptie

1 Onderzoeksrapportage Subregio Zuidoost Bijlage G h Auteurs: L. Ax, MSc., Drs. M. Luttik, K. Rijpkema, MSc. Datum: 4 februari 09 Status: Concept

2 Inhoudsopgave. Basis en extra ondersteuning Schoolondersteuningsprofielen Expertise Zorgplicht Beleid Aanmeldprocedures Tijdige en passende ondersteuning Thuiszitters Terugplaatsingen naar regulier onderwijs Zijinstromers....7 Doorverwijzingen S(B)O....8 Ontwikkelingsperspectiefplan en ouderbetrokkenheid.... Doorgaande lijn Afstemming voorschoolse voorzieningen Samenwerking voorschoolse voorzieningen Verbeterpunten afstemming voorschoolse voorzieningen Afstemming voortgezet onderwijs Verbeterpunten afstemming voortgezet onderwijs Lokale afspraken Samenwerking Bestuurlijke overleg Tevredenheid opbrengsten bestuurlijke overleg Conclusie Basis en extra ondersteuning Zorgplicht Doorgaande lijn... 4

3 5.4 Lokale afspraken... 4 Bijlage : Tabellen... 5 Subregio Zuidoost In dit hoofdstuk worden de antwoorden op de school en schoolbestuursvragenlijst voor de subregio Zuidoost uiteengezet. Subregio Zuidoost bestaat uit 7 scholen en elf schoolbesturen. De schoolbestuursvragenlijst is door alle twaalf schoolbesturen ingevuld:. Stichting Ultiem afkorting Ultiem 046, per januari jl. 476 heeft negen scholen onder zich binnen het samenwerkingsverband, allemaal binnen de subregio Zuidoost;. Gemeente Westerwolde afkorting Westerwolde 095 heeft zeven scholen onder zich binnen het samenwerkingsverband, allemaal binnen de subregio Zuidoost;. Vereniging Jenaplanonderwijs Noord Jenaplan Noord heeft één school onder zich binnen het samenwerkingsverband en in subregio Zuidoost; 4. Ver. voor Geref. Prim. Onderw. NoordoostNederland afkorting VGPONN 405 heeft 0 scholen onder zich waarvan vier binnen de regio Zuidoost. Heeft samen met NoorderBasis de vragenlijst ingevuld; 5. Stichting Perspectief afkorting Perspectief 458 heeft veertien scholen onder zich binnen het samenwerkingsverband, allemaal binnen de subregio Zuidoost: 6. Stichting RENN4 afkorting RENN4 444 heeft zestien scholen onder zich, waarvan twee scholen binnen de subregio Zuidoost; 7. Stichting Openbaar Onderwijs Oost Groningen afkorting SOOOG 46 heeft 5 scholen binnen het samenwerkingsverband, allemaal binnen de subregio Zuidoost; 8. Stg. Openbaar Primair Onderw. Slochteren afkorting OPOS 4779 heeft zeven scholen onder zich binnen het samenwerkingsverband, waarvan zes binnen de subregio Zuidoost; 9. Scholengroep Opron, stichting voor openbaar primair onderwijs afkorting Opron 4780 heeft zeventien scholen onder zich binnen het samenwerkingsverband, allen binnen de subregio Zuidoost 0. Ver. voor Christel. Onderwijs in Midden en Oost Groningen afkorting VCO MOG 4845 heeft twintig scholen binnen het samenwerkingsverband, allen binnen de subregio Zuidoost;. Stg. voor Ger. Prim. Onderwijs NoorderBasis afkorting Noorderbasis 4607 heeft negentien scholen onder zich, waarvan één binnen de subregio Zuidoost. Heeft samen met VGPONN de vragenlijst ingevuld.. Stichting Primenius afkorting Primenius heeft 4 scholen onder zich, waarvan twaalf binnen de subregio West. Van de 7 scholen in de subregio Zuidoost, hebben 05 scholen de vragenlijst ingevuld: Ultiem. De Achtbaan. Het Ruimteschip. Nico Bulderschool 4. W. A. Scholten School 5. Walstraschool 6. Van Heemskerck School (niet ingevuld) 7. Theo Thyssenschool 8. SBO De Zwaaikom 9. t Heidemeer Westerwolde. De Clockeslach. De Klimop. De Vlinder 4. Op de Esch 5. Plaggenborg 6. De Interschool, basisschool voor anderstaligen 7. Willem Lodewijck

4 Jenaplan Noord. t Vlot (niet ingevuld) RENN4. Bladergroen Winschoten OPOS. De Springplank. De Meent (niet ingevuld). De Kinderboom (samen met Ruitenvelder ingevuld) 4. Ruitenvelder (samen met Kinderboom ingevuld) 5. Oetkomst 6. Driespan Perspectief. De Verbindingsweg. Anne de Vries (niet ingevuld). Het Gebint 4. Oranje Nassauschool 5. De Lindenborgh 6. De Zaaier 7. De Rank (niet ingevuld) 8. Het Mozaïek 9. De Hoeksteen 0. Op de Zandtange. De Meidoornschool. SBO De Baldakijn. Maarsborg 4. De Hochte SOOOG. Letterwies. Houwingaham. Oosterschool Anderstaligen 4. Oosterschool 5. De Noordkaap 6. Drieborg 7. Westerschool 8. De Uilenburcht 9. Heiligerlee 0. De Linde. Theo Thijssen. De Driesprong. Jaarfke 4. Hendrik Wester 5. Eexterbasisschool 6. De Vlonder 7. Feiko Clockschool 8. De Wiekslag 9. De Kleine Dollard 0. Beukenlaan RENN4. Bladergroen Winschoten Noorderbasis. De Wiekslag VGPONN. De Leilinde. De Lichtbron. De Ster 4. Piet Prins Primenius. Pork (niet ingevuld). St Gerardus Majella (niet ingevuld). WillibrordSchool 4. Bonifatius 5. St Vitus 6. H Gerardus 7. Sint Willibrordusschool 8. St Antoniusschool (niet ingevuld) 9. Heilig Hartschool 0. St Antonius. Mgr Bekkers. In de Manne VCO MOG. De Hoeksteen. De Zonnewijzer. De Wegwijzer (Bellingwolde) 4. Mons Sinai 5. Sjaloomschool 6. Gr v Prinsterer 7. De Zevensprong (niet ingevuld) 8. Annewieke 9. Maranathaschool 0. De Wegwijzer Slochteren. De Parel. De Wegwijzer Zuidbroek. De Regenboog 4. De Loopplank 5. Het Galjoen 6. De Lichtboei 7. De Vossenburcht 8. Het Baken 9. t Haimstee 0. De Kern

5 . De Tweemaster. SBO Delta. SO De Meentschool 4. De Waterlelie 5. De Bouwsteen Opron. De Mieden. Amerikaschool (samen met De Tandem ingevuld). Burg Verkruisen (niet ingevuld) 4. De Tandem 5. De Viermaster 6. De Braskorf 7. De Noorderbreedte 8. HagenhofSchool 9. Westerschool 0. De Sleutel. Meester Neuteboomschool. De Oleander (niet ingevuld). De Ommewending 4. SBO Wim Monnereauschool 5. SO Margaretha Hardenbergschool 6. De Badde 7. De Musselhorst Twee scholen hebben aan het einde van de vragenlijst nog een opmerking gegeven en dienen ter informatie voorafgaand aan de rapportage: De Kinderboom & De Ruitenvelder: Gezien wisseling van IB waren sommige vragen lastig te beantwoorden m.n wanneer het ging over aantal uren begeleiding. 5

