Wat te doen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag?
|
|
- Eva van Doorn
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wat te doen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag? Een handreiking voor leerkrachten en leidinggevenden in het primair onderwijs 1
2 Colofon Deze brochure is bedoeld voor alle medewerkers van scholen in het primair onderwijs die willen weten wat ze moeten doen bij een vermoeden van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarbij gaat het zowel om seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen leerlingen als om seksueel misbruik door een professional of andere volwassene. In deze brochure worden veel gestelde vragen beantwoord, zoals: hoe weet je of een leerling misbruikt wordt? en: wat moet je als school wel en juist niet doen? Deze brochure is samengesteld door Gemeente Rotterdam Directie Jeugd en Onderwijs Afdeling Onderwijs Postbus KS Rotterdam Telefoon: (010) Website: juni
3 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbuik 6 Wat te doen bij vermoedens 14 Bijlagen 20 3
4 4
5 Voorwoord Moet elke leerkracht normaal seksueel gedrag bij jeugdigen kunnen onderscheiden van grensoverschrijdend gedrag en hierop adequaat kunnen reageren? Het antwoord is volmondig: ja! Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Het is vaak al een hele klus om op een goede manier relationele en seksuele vorming op te nemen in het schoolcurriculum. Sinds december 2012 zijn scholen dat verplicht. In de kerndoelen voor het onderwijs staat immers dat leerlingen in het basisonderwijs (kerndoel 38) en de onderbouw van het voortgezet onderwijs (kerndoel 43) dienen te leren respectvol om te gaan met seksualiteit en diversiteit in de samenleving, waaronder seksuele diversiteit. Praten over gezond relationeel en seksueel gedrag impliceert het signaleren van ongewenst seksueel gedrag. Dat is goed, maar het wordt lastig als blijkt dat opvattingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik zeer kunnen verschillen. Het onderwijswerkveld vraagt met regelmaat om houvast als het gaat om seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het vraagt zich af hoe normaal seksueel gedrag kan worden onderscheiden van grensoverschrijdend gedrag en hoe hier adequaat op gereageerd kan worden. Die vraag is terecht, want een verkeerde beoordeling of veroordeling kan nare gevolgen hebben. Voor de jeugdige, voor ouders, docenten en de school. Deze brochure is gemaakt op verzoek van het onderwijswerkveld, in opdracht van Hugo de Jonge, wethouder onderwijs, jeugd en zorg van de gemeente Rotterdam. We hebben ruimschoots gebruik mogen maken van een brochure die de GGD Amsterdam al eerder ontwikkelde. We hebben ervoor gekozen om deze handreiking te maken in de vraag-antwoord vorm (eerste gedeelte) en in de vorm van stappenplannen (latere gedeelte). We hopen dat dit het leesgemak bevordert en de praktische bruikbaarheid vergroot. 5
6 Seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik Wat is het verschil en hoe moeten school en ouders handelen? 6
7 1. Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? Seksueel grensoverschrijdend gedrag is elke vorm van seksueel gedrag dat een jeugdige niet wil. Dat kan verbaal, fysiek of non-verbaal zijn. Denk aan opmerkingen geven over uiterlijk en kleding, vragen naar seksuele ervaringen, seksueel getinte cadeautjes geven, gluren of iemand lastig vallen via social media. Het gaat erom dat degene die het gedrag ondergaat, dit ongewenst en onplezierig vindt. Een handige methodiek om te bepalen of seksueel gedrag grensoverschrijdend is, is het Vlaggensysteem (bijlage II). Dit Vlaggensysteem deelt seksueel gedrag van jeugdigen in verschillende categorieën in, van aanvaardbaar (groen) naar licht (geel) tot ernstig (rood) en zwaar (zwart) seksueel grensoverschrijdend gedrag. In het Vlaggensysteem helpen zes criteria om te bepalen of seksueel gedrag van jeugdigen al dan niet grensoverschrijdend is. Ze bieden professionals handvatten om het gedrag te duiden en te weten hoe erop te reageren. Bij de grensoverschrijding op één van de zes criteria is er sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag. De criteria zijn: wederzijdse toestemming (duidelijke instemming van beide partijen) vrijwilligheid (er is geen sprake van dwang of drang) gelijkwaardigheid (er zijn geen grote verschillen in leeftijd, ontwikkeling, intelligentie) leeftijdsadequaat (het gedrag past bij de ontwikkelleeftijd van een jeugdige) contextadequaat (het gedrag stoort niemand, de privacy wordt gerespecteerd) zelfrespect (het gedrag is niet zelfbeschadigend of vernederend) 2. Is seksueel grensoverschrijdend gedrag hetzelfde als seksueel misbruik? Nee, de termen zijn niet inwisselbaar. Seksueel misbruik is zonder twijfel een vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar niet iedere vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag kan als misbruik worden bestempeld. Iedere vorm van seksueel misbruik heeft één overeenkomst: een machtsverschil tussen pleger en slachtoffer. 7
8 Er is sprake van seksueel misbruik als: er geen wederzijdse toestemming is en/of het seksueel gedrag niet vrijwillig is (op de een of andere manier afgedwongen, betaald of met dreigementen of chantage verkregen) en/of de partners niet gelijkwaardig genoeg zijn (het seksuele contact betreft bijvoorbeeld iemand die veel jonger is of die in een afhankelijkheidsrelatie staat, er is een lichamelijke, relationele, cognitieve of emotionele disbalans). Als we het Vlaggensysteem hanteren, is van seksueel misbruik sprake bij een rode of zwarte vlag waarbij ten minste sprake is van een van de drie hierboven genoemde criteria. 3. Zijn seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik strafbaar? Het Nederlands strafrecht stelt in verschillende artikelen seksueel contact met minderjarigen strafbaar. Verboden zijn: geslachtsgemeenschap of ontuchtige handelingen met iemand jonger dan 16 jaar (art. 244 en art 247) het verleiden (met giften of beloften) of door misbruik van de positie bewegen van iemand jonger dan 18 tot het dulden of plegen van ontuchtige handelingen (art. 248) het plegen van ontucht met een (stief)minderjarige, pleegminderjarige of een andere persoon onder de 18 die aan het gezag onderworpen of aan de waakzaamheid toevertrouwd is (geldt voor werkers van instellingen, leerkrachten, sporttrainers en begeleiders in het vrijwilligerswerk art. 249) In principe zijn alle contacten met en tussen mensen jonger dan 16 jaar strafbaar, ook als het om gewenst contact tussen twee 15-jarigen gaat. Er is een verhoorplicht, maar er hoeft niet altijd te worden overgegaan tot vervolging. Vanaf 1 januari 2010 is het ook strafbaar om minderjarigen opzettelijk seksuele handelingen te laten zien. Ook is het strafbaar om op internet opzettelijk minderjarigen te verleiden tot seksuele handelingen. Verder mogen opnames niet verspreid worden zonder toestemming van degene die gefotografeerd of gefilmd is. Vriendjes die hun ex of anderen ongevraagd te kijk zetten op internet of op het prikbord zijn daarmee strafbaar. 8
