ENERGIECAFÉ. Aardgasvrije wijken 28 januari 2019

Transcriptie

1 ENERGIECAFÉ Aardgasvrije wijken 28 januari 2019

2 AGENDA Inleiding Presentatie Eline van den Ende (HVC) Aanvullende informatie Peter Verheggen (Gemeente Zoetermeer) Discussietafels Afsluiting

3 DEZo Burgerinitiatief, vrijwilligers, coöperatie Collectieve energievoorzieningen Voorlichting aan inwoners/bedrijven/overheden van Zoetermeer Wijkgerichte aanpak (Seghwaert en binnenkort ook Palenstein) Onderzoek naar nieuwe technologiën (geothermie/waterstofgas) Wordt lid en doe mee!

4 Eline van den Ende

5 Aardgasvrije wijken Warmtetransitie met bewoners

6 Even voorstellen Drs. Ir. Eline van den Ende Adviseur wijkaanpak warmtetransitie, HVC

7 HVC Aandeelhoudende gemeenten ondersteunen in de Warmtetransitie Ondersteuning in beleid & uitvoering Warmtenet regio Alkmaar Warmtenet regio Drechtsteden Trias Westland boring aardwarmte Opsporingsvergunningen aardwarmte in Noord- en Zuid-Holland Verschillende onderzoeken naar energie uit oppervlaktewater/afvalwater ETP

8 Werk Hoe kom je tot maatschappelijk gedragen keuzes over de warmtetransitie? Op welke manier kan woningeigenaren handelingsperspectief geboden worden in de warmtetransitie?

9 Inhoud Beleidsfocus warmte Keuzes maken Visies en plannen Koplopers Voorgestelde landelijke maatregelen Uitdagingen Ik heb een huis, wat nu?

10 Beleidsfocus warmte

11 Warmte steeds belangrijker 2011 Energiezuinige en energie neutrale woningen in Klimaatagenda 2012 Aardbeving Huizinge 2013 Max. gaswinning Groningen: 42,5 BCM 2014 Max. gaswinning Groningen 21,6 BCM 2015 Nationale Warmtevisie 2016 Ruimteverwarming onderdeel van Energierapport en Energieagenda 2018 Amendement Jetten, Besluit stop aardgaswinning Groningen 2030, Hoofdlijnen ontwerp Klimaatakkoord

12 Warmte steeds belangrijker 2011 Energiezuinige en energie neutrale woningen in Klimaatagenda 2012 Aardbeving Huizinge 2013 Max. gaswinning Groningen: 42,5 BCM 2014 Max. gaswinning Groningen 21,6 BCM 2015 Nationale Warmtevisie 2016 Ruimteverwarming onderdeel van Energierapport en Energieagenda 2018 Amendement Jetten, Besluit stop aardgaswinning Groningen 2030, Hoofdlijnen ontwerp Klimaatakkoord

13 Ontwerp klimaatakkoord 21 dec Gebouwde omgeving Landbouw en landgebruik Mobiliteit Elektriciteit Industrie

14 Doelstelling CO 2 reductie 2030 Doelstelling CO 2 reductie per sector in Mton 14,3 3,5 7,3 1,0 Elektriciteit Industrie Landbouw en landgebruik 3,4 Mobiliteit 2,4 Gebouwde omgeving Woningen 20,2 Utiliteit

15 Concrete acties in 2018

16 Aardgas niet langer de norm

17 Aardgasvrij in 2050 = 1000 huizen per werkdag van het aardgas af

18 Alternatieven Warmtepomp Zonneboiler Lage temperatuur warmtenet Warmte-koude opslag Groen gas Waterstof Hout/pellet kachel Hoge temperatuur warmtenet Nieuwe technieken?

19 Keuzes maken

20 Infrastructuur Ik vind dat we bij de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur en bij vervanging of renovatie van gasnetten een toekomstbestendige keuze moeten overwegen tussen enerzijds gasnetten en anderzijds warmte( koude)netten of alleen een elektriciteitsnet. Kamerbrief Warmtevisie Minister Kamp ( )

21 Energie infrastructuren Netwerk Gasnet Elektriciteitsnet Warmtenet Mogelijke energiedrager of bron Aardgas, Groengas, Waterstof Groene stroom, grijze stroom Warm water vanuit: TEO, TEA, GEO, REST Installatie Cv-ketel Warmtepomp Warmtewisselaar

22 Energie infrastructuren Netwerk Gasnet Elektriciteitsnet Warmtenet Mogelijke energiedrager of bron Aardgas, Groengas, Waterstof Groene stroom, grijze stroom Warm water vanuit: TEO, TEA, GEO, REST Installatie Cv-ketel Warmtepomp, Zonneboiler, anders? Warmtewisselaar

23 Wat past waar?

24 Visies en plannen

25 Gemeente in de regie Gemeenten hebben de regierol in de transitie naar aardgasvrije wijken. In een zorgvuldig proces zullen zij per wijk een afweging moeten maken wat de beste oplossing is, als huizen niet langer met de traditionele cv-ketel worden verwarmd.

26 Participatie als voorwaarde Cruciaal is dat bewoners gaan meedenken en meedoen in de transitie naar aardgasvrije wijken. Bij de gastransitie in de wijk is het belangrijk dat burgers en bedrijven zeggenschap hebben bij de keuze van alternatieve warmtebronnen en van de maatregelen om gebouwen energiezuinig te maken. Burgers en bedrijven dragen dan niet alleen de lasten, maar profiteren ook van de lusten.

