Boekverslag Nederlands De passievrucht door Karel Glastra van Loon

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands De passievrucht door Karel Glastra van Loon Boekverslag door A woorden 17 maart ,7 3 keer beoordeeld Auteur Genre Karel Glastra van Loon Psychologische roman Eerste uitgave 1999 Vak Nederlands Titel: de Passievrucht - De liefdesbaby Bo: leek eerst het resultaat van Armin en zijn liefde Monika. Maar Bo ontstond eigenlijk uit de erotische spanning (passie) tussen Monika en Armins vader. - Symbolische betekenis: het lijden van Jezus. (Matthäus Passion van Bach wordt geciteerd). Armin moet een lijdensweg afleggen om tot de waarheid te komen. Ook speelt hij af en toe een Messiaanse rol: Hij predikt verschillende malen een evangelie van de liefde. - De ik-figuur citeert de evangelist Philippus: Als we de waarheid kennen, zullen we de vruchten van de waarheid in onszelf oogsten. - De naam Monika Paradies verwijst naar het verhaal van Adam en Eva. Eva eet van de verboden vrucht van de boom van kennis en goed en kwaad: net als Monika de verboden vrucht eet: het vreemdgaan met Armins vader. Motto From the start Most every heart That s ever broken Was because There always was A man to blame - Dolly Parton Dit motto zegt dat vrijwel ieder gebroken hart te wijten is aan een man: ook in dit geval. Het gebroken hart van Armin is te wijten aan zijn vader, Cornelis Minderhout. Jaar van eerste uitgifte: 1999 Genre: Psychologische detective, liefdesroman, sociobiologisch traktaat (verhandeling in proza waarin een bepaald onderwerp, vaak een godsdienstig of zedekundig probleem, min of meer stelselmatig wordt behandeld. In de tekst wordt een aantal feiten en argumenten als uitgangspunt genomen voor een betoog dat resulteert in een of meer conclusies.) Pagina 1 van 5

2 Gaat over het nature-nurture debat, met journalistieke passages waardoor het een mengsel wordt van fictie en nonfictie. Kan ook een ontwikkelingsroman zijn, omdat Armin een geestelijke groei doorgaat. Hij gaat zich realiseren dat de werkelijkheid gecompliceerd is en dat mensen meestal niet zijn wat ze lijken. De weg die Armin moet afleggen is vergelijkbaar met een queeste, een intensieve zoektocht naar waarheid en wijsheid. Vertelsituatie: Het boek is geschreven in de ik-vorm. Armin Minderhout vertelt en beleeft het verhaal. We zijn getuige van al zijn gedachten, overpeinzingen, opvattingen en van zijn zoektocht. Hierdoor krijgt de lezer een eenzijdig, onbetrouwbaar beeld van de gebeurtenisen en personages. Bijvoorbeeld Monika. Vanuit het oogpunt van Armin krijgt de lezer een geïdealiseerd beeld van haar. Uit de beschreven gebeurtenissen blijkt echter dat zij een nogal lichtzinnig type was. Ze werd op haar dertiende ontmaagd, versleet talloze vriendjes en ging vreemd met Armins vader. Op pagina is er sprake van een perspectiefwisseling: Monika wordt in de ik-vorm aan het woord gelaten. Stijl: Korte, eenvoudige zinnen met weinig bijzinnen. Een bondige stijl, dus. Maakt gebruik van metaforen ( Mijn geheugen is als het werk van een drankzuchtige archivaris ) Heeft veel uitweidingen over zaken die niets met het verhaal te maken hebben. Opbouw: Begint in medias res: Armin krijgt te horen dat hij onvruchtbaar is. Is opgebouwd uit 45 korte hoofdstukken, waarin de rode draad is dat Armin op zoek gaat naar de biologische vader van zijn zoon. Het verhaal is niet chronologisch. Je springt heen en weer tussen heden en verleden, met name Armins herinneringen. De vertelde tijd is ongeveer veertien jaar. Dit kun je zien aan de leeftijd van Bo. Het vroegste vertellersheden is bij de verwekking van Bo, in 1982, dat is dus ongeveer veertien jaar geleden. Het laatste vertellersheden is in 1996 als Bo en Armin de as van Armin s vader over het graf van Monika gaan strooien. Dit gebeurt als Bo dertien jaar is. De passievrucht bevat ook