9 4. Wat kan de school doen om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen? Een veilig schoolklimaat is belangrijk. De school is immers verantwoordelijk voor de veiligheid van leerlingen. Er zijn verschillende manieren om dit veilige klimaat te creëren. Schoolbeleid over seksueel grensoverschrijdend gedrag zorgt ervoor dat hier op alle niveaus op dezelfde manier mee wordt omgegaan. Zorg dat de vertrouwenspersonen deskundig zijn op het gebied van normale relationele seksuele vorming en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Maak van seksueel grensoverschrijdend gedrag een vanzelfsprekend aandachtspunt in het School Ondersteunings Team (SOT). Zorg dat medewerkers worden getraind en gecoacht op het gebied van normale relationele seksuele vorming en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zorg dat de school een protocol heeft over het omgaan met (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zorg voor deskundigheidsbevordering bij leerkrachten, ouders en leerlingen over normale seksuele ontwikkeling, visie en beleid op school. 5. Wat moet een leerkracht doen als een leerling over de grens gaat? Praat erover met de betrokken leerlingen als er ongewenst seksueel gedrag wordt vertoond. Net als bij andere confrontaties zoals ruzies en pesterijen kan de school grenzen stellen aan het gedrag en kan er gewezen worden op de gedragsregels. Een docent die het lastig vindt om te reageren kan contact opnemen met een aandachtsfunctionaris of de vertrouwensinspecteur van de onderwijsinspectie. 6. Hoe weet je of een leerling misbruikt wordt? De ervaring leert dat seksueel misbruik bijna nooit zichtbaar is. Jeugdigen die misbruikt worden, zullen daar niet gemakkelijk over spreken uit schaamte en loyaliteit. Jeugdigen proberen bovendien niet herinnerd te worden aan hun traumatische ervaringen, ze zullen proberen die te verdringen. Het is echter belangrijk om snel in te grijpen wanneer er sprake is van actueel misbruik. 9
10 7. Welke signalen kunnen wijzen op seksueel misbruik? Jeugdigen kunnen lichamelijke klachten ontwikkelen, bang of depressief worden of reageren met brutaal, agressief gedrag. Ze zitten vaak gespannen in hun lijf en zijn niet weerbaar. Ook vertonen ze soms seksueel gedrag dat niet past bij hun leeftijd. Zie bijlage I voor een uitgebreide beschrijving van signalen bij jeugdigen tussen 4 en 12 jaar. 8. Waarom praten jeugdigen niet over misbruik? Jeugdigen durven er vaak niet over te praten. Ze schamen zich en hebben het idee dat ze zelf schuldig of medeplichtig zijn. Vaak is de pleger een bekende. Uit loyaliteit naar hem of haar praten ze er niet over. Soms wordt een jeugdige het zwijgen opgelegd door chantage of dreiging met geweld. En soms is een jeugdige bang niet geloofd te worden of merkt een jeugdige dat zijn of haar pogingen om over het misbruik te praten, niet worden gehoord. Ook komt het voor dat slachtoffers niet weten bij wie ze terecht kunnen. Daarom is het belangrijk dat de school helder aangeeft bij wie leerlingen binnen de school terecht kunnen als ze worden misbruikt. 9. Hoe is er toch over te praten met een jeugdige? Laat bezorgdheid merken maar zet de jeugdige niet onder druk om te praten. Dwing geen verklaringen af. Respecteer het tempo van de jeugdige. Een jeugdige die al langere tijd slachtoffer is van misbruik heeft bepaalde manieren ontwikkeld om het voor zichzelf vol te houden. Als je te snel gaat, kunnen de overlevingsmechanismen van de jeugdige geforceerd worden waardoor hij of zij nog meer uit balans kan raken. Het is dus van belang het tempo van de jeugdige te volgen en ruimte te geven om voor zichzelf te beslissen om erover te praten. 10. Kan een docent geheimhouding beloven? 10 Als een jeugdige een leerkracht in vertrouwen neemt over wat er thuis of op school gebeurt, heeft de docent misschien de neiging om dit vertrouwen te belonen door geheimhouding te beloven. Doe dat niet. Beter is om uit te leggen dat hij of zij niet geholpen kan worden als de situatie niet met anderen besproken kan worden. Wat de leerkracht wel kan beloven is dat er geen stappen zullen worden gezet zonder overleg met de jeugdige zelf. Wordt de situatie erg onveilig of gaat het misbruik door, dan moet er wat gebeuren. Overleg met collega s van het School Ondersteunings Team (SOT) of met Veilig Thuis.
11 11. Kan de school zelf een onderzoek instellen als er sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag op school? Het is beter dit niet te doen. Scholen hebben geen opsporingsbevoegdheid en zijn over het algemeen ook niet opgeleid om getuigenverklaringen af te nemen en de vermoedelijke pleger te verhoren. Als je als school toch op onderzoek uitgaat, bestaat het risico dat het eventueel daarop volgende strafrechtelijke onderzoek ernstig belemmerd wordt. Dat komt omdat de pleger gealarmeerd wordt en de gelegenheid krijgt om zichzelf in te dekken voordat de politie op de stoep staat voor verhoor. Daarnaast is het met name bij zedenzaken van belang dat wederzijdse beïnvloeding van getuigen - zoals slachtoffers of ouders - wordt voorkomen. Dit risico wordt kleiner als het horen van getuigen zo snel mogelijk gebeurt door het daarvoor bevoegde gezag. 12. Mogen ouders hun kinderen ondervragen als er een vermoeden is van seksueel misbruik door een medewerker van school? Nee, het is beter als ouders hun kind zo min mogelijk bevragen zodat alle schijn van beïnvloeding van de getuige wordt vermeden. Hiermee wordt voorkomen dat er later door de advocaat van de verdachte of door de rechter geconstateerd wordt dat er sprake is geweest van getuigenbeïnvloeding. 13. Wie beschermt de aangeklaagde als er een vermoeden is van seksueel misbruik door een medewerker van school? De schooldirectie heeft de plicht om een goed werkgever te zijn. Het is de verantwoordelijkheid van de school om een vertrouwenspersoon voor de aangeklaagde ter beschikking te stellen. De aangeklaagde moet bij iemand zijn of haar verhaal kwijt kunnen en op de hoogte gehouden worden van verdere ontwikkelingen, mits deze informatie het politieonderzoek niet schaadt. Maar de directie heeft ook de plicht om te zorgen voor het welzijn van leerlingen en deze laatste plicht gaat vóór bij een vermoeden van seksueel misbruik, weliswaar met inachtneming van goed werkgeverschap. Als school dien je dus vóór alles het vermoedelijke slachtoffer in bescherming te nemen en te voorkomen dat het er meer worden. 11
12 14. Hoe moeten school en ouders omgaan met de pers als er een vermoeden is van seksueel misbruik door een medewerker van school? Overleg met de Zedenpolitie hoe je onrust bij ouders kunt voorkomen. Bij een vermoeden van ernstig seksueel grensoverschrijdend gedrag door een medewerker start de Zedenpolitie een strafrechtelijk (voor)onderzoek. Indien nodig, kan de politie samen met het KIZ-team (Kleinschalige Incidenten en Zedenzaken) van het regionaal coördinatieteam van de GGD de school ondersteunen bij het maken van een plan van aanpak. 15. Werk samen met anderen Het voorkomen en stoppen van seksueel grensoverschrijdend gedrag kun je als school niet alleen. Zorg voor een goede samenwerking met de leerplichtambtenaar: waarom komt een jeugdige niet op school? Dat geldt ook voor de ketenpartners in de zorg en hulpverlening: het wijkteam, Veilig Thuis, de GGD, experts van de vertrouwensinspectie (onderwijsinspectie) en van de afdeling Onderwijs van de gemeente, politie en organisaties voor wijk- en jongerenwerk. 12
13 13
14 14 Wat te doen bij vermoedens?