6 . Basis en extra ondersteuning. Schoolondersteuningsprofielen In het Ondersteuningsplan (OP) van SWV PO 0.0 staat dat alle aangesloten scholen (inclusief speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs) beschikken over een actueel en wettelijk voorgeschreven schoolondersteuningsprofiel (in het vervolg SOP). Een SOP dient wettelijk om de vier jaar te worden geactualiseerd, een SOP is actueel als deze recenter is dan september 04. Maar er zijn voornemens om wettelijk vast te leggen dat het SOP jaarlijks geactualiseerd dient te worden. In het OP van het samenwerkingsband staat al dat scholen elk schooljaar hun SOP dienen te actualiseren om daarmee de ontwikkeling en het realiseren van de gestelde ambities in de profielen te kunnen monitoren. Twaalf scholen geven aan dat hun SOP niet actueel is. Opvallend is dat zes van de acht scholen van Ultiem (die de monitor hebben ingevuld) aangeven geen actueel SOP te hebben. In de volgende tabel staat een overzicht van de scholen die aangeven geen actueel SOP te hebben. Scholen zonder een actueel SOP Schoolbestuur Gemeente Datum Theo Thijssenschool Ultiem MiddenGroningen 8/06/09 De Klimop Westerwolde Westerwolde 04/0/09 Groen van Prinsterer VCO MOG Pekela 6//08 Plaggenborg Westerwolde Westerwolde 0/09/08 W.A. Scholtenschool Ultiem MiddenGroningen 0/08/07 De Lichtboei VCO MOG Oldambt 8/07/07 De Achtbaan Hoogezand Ultiem MiddenGroningen 6/04/07 De Hoeksteen VCO MOG MiddenGroningen 0/09/06 Piet Prinsschool VGPONN Stadskanaal 0/08/06 SBO De Zwaaikom Ultiem MiddenGroningen 0/08/06 Het Ruimteschip Ultiem MiddenGroningen 0/0/06 Walstraschool Ultiem MiddenGroningen 0/08/05 SBO Delta geeft daarnaast aan: De actualisering van het SOP heb ik niet opgezocht, we zijn er mee bezig geweest om te actualiseren, wegens tijdgebrek ontbreken de laatste 'puntjes op de i. De Piet Prinsschool geeft aan dat in verband met de fusie van twee schoolverenigingen in 0708 hun SOP niet geactualiseerd is. Wordt nagedacht over gemeenschappelijk format. De Achtbaan geeft als opmerking: Vanuit het overleg tussen de IBers en de directie o.b.v. de medewerker kwaliteit en onderwijs van het schoolbestuur zijn we bezig met het opstellen van een nieuw schoolondersteuningsprofiel volgens het format van het SWV 0.0. Vindbaarheid SOP In het OP van SWV PO 0.0 staat dat de SOP s op de website van de school en de website van de aangesloten schoolbesturen dienen te staan. De meeste SOP s staan op de website van de school en liggen ter inzage op school en/of bij de iber. Tachtig procent van de scholen heeft het SOP daadwerkelijk op de website van de school staan en,4 procent van de scholen geeft aan dit ook op de website van het schoolbestuur te hebben staan. De school De Hoeksteen heen het SOP nergens beschikbaar maar geeft aan dat het SOP na de update nog wel geplaatst zal worden op de website van de school. Opvallend is dat de Groen van Prinsterer school op geen enkele manier hun SOP openbaar heeft voor ouders. Van de scholen die hun SOP niet op de website hebben staan hebben twee scholen hun SOP op de website van het bestuur staan. De overige SOP s van de negentien scholen liggen alleen ter inzage op school, bij de iber of de directeur. Dit is niet heel laagdrempelig voor ouders. 6

7 Antwoordkeuzes Percentage Aantallen (n=05) Website van de school 80% 84 Ter inzage op school 67,6% 7 Ter inzage bij de iber 54,% 57 Ter inzage bij de directeur 5,4% 54 Op te vragen via de MR van school,4% Website van het schoolbestuur,4% In de schoolgids 7,6% 8 Anders, namelijk: Piet Prinsschool: In verband met fusie van twee schoolverenigingen in 0708 niet geactualiseerd. Wordt nagedacht over gemeenschappelijk format. De Achtbaan: Vanuit het overleg tussen de IBers en de directie o.b.v. de medewerker kwaliteit en onderwijs van het schoolbestuur zijn we bezig met het opstellen van een nieuw schoolondersteuningsprofiel volgens het format van het SWV 0.0 De Wegwijzer Bellingwolde: Verwijzing in schoolgids en op de website van scholen op de kaart. Uilenburcht: Venster po Groen van Prinsterer: Niet aanwezig De Hoeksteen: Zodra de update is geweest, staat het op de website. Goedkeuring SOP Het SOP komt tot stand in de school en dient te worden opgesteld door het team van de school. 94, procent van de scholen heeft het SOP met het team overlegd. Zes scholen geven aan dit niet te hebben gedaan (Theo Thijssenschool, De Kleine Dollard, De Hoeksteen, Groen van Prinsterer, Meester Neuteboom & De Zonnewijzer). De MR heeft adviesrecht op het SOP. 9,4% van de scholen heeft de MR de gelegenheid gegeven om gebruik te maken van hun adviesrecht. Bij negen scholen is dit niet gebeurd, dit zijn de scholen: Nico Bulderschool, Theo Thijssenschool, De Leilinde, Mons Sinaï, St. Antonius, Groen van Prinsterer, De Hoeksteen, Westerschool en De Zonnewijzer.. Expertise Aanwezigheid expertise Doel van de wet Passend Onderwijs is dat alle leerlingen, dus ook leerlingen die extra ondersteuning in de klas nodig hebben, een passende onderwijsplek krijgen. Om een inzicht te krijgen in de mate waarin scholen die extra ondersteuning kunnen bieden is er gevraagd naar de aanwezigheid van expertise. Er is een lijst met tweeëntwintig soorten problematieken of beperkingen voorgelegd aan de scholen, met de vraag om aan te geven in welke mate de school ondersteuning kan bieden aan leerlingen met de daarbij behorende ondersteuningsbehoeften. Deze lijst is gebaseerd de elfde voortgangsrapportage van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Alle scholen in de subregio Zuidoost geven aan kinderen met ADHD/ADD, faalangst, een achterstand in taal/lezen en rekenen te kunnen ondersteunen. Meer dan veertig procent van de scholen geven aan kinderen met ADHD/ADD, faalangst, autisme of verwante stoornis, achterstand in taal/lezen, achterstand in rekenen en dyslexie in ruime of zeer ruime mate te kunnen ondersteunen. In de subregio kan er op elke problematiek of beperking die zijn tenminste één school in zeer ruime mate ondersteuning bieden. Je kan dus zeggen dat een kind met één van deze beperkingen door een school in de subregio Zuidoost ondersteund kan worden. 7

8 Met name (V)SO de Meentschool, St. Vitus, Anne de Vriesschool, Driespan en Meidoornschool geven aan op veel onderwerpen te kunnen ondersteunen. Van kinderen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking, downsyndroom, een visuele of auditieve beperking en ernstige gedragsproblemen geeft een groot deel van de scholen aan niet te weten of men ondersteuning kan bieden of ze kunnen geen ondersteuning bieden. Bij de meeste reguliere scholen is er minder expertise voor het ondersteunen van kinderen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking, ernstige gedragsproblemen een combinatie van gedragsproblemen en leerstoornis en hechtingsstoornis, de S(B)O scholen geven aan deze expertise vaak wel hebben.. 8

9 Aanvullende expertise Bij de uitvoering van passend onderwijs kunnen leraren ondersteuning krijgen van aanvullende expertises, bijvoorbeeld een intern begeleider of een onderwijsassistent. Daarnaast dient er snel gehandeld te worden als kinderen extra ondersteuning nodig hebben. De scholen en schoolbesturen is gevraagd naar de beschikbaarheid van zestien functionarissen, om directe ondersteuning aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften te geven. Alle schoolbesturen geven aan een intern begeleider beschikbaar te hebben. Op één school na (Walstraschool) geven de scholen dit ook aan. Ook geven de meeste scholen en schoolbesturen aan dat ze de beschikking hebben over een onderwijsassistent, (ortho)pedagoog, gedragsspecialist, logopedist en specialist hoogbegaafdheid. Ultiem geeft aan zowel een logopedist in dienst als extern beschikbaar te hebben. Opvallend is dat scholen aangeven geen schoolmaatschappelijk werker beschikbaar hebben. De Hoeksteen geeft aan twee remedial teachers op hun school te hebben, maar afgelopen schooljaar zijn zij niet ingezet. De Willibrordschool geeft als opmerking bij de aanwezigheid van aanvullende expertise dat ze zich zorgen maken over de wachttijden voor de inzet van externe begeleiding. De grafische weergave op de volgende pagina laat zien dat er enig verschil is tussen het antwoord op deze vraag door de scholen en door de schoolbesturen. Schoolbesturen geven meer beschikbare expertise aan dan scholen. Scholen geven naast de bevraagde expertises ook nog de volgende functionarissen op waarover zij beschikken: Ambulant begeleiders van Kentalis (extern) (x). MRT (x) Fysio (x) Kinderfysiotherapeut: extern Kinderoefentherapeut (extern) Kindercoach in dienst Sociaal Verpleegkundige PMT Jeugdarts Schoolverpleegkundige Veste Externe zorgpartners: Cedin, Molendrift, Accare, Interpsy enz. Spelagoog/begeleider in dienst 9

