Zaal STUDIO Groene warmte: planning en potentieel

Transcriptie

1 Zaal STUDIO Groene warmte: planning en potentieel

2 Groene warmte: planning en potentieel Klimaatdag VVSG, 3 mei

3 KLIMAATNEUTRALE WARMTE VOOR IEDEREEN I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 3

4 Welke rol heeft een stad/gemeente in de transitie naar duurzame warmte? Welk samenspel tussen beleidsniveaus in Vlaanderen? I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 4

5 LEREN VAN NEDERLAND VAN GAS AF I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 5

6 LEREN VAN NEDERLAND multi-level proces I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 6

7 WAT WORDT DE UITEINDELIJKE ENERGIE- INFRASTRUCTUUR? I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 7

8 Timmeren aan het Vlaamse warmtebeleid Caroline Vermeulen, Vlaams EnergieAgentschap 8

9 Beleid voor warmtetransitie

10 Regisseur Lokale beleidsprioriteiten stellen Planning omschakeling wijken Welke duurzame warmte waar Warmtezoneringsplan opstellen

11 Verbinder Gemeente helpen Integratie infrastructuur

12 Analyst Grote warmtebronnen activeren en plannen Verdelen beschikbare warmte Integratie energie-infrastructuur Provinciale beleidsprioriteiten

13 Doener Duurzame warmte gebruiken Initiatief nemen

14 Facilitator Tempo warmtetransitie Kosten verdelen en transparant maken Verantwoordelijkheden vastleggen Verplichten en stimuleren Informeren

15 Tempo van de warmtetransitie Doelstellingen Beleidsplannen Vlaams Energiebeleidsplan Vlaams Klimaatbeleidsplan Beleidsplan Ruimte Vlaanderen

16 NU BELEIDSPLAN RUIMTE VLAANDEREN 6 ha/dag 3 ha/dag 0 ha/dag

17 NU BELEIDSPLAN RUIMTE VLAANDEREN INTERFEDERAAL ENERGIEPACT 6 ha/dag 3 ha/dag 0 ha/dag Nieuwe mazout-ketels Fossiele brandstoffen

18 NU BELEIDSPLAN RUIMTE VLAANDEREN INTERFEDERAAL ENERGIEPACT 6 ha/dag 3 ha/dag 0 ha/dag Nieuwe mazout-ketels Fossiele brandstoffen VLAAMS ENERGIEPLAN # vervanging stookketels # vervanging stookketels

19 NU BELEIDSPLAN RUIMTE VLAANDEREN INTERFEDERAAL ENERGIEPACT 6 ha/dag 3 ha/dag 0 ha/dag Nieuwe mazout-ketels Fossiele brandstoffen VLAAMS ENERGIEPLAN # vervanging stookketels # vervanging stookketels Aardgas in nieuwe verkavelingen

20 NU BELEIDSPLAN RUIMTE VLAANDEREN INTERFEDERAAL ENERGIEPACT 6 ha/dag 3 ha/dag 0 ha/dag Nieuwe mazout-ketels Fossiele brandstoffen VLAAMS ENERGIEPLAN # vervanging stookketels # vervanging stookketels Aardgas in nieuwe verkavelingen Stookolieketels in nieuwbouw/ingrijpende energetische renovatie

21 NU BELEIDSPLAN RUIMTE VLAANDEREN INTERFEDERAAL ENERGIEPACT 6 ha/dag 3 ha/dag 0 ha/dag Nieuwe mazout-ketels Fossiele brandstoffen VLAAMS ENERGIEPLAN # vervanging stookketels # vervanging stookketels Aardgas in nieuwe verkavelingen Stookolieketels in nieuwbouw/ingrijpende energetische renovatie VLAAMS KLIMAATPLAN Ruimtelijke energiestrategie gemeente

22 Tempo van de warmtetransitie EU Vision 2050 Doelstellingen Beleidsplannen

23 Kosten: verdelen en transparant maken Subsidies en begeleiding Call groene warmte Warmtekrachtcertificaten Ecologiepremie Premies Expertisecentrum lokaal energiebeleid