15 Bij vermoedens van seksueel grensoverschrijdend gedrag is een juiste beoordeling van de feiten van cruciaal belang. Het eerste advies luidt dan ook: blijf rustig en handel nooit overhaast. Om een juiste afweging te maken, is onderstaand stroomschema samengesteld. Deze stappen kunnen de school helpen de situatie te duiden en adequaat te reageren. Op school Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen jeugdigen Stap 1: breng het gedrag in kaart Stap 2: meld het gedrag bij de zorgcoördinator Stap 3: handel naar de ernst van het gedrag Stap 4: bied nazorg en evalueer en doe bij rood of zwart gedrag een signalering in SISA (conform vlaggensysteem, bijlage II) Op school Rood of zwart seksueel grensoverschrijdend gedrag van een medewerker van school bij een leerling Stap 1: meld het aan de directeur Stap 2: meld het aan de vertrouwensinspecteur van de onderwijsinspectie (deze beoordeelt onder andere of de school aangifte moet doen) Stap 3: informeer de ouders direct en doe een signalering in SISA Thuis Rood of zwart seksueel grensoverschrijdend gedrag van een volwassene bij een leerling in de thuissituatie Stap 1: breng het gedrag in kaart Stap 2: raadpleeg een collega en Veilig Thuis Stap 3: ga in gesprek met leerling en ouders Stap 4: weeg aard en ernst van het gedrag Stap 5: geeft terugkoppeling aan Veilig Thuis en doe eventueel een officiële melding van het misbruik en doe een signalering in SISA 15
16 Vervolgtraject Voor alle situaties die in dit stroomschema staan beschreven geldt dat de school zowel een collectief vervolgtraject (preventiebeleid op- of bijstellen) als een individueel vervolgtraject (leerling volgen via het Onderwijs Zorg Overleg) moet ingaan. Eindverantwoording De eindverantwoording voor het proces ligt bij het schoolbestuur of de schooldirecteur. KIZ-team Bij dreigende escalatie of onrust in en rondom de school, is het advies aan scholen om altijd advies in te winnen bij het team Kleinschalige Incidenten en Zedenzaken (KIZ) van de GGD Rotterdam-Rijnmond. Op school Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen jeugdigen op school Stap 1: Breng het gedrag in kaart De leerkracht: signaleert seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik; objectiveert en concretiseert signalen aan de hand van het Vlaggensysteem (het Vlaggensysteem deelt seksueel gedrag van jeugdigen in verschillende categorieën in, zie bijlage II); stelt vast om welk gedrag het gaat en welke vlagkleur (Vlaggensysteem) daarbij hoort en bespreekt signalen met een collega en/of de zorgcoördinator, zie hiervoor bijlage II); registreert het incident, het proces en de vervolgstappen in het leerlingdossier. Stap 2: Meld het het gedrag bij de zorgcoördinator de leerkracht en zorgcoördinator taxeren het gedrag nogmaals; bij grensoverschrijdend gedrag bespreken de leerkracht en zorgcoördinator de vervolgstappen; de leerkracht en zorgcoördinator registreren de vervolgstappen in het leerlingdossier. 16
17 Stap 3: Handel naar de ernst van het gedrag Bij groen of eenmalig geel gedrag tussen jeugdigen: de leerkracht bespreekt het gedrag met alle betrokken ouders en jeugdigen; de leerkracht geeft tips en maakt desgewenst vervolgafspraken met ouders en betrokken professionals. Bij herhaald geel gedrag tussen jeugdigen: de zorgcoördinator raadpleegt eventueel de GGD of Veilig Thuis; de zorgcoördinator gaat samen met een collega in gesprek met de betrokken ouders en jeugdigen; de zorgcoördinator maakt een verslag van dit gesprek; de zorgcoördinator registreert het incident, het proces en de vervolgstappen in het leerlingdossier. Bij rood en zwart gedrag tussen jeugdigen: de directie legt een draaiboek aan en raadpleegt het dossier (geschiedenis); de directie schakelt experts in zoals de vertrouwensinspecteur van de onderwijsinspectie, de GGD en Veilig Thuis (in overleg met hen wordt bepaald of de school aangifte moet doen); de directie doet een signalering in SISA; de directie organiseert zorg voor jeugdigen en ouders; de directie gaat in gesprek met ouders van direct betrokken jeugdigen en ouders; de directie stelt een indien noodzakelijk een intern vervolgonderzoek in, in overleg met de vertrouwensinspecteur van de onderwijsinspectie; de directie beslist naar aanleiding van het onderzoek over de opvang van betrokken jeugdige(n); de directie verzorgt indien gewenst samen met instellingen informatie voor ouders en betrokkenen uit de schoolomgeving; de school neemt extra veiligheidsmaatregelen. Stap 4: Bied nazorg en evalueer De directie of het bestuur van de school: biedt nazorg voor betrokken ouders, jeugdigen en leerkrachten; organiseert vervolginformatie, bijvoorbeeld via voorlichtingsbijeenkomsten; verwijst betrokkenen door naar externe hulp; evalueert de procedures en registreert het incident, het proces en de vervolgstappen in het leerlingdossier. 17
18 Op school Rood of zwart seksueel grensoverschrijdend gedrag van een medewerker van school bij een leerling Stap 1: Meld het aan de directeur Iedere leerkracht is verplicht om een vermoeden van seksueel misbruik van een jeugdige onder de 18 jaar door een medewerker te melden aan de directeur van de school. Deze meldplicht geldt ook voor stagiairs, uitzendkrachten, vrijwilligers en schoonmaakpersoneel. Stap 2: Meld het aan de vertrouwensinspecteur De school is wettelijk verplicht om een vermoeden van seksueel misbruik te melden bij de vertrouwensinspecteur van de onderwijsinspectie, ook als niet meteen duidelijk is of er sprake is van een strafbaar feit. De vertrouwensinspecteur kan de school ondersteunen en adviseren en heeft geheimhoudingsplicht bij klachten over seksueel misbruik. Hij/zij maakt met de school afspraken over de verdere stappen die moeten worden gezet en beoordeelt ook of de school aangifte moet doen. Stap 3: Informeer de ouders en signaleer in SISA De directie moet de ouders van het slachtoffer direct informeren. In dit gesprek dient het volgende aan de orde te komen: informatie over de concrete maatregelen die getroffen zijn wie de persoon binnen school is bij wie ouders terecht kunnen met vragen ruimte voor emoties het dringende advies de jeugdige niet extra te belasten, dat wil zeggen de jeugdige te laten vertellen wat hij/zij uit zichzelf vertelt maar niet uit te vragen ouders wijzen op de mogelijkheid van hulpverlening en/of ondersteuning door het wijkteam en aangifte bij de politie doe ook een signalering in SISA Thuis Rood of zwart seksueel grensoverschrijdend gedrag van een volwassene bij een leerling in de thuissituatie Stap 1: Breng de signalen in kaart Leg de signalen die een vermoeden van seksueel misbruik bevestigen of ontkrachten vast. Gebruik hierbij het signaleringsinstrument van uw organisatie, bijvoorbeeld het Vlaggensysteem. 18
