PROJECT BELEIDS PARTICIPATIE 18 OKTOBER 12 OVER POLITIEKE PARTICIPATIE VAN MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING

Transcriptie

1 PROJECT BELEIDS PARTICIPATIE 18 OKTOBER 12 OVER POLITIEKE PARTICIPATIE VAN MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING 1

2 doorstromen door beleid doorstromen door het water doorheen spoor 1 adviesraad door groenten en fruit door milieu soms is stil van mooi zon doorstromen door het beleid mensen met een beperking laat stem horen doorstromen door het water doorstromen door het water doorheen spoor 2 beleid voor zorg voor later geen vuurkaain van zon soms is even als zon lach naar maan doorstromen door het beleid mensen met beperking komt uit kot doorstromen door het zee doorstromen door het water doorheen coachen heen coachen rugsteun van trap soms is stil als sterren zien doorstromen door beleid mensen met beperking trek coachen binnen doorstromen door heel beleid mensen met beperking komt uit het kot didier peleman in samenwerking met: 2

3 Voorwoord Onze Nieuwe Toekomst is een beweging van, voor en door mensen met een verstandelijke beperking. Het is de eerste self-advocacy groep van mensen met een verstandelijke beperking in Vlaanderen. We willen met onze beweging vooral laten zien dat we mensen zijn met eigen mogelijkheden. We willen het onrecht bestrijden en onze mensenrechten verdedigen. Op deze ONTdekkingsdag wordt u ondergedompeld in het project beleidsparticipatie van Onze Nieuwe Toekomst. Wij vinden het belangrijk dat personen met een verstandelijke beperking ook kunnen deelnemen aan politiek. Dat is ons recht! 3

4 Wat is het Project beleidsparticipatie? Het project beleidsparticipatie van personen met een verstandelijke beperking is een initiatief van de self-advocacy beweging Onze Nieuwe Toekomst vzw en de Cel Gelijke Kansen Vlaanderen, in samenwerking met de vakgroep orthopedagogiek van de Universiteit Gent en het Steunpunt Gelijke Kansenbeleid. Het project is het vervolg op een onderzoek vanuit Gelijke Kansen Vlaanderen en de vakgroep orthopedagogiek van de Universiteit Gent (Goethals & Van Hove, 2011). Ondanks het recht op politieke participatie (zoals beschreven in het VN-verdrag voor rechten van personen met een handicap), bleek uit dit onderzoek dat deze participatie in Vlaanderen nog niet gerealiseerd is. Op 1 oktober 2011 startte Onze Nieuwe Toekomst vzw daarom met het Project Beleidsparticipatie. Het doel van het project is om personen met een verstandelijke beperking te laten deelnemen aan het beleid, zowel op lokaal niveau in steden en gemeenten, als op provinciaal en Vlaams niveau. Tijdens dit jaar namen verschillende personen met een verstandelijke beperking deel aan het beleid. 4

5 Wie is wie Dit zijn de 5 trekkers van het Project Beleidsparticipatie. Didier Peleman Patrick Schelfhout Ruth Cnockaert Danny Vandeperre Lien De Bie 5

6 Ervaringen van Danny, Did (waar nemen jullie aan deel hoe was dit voor jullie?) Danny Ik ben enkele jaren geleden beginnen deelnemen aan de vergaderingen van het Expertisemecentrum Onafhankelijk Leven. Omdat ik dat interessant vond. Ik ben eigenlijk begonnen door Jan Sabbe. Hij vertelde mij dat ik zo kon te weten komen hoe alles werkt met het Persoonsgebonden Budget en Persoonlijk Assistentie Budget. Dit is iets waar ik me graag mee bezig houd. Ik deed ook mee omdat mijn mening interessant kon zijn. Ze zeiden me dat tips voor en door mensen met een licht verstandelijke beperking nuttig konden zijn. We hebben evenveel rechten als andere mensen. We hebben dus ook het recht om onze mening te geven. Eigenlijk gaat alles heel goed in de vergaderingen. We hebben nooit problemen en alles loopt heel vlot. We hebben nooit klachten en ik heb nog nooit moeten onderbreken. Het zijn mensen zoals ik die met elkaar rekening houden. Bijvoorbeeld zit het tempo heel goed in de vergaderingen. Dat is belangrijk. Dan kan je zelf ook op tijd nadenken en op tijd ingrijpen in een bepaald onderwerp. Zo kan ik nadenken over wat ik wil zeggen. Ik heb ook het gevoel dat ze naar me luisteren. Ze blijven me ook altijd vragen om te komen als er thema s zijn waar we samen kunnen overleggen. De groep is een stuk kleiner dan in het begin (2011). Nu gaan we ook nadenken hoe we moeilijke woorden kunnen vervangen. Toen we met een grote groep zijn konden we niet altijd ingrijpen bij moeilijke woorden. In het begin ging er een coach van Onze Nieuwe Toekomst mee die tijd had. Soms was dat ook een student. Nu heb ik altijd dezelfde coach. Dat is wel gemakkelijk. Zo moet ik niet altijd overleggen met iemand anders om hen uit te leggen waarover het gaat. Het is duidelijker omdat de coach ook weet waarover het gaat. 6