24 Kosten: verdelen en transparant maken Subsidies en begeleiding Call groene warmte Warmtekrachtcertificaten Ecologiepremie Premies Expertisecentrum lokaal energiebeleid Aansluitpremie warmtenet

25 Kosten: verdelen en transparant maken Kosten vergelijken Prijzen Voorwaarden Regelgeving warmtenetten Werking

26 Kosten: verdelen en transparant maken Kosten vergelijken Prijzen Voorwaarden Regelgeving warmtenetten Werking Koolstoftax/taxshift

27 Verantwoordelijkheden vastleggen Regelgeving warmtenetten Wie doet wat? ROL TAAK

28 Verplichten en stimuleren

29 Verplichten en stimuleren Warmtetoets

30 Informeren Neutrale kennis verspreiden Cijfers Technologie Warmtekaart

31 Informeren Neutrale kennis verspreiden Cijfers Technologie Warmtekaart Goede voorbeelden Systeemdenken

32 Informeren Gericht informeren

33 Informeren Gericht informeren Warmtezoneringsplannen

34 Ruimtelijke energieplanning in de praktijk Een getuigenis uit Zuid-West-Vlaanderen Dominiek Vandewiele, Leiedal 34

35 Leiedal Lendelede Waregem Kuurne Deerlijk Harelbeke Wervik Menen Wevelgem Kortrijk Anzegem Zwevegem Avelgem Spiere-Helkijn I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 35

36 Klimaatneutrale regio

37 ER ZIJN 26 BEBOSTE REGIO S NODIG OM DE CO2-UITSTOOT VAN ZUID-WEST-VLAANDEREN TE COMPENSEREN 0,9 % VAN ZWVL IS MOMENTEEL BEBOST 37

38 I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 38

39 39

40 Kan alles lokaal hernieuwbaar? I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 40

41 Potentieel zonne-energie vb. Kuurne Scenario Elektriciteitsvraag Totaal MWh Alle gebouwen met PV uitrusten 198% van elektriciteitsvraag dekken Industrie 71,2% Kern 36,5% Laagdense gebieden 13,4% Wonenwijken 23,4% I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 41

42 Energiebesparing Als 1ste stap I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 42

43 workshops I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 43

44 Van gas af cfr. Nederland? Hoe worden woningen in een landelijke gemeente nu verwarmd? type energiedrager verdeling hoofdverwarming (bijverwarming) Verbruik per woning (MWh) Verbruik total Avelgem (MWh) Aandeel verbruik Avelgem aardgas 45,7% 13, % stookolie 22,6% 24, % elektriciteit 27,1% 11, % hout 2,4% (24,1%) 9,3 (5,5) % butaan-propaan 2,1% 22, % steenkool 0,0% 9,9 0 0% Inschatting 2015, Vito I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 44

45 Aansluitgraad aardgasnet? I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 45

46 Renovatiecyclus van woningen Energievraag / energieprestatie woning / CV / warmteregime Ligging (infrastructuur) I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 46

47 Aardgaswoningen Situeren zich waar aardgasnet ligt Woningen met gemiddeld lager energieverbruik betere energieperformantie (recenter, gerenoveerd) kleinere woningen, appartementen Gesloten bebouwing I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 47

48 Stookolie/ butaan/ propaan Vaker in landelijker gebied (geen aardgasnet) Voornamelijk gebouwd tot jaren 70 Energieverslindende woningen: groter, niet gerenoveerd (+niet omgeschakeld naar gas waar mogelijk) I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 48

49 Hoe worden woningen klimaatneutraal verwarmd? Verwarming via all electric dat verschillende hernieuwbare bronnen combineert: Hernieuwbare elektriciteit (zelfproductie PV / groene stroom van net) Aangevuld met zonnethermie, omgevingswarmte, biomassa, restwarmte 2 opties: Individueel klimaatneutraal Collectief klimaatneutraal I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 49

50 Individueel klimaatneutraal Warmtepompen (elektrisch + omgevingswarmte) I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 50

51 Collectief klimaatneutraal Warmtenetten: kleinschalig & gootschalig veel varianten mogelijk: combinatie restwarmte, biomassa, zonnethermie, warmtepompen Lage-temperatuurnetten HT-net kan je verduurzamen naar LT I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 51