19 Stap 2: Raadpleeg een collega en Veilig Thuis Bespreek de signalen binnen de eigen instelling met een deskundige collega, zodat u de signalen goed kunt duiden. Vraag op basis van anonieme leerlinggegevens advies aan Veilig Thuis. Stap 3: Ga in gesprek met de leerling en ouders Bespreek de adviezen van Veilig Thuis met ouders en zet de vervolgstappen in gang. Doe dit altijd in aanwezigheid van de verantwoordelijke directeur. Veilig Thuis kan advies geven over hoe een dergelijk gesprek gevoerd kan worden. Stap 4: Weeg aard en ernst van het gedrag Weeg de aard en de ernst van het seksueel misbruik, de veiligheid van de leerling en de personen in zijn of haar directe omgeving op basis van de signalen, het ingewonnen advies en het gesprek met de leerling en ouders. Stap 5: Koppel terug aan Veilig Thuis en doe signalering in SISA Koppel uw bevindingen terug aan Veilig Thuis en beslis in overleg met hen of de school een officiële melding doet van seksueel misbruik. Volg dan de adviezen op van Veilig Thuis en meld het als u vermoedt dat er een acuut gevaar is voor de jeugdige. Doe ook een signalering in SISA. Vervolgtraject Voor alle situaties geldt dat de school zowel een collectief vervolgtraject als een individueel vervolgtraject moet ingaan. Concreet houdt dat in het preventiebeleid op of bijstellen. Medewerkers van de afdeling Onderwijs van de gemeente kunnen u hierbij helpen. Ook betekent het dat de school de leerling volgt via het Onderwijs Zorg Overleg. 19
20 20 Bijlagen
21 Bijlage I Mogelijke signalen voor seksueel misbruik van kinderen in de basisschoolleeftijd (4-12 jaar) Relationele problemen slechte ouder-kind relatie isolement ten opzichte van leeftijdsgenootjes: speelt niet met andere kinderen, is niet geliefd bij andere kinderen, trekt zich terug in fantasiewereld angst voor anderen of voor een bepaalde man of vrouw in het bijzonder sterk verzorgend gedrag, niet passend bij de leeftijd van het kind, ook tegenover de eigen ouders geen vertrouwen in anderen, zowel volwassenen als kinderen Ontwikkelingsstoornissen niet zindelijk zijn, zowel voor urine als voor ontlasting ander regressief gedrag achteruitgang spraak-taal ontwikkeling achteruitgang motoriek, houterige beenbewegingen plotselinge en onverklaarbare achteruitgang van schoolprestaties geheugen- spraak- taal- en /of concentratiestoornissen Andere gedragssignalen slaapstoornissen, vermoeidheid ten gevolge van slapeloosheid nachtmerries labiel gedrag hyperactief of apathisch gedrag ongevalgevoelig geen of nauwelijks spontaan spel, geen interesse in spel eetproblemen ongegronde schuldgevoelens lage zelfwaardering angstig gedrag, bijvoorbeeld angstig voor mannelijke volwassenen negatief lichaamsbeeld: ontevredenheid over, boosheid op of schaamte voor het eigen lichaam angst om op de rug te liggen angst bij aanraken van de bovenbenen, billen en buik spijbelen weglopen en ander acting-out gedrag (bijvoorbeeld kleine criminaliteit) psychiatrische problematiek (bijvoorbeeld fobieën, depressief gedrag, zelfhaat of automutilatie) 21
22 Afwijkend seksueel gedrag preoccupatie met de genitalia of anus excessief of dwangmatig masturberen of masturberen met voorwerpen angst voor lichamelijk contact, of juist (excessief) zoeken van seksueel getint lichamelijk contact Niet-leeftijdsadequaat seksueel gedrag herhaalde pogingen anderen te betrekken bij seksueel gedrag dat niet overeen komt met de leeftijd van het kind seksueel agressief en dwingend gedrag tegenover andere kinderen vroegrijp gedrag of duidelijk provocerend seksueel gedrag (gezinsleden willen tongzoenen, likken, in het kruis pakken etc.) niet-leeftijdsadequaat seksueel spel met poppen Niet-leeftijdsadequate kennis van seksualiteit gedetailleerde, voor de leeftijd ongebruikelijke, kennis van seksualiteit herhaalde en consistente beschrijving van niet-leeftijdsadequate seksuele ervaringen niet zozeer tonen van niet-leeftijdsadequate kennis maar tonen van angstige en vermijdende reacties op platen met tekeningen van al dan niet blote jongens en meisjes of kinderen in bad 22
23 Bijlage II Het Vlaggensysteem Het Vlaggensysteem geeft antwoord op de vraag hoe men pedagogisch moet omgaan met seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van jeugdigen. Het Vlaggensysteem is ontwikkeld door het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid Sensoa in samenwerking met Movisie, het Nederlandse kennisinstituut voor maatschappelijke ontwikkeling. De methodiek gaat uit van een zestal criteria voor seksueel gezond en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zes criteria helpen te bepalen of seksueel gedrag van jeugdigen al dan niet grensoverschrijdend is en bieden een professional handvatten om het gedrag te duiden en te weten hoe erop te reageren. De criteria zijn: 1. wederzijdse toestemming (duidelijke instemming van beide partijen) 2. vrijwilligheid (er is geen sprake van dwang of drang) 3. gelijkwaardigheid (er zijn geen grote verschillen in leeftijd, ontwikkeling, intelligentie) 4. leeftijdsadequaat (het gedrag past bij de ontwikkelleeftijd van een jeugdige) 5. contextadequaat (het gedrag stoort niemand, de privacy wordt gerespecteerd) 6. zelfrespect (het gedrag is niet zelfbeschadigend of vernederend) Er kan sprake zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag als slechts één van deze criteria niet aanwezig is. Het Vlaggensysteem zet deze criteria op een rij, bouwt per criterium een gradatie in en koppelt dit aan een gekleurde vlag. de groene vlag staat voor gezond seksueel gedrag de gele vlag staat voor licht seksueel grensoverschrijdend gedrag de rode vlag heeft betrekking op ernstig seksueel grensoverschrijdend gedrag de zwarte vlag heeft betrekking op zwaar seksueel grensoverschrijdend gedrag Bij elk type gedrag (groen, geel, rood, zwart) hoort een aangepaste reactie. Naargelang de kleur van de vlag, zal de pedagogische reactie anders zijn. Bij een groene vlag wordt er niet of positief gereageerd, bij een gele vlag wordt er gewaarschuwd of begrensd, bij een rode vlag gaat men verbieden en bij een zwarte vlag straffen of ingrijpen. De bedoeling is dat groen seksueel gedrag ruimte kan krijgen en dat men binnen het team tot een betere afstemming kan komen over de pedagogische lijn die gevolgd wordt. Het Vlaggensysteem kan tevens een hulpmiddel zijn om neutraler en objectiever over seksueel gedrag van jeugdigen te communiceren. Ook in het praten met ouders kan het Vlaggensysteem als uitgangspunt worden genomen. In het boek over het Vlaggensysteem worden naast de handleiding een aantal tekeningen gepresenteerd die gekoppeld zijn aan de methodiek van het Vlag- 23
24 gensysteem. Deze tekeningen helpen bij het concretiseren van de pedagogische interventie. De tekeningen geven een veertigtal situaties weer van jeugdigen betrokken bij seksueel (grensoverschrijdend) gedrag. Bij elke tekening kan men beoordelen of het seksueel gedrag al dan niet grensoverschrijdend is en waarom. De criteria om het gedrag objectief te kunnen plaatsen worden besproken en er wordt achtergrondinformatie verstrekt. Bij dit boek hoort ook een cd-rom met daarop de tekeningen, een uitgebreide normatieve lijst van seksuele gedragingen en hand-outs voor de methodieken. Vlaggensysteem, Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag, Auteurs: Erika Frans en Thierry Franck, Sensoa en Garant Uitgevers. Movisie ontwikkelde ook een training om te leren werken met het Vlaggensysteem. Te bestellen via de boekhandel of via de site van Movisie: Bijlage III Schematisch overzicht van de seksuele ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd (PPSI) 24
