Mega Matrassen. Majoboki Mobiele Garage. MMC Klussenbedrijf. Timmerfabriek. WD Nederland. Goedegebuur Archiefvernietiging en Kantoorruil. Decoil Int.

Transcriptie

1

2 Smara Siddhi de weg naar nu Niets is permanent, omdat alles bestaat uit elementen die zelfs steeds in verandering zijn! Hersbach & Hersbach B.V. Timmerfabriek ALBERT PLESMANWEG GB ROTTERDAM TEL.: FAX: WD Nederland Niet alledaagse wijn Giessenweg AK Rotterdam Tel.: Mega Matrassen Plompertstraat BD Rotterdam Tel.: Majoboki Mobiele Garage Tiengeburen HR Rotterdam Tel.: majoboki@planet.nl Smara Siddhi Instituut voor Communicatie en NLP Algerastraat 11a, 3125 BS Schiedam Telefoon: Adriaen Banckertstraat JE Schiedam Tel.: Uitgeroepen tot Beste Keukenzaak van Nederland! MMC Klussenbedrijf 2e Balsemienstraat 31a 3073 VD Rotterdam Tel.: Korendreef 15, 3241 AS Middelharnis Tel.: Willemskade DL Rotterdam Tel.: Decoil Int. Oil and Trading drs. Wim-Jan Goedknegt E: w.goedknegt@change4you.nl T: M: Adm. de Ruyterstraat HA Schiedam Tel.: Goedegebuur Archiefvernietiging en Kantoorruil Grebbestr GD Oud Beijerland Telefoon: (0186) Fax: (0186) info@goedegebuur.eu

3 COLOFON De MEGAFOON is een Nieuwsbrief van de Stichting Milieu Dichterbij SMD) en de Vereniging Tegen Milieubederf (VTM) Stichting Milieu Dichterbij K.v.K. nr.: , opgericht Bezoek adres: Coolsingel 57, 3012 AB Rotterdam Postadres: Postbus 21690, 3001 AR Rotterdam Telefoon: Website: Bestuur SMD: Lilian van der Horst, voorzitter / secretaris Ton Kurvers, penningmeester Vereniging Tegen Milieubederf In en Om het Nieuwe- Waterweggebied K.v.K. nr.: , opgericht , PB / ABN AMRO Postadres: Postbus 21690, 3001 AR Rotterdam Telefoon: vtm@vtm-milieu.nl Website: Bestuur VTM: Lilian van der Horst, voorzitter / secretaris Fred van der Drift, alg. bestuurslid Ton Kurvers, bestuurslid R.O., penningmeester Bijdragen van: L. Venema, R. van der Drift, L. van der Horst, Ton Kurvers, F. van der Drift, F. Kallenberg, P. Smeele, H.M. Thermans- Bouwman Eindredactie: Drukwerk: R. van der Drift & L. van der Horst Nolin Uitgevers B.V. Verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 500 stuks en wordt verspreid onder relaties, overheden en leden. Foto s op de kaft: Linksboven: Linksonder: Rotterdam, Nr Nuna op de Klimaatmarkt in Hellevoetsluis De Hoge Brug in Overschie Rechtsboven: Schilderen voor het klimaat Rechtsonder: Elektrisch vervoer heeft de toekomst INHOUD Van de voorzitter Bericht van de Groene kant van de Coolsingel Stichting Milieu Dichterbij Algemeen Plastic soep (deel 2) Olivijn tegen broeikaseffect Activiteiten Bruisend Brielle kleurt groen Groene Voetstappen in Bernisse en Brielle tijdens de Week van Vooruitgang Goede Klimaatmarkt in Hellevoetsluis Sarah en de gemeente in Midden Delfland Oproep Workshop duurzaam ondernemen voor bedrijven Uitgevoerde projecten van SMD in het derde kwartaal 2009 Vereniging Tegen Milieubederf VTM-dossiers Eurlings juicht te vroeg Besluit Eurlings voor het aanleggen van de A4 Midden Delfland Bochtafsnijding Delftse Schie: voorbereiding tot besluitvorming vordert Maasvlakte 2 wellicht OK, 750 ha nee (bis) De Stichting tot Behoud van de Hoeksche Waard als Polderlandschap Exoten rukken op Minder moeras in herinrichtingplan Schiezone Inspraak en rechtspraak Wetenswaardig Hommeles, voor elke natuurklus Label voor groene bomen Beat the Heat Now : grote manifestatie voor het klimaat The Age of Stupid De VTM steunt u bij inspraak en actie Aanmeld-bon Doelstelling SMD Stichting Milieu Dichterbij (SMD) is een voortzetting van het projectbureau Milieucommunicatie Rijnmond, destijds onderdeel van de Vereniging Tegen Milieubederf (VTM). De SMD wil een gezonde en duurzame samenleving bereiken door middel van een milieu-educatie en communicatie aanbod aan de diverse doelgroepen in de samenleving. Het doel is via kennisoverdracht het milieubewustzijn te bevorderen. De SMD is een nonprofi t organisatie en werkt volgens de richtlijnen van het CBF-keur voor kleine organisaties. Doelstelling VTM De Vereniging Tegen Milieubederf (VTM) is in 1963 te Vlaardingen opgericht bij Koninklijk Besluit als Vereniging Tegen Luchtverontreiniging. De VTM behartigt statutair de belangen van de bewoners van Rijnmond en omgeving ten behoeve van een gezond leefmilieu. Zij zet zich in voor het behoud van natuur en het open landschap en tegen lucht-, water- en bodemverontreiniging en geluidshinder MEGAFOON 1

4 VAN DE VOORZITTER BERICHT VAN DE GROENE KANT VAN DE COOLSINGEL. Milieu, daar word je blij van! De populariteit van milieu issues stijgt en daalt gelijk de vlucht van een leeuwerik, omhoog en even snel weer omlaag. De moord op Pim Fortuin vernietigde de goodwill die milieu in beleid en op straat nog had. Die reactie was gebaseerd op angst voor extremisten. Al Gore met zijn klimaat-hype stuwde de begaanheid met Moeder Aarde tot een voorheen ongekende hoogte. Ook die reactie kwam voort uit angst voor het einde van de wereld waarmee wij vertrouwd zijn. Angst is een slechte raadgever. De Ongemakkelijke Waarheid van Gore resulteerde tijdelijk in een stijging van Natuur- en milieu educatie en groene groepen in aanzien en op de prioriteitenladder van beleidsmakers. Het rijk zorgde met zijn NME-nota voor bestuurlijke druk en budget voor kennisvermeerdering op scholen omtrent de macht van de mens over het milieu. Twee jaar lang legde milieu gewicht in de schaal van de ruimtelijke ontwikkelingen. Een ondertoon van angst bleef aanwezig. Angst om de normen voor luchtkwaliteit te overschrijden. Ook gemeenten moeten zich aan de regels houden en verscheidene bouwplannen verdwenen in de versnipperaar. Milieukundigen stegen in aanzien en aantal omdat van hen werd verwacht met oplossingen voor de bouwstop te komen. Dat is hen glansrijk gelukt. Met een whizzkid toolkit aan rekenmethoden, salderen, compenseren en gokken op schone mobiliteit en productie in de toekomst gaf de Europese Commissie uitstel van executie. De lucht mocht in Nederland langer vies blijven dan in de andere landen. De burger die met angst en zorg weilanden en akkers in zijn omgeving in hoog tempo onder woonwijken en wegen ziet verdwijnen, was een wettig instrument tot verweer uit handen geslagen. Tenzij. Tenzij hij niet zozeer het instrument van angst, maar van bezorgdheid strategisch weet in te zetten. Van vieze lucht worden mensen ziek, schone lucht doet langer leven. De overheid mag dan wijzen dat de normen voor luchtkwaliteit niet worden overschreden, maar is het leven net onder die norm wèl gezond? Komen daar niet diverse andere omgevingsfactoren bovenop, zoals geluid, geurhinder, stank, straling en de onrust van voortdurende verkeersstromen en bouwactiviteiten? De als actievoerders weggezette wereldverbeteraars van toen zijn de voorlopers van de wetenschappers, milieuprofessionals, milieu juristen en duurzaamheid professoren van nu. Gezondheid Effect Screening en Maatschappelijke Kosten -Baten Analyse worden in stelling gebracht om bewoners te beschermen tegen de nare gevolgen van het op de schop gooien van hun vertrouwde omgeving. De klimaat campagnes zetten de collectieve angst voor zeespiegelstijging om in gemeentelijke georganiseerde propaganda. Zoveel aan percentage of tonnage minder CO2 de lucht in over zoveel of zoveel jaar. Indrukwekkend, al schijnen de cijfers vooral uit de lucht gegrepen. Natuur - en Milieu Educatie vaart wel onder de positivistische vlag van Duurzaamheid en Klimaatneutraliteit. Milieubehoud en behoud van welvaart gaan prima samen. Milieuonderwijs, daar wordt je vrolijk van. De warme truiendag op basisscholen is een bonte kleding show. Groene Voetstappen betekent lekker buiten lopen. Door op energie te besparen, kun je meer leuke dingen doen. Elektrisch rijden versterkt het imago van de geslaagde zakenman. Zelf groente kweken en streekproducten kopen is gezond en goedkoop. Milieu Dichterbij en VTM varen wel bij deze optimistische koers. De afsluiting van milieu lesprogramma s is steevast een feestelijke happening met prijzen, pers en populaire bestuurders. Bedreigde landschappen worden in het zonnetje gezet met fraaie landschapsborden. Aan de toekomsthorizon lokt een architectonisch hoogstandje van klimaatneutrale bouw: de Klimaatark. Milieu, daar word je blij van! Lilian van der Horst 2 MEGAFOON