52 Kansenkaart Warmtenetten vlaanderen I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 52

53 Potentieel warmtenetten Empirisch is vastgesteld dat warmtenetten haalbaar zijn vanaf 3 MWh warmtevraag per meter straatlengte. Tussen de 1,8 en 3 MWh/m is nader onderzoek nodig en zijn de omgevingskenmerken bepalend in de haalbaarheid. (Nussbaumer & Thalmann, 2014) I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 53

54 Potentieel warmtenetten open data aardgasverbruik I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 54

55 Potentieel warmtenetten open data aardgasverbruik I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 55

56 Warmtedichtheid > 3 MWh/m Warmtedichtheid 1,8 3 MWh/m Warmtedichtheid < 1,8 MWh/m Woonuitbreidingsgebied ja Pilootproject warmtenet? nee Stadsontwikkelingsproject? Sociale woonwijk? + Hoge knooppuntwaarde / vlakbij warmtenet? nee Verdichten? + Hoge knooppuntwaarde / vlakbij warmtenet? ja Strategische locatie dichtbij warmtenet / knooppuntwaarde nee ja ja nee WARMTENET PILOOTCLUSTER WARMTENET MT WARMTENET LT ALL ELECTRIC ALL ELECTRIC NIET ONTWIKKELEN Prioriteit warmtenet Opstarten Ontwikkelen/verdichten Renoveren Warmtenet middellange termijn Renoveren + verdichten Uitbreidingszone warmtenet Renoveren tot label A All-electric warmteoplossingen (elektriciteitsnet versterken) Renoveren tot label A all-electric warmteoplossingen (elektriciteitsnet versterken) Woonuitbreidings gebied schrappen

57 Werken op meerdere schalen 57

58 Werken op meerdere schalen I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 58

59 Werken op meerdere schalen I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 59

60 quickscan haalbaarheid cluster Lengte tracé (m) Raming Lineaire afname (MWh) warmtedichtheid Kost Sionwijk , Scheutistenlaan , TOTAAL , Aansluitgraad 80% Huidige jaarlijkse energiekost verbruikers: Tijdelijke bron (WKK?) I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 60

61 Tracé Warmtenet centrum Aansluiten gemeentelijk patrimonium Centrumvernieuwing op korte termijn als opportuniteit voor het warmtenet Nieuwe ontwikkelingen ook aansluiten I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 61

62 Warmtevisie zones Warmtenet Warmtenet LT All Electric All Electric collectief All electric (Energy Community) 26% 2% 42% 3% 17% 11% I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 62

63 Warmtevisie lange termijn I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 63

64 Maatwerkoplossingen Bouwblokrenovatie I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 64

65 Maatwerkoplossingen bedrijventerreinen all-electric restwarmte elektriciteit all-electric I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 65

66 Maatwerkoplossingen bedrijventerreinen I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 66

67 Warmtenetten & klimaatadaptatie water & infiltratie I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 67

68 Conclusies De uitdaging is zeer groot, de speeltijd is voorbij I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 68

69 Conclusies Denk groot Denkkader waarin maatschappelijke belang centraal staat CO2-neutraliteit en hernieuwbaar Kostenoptimaliteit i.p.v. economische rendabiliteit voor actoren Denk integraal Handel naar een infrastructurele transitie op lange termijn Zon en restwarmte benutten Warmtenetten en smart grids, opslag Fasering op 6 jaar - 15 jaar - 30 jaar I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 69

70 Conclusies De gemeente heeft hefbomen. Durf ze te gebruiken harde en zachte maatregelen Stads/dorpvernieuwingsprojecten, eigen patrimonium, verordeningen, engagementsverklaringen, concessies, samenwerking Maatregelen met effecten op korte / lange termijn Vb. lage-temperatuurverwarming, aansluitbaarheid warmtenet, wegprofielen Pick your battles I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 70

71 Groene energie: planning en potentieel Een debat over Rolverdeling 71

72 Welke rol heeft een stad/gemeente in de transitie naar duurzame warmte? Welk samenspel tussen beleidsniveaus in Vlaanderen? I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 72

73 LEREN VAN NEDERLAND multi-level proces I N T E R C O M M U N A L E L E I E D A L 73

74 Download deze presentatie op