OPENBARE VERGADERING. van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 29 september 2005 des namiddags om uur in het raadhuis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "OPENBARE VERGADERING. van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 29 september 2005 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis"

Transcriptie

1 OPENBARE VERGADERING van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 29 september 2005 des namiddags om uur in het raadhuis Aanwezig de leden: de heer A.L. Cardon (SPA), mevrouw M.J.H. Barra-Leenheer (SPA), mevrouw C.W.G. Gijsen-Huijgen (SPA), de heer O. Yilmaz (SPA), mevrouw L. Sundquestvan Solingen (CDA), de heer A.C.C.M. Ruikes (CDA), de heer J.H. Wesselius (CDA), de heer K. de Vries CDA), de heer mr. A. Boele (SGP), de heer ir. B.W. de Leeuw (SGP), de heer J. de Waard (SGP), de heer P.C.van Wermeskerken (VVD), de heer drs. S.H. van der Wal (VVD), de heer A. Bos (ChristenUnie), de heer A.J. Zwaan (ChristenUnie) en de heer H.M. van der Zijden (PSA); Afwezig de leden: mevrouw A.M. Nieuwenhuis-Kuiper (VVD) vanaf uur de heer O. Yilmaz (SPA) na punt 6 vertrekken de heer drs. S.H. van der Wal (VVD) en de heer J.H. Wesselius (CDA) na punt 8 vertrekt de heer A. Bos (ChristenUnie) Wethouders: Griffier: de heer J. de Gruijter (CDA), de heer P.A. Zevenbergen (SGP) en de heer J.M. Dekker (VVD); de heer J.J. t Lam; de heer drs. A.D. van den Bergh; Dames en heren, iedereen hartelijk welkom. Voorzitter stelt aan de orde: AGENDAPUNT 1 Spreekrecht burgers Ik constateer dat wij geen insprekers hebben voor vanavond. Dat wij dus met de vergadering eigenlijk gelijk kunnen beginnen. Voorzitter stelt aan de orde: AGENDAPUNT 2 Aanwijzing door het lot van het lid, dat het eerst aan de beurt van stemmen is Dat betekent dat ik zoals altijd ga aangeven wie van ons zo dadelijk, als wij zouden moeten stemmen, eventueel als eerste mag stemmen, maar ik deel u nog mee dat mevrouw Nieuwenhuis nog met vakantie is. Ik constateer dat behalve de heer Yilmaz iedereen er verder is, maar die had gezegd dat hij wat later zou komen. Dan neem ik ook aan dat u allemaal gelukkig van vakantie bent terug gekomen, in ieder geval gezond, en kunt u hier aanwezig zijn. Dat is toch weer fijn om te constateren. Dan zouden wij, heer griffier, als het zover is, het lid onder 17, en die heeft zich nog niet gemeld, want die hebben wij niet vandaag. Dan gaan wij gewoon bovenaan weer beginnen. 17 komt niet, want mevrouw Nieuwenhuis komt sowieso niet, die is nog met vakantie. Dus als wij gaan stemmen, mevrouw Gijsen, en het wordt een hoofdelijke stemming, dan mag u als eerste uw stem uitbrengen. Voorzitter stelt aan de orde:

2 2 AGENDAPUNT 3 Actualiteiten Wie van u zou bij dat onderwerp het woord willen voeren? De heer Bos. De heer Bos: Dank u wel, voorzitter. Hoewel wij niet geconfronteerd zijn met orkanen van dien aard, loopt ons dorp toch onder water op sommige punten. Mijn vraag is eigenlijk: welk onderzoek ligt eraan ten grondslag, dat weliswaar in een brief verwoord staat, ook van de bewoners van de Zeelt. Het kan zijn natuurlijk dat het ernstige zaken zijn, wat het riool betreft. Dat was even mijn opmerking. Ja, u had een concrete vraag m.b.t. het onderlopen in de Zeelt. De heer Bos: De vraag is eigenlijk, niet om de oplossing, die zal er best een keer komen, maar hoe ernstig is dat, voor het gehele dorp, want het heeft een oorzaak en die oorzaak is natuurlijk: wat zichtbaar is, is genoemd, maar het kan ook het riool zijn, dat verzakt is. Ik noem maar iets. Ik heb de indruk dat het meevalt, maar ik zou het even aan de portefeuillehouder willen vragen of hij hierover zijn deskundige mening zou willen geven. Wethouder Dekker: Bij die situatie daar wordt nog bekeken waar dat precies aan lag, want met die hevige plensbuien is daar iets wat meer onder water komen te staan, maar het zit daar ook net in een soort dieptepunt van de straat waar alles uiteraard op zo n moment heen stroomt. Dat heeft ergens te maken met dat daar twee rioolstelsels elkaar tegen zijn gekomen. Het is in ieder geval niet goed gegaan. Dat zijn we nog aan het onderzoeken van wat het dan geweest is. Dat is op dit moment nog niet helder, maar we zijn er wel mee bezig. De bewoners weten daar volgens mij ook al van, dat we ermee bezig zijn. Maar de exacte oorzaak is op dit moment niet helder. De heer Bos: Dat komen we wellicht wel een keer te weten dan. Wethouder Dekker: Uiteraard. Als we het weten, dan laten we het u wel weten. Nog anderen, die bij het onderwerp Actualiteiten het woord willen voeren? Ik dacht het niet. Voorzitter stelt aan de orde: AGENDAPUNT 4 Vaststelling notulen openbare vergadering dd. 29/30 juni Het waren 159 bladzijden. Wie van u zou een opmerking willen maken en waar precies? Niemand? Dan hebben wij de notulen vastgesteld. Voorzitter stelt aan de orde: AGENDAPUNT 5 Ingekomen stukken Het presidium stelt de raad voor in te stemmen met het door de commissie of het presidium gegeven advies. De lijst van ingekomen stukken is als bijlage hierbij gevoegd.

3 3 Wij hebben nog één ingekomen stuk, C 20, de informatie van het college over de organisatieontwikkeling en die is als bespreekstuk ook gevraagd te agenderen. Ik zou willen constateren met u dat alles wat genoemd is onder A vastgesteld kan worden dat wij dat benaderen, zoals is voorgesteld. Dan hebben wij dat gedaan. De punten onder B is ook kennis van genomen. C, heeft u daar nog een vraag of opmerking over? Eén van de punten onder C? Niemand. Ja, C 20 is een bespreekpunt geworden. Op welk moment zullen wij dat dan doen? Dat doen wij dan nu, want wij hebben het als vergaderstuk niet geagendeerd, dus als daar vragen of opmerkingen over gemaakt worden, dan kan dat nu. De heer Cardon. MdV, we hebben vorig jaar hier één en ander meegemaakt in de organisatie. Dat heeft ertoe geleid dat er een interim-gemeentesecretaris is gekomen en dat we een traject zijn ingegaan om een nieuwe gemeentesecretaris te vinden. Wat wij toch met name in het geheel missen, wat is nou precies de analyse, wat is nou precies het probleem? Dat is door ons in het verleden aangeroerd, maar ik wil het nog een keer duidelijk stellen, want uit het stuk dat nu voorligt, dat is dan het beslisdocument directiemodel, komt dat onvoldoende tot uiting en wij hebben de behoefte om dat nog eens heel duidelijk neer te leggen. Er wordt in de stukken regelmatig gesproken over cultuurverandering, maar dan gaat het er toch om: waar kom je vandaan en waar ga je naartoe en vandaar dat ik in de commissie ook gevraagd heb: is er een duidelijke blauwdruk, is bij het personeel duidelijk wat nou het ene cultuurmodel is en wat het andere moet worden. Wij hebben de behoefte om dat hier nog een keer duidelijk te stellen. De conclusie van ons is in ieder geval dat er onvoldoende sturing was. Laat ik dan beginnen bij het ambtelijke apparaat. Dat heeft er uiteindelijk toe geleid dat de gemeentesecretaris vertrokken is. Ik heb zelf ook die conclusie, als ik hier in het begin rondliep en daarvoor al, dat ik de indruk had van: hoe zit het nou met de sturing? En de sturing naast het ambtelijke is ook de bestuurlijke sturing van: hoe wordt er door het college op het apparaat gestuurd en hoe is dat onderling? Ik wil dat met name nog een keer aankaarten, want er is toen wat besmuikt om gelachen, maar binnenkort krijgen we de bestuurskrachtmeting hier aan de orde en ik ben achteraf erg blij dat er een professionele club naar deze organisatie gekeken heeft en met verlangen kijk ik uit naar wat daar in zal staan, omdat nogmaals wij dat gezegd hebben en het moet duidelijk zijn voor het apparaat, maar ook voor het college, dat we dus een andere kant op moeten. Uit de stukken begrijp ik en de uitleg in de commissie door de wethouder P&O, dat we die kant op gaan, maar ik wil nogmaals stellen: waar komen we vandaag en waar willen we naartoe? Dat betekent, dat hebben we hier ook aan de orde gehad, dat de raad het kader aangeeft, het college uitvoert en binnen de afdelingen van dit apparaat moet heel duidelijk zijn wat er moet gebeuren, maar ook de politiek moet duidelijk weten in uitvoering wat er moet gebeuren. Op dit moment kunnen we er weinig over zeggen. Ik heb in de commissie ook gezegd dat ik in die zin positief ben, dat ik hoop en verwacht dat de wethouder P&O dit heel duidelijk scherp houdt, dat hij het schip op koers houdt en dat betekent niet alleen in het apparaat, want ook die mensen willen graag duidelijkheid en dat is een goede zaak, maar dat ook in het college wat dat betreft de samenwerking, het teamwork, optimaal zal zijn en daar willen we graag op het eind, voordat de interim secretaris vertrekt, zouden we het daar graag nog een keer over willen hebben van: hoe staat het nu als hij vertrekt, wat heeft hij aangetroffen? Ik hoop dat we dan horen dat het goed gaat, want daar gaat het tenslotte voor Alblasserdam om, dat we hier één goed ambtelijk apparaat hebben. Dat is er, denk ik, maar dat moet duidelijker de koers aangegeven krijgen en dat het college eendrachtig bezig is om uit te voeren wat er uitgevoerd moet worden. Hierbij zou ik het willen laten, voorzitter en ik kijk met belangstelling uit naar de bestuurskrachtmeting. Zijn er nog anderen die het woord willen voeren? De heer Boele. Voorzitter, mijn fractie sluit zich helemaal aan bij de positieve toon van de SPA-fractie rondom dit onderwerp. Wij hebben zeker ook na de discussie die we in de commissie Bestuur verleden week gevoerd hebben over het beslisdocument van het college, een gevoel van tevredenheid gekregen over de dingen die nu aan de orde zijn. In het voorjaar is raadsbreed ernstige zorg geuit over het functioneren van de organisatie en daar hebben bovendien de partijen SPA en CU nog een punt aan toegevoegd: zij geloofden niet de formule waarbij de toenmalige organisatiekundige, die de problemen aan de kaak had gesteld, ook degene zou kunnen zijn die dit probleem zou kunnen gaan aanpakken. Voorzitter, mijn fractie stelt vanavond vast dat voor die zorg geen aanleiding geweest is. Er ligt nu een goed document, er is een goede visie ontstaan.

