Naar een inclusieve samenleving

Transcriptie

1 Naar een inclusieve samenleving / Î*V / :t\ /tĩ«î«2*\ exclusie segregatie integratie inclusie f Gemeente Krimpen İ^L aandenijssel

2 Blz 2 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018

3 INHOUD Naar een inclusieve samenleving 4 Toegankelijkheid en inclusie staan hoog op de agenda 4 Pijlers in het Krimpens proces 5 Ambassadeursnetwerk 6 Koplopers 6 Inclusieve tafel 6 Een gedragen visie 7 Dynamische Inclusie Agenda 7 Bewustwording in de breedte Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Keurmerk 8 VNG Koplopergemeente 8 Regenbooggemeente 8 Zo buiten zo binnen 8 Verdere borging 9 Bijlage 1. Dynamische Inclusie Agenda Krimpen aan den IJssel; samenvatting; initiatieven, ambassadeurs, koplopers 2. Checklist Keurmerk Blz 3 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018

4 NAAR EEN INCLUSIEVE SAMENLEVING De gemeente Krimpen aan den IJssel is eind 2015 een project gestart, genaamd Kracht van Krimpen, vanuit autisme bekeken. Met dit project is de gemeente op zoek gegaan naar wat mensen met autisme en hun omgeving nodig hebben aan ondersteuning gedurende alle levensfasen om optimaal mee te kunnen doen en zich prettig en gelukkig te voelen. De kracht van dit project was het starten met het gesprek met de inwoners van Krimpen aan den IJssel. Het gesprek met de mensen met autisme en hun netwerk heeft een inclusieve beweging op gang gebracht. Met elkaar hebben we aan het eind van het project geconcludeerd dat veel in kaart is gebracht en er veel moois in beweging is gekomen. "Deze gemeente doet alles om autisme te begrijpen en omarmen. Ervaringsdeskundigen, onderwijs, hulpverlening en de wethouders in samenwerking", aldus Fatima de Kwant op haar facebookpagina. We hebben toen ook geconcludeerd dat we er nog niet zijn, er is dus geen sprake van een eindstation, maar wel een moment dat we overstappen naar een nieuwe fase. Een fase waarbij we stapje voor stapje met elkaar bewegen naar een meer inclusieve samenleving. "Met elkaar willen we in gesprek blijven om te komen tot concrete oplossingen om Krimpen autismevriendelijker c.q. inclusiever te maken", aldus oud-wethouder Oosterwijk. In het vervolg op het project "Kracht van Krimpen, vanuit autisme bekeken" heeft de gemeente JSO en VanEgmondConnect, met beide aanvullende expertise, gevraagd hun krachten te bundelen om Krimpen aan den IJssel vriendelijker te maken voor álle inwoners. Zij bouwen voort op de beweging die met het project "vanuit autisme bekeken" in gang is gezet. Het project wordt daarbij verbreed naar mensen die door kwetsbaarheid of een beperking te maken hebben met een uitsluiting. De inwoner én de samenleving is er mee gebaat dat alle inwoners daadwerkelijk participeren naar vermogen. TOEGANKELIJKHEID EN INCLUSIE STAAN HOOG OP DE AGENDA Het college is op verzoek van de gemeenteraad aan de slag gegaan met inclusie. Stapje voor stapje willen we op weg om een inclusievere samenleving te zijn, waarin iedereen meetelt en gewoon mee doet. De gemeente vindt het van het grootste belang om met de inwoners in gesprek te gaan hoe zij inclusiviteit al dan niet ervaren. Hierbij willen we schotten en drempels zichtbaar maken, die inwoners ervaren als ze gewoon mee willen doen. Inclusie: een samenleving die open staat voor iedereen Inclusie betekent toenemende participatie van elk individu in de samenleving, ongeacht leeftijd, culturele achtergrond, gender, inkomen, talentenen beperkingen. Een inclusieve samenleving is een samenleving waaraan iedereen optimaal kan deelnemen (Bolsenbroek & Van Houten, 2010). Inclusie kan worden gezien als onderdeel van een continuüm waarvan de andere pool uitsluiting is (Unesco, 2005). Toegepast op bijvoorbeeld onderwijs is er sprake van uitsluiting als kinderen helemaal geen onderwijs volgen. Segregatie gebeurt als kinderen wel onderwijs volgen, maar apart van andere kinderen, bijvoorbeeld in speciale scholen. In het verleden werd er ook gesproken over integratie. Het ging dan om de integratie van een persoon met een beperking, waarbij de persoon zich moest aanpassen aan de samenleving. Bij inclusie gaat het een stap verder. De samenleving moet in principe openstaan voor iedereen. Iedereen moet kunnen meedoen en Blz 4 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018