10 Schoolbesturen (n=) Scholen (n=05) 0

11 Inzet functionarissen In onderstaande tabel wordt weergegeven hoeveel scholen of hun schoolbestuur bepaalde functionarissen in schooljaar 0708 hebben ingezet. Percentage Aantallen (n=04) Gemiddeld aantal uren per jaar (globaal) Intern begeleider 00% (Ortho)pedagoog 95,% Logopedist 94,% Onderwijsassistent 87,5% 9 Gedragsspecialist 8,7% 85 6 Schoolmaatschappelijk werker 80,8% 84 8 Dyslexiespecialist 7,% Specialist hoogbegaafdheid 65,4% (School)psycholoog 59,6% 6 55 Ergotherapeut 5,9% 56,5 Speltherapeut 5% 5 6 Autismespecialist 50% 5 ADHD/ADDspecialist 45,% 47 5 Dyscalculiespecialist 4,% 45 Remedial teacher 8,9% 0 5 Leraarondersteuner 6,4% 7 8 Uit de inzet van functionarissen is te zien dat alle scholen een intern begeleider hebben ingezet, ook de (ortho)pedagoog, logopedist, onderwijsassistent, gedragsspecialist en schoolmaatschappelijk werker wordt door meer dan tachtig procent van de scholen is ingezet. De meeste uren zijn met name ingezet op de functies van onderwijsassistent, intern begeleider en leraarondersteuner. Afspraken Voor het bieden van extra ondersteuning aan kinderen, is het vaak noodzakelijk dat schoolbesturen samenwerken met (zorg)partners. De mate waarin schoolbesturen dit organiseren door middel van contracten, geeft aan dat ze werken vanuit een visie. Voordat er kinderen zijn met een ondersteuningsbehoefte, is er al zorg georganiseerd. Deze ondersteuning kan direct worden ingezet als een ondersteuningsbehoefte zich aandient. Afspraken jeugdhulp m.b.t. afstemming onderwijs jeugdzorg Schoolbesturen is gevraagd of al hun scholen afspraken hebben gemaakt met jeugdhulp met betrekking tot de afstemming onderwijs jeugdzorg. Uit de antwoorden blijkt dat 7,7 procent van de schoolbesturen aangeeft dat hun scholen wel afspraken hebben gemaakt met jeugdhulp en 7, procent van de schoolbesturen aangeeft dat hun scholen dit niet hebben gedaan. Eén schoolbestuur geeft aan dat scholen de wens wel hebben, maar het nog niet bij elke gemeente in het beleid is ingebed. Eén schoolbestuur geeft aan dat dit bovenschools niet exact bekend is. Tot slot geven twee schoolbesturen aan dat het wel op gemeenteniveau geregeld is. De schoolbesturen geven de volgende punten ter verbetering in de samenwerking tussen jeugdhulp en onderwijs aan: Schoolbestuur Verbeterpunten Ultiem Binnenkort gaan we nader tot afspraken komen m.b.t. één gezin, één plan, de plek van jeugdzorg in de ondersteuningsroute binnen de school en daarbij elkaars procedures beter leren kennen en onderling afstemmen.

12 SOOOG VCO MOG Primenius Jenaplanonderwijs Noord RENN4 OPOS Opron Perspectief De contacten zijn per gemeente verschillend. Er wordt per gemeente ook verschillend mee om gegaan. De ene gemeente denkt veel meer mee in oplossingen dan bijv. een andere gemeente. Er is geen helder beeld hoe lijnen lopen en waar je voor welke hulp moet zijn. Niet alle hulp is beschikbaar binnen de gemeente. Soms moet je daarvoor naar Groningen. Betere afstemming tussen onderwijs en zorg, maar ook tussen zorgverleners onderling kan beter. Het duurt soms lang (half jaar) voordat er daadwerkelijk hulp ingezet wordt. Nog niet op alle scholen is sprake van structureel overleg, men kiest soms voor adhoc overleg. Dit is een actiepunt. Meer behoefte aan gedeelde verantwoordelijkheid. Laat niet de geldstroom leidend zijn maar wat het kind/het gezin nodig heeft en pas daar het traject op aan. Er is een te weinig concreet zorgaanbod. Elk zorgaanbod moet passend gemaakt worden en kost veel tijd Graag een vorm van populatiebekostiging zodat we niet meer geconfronteerd worden met een veelheid aan hulpverleners. Streven naar korte lijnen. Vertegenwoordiger sociaal team en jeugdzorg opnemen in bovenschools ondersteuningsteam. Duidelijkere afstemming Er zou een stroomschema/protocol voor de sociale veiligheid moeten zijn. Opvallend aan de verbeterpunten is, is dat de meeste schoolbesturen aangeven het contact met jeugdzorg structureler en inhoudelijker kan waardoor men elkaar sneller en makkelijker vindt. Er worden nog te veel ad hoc oplossingen gezocht, waardoor het te lang duurt voordat er een oplossing gevonden wordt. Ook duidelijke informatie over hoe protocollen lopen, hoe oplossingen gevonden kunnen worden of hoe je jeugdzorg inschakelt is gewenst gezien de gegeven verbeterpunten. Daarnaast geeft RENN4 aan dat er nu een veelheid aan hulpverleners op de scholen zijn, een vorm van populatiebekostiging is gewenst. Afspraken met andere schoolbesturen ten aanzien van de inzet van aanvullende expertise De meeste schoolbesturen (8,8 procent) geven aan geen andere afspraken met andere schoolbesturen te hebben gemaakt ten aanzien van de inzet van aanvullende expertise. RENN4 geeft aan wel aanvullende afspraken te hebben gemaakt met Marenland en Noordkwartier. Ultiem geeft aan afspraken gemaakt te hebben ten aanzien van de inzet ambulante begeleiding vanuit Taalschool MiddenGroningen. Afspraken met andere schoolbesturen Schoolbestuur Zo ja, welke afspraken? Ja 8,% Ultiem: Inzet ambulante begeleiding vanuit Taalschool Midden Groningen RENN4: Aanvullende afspraken gemaakt met de schoolbesturen van Marenland en Noordkwartier (Dalstgemeenten). Nee 8,8% 9 Ondersteuningsprogramma s scholen In het ijkinstrument basisondersteuning van het SWV PO 0.0 staat dat de scholen dienen te werken met effectieve methoden en aanpakken, daarom is gevraagd naar ondersteuningsprogramma s die scholen kunnen inzetten om de leerling direct te ondersteunen. Als gevolg van een aanpassing van de onderwijswetten zijn scholen in het primair en voortgezet onderwijs per augustus 05 verplicht zorg te dragen voor een sociaal veilige school. Bijna alle

13 scholen geven aan programma s of methodieken die zich richten op sociale veiligheid in te kunnen zetten. Alleen De Viermaster geeft aan dit niet te weten. Scholen zijn verplicht hun leerlingen en personeel te beschermen tegen alle vormen van geweld, dus ook tegen pesten. Dat staat in de Arbowet. In aanvulling op de Arbowet hebben werkgevers en werknemers in de cao afgesproken dat elke school sinds januari 006 een veiligheidsplan moet hebben. Een onderdeel van dit plan is een antipestprotocol. Een antipestprotocol geeft kinderen, leerkrachten en ouders duidelijkheid over hoe gehandeld wordt in het geval van pesten op school. 97 procent van de scholen geven aan een antipestprogramma in te kunnen zetten om leerlingen direct te ondersteunen. Eén school geeft aan dit niet te kunnen (Braskorf) en twee scholen geven aan dit niet te weten/n.v.t. (SBO De Delta en (V)SO De Meentschool). Naast bovenstaande conclusies valt ook op dat tenminste zeventig procent van de scholen in de subregio Zuidoost aangeven dat ze in voldoende mate, ruime mate of zeer ruime mate ondersteuningsprogramma s voor moeilijk leren leerlingen, programma s of methodieken die zich richten op de preventie van gedragsproblemen en aanpak van gedragsproblemen kunnen inzetten. Ook blijkt dat ondersteuning bij onderwijs aan leerlingen met lichamelijke of zintuiglijke beperkingen bij een klein deel van de scholen (ongeveer dertig procent) in voldoende of ruime mate ingezet kan worden. 7 procent kan dit helemaal niet aanbieden of vinden het niet van toepassing. Een aantal scholen geven de volgende opmerkingen: Oosterschool, eerste opvangonderwijs anderstaligen: Onze leerlingen hebben allemaal een eigen leerlijn/ arrangement. Daar kunnen we geen extra hulp voor inzetten. Hagenhofschool: Voor de programma's waar we niet hebben ingevuld, geldt een wachttijd. R.K. Heilig Hartschool: Vorig jaar ervaren dat de jeugdhulp te lange wachtlijsten heeft, waardoor urgente situaties escaleren. In de volgende tabel staan onderdelen die een school verplicht dient te hebben. Uit de gegeven antwoorden blijkt dat er op elk punt wel een school is die een bepaalde verplichting niet heeft.

