NT00064_2477. Nadere Toegang op inv. nr uit het archief van de. Dorpsgerechten, (64)

Transcriptie

1 NT00064_2477 Nadere Toegang op inv. nr 2477 uit het archief van de Dorpsgerechten, (64) H.J. Postema December 2011

2 Inleiding Dit document bevat regesten op een deel van de dorpsgerechten van Leersum. Het gaat om inventarisnummer 2477 met stukken betreffende voor het gerecht gevoerde lijfstraffelijke en boetstraffelijke processen. 2

3 Regesten Request van Anth. Keppel aan het gerecht van Leersum. Jan van Daal, won. Amersfoort, en Tonis Wildeman, won. Woudenberg, hebben op geweldiger hand gevisiteerd de huijsvrouw van Gerrit Jacobsz Blotenburg, dwingende alles voor haar te openen Ant. Keppel contra Jan van Dael en Tonis Wildeman. Hij eist ter sake van het begane gewelt, ontrovinge en vervoeringh van een vaatjen seep en een nieuw touw dat de gedaagden sodanigh aenden lijve off anders sullen werden gecorrigeert [2473, 2477] Request van Johan van Dalen, burger, won. Amersfoort en pachter van de impost op de seep over die stad en Eemland, en Tonis Wildeman, gerechtsbode van Woudenberg. Zij hebben in 1691 visitatie gedaan ten huize van Gerrit Jacobsz Blotenburg, won. in de Ginkelse Haar, en daar gevonden en tonnetje seep bij hem gehaald uijt de stad Amersfoort, op een vrijbriefje in allen schijn als of het selve soude werden gebracht naar Gelderland en dat dan gefraudeert was het selve van daar hadden mede genomen. Zij meenden dat het huis van Gerrit onder Eemland viel. Johan van Dalen is al 30 jaar pachter Specificatie van salaris en verschot van secretaris de Moij in zake van de drossaard nomine offici contra Peter Dircksz Woudenberg gedaagde Kladblaadje met overzicht van betalingen door het gerecht. En Verpachting door Jan Willemsz, won op de soo genaamde hitcamp onder Leersum, aan Cornelis Vos, een huis met 4 morgen bouw en buntland te Leersum. En verhuur door Wouter Aartsen aan zijn broer Cornelis Aartsen een huis met berg en schuur en morgen land. Renversaal acte. En: Om te onthouden dat Gerrit Wildeman bij mij is geweest omtrent het maken van het schaapschot op de hofstede van Peter Bruren tegens den eersten Junij Boetseel van Leersum met de boeten van dat jaar Jan van den berg verhuurt aan Johannes van den Berg zijn zoon een huis met 1,5 morgen land onder Amerongen, al door hem bewoond Is Gerrit Cornelissen van Oosterbeek bij het secretariaat van Leersum geweest om de ordonnantie op de dienstboden in te zien, omdat zijn knecht een maand voor de tijd is vertrokken zonder wettige reden Interrogatoiren om te horen Errisje Jans van Schaijk dienstmaagd van Cornelis Westbroek, won. in het gerechtshuijs te Leersum, daar de koning van Engeland uithangt. Of zij op zondag met anderen is verzocht ten huize van Gerrit Cornelissen van Oosterbeek, won. Leersum. Of zij daar naar toe is gegaan met Gerrit Tonissen of Teunis Dirkse Woudenberg. Of zij daar niet is gebleven tot na zonsondergang. Of zij niet weet dat de twee mannen daar hebben gevochten. En of zij niet heeft gezien dat er ruzie is ontstaan tussen Lourens Louwe, dienstknecht van Cornelis Versteeg en Jan dienstknecht van Cornelis Peterse Woudenberg en Jan Lodder dienstknecht van Jan Wouterse. 3