25 Bijlage IV Belangrijke organisaties en websites Veilig Thuis (advies- en steunpunt huiselijk geweld en kindermishandeling) Telefoon: Veilig Thuis is ontstaan door de samenvoeging van het Advies- en Steunpunt Kindermishandeling (AMK) en het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG). Veilig Thuis geeft advies en ondersteuning bij vragen over huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel misbruik. Hierbij blijven de betrokkenen anoniem, wel worden gegevens van de beller genoteerd. Er kan ook een melding worden gedaan. In dat geval is het nodig dat de persoonsgegevens van de betrokkenen worden gegeven. Veilig Thuis handelt volgens een landelijk handelingsprotocol en heeft de mogelijkheid om onderzoek te doen naar vermoedens van seksueel misbruik. Uitgangspunt is dat ouders geïnformeerd worden over de melding tenzij er dringende redenen zijn dit niet (op dat moment) te doen. Veilig Thuis schakelt, indien nodig, passende hulpverlening in voor de jeugdige en de ouders. Indien ouders deze hulp niet willen of kunnen accepteren en de veiligheid van de jeugdige wordt ernstig bedreigd dan kan Veilig Thuis aan de Raad voor de Kinderbescherming een verzoek tot onderzoek indienen, wat kan leiden tot een door de rechter opgelegde beschermingsmaatregel. Volg in de afweging of Veilig Thuis moet worden ingeschakeld de stappen van de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling ( Het wijkteam Sinds januari 2015 zijn er in Rotterdam 42 wijkteams actief. In de wijkteams zijn jeugd- en gezinscoaches werkzaam die jeugdhulp dichtbij de jeugdige en de ouders kunnen aanbieden. Samen met het gezin wordt bepaald welke hulp nodig is en in veel gevallen kunnen de jeugden gezinscoaches die hulp ook zelf geven. Indien nodig schakelt de jeugd- en gezinscoach specialistische hulp in. Ook in de omringende gemeenten komen dergelijke lokale teams. Meer informatie hierover vindt u op of op Centraal Meldpunt Vertrouwensinspecteurs T: Bij de Inspectie van het Onderwijs werkt een klein team van vertrouwensinspecteurs. Ouders, leerlingen, leerkrachten, directies en besturen kunnen de vertrouwensinspecteur benaderen wanneer zich in of rond de school problemen voordoen op het gebied van seksuele intimidatie en seksueel misbruik, lichamelijk geweld, grove pesterijen, extremisme en radicalisering. Ernstige klachten die vallen binnen deze categorieën kunnen voorgelegd worden aan de vertrouwensinspecteur. Deze zal adviseren en informeren. Zo nodig kan de vertrouwensinspecteur ook begeleiden in het traject naar het indienen van een formele klacht of het doen van aangifte. 25
26 GGD Rotterdam Rijnmond, Kleinschalige Incidenten en Zedenzaken (KIZ) Het KIZ-team kan een school ondersteunen bij een incident of zedenzaak (seksueel grensoverschrijdend gedrag). Het KIZ-team wordt ingezet wanneer er sprake is van (een dreiging van) maatschappelijke onrust als gevolg van een incident. Aan het KIZ-team kunnen verschillende organisaties deelnemen zoals politie, crisisdienst Centrum voor Dienstverlening, Algemeen Maatschappelijk Werk, Slachtofferhulp, GGZ, Veilig Thuis en GGD Rotterdam Rijnmond. Het KIZ-team ondersteunt de school onder andere door coördinatie en inzet van hulpverlening, bieden van opvang, ondersteuning en begeleiding, crisisinterventie, omgaan met de media en samenwerking met justitie. Om te bepalen of het KIZ-team kan worden ingezet kunt u bellen met de GGD Rotterdam Rijnmond via telefoonnummer (06) Het Netwerk Aanpak Seksueel Geweld biedt een platform aan leerkrachten en andere professionals in de regio Rotterdam-Rijnmond. Het doel is om vroegtijdig (preventief), gezamenlijk en doorlopend maatregelen te treffen om seksueel geweld tegen te gaan. Het netwerk wil hulpverlening aan slachtoffers van seksueel geweld effectief en efficiënt organiseren. Informatie over (deskundigheidsbevordering in) de Aanpak Seksueel Geweld kan worden verkregen bij de netwerkcoördinator, GGD Rotterdam-Rijnmond, CJG Rijnmond T: Bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) kunnen ouders terecht voor advies en ondersteuning over opvoeden, opgroeien en gezondheid. CJG Rijnmond verleent basale medische (publieke) zorg en voert het Rijksvaccinatieprogramma uit. Politie Rotterdam Rijnmond Zedenpolitie T: (vraag naar Bureau Zedenpolitie) De Zedenpolitie heeft de beschikking over een verhoorstudio en een aantal speciaal opgeleide deskundigen. Ook (zeer) jonge kinderen en mensen met een verstandelijke beperking kunnen onder optimale omstandigheden gehoord worden. 26 Raad voor de Kinderbescherming T: Veilig Thuis kan de Raad voor de Kinderbescherming inschakelen als zorgen om een jeugdige niet opgelost kunnen worden in het vrijwillige kader. De Raad kan aan de rechter vragen hulp verplicht te stellen door het uitspreken van een maatregel van kinderbescherming. Deze maatregel wordt uitgevoerd door een medewerker van de gezinsvoogdij-instelling.
27 Gemeente Rotterdam Directie Jeugd en Onderwijs Afdeling Onderwijs Postbus KS Rotterdam T: (010) RotterdamV Kenniscentrum voor Homo-emancipatie Weena 877. Postbus 2566, 3000 CN Rotterdam Tel Relevante websites Voor informatie over Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond. Voor informatie over de Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Rijnmond en over het gebruik van de verwijsindex SISA. Op deze website is daarnaast informatie te vinden over Rotterdamse scholingsmogelijkheden met betrekking tot de meldcode. Voor ondersteuning bij het gebruik van de meldcode. Voor een schematisch overzicht van de seksuele ontwikkeling van jeugdigen in de basisschoolleeftijd. Voor informatie en beleidsadviezen over diverse thema s zoals seksuele intimidatie, loverboy problematiek, veilig internet en gedragscodes voor sociale media. Movisie biedt toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, zorg en sociale veiligheid. Concrete producten zijn adviezen, trainingen en cursussen, publicaties en methodieken. 27
28 Wat te doen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag? Een handreiking voor leerkrachten en leidinggevenden in het primair onderwijs
Wat te doen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Wat te doen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag? Een handreiking voor leerkrachten en leidinggevenden in het voortgezet onderwijs 1 Colofon Deze brochure is bedoeld voor alle medewerkers van scholen
Nadere informatieBeleidsplan seksualiteit. Brede school De Jutter Vlieland
Beleidsplan seksualiteit Brede school De Jutter Vlieland Maart 2016 1 VOORWOORD Voor u ligt het beleidsplan Seksualiteit Lef in de Liefde. Het betreft hierbij een tweeledig beleid. We bespreken in dit
Nadere informatieIII. Route bij signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling
III. Route bij signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling Stap 1 In kaart brengen van signalen Stap 1: In kaart brengen van signalen De beroepskracht: observeert; raadpleegt
Nadere informatieProtocol machtsmisbruik / meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
geweld en kindermishandeling Doelgroep: Directies, leerkrachten en interne contactpersonen in primair onderwijs In deze protocollen beperken we ons tot een korte beschrijving van de taken die de interne
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Geleding Besproken Besluitvorming Directeuren en GMR Jan-mrt 2011 April 2011 Directeuren en GMR Evaluatie mei 2012 Directeuren Evaluatie en update MO 5-3-2013 DB 26 maart 2013 Directeuren Evaluatie DB
Nadere informatieProtocol 2: het vermoeden van seksuele intimidatie tussen kinderen onderling in de schoolsituatie.