14 Reacties (n=05) Ja Nee Pestprotocol 99% 04 % Monitor Veiligheidsbeleving kinderen 98,% 0,9% Aanspreekpunt voor leerlingen en ouders waarbij zij pesten 95,% 00 4,8% 5 kunnen melden Sociaal veiligheidsplan 95,% 00 4,8% 5 Coördinator Pestbeleid/pestprotocol 89,5% 94 0,5% Richtlijnen voor medewerkers hoe om te gaan met 88,6% 9,4% vertrouwelijke informatie over leerling Actieve geïmplementeerde Meldcode 8,8% 88 6,% 7 Opmerkingen: Het Ruimteschip: In de planning Piet Prinsschool: Nieuwe meldcode vanaf Aan implementatie wordt gewerkt. De Achtbaan Hoogezand: Richtlijnen vertrouwelijke informatie zijn in ontwikkeling i.h.k.v. de AVG W.A. Scholtenschool: Veiligheidsplan niet, losstaande documenten wel Theo Thijssenschool: In ontwikkeling bij nee De Bouwsteen: Meldcode is verouderd, moet geactualiseerd. Margaretha Hardenbergschool (SOafdeling): Richtlijnen betreffende vertrouwelijke informatie zijn wel bekend, staan niet helder op papier. Gaat altijd in overleg met het ondersteuningsteam. De Willibrordschool heeft als enige school in de subregio Zuidoost geen pestprotocol. Ook heeft deze school geen aanspreekpunt voor leerlingen en ouders waarbij zij pesten kunnen melden. Een aantal scholen geven aan dat de richtlijnen betreffende vertrouwelijk informatie en de Meldcode in ontwikkeling zijn. Scholing 58 van de 05 scholen geven aan specifieke scholing of andere activiteiten voor hun leerkrachten in het schooljaar 0708 georganiseerd te hebben. Daarnaast zijn er 47 (44,8%) scholen die aangeven geen specifieke scholing of andere activiteiten georganiseerd te hebben voor hun leerkrachten. De scholen die geen scholing hebben georganiseerd in het kader van Passend Onderwijs staan in tabel in de bijlage. Minimaal dertig procent van de scholen heeft in het schooljaar 0708 scholing voor het hele team georganiseerd op de onderwerpen: signaleren en analyseren, handelingsgericht werken en pedagogisch klimaat. Minimaal dertig van de scholen geeft daarnaast aan dat zij scholing voor een deel het team georganiseerd hebben op: optreden bij gedragsproblematiek, ondersteunen van kinderen met een sociaalemotionele problematiek, het opstellen van een OPP en het ondersteunen van kinderen met spraak/taalstoornis. Weinig scholen geven aan op onderstaande onderwerpen te gaan scholen de komende twee jaren. Maar de meeste scholing zal plaatsvinden op het gebied van signaleren en analyseren, handelingsgericht werken en klassenmanagement. Ja, het hele team Ja, een deel van het team Nee, gepland voor de komende twee jaren Handelingsgericht werken 56,7% 4 8,%,% 8 5% 9 Signaleren & Analyseren 56,7% 4 6,7% 0 6,7% 0 6,7% 0 Pedagogisch klimaat 46,7% 8 5% 9 8,% 5 6,7% Woordenschat 8,% 7 8,% 6,7% 4 46,7% 8 Nee 4

15 Klassenmanagement 8,% 7 5% 9,% 8 45% 7 Optreden bij 6,7% 6 0% 8,% 4,% 6 gedragsproblematiek Ondersteunen van kinderen 0% 5% 5% 4,% 6 met een sociaalemotionele problematiek Opstellen 8,% 45% 7 0% 6 0% 8 Ontwikkelingsperspectiefplan Deescalerend optreden 8,% 5% 9 6,7% 4 6,7% 7 Behandelen,% 8,% 4 6,7% 4 56,7% 4 ondersteuningsvragen Ondersteunen van kinderen 0% 6,7% 5% 65% 9 met een cognitieve stoornis Gesprekvaardigheden 6,7% 4 6,7% 0 8,% 5 70% 4 Ondersteunen van kinderen 6,7% 4 4,% 6 5% 46,7% 8 met spraak/taalstoornis Ondersteunen van kinderen 6,7% 4 6,7% 4,7% 85% 5 met verstandelijke beperking Omgaan met kinderen met een 5% 0% 0% 0 75% 45 hechtingsstoornis NT,7% 0% 6,7% 86,7% 5 Ondersteunen van kinderen,7% 0%,7% 76,7% 46 met fysieke beperking Anders, namelijk: De Springplank: Veel van deze onderwerpen zoekt het team zelf uit en/of is onderwerp van gesprekken in het team. Waar nodig wordt kennis dicht op het primair proces ingevlogen i.p.v. extern gehaald/geschoold. Net als bij leerlingen zijn korte interventies dicht op de klas ook het meest leerzaam voor de leerkracht. Margaretha Hardenbergschool (SOafdeling): Inzet op het ontwikkelen van de cognitieve bouwstenen middels teamtrainingen met behulp van inzet spel en spelen. Intern schoolondersteuningsteam Eén van de kernkwaliteiten zoals aangegeven in het OP is dat de school een ondersteuningsteam dient te hebben gericht op leerlingenondersteuning. De scholen zijn bevraagd op hoe vaak het interne schoolondersteuningsteam bijeenkomt. Uit de antwoorden blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de scholen hoe vaak ze het interne schoolondersteuningsteam bijeen laten komen. Bij ongeveer een kwart van de scholen komen ze elke week bijeen, maar bij vijftien scholen komt het schoolondersteuningsteam één keer per zes weken bijeen. Ook blijkt dat een aantal scholen niet precies weten wat bedoeld wordt met het interne schoolondersteuningsteam. Een aantal kleine scholen geeft aan geen intern schoolondersteuningsteam te hebben vanwege de kleine school. Hoe vaak komt het interne schoolondersteuningsteam bijeen? Reacties (n=05) keer per week 6,7% 8 keer per weken,4% keer per weken,9% keer per 4 weken/ keer per maand 9,% 0 keer per 5 weken,9% keer per 6 weken 4,% 5 Anders, namelijk: De Noordkaap, Uilenburcht, De Klimop & Walstraschool: Niet nodig, kleine school en indien noodzakelijk De Leilinde: We hebben geen officieel intern schoolondersteuningsteam De Bouwsteen: Afhankelijk van de behoefte. 5

16 De Musselhorst: Die is er niet, overleg IB en directeur twee wekelijks. Overleg met orthopedagoog stichting keer per jaar. De Tandem: Drie keer per jaar breed overleg, drie keer per jaar SOT Heiligerlee: x per 8 weken De Parel: Directie komt wekelijks bij elkaar om over de zorg te spreken. Met VESTE en IB'er zijn er een aantal contactmomenten per jaar. (+/ 4 + de bijeenkomsten met alle IB'ers) Annewieke: voor VCO: de IBer in samenwerking met VESTE Feiko Clock: N.v.t. De Hoeksteen: Wij zijn een kleine school, veel overleg gebeurde 'in de wandelgangen'. Wens van i.b.er is dit structureel maandelijks te gaan doen met de directeur, bv. x per maand. Willibrordschool: Is moeilijk aan te geven. Indien nodig kan overleg snel geregeld worden, er zijn korte lijntjes. De Hoeksteen: keer per 0 weken De Regenboog: Directie/IBoverleg, geen specifiek team Beukenlaan: Als er zich een vraagstelling voordoet De Zonnewijzer: Wij werken niet met een intern schoolondersteuningsteam. Wel is er maandelijks overleg directeurib. Om in beeld te brengen hoe het schoolondersteuningsteam werkt is de scholen een aantal stellingen voorgelegd:. Taken, werkwijze en verantwoordelijkheden van het interne schoolondersteuningsteam zijn vastgelegd.. Het interne schoolondersteuningsteam draagt zorg voor het organiseren van de externe ondersteuning.. Het interne schoolondersteuningsteam ondersteunt ouders/verzorgers en leerlingen. 4. Het interne schoolondersteuningsteam ondersteunt leerkrachten. Met de meeste stellingen zijn de scholen het eens. Een enkele school is het oneens met de stellingen over de organisatie van het intern schoolondersteuningsteam. Met name op de stelling of taken, werkwijze en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd geeft 5,5 procent aan het hier oneens mee te zijn. 6