7 ier, Patrick Als ik kijk naar de toekomst dan zou ik graag verder gaan. Ik zou willen dat mensen met een beperking iets te zeggen hebben binnen Europa in de Europese raden. Zelfs in het Vlaams parlement zit er niemand met een beperking. Maar hoe we dat moeten verkrijgen dat weet ik niet. Ik wil hoger op geraken omdat ik dan zou kunnen meedenken over bepaalde onderwerpen. Nu zijn ze soms over ons bezig maar ze vragen onze mening niet. 7

8 Patrick Ik neem deel aan NOOZO en aan het Gebruikersoverleg Maatschappelijk Debat. NOOZO is opgericht als Vlaamse Hoge Raad maar ze mogen zich niet zo noemen omdat het nog een project is. Een Vlaamse Hoge Raad moet erkend worden. Het Gebruikersoverleg Maatschappelijk Debat bestond uit een groep mensen met een beperking. Ze probeerden mee het Maatschappelijk Debat vorm te geven. De reden waarom ik hieraan deelneem is omdat ik zeer nieuwsgierig ben. Stel dat de postbode drie keer per dag zou komen, ik zou drie keer per dag gaan kijken. Ik wil dingen veranderen want mensen met een verstandelijke beperking moeten kunnen deelnemen. Momenteel heeft onze stem nog niet veel effect. Ze zouden meer rekening moeten houden met ons. Ik ben in de vergaderingen de enige persoon met een verstandelijke beperking. Er zijn wel mensen met andere beperkingen aanwezig. Ik neem deel als vertegenwoordiger van Onze Nieuwe Toekomst. Ik ga dus als deel van een vereniging, vanuit ONT. Het is belangrijk om niet alleen als persoon te spreken, maar ook als lid van de organisatie. Daarvoor moet ik altijd bij mijn achterban informeren. Dit is iets wat veel tijd vraagt. 8 Toen we in het begin met het project begonnen, zat er bijna niemand met een beperking in een adviesraad. Met het project proberen we te tonen dat men de rechten van mensen met een handicap moet respecteren. Doordat de verkenners deelnemen aan het beleid, tonen we dat wij dit ook kunnen. Het geeft de adviesraden een ander beeld op participatie. Zo kunnen we ze overtuigen om mensen zoals ons meer te laten deelnemen. In sommige gemeenten moet je veel geduld hebben. Het cliché mensen met een beperking kunnen niets, bestaat

9 nog altijd. Er wordt eerder gekeken naar wat ze niet kunnen, niet naar wat ze wel kunnen. Men hoort verhalen en men trekt conclusies. We hebben sterke gezichten en sterke verhalen nodig om beleidsparticipatie in de media te brengen. Dat zou mensen met een beperking in een ander daglicht brengen. Mijn droom is om een coachenbureau te realiseren. Dan zou iedereen kunnen deel nemen aan beleid. Meer mensen zou een verschil maken. Nu zijn we met drie mensen en de verkenners. Dat is nog te weinig. Didier Ik ben in het VGPH gegaan omdat ze mij gevraagd hebben om daar Onze Nieuwe Toekomst te vertegenwoordigen. Ik denk dat het belangrijk is dat wij deelnemen en onze stem laten horen. Ook in het VGPH moeten mensen met een verstandelijke beperking zitten. We moeten een goed beleid maken over zorgregie. Als je documenten krijgt en ze zijn niet in klare taal, moeten wij dat duidelijk zeggen in de vergadering: dat klare taal en toegankelijkheid belangrijk zijn. Er is nu meer klare taal dan vroeger. Dat is een verbetering. De voorzitter moet de vergadering leiden als een scheidsrechter. De voorzitter zegt bijvoorbeeld: steek je hand op, zodat iedereen aan het woord kan komen. Dat is wel belangrijk. Dat is de verantwoordelijkheid van de voorzitter. Als iedereen door elkaar praat, is het moeilijk om de vergadering te volgen. Met een coach kan ik beter volgen. Zonder coach kan ik daar geen structuur in vinden. Met een coach is er meer structuur. Ik heb iemand nodig die bij mij zit om te schrijven. Zodat ik goed kan denken. Zodat ik het dan zelf kan zeggen. Een coach is een ruggensteuntje. Een coach mag zeker niet voor mij praten, nooit. Dat wil ik niet. 9