Pagina 1 van 7 2.2.10. PROTOCOL PREVENTIE MACHTSMISBRUIK Bron:: JGZ protocol PMM - concept 4 GGD Hart voor Brabant Moet iedereen het weten? Draaiboek bij crisissituaties seksuele intimidatie in het primair
Nadere informatieSAMENVATTING VERNIEUWDE MELDCODE HUISELIJK GEWELD & KINDERMISHANDELING
Pagina 1 van 8 SAMENVATTING VERNIEUWDE MELDCODE HUISELIJK GEWELD & KINDERMISHANDELING Protocol kindermishandeling en grensoverschrijdend gedrag voor de kinderopvang Kindermishandeling; iedereen weet dat
Nadere informatieen 22 andere vragen voor leerkrachten & directies
en 22 andere vragen voor leerkrachten & directies Compleet met signalenlijst 1 steunpunt Steunpunt seksueel Seksueel geweld Geweld Inhoud vraag pagina 1 Hoe weet ik of een kind misbruikt wordt? 4 2 Is
Nadere informatieREACTIEPLAN LOKAAL NIVEAU. groen geel rood zwart Inschatten mate van ernst bij vermoeden, onthulling of vaststelling
WAT? Dit plan beschrijft de stappen die een lokale groep kan zetten bij een vermoeden, onthulling of vaststelling van seksueel (grensoverschrijdend) gedrag of seksueel misbruik t.a.v. de leden. Het is
Nadere informatiedat MENS De Bilt in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de beroepskrachten en vrijwilligers bij deze stappen ondersteunt;
Inleiding Een Meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling helpt professionals goed te reageren bij signalen van dit soort geweld. Sinds 1 juli 2013 zijn beroepskrachten verplicht zo'n Meldcode
Nadere informatieSignaleringswaaier kindermishandeling. Beweging Limburg tegen Kindermishandeling
Signaleringswaaier kindermishandeling. Beweging Limburg tegen Kindermishandeling LET OP EN STOP Er is maar één iemand nodig om kindermishandeling te stoppen Niet de aandacht en zorg krijgen die je nodig
Nadere informatieWat te doen als basisschool bij seksueel misbruik?
Voor advies of melding: 088-3083636 Wat te doen als basisschool bij seksueel misbruik? en 22 andere vragen voor leerkrachten & directies 22 vragen pagina Hoe weet ik of een kind misbruikt wordt? 4 Is grensoverschrijdend
Nadere informatieWat te doen als basisschool bij seksueel misbruik? en 22 andere vragen voor leerkrachten & directies
Wat te doen als basisschool bij seksueel misbruik? en 22 andere vragen voor leerkrachten & directies S a m e n w e r k e n a a n g e z o n d h e i d 1 Inhoud Brochure voor leerkrachten & directies 1 Hoe
Nadere informatieStroomschema: klachtenroutes bij Ongewenste Omgangsvormen
Stroomschema: klachtenroutes bij Ongewenste Omgangsvormen De Wet schrijft voor dat elke school een klachtenregeling heeft. Iedereen binnen de school (leerlingen, ouders, docenten, leidinggevenden, overige
Nadere informatieVoorbeeld meldprotocol. Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk
Voorbeeld meldprotocol Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk Voorbeeld Meldprotocol Dit protocol beschrijft hoe je moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel
Nadere informatieKlachtenprotocol Montessori Scholengemeenschap Amsterdam voor klachten inzake vermoeden tot zeden misdrijf
Klachtenprotocol Montessori Scholengemeenschap Amsterdam voor klachten inzake vermoeden tot zeden misdrijf 24 november 2015 Pagina 1 van 10 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. stroomschema 3. de rol van de medewerker
Nadere informatieNotitie. Onderwerp. Van: Diana Piek Aan: College van B&W Datum: 29-1-2014 Doorkiesnummer: (0411) 65 5590
Van: Diana Piek Aan: College van B&W Datum: 29-1-2014 Doorkiesnummer: (0411) 65 5590 Onderwerp Bijlage 1: Model- Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling gemeente Boxtel Het College van Burgemeester
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Inhoudsopgave Overeenkomst meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 3 Toelichting meldcode huiselijk
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en (kinder-)mishandeling Groenhorst. Aantal bijlagen: 2 Vastgesteld: 19-09-2013
Meldcode huiselijk geweld en (kinder-)mishandeling Groenhorst Aantal bijlagen: 2 Vastgesteld: 19-09-2013 1 Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 DEFINITIES... 3 3 ACHTERGROND... 4 4 UITVOERING... 4 5 VERANTWOORDELIJKHEDEN...
Nadere informatieVeiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik
Veiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik Even voorstellen Marijke Lammers, MOVISIE Adviseur, trainer en auteur bejegeningsvraagstukken en preventie & aanpak seksueel en huiselijk geweld. Veel
Nadere informatieWat Wie Actie Tijdspad. - registreert. - deelt signalen in kindbespreking; - registreert.
Protocol Opvallend gedrag en Route Meldcode De ontwikkeling van kinderen stopt niet na schooltijd. Hun sociale en cognitieve vaardigheden zijn altijd in beweging, juist wanneer kinderen zich ontspannen
Nadere informatieCijfers huiselijk geweld en kindermishandeling
Cijfers huiselijk geweld en kindermishandeling In Nederland heeft 40% van de bevolking ooit te maken gehad met huiselijk geweld Jaarlijks 200.000 mensen in Nederland slachtoffer van huiselijk geweld In
Nadere informatieRotterdamse Meldcode. huiselijk geweld en kindermishandeling
Rotterdamse Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2 Waarom een meldcode? De Rotterdamse Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een stappenplan voor professionals en instellingen bij
Nadere informatieHuiselijk geweld en kindermishandeling: horen, zien en handelen
Voor advies of melding: 088-3083636 Huiselijk geweld en kindermishandeling: horen, zien en handelen Informatie voor mensen die met kinderen van 0 tot 12 werken Signalen van jongeren? Horen, Zien en Handelen
Nadere informatieMeldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO)
Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO) Relatie ander beleid: Zorgkinderen Protocol seksueel misbruik door beroepskracht Route bij grensoverschrijdend gedrag tussen
Nadere informatieMeldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO/gastouder)
Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO/gastouder) Relatie ander beleid: Zorgkinderen Route bij signalen van mogelijk geweld- of zedendelict door een collega jegens een
Nadere informatieI.a Beleid klachtenregeling
I.a Beleid klachtenregeling Regelgeving CAO-PO art. 11.5 lid 2 onder a en b ARBO-wet Wet op de Kwaliteitszorg Wet preventie en bestrijding van seksueel geweld en seksuele intimidatie in het onderwijs GMR:
Nadere informatieMELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING
MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING september 2013 Meldcode uit het Friese Basismodel Uitvoering: Alie Hooijer, Coördinerend IB er Vastgesteld met instemming van de GMR op 14 november 2013
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voor de besturen en scholen die vallen onder het SWV 25.05 primair onderwijs
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voor de besturen en scholen die vallen onder het SWV 25.05 primair onderwijs 2012 M E L D C O D E H U I S E L I J K G E W E L D E N K I N D E R M I S H A
Nadere informatieMELDCODE HUISELIJK GEWELD
MELDCODE HUISELIJK GEWELD status Definitief 11 februari 2014 pagina 1 van 7 Het bevoegd gezag van SPO de Liemers; overwegende dat SPO De Liemers verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening
Nadere informatieSTICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO
STICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO OPENBAAR PRIMAIR ONDERWIJS HENGELO OV. PROTOCOL AGRESSIE EN GEWELD (TUSSEN OUDERS EN SCHOOL) Indien er sprake is van een calamiteit in de zin van geweld op school kan het
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gastouderbureau Snoesje
VERKORTE VERSIE Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gastouderbureau Snoesje VERSIE JULI 2013 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Definities... 4 I. Route bij signalen huiselijk geweld en kindermishandeling...7
Nadere informatieProtocol Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld binnen de zorgstructuur van het Karel de Grote College Nijmegen.
Protocol Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld binnen de zorgstructuur van het Karel de Grote College Nijmegen. Sinds juli 2013 is het onderwijs wettelijk verplicht om op scholen met de Meldcode
Nadere informatieProtocol ongewenste intimiteiten tussen leerlingen Juni 2012
Protocol ongewenste intimiteiten tussen leerlingen Juni 2012 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Begripsbepaling... 3 3 Eigen waarneming van ongewenste intimiteiten... 3 4 Vermoeden van ongewenste intimiteiten...