17 . Zorgplicht. Beleid Alle schoolbesturen hebben beleid gemaakt ten aanzien van aanmeldprocedures en ondersteuningsstructuur. Ook op het gebied van leerlingondersteuning, verwijzen naar S(B)O het verwijzen naar een andere basisschool en de doorgaande lijn van (speciaal)basisonderwijs naar Voortgezet Onderwijs geven de meeste schoolbesturen aan beleid te hebben gemaakt. SOOOG en Perspectief geven het vaakst aan geen beleid te hebben gemaakt op onderstaande onderwerpen. SOOOG geeft hierbij wel aan dat het wel plaatsvindt, maar niet bestuurlijk is vastgelegd. Westerwolde en VCO MOG geven aan dat waar ze nee aangeven beleid wel in ontwikkeling is. In onderstaande tabel is te zien welke schoolbesturen aangeven geen beleid te hebben gemaakt of n.v.t. hebben aangegeven. Onderwerpen Antwoordoptie Schoolbestuur Verwijzingen naar andere basisscholen Geen beleid gemaakt SOOOG, Perspectief Leerlingenondersteuning Geen beleid gemaakt SOOOG Verwijzen SO/SBO Geen beleid gemaakt Perspectief De doorgaande lijn van voorschool naar (speciaal) basisonderwijs Geen beleid gemaakt SOOOG, NoorderBasis, VCO MOG, Jenaplan Noord, Opron De doorgaande lijn van (speciaal) Geen beleid gemaakt SOOOG, Westerwolde basisonderwijs naar voortgezet onderwijs Terugplaatsing Geen beleid gemaakt SOOOG, Westerwolde, Opron, Perspectief N.v.t. OPOS Geschilprocedures Ouders kunnen bij de geschillencommissie passend onderwijs een geschil indienen tegen het schoolbestuur over (de weigering van) toelating van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, verwijdering van leerlingen of de vaststelling en/of bijstelling van het ontwikkelingsperspectief. Schoolbestuur SOOOG geeft aan dat er één geschilprocedure is geweest rondom de verwijdering van een leerling. 7

18 . Aanmeldprocedures Ouders kunnen hun kind aanmelden op een school naar hun keuze. Wanneer een kind schriftelijk is aangemeld, heeft de school zorgplicht voor het kind. Het is dus noodzakelijk dat een kind schriftelijk wordt aangemeld. Wanneer de school zorgplicht heeft is de school verplicht het kind op te nemen of, indien de school het kind niet de benodigde ondersteuning kan bieden, een andere school te zoeken voor het kind. De scholen zijn bevraagd op welke manier ouders hun kinderen kunnen aanmelden. De meeste scholen geven aan een intakegesprek te houden bij de aanmelding van een kind (8,9 procent) of gebruiken een aanmeldformulier (8 procent). Een brief in de brievenbus kan maar bij een klein deel van de scholen (7, procent). Scholen geven ook nog andere opties aan. Uit de antwoorden van de scholen blijkt dat scholen vaak eerst met ouders in gesprek gaan voordat een kind wordt aangemeld. Dit is toegestaan, maar kan er wellicht ook voor zorgen dat scholen de zorgplicht proberen te omzeilen. In principe zou elke ouder vrij moeten zijn om hun kind meteen schriftelijke aan te melden. Percentage Aantallen (n=05) Intakegesprek 8,9% 86 Aanmeldformulier 8% 85 Gesprek met directeur/ leerkracht 68,6% 7 Mail naar directeur/ leerkracht 4,8% 46 Telefonisch 6,% 8 Brief in de brievenbus 7,% 8 Anders, namelijk: Via de website (x) Altijd eerst een gesprek om de onderwijs behoefte in kaart te brengen. Gesprek met de intern begeleider (of met de directeur maar niet met de leerkracht) Na het intakegesprek krijgen ze het voorlopig inschrijvingsformulier mee. Ouders worden ontvangen (via mail, telefonisch, gesprek) en gevraagd een aanmeldformulier in te vullen. à 4 weken voordat het kind bij ons op school komt, nodigen we ouders uit om met de directie een intakegesprek te hebben. Een week voordat het kind 4 wordt komt het twee dagdelen wennen. Kennismakingsgesprekken in het kader van aanvragen TLV. Leerlingen op onze school zijn woonachtig op het COA terrein in Ter Apel. Vanuit het COA krijgen ouders een brief met de inschrijfmomenten waarop ze hun kind kunnen inschrijven. Leerlingen die in de omgeving wonen en status hebben worden aangemeld door de inburgeringsconsulent. Meestal worden de leerlingen aangemeld via de school waar ze zich willen aanmelden of de organisatie die de anderstalige ouders ondersteunt. Daarna volgt een intakegesprek. Het aanmeldformulier wordt meegegeven na een rondleiding door de school en een gesprek met de directeur. Uiteindelijk volgt altijd een gesprek met ouders, verzorgers. Aanmeldformulier, mail, volgt altijd een gesprek 99% geschiedt via intakegesprek, na tel. afspraak. Schriftelijk of middels bij directeur. We hebben altijd een intakegesprek, maar de daadwerkelijke aanmelding gebeurd middels een formulier. "Kennismaking met de ouders en de leerling en een rondleiding in de school Aanmelden d.m.v. een aanmeldformulier. Onderzoek door de school na het ontvangst van het ingevulde aanmeldformulier (60 weken). Gesprek met ouders en school. Het aanbod wordt besproken. Dit kan zijn:.plaatsing op school, regulier,.plaatsing op school, met een zorgarrangement,.plaatsing op een andere reguliere school, 4.Plaatsing op een school voor speciaal (basis)onderwijs. Inschrijving op de school d.m.v. een inschrijfformulier en vragenlijst 8

19 . Tijdige en passende ondersteuning Zeventien scholen hebben aangemelde kinderen niet tijdig en passend kunnen plaatsen op hun school. Dit betreffen de volgende scholen:. SBO Delta. Theo Thijssenschool. De Tweemaster 4. In de Manne 5. SBO De Zwaaikom 6. Interschool, basisschool voor anderstaligen 7. De Tandem 8. De Vossenburcht 9. Het Galjoen 0. Feiko Clock. Mgr.Bekkersschool Vervolgens hebben er de volgende acties plaatsgevonden: Ingezette actie 9. Hagenhofschool. Groen van Prinsterer 4. SBO De Baldakijn 5. De Regenboog 6. De Klimop 7. De Kern Aantal keer ingezet door de scholen (n=7) Binnen de gemeente een andere school gevonden 9,4% 5 Aanvullend onderzoek,5% 4 Buiten de gemeente een andere school gevonden 7,7% Overgeplaatst naar het S(B)O 7,7% Anders, namelijk: Zeer complexe casus waar we nog dagelijks mee bezig zijn. Naar het SBO: de school had geen beschikbare plaatsen meer, sommige leerlingen kwamen op de wachtlijst. Daarnaast voor kleuters samenwerking met het zml. Wanneer het SBO niet de meest passende onderwijssetting is. Ouder heeft andere school gezocht Plaatsing op een MKD Zij instromers binnen Veendam die we niet overgenomen hebben. Binnen een aangrenzende gemeente een school gevonden Deze leerling zat al op een andere school van een ander bestuur, maar daar ging het niet meer vanwege zijn gedrag. De IBer heeft diverse gesprekken gevoerd met de ouders en de school en daarna zijn de Iber en de groepsleerkracht naar de school geweest om de leerling te observeren. De conclusie was om de leerling niet te plaatsen. Ik heb begrepen, dat de leerling uiteindelijk op een andere school geplaatst is binnen het bestuur van de school. I.v.m. de groepsgrootte hebben ouders een andere school gevonden. Scholen hebben zorgplicht voor alle kinderen die bij hen zijn ingeschreven. In geval van problemen of thuiszitten betekent dit dat de school de verantwoordelijkheid heeft om ouders en kind te ondersteunen naar de best passende onderwijsplek elders. Er zijn zeventien scholen geweest die in schooljaar 0708 kinderen niet passend binnen zes weken konden plaatsen elders. In tabel in de bijlage is te zien welke scholen dit zijn. De acties die vervolgens hebben plaatsgevonden staan in onderstaande tabel weergegeven. Ingezette actie Aantal keer ingezet door de scholen (n=7) Overgeplaatst naar het S(B)O 5,9% 9 Buiten de gemeente een andere school gevonden,5% 4 Aanvullend onderzoek 7,6% Binnen de gemeente een andere school gevonden 5,9% Anders, namelijk: Zijn op de school van herkomst gebleven tot plaatsing mogelijk was. Voor de onderinstroom: samenwerking met zml of verlengde peuterspeelzaal plaatsing.