10 De drempels bij bele van personen met een bepe Mensen met een verstandelijke beperking die willen deelnemen aan het beleid in hun gemeente of stad worden door ons verkenners genoemd, omwille van hun rol als pioniers. Zij banen de weg en hun traject toont ons de drempels die ze tegenkomen. Er zijn meer drempels dan aanvankelijk gedacht. We noemen enkele van deze drempels op: Naar wie vragen? W niet dat i steeds do - Verkenners worden vaak niet expliciet geweigerd, maar worden langs (subtiele) omwegen geleid in de hoop dat ze zelf afhaken. - Er is een vorm van voorwaardelijkheid aan participatie verbonden. - Er is heel weinig transparantie in de werking van adviesraden. Het is onduidelijk welke adviesraden er in een gemeente zijn, wat ze precies doen, wanneer ze doorgaan, of er al dan niet criteria zijn om te mogen deelnemen (bvb lid zijn van een organisatie). Daarnaast zijn ze vaak moeilijk te bereiken (er staat bvb geen telefoonnummer of adres online). - Vele adviesraden komen niet vaak samen, waardoor het sowieso om een langzaam proces gaat. - Ervaringsdeskundigheid weegt vaak niet even zwaar door als Deze vier verkenners hebben intussen afgehaakt. Voor 3 van hen was het engagement te groot, 2 van hen konden zich niet vinden in een lokale adviesraad. Deze ve deelneme raad Toe niet als v van een nam. Hij aan te sl ristische Deze tot d voorz vond den Zij z de vo 10

11 idsparticipatie rking moeten we bellen om informatie te aarom duurt het zo lang? Willen ze k deelneem? Waarom sturen ze mij or naar iemand anders?... Eerste bijeenkomst adviesraad Ik begrijp niet goed wat ze zeggen Ik kan niet goed volgen Ik krijg geen verslag rkenner kon niet n aan de Adviesrisme omdat hij ertegenwoordiger vereniging deelprobeert zich nu uiten bij een toevereniging. verkenner is toegelaten e adviesraad. Volgens de itter van deze adviesraad, er in de voorbije 5 maangeen bijeenkomst plaats. al worden uitgenodigd op lgende adviesraad. De motivatiebrief van deze persoon is 4 maand onderweg geweest. Intussen weet deze verkenner dat hij is toegelaten. Hij wacht op de uitnodiging voor de volgende bijeenkomst. Deze verkenner werd snel toegelaten in de adviesraad. Een dag voor de eerste bijeenkomst kreeg hij de uitnodiging. De bijeenkomst zou overdag plaatsvinden waardoor de verkenner niet kon deelnemen. Deze vier verkenners werden toegelaten in de adviesraad. Zij hebben alle vier al minstens één bijeenkomst meegemaakt. Zij vertelden dat ze de vergaderingen goed konden volgen. 11