vooruitwijzingen: - Armin en Monika komen tijdens hun vakantie een aangevreten schaap tegen: de dood ligt op de loer. - Armin verteld al vroeg dat zijn vader een ladiesman is, waarvan hij zich niet kan voorstellen dat hij zijn echtgenote trouw is gebleven. Hij weet echter nog niet dat hij de dader is. Bovendien hield Armins moeder om toen nog onbekende redenen niet meer van haar man, zei ze op haar sterfbed. Symbolische spiegelmomenten: - Armin dacht dat zijn zoon verwekt was in een vrijpartij met Monika in het Amsterdamse bos. Ze hoorden toen nachtegalen (symbool van de liefde ) Nadat Armin heeft ontdekt wie Bo s vader is, rijdt hij opnieuw naar het Amsterdamse bos. Hij hoort dan geen nachtegalen meer. - Armin vrijt met Ellen na de begrafenis van Monika. Dit doet hij ook na de crematie van zijn vader. - Het ziekenhuis is zowel de plek waar Monika overlijdt als waar Armin hoort dat hij onvruchtbaar is. - Op Ameland vroeg Monika aan Armin wat het voor hem betekende de vader van haar kind te zijn, waarna een uil overvliegt. (symbool voor de wijsheid die Armin op dat moment nog niet bezit). Later bekent Armin op Ameland aan Bo dat hij zijn biologische vader niet is. Andere symbolen: - Het getal 13 staat in de roman symbool voor het verlies van de onschuld. Armins vader Cornelis was dertien toen zijn vader overleed. Monika was dertien toen ze werd ontmaagd. Bo is dertien als Armin te horen krijgt dat hij niet zijn vader is. - Zoals bij de titelverklaring al staat, staat de naam Monika Paradies symbool voor het verhaal van Adam en Eva. Pagina 2 van 5

3 - Twee citaten uit het Evangelie van Philippus: De kinderen die een vrouw gaat baren lijken op degene die ze liefheeft. Als dat haar man, lijken ze op haar man. Als dat echter een echtbreker is, dan lijken ze op die echtbreker en Als een parel in de modder wordt gegooid daalt haar waarde niet. En haar waarde stijgt niet als ze met balsemolie ingewreven wordt. Zetten aan tot nadenken over het nature-nurture debat. Thema s Waarheid: Armin komt erachter dat de waarheid in feite onkenbaar is. Hij meent aanvankelijk dat hij mensen in zijn omgeving kent, maar hij ontdekt dat dit niet zo is. De mens lijkt niet in staat om tot de hogere werkelijkheid door te dringen. In de roman wordt gesproken over de Kamer zonder Hoop, waar de kennis is opgeslagen waarover je zou willen beschikken, maar die nooit meer te vinden is. Armin probeert de waarheid te achterhalen, maar slaagt daar maar voor een deel in. Het waarom wordt nooit beantwoord. De helende kracht van de liefde: Armin betoogd vaak in het bijzijn van Bo dat de liefde het allerhoogste is. Volgens Armin wordt de mens niet vrijer door te streven naar zelfverwerkelijking, maar door op te gaan in een ander. Als Bo de liefde leert kennen, slaapt hij voor het eerst sinds Monika s dood met zijn ogen dicht. En Armin slaagt erin dankzij de liefde van Ellen zijn balans terug te vinden. Maatschappelijk engagement: De auteur heeft politieke, links georiënteerde ideeën over het kapitalisme, politici, milieuverontreiniging enzovoorts. Betekenis van het vaderschap: Nature-nurturedebat. Wordt een mens gevormd door zijn biologische afkomst, of door zijn opvoeding? Armin blijkt uiteindelijk veel meer een vader voor Bo te zijn, dan Armins vader voor Armin was. Bovendien lijkt Bo op de persoon waar hij door is opgevoed. In deze roman lijkt nature dus nurture belangrijker dan nature. Personages Armin Minderhout Armin heeft een kin die iets naar voren steekt en zijn linkervoet is een halve maat kleiner dan zijn rechter. Verder wordt er niks over Armin s uiterlijk verteld. Hij is ongeveer 36 jaar oud en werkt als corrector bij een wetenschappelijke uitgeverij. Eén van Armin s karaktereigenschappen is dat hij erg nieuwsgierig is en alles wil weten. Dit komt onder andere omdat hij werkt als corrector waardoor hij erg veel weet