4 4 De wethouder heeft met bevlogenheid in de commissie verleden week zijn standpunten ten tonele gevoerd en nogmaals: bij ons is er tevredenheid. We hopen en verwachten, het moet zelfs, dat ook de implementatie nu voorspoedig gaat verlopen. Een organisatie veranderen doe je niet alleen op papier, het moet wel beginnen met een visie, maar het moet vervolgens gaan functioneren in de organisatie zelf en we wensen het college daar alle wijsheid bij toe en we zijn ondertussen ook wel erg benieuwd, voorzitter, wie nou de nieuwe gemeentesecretaris van deze gemeente gaat worden. Dank u wel. De heer Zwaan. De heer Zwaan: Dank u wel. Daar wil ik natuurlijk graag op reageren, als je ook genoemd wordt in de vorige bijdrage. We hebben een hele kritische houding ingenomen. Af en toe denken we ook zeker vierkant, maar omdat we zeker ook vonden dat de route die is genomen, als je kijkt naar wat gebruikelijk is, het totaal niet gebruikelijk is en je daar ook zeker de vragen bij had kunnen stellen, of de rolwisseling die plaats heeft gevonden, of die goed zou uitpakken, zoals voorgesteld. Nou, daar kun je met elkaar over discussiëren. Twee: ook hier intern binnen het college is er heel veel risico genomen om dit tot een goed einde te brengen en daar hebben we de vinger op gelegd en daar hebben we onze zorgen op uitgesproken. Vorige week hebben we zeker ook onze complimenten gemaakt naar het college en naar de interim-secretaris, met het werk dat zij hebben verricht en wat dat betreft kunnen we ook voluit zeggen dat het niet alleen een compliment is, maar dat het ook een vertrouwen uitspreken is naar het college, zeker ook in de beantwoording vorige week door de wethouder zelf, waarbij hij op een hele open en eerlijke manier heeft aangegeven hoe daarmee omgegaan is en ook hoe ermee omgegaan gaat worden en dat, als je het hebt over bijv. een cultuuromslag, ook het college daarmee zelf aan de slag is gegaan. Dan denk ik dat we dat ook eerlijk zo en nu ook vierkant zo mogen neerzetten. Als het gaat om de verdere implementatie van het gemeentelijk apparaat, ja, daarbij wensen we het college heel veel wijsheid maar ook zeker alle medewerkers heel veel wijsheid, want er is ook nog heel veel werk te verzetten en we hopen dat dat allemaal uitstekend gaat gebeuren. Dank u wel. De heer Wesselius. De heer Wesselius: Dank u wel, MdV. Een veranderingsproces begint vaak met een diepe crisis, waardoor we met elkaar ons realiseren dat er een probleem is en dat we moeten veranderen. De noodzaak tot verandering moet duidelijk zijn, dat leek de afgelopen maanden duidelijk het geval. De volgende stap is dat er een heldere visie ligt op waar het naartoe moet en dat hebben we vorige week ook in de commissie gezegd, wat ons betreft is het document dat er nu ligt duidelijk: het geeft een richting aan. Dat daarmee de race nog niet gelopen is, is ook duidelijk. We moeten de hele implementatie nog door, dat is een lastig en moeilijk traject, zoals ieder veranderingstraject. Wij hebben er vertrouwen in dat, zeker gezien de voortvarendheid waarmee de zaken worden aangepakt, dat dat de komende maanden zo doorgezet zal worden. Ook op dat punt zullen we nadrukkelijk over de schouder van het college meekijken, hoe dat nou gaat lopen. Niet om daar in de weg te lopen, maar uit pure interesse. Er rest mij op dit moment niet veel anders dan uit te spreken dat we vertrouwen hebben in de aanpak. Dat hebben we vorige week ook gezegd en dat we het college veel steun en sterkte toewensen bij de implementatie van dit traject. De heer Van Wermeskerken. De heer Van Wermeskerken: MdV, wij hebben geconstateerd dat er eerder dit jaar ernstige problemen hier in de organisatie waren. Dat heeft, gezien de directe consequenties daarvan, ruimschoots de pers gehaald. We hebben ook gezien dat daarop door het college adequaat is gereageerd en daar willen we u dank voor zeggen en onze waardering uitspreken. Er is een interim-secretaris aangesteld, die tegelijkertijd de organisatie heeft doorgelicht en er een nieuw model op gemaakt, waar al over werd gesproken. Zoals de heer Wesselius opmerkte: iedere verandering, organisatieverandering, komt eigenlijk pas goed op gang als er een crisis is. Nou, dat is hier het geval en wij hebben de indruk gekregen, dat daar met zulke capabele mensen aan wordt gewerkt, dat we alle vertrouwen erin hebben, zowel in de leiding als in het ambtelijk apparaat, dat dit goed zal worden uitgevoerd.

5 5 Dank u wel. Ik zou willen vragen of de wethouder nog behoefte heeft te reageren op deze bemoedigende woorden, of hij zegt: hier kan ik mee door? Wethouder De Gruijter: Ja MdV, volgens mij is het het belangrijkst om dit moment te gebruiken om te constateren, dat het vertrouwen er is vanuit de raad, in de opzet die het college heeft gekozen. Dat is relevant om op te merken, omdat we hier een aantal maanden geleden een heel ingewikkeld en fors debat met elkaar hebben moeten voeren over op dat moment een ongecontroleerde verandering, die we ook wel de crisis hebben genoemd, en dat moest gaan naar een gecontroleerde verandering. Je moet daarvoor een goede analyse maken, wat er aan de hand is, maar je hebt ook vertrouwen nodig om die oplossingsrichting, die je dan kiest, vervolgens in te vullen en dat vertrouwen is vandaag door de raad breed uitgesproken en daar moeten we ook gebruik van maken, want dat hebben we ook nodig om richting de eigen organisatie die veranderingen door te kunnen voeren. Dat zullen we dan ook doen. We zullen via de geëigende instrumenten die de raad daarvoor heeft, de raad daar ook over blijvend informeren, want we hebben eerst de belangrijke slagen gemaakt, maar we zijn er nog niet. De eerste slagen zijn het makkelijkst, daarna is het stug doorwerken om o.a. cultuurveranderingen die noodzakelijk zijn, ook feitelijk waar te maken. Dat in algemene termen rondom de reactie van u als raad. De SPA-fractie, mag ik zo noemen geloof ik, vraagt nog een keer naar wat de analyse is: wat is nou eigenlijk het probleem? Vervolgens in de volgende zin geven ze zelf de kern van hun analyse aan en heb ik 17 pagina s raadsverslag van 17 februari, waarin m.n. de SPA-fractie aangeeft wat zij allemaal als probleem zien. Wij hebben die analyse zo puntig mogelijk geprobeerd weer te geven in de organisatievisie en de manier waarop we die denken te gaan oplossen. U heeft daarvoor uw steun uitgesproken, die we ook nodig hebben, dat lijkt me dan ook zaal om die vooral zaak in te vullen. Uw lijn met de bestuurskrachtmeting, die u stelt, ja, dat zal in de komende maanden vol en zoet aan de orde komen. Het zal daarbij echt niet vreemd zijn, op het moment dat iedereen weet dat je met 38,7 op bed ligt, dat als je een temperatuurmeter op dat moment in de patiënt stopt, er ook 38,7 uit komt, want anders klopt de thermometer niet. Dus dat dat niet zal leiden tot een fantastische score rond de organisatieontwikkeling, zal helder zijn, maar die analyse hebben we zelf gemaakt, al eerder en daarmee is de spanning waarmee u dat verwacht, bij ons net iets minder. Dank u wel. U kent het rapport? Dank u wel. Ik dacht dat wij dit ingekomen stuk voldoende hebben besproken. Mag ik daar in de tweede termijn nog één opmerking over maken, voorzitter? Uit de bijdrage van de heer Wesselius en de heer Van Wermeskerken zou de indruk kunnen ontstaan dat wij deze crisis nodig gehad zouden hebben, om te komen tot een goede organisatie. De heer Wesselius zei, meen ik: we hebben een diepe crisis nodig om te kunnen komen tot een goede organisatieverandering. Als ik het verkeerd begrepen heb, mag u mij corrigeren. De heer Wesselius: Nee, ik zei dat als je een veranderingsproces door wilt, dat er dan een breed gedragen inzicht moet zijn, dat er noodzaak tot veranderen is en in veel gevallen is daar een crisis voor nodig en die hebben we gehad en die helpt in ieder geval om dat brede inzicht en de noodzaak van de verandering helder te maken. Maar welke indruk ik zou willen wegnemen, voorzitter, is dat wij deze crisis nodig gehad zouden hebben, als een soort onvermijdelijke voorwaarde, om te komen tot een goede organisatie, want dat zou te veel eer aan de ellende van de achterliggende maanden geweest zijn. De heer Wesselius: Nou, die noodzaak. dat beeld heb ik ook niet willen scheppen, dus als we die samen zo weg kunnen nemen, dan lijkt me dat uitstekend.

6 6 Ik constateer dat het voldoende is besproken en dat wij kunnen overgaan tot het volgende agendapunt. Voorzitter stelt aan de orde: AGENDAPUNT 6 Huisvesting Willem de Zwijger College (Raad 2005/083A) Portefeuillehouder J. de Gruijter Burgemeester en wethouders stellen de raad voor: 1. In te stemmen met de herhuisvesting van het Willem de Zwijger College op basis van de in het voorstel omschreven condities. 2. De gemeente Papendrecht een investeringsbijdrage te verlenen van ,--, dekking nog toevoegen. Ik begrijp van de griffier dat de portefeuillehouder vooraf iets zou willen zeggen. Wethouder De Gruijter: Gaarne MdV. Dat gaat over de wijze waarop u als raad dit debat kan voeren. Het debat is voorbereid, zoals dat hoort, in een raadscommissie. Dat heeft één keer vertrouwelijk plaatsgevonden en één keer in de openbaarheid. In die vertrouwelijke raadscommissie zijn ook allerlei stukken door het college aan u toegezonden. Daar stonden ook allerlei cijfers in. Op dat moment heeft u als commissie ook besloten, dat vertrouwelijk te behandelen en dat vertrouwelijk te laten. Op het moment dat u het vandaag noodzakelijk vindt om uit die cijfers te citeren, om ons te overtuigen dat andere mogelijkheden er ook zijn, dan kunt u dat gaarne doen. Er zit geen vertrouwelijkheid op die cijfers voor nu en in de eeuwigheid, maar dat was op dat moment noodzakelijk om het debat met u op een zorgvuldige wijze te kunnen voorbereiden. Dus als u op dit moment zegt: ik heb alle cijfers nodig in het debat om elkaar te overtuigen, dan kunt u die ook feitelijk gebruiken, waar het gaat om het college. Verder heeft u als raad en als commissie allerlei besluiten genomen over hoe je dingen vertrouwelijk voorbereidt. Daar kunnen wij als college niet in treden, het gaat mij erom dat u zich niet bezwaard hoeft te voelen als raad, om te citeren uit welke stukken dan ook rondom het Willem de Zwijger College. Dan wil ik vooraf ook wel iets zeggen. Dat is allemaal een beetje ongebruikelijk. Ja, dat is zeker ongebruikelijk, maar ik heb geprobeerd de stukken te pakken te krijgen van die vertrouwelijke vergadering en toen heeft de griffier mij erop gewezen, dat een vertrouwelijke notitie in een besloten vergadering met een geheim verslag, dat wanneer ik daaruit zou citeren, dat ik dan een ambtsmisdrijf zou plegen. We hebben niettemin geprobeerd die stukken te zoeken; die waren niet bij het archief, die waren niet bij de afdeling. Daarna ben ik vertrokken naar elders in den lande en toen later werd ik gebeld door de griffier, en dat ik hier nog op tijd ben is nog een meevaller, van: ik heb van de wethouder nu het stuk gekregen. Dus in een eerder stadium heb ik gezegd: ik wil graag me verdiepen in: wat betekent het nou voor Alblasserdam, als ze hier zouden blijven? Dat verschil zou in die stukken staan, daar heb ik dus géén kennis van kunnen nemen. Ik geef u het woord om aan de discussie te kunnen beginnen. Ik hoop dat dat stuk nog een voorbeeld is van de oude organisatie, dat het in de toekomst transparanter zal zijn, want als je dit stuk dat we behandeld hebben in de commissie en nu in de raad, probeert door te worstelen, dan is het een hele kunst om cijfers te vergelijken en ik ben ook 1. tot de conclusie gekomen dat het voorstel dat er nu ligt, als je dat goed doorrekent, voor Alblasserdam nadeliger is dan wat hier gesuggereerd wordt.