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Virenze 1 Overwegende dat de Virenze verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan zijn
Nadere informatieMeldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Stichting Werkplaats Kindergemeenschap. Voortgezet Onderwijs
Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Stichting Werkplaats Kindergemeenschap Voortgezet Onderwijs Stichting Werkplaats Kindergemeenschap 2013 Inleiding Het opstellen van deze meldcode vloeit
Nadere informatieProtocol Huiselijk geweld en Kindermishandeling
Protocol Huiselijk geweld en Kindermishandeling Onderstaand protocol is opgesteld in verband met de wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling die met ingang van 1 juli 2013 van kracht is geworden.
Nadere informatieProtocol meldcode. Huiselijk geweld en kindermishandeling. OBS Prins Claus
Protocol meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling OBS Prins Claus Linschoten januari 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Leerkrachten... 3 Intern begeleider/directrice... 3 Verwijsindex...
Nadere informatieopenbare Cees Wilkeshuisschool
openbare Cees Wilkeshuisschool Deventer 2013 Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling Een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een stappenplan dat gebruikt kan worden als er vermoedens
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld. en kindermishandeling
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Rotterdam-Rijnmond en kindermishandeling 2 Waarom een meldcode De Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Rotterdam- Rijnmond is een stappenplan
Nadere informatieSTICHTING BASISVOORZIENING PEUTERSPEELZAALWERK ERMELO
STICHTING BASISVOORZIENING PEUTERSPEELZAALWERK ERMELO INTERNE WERKWIJZE SBPE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING juli 2014 Inhoud MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING... 3 1. ALGEMEEN...
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling SNRC
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling SNRC Het bevoegd gezag van de Stichting het Nationaal Register van Chiropractoren (SNRC) Overwegende dat Register Chiropractoren verantwoordelijk zijn voor
Nadere informatie-dat de Pionier in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de beroepskrachten bij deze stappen ondersteunt;
Protocol meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling kindermishandeling aan het Steunpunt Huiselijk Geweld. De directie van de Pionier Locatie: OBS de Duinroos Floraronde 293, te Velserbroek + OBS
Nadere informatieMeldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling
. Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling Brielle, September 2015 1 Inleiding De meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (HG&K) heeft betrekking op alle vormen van geweld in de huiselijke
Nadere informatieProtocol Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO)
Protocol Meldcode bij vermoeden van kindermishandeling en huiselijk geweld (KDV/BSO) Relatie ander beleid: Zorgkinderen Protocol seksueel misbruik door mdw Route bij grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gemeente Weert
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Gemeente Weert Het college van Burgemeesters en Wethouders van Weert overwegende: dat de gemeente Weert verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van
Nadere informatiestelt de volgende Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling, uitgewerkt in een stappenplan en geldend voor alle agogische medewerkers, vast:
Het bevoegd gezag van Stichting Welzijnswerk Hoogeveen, overwegende, - dat Stichting Welzijnswerk Hoogeveen verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan zijn cliënten en dat
Nadere informatieMeldcode Cibap vakschool & ontwerpfabriek
Cibap vakschool & ontwerpfabriek dt-18-278 Stappenplan verbeterde meldcode 1 Voorwoord Voor u ligt de meldcode van Cibap vakschool voor verbeelding. Aanleiding is dat uit onderzoek is gebleken dat veel
Nadere informatieMeldprotocol voor vrijwilligers van Dorpsraad Wijbosch
Meldprotocol voor vrijwilligers van Dorpsraad Wijbosch Dit protocol beschrijft hoe je moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag en
Nadere informatieOog voor elkaar! Meldcode. Meldcode bij huiselijk geweld en kindermishandeling
Oog voor elkaar! Meldcode Meldcode bij huiselijk geweld en kindermishandeling Mw. A. Janssen 2015 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Aanleiding In het kader van kwaliteitszorg zijn wij verplicht
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Reusel, 16 oktober 2018 Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van basisschool de Leilinde overwegende dat basisschool de Leilinde verantwoordelijk is voor een
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Informatie voor professionals 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut Signaleren en samen aanpakken Wat is huiselijk geweld en wat is kindermishandeling? Verplicht
Nadere informatieProtocol huiselijk geweld en kindermishandeling onderdeel van het Veiligheidsbeleid
Versie 1.0 10 februari 2019 Protocol huiselijk geweld en kindermishandeling onderdeel van het Veiligheidsbeleid COLOFON Aalberseplein 5 2805 EG Gouda T 0182-67 00 51 E secretariaat@degroeiling.nl W www.degroeiling.nl
Nadere informatieSOVOR. Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
SOVOR Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Maart 2014 1 Inleiding Het bevoegd gezag van de Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Roosendaal (SOVOR) overwegende dat a. SOVOR verantwoordelijk
Nadere informatieMeldprotocol. Hospice en verblijfhuis Plattelandshoés. 1. Wat is seksueel misbruik? Wat zegt de wet? Definitie
Hospice en verblijfhuis Plattelandshoés Meldprotocol Dit protocol beschrijft hoe je moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel misbruik/ongewenst gedrag en hoe en bij wie
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode huiselijk Datum: 14 april 2011 Status: Definitief Versie: 1.0 Meldcode huiselijk Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Meldcode... 4 2. Stappenplan bij signalen van huiselijk... 6 Stap 1: In kaart
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Informatie vooraf Als huisarts, leerkracht, verpleegkundige, kinderopvang begeleider, hulpverlener, zelfstandige beroepsbeoefenaar, kun je te maken krijgen
Nadere informatieBasisschool de Bukehof, Oudenbosch
Basisschool de Bukehof, Oudenbosch 2015-2016 0 Het bevoegd gezag van basisschool de Bukehof Overwegende dat de school verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan haar leerlingen
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Met het Hart, overwegende dat Met het Hart verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan
Nadere informatieMeldcode Kindermishandeling
Meldcode Kindermishandeling 1 Inhoudsopgave Inleiding meldcode Pagina 3 Algemene toelichting Pagina 3 Stappen meldcode Pagina 4 Melding door een medewerker over de houder zelf Pagina 6 Melding door een
Nadere informatieMeldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling 28-11-2018 Inleiding Een meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling helpt professionals goed te reageren bij signalen van dit soort geweld. Professionals
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Opgesteld door Rhea Mommers en Marrig van de Velde, 10 maart 2016 Het bevoegd gezag van: Educonsult Zeeland Overwegende dat Educonsult Zeeland
Nadere informatieSeksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling
eigenaar : Manager Kinderopvang Pagina 1 van 8 Meldcode 3 Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling Seksualiteit is een wezenlijk onderdeel van de ontwikkeling van jeugdigen naar volwassenheid.