4 Zij hebben gevochten. Of de mannen haar niet hebben willen thuis brengen. Daarop kregen de mannen weer ruzie en gingen vechten. Toen kwam het dochtertje van Gerrit Tonissen die haar hand greep en ook een klap kreeg. Zij weet van dit alles niets Interrogatoiren om te horen Robbert Janse en Reijert Gertse, beide won. Leersum. Zij zijn ook bij die ruzie geweest in het huis van Gerrit Cornelisse van Oosterbeek Interrogatoiren om te horen Errisje Jans van Schaijk dienstmaagd van Cornelis Westbroek. Zij is jaar oud. Nu geeft zij wel antwoord. Robbert Jansen is 22 jaar oud. Ook Jannigje Gerrits, dochter van Gerrit Tonisse was aanwezig Briefje van Will. Van Cleeff Ontfangen uyt handen van den Heer Drossard vanden Honert eene Goude Ducaton in voldoeninge vant gunt verdient heb in deszelfs zaak Tonis & Jan Dirksen van Woudenb op huijden geaccordeert actum den 11 Dec 1727 Will. Van Cleeff Aantekeningen over rechtzaak Honert contra Tonis en Jan Dirksen Woudenberg. Zij zijn geweest op de weert ten huize van Tonis Gerritsen, won. Gelderland Request van Honert aan gerecht van Leersum over de broers Tonis en Jan Dirksen Woudenberg. Zij hebben in voorn. huis ruzie gekregen met Jan Abraham, won. Leersum, Jan Geurtsen en Geurtje Jans, won. Amerongen Request van Thonis en Jan Dirkse van Woudenberg aan gerecht van Leersum Extract uit het gerechtsregister in officiers zaken van Leersum over doodslag van Gerrit Petersen Cruijff Gerechtsvergadering s nagts omtrent elff uure. Al deze stukken komen ook in 2476 voor Memorie van t op schrijven van goed ten huijse van Teunise Woudenb. gedaan den 6 e meert 1739 door mijn Bode van Leersum int voorhuijs Eerstelijk een Eijke kast nogh een klijn kasje en vier schotelen nogh een bed met zijn toebehooren nogh een kopere keteltje en een kist nogh een Tafel nogh 1 kern en een stop nogh vier stoelen nogh twee Rekjes met twaalf borden en seven schotels nogh een spiegel een haal een schup 1 tangh nogh drie halve sijde spek int agter huijs nogh twee paarden nogh een snijbank nogh een vaalt messen Schouw van dode lichaam van Gerrit Petersz Cruijff Dagvaart van Tonis Dirksen Woudenberg Conditie waar na Errisje Jans huijsvrouw Teunis Woudenberg publiek verkoopt een wit peerd, ingezet bij Jan Woudenberg voor 13 gl verhoogt met 1 gl bij Hendrik Woudenberg. Een sward peerd ingezet bij Gijsbert Woudenberg 10 gl Request van Honert aan gerecht van Leersum met verzoek om Tonis Dirksen Woudenberg te mogen vervolgen Extract uit de officiers rolle van Leersum. Honert contra Tonis Dirkse Woudenberg. Idem op en Dagvaart van Tonis Dirksen Woudenberg Dagvaart van Tonis Dirksen Woudenberg Dagvaart van Tonis Dirksen Woudenberg 4