7 7 Dat kan ik ook eventueel nog wel aangeven, want de discussie heeft zich m.n. toegespitst in de commissie en ook in de krant, dat het om een financiële zaak zou gaan, daar wil ik direct natuurlijk wel op terugkomen, maar de uitkering van ,-- valt weg, maar dat bedrag zou moeten zijn ,--, want men krijgt een hogere uitkering. Dat is ook gebruikt naar Papendrecht toe, maar niet in de vergelijking met Alblasserdam. Nou, dan blijven minder lasten hetzelfde, het resultaat voor 2006 ook en uiteindelijk betekent dat ,-- negatief in het voorstel van het college en als je het opnieuw doorrekent, kom je op ,-- positief. Dus dat is een verbetering t.o.v. het voorstel dat er nu ligt. Een belangrijk punt, dat is even de financiën, omdat daar zo de nadruk op gelegd is door de overzijde. Dan berekeningen zonder controlemogelijkheid, dat heb ik al gezegd: die stukken waren niet te vinden. Ik heb hier een dag rond gelopen, omdat ik denk: ja, het is toch te gek als je het over financiën hebt, want dan ga ik alsnog in een tegenstuk proberen te komen. Dat is me dus niet gelukt. Dan het feit dat we in Alblasserdam nog twee schooljaren hebben. Het is al duidelijk geworden dat het niet gaat om het onderwijskundige, want dan kun je een heel verschil hebben. Dat wordt hier ook in de stukken geschreven, dat natuurlijk zo n directeur wellicht zegt: laat alles maar naar Papendrecht komen, want dat is makkelijker, maar ik heb met verschillende onderwijskundigen gesproken en die zeggen: laat ze dan maar eens aangeven wat dan precies het verschil zou zijn. Dat is er gewoon niet. Men kan hier bieden, wat daar ook geboden wordt. Het is handiger dat er iemand uit Papendrecht dan met z n auto, want die leerkrachten zullen wellicht over een auto beschikken, naar hier komt, als het dan persé nodig is, dan dat die kinderen naar daar gaan. Waarom het openbaar onderwijs in Alblasserdam? Het openbaar onderwijs is het afvalputje van het onderwijs: als kinderen op bijzonder onderwijs niet geaccepteerd worden, moet het openbaar onderwijs altijd accepteren, ja. Is dat uw enige argument voor het afvalputje? Nee. Ik zal er nog een aantal meer noemen. U maakt het nu wel heel moeilijk. Er komen straks nog wat zwaardere. In ieder geval is het zo dat het jeugdwerk ook onderschrijft dat er hier groepen in Alblasserdam zijn, waar het heel goed is dat die nog in the picture zijn, dat die gecontroleerd kunnen worden en dat die in Alblasserdam dus naar school kunnen, dat dat een heel belangrijke zaak is en dat wordt weggepoetst. Dan is het zo dat alle voorzieningen hier zijn vertrokken op voortgezet onderwijs. Dat zijn ook bijzondere scholen. Die hebben daarin toegestemd. Wie komt er hier nog op voor het openbaar onderwijs? Het zijn dus de christelijke partijen direct, die met één stem meerderheid, als we compleet zijn, direct gaan zorgen dat het voortgezet openbaar onderwijs uit Alblasserdam vertrekt. Als dat gaat gebeuren, dan vinden we dat zo wezenlijk, dat we zeggen: dat is absoluut niet democratisch, want stel dat wij de meerderheid zouden hebben en dat we zeggen: we zijn met één stem meer: op zondag doen we de winkels open en ik ken nog een aantal van dat soort dingen. Wat zou dan de SGP roepen? Wat gaan jullie nou toch doen? Houd je nog rekening met de minderheid? Nou dat gebeurt dus absoluut in dit geval niet. Het is absurd, dus voor ons is dat heel belangrijk: het democratisch gehalte van dit besluit. Dan is het zo: als er in een straat wat moet gebeuren, worden de bewoners erbij betrokken. Zijn hier de ouders gevraagd van: wat denken we erover? Dat hadden we dus ook graag geweten. Nieuwe inwoners die hier komen. Wat is er nog te bieden? Het voortgezet onderwijs is finaal vertrokken. Dat is een belangrijke voorziening, waar wij van zeggen en zeker dus voor het openbaar onderwijs en we komen binnenkort ook terug op het lager openbaar onderwijs, het basisonderwijs: het gaat niet goed met het openbaar onderwijs. Dan is het wel typisch dat met name van de overzijde, dat zo gereageerd wordt. Daar wou ik het in eerste instantie bij laten. De heer Bos: Daar protesteer ik toch wel even tegen, die opmerking van u. Wij gaan daar niet zo mee om. De heer Van Wermeskerken heeft het woord.

8 8 De heer Van Wermeskerken: MdV, in de commissie Samenleving ben ik bij dit onderwerp, Willem de Zwijger, tot de pijnlijke conclusie gekomen dat in weerwil van de inspraak op persoonlijke titel door een docent van het Willem de Zwijger College, door deze raad een scheuring loopt op enerzijds religieuze gronden georganiseerde partijen en aan de andere kant de op maatschappelijke gronden georganiseerde partijen. Ik vind dat juist zo jammer, omdat: bij een onderwerp als dit moet de schoolstrijd van vroeger niet opnieuw worden opgerakeld. Wat dat betreft, heeft ook de opmerking van mevrouw Sundquest mij erg gestoken, zij had het erover dat waarschijnlijk deze kant, ik ben niet bij die raadsbesluiten geweest, evenmin als u, maar dat in ieder geval die fusie- of samenwerkingsbesprekingen tussen openbaar en christelijk voortgezet onderwijs destijds zijn spaak gelopen. Ja, de bijl is toen gehanteerd door de Lage Waard, helaas, maar ik vind niet en dat heeft mij toen gestoken vorige week, mevrouw Sundquest, dat u sprak over jullie en ons, jullie onderwijs, ons onderwijs. Dat kan niet. Mevrouw Sundquest: Ik geloof er niets van, mijnheer van Wermeskerken, hoe u dat nu allemaal citeert. Dat is zo niet, denk ik, door mij gezegd. Ten tweede bent u er niet bij geweest in toentertijd de gesprekken die er waren. De heer Van Wermeskerken: Ik ook niet, maar u refereerde daar zeer duidelijk aan. Mevrouw Sundquest: Op een andere manier als u nu interpreteert. De heer Van Wermeskerken: Ik ben blij als u dat wilt herroepen. Mevrouw Sundquest: Dat zeg ik helemaal niet. Dat maakt u er weer van. De heer van Wermeskerken: Nee, u heeft het hierover gehad, want dit is een insteek die het CDA niet waardig is. Mevrouw Sundquest: Nou, laten we maar ophouden. De heer Van Wermeskerken: Kijk, ik had ook van de schooldirecteur uit de SGP-fractie een wat creatiever standpunt op dit vlak verwacht dan een vrijwel puur financiële insteek. Ik had gedacht dat de heer De Waard wat inhoudelijker op ons voorstel zou ingaan om hier in Alblasserdam te pogen te komen tot een multifunctioneel onderwijscentrum. Ik heb heel, heel ruw geschetst wat er mogelijk deel van zou kunnen uitmaken en dat wil ik hier nu niet herhalen. Mevrouw Sundquest: Verdedigt u uw standpunt nou maar hoe u het wilt. De heer Van Wermeskerken: Om even kort en goed te gaan, de VVD houdt dus vast aan het standpunt wat ze in haar verkiezingsprogramma 2002 heeft gesteld. Wij willen het juniorcollege, de eerste twee jaren van het Willem de Zwijger College, hier in Alblasserdam houden en ik zou toch een ernstig beroep willen doen op deze hele raad om vooral te kijken naar het voorzieningenniveau dat wij in Alblasserdam bieden. Dan gaat het niet alleen om christelijk of openbaar. Voor mij is dit onderwijs. Ik ben altijd naar christelijke scholen geweest. Ik ben een belijdend christen, maar of het onderwijs daar nu openbaar of christelijk is, dat maakt mij niet zoveel uit. Als er een christelijke school was geweest, was ik daarvoor geweest om te handhaven. Ik vind dat dit stukje voortgezet onderwijs voor Alblasserdam moet worden behouden, zoals daarnet ook al werd gezegd: wat blijft er over van je voorzieningenniveau voor met name ook nieuwe inwoners, als je zoiets niet meer zou kunnen bieden? Dus nogmaals zou ik in uw aandacht willen aanbevelen het idee van het multifunctioneel onderwijscentrum. Dank u wel. Wie van u wilt het woord voeren? De heer De Waard. Gaat uw gang.

9 9 De heer De Waard: Misschien een verrassing voor de overkant, maar de SGP heeft een bijzonder beginselprogramma. Dat zegt men op meerdere punten, maar misschien ook wel op het punt van onderwijs, want daar staat in dat de SGP misschien wel als enige christelijke partij, dat weet ik niet, voorstander is van openbaar onderwijs. Alleen wel openbaar onderwijs met een bijzondere invulling, dat wel, maar wel openbaar onderwijs. Daarom steekt het me, maar ik wil niet boos reageren, want wat heeft dat voor zin, dat de discussie in het bijzonder door de SPA-fractie, getrokken wordt in de context: wij zijn nietreligieuzen en wij zijn voor het openbaar onderwijs en jullie zijn wel religieuzen en jullie zijn tégen het openbaar onderwijs. U kunt vanuit de historie op geen enkele manier bewijzen aan de hand van notulen dat de SGP, want die werd door u met name genoemd, alsof we de enige christelijke partij zijn, maar daar zitten de andere broeders en zusters van andere christelijke partijen, u kunt niet bewijzen, in wat voor notulen dan ook, dat de SGP niet iedere keer gekeken heeft om het openbaar onderwijs datgene toe te dragen wat ze nodig hebben om het onderwijs goed te geven. U weet ook dat ik en daar refereerde u aan, dat ik hier plaatselijk ook bij het onderwijs betrokken ben geweest, er zijn genoeg getuigen hier in Alblasserdam, dat ik juist met de collega s van het openbaar onderwijs, voor het onderwijs in algemene zin geprobeerd heb het goede te zoeken, vanuit de SGP ook. Dus dat u dat in het bijzonder trekt in de sfeer van christelijk tegenover niet christelijk, want christelijk draait, ik zeg het nu in mijn eigen woorden, maar zo komt het wel over, het openbaar onderwijs de nek om, dat is een conclusie die u op geen enkele manier hard kunt maken en waarvan ik ook zou willen dat u dat terugneemt, want anders is er eigenlijk geen basis meer voor een verdere discussie, want ook andere dingen die u zegt, dat het alleen maar gaat om financiële zaken, dat het onderwijskundig anders niet gerealiseerd zou worden, in de commissievergadering heeft de SGP daar andere woorden over geweid. Dank u wel. Ik dacht dat de heer Ruikes het woord wilde voeren? Dank u wel, MdV. Wij hebben ons goed voorbereid op deze raadsdiscussie zowel in een commissievergadering als in een vertrouwelijke commissievergadering en elke partij in deze raad heeft alle stukken kunnen lezen. Het is geen kwestie van: deze stukken zijn nergens te vinden. Ook alle stukken voor de vertrouwelijke commissievergadering. Dus als de SPA-fractie dat allemaal niet meer weet en niet meer kan vinden en die cijfers e.d., is dat voor rekening van de SPA-fractie. Het is gewoon een kwestie van voorbereiden en je eigen archief op orde houden. MdV, al enige tijd wordt er gepraat over de herhuisvesting van het Willem de Zwijger College. Deze discussie wordt door de verschillende partijen, we zien dat ook vanavond weer, nogal fors ingezet. Ook omdat het om principiële keuzes gaat, zeker waar het gaat om het voorzieningenniveau van ons dorp. Juist omdat het om moeilijke keuzes gaat, moet de discussie ons inziens zuiver gevoerd worden. Het gaat vanavond niet om partijpolitieke of collegebelangen. Het gaat om het maken van een keuze voor het algemeen belang. Het standpunt van de CDA-fractie in dezen wordt dan ook bepaald door feiten en argumenten en de belangrijkste zijn de volgende: de huidige huisvesting van het Willem de Zwijger College aan de Esdoornlaan is te groot, te duur in onderhoud en aan vervanging toe. Ten tweede: het bestuur van het Willem de Zwijger College heeft het al enige jaren geleden aangegeven en recentelijk, ongeveer een half jaar geleden, in een brandbrief gevraagd om als raad van Alblasserdam hierin een beslissing te nemen. Ten derde: in de vorige raadsperiode is de beslissing genomen om het derde en vierde jaar VMBO te concentreren in Papendrecht. Ten vierde: er is op dit moment sprake van alleen een instroompunt voor het eerste en tweede leerjaar van VMBO, HAVO en Atheneum. Het Gymnasium is vanaf het eerste jaar op het Willem de Zwijger College in Papendrecht gevestigd. Het volgende punt: er is een onderzoeksrapportage van Deloitte, waarin een vergelijking wordt gemaakt tussen de nieuwbouw In Alblasserdam voor de eerste twee leerjaren en volledige concentratie in Papendrecht en er is een notitie van de rector van het Willem de Zwijger College, waarin op basis van onderwijskundige en organisatorische aspecten een voorkeur wordt uitgesproken voor concentratie in Papendrecht. Het volgende punt: de bereikbaarheid van het Willem de Zwijger College in Papendrecht vanuit Alblasserdam is goed te noemen. Er is sprake van een veilige weg over de tweede hoofdontsluiting met vrijliggende fietspaden. Honderden kinderen, ook uit de leeftijdscategorie 11-, 12- en 13-jarigen fietsen iedere dag deze weg naar het voortgezet onderwijs in Papendrecht en ook nog verder naar Rotterdam en Dordrecht. Naast een redelijke afstand en een veilige weg is elke dag bewegen, enige kilometers fietsen, ook van belang voor de gezondheid.

10 10 Concentratie in Papendrecht levert de gemeente Alblasserdam een structureel voordeel op van ,-- per jaar. Concentratie in Papendrecht levert het Willem de Zwijger College elk jaar een exploitatievoordeel op van ,--. Met andere woorden: een dependance in Alblasserdam kost het Willem de Zwijger College elk jaar ,-- meer, waarvan deze gemeente ook weer een deel moet bijdragen. Dat zijn wat ons betreft de feiten. Uit bovenstaande feiten trekt de CDA-fractie de volgende conclusie: nu we gedwongen zijn keuzes te maken, is concentratie van het Willem de Zwijger College in Papendrecht de minst slechte oplossing. Natuurlijk is het een feit dat het laatste stukje voortgezet onderwijs uit Alblasserdam verdwijnt, ontzettend jammer. Ook wij zouden het liefst alle voorzieningen welke we nu in het dorp hebben, handhaven, maar als wij keuzes moeten maken, dan is het verdwijnen van de eerste twee jaar openbaar voortgezet onderwijs naar Papendrecht een moeilijke, maar niettemin afwegend tegen de andere voorzieningen in dit dorp, een goed te beargumenteren beslissing. We hebben namelijk al ervaring met het vertrek van het overige voortgezet onderwijs uit Alblasserdam. We hebben begrip voor ouders die vinden dat het een prettig idee is dat een kind van 12 en 13 jaar nog twee jaar dicht bij huis voortgezet onderwijs kan volgen. Tegen hen zouden wij het volgende willen zeggen: het is geen sprong in het diepe, er is al door enige honderden ouders ervaring opgedaan met het feit dat het fietsen naar Papendrecht ook voor kinderen op die leeftijd geen onoverkomelijk probleem is, temeer als blijkt dat onderwijskundig het niveau in Papendrecht minstens gelijkwaardig en volgens de rector van de school zelfs hoger is. Wat betreft de kleinschaligheid is het noodzakelijk voor het schoolbestuur om in een grootschalige concentratie in Papendrecht door middel van groeps- en clusterindeling kleinschaligheid toch te realiseren. Dat het mogelijk is, bewijzen tal van voorbeelden in grote scholengemeenschappen, zowel openbare als christelijke voortgezette onderwijsinstellingen. Als er keuzes en voorzieningen voor Alblasserdam gemaakt moeten worden, dan kiest de CDA-fractie voor handhaven van voorzieningen waar géén alternatief voor is. Voor de eerste twee jaar openbaar voortgezet onderwijs is er op basis van onderwijskundige, bereikbaarheid en financiële argumenten wel een goed alternatief voor handen. Wij kiezen dan op onderwijsgebied voor verbetering in kwalitatief opzicht van het totale basisonderwijs. Wij roepen het college dan ook op om vrijkomende middelen hierdoor in de onderwijsbegroting, door de concentratie van het Willem de Zwijger College in Papendrecht, in te zetten voor een kwalitatieve verbetering van het basisonderwijs. De Alblasserdamse basisscholen bruisen van de ideeën over noodzakelijke nieuw- en verbouw. Als we nu in ieder geval die ,-- op jaarbasis besparen door de Willem naar Papendrecht te laten gaan, moeten we tegelijkertijd kiezen voor het verbeteren van onze basisscholen. Gebruik daarvoor die vrijkomende middelen, dan haalt het onderwijs in ons dorp uiteindelijk winst uit het besluit dat we vanavond moeten nemen. Wij hopen dat andere fracties dit belang van het onderwijs in ons dorp ook onderkennen. Als dit zo is, zullen wij in tweede termijn een motie indienen om de positieve keuze voor het basisonderwijs in ons dorp tot een raadsuitspraak te maken. MdV, het CDA vindt dat wij vanavond de politieke moed moeten hebben om afscheid te nemen van het voortgezet onderwijs in Alblasserdam met een prima alternatief in Papendrecht, maar tegelijkertijd financiële ruimte moeten maken voor een betere toekomst voor het basisonderwijs in ons dorp. Het onderwijs in ons dorp verdient ons aller prioriteit. De heer Van der Zijden. De heer Van der Zijden: De PSA is altijd voorstander geweest om zoveel mogelijk voortgezet onderwijs in Alblasserdam te behouden. Dat is gewoon goed voor ons dorp. Dat bepaald onderwijs verdwenen is, met name het christelijk onderwijs, daar zijn wij, maar misschien dat ik er destijds wel bij geweest ben, dat weet ik niet, het is nog wel niet zo heel lang geleden, maar dat mag geen reden zijn dat omdat alle christelijk voortgezet onderwijs hier verdwenen is, ook het openbaar onderwijs hier moet verdwijnen. Er is aan de overkant gereageerd op mijn beide buren, dat die de splitsing maken. Ik zie dat nog scherper: ik vind, omdat destijds een meerderheid, dacht ik, links was men een beetje wraak wil nemen op de linkse partijen, omdat die het christelijk onderwijs toen niet voldoende gesteund hebben en dat nu, ik beschouw het een beetje als oog om oog, tand om tand, dan moet nu het openbaar onderwijs daar maar onder lijden. Dan kan er wel gezegd worden: dat is niet zo en wat de heer De Waard zegt: toon maar aan in notulen dat wij het verkeerd gedacht hebben in het verleden of anti openbaar onderwijs, nee, misschien in het verleden niet, maar vanavond als de beslissing genomen is, dan staan er wel duidelijk notulen waarin staat dat de christelijke partijen met één en toevallig vanavond, omdat er één met vakantie is, twee stemmen meerderheid het openbaar onderwijs helemaal laat verdwijnen uit Alblasserdam.

11 11 Dat stuit mij ook zeer tegen de borst, dat christelijke partijen beslissen over openbaar onderwijs. Bovendien, voor Alblasserdam voor onze huidige bewoners maar ook voor andere bewoners, ik lees de Elsevier, dat is niet mijn lijfblad, maar je haalt er wel eens punten uit, je moet ook niet alles geloven, daar wordt jaarlijks een onderzoek in gedaan en de uitkomsten van de ladder: hoe staan gemeenten er voor op gebied van onderwijs, schoolvoorzieningen dus, veiligheid, groen e.d. en in de laatste die medio 2004 gehouden is, zijn er van de bijna 500 gemeenten in Nederland, zijn er 25 gemeenten die een slechtere kwalificatie hebben dan Alblasserdam. Als dus nu het openbaar middelbaar onderwijs ook volledig verdwijnt, heb je kans dat we dadelijk helemaal onderaan die ranglijst bungelen. Dat is toch, denk ik, niet de bedoeling van ons mooie dorp. We moeten eerder proberen om omhoog te komen en niet om naar beneden te gaan, dus ik doe een dringend beroep aan de overkant, maar ja, het zal helaas gezien hun woorden, tenzij het in tweede termijn anders wordt, een oproep om toch die twee jaar hier te behouden en alle argumenten van onderwijskundig en gezondheid, dat zijn kul-argumenten. Het enige is de financiën en inderdaad, zoals collega Cardon al aanhaalde, in de mei-circulaire van dit jaar blijkt dat we dus een groter bedrag voor onderwijs per leerling toebedeeld krijgen dan in de aanvankelijke berekeningen stond. Dus financieel valt het ook allemaal wel mee. Dus dan zijn er eigenlijk geen argumenten om, alleen het enige argument is: draai het maar de nek om, dan zijn we er vanaf. Zo hard stellen jullie het niet, maar spreek dat maar eerlijk uit, als jullie er zo over denken. De heer Zwaan. De heer De Waard: Dat doen we niet, want zo denken we er niet over. De heer Van der Zijden: Dat zal dadelijk uit de stemming blijken. Dan denk je er wel zo over, want als je zo stemt, dan denk je er zo over. Dan kan je wel allerlei andere argumenten aanhalen. De heer De Waard: Dan begrijpt u niet waar het over gaat. Als deze partijen zouden zeggen: we vinden het op basis van argumenten nodig dat deze beslissing genomen wordt, interpreteert u, en ook de SPA-fractie, dat als een anti-openbaar onderwijsactie. U kunt niet bewijzen dat dat zo is. Dit is complete onzin, die een politieke partij onwaardig is. Dat vind ik ook. Alles draait om de centen en jullie geven nu de doorslag. Eén feit is zeker: als we ooit de meerderheid krijgen, dan zullen we ook een keer slachtofferen. De heer Bos: Dan moeten we het over waarden en normen hebben, straks. Ik ga over m n nek. Ik vind werkelijk de manier waarop u.. u luistert helemaal niet naar argumenten, het enige wat u zegt, dat wij bij wijze van spreken zitten te liegen. Ik heb een hele waslijst met feiten en argumenten gegeven, maar u heeft van tevoren al het idee dat de christelijke partijen het openbaar onderwijs de nek omdraaien. Volslagen belachelijk om dat zo te zeggen, maar dat is het idee dat jullie hebben. Dat is geen manier van discussiëren, dat is jezelf vastzetten en dat is armoe van de argumenten van de overkant. De heer Zwaan: MdV, misschien mag ik ook nog een bijdrage leveren? Er worden op dit moment echt zulke grote woorden gesproken en ik betreur echt de toon die nu is ontstaan, dat vind ik echt zo slecht, want er wordt een bepaalde claim gelegd, laat ik het maar even zo zeggen dan, door een aantal partijen, wat totaal niet onderbouwd wordt. Ik kan daar echt helemaal niks mee, als op die manier, zelfs met stemverheffing naar elkaar gesproken wordt.

12 12 Het mag iedereen hoog zitten, dat vind ik prima, maar ik vind echt dat de partijen aan de overkant, die dit naar ons gesproken hebben, echt die claim moeten corrigeren, want dat kan écht niet. Het is daarnaast naar mijn idee ook gewoon, en daarin wil ik de VVD ook aanspreken, een miskenning van waar het college mee bezig is geweest, want die hebben naar ons idee een duidelijk stuk neergelegd en dat stuk ligt er nu. Dat stuk ligt er al zo lang, dat er allang op ingesprongen had kunnen worden en om dan, op dit moment, zo te blazen, dat kan écht niet. Nee, ik wil graag mijn woord afmaken, want ik heb al lang genoeg geluisterd. Ik heb echt het idee dat jullie op dat moment dan ook door hadden moeten bijten. Dan hadden jullie ook met een reëel alternatief moeten komen. Ook nu weer stellen jullie ons voor alsof wij niet zouden willen kiezen voor kinderen, voor ouders. Op het moment dat jullie dit zo laat horen en er komt alleen een vaag rekenvoorbeeld en totaal geen enkel alternatief, dat weerlegt de argumenten die er nu zijn, excuus, dan gaat dit boven mijn pet en wordt het op een politiek vlak getrokken, waar ik me echt verre van wil houden. Meestal ben ik niet zo, maar ik voel het zelf aan mijn woorden. De heer Van Wermeskerken: Ik vind het jammer dat u zo spreekt, want ik heb geprobeerd. De heer Zwaan: Dat is niet overgekomen dan. De heer Van Wermeskerken: Althans, mijnheer Zwaan, om argumenten te noemen en u was er bij ook De heer Zwaan: Ik heb geprobeerd die te antwoorden, omdat ik ze niet heb teruggevonden. De heer Van Wermeskerken: U was erbij bij de commissievergadering. Ik had daar dan ook graag een reactie van u op de argumenten gehad. De heer Zwaan: De enige reactie die ik u nu wil geven en dat is eigenlijk de enige inhoudelijke reactie die ik nog wil geven op dit stuk, is dat als het gaat om bijv. een MOVE-concept op wat voor manier dan ook, als je die echt serieus wilt nemen, dat we ook als raad daar ook vol de bereidheid moeten nemen om dat te ondersteunen, anders is dat ook een suggestie van onze kant, wat een wassen neus is, dus wat dat betreft kan ik denk ik ook meegaan met dat wat zo meteen voorgelegd wordt. Ik ken de tekst nog helemaal niet, maar dat verwacht ik, omdat dat dan ook een onderstreping is van het belang dat wij hechten aan onderwijs. Dank u wel. De raad heeft op dit moment gesproken. Het woord is aan de portefeuillehouder. Wethouder De Gruijter: MdV. Het niveau van debatteren van u als raad is heel vaak hoog. Soms niet en dit is één van die sommige dagen. Als de PvdA de vraag durft te stellen: wie komt er hier op voor de belangen van het openbaar onderwijs en diezelfde partij durft te zeggen dat het openbaar onderwijs het afvalputje is van de samenleving, dan weet ik wel één ding: dan is de PvdA in ieder geval niét de partij die opkomt voor het openbaar onderwijs. Als je dat durft te stellen, dat is echt slecht voor het openbaar onderwijs, waar ik me kei-keihard voor wil inzetten. De discussie De heer Van der Zijden: De PvdA zit niet in deze raad, wethouder. De SPA-fractie dan, voor de duidelijkheid. Nou, nee, de PvdA mag hier genoemd worden in dezen, want wij hebben dat hoog in het vaandel en in het programma en wij staan er dus voor.

13 13 In het programma staat dat het het afvalputje van het onderwijs is. Je weet ook dat alles wat niet geaccepteerd wordt op andere scholen, daar naartoe kan en dat is hier dus ook in het voortgezet onderwijs. Wethouder De Gruijter: Mag ik verder, MdV? Ja. Wethouder De Gruijter: Dank. Als ik de termijn goed probeer te beluisteren, hoe moeilijk dat soms ook is, dan worden er niveaus tegelijkertijd bewandeld, waar het gaat om de toekomst van het Willem de Zwijger College. De eerste gaat over het voorstel zelf. Verschillende fractie mogen ook tot verschillende afwegingen komen ten aanzien van het voorstel, omdat ze onderwijsinhoudelijk een andere opinie hebben, bereikbaarheidsaspecten anders uitleggen, financiële aspecten verschillend interpreteren, dat kan allemaal. Ik kom daar straks uitgebreider op terug. De tweede laag van de discussie gaat over de ambities van het dorp wat betreft het behoud van het voorzieningenniveau. Dat is een principiële discussie, die het ook waard is om zuiverder gevoerd te worden dan dat hij vandaag wordt gevoerd en wat mij betreft dan ook maar scherper. Zet u dan maar neer welke keuzes u als raad of als deel van de raad wenst te maken. Helderder in ieder geval dan ik in eerste termijn heb gehoord. Laat ik helder zijn, MdV, als portefeuillehouder onderwijs vind ik het echt tien keer leuker en vanavond zelfs 100 keer leuker om een voorstel te verdedigen over vernieuwing van je voorzieningen. Bijv. het heropenen van de bieb, waar een aantal van u was afgelopen maand, is veel plezieriger dan een collegestandpunt te verdedigen om een voorziening in je dorp af te stoten. Maar of ik er nu minder lol aan beleef of meer, is niet relevant, het gaat er uiteindelijk om: wat is het beste voorstel voor dit dorp en voor het openbaar onderwijs in dit dorp? Nog één keer ga ik de argumenten langs. Bereikbaarheid is het minst omstreden argument; ik laat dat even voorbij. Iedere partij zegt dat bereikbaarheid op zichzelf geen reden is om niet naar Papendrecht te kunnen. Onderwijsinhoudelijk; nog één keer terug naar de bron. De argumenten die het college geeft, verzint het college niet zelf vanuit een soort vooringenomen positie. Ze komen van de rector van de school, waar je van mag verwachten, en ik ken hem, dat is dus ook zo, dat die het belang van de school voorop stelt en het belang van de leerlingen van die school. Het is absoluut zo dat behoud van een voorziening op ons niveau de menselijke maat het dichtst benadert. Een kleine school heeft ontzettend veel voordelen waar het gaat om bekendheid en elkaar kennen. Dat is een schaalvoordeel, dat je niet kan ontkennen en dat moet je ook niet ontkennen, maar er zijn ook schaalnadelen en die zijn netjes benoemd in het voorstel. Ook schaalnadelen op onderwijskundig gebied. Die zijn allemaal te corrigeren, maar alleen met zo n grote hoeveelheid geld die een school als het Willem de Zwijger College niet kan en ook niet verantwoord is om die daarvoor vrij te maken. Als een dergelijke operatie, zoals nu voorgesteld wordt, de school zo n ,-- op jaarbasis ten opzichte van de huidige situatie als voordeel geeft, moet u dat omrekenen in zeker drie voltijd leraren bijv. Uiteindelijk beschikbaarheid van drie voltijd leraren ja of nee, is écht bepalend voor onderwijskwaliteit. Geeft u maar aan hoe de school dat op een andere manier zou kunnen invullen. Leraren zijn uiteindelijk bepalender voor de kwaliteit van het openbaar onderwijs dan de locatie alleen. Ten aanzien van de overige financiële argumenten: het is zo dat de algemene uitkering gewijzigd is. Dat hebben we ook u in het voorstel doen toekomen. Dat is dan ook de reden waarom het bedrag dat we naar Papendrecht zouden moeten voteren, lager wordt dan in het oude voorstel, omdat ook zij een hogere algemene uitkering mogen ontvangen. Dus er zit een beweging omhoog en omlaag in, die voor beide gemeenten tegelijkertijd geldt. Als er ook voor de gemeentebegroting een voordeel ontstaat, is dat niet omdat er opeens winst ontstaat, maar het tekort op de onderwijsbegroting neemt met dat bedrag af. Dat is in die zin een relevant gegeven, dat wij hier niet geld aan winnen, maar minder meerkosten hebben. We kunnen het dus niet op de spaarbankboekje zetten, omdat we het geld gewoon niet over hebben, maar het gaat er wel om dat die bedragen, die daarin genoemd zijn, uiteindelijk wél het tekort op de totale begroting verlagen, waardoor je andere basisvoorzieningen in je dorp wél kan handhaven. Het CDA-voorstel dat ik daarnet hoorde, klinkt mij als portefeuillehouder onderwijs natuurlijk meer dan gemiddeld sympathiek in de oren, omdat je dan zegt: laat dat bedrag, dat je dus niet over hebt, maar in de basisvoorziening onderwijs lopen.

14 14 U heeft er vast begrip voor dat het college die opvatting niet van tevoren heeft kunnen bestuderen en ook niet in de conceptbegroting heeft kunnen zetten, die u morgen toegestuurd krijgt. Als u dat als raad echt zou vinden in de tweede ronde, dan zult u die uitspraak ook moeten waarmaken tijdens de begrotingsraad, maar de denklijn is wat mij betreft positief, maar u zult er wel zelf uw maatregel op moeten nemen. Dan het argument van de heer Van der Zijden: hij had het met weinig respect over een kul-argument ten aanzien van bereikbaarheid. Laat ik dan ook één keer hem een kul-argument teruggeven. Als wij laag scoren op de Elsevierindex waar het gaat om een voorziening als onderwijs, dan moet u die Elsevier inderdaad nog maar eens een keertje lezen, want daar staan nu al twee minnetjes, omdat er geen keuzevrijheid is als je in dit dorp woont, want een heleboel voorzieningen zijn hier niet meer. Lager dan twee minnetjes kun je niet scoren, mijnheer Van der Zijden, dus het is een kul-argument om te zeggen, dat u daarom het openbaar onderwijs wilt handhaven. Dan een niveau hoger. Sommige fracties denken blijkbaar dat wij geen dorp meer zijn als we ons laatste restje middelbaar onderwijs zien verdwijnen. Als dat zo principieel ligt, wil ik die fracties graag oproepen om vanavond helder te maken welke keuzes zij dan wel willen maken t.a.v. het voorzieningenniveau. Gaan we dan inderdaad verder bezuinigen op het onderwijsbudget voor basisscholen? Gaan we het raadskader van het zwembad ter discussie stellen? Wees als politiek dan helder, daar hebben de burgers in dit dorp behoefte aan en recht op. Kom met een alternatief voorstel, als het u echt zoveel waard is met alle zware politieke termen die u vanavond heeft gebezigd, moet u ook in tweede termijn met concrete voorstellen komen waarmee u als raad in een concreet debat kan en het college wacht zo n inbreng in de tweede termijn met spanning af. Ik kijk de raad rond. Wie in tweede instantie het woord wil voeren? Voorzitter, het debat lijkt bijna op slot te gaan door emotie. Het lijkt alsof het niet mogelijk is om over dit onderwerp op basis van argumenten te discussiëren. Dat is buitengewoon slecht voor de besluitvorming. Is het misschien goed om even nu een klein moment in te lassen door een korte schorsing om even tot zinnen te komen en te proberen wel op basis van argumenten en niet stevige verwijten en dreigementen, want die gaan zo maar door de lucht hier, dit besluit te nemen. Anders doen we vanavond geen goede zaken hier in deze raad. De heer Van der Zijden: Het normen- en waardendebat komt straks pas. Dat duurt nog anderhalf uur. Er is een voorstel gedaan om even een time-out te nemen, om wat rustiger aan de volgende ronde te kunnen beginnen. Wordt dat voorstel overgenomen? Ik discussier alleen maar op basis van feiten en argumenten, niet op emoties. Ja, maar ik vroeg nu even of u ook behoefte heeft aan een schorsing. De CDA-fractie heeft geen behoefte. De ChristenUnie-fractie? De heer Bos: Ik ben het wel eens met Boele om eens even af te tasten van: hoe het nou precies zit, want misschien is er wel te veel gezegd door de geachte afgevaardigden van de andere partijen, want de tendens is helemaal verkeerd en het verkeerde zwaard. Er wordt een zwaard gebruikt op het ogenblik dat totaal niet aan de orde is en daar willen we het even over hebben met degenen, als ze tenminste willen. De VVD-fractie, heeft die behoefte aan een schorsing?

15 15 De heer Van Wermeskerken: We sluiten ons aan bij de meerderheid. Dan lijkt het mij goed dat ik denk en vind dat er een meerderheid is om even te schorsen. Op mijn horloge zal ik zeggen dat ik om kwart voor 9 door wil gaan. SCHORSING HEROPENING Dames en heren. Het is op mijn horloge kwart voor 9. Mijn horloge loopt wat voor, dat weet ik. Ik heb ook gezegd bij de schorsing: op mijn horloge kwart voor 9. Ik hef de schorsing op. Is de VVD-fractie ook bereikbaar? De VVD-fractie is bereikbaar. Akkoord, Dan is het te doen gebruikelijk dat bij het opheffen van de schorsing degene die de vraag gesteld heeft of er geschorst zou kunnen worden, daarna het eerste woord krijgt. Dat is de heer Boele. TWEEDE TERMIJN Voorzitter, enigszins aangeslagen door de toon van het debat in de eerste termijn hebben de fractievoorzitters van de confessionele partijen in deze raad even de koppen bij elkaar gestoken. Dat heeft ertoe geleid dat wij graag deze tweede termijn willen beginnen met een gemeenschappelijke verklaring die onze toon voor de tweede en mogelijk volgende termijnen van het debat zal aangeven. Die verklaring zal door de fractievoorzitter van de grootste confessionele partij, de heer Ruikes, worden voorgelezen. De heer Ruikes. Dank u wel. Een verklaring van de CDA, SGP en ChirstenUnie. Voor de aanvang van de tweede termijn hebben CDA, SGP en CU er behoefte aan dat zij de discussie over de huisvesting van het Willem de Zwijger College louter alleen op basis van onderwijskundige, financiële en bereikbaarheidsargumenten willen voeren. Van een gecreëerde tegenstelling tussen bijzonder en openbaar onderwijs nemen wij afstand. Voor ons als confessionele partijen gaat het in lijn met onze insteek van de achterliggende jaren om het totale onderwijs, zowel openbaar als bijzonder. Wij roepen de andere partijen dan ook op om de discussie ook op basis van louter argumenten te voeren. Dank u wel. Wie van u wil het woord voeren? De heer Cardon, Van Wermeskerken, Van der Zijden, De Waard. De heer Cardon. Laat ik beginnen met nogmaals te stellen dat in ieder geval in het programma van de PvdA heel duidelijk staat, dat wij niet koste wat het kost, maar dat wij hoog in het vaandel hebben het behoud van het voortgezet onderwijs in Alblasserdam, en daar hebben we wat voor over. Dus als de wethouder het heeft over: wat laat je dan vallen?, dat zou kunnen, zo n discussie kun je voeren, maar ik denk dat je die discussie moet voeren bij de behandeling van de begroting, als je.. ja, daar kun je nu om lachen, mijnheer Wesselius, maar als je collegepartij bent en je kan wekenlang hier allerlei zaken doorrekenen, omdat je een miljoen aan exploitatie moet vinden, dan kun je ook doorrekenen van: als we hier dan, laten we zeggen, ,-- per jaar bij moeten leggen, wat betekent dat dan elders? Als wij straks een onderwerp behandelen en het gaat over Rijnstraat/Zwarte Paard, dan hebben we heel makkelijk gezegd: dat mag op jaarbasis 15 jaar lang ,-- kosten, ja, dat gaat dan over de harde infrastructuur en wij vinden dus die sociale infrastructuur, waartoe dit hoort, vinden wij een heel belangrijk iets.

16 16 De heer Wesselius: Ik vind het hartstikke mooi dat u op die manier uw uitgangspunten nog een keertje voor het voetlicht brengt. Ik haalde eventjes diep adem, ik lachte niet uitgebreid, omdat ik even moest zuchten, omdat u op die manier in feite zegt: ik loop nu weer weg voor de vraag, geef nou eens alternatieven aan. U zegt: dat moeten we niet nu doen, dat moeten we een volgende keer doen. Nou, dat is erg makkelijk en daarom zuchtte ik even. Ja, ja. De heer Wesselius: Wat bedoelt u nu met ja, ja, bedoelt u daarmee..? Ja, dat u moest zuchten, dat begrijp ik waarom u moest zuchten. De heer Wesselius: U begrijpt ook.. Ja, ik bergrijp waarom u moest zuchten. De heer Wesselius: Oké. Ja, maar we zouden het op argumenten houden, niet op emoties. De heer Wesselius: U spreekt mij aan, ik u niet. Ga uw gang. De heer Wesselius: U spreekt mij aan. Ah, ja, u zat te zuchten, u had het moeilijk. Ik zou u allebei willen verzoeken tot de kern van de zaak te willen komen. Goed, de heer Ruikes zegt: de stukken zijn beschikbaar. Die waren niet beschikbaar, het rapport van Deloitte, mijnheer Ruikes, als u dat hebt, is dat uniek, die zijn hier in het gemeentehuis en die waren niet te vinden. Die waren er vòòr de vertrouwelijke commissie. In april waren die er, mijnheer Ruikes. Ja, dan had u ze ook kunnen lezen. In april en toen heeft de meerderheid gezegd, want dat hebben we gevraagd aan de wethouder: kunnen we toch het alternatief nu ook krijgen, van: wat betekent het voor Alblasserdam?

17 17 En toen is door de meerderheid in de commissie gezegd: dat hoeven we niet uit te zoeken, kijk naar overgaan naar Papendrecht en hier de zaak sluiten. Nee, daarvòòr lag er al een motie, door het CDA ingediend, dat alles in kaart moest worden gebracht, in het kader van het MOVE-concept was dat nog, zowel herhuisvesting in Alblasserdam, als verplaatsing naar Papendrecht, dat dat uitgezocht moest worden. Die motie hebben we ingediend, die is door het college overgenomen. Toen hebben we hem daarna ingetrokken, dat kunt u allemaal in de raadsnotulen nalezen. Dat is op een gegeven moment uitgezocht, dus die cijfers lagen er op een gegeven moment. Daar heeft iedereen kennis van kunnen nemen. Déze stukken waren dus op dit moment niet beschikbaar, als je dat nog een keer wilt bekijken, mijnheer Ruikes. Maar die had u dus ook al lang beschikbaar.. Ja, dat snap ik, dat snap ik, maar die waren dus nu niét beschikbaar. Wanneer ik voorbereid, daar gaat het toch niet om. Ze waren niét beschikbaar nu. Maar ze zijn wel beschikbaar gewéést, dus u had Ja, dat snap ik, maar er zijn zoveel stukken beschikbaar geweest, maar op dit moment waren ze dus in het hele gemeentehuis dus niét te vinden. Dat is dan uw zaak, dat u uw zaken op het allerlaatste moment.. Ja precies, dan zegt u: u bent te laat begonnen. Waarschijnlijk, ja. Ja. Gelukkig mag ik mijn eigen tijd indelen. Dus dat is dan de stukken en op welke stukken we nu dus een besluit nemen. Nou, dan zeg ik, en dat heb ik al gezegd: wat er nu in de map ligt, dat is die paar velletjes en daar nemen we dus nu zo n vérgaand besluit op. Ja? Nee, daar maak ik bezwaar tegen, want ik neem een besluit op basis van allerlei stukken die ik in het verleden bestudeerd heb en daar heb ik al maanden de tijd voor gehad, om dat te doen, en op basis daarvan neem ik een besluit en dat stukje dat nu in de map ligt, is gewoon een samenvatting van al die onderliggende stukken, en dat is een kwestie van gewoon je zaken goed voorbereiden. Nou ja, we kunnen welles-nietes en goed doornemen. Als we op deze manier moeten discussiëren, mijnheer Ruikes, dan schiet het wel op. Ik wil alleen de suggestie tegenspreken, dat we hier op basis van twee velletjes een zo zwaarwegende beslissing nemen. De rest van de stukken was op dit moment niét beschikbaar, mijnheer Ruikes.

18 18 Op dit moment niét, maar.. Heren, ik wil déze discussie nu toch tot een einde hebben en dat betekent dat ik constateer dat er in het verleden diverse rapporten beschikbaar zijn gesteld en dat daar ook over gediscussieerd is en dat die wellicht misschien, ik weet het niet precies, op dit moment niet ter inzage hebben gelegen, maar dat ze wél in het verleden duidelijk beschikbaar zijn geweest, dus ook onderdeel uitmaken van... nu de kant, nee, dat begrijp ik.. Nee, ik kies geen kant; ik constateer dat er in het verleden stukken zijn geweest, die natuurlijk ook bij dit onderdeel horen voor vandaag, want de suggestie dat wij als raad een beslissing nemen alléén op deze velletjes, dié mag ik als raadsvoorzitter niet ongepasseerd laten. En daar blijf ik bij. Ja, maar ik laat hem niet ongepasseerd. Ja, nee, prima. Ik stel dat dat niet waar is, als onafhankelijke voorzitter. Stel dat dat niet waar is? Ik stel dat dat niét waar is. Wij gaan als raad niét beslissen op alleen déze gegevens in het raadsvoorstel van drie bladzijden. Er zijn méér gegevens beschikbaar en daar hebben we ook met elkaar over gediscussieerd. Gaat u verder. Oké. Dan is er gezegd van hoog niveau en laag niveau door de wethouder en dan gaat het over de ambities, voorzieningenniveau, dus de wethouder is wat dat betreft nou ja, die geeft in ieder geval nog ruimte, dat je zegt: oké, dan zal er iets anders moeten verdwijnen en daarom zeg ik: we krijgen die discussie lief en zoet in de begrotingsbehandeling, dat is de volgende raad. Ik kan me goed herinneren dat we in juni hier een hele hoop vragen gesteld hebben, er zijn heel veel voorstellen gedaan en ik begrijp dat we morgen die stukken krijgen, zodat we weten van: wat gaat er wel en niet door en het zit er dik in, dat dit niet is meegenomen en geboekt is als voordeel en dan zeg ik: dan zou ik wel even een aantal dingen tegen elkaar willen afwegen en ik kan er wel één noemen en dat is een hele makkelijke, dat is wederom de infrastructuur, waar we heel veel geld in stoppen en waar ik van zeg: dat zou dan maar eens wat minder moeten om dit een kans te geven. Dus er is wel degelijk een alternatief en nogmaals, als dan door de voorzitter van deze vergadering, als voorzitter van het presidium gezegd wordt, dat ze zulke mooie programma s hebben, waar ze kunnen laten zien wanneer je dit doet, wat dat dan betekent. Nou, dat zijn momenten waarvan je zegt: dat wil ik dan zien, wat geef ik dan weg? Maar heel erg makkelijk is natuurlijk en dat heb ik al meer gedaan, dat je zegt in de infrastructuur, dan moet dat wat rustiger aan en die soberheid, nou, dat zult u ook wellicht nog horen bij het vervolg, denk ik, over wat we hier allemaal aanpakken. We pakken héél véél aan in Alblasserdam, héél véél, daar zijn externen voor nodig. Nou, daar is ook al eens door ons een voorstel gedaan: stop met een aantal externen, want er lopen mensen rond omdat we veel willen laten doen en daardoor dus ook veel kwijt zijn. Dat gaat om ongeveer drie ton, heb ik vorige keer aangegeven, dat we uitgeven aan externen. En natuurlijk zal het op bepaalde momenten nodig zijn, dat je een specialist nodig hebt, maar er zitten nu mensen omdat we heel veel aanpakken, om dat allemaal uit te kunnen voeren. Dus er zijn een aantal punten waarvan ik zeg: daar is dat geld te vinden.

