Archeologische Begeleiding (waterbodems)

Transcriptie

1 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Archaeological Supervision (Sediment) Protocol 4107 Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 1 van 17

2 Introduction in English (informative) Purpose of the protocol Archaeological Supervision aims to provide insight in the presence or absence of, in this case, archaeological values in the framework of a non-archaeological intervention in sediment. There are two types to distinguish: - Insight in the archaeological significance of the area; - Registration of the values encountered. The cause may be that the preliminary investigation, or as the case may be, the inventory could not be completed with a balanced valuation. 1 Archaeological Supervision is also a means, for example in case of scattered remains of ships, which must as yet be salvaged for ex-situ preservation. The archaeological supervision is always preceded by the preliminary process, consisting of desk research and a possible inventory field survey. Archaeological supervision is not a replacement of an inventory field survey nor is it a replacement of an excavation. The quality guideline Netherlands archaeology for sediment (KNA Waterbodems) takes a standard inventory for a starting point, which results in a selection advice, based on which the competent authority takes a selection decision. Content This protocol contains the technical requirements to carry out the activities within the process Archaeological Supervision for archaeological investigation. The requirements to the process, the quality system and the certification are stated in BRL SIKB 4000 Archaeology. Eigendomsrecht Dit protocol is opgesteld in opdracht van en uitgegeven door de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB), Postbus 420, 2800 AK Gouda. Het Centraal College van Deskundigen (CCvD) Archeologie, ondergebracht bij SIKB, beheert dit protocol inhoudelijk. De actuele versie van het protocol staat op de website van SIKB ( en is op elektronische wijze tegen ongewenste aanpassingen beschermd. Het is niet toegestaan om wijzigingen aan te brengen in de originele en door het CCvD Archeologie goedgekeurde en vastgestelde teksten met het doel hieraan rechten te ontlenen. Vrijwaring SIKB is behoudens in geval van opzet of grove schuld niet aansprakelijk voor schade die bij de certificatieinstelling, het gecertificeerde of geaccrediteerde bedrijf of derden ontstaat door het toepassen van dit protocol of de beoordelingsrichtlijn waarbij bij dit protocol behoort of door het gebruik van deze certificatieregeling die op deze documenten is gebaseerd. Copyright SIKB Overname van tekstdelen is toegestaan met bronvermelding. Alle rechten berusten bij SIKB. Bestelwijze Dit protocol is in digitale vorm kosteloos te verkrijgen via de website van SIKB ( Een ingebonden versie van dit protocol kunt u bestellen tegen kosten, op te vragen bij SIKB (Postbus 420, 2800 AK Gouda of via info@sikb.nl). Updateservice Door het CCvD Archeologie vastgestelde mutaties in dit protocol zijn te verkrijgen bij SIKB. Via kunt u zich aanmelden voor automatische toezending van mutaties. U kunt bij de SIKB ook verzoeken tot toezending per post van de gratis reguliere nieuwsbrief van SIKB, info@sikb. Helpdesk/gebruiksaanwijzing Voor vragen over inhoud en toepassing van dit protocol kunt u terecht bij uw certificatie-instelling of bij SIKB. Voor geschillen zie de klachten- en geschillenregeling in de beoordelingsrichtlijn. 1 Investigation in sediment has more limitations in terms of visibility and methods than investigation of soil. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 2 van 17

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Doel Plaats in het archeologisch proces Proces Relatie wet- en regelgeving Actoren in het protocol Archeologische Begeleiding (waterbodems) Processtappen Algemeen Deelproces 1: Voorbereiden Archeologische Begeleiding WB Deelproces 2: Uitvoeren Archeologische Begeleiding WB Deelproces 3: uitwerken Archeologische Begeleiding WB Deelproces 4: Deponeren Archeologische Begeleiding WB Termijnen Specificaties Archeologische Begeleiding (waterbodems) AB01wb Archeologische waarnemingen tijdens archeologische begeleiding AB02wb Vastleggen van archeologische waarnemingen Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 3 van 17

4 1 Inleiding 1.1 Doel Het doel van archeologische begeleiding bij Waterbodems is om inzicht te geven in de aan- of afwezigheid van archeologische waarden in het kader van een niet-archeologische bodemingreep, in waterbodems. Dit kan leiden tot twee resultaten: - Inzicht in de archeologische betekenis van het gebied; - Registratie van de aangetroffen waarden. Aanleiding voor archeologische begeleiding kan zijn dat vooronderzoek of inventarisatie niet met een sluitende waardering is afgerond 2. Archeologische begeleiding wordt ook ingezet wanneer resten van bijvoorbeeld schepen verspreid liggen, en deze alsnog geborgen moeten worden voor behoud ex situ. Aan archeologische begeleiding gaat altijd een voortraject vooraf, met bureauonderzoek en eventueel inventariserend veldonderzoek. Archeologische begeleiding is geen vervanging van inventariserend veldonderzoek en geen vervanging van een opgraving. De KNA Waterbodems gaat uit van een gangbare inventarisatie, die resulteert in een selectieadvies, op grond waarvan de bevoegde overheid een selectiebesluit neemt. 1.2 Plaats in het archeologisch proces Archeologische begeleiding van waterbodems is bedoeld als alternatief bij problemen in het voortraject. Het kan noodzakelijk zijn indien het voortraject onvoldoende informatie heeft opgeleverd om tot een betrouwbare gespecificeerde verwachting te komen. Een archeologische begeleiding is dus geen vervanging voor inventariserend veldonderzoek of opgraven. Een advies tot archeologische begeleiding mag daarom alleen worden gegeven in het soort situatie als hierboven genoemd. Als de bevoegde overheid naar aanleiding van de archeologische begeleiding besluit tot vervolgacties (opgraven, beschermen), dan gelden daarbij de geëigende kwaliteitseisen. Een archeologische begeleiding wordt uitgevoerd op basis van een PvE. De intensiteit van de archeologische begeleiding is maatwerk, en kan sterk verschillen per project. Er kan sprake zijn van de constante aanwezigheid van een archeoloog (actieve begeleiding), of van een periodieke aanwezigheid, of aanwezigheid op afroep (passieve begeleiding). Hierover moeten vooraf heldere afspraken worden gemaakt, vastgelegd in het PvE. 1.3 Proces Het het proces archeologische begeleiding waterbodems bestaat uit de volgende deelprocessen: Deelproces 1: Voorbereiding Archeologische Begeleiding WB: Om het onderzoekskader te kunnen vaststellen, is het nodig te weten wat de aanleiding is voor de uitvoering van de archeologische begeleiding. Ook moeten de begrenzingen van het gebied duidelijk zijn, evenals de beperkingen, waarbinnen de begeleiding uitgevoerd moet worden. Deelproces 2: Uitvoeren Archeologische Begeleiding WB: Het uitvoeren en registreren van waarnemingen tijdens niet-archeologische waterbodemverstorende activiteiten is gericht op het vaststellen van de aan- en afwezigheid van archeologische waarden. 2 Onderzoek in waterbodems kent immers meer beperkingen qua zichtbaarheid en methoden dan onderzoek op landbodems. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 4 van 17

5 Deelproces 3: Uitwerken Archeologische Begeleiding WB: De resultaten en bevindingen van de archeologische begeleiding worden vastgelegd in een eindrapport. Deelproces 4: Deponeren: Rapportage en bevindingen worden gedeponeerd in daartoe geëigende depot(s). 1.4 Relatie met wet- en regelgeving Uit de wet- en regelgeving vloeien taken, bevoegdheden en verplichtingen voort voor de overheden, bedrijven en personen, die betrokken zijn bij de archeologische monumentenzorg. Voor zover deze betrekking hebben op de processen die vallen onder dit protocol, zijn die in deze paragraaf in het kort beschreven. Alleen de overheden, bedrijven en personen die een rol spelen in deze processen komen daarbij aan de orde. Dit betreft: - Gemeente - Provincie - Rijksoverheden - Opdrachtgever - Opdrachtnemer/certificaathouder: in dit protocol degene die de Archeologische Begeleiding uitvoert Bevoegdheden gemeente Als bevoegd gezag Wabo verlenen burgemeester en wethouders omgevingsvergunningen voor slopen aanleggen, bouwen en het gebruiken van gronden of bouwwerken in strijd met het bestemmingsplan. Aan een omgevingsvergunning kan het voorschrift worden verbonden dat de bodemverstorende activiteiten worden begeleid door een deskundige op het terrein van archeologische monumentenzorg, en die voldoet aan de kwalificaties die door burgemeester en wethouders in de vergunning zijn gesteld. Aan de omgevingsvergunningen voor het aanleggen en bouwen kan zo n voorschrift alleen worden verbonden als het bestemmingsplan daartoe de bevoegdheid verleent. Bevoegdheden provincie Als Gedeputeerde Staten op grond van de Wabo bevoegd gezag zijn voor het verlenen van omgevingsvergunningen dan geldt hetgeen hiervoor is vermeld bij de bevoegdheden voor de gemeente. Gedeputeerde Staten zijn daarnaast bevoegd gezag voor het verlenen van vergunningen op grond van de Ontgrondingenwet. Aan die vergunningen kunnen voorschriften worden verbonden om technische maatregelen te treffen, opgravingen te doen of om de ontgrondingenactiviteiten te laten begeleiden door een archeoloog. Als het waterbodems van Rijkswateren betreft, dan is de Minister van IenM bevoegd. Opdrachtgever De opdrachtgever is verantwoordelijk voor de naleving van de vergunningvoorschriften. Als dat in de vergunning is voorgeschreven, brengt deze de verantwoordelijkheid met zich mee dat de opdrachtgever de archeologische begeleiding laat uitvoeren door een persoon of onderneming die voor protocol 4107 is gecertificeerd conform het PvE waarmee het bevoegd gezag Wabo heeft ingestemd. Als het bevoegd gezag geen eisen heeft opgelegd, er is geen door het bevoegd gezag Wabo goedgekeurd PvE, dan kan het PvE dat is opgesteld in overeenstemming met protocol 4001 worden gevolgd. Rijksoverheden Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 5 van 17

6 Rijksoverheden kunnen bevoegd gezag zijn voor het verlenen van vergunningen, bijvoorbeeld de Minister van OCW bij rijksmonumenten en de Minister van I&M bij Tracébesluiten, vergunningen bij werkzaamheden in rijkswateren en vergunningen die onder een coördinatieregeling vallen. Aan die vergunningen kunnen voorschriften worden verbonden om technische maatregelen te treffen, opgravingen te doen of om ontgrondingenactiviteiten te laten begeleiden door een archeoloog. Opdrachtnemer/certificaathouder De opdrachtnemer is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de archeologische begeleiding overeenkomstig dit protocol. Als het bevoegd gezag Wabo dat in de omgevingsvergunning heeft geregeld, moet de uitvoering gebeuren overeenkomstig het goedgekeurde PvE. De opdrachtgever is verplicht om de vergunning na te leven en zal dat ook verlangen van zijn opdrachtnemer. Mogelijk is dat ook contractueel vastgelegd. In dat geval is de opdrachtnemer ook privaatrechtelijk verplicht om conform het PvE te werken. Als het bevoegd gezag geen eisen heeft opgelegd, er is geen door het bevoegd gezag Wabo goedgekeurd PvE, dan kan het PvE dat is opgesteld in overeenstemming met protocol 4001 gevolgd worden. Foto: archeologische begeleiding van waterbodems is bedoeld als alternatief bij problemen in het voortraject. Het kan noodzakelijk zijn indien het voortraject onvoldoende informatie heeft opgeleverd om tot een betrouwbare gespecificeerde verwachting te komen. Een archeologische begeleiding is dus geen vervanging voor inventariserend veldonderzoek of opgraven. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 6 van 17

7 2 Actoren in het protocol Archeologische Begeleiding (waterbodems) In het protocol Archeologische begeleiding (waterbodems) worden de volgende actoren onderscheiden: 1. KNA Archeoloog Ba specialisme Waterbodems 2. KNA Archeoloog Ma specialisme Waterbodems 3. Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems In de deelprocessen in hoofdstuk 3 zijn de taken van de actoren beschreven. In de beoordelingsrichtlijn Archeologie (BRL SIKB 4000) zijn de competentie-eisen van de verschillende actoren opgenomen. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 7 van 17

8 3 Processtappen 3.1 Algemeen In de volgende paragrafen zijn de deelprocessen van het archeologisch proces Archeologische Begeleiding (waterbodems) nader gespecificeerd. Hierin zijn de activiteiten benoemd, met per activiteit een procedure/beschrijving, de betreffende actor(en) en bijbehorende specificatie(s). Als er bij een activiteit geen actor of specificatie is opgenomen, dan zijn hieraan geen nadere eisen gesteld anders dan het uitvoeren van de bijbehorende procedure / beschrijving. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 8 van 17

9 3.2 Deelproces 1: Voorbereiden Archeologische Begeleiding WB no activiteit procedure/beschrijving actor spec 1.1 Controle aanwezigheid KNA Archeo- en loog Ba spe- volledigheid informatie cialisme Waterbodems 1.2 Opstellen Plan van Aanpak AB-WB 1.3 Aanmelden onderzoek bij Archis CONTROLE De ter beschikking gestelde informatie, wordt gecontroleerd op aanwezigheid. Tenminste aanwezig moeten zijn het PvE, het standaardrapport Bureauonderzoek (al dan niet geïntegreerd) en de gespecificeerde verwachting Bureauonderzoek. Indien er reeds een of meer andere IVO s zijn gegaan, dienen ook hiervan de standaardrapport(en) IVO en selectiebesluit bijgevoegd te zijn. Indien er informatie ontbreekt, wordt de opdrachtgever verzocht om dit aan te vullen. Indien na vier weken de aanvulling niet of onvoldoende heeft plaatsgevonden, wordt vastgelegd welke informatie ontbreekt en kan verder worden gegaan met processtap 1.2. Op basis van het PvE en de resultaten van eerder uitgevoerd onderzoek wordt het PvA AB-WB opgesteld met daarin de opzet van het onderzoek. Voorstellen voor PvA Specialistisch onderzoek maken indien vereist in het PvE deel uit van dit PvA doch hoeven daarin niet integraal opgenomen te worden. Tevens zijn hierin verwoord de verantwoordelijkheden en gemaakte afspraken met de opdrachtgever. Voor aanvang van de veldwerkzaamheden wordt het onderzoek aangemeld in Archis. KNA Archeoloog Ba specialisme Waterbodems LS05 LS06 PS05 VS05wb VS07wb VS01wb VS02wb VS03wb SP01 De processtappen 1.1 t/m 1.3 worden gecontroleerd een Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems. Indien akkoord zet hij/zij een handtekening/paraaf op het PvA. Indien de aanmelding bij Archis is gedaan, wordt het proces vrijgegeven voor deelproces 2: het uitvoeren van het IVO Opwater. Indien niet akkoord moeten processtappen 1.1 t/m 1.3 verbeterd worden, zodanig dat de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems wel akkoord gaat. Einde van deelproces 1. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 9 van 17

10 3.3 Deelproces 2: Uitvoeren Archeologische Begeleiding WB no activiteit procedure/beschrijving actor spec 2.0 Leidinggeven Het daadwerkelijk leiding geven aan het KNA Archeoloog Ma specia- veldwerk. De leidinggevende stuurt ter plaatse alle bij het veldwerk betrokken medewerkers zonder tussenkomst van anderen dems lisme Waterbo- aan. De leidinggevende signaleert ontwikkelingen in onderzoeksvragen en resultaten en is verantwoordelijk voor de strategische beslissingen op het terrein van (wijziging in) de vraagstelling, de opgravingsstrategie en documentatie alsmede voor het signaleren en doorvertalen van (geaccordeerde) wijzigingen daarin. 2.1 Uitvoeren AB- WB CONTROLE 2.2 Melden eerste bevindingen onderzoek bij Archis CONTROLE Uitvoeren van (de verschillende onderdelen van) de archeologische begeleiding. Dit bestaat uit het registreren van waarnemingen gericht op het vaststellen van de aan- en afwezigheid van archeologische waarden. KNA Archeoloog Ba specialisme Waterbodems VS04wb AB01wb AB02wb De processtap 2.1 wordt gecontroleerd door een Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems. Bij akkoord op het onderzoek en de gegenereerde documenten, zet de senior KNA archeoloog specialisme Waterbodems zijn/haar handtekening/paraaf op de documenten. Daarna kan verder gegaan worden met processtap 2.2. Indien niet akkoord moet processtappen 2.1 verbeterd worden zodanig dat de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems wel akkoord gaat. Uiterlijk 2 weken na beëindiging van de veldwerkzaamheden worden de eerste bevindingen van het onderzoek gemeld in Archis. Processtap 2.2 wordt gecontroleerd door de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems. Indien akkoord (de melding in Archis is gedaan) wordt het proces vrijgegeven voor deelproces 3: het uitwerken van de AB-WB. Indien niet akkoord moet processtap 2.2 alsnog worden uitgevoerd, zodanig dat Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems wel akkoord gaat. Einde van deelproces 2. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 10 van 17

11 3.4 Deelproces 3: uitwerken Archeologische Begeleiding WB no activiteit procedure/beschrijving Actor spec 3.1 Analyseren resultaten Alle gegevens verzameld tijdens de arche- KNA Archeoologische Archeologische begeleiding worden geanalyloog Ba specia- Begeleiding seerd om tot een waardering van het onlisme Waterbo- WB derzoeksterrein te komen. dems 3.2 Opstellen standaardrapport De resultaten van de uitwerking en de KNA Archeo- VS05wb waardering worden vastgelegd in een loog Ba specia- VS06wb Archeologische standaardrapport Archeologische Begeleiding. lisme Waterbo- (Deel-)rapporten Specialistisch ondems, Begeleiding WB KNA derzoek worden indien opgesteld hier Specialist integraal, al dan niet in een los te raadplegen bijlage, in opgenomen. Het standaardrapport (voor deelrapport) moet een antwoord geven op de vraagstelling in het PvE. CONTROLE De processtappen 3.1 en 3.2 worden gecontroleerd door de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems. Indien akkoord legt de hij/zij dit vast en kan verder worden gegaan met processtap 3.3. Indien niet akkoord worden de processtappen 3.1 en 3.2 verbeterd zodanig dat de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems wel akkoord gaat. 3.3 Opleveren standaardrapport Archeologische Begeleiding 3.4 Aanleveren standaardrapport - afmelden onderzoek in Archis CONTROLE Zodra gereed doch uiterlijk binnen twee jaar na beëindiging van de veldwerkzaamheden wordt het standaardrapport met het selectieadvies opgeleverd aan de opdrachtgever en, in afschrift, ter goedkeuring voorgelegd aan Bevoegd gezag. De (deel)rapporten specialistisch onderzoek zijn hier integraal, al dan niet in een los te raadplegen bijlage, in opgenomen. Binnen twee maanden na afronding van het standaardrapport met het selectieadvies doch uiterlijk binnen twee jaar na beëindiging van de veldwerkzaamheden wordt deze aangeleverd bij Archis. De (deel)rapporten specialistisch onderzoek zijn hier integraal, al dan niet in een los te raadplegen bijlage, in opgenomen. Tevens wordt het onderzoek afgemeld in Archis. Processtappen 3.3 en 3.4 wordt gecontroleerd door de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems. Indien akkoord legt hij / zij dit vast en wordt het deelproces is beëindigd en kan verder gegaan worden met het volgende deelproces. Indien niet accoord moeten processtappen 3.3 en 3.4 verbeterd worden, zodanig dat de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems wel akkoord gaat. Einde van deelproces 3. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 11 van 17

12 3.5 Deelproces 4: Deponeren Archeologische Begeleiding WB no activiteit procedure/beschrijving actor spec 4.1 Metadateren Het samenstellen van de benodigde metadata om zinvolle archivering mogelijk te maken. OS17wb 4.2 Aanleveren van Analoge projectdocumentatie wordt binnen DS01 analoge pro- twee jaar na afronding van het veldwerk DS02 jectdocumen- conform de eisen van de depothouder /ei- OS17wb tatie genaar vondsten bij het aangewezen depot aangeleverd. 4.3 Aanleveren digitale Digitale projectdocumentatie wordt binnen DS05 project- twee jaar na afronding van het veldwerk documentatie aangeleverd bij de depothouder/eigenaar of waar mogelijk bij een e-depot. 4.4 Ontvangst acceptatiebewijzen CONTROLE Ontvangst en registratie van ontvangst- en of acceptatiebewijzen van depothouder/eigenaar. Dit is de overdrachtsverklaring projectdocumentatie. Deze laatste omvat tevens het acceptatiebewijs van het e-depot voor de digitaal aangeleverde projectdocumentatie. Indien de depothouder/eigenaar niet akkoord gaat, dient de projectdocumentatie aangepast te worden. De processtappen 4.1 tot en met 4.4 worden gecontroleerd door de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems. Indien akkoord legt hij dit vast en wordt het proces is beëindigd. Indien niet akkoord moeten processtappen 4.1 t/m 4.4 verbeterd worden, zodanig dat de Senior KNA Archeoloog specialisme Waterbodems wel akkoord gaat. Einde van het proces. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 12 van 17

13 4 Termijnen In het protocol Archeologische Begeleiding (waterbodems) gelden de volgende termijnen: protocol processtap termijn Arch. Begeleiding 1.3 Aanmelden onderzoek Archis Voor aanvang werkzaamheden Arch. Begeleiding 2.2 Melden eerste onderzoeksbevindingen bij Archis Twee weken na afronding van het veldwerk Arch. Begeleiding 3.3 Opleveren van standaardrapport Archeologische begeleiding Twee jaar na afronding van het veldwerk Arch. Begeleiding 3.4 Aanleveren standaardrapport - afmelden onderzoek in Archis Twee maanden na afronding van het standaardrapport doch uiterlijk binnen twee jaar na beëindiging van het veldwerk Arch. Begeleiding 4.2 Aanleveren van documentatie bij depot Binnen twee jaar na afronding van het veldwerk Arch. Begeleiding 4.3 Aanleveren digitale gegevens bij e-depot. Binnen twee jaar na afronding van het veldwerk Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 13 van 17

14 5 Specificaties Archeologische Begeleiding (waterbodems) spec omschrijving Vindplaats buiten dit protocol AB01wb Archeologische waarnemingen tijdens archeologische begeleiding AB02wb Vastleggen van archeologische waarnemingen tijdens archeologische begeleiding VS01wb Opstellen plan van aanpak IVO-WB Zie protocol 4103 IVO Waterbodems SP01 Plan van Aanpak Specialistisch Onderzoek Zie protocol 4006 Specialistisch onderzoek VS02wb Lokaliseren object/gebied Zie protocol 4103 IVO Waterbodems VS03wb Verkennen en beperkt vrijleggen object/gebied Zie protocol 4103 IVO Waterbodems VS04wb Uitvoeren IVO Opwater Zie protocol 4103 IVO Waterbodems VS05wb Opstellen standaardrapport IVO-WB Zie protocol 4103 IVO Waterbodems VS06wb Waarderen IVO-WB Zie protocol 4103 IVO Waterbodems VS07wb Opstellen Selectieadvies IVO-WB Zie protocol 4103 IVO Waterbodems OS17wb Gestandaardiseerde beschrijving van projectdocumentatie bij het deponeren van archeologisch vondsten en monsters Zie protocol 4104 Opgraven Waterbodems (d.m.v. de pakbon) DS01 Beschikbaar stellen van de onderzoeksidentificatiegegevens Zie protocol 4010 Deponeren DS02 Aanleveren en in ontvangst nemen van projectdocumentatie Zie protocol 4010 Deponeren DS03 Aanleveren en in ontvangst nemen van vondsten en monsters Zie protocol 4010 Deponeren DS05 Aanleveren van digitale projectdocumentatie Zie protocol 4010 Deponeren Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 14 van 17

15 5.1 AB01wb Archeologische waarnemingen tijdens archeologische begeleiding Toelichting Een archeologische begeleiding vindt alleen plaats tijdens niet-archeologische waterbodemverstorende activiteiten. Het zelf vrijleggen van eventueel aanwezige archeologische waarden behoort dus niet tot de begeleiding. Het verzamelen van vondst- en monstermateriaal moet alleen indicatief gebeuren, d.w.z. zoveel als noodzakelijk is voor het verkrijgen van de hieronder genoemde informatie. Wanneer er vondsten verzameld worden, dan dienen deze conform de specificaties OS11wb, OS11wb, OS16wb, OS17wb en DS03 behandeld en gedeponeerd te worden. Procesbeschrijving Het verrichten van waarnemingen tijdens niet-archeologische bodemverstorende activiteiten. Bouwsteen Constructief element Monster_veld Monster_verwerking GeoObject (Onderzoeksgebied) Opname Opname_onderwerp Project Punt_locatie GeoObject (punt_locatiekaart) Vondst_veld Vondst_verwerking Kwaliteitseisen Bij waarnemingen tijdens een begeleiding kan een onderscheid gemaakt worden tussen de wijze waarop de eventueel aanwezige archeologische waarden waargenomen dienen te worden en een algemene ruimtelijke indeling van de waarnemingen. Bij de uitvoering van de waarnemingen dienen m.b.t. de algemeen ruimtelijke indeling vijf categorieën onderscheiden te worden: 1. Archeologische waarden in situ waargenomen; 2. Geen archeologische waarden in situ waargenomen; 3. Activiteit was niet archeologisch begeleidbaar; 4. Activiteit is niet archeologisch begeleid; 5. Losse vondst. Bij het aflopen van de stort in een archeologisch begeleid traject, kunnen zaken als b.v. herkenbare scheepsonderdelen aangetroffen worden, die niet meer in situ in verband liggen en waarvan de herkomst dus onduidelijk is. Bij de waarnemingen van archeologische waarden worden vier categorieën onderscheiden: 1. Geïsoleerde waarneming; 2. Groep waarnemingen; 3. Enkele vondst of monster; 4. Verzameleenheid van vondsten. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 15 van 17

16 5.2 AB02wb Vastleggen van archeologische waarnemingen Toelichting De gegevens worden vastgelegd, met als doel het doen van een uitspraak over de aard, omvang, periode en kwaliteit van de waargenomen archeologische waarden. Over de wijze van registratie, b.v. middels tekeningen of andere wijze, worden doelbewust geen specificaties geformuleerd. De mogelijkheden daarvoor worden bepaald door de aard, omvang en snelheid van de bodemverstorende activiteit en de mogelijkheid daarbinnen voor archeologische begeleiding. Procesbeschrijving Het vastleggen van de archeologische waarnemingen tijdens de uitvoering van de begeleiding. Bouwsteen Constructief element Monster_veld Monster_verwerking Opname Opname_onderwerp Punt_locatie GeoObject (punt_locatiekaart) Vondst_veld Vondst_verwerking Kwaliteitseisen Bij het vastleggen van waarnemingen, moet een onderscheid gemaakt worden tussen de wijze waarop de onder AB01wb beschreven waarnemingscategorieën geregistreerd worden en de eventueel daarbinnen aanwezige archeologische waarden: 1. Archeologische waarden in situ waargenomen Van waargenomen archeologische waarden worden te allen tijde de coördinaten aangegeven, met een nauwkeurigheid van maximaal 5 m voor de X- en Y-coördinaten en 0,1 m voor de Z-coördinaat. De X/Y/Z-waarden moeten, voor zover mogelijk, uiteindelijk gerelateerd zijn aan het landelijk coördinatenstelsel en NAP/LAT. De gevolgde methodiek van de bodemverstorende activiteit moet beschreven worden, waarbij de diepte en de aard van de ingreep aangegeven zijn. Een beschrijving van de geologische opbouw van het desbetreffende trajectdeel. Bij de registratie van archeologische waarden dienen minimaal de volgende gegevens vastgelegd te worden: o wijze van registratie van de waarnemingen; o interpretatie van de -archeologische waarden; o eventuele relatie tussen waargenomen waarden. De waargenomen archeologische waarden worden conform processtap 3.3 van deelproces 3 Uitwerken IVO Onderwater-Verkennend geëvalueerd. 2. Geen archeologische waarden in situ waargenomen Van gebieden waar tijdens de begeleiding geen archeologische waarden zijn aangetroffen, worden ten allen tijde de coördinaten aangegeven, met een nauwkeurigheid van maximaal 5 m voor de X- en Y-coördinaten en 0,1 m voor de Z-coördinaat. De X/Y/Z-waarden moeten, voor zover mogelijk, uiteindelijk gerelateerd zijn aan het landelijk coördinatenstelsel en NAP/LAT. De gevolgde methodiek van de bodemverstorende activiteit moet beschreven worden, waarbij de diepte en aard van de ingreep aangegeven zijn. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 16 van 17

17 3. Activiteit niet archeologisch begeleidbaar Van de gebieden die niet archeologisch begeleid konden worden, te allen tijde de coördinaten aangegeven met een nauwkeurigheid van maximaal 5 m voor de X- en Y-coördinaten en 0,1 m voor de Z-coördinaat. Voor waarnemingen onder water volstaat over het algemeen een GPS-meting. De X/Y/Zwaarden moeten, voor zover als mogelijk, uiteindelijk gerelateerd zijn aan het landelijk coördinatenstelsel en NAP/LAT. Reden vermelden waarom de activiteit niet begeleidbaar was. 4. Activiteit niet archeologisch begeleid Van de gebieden die niet archeologisch begeleid zijn, te alle tijde de coördinaten aangegeven met een nauwkeurigheid van maximaal 5 m voor de X- en Y-coördinaten en 0,1 m voor de Z-coördinaat. De X/Y/Z-waarden moeten, voor zover als mogelijk, uiteindelijk gerelateerd zijn aan het landelijk coördinatenstelsel en NAP/LAT. De reden vermelden waarom de activiteit niet begeleid is. 5. Losse vondst De vindplaats van (belangrijke) losse vondsten wordt globaal op de ontwerpplattegronden van het betreffende project gemarkeerd. De waargenomen archeologische waarden worden conform processtap 3.3 van deelproces 3 Uitwerken IVO Onderwater-Verkennend geëvalueerd. Protocol 4107 Archeologische Begeleiding (waterbodems) Pagina 17 van 17