20 School was gevonden, ouders gingen niet akkoord en besloten het kind thuis te houden. Een setting tussen onderwijs en zorg, waarbij zorg meer voorliggend is. Inzet individuele ondersteuning via Team050 Inzet BOOG traject, veel gesprekken met ouders. Leerling is eerst op de verwijzende school gebleven met een arrangement. Meerdere proefplaatsingen en ondersteuning van SamenHuis en Taskforce thuiszitters. Daarnaast was Interpsy betrokken bij het onderzoek en de leerling was er onder behandeling. Vele gesprekken tussen hulpverleningsinstanties, ouders en school. Na proefplaatsing geplaatst Er kwam een leerling van een andere school met ernstige achterstanden..4 Thuiszitters Een van de doelstellingen van passend onderwijs is het verminderen van het percentage thuiszitters. De ambities van het SWV PO 0.0 is dat er geen thuiszitters zijn. Thuiszitters zijn leer of kwalificatieplichtige leerlingen die ingeschreven zijn op een school, maar langer dan vier weken ongeoorloofd verzuimen. Binnen SWV PO 0.0 hebben in totaal twintig verschillende scholen, met elkaar thuiszitters gehad. Acht schoolbesturen geven aan dat hun scholen thuiszitters hebben gehad. Wat scholen en schoolbesturen aangeven komt echter niet altijd overeen. Zo geven zes scholen van Stichting Ultiem aan dat ze in totaal acht thuiszitters hebben gehad, terwijl volgens het schoolbestuur er maar één thuiszitter is geweest. In onderstaande tabel is te zien welke scholen en schoolbesturen aangeven thuiszitters te hebben gehad. Schoolbestuur Aantal thuiszitters volgens Aantal thuiszitters volgens de scholen van schoolbestuur het schoolbestuur (n=0) Ultiem 8 (n=6) SOOOG (n=) NoorderBasis & (n=) VGPONN * Westerwolde Geen Geen VCO MOG (n=) Primenius * (n=) Jenaplan Noord Geen Geen RENN4 * Meer dan 5 (n=) OPOS * Geen Geen Opron (n=) Perspectief (n=) * Dit schoolbestuur heeft ook nog scholen in andere subregio s binnen het SWV, dus het kan zijn dat bij deze subregio s ook nog thuiszitters van dit schoolbestuur zijn..5 Terugplaatsingen naar regulier onderwijs Het streven van Passend Onderwijs is om plaatsingen in het S(B)O tijdelijk te laten zijn waar dat mogelijk is. Het terugplaatsen van leerlingen van het speciaal onderwijs naar het regulier onderwijs komt ook op verschillende plaatsen in de wetgeving Passend Onderwijs expliciet aan de orde. Zo heeft het bevoegd gezag van het (v)so de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat leerlingen na afloop van de toelaatbaarheidsverklaring (in het vervolg TLV) worden teruggeplaatst of doorgeplaatst naar het regulier onderwijs. Twee van de acht speciaal onderwijs scholen geven aan dat ze leerlingen hebben kunnen terugplaatsen naar het regulier onderwijs. In totaal zijn vier leerlingen teruggeplaatst naar het 0

21 regulier onderwijs in het schooljaar SBO Wim Monnereauschool heeft drie kinderen kunnen terugplaatsen en SBO De Baldakijn één leerling. Negen reguliere scholen geven aan ieder één leerlingen rechtstreeks opgenomen te hebben vanuit het s(b)0. Dit zijn de scholen: De Clockeslach, Maranatha, De Hochte, St.Vitus, De Noordkaap, Groen van Prinsterer, Meester Neuteboom, H Gerardusschool en De Ommewending..6 Zijinstromers Zijinstromers zijn leerlingen die overstappen van de ene basisschool (bao) naar een andere basisschool (bao), anders dan door verhuizing of verplaatsing naar speciaal onderwijs. Ongeveer één derde van de scholen hebben geen zijinstromers ontvangen afgelopen schooljaar. Ongeveer 7 procent van de scholen die binnen samenwerkingsverband PO 0.0 vallen hebben afgelopen schooljaar meer dan vijf zijinstromers ontvangen. In totaal hebben scholen dus meer dan 7 zijinstromers ontvangen. Dit hoge aantal zijinstromers kan meerdere redenen hebben, zo kan het zijn dat kinderen niet meteen op de voor hen juiste school zitten of er vindt samenwerking tussen scholen plaats en hierdoor nemen scholen kinderen op van andere scholen, óf scholen kunnen kinderen niet goed genoeg ondersteunen waardoor ouders een andere school zoeken voor hun kind. Aantal ontvangen zijinstromers Reacties (n=97) Geen 9,9% 9,4% 8,% 8 5,% 5 4,4% 5 5,% 5 > 5 6,8% 6.7 Doorverwijzingen S(B)O Schoolbesturen zijn verplicht een TLV te beoordelen. Hierdoor zou elk schoolbestuur op de hoogte kunnen zijn van de doorverwijzing naar S(B)O en de reden hiervan. Acht van de elf schoolbesturen weten het aantal doorverwijzingen naar S(B)O van het afgelopen schooljaar 0708, RENN4 geeft aan dat deze vraag niet van toepassing is. Van de schoolbesturen die wel het aantal doorverwijzingen weten. De overige zeven schoolbesturen geven aan in totaal 05 leerling te hebben doorverwezen. Alle schoolbesturen geven aan (bijna) altijd bekend te zijn met de reden van verwijzing. Negen schoolbesturen geven aan in altijd bekend te zijn met de reden van verwijzing. Westerwolde is in 99 procent van de gevallen bekend met de reden van verwijzing en RENN4 90 procent..8 Ontwikkelingsperspectiefplan en ouderbetrokkenheid Deze paragraaf gaat over het Ontwikkelingsperspectiefplan (in het vervolg OPP). Hiermee worden ontwikkelingsperspectiefplannen bedoeld die geregistreerd zijn bij DUO/Bron en gefinancierd worden vanuit middelen Passend Onderwijs. Contact met zorgleerling opstellen OPP In het IJkinstrument basisondersteuning staat dat ouders én leerlingen actief betrokken dienen te worden bij het onderwijs en dus ook bij het opstellen van het OPP.

22 De meeste scholen betrekken het kind bij het opstellen van het OPP. 4 procent van de scholen doen dit vaker dan twee keer per schooljaar. Alhoewel het ijkinstrument beschrijft dat leerlingen betrokken dienen te worden bij het OPP zijn er toch 4 scholen ( procent) die de leerlingen niet betrekken bij het opstellen van het OPP. Sommige scholen betrekken het kind al vanaf vier jaar bij het opstellen van een OPP, andere bij veertien jaar oud. Maar de meeste scholen betrekken het kind bij het OPP in de leeftijd van acht, negen of tien jaar oud. De scholen gaan gemiddeld bij de leeftijd van negen jaar in overleg met het kind als er een ontwikkelingsperspectiefplan opgesteld moet worden. Overleg met ouders opstellen OPP Het vaststellen van een OPP dient in overleg met de ouders te gaan. Ouders hebben daarnaast sinds augustus 07 instemmingsrecht op het handelingsdeel van het OPP. Zeven scholen geven aan nooit overleg met de ouders te hebben bij het opstellen van een OPP (Plaggenborg, De Achtbaan, t Heidemeer, De Linde, SBO De Baldakijn, Het Mozaïek & Willem Lodewijck). De meeste scholen hebben twee keer per jaar of vaker overleg met ouders. Contact met ouders uitvoering OPP Het OPP dient ten minste één keer per schooljaar met de ouders geëvalueerd te worden. Daarna kan het ontwikkelingsperspectief bijgesteld worden als dat nodig is. Ook over de bijstelling moet eerst met de ouders op overeenstemming gericht overleg worden gevoerd. De zeven scholen die aangeven nooit overleg te hebben met ouders bij het opstellen van het OPP hebben ook geen overleg met de ouders bij de uitvoering van het OPP. Meer dan de helft van de scholen (55 procent, 58 scholen) hebben vaker dan twee keer per jaar contact met de ouders over de uitvoering van het OPP.

23 Contact school en ouders zorgleerling Om het contact van school met ouders van zorgleerlingen in beeld te brengen is de scholen een aantal stellingen voorgelegd:. Het overleg met ouders van een leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften is in het algemeen goed.. In het algemeen zijn ouders van een leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften goed op de hoogte van het onderwijs aan hun kind. De school betrekt de ouder altijd in de route naar de beste ondersteuning van het kind. 4. De school betrekt het kind in de afstemming van de ondersteuning die het kind nodig heeft. 5. De school betrekt externe partijen in de afstemming van de ondersteuning die het kind nodig heeft. 6. Ouders van een leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften zijn makkelijk bij de school te betrekken. 7. Ouders van een leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften geven vaak voldoende informatie over hun kind. 8. Samen met de ouders en leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften is helder te krijgen wat een kind nodig heeft. 9. De school kan duidelijk in beeld krijgen wat het kind nodig heeft. Over het algemeen kan je stellen dat de scholen vinden dat er redelijk goed contact is met ouders van leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. Ook geven de meeste scholen aan dat men helder kan krijgen wat een kind nodig heeft. Eén school geeft aan het zeer oneens te zijn met stelling 4. Hiermee geeft SBO De Baldakijn aan dat de school het kind niet betrekt in de afstemming van de ondersteuning die het kind nodig heeft. Meer scholen geven aan dat ze dit niet altijd doen. Ook vindt niet elke school dat de ouders van ondersteuningsleerlingen makkelijk te betrekken zijn bij de school, en is het niet altijd helder te krijgen, met de ouders en leerling wat een kind nodig heeft.