19 19 Maar nogmaals, het gaat erom: waar een wil is, is een weg, en hier lijkt het erop: waar een wil is, is voortgezet onderwijs wég. Dan, ik heb met de voorzitter van de technische avondschool gesproken, die weten officieel nog van niets. Die zijn ook verbaasd dat ze hebben moeten vernemen dat ze eventueel daar moeten verdwijnen. Als je dus ervoor bent, dat het bedrijfsleven hier een goede kans heeft om mensen te laten scholen, vroeger had je allerlei bedrijfsscholen, nou, ik begrijp dat er een behoorlijke belangstelling is voor die TAS, dan zeg ik: nou, daar hebben we ook niets over vernomen wat daarmee moet gebeuren. Het andere punt is, wat in het verleden gebracht is en dat is ook de motie van oktober, waar u vermoedelijk naar verwijst, mijnheer Ruikes, toen is aangenomen dus om een studie te doen naar de MOVE en naar Papendrecht, en dat naast elkaar te leggen. Nou, als dat in het rapport van Deloitte staat, ja, dan zal ik het achteraf nog een keer lezen als het hier allemaal voorbij is, maar die motie is op 28 oktober 2004 door iedereen hier in deze raad aangenomen, behalve mevrouw Barra, maar die was afwezig wegens ziekte, toen hebben we gezegd: het LOC en Papendrecht/Alblasserdam zou erbij genomen worden, de investering van 2 miljoen die beschikbaar is voor die LOC, nou daar is hier in de zijlijn even van gezegd: ja, dat is nu niet aan de orde, want dat moet je anders zien, nou, dan zeg ik: het totaal, het totaal is voor mij dat je zegt: zijn er nou zware argumenten om te zeggen, onderwijskundig, nou, dat is al gezegd en ik zei al: ik heb daar met verschillende mensen over gesproken, ik snap wel dat die rector van de Willem zegt: het is handiger voor mij om in Papendrecht te zitten, want het stukje dat er vorige keer bij zat van hem, nou, daar was ik niet zwaar van onder de indruk, dat A 4- tje. Er wordt zelf door de adviseur, die het stuk geschreven heeft, gezegd: ja, het logisch dat die rector dat zegt, want dat ruikt toch een beetje naar dat hij zijn eigen zaakjes zit te verdedigen, heeft zelf naar voren gebracht, als je het over argumenten hebt, van: zijn de ouders nou gehoord? Als wij een straat openbreken, nodigen wij Jan en alleman uit, ja gelukkig, dan gaan we evalueren, dus ik denk dat dat een prima zaak is, maar wat weten de ouders hiervan? En wat betekent dat voor de loop naar het openbaar onderwijs? Het gerucht gaat al in Nieuw-Lekkerland, en ook in Alblasserdam: direct gaat het dicht, dus dan komen er al minder. Dus hoe zit het daarmee, zijn de ouders daarin betrokken? Nou goed, in ieder geval: het is een punt, dat zal duidelijk zijn, dat wij onderwijskundig niet overtuigd zijn, dan misschien wat minder. Wij zijn ervan overtuigd, dat we best een plaats kunnen vinden waar het in Alblasserdam minder moet kosten. Natuurlijk zitten we nu in een te groot gebouw, maar we kunnen ook eventueel naar de Oude Mavo terug, knap die dan voor een bedrag dat je er wél in wilt steken, op en kijk de komende jaren hoe zich dat ontwikkelt. Nou en ik begrijp als u het hebt over de bereikbaarheid, ja, dat die afstand niet geweldig is, maar wij zeggen ook niet: Laat Hornbach maar gaan, want ja, wat is het nou om met de auto naar Sliedrecht te moeten rijden of naar Dordrecht. En we zeggen ook niet: Albert Heijn, dan moet je in de Westpolder zijn. Nee, we willen hier een bepaald voorzieningenniveau hebben en wij zijn ervan overtuigd dat dié groep, en ook ouders hebben mij daarop aangesproken, die toch zeggen: we stellen het ten zeerste op prijs dat de kinderen hier gewoon binnen ons gezichtsveld die twee jaren dat we dat kunnen zien, dat dat gevolgd kan worden. Ik heb daarnet gezegd dat de jeugdwerkster, die contact heeft met die acht groepen, het schijnen er dan acht te zijn hier, die door het dorp trekken, daar heeft zij contact mee en die zeggen juist: dat in de gaten houden, brengen in dat jeugdplatform (of hoe het precies heten mag, dan heb ik wel de goede woorden gebruikt tegen de heer De Waard), maar goed, ja, ik wil het natuurlijk op argumenten houden, maar ik raak er toch steeds weer van geëmotioneerd en het zit me ontzéttend hoog, dat dit gebeurt en nogmaals, mijnheer Ruikes, als u bij een bepaalde zaak hier zegt: luister, ik moet ook met de minderheid rekening houden en dan ging het over het verplaatsen van deze raadzaal naar de Wipmolen, en toen hebben we gezegd: ik ga daar niet in mee en nu gaat het om één stem méér, gaan we dit besluiten. Twee. Ja, maar als zij er was, dan zou die ook meegaan, dus laten we het nou even zuiver houden. Dus dan zeg ik van., nou ja, in het totaal direct van: wat gaan we doen? Dan kan het zijn dat we het nog eens een keer uitstellen, maar dat is dan uitstel van één goede maand, waar we het totaalprentje krijgen van: wat gaat er hier in Alblasserdam gebeuren, waar wordt erin gesneden, want gesneden moet er worden, ja, wat betekent het dan als je dat overeind zou houden? Dus dat is eigenlijk mijn verzoek, en u begrijpt ook wel dat als je geen collegepartij bent, dat het geweldig moeilijk is om dat soort dingen door te rekenen. We hebben hier geen instituut zoals bij de landelijke overheid, waar allerlei dingen doorgerekend kunnen worden, ondanks dat ik dan bijna fulltime met deze zaken bezig ben.

20 20 Maar ik, en dat wil ik ook kwijt, ik vind dat ik héél constructief op allerlei plekken meegedaan heb, hier in Alblasserdam. Met name omdat ik breder wil kijken dan het eigen belang en ja, dit vind ik een geweldige klap, laat ik dat duidelijk communiceren: ik vind het een geweldige klap en wij moeten direct onze consequenties daaruit trekken. Dank voor uw bijdrage in tweede instantie. Ik wil u nog wel wijzen op de mogelijkheden die ook de oppositiepartijen hebben, om zaken te laten doorrekenen in het gemeentehuis. Daar hebben wij tot nu toe eigenlijk nooit iets van gevonden, dat dat niet zou mogen. Dus als u dat nu zegt, moet ik u daar toch in tegenspreken. Wie van u wil het woord voeren? De heer Van Wermeskerken. De heer Van Wermeskerken: MdV, eerst twee opmerkingen vooraf. Ten eerste reagerend op de heer Cardon, ik wil niet zeggen dat ik alle stukken heb gezien, maar ik heb er ruimschoots voldoende kunnen zien om er het standpunt van de VVD-fractie op te kunnen baseren. Bovendien, je praat met heel veel mensen over dit soort dingen, dus dat kan best. Ik vind het ook een beetje gezeur van hem over dat hij geen collegepartij is. Ja, dat kunnen we niet altijd met z n allen zijn. Dat zijn dingen die in de marge spelen. Je kunt altijd aan de gegevens komen. Wat betreft de opmerking, de verklaring, die de heer Ruikes heeft voorgelezen, vond ik het jammer dat hij daarin slechts drie onderwerpen betitelde waarover argumenten zouden kunnen worden gewisseld, zijnde: financiën, onderwijsinhoudelijke zaken en de bereikbaarheid. Ik dacht dat we over de bereikbaarheid op voorstel van wethouder De Gruijter, hadden afgesproken dat we het daar niet meer over zouden hebben. Ik zou dan ook liever op dié plaats, als u het goed vindt, het voorzieningenniveau willen bespreken. Dan kom ik inhoudelijk even op de punten. Er wordt gesproken over de financiën: een tekort van ,-- op de begroting van de gemeente Alblasserdam en ook t.o.v. het agendapunt Rijnstraat/ Zwarte Paard, dat hier later aan de orde komt, is dit een peulenschil. De VVD-fractie is bereid zich hard te maken om te onderzoeken hoe we dit bedrag van ,-- kunnen besparen, ergens, waarop dan ook, zodat dat beschikbaar is, zodat dat neutraal is, voor onze gemeente. Voorts weet u natuurlijk wat er intussen in ons verkiezingsprogramma over dit punt stond, ik zou willen opmerken nog eens, dat er zowel vanuit leerkrachten, maar ook door ouders van deze algemene school, want je kunt hem niet meer een bepaald predikaat geven, voor het behoud van deze school hier in Alblasserdam wordt gepleit. Laten we ons daar toch alstublieft goed rekenschap van geven, want de kleinschaligheid die we hier in Alblasserdam hebben, kunnen hebben, dat is breed, zéker op onderwijsgebied. De heer De Waard zal ongetwijfeld ook kunnen beamen, dat men op tal van plaatsen, met name in de Verenigde Staten, aan het terugkomen is van de zeer grote onderwijsinstellingen. En dan aangaande de opmerking van wethouder De Gruijter, in reactie op wat de heer Van der Zijden opmerkte aangaande Elsevier, ik zou hem toch willen meegeven dat Elsevier in die leefbaarheidsmeter, die ladder, in den lande wel als min of meer maatgevend wordt gezien. Het zijn allemaal redelijk objectieve normen die daar worden gehanteerd. MdV, wij blijven er dus bij dat we onze best moeten doen, volgens mij met z n allen, om het Juniorcollege voor Alblasserdam te behouden. Dank u wel. De heer Van der Zijden. De heer Van der Zijden: De oproep van de overkant, met name door de heer Ruikes namens de partijen, om zakelijk te argumenteren, daar ben ik niet gelukkig mee. Ik zit al heel lang in de raad, langer dan jullie allemaal, ik heb al die jaren méér met m n hart, met m n gevoel gewerkt, dan met m n verstand en ik vind dat méér mensen dat zouden moeten doen. Er wordt zo vaak gezegd: ik begrijp het volkomen, ik ben het eigenlijk wel met u als eenling of vaak een buurtgroep, ik ben het eigenlijk wel met u eens, maar het kan nu eenmaal niet, puur financieel of zakelijk gezien. Uit mijn hart sprekend zeggen die mensen dan: zou ik wel wat voor uw standpunt voelen, maar ja, financieel gezien kan het niet. Ik vind dat er meer met het hart gewerkt moet worden en niet altijd puur zakelijk, puur financieel. Wij zijn voor behoud van zoveel mogelijk voorzieningen in Alblasserdam, dat we misschien slecht scoren in die Elsevier-ladder, dat de wethouder tegen me zei, dat kan best.

18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater)

18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater) 18 DECEMBER 2008: Besluit project Atalanta ( project dierenpark / centrum / theater) Bijdrage 1 e termijn Voorzitter, Hoe staat de DOP tegenover het project dierenpark / centrum / theater? Wij zouden er

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

OPENBARE VERGADERING. van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 15 december 2005 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis

OPENBARE VERGADERING. van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 15 december 2005 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis OPENBARE VERGADERING van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 15 december 2005 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis Aanwezig de leden: de heer A.L. Cardon (PvdA), mevrouw M.J.H. Barra-Leenheer

Nadere informatie

21 Niveaus van interveniëren in groepen 22

21 Niveaus van interveniëren in groepen 22 21 Niveaus van interveniëren in groepen 22 ASPECTEN VAN COMMUNICATIE IN GROEPEN In iedere relatie en in elk relatienetwerk waar mensen net elkaar communiceren zijn er vier aspecten te onderscheiden. De

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen

Nadere informatie

Aan de orde is het VAO Persoonsgebondenbudget (AO d.d. 21/11).

Aan de orde is het VAO Persoonsgebondenbudget (AO d.d. 21/11). Persoonsgebondenbudget Aan de orde is het VAO Persoonsgebondenbudget (AO d.d. 21/11). Mevrouw Bergkamp (D66): Voorzitter. Eigen regie en keuzevrijheid voor de zorg en ondersteuning die je nodig hebt, zijn

Nadere informatie

Reglement van orde voor de raad, verordening op de raadscommissies en huishoudelijk reglement van het presidium

Reglement van orde voor de raad, verordening op de raadscommissies en huishoudelijk reglement van het presidium Reglement van orde voor de raad, verordening op de raadscommissies en huishoudelijk reglement van het presidium Inleiding In het presidium van 31 maart 2016 is afgesproken dat de voorstellen m.b.t.: Reglement

Nadere informatie

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Doel van de activiteit Bespreken van het raadsvoorstel en bepalen of het raadsvoorstel besluitrijp is t.b.v. de raadsvergadering van 16 januari 2014

Doel van de activiteit Bespreken van het raadsvoorstel en bepalen of het raadsvoorstel besluitrijp is t.b.v. de raadsvergadering van 16 januari 2014 POLITIEKE MARKT APELDOORN Voorzitter: G.L.Y. Bos Secretaris: A. Oudbier Notulist: J. Versteeg Onderwerp Voorstel Subsidieaanvraag i.h.k.v. de Beleidslijn gemeenten Datum 9 januari 2014 Tijdstip 19.00 20.00

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE RAADSSESSIE GEMEENTE HAARLEMMERMEER OP DONDERDAG 20 januari 2005

VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE RAADSSESSIE GEMEENTE HAARLEMMERMEER OP DONDERDAG 20 januari 2005 VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE RAADSSESSIE GEMEENTE HAARLEMMERMEER OP DONDERDAG 20 januari 2005 Onderwerp: Voorzitter: Aanwezig zijn de leden: Griffie: Portefeuillehouders: Financieel meerjarenbeleid

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

www.schuldinfo.nl Pagina 1

www.schuldinfo.nl Pagina 1 Wijziging beslagvrije voet volgens wetsvoorstel wwb Behandeling wetsvoorstel 6 oktober 2011, Tweede kamer ( ) Het hoofdprincipe, die onafhankelijkheid van ouders, vind ik cruciaal. Je ziet dat wat nu gebeurt,

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Luisteren en samenvatten

Luisteren en samenvatten Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?

Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Resultaten van de Kans- tevredenheidenquête d.d. juni 2012.