27 Participatie het in een vroegtijdig stadium betrekken van belanghebbenden [...] bij het proces van de besluitvorming over een project of activiteit. Informeren Consulteren Adviseren Samenwerken Eigendom

28 Technische kaders

29 Onderlinge afhankelijkheden Bijvoorbeeld: Een warmtenet heeft voldoende afnemers nodig NOM woningen realiseer je met een heel blok

30 Proces Regionale energiestrategie (2019) Transitievisie warmte (2021) Uitvoeringsplan per wijk

31 Koplopers

32 Regionale energiestrategie De RES zet de kaders (voor warmte): Warmtevraag Warmtebronnen Warmte infra op hoofdlijnen Regio stelt de RES waar mogelijk in samenspraak met de omgeving op.

33 Inzicht in opgave

34 Transitievisie Warmte De transitievisie warmte biedt houvast: wel of niet vóór 2030 van start? technische kaders gemeenteniveau Evt. eerste indicatie voorkeurstechniek per wijk Gemeente stelt de transitievisie warmte in samenspraak met de omgeving op.

35 Participatie transitievisie warmte ALS START Gem. Westland TER CONTROLE Gem. Alkmaar

36 Uitvoeringsplan Het uitvoeringsplan zet aan tot actie: Energie infrastructuur per wijk Sturende maatregelen gemeente Evt. einddatum gas Gemeente stelt de uitvoeringsplannen in samenspraak met de omgeving op.

37 Participatie uitvoeringsplan TECHNIEK & PROCES Gem. Heerhugowaard Investeringskosten Aanpassingen aan het huis De energierekening Techniek Leveringszekerheid Keuzevrijheid Toekomstbestendigheid De waarde van mijn woning Organisatie Eerlijkheid Energiebesparing Veiligheid Wooncomfort Beter klimaat Duurzaamheid Anders, namelijk: Gebruiksgemak Waar wilt u het de volgende keer over hebben? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

38 Landelijke maatregelen

39 Landelijke ondersteuning gemeenten Leidraad: technisch economische afwegingen Landelijk expertisecentrum Kennis en leerprogramma Energieloketten

40 Beleidsmaatregelen Isolatienorm panden Gebouw gebonden financiering Financiering onrendabele top

41 Uitdagingen Grote uitdagingen zijn niet technisch, maar financieel en procesmatig. Wanneer doe je het goed?

42 Keuzes maken Hoe kom je tot maatschappelijk gedragen keuzes over de warmtetransitie? Op welke manier kan woningeigenaren handelingsperspectief geboden worden in de warmtetransitie?

43 Proces ontwerp vanuit waarden 1) Wat vind je belangrijk? 2) Op welke manier moet daar invulling aan gegeven worden? Inhoud 3) Hoe gaan we met elkaar om? Proces Relatie

44 4 discussietafels Welke relatie? Overheid Bedrijfsleven Welke informatie? Op welke manier? Energie coöperaties Energieloketten (Reimarkt)

45 Gebouweigenaren

46 Isoleren & koken komen eerst Isoleren & Ventileren Koken Verwarmen

47 Peter Verheggen

48 Zoetermeer aardgasvrij in 2040 Hoe doen we dat?? Peter Verheggen Programmamanager Duurzaam & Groen Gemeente Zoetermeer

49 -Aardgasvrij, waar is dat goed voor? -Wat heeft de gemeente hier mee te maken? -Aardgasvrij, hoe dan? -Wie betaalt dat? -Wanneer aardgasvrij? -Waarom beginnen in Palenstein? -Wat betekent het voor u? -Waar kunt u terecht voor meer informatie?

50 Waarom aardgasvrij?

51 Welke rol speelt de gemeente? Gemeente gaat n.a.v. beoogde klimaatakkoord: - een keuze maken wat er in elke wijk in de plaats komt voor aardgas; - wanneer het aardgas uit de wijk verdwijnt.

52 Partners in de energietransitie INWONERS

53 Hoe dan? Om te beginnen, de nieuwbouw!

54 Bestaande bouw 80% GAS! 54

55 ALL ELECTRIC HERNIEUWBAAR GAS COLLECTIEVE WARMTE

56

57 Wanneer aardgasvrij? Gebouwen en energienetwerken gaan lang mee Wanneer aardgasvrij maken op slimme, natuurlijke momenten gepland wordt zal dit onnodige kosten voorkomen.

58 Start bouw Palenstein % sociale woningbouw 22% koopwoningen 2016 Plannen voor sloop/nieuwbouw Plannen groot onderhoud

59

60

61

62 Wat betekent dit voor U, als bewoner Huurder - de aanpassingen in uw woning rondom aardgasvrij worden meegenomen in het onderhoudsplan van uw corporatie. - Uw woningcorporatie houdt u daarvan op de hoogte. Koper - Oplossingen om in één keer volledig aardgasvrij te worden nog beperkt. - Isoleren is altijd noodzakelijk. Het isoleren van vloeren, dak en spouwmuren en het plaatsen van HR ++ glas zijn ook heel rendabele maatregelen. - Neemt u een nieuwe keuken, kies dan voor koken op inductie/elektra. - Vervanging van de CV ketel mooi moment om te verkennen wat er op dat moment voor u mogelijk is. - Voor persoonlijk advies kunt u contact opnemen met: o Reimarkt (renovatiewinkel in de Dorpsstraat) of o energiecoöperatie Dezo (blok voor blokproject in Seghwaert en Palenstein)

63 Discussietafels

64 4 discussietafels Welke relatie? Overheid Bedrijfsleven Welke informatie? Op welke manier? Energie coöperaties Energieloketten (Reimarkt)

65 AFSLUITEND