5 Conditie waarna Errisje Jans verkoopt haar inboedel. Wordt allemaal gekocht door Jan Woudenberg voor Request van Honert aan gerecht Leersum om Johan Christoff Mous, sig qualificerende te sijn medicijna doctor, te mogen vervolgen Dagvaart van Mous brief over deze zaak Extract. Procureur genraal van desen hove contra Floris van der Weijde. Op s avonds na half tien is hij niet weeder aan het huijs off op de Hofsteede van Huijg Aartse den Dikkenboer geweest is, nog aldaar praesent is geweest bij het praetense geweld, off aldaar bij geassisteerd heeft. Dus zijn zaak moet niet-ontvankelijk verklaard worden Gerechtsbode Benjamin Edelkoot verklaart dat hij op Jacob Vise en Jacomijntje van Ginkel huisvrouw van Dirk Aartsen opgeroepen heeft om te getuigen in de zaak van Honert contra Maus. Jacob Visee is 39 jaar oud. Maus verblijft op Broekhuizen en voert daar de titel doctoor. Hij wilde van Jacomijntje geld hebben voor medicijnen die hij heeft geleverd aan Dirk Aarts. Maus heeft haar daarop geschopt, zodat zij tegen het bed rolde. Jacomijntje is 29 jaar. Zij was op in haar huis staande aande bunt. Mous heeft nog een broer die in de wandeling Kok mous wordt genoemd Interrogatoiren om te horen Oth van Buuren, 37 jaar. Hij is s middags ook in huis van Dirk Aartsen geweest en heeft alles gezien Inventaris van acten, stukken en minuten van het gerecht betreffende Tonis Dirksen Woudenberg Intendit van drossaard jegens Tonis Dirksen Woudenberg. Tonis is na de doodslag gevlucht naar het huis van Paulus Aalberts x Dirkje Roelofs onder Leersum. Hij heeft daar gezegd dat hij Gerrit Petersen Cruijff gestoken heeft. Hij heeft Paulus gevraagd om naar de herberg van Cornelis Westbroek te gaan om te kijken of Gerrit dood was. Intussen verstopte Tonis zich in de boomgaard van Paulus. Paulus is naar herberg geweest en heeft Tonis verteld dat Gerrit dood was. Tonis is hierop direct gevlucht Jan Vender? Stroom, won. Wageningen, 62 jaar, gearresteerde tot het geven van getuigen alhier, verklaart dat hij vanavond tussen 8 en 9 uur is gekomen ten huize en herberge van Cornelis van Westbroek, beneffens Geurt Elissen, smit, won. Leersum. Hij vertelt wat er gebeurd is Interrogatoiren om te horen Geurt Elissen, Jan van Venendaal, Neeltje Westbroek, Paulus Aalberts x Dirkje Roelofs. Geurt is jaar, Jan 46-47, Neeltje 29-30, Paulus en Dirkje 36 jaar Request van procureurs Johan Christoff Maus en A.A. Keppel. In handen gegeven van de drossaard. [2476, 2477] Advies van de drossaard op het request. Gerecht conformeert zich hieraan. Met diverse stukken. [2476, 2477] Request aan Staten van Utrecht over zaak Mous: elf stukken Brief van gerecht Cranenburg over Jan Peters, geboren Nutterden des Ampts Cranenburg. Hij heeft te Wijler bij boer Geurt Jacobs s nachts ingebroken. Hij heeft bekend dat hij ook te Leersum bij Hubert Arnds, 5

6 welke nu doot is als knecht zou hebben gediend. Zijn zoon Drijs Arnds is nog in leven. De vraag aan gerecht Leersum is of Dries nog iets tot bezwaar van Jan weet te melden. Het gerecht Leersum meldt dat zij bij Dries, zoon van Huijbert Aerndst vernomen hebben naar het gedrag van Jan Peeters. Hij heeft zich daar goed gedragen Interrogatoiren om te horen als getuigen Jan Woudenberg 43 jaar, Evert Rijksen 24 jaar, Tijmen Jansen 64 jaar, Jacob Ederveen 30 jaar en Wouter Everts 26 jaar. Of zij op zondag laat inden avont en dus meer dan een uur naa sonnen ondergang opden Leersumse Kermis sijn geweest ten huijsen en herberge van Cornelis Westbroek. Of daar ook waren Wouter Kirpesteijn, Gerrit Kirpesteijn, Gerrit van Amerongen, Evert van Ginkel en Jacob Arrissen, bouwmeester op Schevichoven. Er is ruzie ontstaan tussen Gerrit Kirpestein en Gerrit van Amerongen Request van Honert aan gerecht van Leersum over kwestie op Leersumse kermis Honert contra Wouter Kirpesteijn Gerrit Kirpesteijn Gerrit van Amerongen Evert van Ginkel en Jacob Arisse Bouwmeester op Schevickhoven. Hij eist boete van 300 gl wegens echten. Voortgezet op [2476, 2477 met negen stukken] Verschillende mensen klagen over Gerritje Steenbeek, huisvrouw van Jan Radstock. Zij ruïneert tabaksgewas, breekt de bladeren af en vertrapt dat. Jan moet zorg dragen dat zijn vrouw dit niet meer doet Memorie van de goederen Willem van Doornick ontvreemd in den Nagt tussen den 8 en 9 e Maart 1773 en door hem aan die van den gerechten van Leersum aengegeven en opgetekent Interrogatoiren om te horen Geurt Elisse Manne, 70 jaar oud. Of het waar is dat Hannes van den Bogaart bij hem in de winkel is geweest en daar tegen hem heeft gezegd dat Maria Floren, dochter van Arris Floren, twee kinderen zou hebben omgebracht. Hij zegt dat het niet in de winkel maar in de keuken was dat Hannes van den Bogert ten huize van Aart Gijsbertse tegen de dogter van Hendrik Veenhof met nog een ander vrouwspersoon gesegt hadde dat als sij Mie Flooren weten wilden waar zijn kinderen gebleven waaren dat zij uijt zijn last dan maar bij hem zoude komen en t haar dank wel zoude zeggen. Dat was op 22-2 des voor de middags. Zijn vrouw en zoon waren daar ook bij. Ook Jacob Ederveen, 50 jaar oud, wordt gehoord. Of het waar is dat Willem van den Bogaart aan hem getuigen gezegt heeft dat zijn Broeder Hannes van den Bogaart nagt of dag geen rust hadde, omdat Mie Floor zijn vleesch en bloed vermoort had. Wel, dat heeft hij niet tegen Jacob gezegd maar tegen diens dochter Elisabeth in zijn huis, ongeveer 14 dagen geleden. Daar was ook zijn zoon Hendrik bij. Hannes van den Boogaard wordt ook gehoord. Hij is 30 jaar oud. Hij heeft bewijs gevonden dat Maria Floor gekraamd heeft. Zij heeft hem dit zelf niet gezegd. Ook Willem van den Boogaard wordt gehoord. Hij is 20 jaar. Hij zegt dat hij gezegd heeft dat zijn broer twijfelde of Mie Floor gekraamt mogt hebben. Hij had gezien dat Mie dik was en schielijk weer dun geworden. De moeder van Mie zegt dat ze een opstopping heeft gehad en dat dit s nachts is los gekomen. 6

7 Interrogatoiren om te horen Maria Veenhof en Evertje Janse (zij denkt jaar oud te zijn). Evertje heeft op een zondag, zij denkt dat het geweest is voor dat erfhuis gehouden wierd bij Cornelis Willemse, gesproken met Hannes van den Bogaard in huis van Aart Gijsbertse in den Assenbot. Daar is zij dienstmeid. Er moet gezegd zijn dat Hannes een boek van Mie heeft geleend en dat hij dat niet wil terug geven voordat zij hem zijn vlees en bloed had terug gegeven dat haar moeder had vermoord. Zij weten dit echter niet meer Maurits Versteeg, 53 jaar, verklaart dat hij is gekomen aan de huijzinge van Arris Floren, huijsman, won onder Ginkel, waar hij de aanwezige kinderen vroeg waar hun vader was. Hij kreeg ten antwoord dat die naar Amersfoort was. Hij bespeurde in het wezen van die kinderen eenige ontsteltenis. De kinderen gingen de kamer uit vanwege hun droefheid. Behalve de oudste dochter die hem zei dat het er droevig uitzag en dat Mie, haar zuster, tot bekentenis gekomen was dat de vrienden haar hadden benauwd gemaakt en dat geen twee maar een kind was geweest daar mie van in de kraam gekomen was en dat het aan stukken en dus dood geweest was, dat haar moeder ook weg was, maar dat die geheel onschuldig was Interrogatoiren om te horen Ariaantje Lokhorst, huisvrouw van Hermanus vanden Bogaard, jaar, Jannetje van den Bogaard, huisvrouw van Willem van Doornik, 40 jaar, en Peter Fransen schaapherder, even in de 30 jaar. Zij weten wel dat Mie in de zomer van 1771 verkering heeft gehad met Hannes van den Bogaard, zoon van Ariaantje. Zij weten of vermoeden wel dat zij vleselijk hebben geconverseerd. Peter Fransen was schaapherder van Arris Floor. Hij weet niets meer Gedetineerde Japikje Gijsberts, huisvrouw van Aris Floren, wordt gehoord. Zij is jaar oud en geboren te Veen onder Rhenen. Zij weet niet of haar dochter zwanger is geweest. Zij werd gewoon ongesteld. (Met nog 3 stukken.) Hendrik Harmse, jaar oud, geboren Rhenen, verklaart dat op dinsdag Reijer Joosten ten huize van zijn vader Joost Reijerse waar hij deposant verzocht was om te verteren de sesthalven door de Hr verpagters van de Tienden gegeven, dat Reijer met zijn vuist zo hard op tafel sloeg dat alle koffiekopjes in stukken viel. De vrouw van Reijer heeft hem daarop buiten de deur gezet. Hendrik ging hem achterna om te kijken wat hij ging doen en kreeg van Reijer een klap op zijn hoofd. Hij vluchtte weg maar werd ingehaald door Reijer en braav afgeklopt en uiteindelijk verlost door Cornelis Joosten Verklaring van Dirk Wulfert bouwknecht van Cornelis Petersen en Bart Wouterse, beide onder Amerongen wonende over het gebeuren op Jan Willemse, won. in de Groep onder Amerongen, verklaart dat hij tussen 9 en 10 uur gestaan heeft voor het huis van Wijn Aalberden en gezien heeft dat Reijer Joosten, Jan Joosten en Cornelis Joosten kwam voorbij lopen seggende tegen den anderen waar is hij? en vervolgens heeft gehoord dat imand ( na gedagten) Hendk Harms sterk schreeuwde die vervolgens blootshoofts aan t Huis van Wijn 7

8 Aalbertsen kwam seggende daar seer geslagen te sijn. Jan Tijmense knecht van de wed Hend Jansz heeft dit ook gezien Verklaring van Jan Geelbaar, won. Leersum, 49 jaar oud, ten verzoeke van drossaard Cornelis de Wijs dat op s morgens om 6 uur is gebeurd dat Klaas van Geresteijn met zijn zoon Arie bezig waren met het uittrekken van een beukenhaag die onlangs is gepoot in de scheiding van de grond van het erf van Hermanus van den Boogaart en Klaas van Geerestein en toen hij daar kwam, Hannes, Willem en Teunis van den Boogaard, zonen van Hermanus van den Boogaard, de zoon van Klaas Gerestein hebben aangevallen en uitgescholden voor een vlees- en turfdief Interrogatoiren om te horen Geurt Dirkse van Lunteren, won. Leersum, oud 30 jaar. Hij heeft dit ook gezien Interrogatoiren om te horen Klaas van Geresteijn, won. Leersum, 45 jaar oud Request van Cornelis de Wijs aan gerecht van Leersum over deze zaak Dagvaart voor Willem van den Boogaard Jacob Visee, 77 jaar en Otto Huselaar 51 jaar verklaren dat het van oude tijden onder de gebuuren alhier gebruijkelijk geweest is, dat door de huurders der huijzinge welken in den dorpe van Leersum aen de oostkant gelegen zijn, op de scheijdingen van hunne gehuurde erven, een heg van doodhout off andersints aen den westkant werden gestoken. Alle huizen daar zijn van Rochford Jan Geelhaer, 49 jaar en Klaas van Gerestijn, 45 jaar verklaren over het snijden met een mes van Willem van den Bogert op Interrogatorien om te horen Arij van Geresteijn, zoon van Klaas van Geresteijn, won. Leersum. Hij is 14 jaar en 4 maanden oud Dagvaart voor Willem van den Bogaard (met nog 2 stukken) Hermanus van den Boogaard, rademaker alhier, verklaart voor zijn zoon Willem, tbv Cornelis de Wijs, drossaard, borg te blijven Heden nagt is, net als vorig jaar, bij Willem van Doornik, bij Otto Huselaar, huijsbraak geschied briefje van willem van Doornik over de inbraak 8