12 andere vormen van deskundigheid. Bovendien weten andere mensen zich vaak te profileren als vertegenwoordiger voor een ganse groep mensen, terwijl ze vaak enkel spreken uit hun eigen ervaring. - Geen enkele verkenner wist voor dit project dat het mogelijk was om deel te nemen aan een adviesraad. De meesten wisten niet eens van het bestaan van deze adviesraden af. Tekort aan informatie blijft een groot probleem en werkt beperkte participatie van personen met een verstandelijke beperking in de hand. - Eens in de vergadering is het nog steeds geen evidentie om hun stem te laten horen. Soms worden zij genegeerd of worden hun ideeën op een subtiele manier van tafel geveegd. Het belang van een moderator is op dit punt niet te onderschatten. Een goede moderator creëert ruimte voor iedereen om zijn zegje te doen, ongeacht de tijd die dit in beslag neemt. - Soms krijgen de verkenners moeilijk het woord, maar omgekeerd worden zij ook gebruikt als buiksprekerspop. Andere deelnemers gebruiken de verkenners dan om hun eigen mening te verspreiden. Het is moeilijk om deze personen duidelijk te maken dat dit geen participatie is. Wanneer we een optelsom maken van al deze drempels blijkt dat gastvrijheid een belangrijke rol speelt. Zijn mensen welkom in de adviesraad of niet? De verkenners willen graag in de adviesraad stappen en zijn zich bewust van de noodzaak van hun participatie. Wanneer ze echter het gevoel krijgen dat ze een ongelijke strijd moeten voeren, krimpt het zelfvertrouwen en daarmee ook hun goesting om deel te (blijven) nemen. 12

13 8 verhalen van personen die deelnamen aan adviesraden in hun gemeente of stad Guny, Herentals Guny besliste in november 2011 om deel te nemen aan het Project Beleidsparticipatie. Eerst twijfelde Guny tussen de jeugdraad en de Raad voor Personen met een Handicap. Ze wou eerst deelnemen aan de jeugdraad omdat ze dacht dat die toegankelijker zou zijn. Na enkele overleggen tussen Guny, Guny s moeder en het team Beleidsparticipatie, besloot Guny om toch deel te nemen aan de Raad voor Personen met een Handicap. Dit omdat ze hier als ervaringsdeskundige zou kunnen deelnemen. Haar mama zou haar hierin coachen. De vraag om deel te nemen aan de Raad voor Personen met een Handicap werd gesteld aan de voorzitter van de adviesraad. Een positief antwoord hierop volgde reeds eind december. De Raad voor Personen met een handicap kwam sinds die tijd nog geen enkele keer samen om te vergaderen. Guny wacht nog steeds op een uitnodiging Lees hier het verhaal van Fred en zijn coach 13

14 Dominiek, Gent Dominiek neemt al 5 jaar deel aan de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Beperking in Gent. Hij deed dit steeds zonder coach. We vroegen hem met het Project Beleidsparticipatie of hij graag gecoacht zou worden in de adviesraad. Dominiek vond dit een goed idee. Begin februari ontmoette Dominiek zijn coach, Anna. Een week later gingen ze voor de eerste maal samen naar de Stedelijke Adviesraad. Sindsdien gingen zij al 5 keer samen naar deze adviesraad. Lies, Gent Lies koos er in april 2012 voor om Dominiek bij te staan in de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Beperking in Gent. Dominiek had hier al enkele malen over verteld. In juni ging Lies voor de eerste keer naar de Stedelijke Adviesraad. Op dat moment had Lies nog geen vaste 14

15 coach. Ook de drie daaropvolgende vergaderingen waaraan Lies deelnam werd ze vergezeld door een vrijwillige coach vanuit ONT. Via het Project Beleidsparticipatie ontmoette Lies begin juni haar eigen coach, Tine. Maar doordat Tine net moeder geworden was, was het niet zo makkelijk om mee te gaan naar de vergaderingen. Paul, Keerbergen In oktober besloot Paul om deel te nemen aan het project. Hij twijfelde tussen de Sportraad en de Milieuraad. Paul is graag bezig met zowel sport als milieu. Hij weet hier ook veel over. Toch koos hij er voor om in de Milieuraad te stappen. Paul werkt als tuinman en is zeer geïnteresseerd in het milieu in Keerbergen. Een coach vinden voor Paul bleek geen probleem. Een goede familievriend, Johan, besloot om deze taak op zich te nemen. Samen met Johan schreef Paul zijn motivatiebrief voor de Milieuraad. In februari stuurden ze deze brief op naar de voorzitter van de milieuraad van Keerbergen. Hierop kwam de vraag naar de mama van Paul, Hetty, en naar Paul s coach, Johan, om langs te komen in het gemeentehuis. Daar werd gesproken over Paul s verwachtingen van de milieuraad. Na deze vergadering werd beslist dat Paul s kandidatuur aanvaard werd. Sindsdien gaat Paul samen met Johan naar de Milieuraad. Dit lukt steeds beter. 15