5 iedereen hoort erbij. Inclusie werkt twee kanten op. De persoon moet mee willen doen en de samenleving moet hier ook open voor staan. Als een van de twee niet meewerkt, dan wordt het erg lastig. Je kunt een persoon naar de samenleving duwen, maar de samenleving moet de persoon ook aantrekken. Inclusie is de insluiting in de samenleving van achtergestelde groepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten. De verantwoordelijkheid tot 'aanpassing' ligt niet bij een sociaal achtergestelde groep, zoals bij integratie. Inclusie werkt twee kanten op. De persoon moet mee willen doen en de samenleving moet hier ook open voor staan. Als een van de twee niet meewerkt, dan wordt het erg lastig. Je kunt een persoon naar de samenleving duwen, maar de samenleving moet de persoon ook aantrekken. (INCLUSIONLAB) exclusie segregatie integratie inclusie Op 15 maart 2018 heeft de gemeenteraad een motie 'KRIMPEN AAN DEN IJSSEL INCLUSIEF' aangenomen. Hierbij onderschrijft de gemeenteraad dat "alle Krimpense inwoners erbij horen en wij elkaar in Krimpen aan den IJssel waarderen ongeacht je leeftijd, religie, seksuele geaardheid, culturele achtergrond, inkomen, politieke voorkeur, visie op de samenleving, gender, talenten of beperkingen; dat inclusie hierbij wordt geduid als het volwaardig kunnen meedoen van àlle inwoners zonder daarbij groepen apart te gaan organiseren of verbijzonderen; haar wens is dat ook het opvolgend college en raad zich conform deze visie zal blijven inzetten". De motie is verzonden aan de Adviesraad Sociaal Domein Krimpen aan den IJssel, het Seniorenplatform, de Klankbordgroep Jeugd, het Platform Sociaal Domein Krimpen aan den IJssel en de Inclusieve Tafel Krimpen aan den IJssel. In de gemeenteraad van 12 juli 2018 is een motie 'Regenbooggemeente Krimpen aan den IJssel' aangenomen, deze motie gaat er onder andere van uit dat in de raadsperiode maatregelen worden genomen op het gebied van de LHBTI-emancipatie. PIJLERS IN HET KRIMPENS PROCES Het proces dat in Krimpen aan den IJssel is ontwikkeld omvat drie pijlers. M Start met een (persoonlijk) verhaal dat anderen 'raakt'. Daardoor ontstaat betrokkenheid en draagvlak voor verandering bij inwoners, professionals en beleidsmakers. Werk met een brede groep, domein overstijgend en op alle niveaus. Dit is noodzakelijk omdat verbeteringen pas haalbaar zijn als er over grenzen, schotten en regels van verschillende werkgebieden heen wordt samengewerkt. Blz 5 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018

6 sr Ga in kleine stapjes aan de slag, met concrete en haalbare acties. Maak deze zichtbaar in een dynamische werkagenda waarin je de voortgang met elkaar monitort. haalbare ambities. Focus op De dragende onderdelen in het proces zijn het ambassadeursnetwerk, de Inclusieve tafel en de dynamische werkagenda. De aanjaagfunctie is cruciaal om het proces op gang te brengen, diverse partijen te verbinden en ideeën tot initiatieven te doen brengen. Vanuit de maatschappelijke partners hebben we daarom een aantal koplopers. In drie bijeenkomsten van de Inclusieve Tafel is met ca 60 betrokken professionals, bestuurders, inwoners in wisselende samenstelling een gedragen visie ontwikkeld. Ambassadeurs en Koplopers houden het 'inclusieve vuurtje' brandend. ^ Visie Ĝìlâ Ambassadeursnetwerk K o p i ^ S M r~i Lopers ^ [^J V&Kå Inclusieve tafel l^áĵ fŗ Q Ambassadeursnetwerk Dynamische werkagenda M AMBASSADEURSNETWERK Ervaringsdeskundigen zijn als ambassadeurs actief betrokken bij het project. Zij leveren een bijdrage vanuit hun eigen mogelijkheden en iedere ambassadeur bepaalt zelf wat dit inhoudt. De ambassadeurs werken op vrijwillige basis. De ambassadeurs vertellen hun persoonlijke verhaal, toetsen hoe inclusief Krimpen aan den IJssel nu is en wat er voor nodig is om dit te verbeteren. De ambassadeurs volgen het project dan ook kritisch. Zij dragen zelf ook actief bij aan de initiatieven, die worden ondernomen. KOPLOPERS In Krimpen aan den IJssel hebben we koplopers en koploper-organisaties die geïnspireerd en enthousiast zijn over een inclusief Krimpen aan den IJssel. Zij dragen de kern en het gedachtengoed uit van een inclusief Krimpen aan den IJssel en houden deze in beweging. Nu en in de toekomst. Koplopers zijn sleutelfiguren en organisaties, die weten wat inwoners nodig hebben én die weten wat zij zelf hierbij te bieden hebben. Het zijn mensen en organisaties die mogelijkheden zien buiten de gebaande paden én die het liefst ook direct hiermee aan de slag willen! Zij hebben een breed netwerk dat zich uitstrekt over meerdere domeinen (wonen, werken, onderwijs, cultuur, vrije tijd). INCLUSIEVE TAFEL Tijdens de Inclusieve tafel staat het verhaal van een inwoner centraal. Aan deze tafel worden, organisaties, professionals en inwoners uit Krimpen aan den IJssel uitgedaagd en geïnspireerd om na Blz 6 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018

7 te denken over de rol die ze kunnen spelen in het opheffen van concrete barrières, systemen en schotten als inwoners gewoon mee willen doen in deze gemeente. Voor de tafels is een groeiende belangstelling ontstaan vanuit de inwoners en organisaties. De Inclusieve tafels zijn een goed instrument gebleken om de in gang gezette beweging van inclusiviteit te versterken, te verbreden en steeds meer te borgen in reguliere processen. EEN GEDRAGEN VISIE De aanwezigen bij de verschillende Inclusieve tafels hebben een visie ontwikkeld op een inclusieve samenleving. Deze visie luidt: We willen een inclusieve samenleving, waar - Alle inwoners welkom zijn, meedoen en erbij horen. - Het niet uitmaakt wat je leeftijd, religie, seksuele voorkeur, culturele achtergrond, gender, inkomen, politieke voorkeur of visie op de samenleving, talenten of beperkingen zijn. Iedereen op zijn manier kan meedoen en een bijdrage levert op basis van zijn of haar eigen interesses en talenten. - Algemene voorzieningen toegankelijk zijn. Waar nodig, is maatwerk mogelijk. D YNAMISCHE INCL USIE A GENDA We werken met een dynamische agenda. Initiatieven komen naar voren bij de Inclusieve tafels, bij ontmoetingen binnen het sociaal domein, maar ook daarbuiten. De voorliggende agenda kent initiatieven die worden gedragen door de betrokken inwoners en partners. De Dynamische Inclusie Agenda is geen afgerond geheel. De agenda is zo opgesteld dat flexibel initiatieven kunnen worden toegevoegd en ook weer afgevoerd. De initiatieven zijn veel omvattend tot zeer detaillistisch en van voorstellen met een meer politieke betekenis en/of financiële gevolgen, tot pragmatisch snel te realiseren voorstellen. We hanteren het uitgangspunt dat activiteiten plaatsvinden binnen reguliere voorzieningen, tenzij. Tijdens de bijeenkomsten van het platform sociaal domein wordt gemonitord of de initiatieven voldoende geborgd zijn, maar ook of initiatieven van de agenda verwijderd kunnen worden. Binnen het platform is ook aandacht voor het bewustwordingsproces. De koplopers kunnen het platform benutten om "het inclusieve vuurtje" brandend te houden. Ook kunnen succesvolle resultaten breed worden gedeeld. Een belangrijke basis voor de beweging naar een inclusieve samenleving is het bewustwordingsproces. De ambassadeurs en koplopers zetten zich daar voor in. Maar het vraagt ook wat van het gehele college. Allen zijn aan zet om de inclusiviteit te borgen in de samenleving. Zij zetten inclusie op de agenda bij de veelheid van contactmomenten die zij hebben en houden daarmee ook het vuurtje brandend. De agenda is niet een gemeentelijke agenda, maar een agenda van de inwoners, scholen, ondernemers, lokale maatschappelijke organisaties/verenigingen en ervaringsdeskundigen. Samen met inwoners, scholen, ondernemers, clubs en maatschappelijke organisaties werken we aan de inclusieve samenleving. Deze agenda nemen we op in de reguliere beleid- Ã begrotingscyclus. 'Inclusie' is daarmee bijvoorbeeld net als 'duurzaamheid' of 'financiële haalbaarheid' een randvoorwaarde waarop nieuwe beleidsvoorstellen worden getoetst. Om de bewustwording te versterken is het daarnaast belangrijk om actief te communiceren. We willen mooie voorbeelden voor het voetlicht brengen. Blz 7 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018

8 Daarbij gaat het bij inclusiviteit niet alleen om de implementatie van het VN-Verdrag Handicap maar we zien onze opdracht breder. Aandacht voor lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgender- en intersekse personen (LHBTI), culturele achtergrond, leeftijd en inkomen maakt hier ook onderdeel van uit. KEURMERK Ter versterking van het inclusiever worden van inwoners, organisaties en ondernemingen in Krimpen is door ambassadeurs, koplopers en anderen criteria opgesteld waaraan men moet voldoen om het keurmerk ''wij werken aan een inclusief krimpen' te krijgen. Vier kernwaarden zijn uitgewerkt tot een checklist, die inclusie concreet maakt en stimuleert om (nieuwe) acties voor inclusie te ontwikkelen. (zie bijlage 2). Het uitreiken van het keurmerk en de communicatie hierover versterkt de noodzakelijke bewustwording en dient ook als vorm van monitoring van het proces van inclusiever worden. VNG KOPLOPERGEMEENTE Krimpen aan den IJssel is één van de 25 Nederlandse koplopergemeenten, die de komende twee jaar samenwerken om het VN-Verdrag Handicap in hun gemeente verder in te voeren. In een manifest is uitgelegd uit waar we voor staan, wat we gaan doen en wat we willen bereiken. 25 Nadtriandte koplopaigamaantan marimn oe komanőa IWw jaat ' tarnen om hel VN- Ventag Handlap m ŕtun Qtm rto verder «M voeren In dg manifest leggen we tit Mtr «re voor Man. «/al tre ak Ŵ Į» Ji^^^^^^^^^ ^Mft gaan OM» en wat mm wmen Oennken ^^^BB^^ mmm...i.,t"."tľ. Á" " - ĩ \ leiden Manifest REGENBOOGGEMEENTE Naast VNG Koplopergemeente wil de huidige gemeenteraad ook onderzoeken of en op welke wijze onze gemeente toe kan treden om Regenbooggemeente te worden. Navraag heeft ons geleerd dat helaas alleen de gemeenten die nu al Regenbooggemeenten zijn en de G50 gemeenten in aanmerking komen voor deelname aan het Regenboogprogramma en de daarbij horende financiering van het ministerie van OCW. Dat betekent dat Krimpen aan den IJssel niet meer kan aansluiten. Wel zijn alle producten die Movisie maakt voor de Regenboogsteden, zoals handreikingen, artikelen en e- learning modules, gratis beschikbaar via ZO BUITEN ZO BINNEN Het proces richt zich op zowel buiten als binnen het gemeentehuis. De focus van de gemeente is eerst naar buiten gericht op de samenleving. Acties die 'buiten' ontstaan moeten in samenhang komen met staand beleid en ontwikkelingen. Er komt onvermijdelijk een moment dat medewerkers in de gemeentelijke organisatie op alle niveaus ook inclusief gaan denken en handelen. Blz 8 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018

9 VERDERE BORGING De beweging naar een meer inclusieve samenleving moet uiteindelijk in de genen komen bij iedereen, zowel extern als intern. We zien echter dat dit nog wel het nodige vraagt. In het proces zal ook de komende tijd aandacht uit moeten blijven naar het verder aanjagen. De koplopers zullen nog verder goed in positie moeten komen. Ook blijvend (persoonlijke) aandacht voor de ambassadeurs blijft continue aandacht vragen. En tot slot bewustwording via o.a. communicatie, frequent, via verschillende kanalen, in woord en beeld is ook een aandachtspunt dat nog de nodige energie vraagt. In 2018 is dit belegd bij Brigitte van Egmond en Nathalie van Zijp Van EgmondConnect en Jeanette van der Meer van JSO. Voor 2019 zullen we ook een vorm van externe ondersteuning nodig hebben. Bijlage 1 Dynamische Inclusie Agenda Krimpen aan den IJssel; samenvatting; initiatieven, ambassadeurs, koplopers Bijlage 2 Checklist Keurmerk Blz 9 Krimpen aan den IJssel; naar een inclusieve samenleving jul2018