5 ALGEMEEN Stichting Milieu Dichterbij besteedt in haar projecten bijzondere aandacht aan de relatie tussen gezondheid en milieufactoren. In de Megafoon worden onderwerpen belicht vanuit het landelijke netwerk Gezondheid en Milieu. PLASTIC SOEP (DEEL 2) Binnen meerdere projecten van de SMD wordt aandacht besteed aan het gebruik van plastic. Het weggooien van bijvoorbeeld plastic afval op straat heeft niet alleen gevolgen voor de eigen leefomgeving maar kan ook leiden tot het probleem plastic soep : plastic dat geconcentreerd (en in deeltjes) in kolossale hoeveelheden ronddrijft in zeeën en oceanen. Ergens op de Stille Oceaan, tussen de Verenigde Staten en Japan drijven twee zogenaamde plastic eilanden. Er circuleren schattingen dat de oppervlakte van deze eilanden tweemaal zo groot is als de Verenigde Staten. Het gaat om een kolossale drijvende hoeveelheid plastic. Om precies te zijn afvalplastic dat hier uit alle hoeken van de wereld bij elkaar komt door ronddraaiende oceaanstromingen. Wie is er nu eigenlijk verantwoordelijk voor dit probleem? Een expert op het gebied van zeewetten, Peter Prows, kan niet iemand geen persoon, bedrijf of land in het bijzonderaanwijzen die de boel moet opruimen. Hij omschrijft het als volgt: The Great Pacifi c Garbage Patch bevindt zich in open zee. Er bestaat geen wet noch een internationale wet, noch een landelijke wet die voorschrijft dat iemand die rotzooi moet opruimen. In theorie zijn wel met z n allen verantwoordelijk voor wat er met de oceanen gebeurt. We leven met z n allen op één planeet en zijn allen omgeven door water. Er bestaat wel een Convention on the Law of the sea, opgesteld door de VN, die stelt dat alle landen verantwoordelijk zijn voor het beschermen en het in stand houden van het zeemilieu. Niemand is verantwoordelijk dus zijn we het allemaal! Opruimen lijkt onmogelijk Als je bedenkt dat zich plastic deeltjes in de oceaan bevinden die kleiner zijn dan 0,3 millimeter, hoe wil je dat gaan opruimen? vraagt captain Moore, ontdekker van de Great Garbage Patch, zich af. Als je het water gaat zeven, dood je al het andere leven dat zich erin bevindt, op de bacteriën na. Als je probeert het water te schonen met behulp van een net, zul je vissen en zeeplankton doden. Uiteindelijk zal de oceaan al het afval uitspugen stukje bij beetje zal de oceaan zichzelf reinigen. Maar dan moeten we er in de eerste plaats voor zorgen dat er geen afval meer bij komt. Het opvissen van het drijvend afval is de enige praktische manier waarop een deel van het probleem op volle zee kan worden opgelost. Ik denk alleen niet dat het op dit moment een levensvatbaar industrieel project kan zijn. Plastic uit zee opvissen om te recyclen of er energie uit te winnen, kost een ongeloofl ijke hoeveelheid brandstof en tijd voor een relatief kleine opbrengst. Ik denk dat er gekeken moet worden naar wie het plastic heeft geproduceerd, waar het vandaan komt en wie de kosten van het opruimen moet betalen. Cradle to Cradle als oplossing Professor doctor Michael Braungart is chemicus. Samen met architect ontwerper William McDonough ontwikkelde hij een nieuwe manier van leven: Cradle to Cradle. Hij deelde de wereld in in twee kringlopen: een biologische kringloop en een technische kringloop. Als we alles wat we maken MEGAFOON 3

6 G.J. Wortelboer Jr. B.V. Quarantaineweg KP Rotterdam Tel.: La Grand E.V.O Fabrikant van elektrische verwarmingselementen en apparaten voor scheepvaart en industrieel gebruik. Opzoomerstraat 21 b 3023 SE Rotterdam tel Avezaat Staal B.V. Schiedamsedijk KK Vlaardingen Tel.: Met dank aan: Ace Telecom Postbus KF Rotterdam Tel.: Fax: acetelecom@zonnet.nl Aannemersbedrijf A. Mol & Zn. B.V. Met hartelijke dank aan: Wilhelmsen Ships Service B.V. M.P. Beldiman Schoonmaakbedrijf George Stephensonweg KJ Vlaardingen Tel.: Willem Barentszstraat AB Rotterdam Albrandswaard Tel.: Zonnebloemstraat 68A 3051 SZ Rotterdam Tel.: e Rosestraat AT Rotterdam Tel.: Ook Goltens Rotterdam B.V. Lorentzweg LJ Spijkenisse Tel.: staat achter een leefbaar milieu Tel.: Fax: Brielselaan 69 C 3081 AA Rotterdam Tel.: Jan van der Heijdenstr LE Oud-Beijerland Tel.: IJssel Techniek B.V. Parallelweg LE Krimpen a/d IJssel Tel.: Nabmic B.V. Brouwerstraat AR Ridderkerk Tel.: A.F.K. Incasso Glasimpex Schiedam City Glaszetbedrijf Bosch Scheepvaartonderneming v.o.f Postbus ZJ Oude Tongen Tel.: Fax: Waterleidingstraat KC Vlaardingen Tel.: Van Beethovensingel 95B 3131 ED Vlaardingen Tel.: IJsseldijk BJ Krimpen aan den IJssel T

7 van etenswaren tot de nieuwste computers veilig kunnen terugbrengen in de biologische kringloop (in de natuur) of in de technische kringloop (het recycleproces) bestaat afval niet meer: na gebruik wordt iets voedsel voor de natuur, of voeding voor nieuwe producten. Ofwel: Afval = voedsel. Dit betekent dat al het plastic dat in de oceanen kan komen bijvoorbeeld de fl esjes zonnebrandolie, die je gemakkelijk op het strand kunt vergeten vrij is van schadelijke stoffen en zo ontworpen is dat het veilig afbreekt in het zeewater. Wubbo Ockels verwoordde het als volgt toen hij vanuit de ruimte naar de aarde keek en zag dat er geen weg bestaat: wegwerpplastic bestaat niet. Je kunt niet iets weg gooien als er geen weg bestaat. Plastic kun je niet weggooien. Plastic kan alleen teruggegeven worden aan de natuur als het ontworpen is om als voeding voor de natuur te dienen. Dat betekent dus dat al het plastic dat in de natuur terecht kan komen, opnieuw ontworpen moet worden zodat het goed is voor de biosfeer als het daarin belandt. Er moet van alle kanten gewerkt worden Het is duidelijk dat om het plastic afvalprobleem tegen te gaan één oplossing niet voldoende is. Het probleem moet van verschillende kanten worden aangepakt. Een van de manieren is mensen / consumenten bewust maken en vertellen wat ze zelf kunnen doen. Mensen zouden gemotiveerd moeten worden om de eigen verantwoordelijkheid hierin te nemen, bijvoorbeeld dat ze geen afval op straat gooien of dat ze meewerken aan plasticrecycling. Verder zouden consumenten kunnen letten op het onnodig gebruik van plastic (bijvoorbeeld geen wegwerpplastic, overbodige verpakkingen of plastic tasjes gebruiken). Voorlichting hierover is een taak van overheden en van het bedrijfsleven als onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bewustwording van het plastic soep probleem is de eerste stap naar een oplossing waarvoor de verantwoordelijkheid bij ons allen ligt. Samensteller: Rob van der Drift OLIVIJN TEGEN BROEIKASEFFECT Wat moeten we doen om de klimaatverandering tegen te gaan? Afvangen van CO2, of inzetten op wind en zon? Onzin volgens emeritus hoogleraar geochemie Olaf Schuiling. Zijn oplossing voor het CO2 probleem: olivijn is een van de meest voorkomende mineralen op aarde en reageert van nature met CO2. Bouw grote mijnen voor olivijnwinning, verpulver het mineraal tot korrels van een millimeter en verspreidt het over land en zee. Hiermee wordt CO2 onschadelijk gemaakt. Volgens de geochemicus is er genoeg olivijn voor alle overtollige koolstofdioxide. Of het broeikasprobleem wel of niet bestaat, daar heb ik geen uitgesproken mening over, maar over de manier waarop het aangepakt zou moeten worden ben ik het zo ongeveer met iedereen oneens, aldus Schuiling. We moeten meer bomen planten, stellen sommigen. Een sympathiek, maar irreëel plan. Bomen leven (als het bos niet voortijdig afbrandt) enkele tientallen jaren, gaan dan dood, verrotten en hun CO2 gaat weer de atmosfeer in. We moeten de gassen van kolencentrales afvangen, het CO2 schoonmaken en het onder de grond stoppen, zeggen anderen. Suf, verkwistend en fantasieloos. Zelfs als dit erg veilig zou kunnen en dat blijkt nu al discutabel te zijn, betekent het een rendementsverlies van de kolencentrales met ongeveer dertig procent, dus dat betekent dat we onze fossiele brandstoffen er nog sneller doorheen jagen. Een veel goedkopere en effectievere benadering is om het van nature voorkomende mineraal olivijn CO2 te laten opnemen. Olivijn is een basisch gesteente dat relatief snel met het (zure) CO2 in de atmosfeer reageert. Door olivijn te vergruizen en uit te strooien vergroot je het contactoppervlak. en in de omgeving uit te strooien. In de warme en vochtige tropen verloopt het verweringsproces van olivijn het snelst. CO2 wordt bij deze reactie omgezet in het goed in water oplosbare bicarbonaat. Uiteindelijk belandt het via neerslag en uitspoeling in zee. Andere voordelen van deze aanpak, het zijn lage lonen landen, je schept werkgelegenheid en je houdt de transportkosten laag. Ik heb becijferd dat je jaarlijks mondiaal ongeveer zeven kubieke kilometer olivijn nodig hebt om de antropogene CO2-uitstoot te compenseren. Dat lijkt veel, maar als je het verdeelt over tientallen mijnen, moet dit haalbaar zijn. Geschatte kosten liggen in de orde van tien euro per ton CO2, veel lager dan de kosten van bijvoorbeeld ondergrondse CO2-opslag. Wij mensen proberen doorgaans alles op te lossen met nieuwe technologie. Mijn aanpak laat zien dat het soms beter is om gebruik te maken van de natuur. Olivijn als oplossing van het broeikaseffect? Olivijn wordt gevormd in magma dat rijk aan magnesium is. Het komt op alle continenten in grote hoeveelheden voor. Mijn voorstel is om in tropische gebieden olivijnmijnen te beginnen, het gewonnen olivijn te verpoederen MEGAFOON 5

8 Volgens hoogleraar Olaf Schuiling valt kritiek van tegenstanders op de toepassing van olivijn te weerleggen. Zo zou het uitstrooien van gemalen olivijn de wereld met een nieuw fi jnstofprobleem opzadelen. Maar fi jnstof is gedefi nieerd als stofdeeltjes kleiner dan 2,5 micron (=één duizendste millimeter) en heeft met name betrekking op roetdeeltjes, redeneert Schuiling. In de olivijnoptie wordt gerekend met het uitstrooien van deeltjes van 100 micron. Daarnaast wijzen tegenstanders op de enorme oppervlakten die je nodig hebt om al het olivijn uit te strooien. Dat is ook een misvatting, aldus de hoogleraar. Er wordt een laagje olivijnkorrels van minder dan 1 millimeter per jaar uitgestrooid, maar de bodem blijft gewoon zijn functie als akker of bos behouden. En bij sommige tropische bodems geldt zelfs dat die misschien beter functioneren met olivijn, aldus Schuiling, omdat deze bodems van nature juist weinig mineralen bevatten en door olivijn dus vruchtbaarder worden. Ook zou de toepassing van olivijn veel energie vergen, en dus de CO2-uitstoot verergeren. Maar het mijnen van olivijn, het malen en het transport -wel tot een maximale afstand van 300 kilometer van de mijnkost volgens de onderzoeker 4% CO2 van de uiteindelijke totale hoeveelheid CO2 die je er mee omzet. Bij Carbon Capture and Storage (CCS) ligt dat rond de 30%, beweert Schuiling. Maar een veel genoemd tegenargument is dat het verweringsproces wel erg traag verloopt. Maar dat nadeel is vooral gebaseerd op reactiesnelheden zoals die in laboratoria zijn waargenomen, benadrukt Schuiling. Buiten, in de natuur, houden zich organismen als schimmels en kleine diertjes op die de reactiesnelheid vergroten, waardoor er meer olivijn oplost in korte tijd en er meer CO2 kan worden omgezet. Opnieuw trekt Schuiling de conclusie die hij ook de Haagse politici heeft voorgehouden: met het bestaan van de olivijnoptie is het niet langer zinvol om nog miljarden in CCS te investeren. Het goedkopere alternatief zou er volgens hen bovendien toe bijdragen dat meer landen zich willen committeren aan CO2-reductieafspraken. Door de enorme kosten van CCS zullen allerlei landen aarzelen om om deel te nemen in wereldwijde reductieafspraken, dus CCS werkt nu belemmerend om snel tot klimaatafspraken te komen. Wanneer deze landen een veel goedkoper alternatief aangeboden krijgen, waarin ze zelf kunnen deelnemen, dan wordt hun bereidheid om medeverantwoordelijkheid te aanvaarden allicht groter. Samengesteld: Rob van der Drift ACTIVITEITEN BRUISEND BRIELLE KLEURT GROEN Dit jaar sloot de milieumarkt van de SMD op Voorne Putten Rozenburg aan bij het evenement Bruisend Brielle. De markt kreeg dit jaar een zeer originele groene uitstraling vanwege de groene loper die in het gedeelte waar de markt werd gehouden werd uitgerold. Verder werden alle kramen versierd met groene FSC, biologisch afbreekbare, ecoballonnen. In de veertien kramen die dit jaar werden gepresenteerd kon kennis gemaakt worden met o.a. streekproducten. Daarnaast waren er kinderactiviteiten bij het Tweede Lichtje (kaarsen maken) en Hommeles (nestkastjes bouwen) en presenteerde De fi rma Groen op Groen energiebesparende producten. Certus Advies gaf voorlichting over zonneboilers. De gemeente Brielle en de stichting Milieu Dichterbij hadden beiden een voorlichtingskraam waar zij lieten zien op welke wijze de gemeente invulling geeft aan haar milieuprogramma. Er werden spaarlampen uitgedeeld en extra aandacht gevraagd voor de Week van de Vooruitgang Om de groene milieumarkt bijzonder actueel te maken kwam de elektrische sportauto Lotus Elise van Greenmobility naar de markt. In deze bijzondere milieuvriendelijke racewagen opende burgemeester mevrouw van Viegen de markt op originele wijze. Rob van der Drift De toekomst is duurzaam:elektrisch vervoer op groene energie 6 MEGAFOON

9 GROENE VOETSTAPPEN IN BERNISSE EN BRIELLE TIJDENS DE WEEK VAN VOORUITGANG Op maandag 14 september overhandigde wethouder M. Trouwborst van de gemeente Bernisse het eerste boekje Groene Voetstappen aan een leerling van basisschool de Vliegerdt in Abbenbroek. Bijna 850 kinderen van basisscholen in de gemeente Bernisse en Brielle deden dit jaar mee aan het landelijke project Groene Voetstappen. De bedoeling was dat de kinderen tijdens de Week van de Vooruitgang (van 14 t/m 20 september 2009) zoveel mogelijk fi etsend en lopend naar school kwamen. Voor elke heen- of terugreis die te voet of op de fi ets werd afgelegd werd één Groene Voetstap gespaard. Elke voetstap droeg bij aan een symbolische reis om de aarde, waarbij aandacht wordt gevraagd voor een beter milieu en klimaatverandering. Alle verzamelde Groene Voetstappen werden aan het einde van de week opgeteld en aangeboden aan minister Jacqueline Cramer. De minister neemt de verzamelde voetstappen in december mee naar Kopenhagen waar de 15 de klimaatconferentie van de Verenigde Naties wordt gehouden. Niet alleen in Nederland worden voetstappen verzameld. In heel Europa worden kinderen in het kader van de internationale klimaatcampagne ZOOM- Kids on the Move weer opgeroepen Groene Voetstappen te verzamelen tijdens de European Mobility Week. De kinderen uit Bernisse gaan dus niet alleen op stap, in diverse Europese landen, van Spanje tot Tsjechië, worden Green Footprints verzameld. Hiermee laten kinderen over de hele wereld zien dat zij bezorgd zijn over de klimaatverandering en roepen politici op om in actie te komen. Rob van der Drift Wethouder Trouwborst gaat voor Groene Voetstappen GOEDE KLIMAATMARKT IN HELLEVOETSLUIS Het weer liet zich van zijn beste kant zien op 20 september op de Klimaatmarkt in Hellevoetsluis, georganiseerd door de gemeente Hellevoetsluis en de SMD tezamen. In een aantal Nederlandse gemeenten was er aandacht voor mobiliteit maar Hellevoetsluis heeft gekozen voor een informatiemarkt op het gebied van duurzame mobiliteit. Daarnaast was er tijdens de markt ruimte voor informatie over duurzame energie en konden biologische streekproducten worden gekocht. Een groot succes was de vrijmarkt van en voor kinderen waar 50 kleedjes met spulletjes werden aangeboden. De vrijmarkt droeg bij aan een gezellige drukte. De offi ciële opening werd verricht door wethouder Joosten, die in zijn speech het thema duurzaamheid centraal stelde en verbanden legde tussen de verschillende onderdelen van de markt. De markt werd voor de tweede keer gehouden en aanmerkelijk beter bezocht. Veel artikelen op de kinder kleedjesmarkt kregen een nieuwe eigenaar. Ook stonden veel mensen even stil om te horen wat de ideeën van de Transition Town beweging is voor een toekomst zonder olie. Greensand bracht de oplossing voor het CO2 probleem: de gesteente olivijn vergruizen en verwerken in potgrond (zie ook verder in deze Megafoon het artikel over olivijn). De klimaatmarkt werd muzikaal ondersteund door muziekverenging Sempre Cresendo. In het Tivoli theater werd de fi lm Earth vertoond. Eén van de eco woningen hield open huis. Mensen konden een ritje maken met een riksja en kinderen vermaakten zich met gekke fi etsen en steppen. Veel belangstelling was er voor de kopstukken van de markt: de Nuna 3 en de Lotus Elise. De Nuna 3, een voertuig aangedreven door zonne-energie, is ontwikkeld door studenten van de TU Delft. De auto is winnaar van de World Solar Challenge 2007, een wedstrijd van meer dan 3000 km door Australië met auto s die rijden op zonneenergie. De Lotus Elise, is een elektrische sportauto die zich op de gewone weg kan begeven. De auto is eenvoudigweg via het stopcontact op te laden. Geïnteresseerden mochten een ritje maken op de elektrische scooters en het nieuwe rijden uitproberen in de rijsimulator. Lily Venema MEGAFOON 7