Resultaten van de Kans- tevredenheidenquête d.d. juni 2012. Resultaten van de Kans- tevredenheidenquête d.d. juni 2012. In totaal legden 42 mensen deze enquête af. Statistieken voor vraag 1 : Heb je dit schooljaar contact gehad met Kans? Ja 90.48% Nee 9.52% Statistieken

Nadere informatie

Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven

Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven Situatie John volgt een opleiding coaching. Hij wil dat vak dolgraag leren. Beschikt ook over de nodige bagage in het begeleiden van mensen, maar

Nadere informatie

Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen

Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? 1 Advies is vaak iets anders

Nadere informatie

BESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid

BESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid BESLUITENLIJST Voorronde Open Huis Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid Aanwezig: Voorzitter: dhr. J. Buzepol Locogriffier: mw. A. van Wees (locogriffier) Leden:

Nadere informatie

Coöperatief Vergaderen

Coöperatief Vergaderen Coöperatief Vergaderen Een complete aanpak voor actief vergaderen met betrokken deelnemers Dr. Spencer Kagan Met Betty de Jaeger en Dook Kopmels Inhoud Hoe dit boek tot stand kwam 4 Voorwoord 5 Hoofdstuk

Nadere informatie

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Twee prachtige lezingen vanochtend. Er

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Aanwezig: Dhr. A.C.C.M. Ruikes voorzitter. Dhr. H.M. van der Zijden Dhr. R.P. Kooiman (** Dhr. J.H. Wesselius Mw. L. Sundquest-van Solingen

Aanwezig: Dhr. A.C.C.M. Ruikes voorzitter. Dhr. H.M. van der Zijden Dhr. R.P. Kooiman (** Dhr. J.H. Wesselius Mw. L. Sundquest-van Solingen Verslag raadscommissie Bestuur d.d.: 12 september 2002. Aanvang Einde Plaats : 19.30 uur : 22.45 uur : raadzaal Aanwezig: Dhr. A.C.C.M. Ruikes voorzitter Dhr. H.M. van der Zijden Dhr. R.P. Kooiman (**

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding. Wegwezen hier 7. Wat is een kerk? 10. Maar die schandalen dan? 17. In je eentje geloven? 24. Wat doet een kerk?

Inhoud. Inleiding. Wegwezen hier 7. Wat is een kerk? 10. Maar die schandalen dan? 17. In je eentje geloven? 24. Wat doet een kerk? Inhoud Inleiding. Wegwezen hier 7 Wat is een kerk? 10 Maar die schandalen dan? 17 In je eentje geloven? 24 Wat doet een kerk? 30 Is het niet saai daar? 37 Hoe vind je een geschikte kerk? 45 Bijlage. Om

Nadere informatie

Hieronder vind u het uitgetypte interview dat ik met mijn telefoon heb opgenomen

Hieronder vind u het uitgetypte interview dat ik met mijn telefoon heb opgenomen Hieronder vind u het uitgetypte interview dat ik met mijn telefoon heb opgenomen Partij 1: Kassa Belbus Partij 2: Matras Advies Nederland 1: Waarom kunt u mevrouw Groeneveld niet gewoon haar geld terugbetalen?

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

Communicatie op de werkvloer

Communicatie op de werkvloer Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo

Nadere informatie

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer

Nadere informatie

Verslag Kamerdebat. Minister Bos:

Verslag Kamerdebat. Minister Bos: Verslag Kamerdebat Verslag van dat deel van het kamerdebat van 26 maart dat handelde over de ontwikkeling van de ambtenarensalarissen ten opzichte van de marktsector, en de onderwijs-cao s. Maar naast

Nadere informatie

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1 1 Korintiërs 12 : 27 kerk in deze (21 e ) eeuw een lastige combinatie? want juist in deze tijd hoor je veel mensen zeggen: ik geloof wel in God maar niet in de kerk kerk zijn lijkt niet meer van deze tijd

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

Aan de orde is het debat naar aanleiding van een algemeen overleg op 20 december 2007 over het wapenexportbeleid.

Aan de orde is het debat naar aanleiding van een algemeen overleg op 20 december 2007 over het wapenexportbeleid. Wapenexportbeleid Aan de orde is het debat naar aanleiding van een algemeen overleg op 20 december 2007 over het wapenexportbeleid. Voorzitter. Voor het kerstreces hebben wij met de staatssecretaris van

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Luisteren, doorvragen en feedback geven

Luisteren, doorvragen en feedback geven Luisteren, doorvragen en feedback geven Rogier Guns P-GIS 23 April 2007 Doelstelling presentatie LSD methode Actief Luisteren Doorvragen Feedback geven Let op: Sommige technieken lijken (theoretisch) heel

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

OPENBARE VERGADERING

OPENBARE VERGADERING OPENBARE VERGADERING van de raad der gemeente Alblasserdam op woensdag 29 juni 2005 des namiddags om 14.00 uur en donderdag 30 juni 2005 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis Aanwezig de leden: de

Nadere informatie

BINNENSUIS Jehudi van Dijk

BINNENSUIS Jehudi van Dijk BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

VOORBEELD / CASUS. Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven

VOORBEELD / CASUS. Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven Maakt geld gelukkig? VOORBEELD / CASUS Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 2 ½ uur. Voor de volledigheid hieronder eerst

Nadere informatie

COLUMN VERBINDEND EN ONDERWIJSKUNDIG LEIDERSCHAP NATIONAAL ONDERWIJSDEBAT 9 OKTOBER 2008 HARRIE AARDEMA, CONCEPT 071008

COLUMN VERBINDEND EN ONDERWIJSKUNDIG LEIDERSCHAP NATIONAAL ONDERWIJSDEBAT 9 OKTOBER 2008 HARRIE AARDEMA, CONCEPT 071008 Ik zie mijn inleiding vooral als een opwarmer voor de discussie. Ik ga daarom proberen zo veel mogelijk vragen op te roepen, waar we dan straks onder leiding van Wilma Borgman met elkaar over kunnen gaan

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b 1 Verkondiging Enkele kinderen vragen in de kerk: waarom vieren we kerst? En wat betekent het voor u? Reactie op de antwoorden Ja, waarom vieren we kerst? En wat betekent

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

Samenvatting tevredenheidsmeting ouders

Samenvatting tevredenheidsmeting ouders Samenvatting tevredenheidsmeting ouders Hierbij ontvangt u van mij een samenvatting van de uitkomsten van de tevredenheidsmeting, die begin november is afgenomen. We hebben deze in het team en met de MR

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Graag willen wij als fractie reageren op de beantwoording door het college op de inbreng in de eerste termijn.

Graag willen wij als fractie reageren op de beantwoording door het college op de inbreng in de eerste termijn. HENDRIK-IDO-AMBACHT Algemene Beschouwingen Tweede Termijn 9 november 2017 Voorzitter, Vorig jaar moest ik in de tweede termijn starten met mijn excuus aan Mevrouw Vogelaar, die na de eerste termijn gevallen

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

WEBVTT. 0:00: > 0:00: goedenavond iedereen hierbij open ik het Delfts

WEBVTT. 0:00: > 0:00: goedenavond iedereen hierbij open ik het Delfts WEBVTT 0:00:12.640 --> 0:00:16.420 goedenavond iedereen hierbij open ik het Delfts 0:00:16.430 --> 0:00:20.020 kwartiertje van de commissie sociaal domein en wonen van donderdag 6 mei 0:00:20.020 --> 0:00:23.800

Nadere informatie

Oudervragenlijst 2013-2014

Oudervragenlijst 2013-2014 Oudervragenlijst 2013-2014 ICBS De Trimaran Marsdiepstraat 278 1784 AW Den Helder Uitleg voor het beantwoorden van de vragenlijst 2013-2014 Eens in de vier jaar houden alle Sarkonscholen onder de ouders

Nadere informatie

Zondag 8 november 2015 Sint Maarten de oogst van ons leven

Zondag 8 november 2015 Sint Maarten de oogst van ons leven Zondag 8 november 2015 Sint Maarten de oogst van ons leven Lezing: Marcus 12 : 28 34 De herfst brengt voor veel mensen een zekere weemoedigheid.: de bladeren vallen, de zomer is echt voorbij. In de herfst

Nadere informatie

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat

Nadere informatie

Algemene beschouwingen CDA Weert

Algemene beschouwingen CDA Weert Algemene beschouwingen CDA Weert begroting 2016 www.cdaweert.nl Algemene Beschouwingen CDA Weert op de begroting 2016 van de gemeente Weert Dames en heren, hierbij de beschouwingen van het CDA op de voorliggende

Nadere informatie

OPENBARE VERGADERING. van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 18 december 2003 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis

OPENBARE VERGADERING. van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 18 december 2003 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis OPENBARE VERGADERING van de raad der gemeente Alblasserdam op donderdag 18 december 2003 des namiddags om 19.30 uur in het raadhuis Aanwezig de leden: mevrouw M.J.H. Barra-Leenheer (SPA), de heer A.L.

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013

Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013 Document leerlingenraad Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013 Inhoud: 1. wat verstaan we onder een leerlingenraad? 2. opzet en organisatie van een leerlingenraad a. samenstelling van

Nadere informatie

BEGRIJPEND LEZEN 1 NEDERLANDS TEKSTSOORTEN EN TEKSTDOELEN

BEGRIJPEND LEZEN 1 NEDERLANDS TEKSTSOORTEN EN TEKSTDOELEN BEGRIJPEND LEZEN 1 NEDERLANDS TEKSTSOORTEN EN TEKSTDOELEN 0 AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je het onderwerp uit een zin bepalen. - Kun je het onderwerp van een tekst bepalen. - Kun je een soort tekst

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

Kortdurende Act voor tijdens een kerkdienst verzonnen door Margriet Gosker

Kortdurende Act voor tijdens een kerkdienst verzonnen door Margriet Gosker Kortdurende Act voor tijdens een kerkdienst verzonnen door Margriet Gosker ROLVERDELING Johannes Calvijn Maarten Astrid Guillaume (Willem) Farel Astrid: : Calvijn. Calvijn We krijgen geloof ik hoog bezoek

Nadere informatie

constaterende dat de Wet passend onderwijs scholen per 1 augustus 2014 een zorgplicht voor elke leerling oplegt;

constaterende dat de Wet passend onderwijs scholen per 1 augustus 2014 een zorgplicht voor elke leerling oplegt; Passend onderwijs Aan de orde is het VAO Passend onderwijs (AO d.d. 18/12). Ik heet de staatssecretaris van harte welkom. Voorzitter. Wij hebben een interessante gedachtewisseling gehad in het algemeen

Nadere informatie

Tweede Kamer, 57e vergadering, donderdag 23 februari 2017

Tweede Kamer, 57e vergadering, donderdag 23 februari 2017 Tweede Kamer, 57e vergadering, donderdag 23 februari 2017 Besluit vergoedingen rechtsbijstand 2000 en Besluit rechtsbijstand- en toevoegcriteria o Termijn inbreng o Termijn antwoord o stemmingen Aan de

Nadere informatie

VERGADERVERSLAG (kort)

VERGADERVERSLAG (kort) VERGADERVERSLAG (kort) Van : Bijeenkomst evaluatie dualisme Datum : 23 januari 2006 Aanwezig : de heer M. Visser de heer T.C.C. den Braanker de heer D. Van Meeuwen mevrouw G.J. Visser-Schlieker de heer

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

De vrouw van vroeger (Die Frau von früher)

De vrouw van vroeger (Die Frau von früher) Roland Schimmelpfennig De vrouw van vroeger (Die Frau von früher) Vertaling Tom Kleijn Personen FRANK, midden veertig CLAUDIA, zijn vrouw ROMY VOGTLÄNDER ANDI, zoon van Frank en Claudia TINA, Andi's vriendin

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus Zondag 27 september Markus 9, 30-37 Overdenking Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Ongemakkelijk gevoel Ik kreeg een beetje een ongemakkelijk gevoel toen ik dat gedeelte

Nadere informatie

Op De Schuthoek weten we hoe het hoort, daar doet niemand iets wat een ander stoort.

Op De Schuthoek weten we hoe het hoort, daar doet niemand iets wat een ander stoort. Pestprotocol Pestprotocol o.b.s. De Schuthoek Ieder kind heeft liefde en begrip nodig voor de volledige en harmonische ontplooiing van zijn persoonlijkheid. Beginsel 6 van de Universele Verklaring van

Nadere informatie

E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N

E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N Personen Pa Ma Kind 1 Kind 2 Dominee Vrouw van de Dominee Zondagsschooljuf Man van de zondagsschooljuf Buurman Smit Buurvrouw Smit Het Ding (speelt wel mee,

Nadere informatie