24 4

25 . Doorgaande lijn Een onderdeel van de kwaliteitszorg is de doorstroming van voorschoolse voorzieningen naar basisonderwijs en van basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs. Daarnaast vindt het SWV PO 0.0 het belangrijk dat de school leerlingen zorgvuldig overdraagt.. Afstemming voorschoolse voorzieningen Het gemeentelijk jeugdplan moet zich onder andere richten op preventie en vroegsignalering, en het versterken van het opvoedkundig klimaat in gezinnen, buurten en scholen. Hiervoor is afstemming met het onderwijs noodzakelijk. Omdat de plek van de voorschoolse voorziening bepalend kan zijn in de mate en kwaliteit van afstemming en samenwerking is in onderstaande tabel onderscheid gemaakt tussen scholen die een voorschoolse voorziening in het gebouw hebben en scholen die dit niet hebben. Iets minder dan de helft van de scholen heeft een voorschoolse voorziening in het schoolgebouw. Een groot deel van de scholen maakt gebruik van overdrachtsformulieren, in totaal 77 scholen. Ook warme overdracht met ouders vindt regelmatig plaats. SWV PO 0.0 vindt het belangrijk dat leerlingen zorgvuldig worden overgedragen, twintig scholen hebben helemaal geen warme overdracht (zowel niet met ouders als zonder ouders). Er zijn ook vier scholen die geen enkel voorbeeld van afstemming met de voorschoolse voorziening kunnen geven. Met name bezoek/observeren op de voorschool, warme overdracht zonder ouders en een terugkoppeling van leerlingen met extra onderwijsbehoefte in het eerste jaar komt vaker voor op scholen die een voorschoolse voorziening inpandig hebben. Voorschoolse voorzieningen in het gebouw (n=05) Ja (n=46) Nee (n=59) Gebruik van overdrachtsformulier 78,% 6 69,5% 4 Warme overdracht zonder ouders 76,% 5 57,6% 4 Bezoek/observeren op voorschool 58,7% 7 4,4% 5 Collegiale consultatie tussen 54,4% 5 9% pedagogisch medewerker(s) van de voorschool en leerkracht(en) Warme overdracht met ouders 9,% 8 40,7% 4 Terugkoppeling in het eerste jaar van de 7% 7 0,% 6 ontwikkeling van leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte Voorlichting aan ouders 8,% 5,% 9 Geen voorbeelden beschikbaar 0% 0 6,8% 4 Anders, namelijk: Terugkoppeling met/zonder ouders Er wordt door de orthopedagoog een deskundigen advies opgesteld. hangt vaak af van de Afhankelijk van kind en situatie problematiek van het kind Overleg IBer/ peuterspeelzaal en basisonderwijs overdrachtsformulier is MKD standaard, andere opties indien nodig jaarlijks overleg met IB'er van de school en IB'er van de PSZ De risicoleerlingen met een VVE indicatie Geplande overleggen door het jaar met MKD, KDC, psz en peuterwerk. worden van tevoren besproken. Iber informeert, bij voorschool naar bijzonderheden. Bij bijzonderheden gesprek Bezoek/observeren bij twijfel. voorschool lk. Zo niet, overdrachtsformulieren. Bij twijfels kan VVEoverleg. Steunpunt Passend Onderwijs van de Scholengroep Perspectief ingeschakeld 5

26 worden om te observeren. Uiteraard alleen met toestemming van de ouders. Dossiergegevens opvragen, met name psychologische onderzoeken zijn van belang.. Samenwerking voorschoolse voorzieningen Uit de voorbeelden die scholen geven van samenwerking met voorschoolse voorzieningen blijkt dat de samenwerking en collegiale consultatie bij scholen zonder voorschoolse voorziening in het gebouw aanzienlijk minder gebeurt. Over het algemeen kun je stellen dat samenwerking meer gebeurt bij scholen met een voorschoolse voorzieningen in het gebouw. Verder is te zien dat samenwerking/afstemming/overleg tussen de contactpersoon van de voorschool en de iber of leerkracht van de school het meeste voorkomt. Ook zijn er redelijk veel scholen die geen voorbeelden kunnen geven van samenwerking met voorschoolse voorzieningen. Samenwerking/afstemming/overleg tussen o.a. contactpersoon voorschool, iber, leerkracht groep (en ) Collegiale consultatie tussen pedagogisch medewerker(s) van de voorschool en leerkracht(en) Voorschoolse voorzieningen in het gebouw (n=05) Ja (n=46) Nee (n=59) 9,% 4 6,7% 7 54,4% 5,7% 4 Gezamenlijke studiemiddag 8,% 0,% Gezamenlijk gebruik van methodieken 5,% 7,4% Oudervoorlichting 0,9% 5 6,8% 4 Peuterpilots 8,7% 4 5,% Geen voorbeelden beschikbaar 4,4% 7% 0 Anders, namelijk: Een gezamenlijk project met alle geledingen binnen de MFA. Samenwerking tussen de peuters lln groep 8; kerststukjes maken Samenwerking spelen peuters kleuters" Gezamenlijke activiteiten om de kinderen te laten wennen aan het reguliere onderwijs. De thema's lopen regelmatig gelijk. " thema's afstemmen natuurlijke overgang stimuleren psz en Bao, door meedraaien in inloop BAO" Een aantal gezamenlijke activiteiten per schooljaar "Thema's gezamenlijk uitvoeren Aanwezigheid van Peuters + medewerkers bij vieringen/activiteiten." Samen feesten en activiteiten vieren Gezamenlijke activiteit Gezamenlijk overleg sbo, zml, renn4, kdc, mkd, peuterspeelzaal, op ib en directieniveau. Gezamenlijke ouderavond en vieringen Uitwerken en samenwerken met een gezamenlijk thema MKD Oudere peuters van voorschool bezoeken een keer per maand met hun leidster de kleutergroep Komend schooljaar meer afstemming met ko/psz i.v.m. toekomstig MFA Samen projecten uitgewerkt en uitgevoerd met peuters en kleuters. Samen activiteiten als lichtjesavond, projectweek e.d. x per schooljaar komen de medewerkers van de voorschool, hun iber en de leerkrachten van de onderbouw en hun ibers bij elkaar. De peuters draaien op geplande momenten meedraaien in groep. Gezamenlijke thema's, activiteiten. En we komen bij elkaar op bezoek Wij nodigen de pszgroepen een 4 keer per jaar uit om een middag te komen 'spelen'. Schoolbibliotheek 6

27 . Verbeterpunten afstemming voorschoolse voorzieningen Ondanks dat er veel mooie voorbeelden van afstemming en samenwerking zijn, geven scholen nog wel verbeterpunten op onderwerpen als afstemming, (warme) overdracht, samenwerking en doorgaande lijn als verbeterpunten op. Ook collegiale consultatie, meer en nauwer inhoudelijke contact, gezamenlijke activiteiten organiseren en gezamenlijke visie op leren en ontwikkelen maken. Een aantal scholen geven daarnaast ook aan dat signalen van leerlingen met zorgbehoefte of extra ondersteuning hebben (eerder) doorgegeven moeten worden. Deze verbeterpunten komen zowel van scholen die een voorschoolse voorziening in het gebouw hebben als scholen die dit niet hebben..4 Afstemming voortgezet onderwijs Alle scholen dienen zorgvuldig informatie over de leerlingen over te dragen aan het voortgezet onderwijs, zoals vermeld staat in het Ondersteuningsplan van SWV PO 0.0. In de afstemming met het voortgezet onderwijs wordt door een groot deel van de scholen, open dag/informatiebijeenkomst georganiseerd, warme overdracht zonder ouder en vindt er overleg tussen primair onderwijs en voortgezet onderwijs plaats. Op zes scholen (De Viermaster, De Lichtbron, De Ster, Mons Sinaï, Noorderbreedte & Meester Neuteboom) vindt helemaal geen warme overdracht plaats. De schriftelijke terugkoppeling van VO naar PO vindt volgens negentien procent van de scholen niet plaats. Mondelinge terugkoppeling van VO naar PO bij 5 procent van de scholen plaats. Twaalf scholen geven aan zowel geen schriftelijke terugkoppeling, als mondelinge terugkoppeling van het voortgezet onderwijs te ontvangen. Reacties (n=05) Open dag/informatiebijeenkomst 90,5% 95 Overleg POVO 90,5% 95 Warme overdracht zonder ouders 8,8% 88 Schriftelijke terugkoppeling van VO naar PO 8% 85 Meedraaien op VO voor leerlingen 74,% 78 Contact/bezoek van medewerker school en ouders (+kind) aan VO 69,5% 7 Mondelinge terugkoppeling van VO naar PO 5,% 56 (Inhoudelijke) samenwerking 40% 4 Warme overdracht met ouders 7,% 9 Extra aanbod hoogbegaafden: Masterclass HB, plusklas 9,% 0 Extra aanbod voor reguliere leerlingen 6,7% 7 Geen voorbeelden 0% 0 Anders, namelijk: Piet Prinsschool: In een enkel geval warme overdracht met ouders (leerling spina bifida) Mons Sinaï: Afhankelijk van de leerling, soms is het nodig een warme overdracht te doen met of zonder ouders Heiligerlee: Proeflessen volgen met groep 8 Feiko Clock: Lessencaroussel op het Dollard College voor leerlingen groep 8. De Hoeksteen: De orthopedagoog van het VO benadert de PO of er leerlingen komen waarvoor extra zorg/aandacht nodig is. De intern begeleider en de groepsleerkracht overleggen, indien nodig worden er leerlingen aangemeld. De leerlingen gaan dagdelen naar het PO voor onderzoek. Wanneer de ouders het willen gaat de i.b.er of groepsleerkracht mee wanneer de uitslag van het onderzoek besproken wordt. Meester Neuteboom: Verwijzingsgesprekken. Gesprek met ouders en leerling groep 8 7

28 .5 Verbeterpunten afstemming voortgezet onderwijs De meeste scholen geven aan geen verbeterpunten te hebben, in sommige gevallen omdat men al (zeer) tevreden is over de afstemming met het voorgezet onderwijs. De meest genoemde verbeterpunten van de overige scholen is de warme overdracht/afstemming van de overgang, één school geeft hierbij aan: leerlingen met gedragsproblematiek zou beter op geanticipeerd moeten worden. Het gebeurt regelmatig dat de kinderen met gedragsproblemen in het VO ontsporen. Andere verbeterpunten zijn betere terugkoppeling, extra aanbod voor hoogbegaafden, kennis van elkaars trajecten/kwaliteiten en meedraaien op VO. In de rapportages van de gemeenten zijn de specifieke voorbeelden te lezen die de scholen hebben gegeven. 8

29 4. Lokale afspraken Gemeenten in Nederland zijn sinds januari 05 verantwoordelijk voor een aantal beleidsterreinen voor de jeugd. De belangrijkste is de invoering van de jeugdwet. In de lokale setting zullen schoolbesturen afstemmen met gemeentes, denk aan uitgangspunten voor samenwerking, onderwijshuisvesting in relatie tot passend onderwijs, samenwerking met jeugdhulp, leerlingenvervoer in relatie tot passend onderwijs of aan de inbreng van wijkcoach, jeugdverpleegkundige en/of schoolmaatschappelijk werk. De taak van SWV PO 0.0 is daar waar gewenst of noodzakelijk te komen tot subregionale afspraken (bijvoorbeeld mogelijke onderwijszorgarrangementen) en verder de lokale ontwikkeling te volgen. 4. Samenwerking We hebben de schoolbesturen met betrekking tot de samenwerking de volgende vraag gesteld: Wat zijn voorbeelden van goede samenwerking tussen scholen en/of schoolbesturen binnen één van de gemeenten die binnen het samenwerkingsverband vallen, waarbij uw schoolbestuur betrokken was? Elk schoolbestuur geeft per gemeente binnen SWV PO 0.0 andere voorbeelden van goede samenwerking. Wat opvalt is dat er niet veel voorbeelden worden gegeven van samenwerking tussen schoolbesturen. Wel worden er voorbeelden gegeven van samenwerking binnen het bestuur, of met andere partijen. Behalve Opron, Opron geeft als voorbeeld de fusieschool die is ontstaan tussen Opron en VCO MOG. Noorderbasis & VGPONN, OPOS, Primenius en Perspectief geven geen voorbeeld van samenwerking binnen de regio Zuidoost. Schoolbestuur Gemeente Voorbeelden van goede samenwerking subregio Zuidoost Stichting Ultiem MiddenGroningen Taalschool MiddenGroningen Jenaplan MiddenGroningen 't Vlot OPOS MiddenGroningen N.v.t. Westerwolde Westerwolde Brede School concept SOOOG Oldambt Overleg binnen clusters SOOOG, samenwerking SO, SBO en KDC op gebied van kleuters. Samenwerking met voorschools (VVE), Samenwerking met KIWI en scholen (IKC's), POVOoverleg Pekela Zie Oldambt Westerwolde Op clusterniveau binnen SOOOG. Verder hebben we hier niet zo goed zicht op. Noorderbasis & VGPONN MiddenGroningen, Oldambt, Stadskanaal Geen voorbeelden bekend VCO MOG MiddenGroningen Oldambt Overplaatsing van een leerling naar een andere basisschool binnen de vereniging om plaatsing extern te voorkomen Pekela, Veendam, Westerwolde Primenius MiddenGroningen, Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Veendam, Westerwolde RENN4 Oldambt Veendam Samenwerking met Monnereauschool rondom MKDleerlingen Opron MiddenGroningen Fusieschool VCO MOG en OPRON 9

30 Westerwolde (n=5) Veendam (n=4) Stadskanaal (n=4) Pekela (n=) Oldambt (n=5) Midden Groningen (n=7) Perspectief Stadskanaal Veendam Stadskanaal, Westerwolde Integraal Kindcentrum Kindcentrum, samenwerking VSO en praktijkonderwijs Geen Netwerk intern begeleiders De schoolbesturen is gevraagd of er binnen het schoolbestuur een netwerk van intern begeleiders is op lokaal niveau waar ontwikkeling en uitwisseling plaatsvindt. OPOS en Perspectief geven aan geen netwerk van intern begeleiders op lokaal niveau te hebben ontwikkeld. De overige schoolbesturen hebben dit wel. Alle schoolbesturen geven aan dat dit een netwerk van ibers is binnen het eigen schoolbestuur. Netwerk ibers Ja 8,8% 9 Nee 8,% 4. Bestuurlijke overleg Vanuit landelijke wet en regelgeving is het verplicht om tijdens bestuurlijke overleggen tenminste jaarlijks overleg te hebben op verschillende onderwerpen die (de kwaliteit van) het onderwijs aangaan. Het overleg is gericht op het maken van afspraken met elkaar. Om na te gaan of er goede afspraken gemaakt worden tijdens de bestuurlijke overleggen is de schoolbesturen gevraagd naar de gemaakte afspraken van deze overleggen, deze zijn te lezen in onderstaande tabel. Afspraken tussen schoolbesturen en de gemeente Onderwerpen Leerplicht/ thuiszitters 5 Leerlingenvervoer (Toegankelijkheid van) Onderwijshuisvesting 4 Afstemming voorschoolse voorzieningen met basisschool Afstemming voortgezet onderwijs met basisschool 6 Dyslexie 4 Inzet van (school)maatschappelijk werk in het onderwijs Deelname van jeugdhulp in de ondersteuningsstructuur van het onderwijs (ZAT)

31 Inzet van JeugdGGZ Afstemming onderwijs en zorg 4 * Antwoordcategorieën: Ja = groen; Nee = rood; Weet niet = grijs Het is opvallend dat er op bijna geen enkel onderwerp door alle schoolbesturen wordt aangegeven dat er afspraken zijn gemaakt tijdens de bestuurlijke overleggen in de gemeenten die onder subregio Zuidoost vallen. Ieder schoolbestuur geeft een ander antwoord op de vraag of er op bovenstaande onderwerpen op bestuurlijk niveau afspraken zijn gemaakt. Misschien zijn de afspraken er wel, maar weet men er niet van. Alleen over de afstemming voorschoolse voorzieningen met basisschool bij de gemeente Pekela geven alle besturen aan dat hier afspraken over gemaakt zijn. Hetzelfde geldt voor het onderwerp afstemming voortgezet onderwijs met basisschool bij de gemeente Stadskanaal. Opvallend is dat met name op het onderwerp leerlingenvervoer schoolbesturen aangeven niet te weten of er afspraken zijn gemaakt. 4. Tevredenheid opbrengsten bestuurlijk overleg Het bestuurlijk overleg wordt per gemeente anders ervaren. In de gemeente Veendam is de meeste ontevredenheid over de bestuurlijke overleggen, RENN4 geeft hierbij aan ontevreden te zijn en VCO MOG zeer ontevreden. Ook in Oldambt geven twee schoolbesturen aan ontevreden (Noorderbasis) en zeer ontevreden (VCO MOG) te zijn. De overige schoolbesturen zijn tevreden over de over de uitkomsten van de bestuurlijke overleggen. Het is opvallend dat VCO MOG aangeeft bij alle gemeenten zeer ontevreden te zijn over de opbrengsten van de bestuurlijke overleggen.