maar toch meer wil weten. Ook heeft Armin veel vertrouwen in de mensen om hem heen. Dit kun je zien, omdat hij erg geschrokken is als hij hoort dat hij het syndroom van Klinefelter heeft. Eén van de karakterveranderingen is dat je merkt dat Armin steeds nieuwsgieriger wordt. Dit is misschien niet echt een verandering maar een versterking van wat al aanwezig was. Dit komt vooral omdat hij wil achterhalen wie de biologische vader van Bo is. Hij is bereid alles te proberen om achter de waarheid te komen. Zo vermomt hij zich als Erik Aldenbos als hij op bezoek gaat bij Anke Neerinckx. Dit is vooral omdat hij informatie wil over Bo s biologische vader, maar misschien ook uit zelfvervreemding, omdat hij zo geschokt is door Monika s gedrag. Een andere karakterverandering is dat Armin in plaats van vertrouwen in de mensen, steeds minder vertrouwen in hen krijgt. Dit komt omdat Monika hem heeft bedrogen waardoor hij denkt dat hij niemand meer kan vertrouwen, wat natuurlijk niet zo vreemd is. Armin is een round character, want je komt alles over hem te weten. Deze gedachten zijn wel subjectief, omdat ze door Armin zelf worden gegeven. Bo Paradies Bo heeft net als Armin een kin die iets naar voren steekt en een linkervoet die een halve maat kleiner is dan zijn Pagina 3 van 5

4 rechter. Ook bij Bo wordt er voor de rest niks over het uiterlijk verteld. Bo is op het moment van vertellen dertien jaar oud. In het verhaal wordt niks gezegd over Bo s maatschappelijke positie, maar ik verwacht dat hij gewoon naar school gaat. Bo is een erg rustig kind, maar na de dood van zijn moeder wordt hij steeds angstiger en slaapt hij alleen nog maar met zijn ogen open. Bo is op zijn dertiende erg verlegen. Dat zie je aan de manier waarop hij omgaat met het meisje met de pet als hij haar voor het eerst ontmoet. Er is sprake van een round character, omdat Bo een karakterverandering ondergaat, namelijk het steeds angstiger worden. Monica: Monica is de vroegere vriendin van Armin. Ze is gestorven aan een hersenvliesontsteking, in het boek toen jaar geleden. Hierdoor moet Armin voor Bo zorgen. Ellen: Ellen is de tegenwoordige vriendin van Armin. Ze is tevens een vroegere vriendin en collega van Monica. Zij heeft Armin uit zijn rouwperiode om Monica gehaald, een periode waarin hij veel dronk, en s nachts altijd op stap was. Zij en Armin voeden nu samen Bo op. Dees: Dees is de beste vriend van Armin aan wie Armin zijn avonturen verteld die hij beleefd in de zoektocht naar de biologische vader van Bo. Dees is vastbesloten de evolutietheorie van Darwin omver te werpen, en houdt Armin op de hoogte van zijn kritiek op deze theorie. De ouders van Armin en Monica komen minder vaak voor in het boek. Vooral de ouders van Monica komen weinig voor omdat Armin het niet zo opheeft met die mensen. Alleen de vader van Armin speelt een grotere rol in het boek omdat hij de biologische vader van Bo is, en omdat hij in de ogen van Armin een alleskunner is, wat Armin zelf niet is, omdat hij zijn enige grote liefde heeft laten gaan. Samenvatting Op een eerst heel doodnormaal lijkende dag wordt Armin Minderhout s leven compleet overhoop gegooid. Na een vruchtbaarheidsonderzoek in het ziekenhuis krijgt hij namelijk te horen dat hij al zijn hele leven lang onvruchtbaar is. Hij lijdt aan het syndroom van Klinefelter, een aangeboren afwijking van de geslachtschromosomen waardoor zijn sperma geen zaadcellen bevat. Na 13 jaar blijkt dat Armin niet de vader kan zijn van zijn zoon Bo. Alles waar hij in geloofde, blijkt één grote leugen. Armin begint een zoektocht naar de biologische vader van Bo. Maar dit wordt bemoeilijkt door het feit dat Bo s moeder, Monika, al tien jaar dood is (overleden aan een hersenvliesontsteking). Armin kan het dus niet zomaar achterhalen en weet zich geen raad. Evenals zijn huidige vriendin, Ellen, die destijds Monika s beste vriendin was. Armin besluit het voor Bo te verzwijgen, en hem in de waan te laten dat Armin zijn vader is. Armin gaat op onderzoek uit en graaft in het verleden van zijn overleden vriendin. Hij zoekt de dader, de werkelijke vader van Bo, omdat hij kan niet verder kan leven zonder antwoord op zijn vragen. Hij moet zijn hele leven heroverwegen; al zijn overtuigingen blijken zich op drijfzand te bevinden. Armin maakt een lijstje van mogelijke daders die wel eens de vader van Bo zouden kunnen zijn. De eerste op dit lijstje is de ex van Monika, Robbert Hubeek. De twee mannen hebben elkaar nooit echt gemogen en dat blijkt ook wel, want het gesprek is niet erg gezellig. Robbert vertelt Armin uitgebreid over de seksuele dingen die hij met Monika heeft uitgespookt, maar Armin gelooft niet dat hij Bo s vader kan zijn. (Robert weet niet eens van Monika s dood af) Als Armin terugkomt van Robbert, denkt hij terug aan de nacht waarvan hij altijd gedacht had dat Bo erin verwekt was. Monika en hij waren met de auto naar het Amsterdamse Bos geweest, en vreeën later in die auto. Ze werden betrapt door twee politieagenten, wat het allemaal een spannende en ongewone sfeer gaf. De volgende mogelijke dader is de huisarts van Monika. Hij staat lichamelijk natuurlijk dicht bij zijn patiënten, en er Pagina 4 van 5

5 gaan wel vaker verhalen de rondte over relaties tussen dokter en patiënt. Maar de huisarts beweert uitdrukkelijk dat er nooit iets tussen Monika en hem is gebeurd. De volgende en laatste op het lijstje van mogelijke verdachten is Nico Neerinckx, een ex-collega van Monika. Hij past op alle punten in het profiel dat Armin voor ogen heeft. Zo heeft hij zijn oudste zoon bijvoorbeeld ook Bo genoemd. Armin overlegt met zijn beste vriend Dees wat hem te doen staat. Ook Ellen vertelt hij over zijn verdenking, maar verder zwijgt hij erover tegen iedereen. Uiteindelijk weet hij met een rotsmoes kennis te maken met de vrouw van Nico en hij hoort haar helemaal uit. Vrijwel alles wat hij te weten komt blijkt te kloppen binnen zijn profiel. Wat hij ermee aanmoet weet hij niet - hij denkt aan een moord op Nico of een verkrachting van Nico s vrouw, maar zo gek is hij nog net niet. De relatie tussen Armin en Ellen verslechtert een beetje. Armin besluit er samen met Bo een weekend tussenuit te gaan, naar Ameland. Dit schiereiland roept veel herinneringen op bij Armin. Hij ging er vroeger vaak met Monika heen, en is net als Bo dol op haar natuur. Om hier even tot rust te komen leek hen dus een prima idee. Armin en Bo wandelen op een gegeven moment samen over het strand. Ze ontmoeten een groepje jongeren van Bo s leeftijd. Er is een meisje met een zwarte pet bij, die Bo wel leuk lijkt te vinden. s Avonds gaan ze samen op stap en als Armin dronken thuis komt, vindt hij het meisje bij Bo in bed. In zijn dronken bui schreeuwt hij dat Bo niet zijn zoon is en kotst hij s morgens het kussen onder waar het meisje op geslapen heeft. Zodra ze weer thuis zijn komt de vader van Armin te overlijden. Als Armin en Dees in het huis van zijn vader aan het opruimen zijn, vindt Armin een briefje van Monika aan zijn vader met daarop de tekst Ik ben zwanger. M. Armin weet direct wat dit betekent: zijn vader is de dader waar hij zo lang naar op zoek was. Híj heeft Monika zwanger gemaakt en is dus de vader van Bo. Thuisgekomen geeft Ellen hem een brief van Monika aan Bo. Hierin legt Monika haar zoon uit wie zijn vader is. Armin e Bo blijken dus half-broers te zijn. Armin wil meteen een stuk gaan lopen, Ellen gaat met hem mee en vertelt alles wat ze weet. Zij heeft het al die tijd al geweten, maar heeft hem tegelijkertijd die pijn willen besparen. Na een tijd komt Bo met het idee om de as van de vader van Armin uit te strooien over het graf van Monika om de moeilijke tijd af te sluiten en weer verder te gaan met hun leven. Pagina 5 van 5