Nadere informatieMELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD
vastgesteld in vergadering CvB PCOU/Willibrord: 28-01-2013 In het najaar van 2008 kondigden de toenmalige staatsecretaris van VWS en de ministers van Justitie en Jeugd en Gezin een wetsvoorstel aan dat
Nadere informatieMELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING
MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Het bevoegd gezag van Stichting Tangent Overwegende dat Stichting Tangent verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening
Nadere informatieMELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD
MELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD OPENBAAR APOTHEKERS De Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld is een uitgave door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie
Nadere informatieMELDPROTOCOL SEKSUEEL MISBRUIK/ONGEWENST GEDRAG
MELDPROTOCOL SEKSUEEL MISBRUIK/ONGEWENST GEDRAG Inhoudsopgave 1. Wat is seksueel misbruik?... 2 Wat zegt de wet?... 2 Definitie... 2 Om welke gedragingen gaat het?... 3 2. Signaleringstaak trainers/coaches,
Nadere informatieen 27 andere vragen voor docenten & schoolleiding
en 27 andere vragen voor docenten & schoolleiding Compleet met signalenlijst 1 steunpunt Steunpunt seksueel Seksueel geweld Geweld Inhoud vraag pagina 1 Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? 4 2
Nadere informatieProtocol Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld - Ebs de Morgenster
Protocol Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld - Ebs de Morgenster Doel van de meldcode Het doel van de Wet verplichte meldcode is dat sneller en adequater hulp kan worden geboden bij signalen
Nadere informatieMELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDER MISHANDELING BEELDENBOX BEELDEND JEUGDHULP VERLENEN
MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDER MISHANDELING BEELDENBOX BEELDEND JEUGDHULP VERLENEN Inleiding Iedere aangemelde cliënt wordt binnen de verwijsindex ingebracht. Dit is een wettelijk opgelegde verplichting,
Nadere informatieHuiselijk Geweld & Kindermishandeling. Daniëlle Kerkhof & José Huis in t Veld
Huiselijk Geweld & Kindermishandeling Daniëlle Kerkhof & José Huis in t Veld Inhoud 1. Wat is kindermishandeling; Quiz 2. De meldcode; 5 stappen 3. AMK werkwijze 4. Signaleren in het basisonderwijs 5.
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling HZ. Gelet op het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling;
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling HZ Het college van bestuur van de Stichting HZ University of Applied Sciences; Gelet op het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling;
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, naar voorbeeld van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, naar voorbeeld van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Het bevoegd gezag van Van Vooren Coaching & Training Overwegende
Nadere informatieBrochure voor leerkrachten & directies basisonderwijs
Brochure voor leerkrachten & directies basisonderwijs Deze brochure is voor basisscholen in de regio West-Brabant die willen weten wat ze kunnen doen bij (een vermoeden van) seksueel grensoverschrijdend
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Voorwoord Sinds 1 juli 2013 zijn beroepskrachten verplicht de Meldcode te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. Dit geldt voor alle professionals
Nadere informatieMELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING
MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Het bevoegd gezag van De Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg (SVO PL) en het Beroepscollege Parkstad Limburg (BcPL) Overwegende
Nadere informatieMELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING
MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Het bevoegd gezag van Pro-8 en SKOB overwegende: dat Pro-8/SKOB verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan
Nadere informatieMELDCODE SCALA COLLEGE
MELDCODE SCALA COLLEGE Stappenplan bij zorgen over de thuissituatie van leerlingen en mogelijke signalen of vermoedens van huiselijk geweld en/of kindermishandeling S.C.A.L.A. kan als acroniem gebruikt
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van de Stichting Het Rijnlands Lyceum Overwegende dat de Stichting Het Rijnlands Lyceum verantwoordelijk is voor een goede
Nadere informatieAls opvoeden een probleem is
Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen
Nadere informatieVLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS?
VLAGGENSYSTEEM, WAAR LIGT DE GRENS? Expertisepunt Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag Welmoed Visser-Korevaar Orthopedagoog/seksuoloog NVVS i.o. Het vlaggensysteem. Praten met kinderen en jongeren over
Nadere informatieAls opvoeden een probleem is
Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 5 > Maakt u zich zorgen over een kind? 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen van Kinderbescherming
Nadere informatieMeldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Het Stappenplan
Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Het Stappenplan 1. Achtergrond van de meldcode. De meldcode is ontstaan vanuit de maatschappelijk onrust naar aanleiding van de dood van het 3-jarig meisje
Nadere informatieMELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING
MELDCODE BIJ SIGNALEN VAN HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Stappenplan voor het handelen bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van cbs Eben Haezer te Menaam, Overwegende
Nadere informatieMELDCODE verkorte handleiding
MELDCODE verkorte handleiding GOB NL Gastouderbureau NL www.gobnl.nl info@gobnl.nl 01-12-2016 Inleiding In het kader van kwaliteitszorg wordt de plicht opgelegd om een meldcode te hanteren voor huiselijk
Nadere informatieAls de Raad u om informatie vraagt
Als de Raad u om informatie vraagt Inhoud 3 > Als de Raad u om informatie vraagt 5 > De Raad voor de Kinderbescherming 6 > Onderzoek door de Raad 7 > Uw medewerking is belangrijk 8 > Uw medewerking bij
Nadere informatieMeldcode kindermishandeling en huiselijke geweld
Meldcode kindermishandeling en huiselijke geweld Doelstelling In deze meldcode wordt de werkwijze/ het stappenplan beschreven als professionals vermoedens hebben van mishandeling. De meldcode is een hulpmiddel
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Formulier 210.26: Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Thuiszorg La Vie Overwegende dat Thuiszorg La Vie verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van
Nadere informatieSIGNS OF SAFETY EN DE MELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD
pagina 1 pagina 2 SIGNS OF SAFETY EN DE MELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD pagina 3 Problematiek pagina 4 Omvang van de problematiek 45% van de Nederlandse bevolking ooit/vaker slachtoffer
Nadere informatieSEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school. Oka Storms Ben Serkei
SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school Oka Storms Ben Serkei Wat gaan we doen? * Achtergronden seksualiteit * Invloed beeldcultuur en gevolgen * Oefening Wat is grensoverschrijdend? * Seksueel
Nadere informatieStichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoogeveen meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoogeveen meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voorlopig vastgesteld door directeur-bestuurder 9 februari 2012 instemming PGMR 8 maart 2012 definitief
Nadere informatieMeldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling
Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Zorg en Welzijn Nederland B.V. staat garant voor integer en respectvol handelen. Dit geld voor cliënten als mede ook voor onze begeleiders. Derhalve worden
Nadere informatieAan: alle ouders / verzorgers van de kinderen op de basisscholen van SKBO
Juni 2013 Aan: alle ouders / verzorgers van de kinderen op de basisscholen van SKBO Onderwerp: Seksueel gedrag op de basisschool; normale ontwikkeling of incident? Beste ouders / verzorgers, Met deze brief
Nadere informatieHandelingsprotocol Meldcode Huiselijk Geweld en kindermishandeling Basisschool Meander
Handelingsprotocol Meldcode Huiselijk Geweld en kindermishandeling Basisschool Meander Doel van de meldcode: Professionals ondersteunen bij het omgaan met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling.
Nadere informatieVLAGGENSYSTEEM. Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. symposium pleegzorg; vlaggensysteem
VLAGGENSYSTEEM Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag Even voorstellen Welmoed Visser- Korevaar Orthopedagoog NVO en Seksuoloog NVVS SH Wat doen jongeren op welke
Nadere informatieMeldcode bij signalen van Huiselijk Geweld en Kindermishandeling SWOM
Meldcode bij signalen van Huiselijk Geweld en Kindermishandeling SWOM Inhoud Inleiding...2 Stappenplan bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, toe te passen door de medewerkers van SWOM....4
Nadere informatieMeldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling
Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling 1. INLEIDING Waarom een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling? De scholen van CVO Zuid-West Fryslân hebben als scholen voor voortgezet onderwijs
Nadere informatieStroomschema s drie routes
Stroomschema s drie routes behorende bij de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk geweld Kinderdagverblijf, Peuteropvang, BSO en TSO (M3) april 2016 Naam locatie: Naam leidinggevende: Tel. leidinggevende:
Nadere informatieMeldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling
Meldcode bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling Het bevoegd gezag van Avila coaching Overwegende dat Avila coaching verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Datum vaststelling : 12-11-2007 Eigenaar : Beleidsmedewerker Vastgesteld door : MT Datum aanpassingen aan : 20-01-2015 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Doel meldcode Begeleiders een stappenplan
Nadere informatie