10 Jeugd in actie tijdens de klimaatmarkt. SARAH EN DE GEMEENTE IN MIDDEN DELFLAND Woensdagochtend 7 oktober zochten leerlingen van groep 8 fanatiek naar zwerfafval rond basisschool Aloysius in Maasland. Het groepje met de meeste kilo s zwerfafval kon een prijs winnen. Het winnende groepje kwam met een fi ets aanzetten die in de sloot was gegooid. Met deze 43 kilo aan extra zwerfafval liet zij de uiteindelijke nummer twee ver achter zich. De eerste en tweede prijs waren goed gevulde blikken snoep die werden uitgereikt door wethouder van den Heuvel van Milieu. Aanleiding van deze actie was de afsluiting van het project Sarah s Wereld dat de afgelopen maanden is uitgevoerd op alle basisscholen in Midden Delfl and. Het milieuproject Sarah s Wereld leert kinderen over keuzes maken zodat de natuur en het milieu minder worden belast. Éen van die keuzes is bijvoorbeeld of je afval wel of niet op straat gooit. In de milieulessen wordt duidelijk gemaakt dat alles wat op straat ligt aan afval kan dienen als grondstof voor nieuwe producten. Oude blikjes worden nieuwe blikjes en dat kan alleen als ze in de prullenbak worden gegooid. Grondstoffen voor nieuwe producten liggen letterlijk op straat! De ochtend begon met een vragenuurtje waarin de leerlingen van groep 8 vragen stelden aan wethouder van den Heuvel over de duurzaamheid van de gemeente Midden Delfl and. Hieruit bleek dat de groene gemeente Midden Delfl and goed op weg is maar dat het natuurlijk altijd beter kan. Er liggen voldoende plannen op de plank om dit te bereiken. Om het goede voorbeeld te geven, nodigden de leerlingen van groep 8 wethouder van den Heuvel uit om samen de straat op te gaan om zwerfafval op te ruimen. Een goed milieu begint bij een eigen schone leefomgeving. Het zwerfafval werd uiteindelijk afgevoerd door een vuilniswagen van Avalex die zijn medewerking verleende aan deze afsluiting. De milieulessen en de feestelijke afsluiting zijn uitgevoerd door de Stichting Milieu Dichterbij met fi nanciële steun van Fonds 1818, Rabobank Zuid-Holland Midden en de gemeente Midden Delfl and. Rob van der Drift Wethouder van den Heuvel ruimt op,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, en deelt prijzen uit 8 MEGAFOON

11 OPROEP WORKSHOP DUURZAAM ONDERNEMEN VOOR BEDRIJVEN Steeds meer bedrijven gaan over op duurzaam ondernemen. De vraag is hoe dit te bereiken en of het rendement oplevert voor het bedrijf? SMD zoekt midden- en klein bedrijven om kosteloos deel te nemen aan een workshop die een dagdeel duurt over duurzaamheid, water- en energie gebruik, afvalscheiding en automobiliteit. Deelnemers zijn de werknemers van een bedrijf met hun kinderen in de basisschool leeftijd. De workshop beoogt een toename van milieubewustzijn. Tijdens de workshop gaat een groep werknemers binnen het bedrijf samen met hun kinderen het bedrijf doorlichten. Misschien zijn er ingesleten gewoonten die niet goed zijn voor het milieu en die op een eenvoudige manier veranderd kunnen worden. Door de inbreng van de kinderen kijken de werknemers op een andere manier naar het bedrijf en hun eigen werk. Doel is om te onderzoeken welke praktische en haalbare maatregelen er genomen kunnen worden om energie te besparen en duurzamer te ondernemen. Dit project versterkt de teamgeest en kan als teambuilding activiteit worden ingezet. Ook kunnen de praktische tips thuis toegepast worden. De Stadsregio subsidieert deze workshop met het doel om meer draagvlak te krijgen voor milieumaatregelen. Stichting Milieu Dichterbij (SMD) voert het project in uw bedrijf uit. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij de SMD: of Lily Venema UITGEVOERDE PROJECTEN VAN SMD IN HET DERDE KWARTAAL 2009 Werk in uitvoering - Duurzame markt in Brielle op zaterdag 29 augustus - Uitvoering project Groene Voetstappen in Brielle en Bernisse (bereik: 850 kinderen) - Klimaatmarkt in Hellevoetsluis Met dank aan en in opdracht van de VPR gemeenten, de gemeente Hellevoetsluis, Informatique, Cubord, Intergen. MEGAFOON 9

12 Met dank aan: Menzies World Cargo Arlandabaan Platformzijde AB Rotterdam Tel.: Gouweloos Elektrotechniek B.V. Korte Kleiweg RC Rotterdam Tel.: Bazuin & Partners Gerechtsdeurwaarders Westerstraat DG Rotterdam Tel.: O. kurt Machineverhuur & Transport Tulp EW Krimpen a/d IJssel Tel.: Paddy s Mobile Party Shakes Vers Vlees Paleis Molendijk Simulation Engineering Netherlands B.V. Kuperus Metaalhandel Rijnlaan PE Spijkenisse Tel.: Winterakker TG Spijkenisse Tel.: Stormsweg LZ Krimpen a/d IJssel Tel.: Spijkenisse - Rotterdam Tel.: Hondentrimsalon Gentle Grooming YCNT Limited Elly s look like natural nails Autorijschool Crossroad Strausspad BL Spijkenisse Tel.: Molecatensingel SH Rotterdam Tel.: Selma Lagerlofstraat MS spijkenisse Tel.: Margaret Mitchel Straat MT Spijkenisse Tel.: Verploegen Verwarming Onderhoudsbedrijf Gerritsen en Zoon Kuipers-Rietbergpad BP Hoogvliet Rotterdam Tel Fax info@boviboor.nl Loosduinseweg AK Den Haag Tel.: Greta Garboborg TC Schiedam Tel.: alkan steigerbouw Miedema en Zonen Meubelstoffering S рij MUS Expeditie en Koeriersdiensten Parkweg CG Schiedam Tel.: Dam BD Schiedam Tel.: Calandstraat 119B 3125 BA Schiedam Tel.: Dallelaan CG Spijkenisse Tel.: Krimpens Advies Bureau Zonnebloem EZ Krimpen aan den IJssel Tel.:

13 VTM 45 JAAR De VTM bestaat 45 jaar. Met trots aangeduid als de oudste nog bestaande milieuvereniging. Kritische en capabele burgers waren het in Vlaardingen die de gezondheidsrisico s van de kwalijke luchtverontreiniging onder de politieke aandacht brachten. VTM-DOSSIERS EURLINGS JUICHT TE VROEG Breder glimlachend dan ooit verkondigde minister Eurlings dat de A4 na 46 jaar discussie eindelijk wordt doorgetrokken. In 2011 gaat de aanleg van de ontbrekende zeven kilometer snelweg tussen Delft en Schiedam van start. Om de woonwijken te sparen, wordt een tunnel aangelegd. In het open landschap loopt de weg door een tunnelbak. Kosten: 880 miljoen euro. Ook milieuminister Cramer was blij met het besluit. De weg wordt ingepast in het landschap. Er komen ecoducten voor dieren en het water. Je ziet of hoort hem straks amper. En hij draagt bij aan de vermindering van de fi les op de A13 wat goed is voor het milieu. Koninklijk Besluit oprichting VTM Dat is de vraag. Uit de verkeersstudie van Eurlings ambtenaren blijkt dat fi les over een paar jaar weer even lang zullen zijn. Meer asfalt trekt immers meer verkeer aan, zo roepen verkeersdeskundigen al jaren. Ook als tegelijkertijd op hetzelfde traject meer treinen gaan rijden. In de woorden van de Schiedamse wethouder Yorick Haan: Er zullen alleen maar meer mensen denken: ik ga niet meer in die stinktrein zitten, ik neem de auto. Sneller en goedkoper Volgens Haan bestaat er een goede kans dat de Raad van State het plan wederom afwijst. Eurlings heeft geen goede keuze gemaakt uit de alternatieven, zoals de verbreding van de A13. Uit cijfers van Rijkswaterstaat blijkt dat dit alternatief de fi les beter bestrijdt. Bovendien scoort deze variant beter op milieugebied. Volgens Eurlings is doortrekken van de A4 echter sneller en goedkoper. Ook dat blijkt niet uit zijn eigen berekeningen, zegt Jeroen Roos van de Stichting Stop RW19/A4. Maar Eurlings heeft twee jaar geleden al besloten dat de A4 moet worden doorgetrokken. Hij is helemaal niet geïnteresseerd in een alternatief. Het einde of het begin van de A4? MEGAFOON 11

14 Geluidsoverlast De actiegroep van Roos gaat daarom in beroep. Als dat nog mogelijk is. Want als de A4 wordt opgenomen in de crisis- en herstelwet zijn wij waarschijnlijk geen belanghebbende meer. One-issue organisaties worden daarin van beroepsmogelijkheden uitgesloten. In dat geval kunnen gemeenten als Schiedam en Vlaardingen een beroepsprocedure overigens ook vergeten. Volgens Roos zijn er wel mogelijkheden voor een succesvolle procedure. De kans dat de maximale geluidsproductie wordt overschreden is groot. Ook de luchtvervuiling aan de tunnelmonden is waarschijnlijk meer dan toegestaan. Meta Meijer, themacoördinator Verkeer van Milieudefensie valt Roos bij. Nederland moet in 2012 aan de Europese normen voor luchtkwaliteit voldoen. Door extra asfalt aan te leggen halen we die norm nooit. De kans dat Milieudefensie tegen de aanleg van de A4 in beroep is groot. Met toestemming overgenomen van auteur Freek Kallenberg van Milieudefensie BESLUIT EURLINGS VOOR HET AANLEGGEN VAN DE A4 MIDDEN DELFLAND weg in 2020 al weer vaststaat. Dit is 5 jaar na de opening. Het ministerie van RWS beantwoordt de brieven van de gemeenten steevast niet. Ook reageert het ministerie niet op de geluidsrapporten van Stichting Stop RW 19/A4. Net voor de inspraaktermijn bracht het ministerie berekeningen uit waaruit blijkt dat de geluidsnormen van het IODS convenant wel gehaald kunnen worden. Die nieuwe cijfers zijn slechts aannames gebaseerd op het gebruik van materialen die nog nauwelijks getest zijn en die zich nog niet bewezen hebben. Begin september maakte Minister Eurlings mede namens minister Cramer bekend dat ze hebben gekozen voor het Alternatief A4 Midden Delfl and, de 1b variant. Eurlings gaat dit alternatief optimaliseren in het Ontwerp Tracé Besluit. De ministers Eurlings en Cramer onderbouwen hun besluit met de beantwoording van de inspraakreacties en de adviezen van de wettelijke adviseurs, zoals de Commissie MER. In de brief naar de Tweede Kamer wordt vermeld dat inspraakreacties zijn binnengekomen. Na wikken en wegen van 2,5 maand komt Eurlings tot de conclusie dat de A4 op veel belangstelling kan rekenen en dat er een breed maatschappelijk draagvlak voor de aanleg bestaat. Eurlings neemt een onzorgvuldig besluit. Een handtekeningenactie bij een fi le in Overschie gebruikt Eurlings als rechtvaardiging van zijn eerder genomen besluit. Eurlings heeft al vaker laten weten dat hij de asfaltmachines klaar had staan voor deze weg. In luttel twee maanden tijd, inclusief de recesperiode, heeft hij zeer goed over alle inspraakreacties nagedacht om een discussie van 40 jaar af te breken. De minister luistert niet naar direct betrokken gemeenten die grote bezwaren hebben tegen de A4 Midden Delfland. Schiedam en Vlaardingen menen dat het aanleggen van deze weg weggegooid geld is. Volgens berekeningen van Rijkswaterstaat (RWS) zelf blijkt dat het verkeer op de Crisis en herstelwet Het kabinet wil met deze wet iets doen om de economische crisis te lijf te gaan en wil grote infrastructurele projecten naar voren halen. Op deze manier worden de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Delft buiten spel gezet om te procederen tegen het trajectbesluit. De Raad van State heeft de crisiswet ernstig bekritiseerd, eigenlijk afgeschoten. Vervolgens reageert premier P. Balkenende hierop door de kritiek naast zich neer te leggen. Hoop De hoop is nu gevestigd op de IODS leden, dat zij niet zullen afwijken van de gemaakte afspraken van het IODS convenant met het rijk. Hierin staan afspraken over het geluid van en zicht op de weg. Maar de weg kan met de beschikbare geldmiddelen van 880 miljoen niet aan de gemaakte afspraken voldoen. Volgens wethouder Yorick Haan van Schiedam moet er nog eens 100 miljoen euro extra bijgelegd worden. Het is dan wellicht interessant om de Poot variant (de weg in Midden Delfl and geheel onder het maaiveld onder een vaart) onder de loep te nemen. Eurlings heeft deze variant met zijn vastberadenheid om de A4 versneld aan te leggen, meteen in de prullenbak gegooid. CO2 Het meest opvallende van de ministeriële brief aan de Tweede Kamer is dat er niets over CO2 reductiedoelstellingen en klimaatveranderingen in staat. De dadendrang van de minister is in tegenspraak met mondiale doelstellingen. Fred van der Drift 12 MEGAFOON

15 BOCHTAFSNIJDING DELFTSE SCHIE: VOORBEREIDING TOT BESLUITVORMING VORDERT Als u denkt: we horen al een hele tijd niets, dus met de bochtafsnijding zal het niet zo n vaart lopen, dan heeft u het mis. Er is duidelijk vertraging in het traject, dat wel. Er heeft ondertussen eveneens een wisseling in de projectleiding plaatsgevonden. Als projectleider heeft mevrouw C. Adriaansens het roer overgenomen van de heer A. van Bennekom. Was een vervolgbijeenkomst van de begeleidingsgroep eerst vóór de zomervakantie gepland, thans staat deze eind oktober op de agenda. In de tussentijd heeft de Provincie wel een Maatschappelijke kostenbatenanalyse (MKBA) door het economisch onderzoeksbureau NEA laten verrichten. Onze zeer meelevende en deskundige dorpsgenoot Paul Smeele heeft zijn blik er over laten schijnen en is tot onderstaande onthullende kanttekeningen en conclusie gekomen. Een en ander heeft de VTM doen besluiten, naast de eerder genoemde visie van Paul Smeele, een offi ciële second opinion te laten uitvoeren door CE Delft, een gerenommeerd bureau op dit gebied. Wij zullen er alles aan doen om de besluitvorming op de juiste grondslagen te laten plaatsvinden. Bij dit alles zullen wij ons hard maken voor het behoud van de waarden waarvoor wij ons vanaf het begin hebben ingezet: dit staat voorop! Ton Kurvers De Hoge Brug in Overschie Oordeel over de door het NEA uitgebrachte MKBA Kenmerkend voor deze MKB is dat de baten zo ferm worden opgepoetst en een deel van de kosten zo effectief weggemoffeld dat de indruk ontstaat dat met kracht naar het eindresultaat is toegewerkt: de conclusie dat de bochtafsnijding onder alle omstandigheden rendabel is. Eerst zullen de baten worden besproken, dan de kosten, en vervolgens het project dat formeel niet aan de orde is, maar waar alles om is begonnen: verbreding en verdieping van de doorvaart bij de Hoge Brug. Baten 1. Veiligheid Vergroten van de veiligheid is een van de doelstellingen van het project. Die verbetering is marginaal; schippers, zo blijkt uit het rapport, ervaren de situatie niet als onveilig. Over ongevallen blijkt bij relevante instanties niets bekend en bij omwonenden evenmin. 2. Tijdwinst Ook de tijdwinst is marginaal, en ook met een bochtafsnijding blijft er een wachttijd voor de Hoge Brug als er een tegenligger is. Overigens zullen door het toenemend wegverkeer de perioden tijdens de spits dat de Spaanse Brug en de brug in de A 20 niet geopend kunnen worden alleen maar langer worden, zodat daar de wachttijden oplopen. 3. Schaalvergroting Er wordt naarstig gerekend aan het effect van een verlenging van de verlengde Hagenaars met nog eens 5 meter tot 75 meter. Er zal na het afsnijden van de bocht niet één zo n schip gebouwd worden. Er wordt gewacht op het verbreden van de doorvaart bij de Hoge Brug, zodat met bestaande bredere schepen de schaalvergroting kan worden gerealiseerd. De bochtafsnijding zelf leidt niet tot ook maar de geringste schaalvergroting. 4. Toenemend goederenverkeer De vaarweg Rotterdam- Den Haag is een onbelangrijke zijtak binnen het Nederlandse vaarwegennet: doorgaand verkeer is niet mogelijk en schaalvergroting is ook met verdere ingrepen nauwelijks te realiseren. Er gaat zand en grind naar het noorden en afval naar het zuiden en dat zal niet veranderen. Zand en grind zijn afhankelijk van bouwactiviteiten in Delft en Den Haag en die zullen geleidelijk afnemen: het stedelijk gebied raakt vol, substantiële uitbreidingen zullen elders plaatsvinden. Door de ruimtelijke situatie is het zinloos de landelijke groeicijfers te hanteren; de groei zal geringer zijn dan de landelijke tendens er zal wat meer afval vervoerd worden, maar op termijn aanzienlijk minder zand. De prognose van het aantal passages is ondoorgrondelijk. De telling voor 2006 was 4643 voor de beroepsvaart (tabel 2.1, p.13), later wordt een groei gemeld van 7817 in 2004 tot 9165 in 2040 (tabel 3.6, p.33). Daar is geen touw aan vast te knopen. 5. Waardevermeerdering huizen Om 2% waardevermeerdering in te boeken omdat bewoners straks een bootje kunnen neerleggen is een slag in de lucht. Ze worden immers tegelijk verantwoordelijk voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud van de oevers en daar kon wel eens heel wat meer geld mee gemoeid zijn. Het is overigens heel goed mogelijk dat het vrije uitzicht over Schie en weiland met af en toe een vrachtschip vervangen wordt door uitzicht op woonschepen en/of een jachthaven. Dat leidt onherroepelijk tot waardevermindering. Kosten 6. Onderhoud oevers Het is volstrekt onaanvaardbaar om het achterstallig onderhoud aan de oevers van de buitenbocht, dat nu nog voor rekening van de provincie komt, naar de bewoners toe te schuiven en dat als een besparing in te boeken. MEGAFOON 13

16 7. Ontsluiting eiland Als de bochtafsnijding wordt uitgevoerd ontstaat een eiland. De kosten van de ontsluiting daarvan horen op dit project te rusten, en dat blijkt vooralsnog nergens uit. Waar draait alles om: de Hoge Brug Vanaf de bouw van de Parksluizen in 1937 wordt door Provinciale Waterstaat getracht om, in overeenstemming met het Rijksvaarwegenplan van dat jaar, de Schie geschikt te maken voor 1000-tons schepen. Geleidelijk zijn alle obstakels opgeruimd, als laatste de Rotterdampoortbrug in Delft, die verbreed en verplaatst is. Resten nog de bocht en de Hoge Brug. Met vaste intervallen zijn plannen gelanceerd om ook die obstakels te verwijderen. Ze sneuvelden tot dusver omdat de gemeente Rotterdam een deel van de kosten moest betalen. B&W vonden de Schie zo marginaal en het Rotterdamse belang zo gering dat ze wel een betere bestemming voor hun geld wisten. Hevig verzet van Overschie hielp daarbij. Nu is de situatie anders: de bochtafsnijding is losgekoppeld van de meer omstreden aanpak van de Hoge Brug, en het CDA heeft kans gezien het project in het provinciale collegeakkoord te doen opnemen, zodat de fi nanciering niet meer van Rotterdam afhankelijk is. Uit de MKB, de reacties van Schuttevaer en de plannen zelf blijkt dat dit de eerste stap is, en dat er na realisatie massale druk zal worden uitgeoefend om nu het knelpunt Hoge Brug op te ruimen. Immers, zo zal de argumentatie zijn, de investering in de bochtafsnijding is voor niets geweest als nu het vervolg er niet komt. De rendementsberekeningen uit deze MKB zijn dan al lang vergeten. Het fi losoferen over en rekenen aan de effecten van de bochtafsnijding is volstrekt zinloos als niet bekend is wat er met het eiland en de afgesneden bocht gebeurt (woonschepen? Er was ook sprake van het daarheen verplaatsen van elders overlastgevende woonschepen; jachthaven?) en of en hoe de Hoge Brug wordt aangepakt. Daarvan hangt af wat de uiteindelijke effecten zijn voor landschap en bewoners van Overschie. De waarden waar het om gaat zijn: het laatste vrije zicht op de oude dorpskern van Overschie vanaf de Delftweg over het weiland de Hoge Brug, een 17e eeuws rijksmonument, en de omgeving daarvan. De bochtafsnijding is onnodig, gezien de marginale voordelen voor de scheepvaart, en tast het uitzicht aan. Nog veel sterker wordt die aantasting als het agrarisch gebruik van het eiland verdwijnt en er woonschepen en/of een jachthaven komen. In het verleden zijn er wat de Hoge Brug betreft drie opties geweest: a. verwijderen, eventueel gezien de monumentstatus elders herplaatsen, en niet vervangen. b. idem, maar wel vervangen, door een moderne brug. c. doorvaart verbreden door een van de bogen weg te breken of de bogen in te korten. Het is zeker dat als de bochtafsnijding doorgaat één van deze oplossingen wordt gepresenteerd. Wellicht heeft men niet meer het lef om met a. aan te komen. Opheffi ng van de verbinding zou onaanvaardbaar zijn: voor het auto- en fi etsverkeer dat deze route naar Schiedam en de Spaanse polder gebruikt, voor de bewoners van de Overschiese Dorpsstraat die met hun auto s voor- noch achteruit kunnen, en voor de bewoners van de Delfhavenseweg die aan de overkant parkeren. Verplaatsing van de brug is een onherstelbaar verlies voor Overschie; het is een van de meest beeldbepalende ruimtelijke elementen, gebonden aan deze plek. Verplaatste historische bruggen leveren een triest gezicht op: de Meerkerkse scheepjesbrug in de Leuvehaven, de Almkerkse rolbrug bij de faculteit Bouwkunde in Delft. Wegbreken of inkorten van bogen is een onherstelbare aantasting van dit prachtige monument. Als het accommoderen van grotere schepen nodig is, en die noodzaak is tot dusver niet aangetoond, dan kan men denken aan het in zijn geheel verplaatsen van bogen en oprit aan een kant of aan beide kanten om een grotere doorvaartopening te realiseren. Daarvoor is echter, gezien de bebouwing aan beide kanten, maar weinig ruimte. Vervolgens kan de in de jaren 20 verwijderde dubbele klap worden hersteld. Kortom, de bochtafsnijding op zich lijkt overbodig. Inzicht in en een oordeel over de effecten is alleen mogelijk als bekend is wat er met eiland, afgesneden bocht en Hoge Brug gebeurt. Paul Smeele MAASVLAKTE 2 WELLICHT OK, 750 HA NEE (BIS) Zo luidde het artikel in de Megafoon nr. 2 van Hoe kun je als natuur- en milieuorganisatie nu tegen natuur zijn, werd ons gevraagd. Antwoord: omdat het om de mensen gaat. De hype van nieuwe natte natuuraanleg, met kreekruggen en poelen is synoniem aan vernietigen van het cultuur -historisch waardevolle agrarische Hollandse polderlandschap, verjagen van onze jaarlijkse zomergasten, de (weide)vogels, en verdrijven van lokale bevolking door onteigening van bloeiende bedrijven. Beleidsmakers staan nu te juichen bij het prijsgeven van vruchtbare landbouwgrond voor biodiversiteit: meer kruiden, insecten en schuwe vogels. Die ideeën dateren uit de vorige eeuw. De maatschappelijke kosten, de werkelijke prijs, blijft buiten beeld. De VTM pleit voor een Maatschappelijke Kosten - Baten Analyse ( MKBA) bij elke ontpoldering. Voor een evenwichtige belangen afweging en een goed onderbouwd besluit zoals dat bestuursrechtelijk heet, volstaan kleurige plaatjes niet. Dotter -hooiland, kruidenrijk grasland en bloemrijke slootranden met rietruigten worden door de projectleiders van Natuurmonumenten opgesomd als aanwinst. Van de keerzijde, de kosten van hetgeen verloren gaat, hebben politici geen weet. Aan de andere kant van de belangenweegschaal staan de lasten van lokale sociale ontwrichting. Agrarische families zijn algemeen de pijlers van kerkgemeenschappen. De onderlinge familiebanden zijn hecht. Vaste bezoekers en kopers van boerderij producten combineren proviand inslaan uit eigen biotoop 14 MEGAFOON

17 met een frisse neus halen, iets waar ze blij van worden. Voor de werkuren voor instandhouding van landschap en fl ora en fauna ontvangen agrariërs bij kortlopende pacht geen vergoeding. De jarenlange onzekerheid over bedrijfsvoortzetting is een last die geen fatsoenlijke maatschappelijke organisatie een burger mag aandoen. Het zijn juiste de grote organisaties, zoals de Milieu Federatie, Natuurmonumenten, Zuid-Hollands Landschap en groene uitvoeringsorganisaties waar de bureaudirecteuren in loondienst over een schier onbeperkt mandaat beschikken om convenanten, raamovereenkomsten en bestuursakkoorden voor nieuwe natuur aanleg (mede) te ondertekenen. De democratie heeft zich buiten spel laten zetten. De directeuren zijn niet gekozen, staan buiten controle door een volksvertegenwoordiging en worden niet elke vier jaar ter verantwoording geroepen. Vanuit deze belangenbehartiging van mens en leefomgeving is de VTM de juridische procedure ingegaan van het Bestemmingsplan Maasvlakte 2, de 30 jaar durende havenaanleg in zee. Inpolderen appelleert aan onze identiteit, een gemeenschappelijk Hollands Glorie gevoel. Ter compensatie van deze inpoldering is door bovengenoemde organisaties 750 ha ontpoldering op 30 km afstand bedongen. Inpolderen in zee gecompenseerd met ontpolderen van het polderland? Dat is aan geen mens uit te leggen. De Hollandse glorie van de haven gaat ten koste van de Hollandse glorie van ons polderlandschap. Bovendien strookt de intentie om honderden hectaren goede grond af te graven en onderwater te zetten niet met het groeiende bewustzijn dat veel landbouwgrond elders in de wereld verloren gaat als gevolg van klimaatveranderingen met hongersnood als gevolg. Ook dat heeft voor de VTM te maken met een gedeeld gevoel van verantwoordelijkheid voor de medemens. Daarnaast is de duur van het bestemmingsplan, 33 jaar, een groot bezwaar. De gevolgen zijn niet te overzien. Niet voor niets is de wettelijke periode van 10 jaar ingesteld. Zeker waar het gaat om onvoorspelbare gevolgen voor luchtkwaliteit en verkeersintensiteit, laat staan zeespiegelstijging. Elke 10 jaar de vinger aan de pols, daar moet ook Rotterdam zich aan houden. Een ander zwak punt in de plannen is handhaving van luchtkwaliteit door milieuzonering en bouwvergunningen. 45 Jaar geleden was verbetering van milieuwetgeving voor de oprichters van de VTM het doel van zowel protest als overleg. De zitting bij de Raad van State op 13 oktober 2009, waar de VTM samen met 3 lokale organisatie, agrariërs en particulieren, de directe en indirecte gevolgen van havenuitbreiding op punten juridisch aanvocht, zette die lijn voort. Tot verrassing van de massaal aanwezige ambtenaren van gemeente, provincie en Havenbedrijf, ging het niet over luchtkwaliteitberekeningen. De overschrijding van de Europese normen voor luchtkwaliteit is geen issue meer, nu de Europese Commissie heeft ingestemd met uitstel en de lucht in Nederland langer vies mag blijven dan elders. De laptops met rekenmodellen en compensatie toolkits hoefden niet geraadpleegd. De grote ambtelijke belangstelling is wel een indicatie van de heersende onzekerheid in die regionen. De rechters van de Raad van State stelden zich pragmatisch op. Geen gekissebis over het wel dan niet ontvankelijk zijn van de agrariërs. Ook niet over de kwestie of dit Maasvlakte bestemmingsplan bepalend is voor de nieuwe bestemmingsplannen in Rhoon, Overschie en Lansingerland. Daarover praten wij in de Raadskamer. Over zes weken, of later, doet de Kroon uitspraak en heeft de rechtspraak aan kwaliteit en duidelijkheid gewonnen. Lilian van der Horst Polders Albrandswaard ingelijst DE STICHTING TOT BEHOUD VAN DE HOEKSCHE WAARD ALS POLDERLANDSCHAP De Stichting tot Behoud van de Hoeksche Waard als Polderlandschap (BHWP) is in 2006 opgericht. Inmiddels hebben wij handtekeningen opgehaald voor het behoud van de Hoeksche Waard als polderlandschap, zonder de A4 Beneluxplein Klaaswaal. Als argumenten tegen de aanleg van de weg worden door bewoners vooral de risico s voor de gezondheid genoemd. Inmiddels is uit onderzoek al lang bekend hoeveel schade fi jnstof, geluid en continue verlichting aanrichten. De gemiddelde leeftijd wordt met een aantal jaren verkort, het percentage hartklachten en klachten van de luchtwegen neemt toe. Ook de natuur en het milieu worden door de aanleg ernstig aangetast. De Hoeksche Waard is een Nationaal Landschap om zijn kreken, dijken, openheid en polders. Als zodanig zijn wij een groene long in een verstedelijkt gebied. Een weg door het landschap tast de structuur en eigenheid van het gebied in ernstige mate aan. Een eenmaal verwoest stuk natuur is niet meer te herstellen.in de week van de vooruitgang (14 t/m 20 september) is een bord geplaatst op het toekomstige tracé om bewoners te waarschuwen. Gezien de nadelige effecten van de nieuwe rijksweg dient naar ons idee, voor er tot aanleg besloten wordt, gekeken te worden naar alternatieven. Dit idee sluit aan bij het beleid van Europa. Als alternatieven noemen wij: verbeteren OV eventueel aansluitend bedrijfsbusjes, fi etsbussen, carpoolen, gespreide werktijden, thuiswerken, rekeningrijden, vrachtvervoer over water en per spoor, ondergronds transport, haven van Delfzijl als onderdeel van de Rotterdamse haven, meer overslagpunten in het achterland. MEGAFOON 15

18 De gemeente Spijkenisse is voor de aanleg van de A4. Naar ons idee heeft Spijkenisse vooral behoefte aan een goede aansluiting op de A15. Hiervoor zou een N4 o.i. toereikend zijn. Toch heeft de gemeente Spijkenisse met geld uit de gemeentekas (40.000,-) actie gevoerd vóór de aanleg van de A4 Zuid. Op 13 oktober bood Spijkenisse 9400 handtekeningen aan de vaste Kamercommissie Verkeer en Vervoer VOOR de aanleg aan. Een kwartier later bood de BHWP haar handtekeningen aan dezelfde commissie aan TEGEN de A4Zuid. De commissie was zeer geïnteresseerd in ons burgerinitiatief. Voor de regering hebben wij nog een vraag. Eind van het jaar gaat de regering naar Kopenhagen om het nieuwe klimaatverdrag te ondertekenen. Hoe geloofwaardig is zo n ondertekening met de belofte de CO2 uitstoot terug te dringen als we bezig blijven met de aanleg van steeds meer nieuwe wegen en daarmee het stimuleren van het autogebruik. Het is immers al lang bekend dat asfalt wielen aantrekt. Voor meer informatie verwijzen we naar onze hieronder vermelde website handtekeningen tegen de A4Zuid H.M. Themans-Bouwman voorzitter BHWP EXOTEN RUKKEN OP Overheid en milieubeweging negeren de gevaren van de invasie van exoten. Een breed scala aan exotische planten, dieren en micro-organismen is verantwoordelijk voor toenemende schade aan het milieu, de natuur en de volksgezondheid. Dit blijkt uit een artikel van medewerkers van het Centrum voor Landbouw en Milieu in het septembernummer van Tijdschrift Milieu van de VVM. Door het gebrek aan aandacht voor de oprukkende ongewenste exoten moeten steeds vaker chemische middelen ter bestrijding worden ingezet. Als gevolg van de globalisering vestigen zich steeds meer exotische planten, dieren en micro-organismen in ons land. Dat komt vooral door onze belangrijke internationale transportfunctie, maar ook de klimaatverandering en de aanleg van kanalen dragen hun steentje bij. Sommige van die exoten zijn schadelijk voor landbouw en natuur, andere bedreigen de volksgezondheid. De totale schade die de Nederlandse economie lijdt door al die binnendringers wordt geschat op 1 tot 3 miljard euro per jaar. Het leeuwendeel komt op rekening van virussen, zoals de veroorzakers van vogelgriep, klassieke varkenspest, mond- en klauwzeer, infl uenza en HIV. Goede tweede zijn schimmels zoals Phytophthora, die de aardappelziekte veroorzaakt. Deze schimmel is in 1845 vanuit Amerika in Nederland opgedoken en is nog altijd de belangrijkste noodzaak om bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Een sprekend voorbeeld van de schade door exoten is de invasie van de varroamijt uit Azië, de veroorzaker van het snel teruglopen van onze bijenpopulaties. De plant Ambrosia of hooikoortsplant, afkomstig uit Noord Amerika, schaadt de volksgezondheid en breidt zich uit, mede door klimaatverandering. De exoot wordt bestreden door de planten uit te trekken en te bespuiten met Roundup (glyfosaat), een middel dat niet afbreekbaar is en steeds vaker in het watermilieu wordt teruggevonden. De tijgermug uit China, meegelift met de import van Lucky Bamboo planten, wordt al enkele jaren lokaal waargenomen in Nederlandse kassen. De mug kan diverse soorten gevaarlijke virussen overbrengen, waaronder Chikungunya en knokkelkoorts. Allerlei andere exoten staan op de drempel van ons land, waaronder de kleine waterteunisbloem, de maïsboorder, twee soorten Aziatische boktorren, het dennenaaltje, en de vuurmier. Gezien alle risico s voor mens en milieu, is het vreemd dat zowel de overheid als de grote natuur- en milieuorganisaties nauwelijks aandacht hebben voor deze bio-invasies. Dit terwijl de bewezen risico s van exoten een stuk groter zijn dan die van genetische modifi - catie. Het wordt dus hoog tijd dat de leden van organisaties zoals Natuurmonumenten wijzen op het gevaar van bioinvasies bij nieuwe natuuraanleg en dat overheden deze zorg delen en hoger op de politieke agenda zetten. Bron: VVM De exoot processierups 16 MEGAFOON

19 MINDER MOERAS IN HERINRICHTINGPLAN SCHIEZONE Paarden niet gewenst in Schiezone Was het een charme- offensief van Natuurmonumenten, als reactie op de vele bezwaren en handtekeningen tegen de plannen voor nieuwe natte natuur? Gastheer Natuurmonumenten leidde de informatie avond voor bewoners over de voorgenomen inrichting van de Schiezone op 29 september. 50 ha weilanden, waaronder particulier bezit, zijn toegezegd aan Natuurmonumenten, als gevolg van de aanleg van Maasvlakte 2. Het idee achter die afspraak is dat de leefbaarheid van de regio verslechtert als gevolg van de havenuitbreiding. Weilanden met koeien, schapen en paarden vervangen door moeras en plas -dras zou die leefbaarheid weer moeten verbeteren, meende Rotterdam. Niet alleen in Overschie moeten agrariërs wijken. Ook in de Vlinderstrik (100 ha), tussen Schiebroek en Berkel, en in Albrandswaard ( 600 ha) is de landbouwgrond toegezegd aan grote terreinbeheerders, die daarvoor een vriendenprijsje betalen of om niet verkrijgen. De ecoloog van Natuurmonumenten gaf een voorstelling van het toekomstige uitzicht vanaf de Delftweg: bloemrijk grasland, kruidenrijk grasland en dotter hooilanden en overjarige rietlanden. Aan de hand van voorbeelden uit het Reeuwijkse plassengebied. Dat kan alleen als het waterpeil wordt verhoogd. De woonhuizen lopen geen gevaar, verzekerde de ecoloog. Er worden ringsloten aangelegd rond de huizen. Daar is ervaring mee bij de beheershoeve in Akkerdijk, waar een ringsloot met vast peil het grondwaterpeil rond de fundering constant houdt. Toch zagen de bewoners al dat moeras niet zitten. Minder moeras en wat meer weilanden met vee, beloofde de gesprekleider van Natuurmonumenten. Wiens vee? Hun eigen hekrunderen en wilde pony s? Nee, het vee van de huidige boeren, beloofde de projectleider van Natuurmonumenten. Maar alleen koeien, oordeelde hij, want die horen in het landschap. Geen paarden en schapen. Daarmee beëindigt Natuurmonumenten het voortbestaan van schapenkuddes en de paardensport waaraan nu zoveel mensen plezier beleven. Wandelpaadjes door die natte natuur nodigen wandelaars uit hier de benen te komen strekken. Is daar geen parkeergelegenheid voor nodig, werd gevraagd. Ook die parkeerplaats werd toegezegd. Een heikel punt bleek het voorgenomen fi etspad over de Delftweg of achter die huizen langs, dwars door de weilanden waar nu de pinken en paarden lopen. Een 5 meter hoge brug over de Zweth boezem zou dit fi etspad verbinden met de route Midden -Delfl and. De bewoners van De Zweth waren mordicus tegen dit fi etspad. Een praktisch probleem, waar de ontwerpers niet bij stil hadden gestaan, is dat er geen ruimte is op de Delftweg voor een fi etspad. Op overige bezwaren werd door Natuurmonumenten vlot gereageerd. Waarom zijn jullie zo dol op die poelen, dat trekt toch muggen en misschien zelf malaria- overdragers via het vliegveld aan? Die blijven binnen de gebouwen daar. Angst voor tekenbeten? Wij zijn in natuurreservaat Akkerdijk nooit gebeten. Nu al merken de bewoners dat de voorschriften van Natuurmonumenten als grondeigenaar niet in hun voordeel werkt. Sloten krozen mag niet meer, het water staat stil waardoor weilanden geen water krijgen en verdrogen. Toch is er hoop. Een voorbeeld van agrarisch natuurbeheer met openstelling voor het publiek ligt 100 m verderop. Ten noorden van De Zweth- even fi etspad volgen- wijzen pijltjes op de hekken de wandelroute door de weilanden richting Artcentrum in Delft. De plaatselijke veehouders namen het initiatief hun weilanden open te stellen voor wandelaars met bruggetjes over sloten en opstapjes naast de hekken. Daar staat een vergoeding van de Provincie tegenover, maar onderhoud en toezicht zijn voor eigen rekening. Recreatie kan dus ook op een andere manier: veel eenvoudiger en goedkoper. Lilian van der Horst MEGAFOON 17

20 De VTM geeft reacties op de volgende projecten en procedures: INSPRAAK EN RECHTSPRAAK De VTM is statutair belanghebbende in Rijnmond en omgeving met als brede doelstelling behoud en bescherming van het agrarische open landschap en de daarbij behorende cultuurhistorische, landschap- en natuurwaarden. Ruimtelijke en infrastructurele plannen worden getoetst aan de aspecten water-, bodem- en luchtkwaliteit en gezonde leefomgeving en een goede afweging van nut en noodzaak van nieuwbouwplannen en waterberging. De VTM pleit voor het vastleggen van de relatie tussen gezondheid en leefomgeving in een Gezondheid Effect Screening (GES). Indien nodig worden juridische procedures gevoerd, in samenwerking met lokale organisaties, bedrijven en bewoners. Lidmaatschappen van professionele en juridische milieuorganisaties draagt bij aan kennis en versterkt de positie binnen het netwerk. Landschap en ruimtelijke ordening Noord-Kethelpolder: Bestemmingsplan, beroep ingesteld bij de Raad van State vanwege aantasting van het polderlandschap, archeologische waarde en weidevogelpopulatie. Bergboezem Berkel&Rodenrijs. Beroep ingesteld tegen het Kadeverbeteringsplan,het revisiebesluit van Gedeputeerde Staten van het vernietigde bestemmingsplan Bergboezem, en tegen de ontheffi ng verleent door LNV aan het Hoogheemraadschap Delfl and voor het doden van grutto kuikens ten behoeve van waterberging, bezwaren tegen gemaal en inlaatconstructie. Polder Schieveen. Territoriumbescherming van weidevogels ook buiten het broedseizoen is onderwerp van de voortgezette procedure bij de Europese Commissie. Bedenkingen tegen het ontwerp bestemmingsplan en exploitatieplan villakavels zijn juridisch onderbouwd. Vastgehouden wordt aan het bewonersinitiatief:de agrarische poldervariant. De preferente positie van Natuurmonumenten is aangevochten en daarmee hun inrichtingsvoorstel voor 200 ha middeleeuws krekenlandschap met rietmoerassen. Samen met bewoners, bedrijven en organisaties. Polder Zestienhoven: bezwaren tegen de vele kapvergunningen van Park Zestienhoven. Samen met nieuwe bewoners en omwonenden. Bezwaar wegen het niet-aanwijzen van Delfl and als habitatgebied voor weidevogels in het kader van Natura 2000 waarin bovengenoemde polders liggen. Beroep tegen de aanleg van 750 ha natte natuur, gekoppeld aan de aanleg van Maasvlakte II i.s.m. diverse lokale groepen, agrariers en overige bewoners in Albrandswaard, de Schiezone en de Vlinderstrik. Samen bewoners, bedrijven en organisaties, o.a. in Albrandswaard, Landschapspark Buytenland. Zienswijzen Voorontwerp Bestemmingsplan, reactie op de MER Schiezone, onderdeel 750 ha leefklimaatcompensatie aanleg Maasvlakte 2. Bedenkingen ontwerp bestemmingsplan. Bochtafsnijding van de Delftse Schie nabij Overschie. Samen met omwonenden en Oud Overschie is een lobby traject gestart om het cultuurhistorisch en landschappelijk waardevol poldertje te behouden. Vlinderstrik: reacties op het voorontwerp bestemmingsplan en het ontbreken van een mer voor de totale 750 ha leefklimaatcompensatie voor aanleg Maasvlakte 2. Infra A4 Midden Delfland: reactie op de Trajectnota/Mer. Voor behoud van het polderlandschap. Verbreding Doenkade (N209). Ontwerp Bestemmingsplan en reactie op de MER. Aanleg A16/13. Zienswijzen bij trajectnota MER. Zienswijzen bij wijziging aanwijzing luchtvaartterrein Rotterdam Airport A4 Zuid: indien noodzakelijk niet horen, zien of ruiken, geen aantasting leefomgevingkwaliteit. In samenwerking met de St. Behoud Polderlandschap Hoekse Waard en werkgroep Stop A4 zuid. Bedrijfsterreinen Aanvechten nut en noodzaak aanleg nieuwe bedrijfsterrein in Polder Schieveen. Voor herstructurering bestaande bedrijfslocaties. Lobby voor duurzame (her)inrichting en toepassing SER ladder (Weide)vogel en landschapsbescherming Zienswijze Natura 2000: inbreng SOVON inventarisatie met gegevens over de vogelsoorten, waarvan 1% van de wereldpopulatie in Delfland voorkomt. Klacht aan de Europese Commissie vanwege het niet -aanwijzen van Delfl and als weide/watervogel habitatgebied. Lobby om de teloorgang van agrarische landschappen aan de kaak te stellen, i.s.m. LTO en agrariërs, Comité Nieuwe Natuur Nee en st. Het Groene Hart. Bezwaar tegen kap van 170 bomen in Schiedam Noord ten behoeve van de aanleg van fi ets- en wandelpad. Vermelding Grutto op de Bijlage I Europese Vogelrichtlijn, ingezet in 1973, hernieuwd in 2005 en Plaatsing van landschapsborden bij bedreigde landschappen vanwege 45 jarig jubileum. 18 MEGAFOON