16 Martin, Torhout Eind februari contacteerde Martin het Project Beleidsparticipatie. Hij wou graag deelnemen aan de Adviesraad voor Personen met een Handicap in Torhout. Dit interesseerde hem omdat het gaat over personen met een beperking en over toegankelijkheid. Martin wou ook meer rechtvaardigheid ten opzichte van mensen met een beperking. Hij moest schriftelijk toelating vragen om te mogen deelnemen aan de adviesraad. Na 3 maand kreeg Martin een brief toegestuurd waarin stond dat hij mocht deelnemen aan de Adviesraad voor Personen met een Handicap. Ondertussen had Martin al 2 coachen gevonden, Hanne en haar vriend Fré. Martin kwam in contact met hen door het Project Beleidsparticipatie. Ze ontmoetten elkaar voor het eerst in juni. Enkele weken later ging Martin met Fré naar zijn eerste adviesraad. 16

17 Michel, Anderlecht Michel besliste in december dat hij wou deelnemen aan het Project Beleidsparticipatie. Hij zou willen aansluiten bij de Adviesraad van het Gehandicapte Personenbeleid. Michel nam zelf contact op met het gemeentehuis om hierover informatie te vragen. In januari mailde Michel zijn motivatiebrief naar de adviesraad. Er volgende een procedure van enkele maanden waarin Michel schriftelijke aanvragen moest versturen. De adviesraad overlegde tijdens die periode over de kandidatuur van Michel. Midden juni kreeg Michel een uitnodiging voor de Adviesraad van het Gehandicapte Personenbeleid. Op 6 september ging Michel voor het eerst naar de bijeenkomst van de adviesraad. Hij deed dit zonder coach. De leden van de adviesraad zoeken intussen mee naar een coach voor Michel. 17

18 Philip, Sint-Niklaas In januari nam Philip contact op met het Project Beleidsparticipatie. Philip is zowel geïnteresseerd in deelname aan de Sportraad als aan de Raad van Toerisme. Oorspronkelijk koos Philip voor de Sportraad maar al snel bleek dat het niet mogelijk was voor Philip om hier aan deel te nemen. Ook de Raad van Toerisme leek geen optie, mits enkel afgevaardigden van toeristische organisaties mogen deelnemen aan deze Raad. We gingen op zoek naar een toeristische organisatie waar Philip kon in participeren. Zo kwam Philip terecht bij Toerisme Waasland. Na enkele bijeenkomsten werd beslist dat Philip mocht deelnemen aan de Dagelijkse Raad van Bestuur. Philip nam hier op 12 september voor de eerste keer aan deel samen met zijn coach. Stijn, Roeselare In maart maakten we kennis met Stijn. Hij was vooral geïnteresseerd in sport en toegankelijkheid. Lid worden van de sportraad was niet mogelijk, aangezien Stijn niet in een sportvereniging zat. In Roeselare was wel een cluster toegankelijkheid waar Stijn aan kon deelnemen. Toegankelijkheid is een thema waar hij iets over wilde vertellen. In mei werd Stijn uitgenodigd 18

19 voor de eerste vergadering. Die ging echter door op woensdagnamiddag, een moment waarop Stijn werkt. Op 19 september ging Stijn voor de eerste keer naar de cluster toegankelijkheid, samen met coach Geert, zijn begeleider. In de toekomst zou Stijn graag een afspraak maken met de burgemeester van Roeselare, om een aantal zaken rechtstreeks met hem te bespreken. 19

20 Ken je ook deze uitgaves van Onze Nieuwe Toekomst? De Mensenrechten. Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens vertaald in begrijpbare taal. Dit boek werd in eenvoudige taal geschreven. Daarom brachten wij dit boek uit. Hierin zijn de rechten vertaald in begrijpbare taal. Ook zit een luistercd achterin het boek, zodat je de inhoud van het boek kan beluisteren. Zo kan iedereen zijn rechten leren kennen. De mensenrechten voor personen met een beperking. De VN-standaardregels in eenvoudige taal. In dit boek zijn de mensenrechten voor personen met een beperking vertaald in eenvoudige taal. Er zit een luistercd achterin het boek. Wens je deze boeken te bestellen? 1. Stuur een mailtje naar met je naam, je adres en het aantal boeken dat je wenst te bestellen. Je kan ook bellen naar ons secretariaat: Je ontvangt het boek thuis per post samen met een factuur. 3. Je betaalt 13 euro per boek op het rekeningnummer: